jīng
【經】

èr shí yǒu sān nián chūn, wáng zhēng yuè, shū sūn chuò rú jìn.
二十有三年春，王正月，叔孫婼如晉。

guǐ chǒu, shū yāng zú.
癸丑，叔鞅卒。

jìn rén zhí wǒ xíng rén shū sūn chuò.
晉人執我行人叔孫婼。

jìn rén wéi jiāo.
晉人圍郊。

xià liù yuè, cài hóu dōng guó zú yú chǔ.
夏六月，蔡侯東國卒於楚。

qiū qī yuè, jǔ zi gēng yú lái bēn.
秋七月，莒子庚輿來奔。

wù chén, wú bài dùn hú shěn cài chén xǔ zhī shī yú jī fù.
戊辰，吳敗頓、胡、沈、蔡、陳、許之師於雞父。

hú zi kūn shěn zi chěng miè.
鬍子髡、沈子逞滅。

huò chén xià niè.
獲陳夏齧。

tiān wáng jū yú dí quán.
天王居於狄泉。

yǐn shì lì wáng zǐ cháo.
尹氏立王子朝。

bā yuè yǐ wèi, dì zhèn.
八月乙未，地震。

dōng, gōng rú jìn, zhì hé, yǒu jí, nǎi fù.
冬，公如晉，至河，有疾，乃復。

chuán
【傳】

èr shí sān nián chūn, wáng zhēng yuè rén yín shuò, èr shī wéi jiāo. guǐ mǎo, jiāo chā tú kuì. dīng wèi, jìn shī zài píng yīn, wáng shī zài zé yì. wáng shǐ gào jiān, gēng xū, hái.
二十三年春，王正月壬寅朔，二師圍郊。癸卯，郊、 [插圖]潰。丁未，晉師在平陰，王師在澤邑。王使告間，庚戌，還。

zhū rén chéng yì, hái jiāng zì lí gū. gōng sūn chú yuē: lǔ jiāng yù wǒ. yù zì wǔ chéng hái, xún shān ér nán. xú chú qiū ruò máo dì yuē: dào xià yù yǔ, jiāng bù chū, shì bù guī yě. suì zì lí gū wǔ chéng rén sāi qí qián, duàn qí hòu zhī mù ér fú shū. zhū shī guò zhī, nǎi tuī ér jué zhī. suì qǔ zhū shī, huò chú ruò dì.
邾人城翼，還將自離姑。公孫鉏曰：「魯將御我。」欲自武城還，循山而南。徐鉏、丘弱、茅地曰：「道下遇雨，將不出，是不歸也。」遂自離姑武城人塞其前，斷其後之木而弗殊。邾師過之，乃推而蹷之。遂取邾師，獲鉏、弱、地。

zhū rén sù yú jìn, jìn rén lái tǎo. shū sūn chuò rú jìn, jìn rén zhí zhī. shū yuē: jìn rén zhí wǒ xíng rén shū sūn chuò. yán shǐ rén yě. jìn rén shǐ yǔ zhū dài fū zuò. shū sūn yuē: liè guó zhī qīng, dāng xiǎo guó zhī jūn, gù zhōu zhì yě. zhū yòu yí yě. guǎ jūn zhī mìng jiè zǐ fú huí zài, qǐng shǐ dāng zhī, bù gǎn fèi zhōu zhì gù yě. nǎi bù guǒ zuò.
邾人訴於晉，晉人來討。叔孫婼如晉，晉人執之。書曰：「晉人執我行人叔孫婼。」言使人也。晉人使與邾大夫坐。叔孫曰：「列國之卿，當小國之君，固周制也。邾又夷也。寡君之命介子服回在，請使當之，不敢廢周制故也。」乃不果坐。

hán xuān zi shǐ zhū rén jù qí zhòng, jiāng yǐ shū sūn yǔ zhī. shū sūn wén zhī, qù zhòng yǔ bīng ér cháo. shì mí móu wèi hán xuān zǐ yuē: zi fú liáng tú, ér yǐ shū sūn yǔ qí chóu, shū sūn bì sǐ zhī. lǔ wáng shū sūn, bì wáng zhū. zhū jūn wáng guó, jiāng yān guī? zi suī huǐ zhī, hé jí? suǒ wèi méng zhǔ, tǎo wéi mìng yě. ruò jiē xiāng zhí, yān yòng méng zhǔ? nǎi fú yǔ. shǐ gè jū yī guǎn. shì bó tīng qí cí ér sù zhū xuān zi, nǎi jiē zhí zhī.
韓宣子使邾人聚其眾，將以叔孫與之。叔孫聞之，去眾與兵而朝。士彌牟謂韓宣子曰：「子弗良圖，而以叔孫與其仇，叔孫必死之。魯亡叔孫，必亡邾。邾君亡國，將焉歸？子雖悔之，何及？所謂盟主，討違命也。若皆相執，焉用盟主？」乃弗與。使各居一館。士伯聽其辭而訴諸宣子，乃皆執之。

shì bó yù shū sūn, cóng zhě sì rén, guò zhū guǎn yǐ rú lì. xiān guī zhū zi. shì bó yuē: yǐ chú ráo zhī nán, cóng zhě zhī bìng, jiāng guǎn zi yú dōu. shū sūn dàn ér lì, qī yān. nǎi guǎn zhū jī. shě zi fú zhāo bó yú tā yì. fàn xiàn zi qiú huò yú shū sūn, shǐ qǐng guān yān. qǔ qí guān fǎ, ér yǔ zhī liǎng guān, yuē: jǐn yǐ. wèi shū sūn gù, shēn fēng yǐ huò rú jìn. shū sūn yuē: jiàn wǒ, wú gào nǚ suǒ xíng huò. jiàn ér bù chū. lì rén zhī yǔ shū sūn jū yú jī zhě, qǐng qí fèi gǒu, fú yǔ. jí jiāng guī, shā ér yǔ zhī shí zhī. shū sūn suǒ guǎn zhě, suī yī rì bì qì qí qiáng wū, qù zhī rú shǐ zhì.
士伯御叔孫，從者四人，過邾館以如吏。先歸邾子。士伯曰：「以芻蕘之難，從者之病，將館子於都。」叔孫旦而立，期焉。乃館諸箕。舍子服昭伯於他邑。范獻子求貨於叔孫，使請冠焉。取其冠法，而與之兩冠，曰：「盡矣。」為叔孫故，申豐以貨如晉。叔孫曰：「見我，吾告女所行貨。」見而不出。吏人之與叔孫居於箕者，請其吠狗，弗與。及將歸，殺而與之食之。叔孫所館者，雖一日必葺其牆屋，去之如始至。

xià sì yuè yǐ yǒu, dān zi qǔ zī, liú zi qǔ qiáng rén zhí rén. liù yuè rén wǔ, wáng zǐ cháo rù yú yǐn. guǐ wèi, yǐn yǔ yòu liú tuó shā zhī. bǐng xū, dān zi cóng bǎn dào, liú zi cóng yǐn dào fá yǐn. dān zi xiān zhì ér bài, liú zi hái. jǐ chǒu, zhào bó huàn nán gōng jí yǐ chéng zhōu rén shù yǐn. gēng yín, dān zi liú zi fán qí yǐ wáng rú liú. jiǎ wǔ, wáng zǐ cháo rù yú wáng chéng, cì yú zuǒ xiàng. qiū qī yuè wù shēn, xún luó nà zhū zhuāng gōng. yǐn xīn bài liú shī yú táng. bǐng chén, yòu bài zhū xún. jiǎ zǐ, yǐn xīn qǔ xī wéi. bǐng yín, gōng kuǎi, kuǎi kuì.
夏四月乙酉，單子取訾，劉子取牆人、直人。六月壬午，王子朝入於尹。癸未，尹圉誘劉佗殺之。丙戌，單子從阪道，劉子從尹道伐尹。單子先至而敗，劉子還。己丑，召伯奐、南宮極以成周人戍尹。庚寅，單子、劉子、樊齊以王如劉。甲午，王子朝入於王城，次於左巷。秋七月戊申，鄩羅納諸莊宮。尹辛敗劉師於唐。丙辰，又敗諸鄩。甲子，尹辛取西闈。丙寅，攻蒯，蒯潰。

jǔ zi gēng yú nüè ér hǎo jiàn, gǒu zhù jiàn, bì shì zhū rén. guó rén huàn zhī. yòu jiāng pàn qí. wū cún shuài guó rén yǐ zhú zhī. gēng yú jiāng chū, wén wū cún zhí shū ér lì yú dào zuǒ, jù, jiāng zhǐ sǐ. yuàn yáng mù zhī yuē: jūn guò zhī, wū cún yǐ lì wén kě yǐ, hé bì yǐ shì jūn chéng míng? suì lái bēn. qí rén nà jiāo gōng.
莒子庚輿虐而好劍，苟鑄劍，必試諸人。國人患之。又將叛齊。烏存帥國人以逐之。庚輿將出，聞烏存執殳而立於道左，懼，將止死。苑羊牧之曰：「君過之，烏存以力聞可矣，何必以弒君成名？」遂來奔。齊人納郊公。

wú rén fá zhōu lái, chǔ wěi yuè shuài shī jí zhū hóu zhī shī bèn mìng jiù zhōu lái. wú rén yù zhū zhōng lí. zi xiá zú, chǔ shī jiān wěi. wú gōng zǐ guāng yuē: zhū hóu cóng yú chǔ zhě zhòng, ér jiē xiǎo guó yě. wèi chǔ ér bù huò yǐ, shì yǐ lái. wú wén zhī yuē, zuò shì wēi kè qí ài, suī xiǎo bì jì. hú shěn zhī jūn yòu ér kuáng, chén dài fū niè zhuàng ér wán, dùn yǔ xǔ cài jí chǔ zhèng. chǔ lìng yǐn sǐ, qí shī chā tú, shuài jiàn duō chǒng, zhèng lìng bù yī. qī guó tóng yì ér bù tóng xīn, shuài jiàn ér bù néng zhěng, wú dà wēi mìng, chǔ kě bài yě. ruò fēn shī xiān yǐ fàn hú shěn yǔ chén, bì xiān bēn. sān guó bài, zhū hóu zhī shī nǎi yáo xīn yǐ. zhū hóu guāi luàn, chǔ bì dà bēn. qǐng xiān zhě qù bèi báo wēi, hòu zhě dūn chén zhěng lǚ. wú zi cóng zhī. wù chén huì, zhàn yú jī fù. wú zi yǐ zuì rén sān qiān, xiān fàn hú shěn yǔ chén. sān guó zhēng zhī. wú wèi sān jūn yǐ xì yú hòu: zhōng jūn cóng wáng, guāng shuài yòu, yǎn yú shuài zuǒ. wú zhī zuì rén huò bēn huò zhǐ, sān guó luàn. wú shī jī zhī, sān guó bài, huò hú shěn zhī jūn jí chén dài fū. shě hú shěn zhī qiú, shǐ bēn xǔ yǔ cài dùn yuē: wú jūn sǐ yǐ! shī zào ér cóng zhī, sān guó bēn. chǔ shī dà bēn. shū yuē: hú zi kūn shěn zi chěng miè, huò chén xià niè. jūn chén zhī cí yě. bù yán zhàn, chǔ wèi chén yě.
吳人伐州來，楚薳越帥師及諸侯之師奔命救州來。吳人御諸鍾離。子瑕卒，楚師熸薳。吳公子光曰：「諸侯從於楚者眾，而皆小國也。畏楚而不獲已，是以來。吾聞之曰，作事威克其愛，雖小必濟。胡、沈之君幼而狂，陳大夫齧壯而頑，頓與許、蔡疾楚政。楚令尹死，其師[插圖]，帥賤多寵，政令不壹。七國同役而不同心，帥賤而不能整，無大威命，楚可敗也。若分師先以犯胡、沈與陳，必先奔。三國敗，諸侯之師乃搖心矣。諸侯乖亂，楚必大奔。請先者去備薄威，後者敦陳整旅。」吳子從之。戊辰晦，戰於雞父。吳子以罪人三千，先犯胡、沈與陳。三國爭之。吳為三軍以繫於後： 中軍從王，光帥右，掩餘帥左。吳之罪人或奔或止，三國亂。吳師擊之，三國敗，獲胡、沈之君及陳大夫。舍胡、沈之囚，使奔許與蔡、頓曰：「吾君死矣！」師噪而從之，三國奔。楚師大奔。書曰：「鬍子髡、沈子逞滅，獲陳夏齧。」君臣之辭也。不言戰，楚未陳也。

bā yuè dīng yǒu, nán gōng jí zhèn. cháng hóng wèi liú wén gōng yuē: jūn qí miǎn zhī, xiān jūn zhī lì kě jì yě. zhōu zhī wáng yě, qí sān chuān zhèn. jīn xī wáng zhī dà chén yì zhèn, tiān qì zhī yǐ. dōng wáng bì dà kè.
八月丁酉，南宮極震。萇弘謂劉文公曰：「君其勉之，先君之力可濟也。周之亡也，其三川震。今西王之大臣亦震，天棄之矣。東王必大克。」

chǔ dà zi jiàn zhī mǔ zài jú, zhào wú rén ér qǐ zhī. dōng shí yuè jiǎ shēn, wú dà zi zhū fán rù jú, qǔ chǔ fū rén yǔ qí bǎo qì yǐ guī. chǔ sī mǎ wěi yuè zhuī zhī, bù jí. jiāng sǐ, zhòng yuē: qǐng suì fá wú yǐ jiǎo zhī. wěi yuè yuē: zài bài jūn shī, sǐ qiě yǒu zuì. wáng jūn fū rén, bù kě yǐ mò zhī sǐ yě. nǎi yì yú wěi shì.
楚大子建之母在郹，召吳人而啟之。冬十月甲申，吳大子諸樊入郹，取楚夫人與其寶器以歸。楚司馬薳越追之，不及。將死，眾曰：「請遂伐吳以徼之。」薳越曰：「再敗君師，死且有罪。亡君夫人，不可以莫之死也。」乃縊於薳澨。

gōng wèi shū sūn gù rú jìn, jí hé, yǒu jí ér fù.
公為叔孫故如晉，及河，有疾而復。

chǔ náng wǎ wèi lìng yǐn, chéng yǐng. shěn yǐn xū yuē: zi cháng bì wáng yǐng, gǒu bù néng wèi, chéng wú yì yě. gǔ zhě tiān zǐ shǒu zài sì yí. tiān zǐ bēi, shǒu zài zhū hóu. zhū hóu shǒu zài sì lín. zhū hóu bēi, shǒu zài sì jìng. shèn qí sì jìng, jié qí sì yuán, mín xiá qí yě, sān wù chéng gōng, mín wú nèi yōu, ér yòu wú wài jù, guó yān yòng chéng? jīn wú shì jù ér chéng yú yǐng, shǒu yǐ xiǎo yǐ. bēi zhī bù huò, néng wú wáng hū? xī liáng bó gōu qí gōng gōng ér mín kuì. mín qì qí shàng, bù wáng hé dài? fū zhèng qí jiāng yì, xiū qí tǔ tián, xiǎn qí zǒu jí, qīn qí mín rén, míng qí wǔ hòu, xìn qí lín guó, shèn qí guān shǒu, shǒu qí jiāo lǐ, bù tiě bù tān, bù nuò bù qí, wán qí shǒu bèi, yǐ dài bù yú, yòu hé wèi yǐ. shī yuē: wú niàn ěr zǔ, yù xiū jué dé. wú yì jiān hū ruò áo fén mào zhì yú wǔ wén, tǔ bù guò tóng, shèn qí sì jìng, yóu bù chéng yǐng. jīn tǔ shù qí, ér yǐng shì chéng, bù yì nán hū!
楚囊瓦為令尹，城郢。沈尹戌曰：「子常必亡郢，苟不能衛，城無益也。古者天子守在四夷。天子卑，守在諸侯。諸侯守在四鄰。諸侯卑，守在四竟。慎其四竟，結其四援，民狎其野，三務成功，民無內憂，而又無外懼，國焉用城？今吳是懼而城於郢，守已小矣。卑之不獲，能無亡乎？昔梁伯溝其公宮而民潰。民棄其上，不亡何待？夫正其疆埸，修其土田，險其走集，親其民人，明其伍候，信其鄰國，慎其官守，守其交禮，不僣不貪，不懦不耆，完其守備，以待不虞，又何畏矣。《詩》曰：『無念爾祖，聿修厥德。』無亦監乎若敖、蚡冒至於武、文，土不過同，慎其四竟，猶不城郢。今土數圻，而郢是城，不亦難乎！」