jīng
【经】
èr nián chūn, wáng èr yuè jiǎ zǐ, jìn hóu jí qín shī zhàn yú péng yá, qín shī bài jī.
二年春,王二月甲子,晋侯及秦师战于彭衙,秦师败绩。
dīng chǒu, zuò xī gōng zhǔ.
丁丑,作僖公主。
sān yuè yǐ sì, jí jìn chù fù méng.
三月乙巳,及晋处父盟。
xià liù yuè, gōng sūn áo huì sòng gōng chén hóu zhèng bó jìn shì hú méng yú chuí lǒng.
夏六月,公孙敖会宋公、陈侯、郑伯、晋士縠盟于垂陇。
zì shí yǒu èr yuè bù yǔ, zhì yú qiū qī yuè.
自十有二月不雨,至于秋七月。
bā yuè dīng mǎo, dà shì yú dà miào, jī xī gōng.
八月丁卯,大事于大庙,跻僖公。
dōng, jìn rén sòng rén chén rén zhèng rén fá qín.
冬,晋人、宋人、陈人、郑人伐秦。
gōng zǐ suì rú qí nà bì.
公子遂如齐纳币。
chuán
【传】
èr nián chūn, qín mèng míng shì shuài shī fá jìn, yǐ bào xiáo zhī yì. èr yuè, jìn hóu yù zhī. xiān qiě jū jiāng zhōng jūn, zhào shuāi zuǒ zhī. wáng guān wú dì yù róng, hú jū jū wèi yòu. jiǎ zǐ, jí qín shī zhàn yú péng yá. qín shī bài jī. jìn rén wèi qín" bài cì zhī shī".
二年春,秦孟明视帅师伐晋,以报殽之役。二月,晋侯御之。先且居将中军,赵衰佐之。王官无地御戎,狐鞫居为右。甲子,及秦师战于彭衙。秦师败绩。晋人谓秦“拜赐之师”。
zhàn yú xiáo yě, jìn liáng hóng yù róng, lái jū wèi yòu. zhàn zhī míng rì, jìn xiāng gōng fù qín qiú, shǐ lái jū yǐ gē zhǎn zhī. qiú hū, lái jū shī gē, láng shěn qǔ gē yǐ zhǎn qiú, qín zhī yǐ cóng gōng chéng, suì yǐ wéi yòu. jī zhī yì, xiān zhěn chù zhī ér lì xù jiǎn bó. láng shěn nù. qí yǒu yuē:" hé sǐ zhī?" shěn yuē:" wú wèi huò sǐ suǒ." qí yǒu yuē:" wú yǔ nǚ wéi nán." shěn yuē:" zhōu zhì yǒu zhī, yǒng zé hài shàng, bù dēng yú míng táng. sǐ ér bú yì, fēi yǒng yě. gòng yòng zhī wèi yǒng. wú yǐ yǒng qiú yòu, wú yǒng ér chù, yì qí suǒ yě. wèi shàng bù wǒ zhī, chù ér yí, nǎi zhī wǒ yǐ. zi gū dài zhī." jí péng yá, jì chén, yǐ qí shǔ chí qín shī, sǐ yān. jìn shī cóng zhī, dà bài qín shī. jūn zǐ wèi:" láng shěn yú shì hū jūn zǐ. shī yuē:' jūn zǐ rú nù, luàn shù chuán jǔ.' yòu yuē:' wáng hè sī nù, yuán zhěng qí lǚ.' nù bù zuò luàn, ér yǐ cóng shī,
战于殽也,晋梁弘御戎,莱驹为右。战之明日,晋襄公缚秦囚,使莱驹以戈斩之。囚呼,莱驹失戈,狼瞫取戈以斩囚,禽之以从公乘,遂以为右。箕之役,先轸黜之而立续简伯。狼瞫怒。其友曰:“盍死之?”瞫曰:“吾未获死所。”其友曰:“吾与女为难。”瞫曰:“《周志》有之,勇则害上,不登于明堂。死而不义,非勇也。共用之谓勇。吾以勇求右,无勇而黜,亦其所也。谓上不我知,黜而宜,乃知我矣。子姑待之。”及彭衙,既陈,以其属驰秦师,死焉。晋师从之,大败秦师。君子谓:“狼瞫于是乎君子。《诗》曰:‘君子如怒,乱庶遄沮。’又曰:‘王赫斯怒,爰整其旅。’怒不作乱,而以从师,
qín bó yóu yòng mèng míng. mèng míng zēng xiū guó zhèng, zhòng shī yú mín. zhào chéng zi yán yú zhū dài fū yuē:" qín shī yòu zhì, jiāng bì pì zhī, jù ér zēng dé, bù kě dāng yě. shī yuē:' wú niàn ěr zǔ, yù xiū jué dé.' mèng míng niàn zhī yǐ. niàn dé bù dài, qí kě dí hū."
秦伯犹用孟明。孟明增修国政,重施于民。赵成子言于诸大夫曰:“秦师又至,将必辟之,惧而增德,不可当也。《诗》曰:‘毋念尔祖,聿修厥德。’孟明念之矣。念德不怠,其可敌乎。”
dīng chǒu, zuò xī gōng zhǔ, shū bù shí yě.
丁丑,作僖公主,书不时也。
jìn rén yǐ gōng bù zhāo lái tǎo. gōng rú jìn.
晋人以公不朝来讨。公如晋。
xià sì yuè jǐ sì, jìn rén shǐ yáng chù fù méng gōng yǐ chǐ zhī. shū yuē:" jí jìn chù fù méng." yǐ yàn zhī yě. shì jìn bù shū, huì zhī yě. gōng wèi zhì, liù yuè, mù bó huì zhū hóu jí jìn sī kōng shì hú méng yú chuí lǒng, jìn tǎo wèi gù yě. shū shì hú, kān qí shì yě. chén hóu wèi wèi qǐng chéng yú jìn, zhí kǒng dá yǐ shuō.
夏四月己巳,晋人使阳处父盟公以耻之。书曰:“及晋处父盟。”以厌之也。適晋不书,讳之也。公未至,六月,穆伯会诸侯及晋司空士縠盟于垂陇,晋讨卫故也。书士縠,堪其事也。陈侯为卫请成于晋,执孔达以说。
qiū bā yuè dīng mǎo, dà shì yú dà miào, jī xī gōng, nì sì yě. yú shì xià fù fú jì wèi zōng bó, zūn xī gōng, qiě míng jiàn yuē:" wú jiàn xīn guǐ dà, gù guǐ xiǎo. xiān dà hòu xiǎo, shùn yě. jī shèng xián, míng yě. míng shùn, lǐ yě." jūn zǐ yǐ wéi shī lǐ. lǐ wú bù shùn. sì, guó zhī dà shì yě, ér nì zhī, kě wèi lǐ hū? zi suī qí shèng, bù xiān fù shí jiǔ yǐ. gù yǔ bù xiān gǔn, tāng bù xiān qì, wén wǔ bù xiān bù zhú. sòng zǔ dì yǐ, zhèng zǔ lì wáng, yóu shàng zǔ yě. shì yǐ lǔ sòng yuē:" chūn qiū fěi jiě, xiǎng sì bù tè, huáng huáng hòu dì, huáng zǔ hòu jì." jūn zǐ yuē lǐ, wèi qí hòu jì qīn ér xiān dì yě. shī yuē:" wèn wǒ zhū gū, suì jí bó zǐ." jūn zǐ yuē lǐ, wèi qí zǐ qīn ér xiān gū yě. zhòng ní yuē:" zāng wén zhòng, qí bù rén zhě sān, bù zhī zhě sān. xià zhǎn qín, fèi liù guān, qiè zhī pú, sān bù rén yě. zuò xū qì, zòng nì sì, sì yuán jū, sān bù zhī yě."
秋八月丁卯,大事于大庙,跻僖公,逆祀也。于是夏父弗忌为宗伯,尊僖公,且明见曰:“吾见新鬼大,故鬼小。先大后小,顺也。跻圣贤,明也。明顺,礼也。”君子以为失礼。礼无不顺。祀,国之大事也,而逆之,可谓礼乎?子虽齐圣,不先父食久矣。故禹不先鲧,汤不先契,文、武不先不窋。宋祖帝乙,郑祖厉王,犹上祖也。是以《鲁颂》曰:“春秋匪解,享祀不忒,皇皇后帝,皇祖后稷。”君子曰礼,谓其后稷亲而先帝也。《诗》曰:“问我诸姑,遂及伯姊。”君子曰礼,谓其姊亲而先姑也。仲尼曰:“臧文仲,其不仁者三,不知者三。下展禽,废六关,妾织蒲,三不仁也。作虚器,纵逆祀,祀爰居,三不知也。”
dōng, jìn xiān qiě jū sòng gōng zǐ chéng chén yuán xuǎn zhèng gōng zǐ guī shēng fá qín, qǔ wāng, jí péng yá ér hái, yǐ bào péng yá zhī yì. qīng bù shū, wèi mù gōng gù, zūn qín yě, wèi zhī chóng dé. xiāng zhòng rú qí nà bì, lǐ yě. fán jūn jí wèi, hǎo jiù shēng, xiū hūn yīn, qǔ yuán fēi yǐ fèng zī shèng, xiào yě. xiào, lǐ zhī shǐ yě.
冬,晋先且居、宋公子成、陈辕选、郑公子归生伐秦,取汪,及彭衙而还,以报彭衙之役。卿不书,为穆公故,尊秦也,谓之崇德。襄仲如齐纳币,礼也。凡君即位,好舅甥,修昏姻,娶元妃以奉粢盛,孝也。孝,礼之始也。