jīng
【经】
liù nián chūn, chéng zhū xiá.
六年春,城邾瑕。
jìn zhào yāng shuài shī fá xiān yú.
晋赵鞅帅师伐鲜虞。
wú fá chén.
吴伐陈。
xià, qí guó xià jí gāo zhāng lái bēn.
夏,齐国夏及高张来奔。
shū hái huì wú yú zhā.
叔还会吴于柤。
qiū qī yuè gēng yín, chǔ zi zhěn zú.
秋七月庚寅,楚子轸卒。
qí yáng shēng rù yú qí.
齐阳生入于齐。
qí chén qǐ shì qí jūn tú.
齐陈乞弑其君荼。
dōng, zhòng sūn hé jì shuài shī fá zhū.
冬,仲孙何忌帅师伐邾。
sòng xiàng cháo shuài shī fá cáo.
宋向巢帅师伐曹。
chuán
【传】
liù nián chūn, jìn fá xiān yú, zhì fàn shì zhī luàn yě.
六年春,晋伐鲜虞,治范氏之乱也。
wú fá chén, fù xiū jiù yuàn yě. chǔ zǐ yuē:" wú xiān jūn yǔ chén yǒu méng, bù kě yǐ bù jiù." nǎi jiù chén shī yú chéng fù.
吴伐陈,复修旧怨也。楚子曰:“吾先君与陈有盟,不可以不救。”乃救陈师于城父。
qí chén qǐ wěi shì gāo guó zhě, měi cháo bì cān chéng yān. suǒ cóng bì yán zhū dài fū, yuē:" bǐ jiē yǎn jiǎn, jiāng qì zǐ zhī mìng. jiē yuē:' gāo guó dé jūn, bì bī wǒ, hé qù zhū?' gù jiāng móu zi, zi zǎo tú zhī. tú zhī, mò rú jǐn miè zhī. xū, shì zhī xià yě." jí cháo, zé yuē:" bǐ hǔ láng yě, jiàn wǒ zài zi zhī cè, shā wǒ wú rì yǐ. qǐng jiù zhī wèi." yòu wèi zhū dài fū yuē:" èr zi zhě huò yǐ! shì dé jūn ér yù móu èr sān zi, yuē, guó zhī duō nàn, guì chǒng zhī yóu, jǐn qù zhī ér hòu jūn dìng. jì chéng móu yǐ, hé jí qí wèi zuò yě, xiān zhū? zuò ér hòu huǐ, yì wú jí yě." dài fū cóng zhī.
齐陈乞伪事高、国者,每朝必骖乘焉。所从必言诸大夫,曰:“彼皆偃蹇,将弃子之命。皆曰:‘高、国得君,必偪我,盍去诸?’固将谋子,子早图之。图之,莫如尽灭之。需,事之下也。”及朝,则曰:“彼虎狼也,见我在子之侧,杀我无日矣。请就之位。”又谓诸大夫曰:“二子者祸矣!恃得君而欲谋二三子,曰,国之多难,贵宠之由,尽去之而后君定。既成谋矣,盍及其未作也,先诸?作而后悔,亦无及也。”大夫从之。
xià liù yuè wù chén, chén qǐ bào mù jí zhū dài fū, yǐ jiǎ rù yú gōng gōng. zhāo zi wén zhī, yǔ huì zi chéng rú gōng, zhàn yú zhuāng, bài. guó rén zhuī zhī. guó xià bēn jǔ, suì jí gāo zhāng yàn yǔ xián shī lái bēn.
夏六月戊辰,陈乞、鲍牧及诸大夫,以甲入于公宫。昭子闻之,与惠子乘如公,战于庄,败。国人追之。国夏奔莒,遂及高张、晏圉、弦施来奔。
qiū qī yuè, chǔ zi zài chéng fù, jiāng jiù chén, bo zhàn bù jí, bo tuì bù jí. wáng yuē:" rán zé sǐ yě! zài bài chǔ shī, bù rú sǐ. qì méng táo chóu, yì bù rú sǐ. sǐ yī yě, qí sǐ chóu hū!" mìng gōng zǐ shēn wèi wáng, bù kě zé mìng gōng zǐ jié, yì bù kě zé mìng gōng zǐ qǐ, wǔ cí ér hòu xǔ. jiāng zhàn, wáng yǒu jí. gēng yín, zhāo wáng gōng dà míng, zú yú chéng fù. zi lǘ tuì yuē:" jūn wáng shè qí zi ér ràng qún chén, gǎn wàng jūn hū? cóng jūn zhī mìng, shùn yě. lì jūn zhī zǐ, yì shùn yě. èr shùn bù kě shī yě." yǔ zi xī zǐ qī móu, qián shī bì tú, nì yuè nǚ zhī zǐ zhāng, lì zhī ér hòu hái.
秋七月,楚子在城父,将救陈,卜战不吉,卜退不吉。王曰:“然则死也!再败楚师,不如死。弃盟逃仇,亦不如死。死一也,其死仇乎!”命公子申为王,不可;则命公子结,亦不可;则命公子启,五辞而后许。将战,王有疾。庚寅,昭王攻大冥,卒于城父。子闾退曰:“君王舍其子而让群臣,敢忘君乎?从君之命,顺也。立君之子,亦顺也。二顺不可失也。”与子西、子期谋,潜师闭涂,逆越女之子章,立之而后还。
shì suì yě, yǒu yún rú zhòng chì niǎo, jiā rì yǐ fēi, sān rì. chǔ zi shǐ wèn zhū zhōu dà shǐ. zhōu dà shǐ yuē:" qí dāng wáng shēn hū. ruò yǒng zhī, kě yí yú lìng yǐn sī mǎ." wáng yuē:" chú fù xīn zhī jí, ér zhì zhū gǔ gōng, hé yì? bù gǔ bù yǒu dà guò, tiān qí yāo zhū. yǒu zuì shòu fá, yòu yān yí zhī?" suì fú yǒng.
是岁也,有云如众赤鸟,夹日以飞,三日。楚子使问诸周大史。周大史曰:“其当王身乎。若禜之,可移于令尹、司马。”王曰:“除腹心之疾,而置诸股肱,何益?不穀不有大过,天其夭诸。有罪受罚,又焉移之?”遂弗禜。
chū, zhāo wáng yǒu jí. bo yuē:" hé wèi suì." wáng fú jì. dài fū qǐng jì zhū jiāo. wáng yuē:" sān dài mìng sì, jì bù yuè wàng. jiāng hàn jū zhāng, chǔ zhī wàng yě. huò fú zhī zhì, bú shì guò yě. bù gǔ suī bù dé, hé fēi suǒ huò zuì yě." suì fú jì. kǒng zǐ yuē:" chǔ zhāo wáng zhī dà dào yǐ! qí bù shī guó yě, yí zāi! xià shū yuē:' wéi bǐ táo táng, shuài bǐ tiān cháng. yǒu cǐ jì fāng, jīn shī qí xíng. luàn qí jì gāng, nǎi miè ér wáng.' yòu yuē:' yǔn chū zī zài zī, yóu jǐ lǜ cháng kě yǐ.'"
初,昭王有疾。卜曰:“河为祟。”王弗祭。大夫请祭诸郊。王曰:“三代命祀,祭不越望。江、汉、雎、漳,楚之望也。祸福之至,不是过也。不穀虽不德,河非所获罪也。”遂弗祭。孔子曰:“楚昭王知大道矣!其不失国也,宜哉!《夏书》曰:‘惟彼陶唐,帅彼天常。有此冀方,今失其行。乱其纪纲,乃灭而亡。’又曰:‘允出兹在兹,由己率常可矣。’”
bā yuè, qí bǐng yì zī lái bēn.
八月,齐邴意兹来奔。
chén xī zi shǐ zhào gōng zǐ yáng shēng. yáng shēng jià ér jiàn nán guō qiě yú, yuē:" cháng xiàn mǎ yú jì sūn, bù rù yú shàng chéng, gù yòu xiàn cǐ, qǐng yǔ zi chéng zhī." chū lái mén ér gào zhī gù. hǎn zhǐ zhī zhī, xiān dài zhū wài. gōng zǐ yuē:" shì wèi kě zhī, fǎn yǔ rén yě chù." jiè zhī, suì xíng. dǎi yè zhì yú qí, guó rén zhī zhī. xī zi shǐ zi shì zhī mǔ yǎng zhī, yǔ kuì zhě jiē rù.
陈僖子使召公子阳生。阳生驾而见南郭且于,曰:“尝献马于季孙,不入于上乘,故又献此,请与子乘之。”出莱门而告之故。阚止知之,先待诸外。公子曰:“事未可知,反与壬也处。”戒之,遂行。逮夜至于齐,国人知之。僖子使子士之母养之,与馈者皆入。
dōng shí yuè dīng mǎo, lì zhī. jiāng méng, bào zi zuì ér wǎng. qí chén chà chē bào diǎn yuē:" cǐ shuí zhī mìng yě?" chén zǐ yuē:" shòu mìng yú bào zi." suì wū bào zǐ yuē:" zi zhī mìng yě." bào zǐ yuē:" nǚ wàng jūn zhī wèi rú zǐ niú ér zhé qí chǐ hū? ér bèi zhī yě!" dào gōng qǐ shǒu yuē:" wú zi fèng yì ér xíng zhě yě, ruò wǒ kě, bù bì wáng yī dài fū. ruò wǒ bù kě, bù bì wáng yī gōng zǐ. yì zé jìn, fǒu zé tuì, gǎn bù wéi zi shì cóng. fèi xìng wú yǐ luàn, zé suǒ yuàn yě." bào zǐ yuē:" shuí fēi jūn zhī zǐ?" nǎi shòu méng. shǐ hú jī yǐ ān rú zǐ rú lài. qù yù sì, shā wáng jiǎ, jū jiāng shuō, qiú wáng bào yú jù dòu zhī qiū.
冬十月丁卯,立之。将盟,鲍子醉而往。其臣差车鲍点曰:“此谁之命也?”陈子曰:“受命于鲍子。”遂诬鲍子曰:“子之命也。”鲍子曰:“女忘君之为孺子牛而折其齿乎?而背之也!”悼公稽首曰:“吾子奉义而行者也,若我可,不必亡一大夫。若我不可,不必亡一公子。义则进,否则退,敢不唯子是从。废兴无以乱,则所愿也。”鲍子曰:“谁非君之子?”乃受盟。使胡姬以安孺子如赖。去鬻姒,杀王甲,拘江说,囚王豹于句窦之丘。
gōng shǐ zhū máo gào yú chén zǐ yuē:" wēi zǐ zé bù jí cǐ. rán jūn yì yú qì, bù kě yǐ èr. qì èr bù kuì, jūn èr duō nàn. gǎn bù zhū dài fū." xī zi bú duì ér qì yuē:" jūn jǔ bù xìn qún chén hū? yǐ qí guó zhī kùn, kùn yòu yǒu yōu. shǎo jūn bù kě yǐ fǎng, shì yǐ qiú zhǎng jūn, shù yì néng róng qún chén hū! bù rán, fū rú zǐ hé zuì?" máo fù mìng, gōng huǐ zhī. máo yuē:" jūn dà fǎng yú chén zi, ér tú qí xiǎo kě yě." shǐ máo qiān rú zǐ yú dài, bù zhì, shā zhū yě mù zhī xià, zàng zhū shū mào chún.
公使朱毛告于陈子曰:“微子则不及此。然君异于器,不可以二。器二不匮,君二多难。敢布诸大夫。”僖子不对而泣曰:“君举不信群臣乎?以齐国之困,困又有忧。少君不可以访,是以求长君,庶亦能容群臣乎!不然,夫孺子何罪?”毛复命,公悔之。毛曰:“君大访于陈子,而图其小可也。”使毛迁孺子于骀,不至,杀诸野幕之下,葬诸殳冒淳。