jīng
【经】
shí nián chūn, wáng sān yuè, jí qí píng.
十年春,王三月,及齐平。
xià, gōng huì qí hóu yú jiā gǔ.
夏,公会齐侯于夹穀。
gōng zhì zì jiā gǔ.
公至自夹穀。
jìn zhào yāng shuài shī wéi wèi.
晋赵鞅帅师围卫。
qí rén lái guī yùn huān guī yīn tián.
齐人来归郓、讙、龟阴田。
shū sūn zhōu chóu zhòng sūn hé jì shuài shī wéi hòu.
叔孙州仇、仲孙何忌帅师围郈。
qiū, shū sūn zhōu chóu zhòng sūn hé jì shuài shī wéi hòu.
秋,叔孙州仇、仲孙何忌帅师围郈。
sòng lè dà xīn chū bēn cáo.
宋乐大心出奔曹。
sòng gōng zǐ dì chū bēn chén.
宋公子地出奔陈。
dōng, qí hóu wèi hóu zhèng yóu sù huì yú ān fǔ.
冬,齐侯、卫侯、郑游速会于安甫。
shū sūn zhōu chóu rú qí.
叔孙州仇如齐。
sòng gōng zhī dì chén jì zhòng tuó shí kōu chū bēn chén.
宋公之弟辰暨仲佗、石彄出奔陈。
chuán
【传】
shí nián chūn, jí qí píng.
十年春,及齐平。
xià, gōng huì qí hóu yú zhù qí, shí jiā gǔ. kǒng qiū xiāng. lí mí yán yú qí hóu yuē:" kǒng qiū zhī lǐ ér wú yǒng, ruò shǐ lái rén yǐ bīng jié lǔ hóu, bì děi zhì yān." qí hóu cóng zhī. kǒng qiū yǐ gōng tuì, yuē:" shì bīng zhī! liǎng jūn hé hǎo, ér yì yí zhī fú, yǐ bīng luàn zhī, fēi qí jūn suǒ yǐ mìng zhū hóu yě. yì bù móu xià, yí bù luàn huá, fú bù gàn méng, bīng bù bī hǎo, yú shén wèi bù xiáng, yú dé wèi qiān yì, yú rén wéi shī lǐ, jūn bì bù rán." qí hóu wén zhī, jù pì zhī.
夏,公会齐侯于祝其,实夹穀。孔丘相。犁弥言于齐侯曰:“孔丘知礼而无勇,若使莱人以兵劫鲁侯,必得志焉。”齐侯从之。孔丘以公退,曰:“士兵之!两君合好,而裔夷之俘,以兵乱之,非齐君所以命诸侯也。裔不谋夏,夷不乱华,俘不干盟,兵不偪好,于神为不祥,于德为愆义,于人为失礼,君必不然。”齐侯闻之,遽辟之。
jiāng méng, qí rén jiā yú zài shū yuē:" qí shī chū jìng, ér bù yǐ jiǎ chē sān bǎi chéng cóng wǒ zhě, yǒu rú cǐ méng." kǒng qiū shǐ zī wú hái yī duì yuē:" ér bù fǎn wǒ wèn yáng zhī tián, wú yǐ gòng mìng zhě, yì rú zhī." qí hóu jiāng xiǎng gōng, kǒng qiū wèi liáng qiū jù yuē:" qí lǔ zhī gù, wú zi hé bù wén yān? shì jì chéng yǐ, ér yòu xiǎng zhī, shì qín zhí shì yě. qiě xī xiàng bù chū mén, jiā lè bù yě hé. xiǎng ér jì jù, shì qì lǐ yě. ruò qí bù jù, yòng bǐ bài yě. yòng bǐ bài jūn rǔ, qì lǐ míng è, zi hé tú zhī? fū xiǎng, suǒ yǐ zhāo dé yě. bù zhāo, bù rú qí yǐ yě." nǎi bù guǒ xiǎng.
将盟,齐人加于载书曰:“齐师出竟,而不以甲车三百乘从我者,有如此盟。”孔丘使兹无还揖对曰:“而不反我汶阳之田,吾以共命者,亦如之。”齐侯将享公,孔丘谓梁丘據曰:“齐、鲁之故,吾子何不闻焉?事既成矣,而又享之,是勤执事也。且牺象不出门,嘉乐不野合。飨而既具,是弃礼也。若其不具,用秕稗也。用秕稗君辱,弃礼名恶,子盍图之?夫享,所以昭德也。不昭,不如其已也。”乃不果享。
qí rén lái guī yùn huān guī yīn zhī tián.
齐人来归郓、讙、龟阴之田。
jìn zhào yāng wéi wèi, bào yí yí yě. chū, wèi hóu fá hán dān wǔ yú hán shì, chéng qí xī běi ér shǒu zhī, xiāo chā tú. jí jìn wéi wèi, wǔ yǐ tú qī shí rén mén yú wèi xī mén, shā rén yú mén zhōng, yuē:" qǐng bào hán shì zhī yì." shè tuó yuē:" fū zǐ zé yǒng yǐ, rán wǒ wǎng, bì bù gǎn qǐ mén." yì yǐ tú qī shí rén, dàn mén yān, bù zuǒ yòu, jiē zhì ér lì, rú zhí. rì zhōng bù qǐ mén, nǎi tuì. fǎn yì, jìn rén tǎo wèi zhī pàn gù, yuē:" yóu shè tuó chéng hé." yú shì zhí shè tuó yǐ qiú chéng yú wèi. wèi rén bù xǔ, jìn rén suì shā shè tuó. chéng hé bēn yàn. jūn zǐ yuē:" cǐ zhī wèi qì lǐ bì bù jūn. shī yuē:' rén ér wú lǐ, hú bù chuán sǐ.' shè tuó yì chuán yǐ zāi."
晋赵鞅围卫,报夷仪也。初,卫侯伐邯郸午于寒氏,城其西北而守之,宵[插图]。及晋围卫,午以徒七十人门于卫西门,杀人于门中,曰:“请报寒氏之役。”涉佗曰:“夫子则勇矣,然我往,必不敢启门。”亦以徒七十人,旦门焉,步左右,皆至而立,如植。日中不启门,乃退。反役,晋人讨卫之叛故,曰:“由涉佗、成何。”于是执涉佗以求成于卫。卫人不许,晋人遂杀涉佗。成何奔燕。君子曰:“此之谓弃礼必不钧。《诗》曰:‘人而无礼,胡不遄死。’涉佗亦遄矣哉。”
chū, shū sūn chéng zi yù lì wǔ shū, gōng ruò miǎo gù jiàn yuē:" bù kě." chéng zi lì zhī ér zú. gōng nán shǐ zéi shè zhī, bù néng shā. gōng nán wèi mǎ zhèng, shǐ gōng ruò wéi hòu zǎi. wǔ shū jì dìng, shǐ hòu mǎ zhèng hóu fàn shā gōng ruò. fú néng. qí yǔ rén yuē:" wú yǐ jiàn guò cháo, gōng ruò bì yuē, shuí zhī jiàn yě? wú chēng zi yǐ gào, bì guān zhī. wú wěi gù, ér shòu zhī mò, zé kě shā yě." shǐ rú zhī. gōng ruò yuē:" ěr yù wú wáng wǒ hū?" suì shā gōng ruò. hóu fàn yǐ hòu pàn. wǔ shū yì zi wéi hòu, fú kè.
初,叔孙成子欲立武叔,公若藐固谏曰:“不可。”成子立之而卒。公南使贼射之,不能杀。公南为马正,使公若为郈宰。武叔既定,使郈马正侯犯杀公若。弗能。其圉人曰:“吾以剑过朝,公若必曰,谁之剑也?吾称子以告,必观之。吾伪固,而授之末,则可杀也。”使如之。公若曰:“尔欲吴王我乎?”遂杀公若。侯犯以郈叛。武叔懿子围郈,弗克。
qiū, èr zi jí qí shī fù wéi hòu, fú kè. shū sūn wèi hòu gōng shī sì chì yuē:" hòu fēi wéi shū sūn shì zhī yōu, shè jì zhī huàn yě. jiāng ruò zhī hé?" duì yuē:" chén zhī yè, zài yáng shuǐ zú zhāng zhī sì yán yǐ." shū sūn qǐ shǒu. sì chì wèi hóu fàn yuē:" jū qí lǔ zhī jì, ér wú shì, bì bù kě yǐ. zi hé qiú shì yú qí yǐ lín mín? bù rán, jiāng pàn." hóu fàn cóng zhī. qí shǐ zhì, sì chì yǔ hòu rén wéi zhī xuān yán yú hòu zhōng yuē:" hóu fàn jiāng yǐ hòu yì yú qí, qí rén jiāng qiān hòu mín." zhòng xiōng jù. sì chì wèi hóu fàn yuē:" zhòng yán yì yǐ, zi bù rú yì yú qí. yǔ qí sǐ yě, yóu shì hòu yě. ér dé shū yān, hé bì cǐ? qí rén yù yǐ cǐ bī lǔ, bì bèi yǔ zi dì. qiě hé duō shě jiǎ yú zi zhī mén, yǐ bèi bù yú?" hóu fàn yuē:" nuò." nǎi duō shě jiǎ yān. hóu fàn qǐng yì yú qí, qí yǒu sī guān hòu, jiāng zhì. sì chì shǐ zhōu zǒu hū yuē:" qí shī zhì yǐ!" hòu rén dà hài, jiè hóu fàn zhī mén jiǎ, yǐ wéi hóu fàn. sì chì jiāng shè zhī. hóu fàn zhǐ zhī yuē:" móu miǎn wǒ." hóu fàn qǐng xíng, xǔ zhī. sì chì xiān rú sù, hóu fàn diàn. měi chū yī mén, hòu rén bì zhī. jí guō mén, zhǐ zhī yuē:" zi yǐ shū sūn shì zhī jiǎ chū, yǒu sī ruò zhū zhī, qún chén jù sǐ." sì chì yuē:" shū sūn shì zhī jiǎ yǒu wù, wú wèi gǎn yǐ chū." fàn wèi sì chì yuē:" zi zhǐ ér yǔ zhī shù." sì chì zhǐ ér nà lǔ rén. hóu fàn bēn qí, qí rén nǎi zhì hòu.
秋,二子及齐师复围郈,弗克。叔孙谓郈工师驷赤曰:“郈非唯叔孙氏之忧,社稷之患也。将若之何?”对曰:“臣之业,在《扬水》卒章之四言矣。”叔孙稽首。驷赤谓侯犯曰:“居齐、鲁之际,而无事,必不可矣。子盍求事于齐以临民?不然,将叛。”侯犯从之。齐使至,驷赤与郈人为之宣言于郈中曰:“侯犯将以郈易于齐,齐人将迁郈民。”众兇惧。驷赤谓侯犯曰:“众言异矣,子不如易于齐。与其死也,犹是郈也。而得纾焉,何必此?齐人欲以此偪鲁,必倍与子地。且盍多舍甲于子之门,以备不虞?”侯犯曰:“诺。”乃多舍甲焉。侯犯请易于齐,齐有司观郈,将至。驷赤使周走呼曰:“齐师至矣!”郈人大骇,介侯犯之门甲,以围侯犯。驷赤将射之。侯犯止之曰:“谋免我。”侯犯请行,许之。驷赤先如宿,侯犯殿。每出一门,郈人闭之。及郭门,止之曰:“子以叔孙氏之甲出,有司若誅之,群臣惧死。”驷赤曰:“叔孙氏之甲有物,吾未敢以出。”犯谓驷赤曰:“子止而与之数。”驷赤止而纳鲁人。侯犯奔齐,齐人乃致郈。
sòng gōng zǐ dì bì qú fù liè, shí yī fēn qí shì, ér yǐ qí wǔ yǔ zhī. gōng zǐ dì yǒu bái mǎ sì. gōng bì xiàng tuí. tuí yù zhī. gōng qǔ ér zhū qí wěi liè yǐ yǔ zhī. dì nù, shǐ qí tú chì tuí ér duó zhī. tuí jù, jiāng zǒu. gōng bì mén ér qì zhī, mù jǐn zhǒng. mǔ dì chén yuē:" zi fēn shì yǐ yǔ liè yě, ér dú bēi tuí, yì yǒu pō yān. zi wèi jūn lǐ, bù guò chū jìng, jūn bì zhǐ zi." gōng zǐ dì chū bēn chén, gōng fú zhǐ. chén wèi zhī qǐng, fú tīng. chén yuē:" shì wǒ wàng wú xiōng yě. wú yǐ guó rén chū, jūn shuí yǔ chù?"
宋公子地嬖蘧富猎,十一分其室,而以其五与之。公子地有白马四。公嬖向魋。魋欲之。公取而朱其尾鬣以与之。地怒,使其徒抶魋而夺之。魋惧,将走。公闭门而泣之,目尽肿。母弟辰曰:“子分室以与猎也,而独卑魋,亦有颇焉。子为君礼,不过出竟,君必止子。”公子地出奔陈,公弗止。辰为之请,弗听。辰曰:“是我迋吾兄也。吾以国人出,君谁与处?”
dōng, mǔ dì chén jì zhòng tuó shí kōu chū bēn chén.
冬,母弟辰暨仲佗、石彄出奔陈。
wǔ shū pìn yú qí. qí hóu xiǎng zhī, yuē:" zi shū sūn! ruò shǐ hòu zài jūn zhī tā jìng, guǎ rén hé zhī yān? shǔ yǔ bì yì jì, gù gǎn zhù jūn yōu zhī." duì yuē:" fēi guǎ jūn zhī wàng yě. suǒ yǐ shì jūn, fēng jiāng shè jì shì yǐ. gǎn yǐ jiā lì qín jūn zhī zhí shì. fū bù lìng zhī chén, tiān xià zhī suǒ è yě. jūn qǐ yǐ wéi guǎ jūn cì?"
武叔聘于齐。齐侯享之,曰:“子叔孙!若使郈在君之他竟,寡人何知焉?属与敝邑际,故敢助君忧之。”对曰:“非寡君之望也。所以事君,封疆社稷是以。敢以家隶勤君之执事。夫不令之臣,天下之所恶也。君岂以为寡君赐?”