jīng
【经】
èr shí yǒu liù nián chūn, wáng èr yuè xīn mǎo, wèi níng xǐ shì qí jūn piāo.
二十有六年春，王二月辛卯，卫甯喜弑其君剽。
wèi sūn lín fù rù yú qī yǐ pàn.
卫孙林父入于戚以叛。
jiǎ wǔ, wèi hóu kàn fù guī yú wèi.
甲午，卫侯衎复归于卫。
xià, jìn hóu shǐ xún wú lái pìn.
夏，晋侯使荀吴来聘。
gōng huì jìn rén zhèng liáng xiāo sòng rén cáo rén yú chán yuān.
公会晋人、郑良霄、宋人、曹人于澶渊。
qiū, sòng gōng shā qí shì zǐ cuó.
秋，宋公杀其世子痤。
jìn rén zhí wèi níng xǐ.
晋人执卫甯喜。
bā yuè rén wǔ, xǔ nán níng zú yú chǔ.
八月壬午，许男甯卒于楚。
dōng, chǔ zi cài hóu chén hóu fá zhèng.
冬，楚子、蔡侯、陈侯伐郑。
zàng xǔ líng gōng.
葬许灵公。
chuán
【传】
èr shí liù nián chūn, qín bó zhī dì zhēn rú jìn xiū chéng, shū xiàng mìng zhào xíng rén zǐ yuán. xíng rén zǐ zhū yuē:" zhū yě dāng yù." sān yún, shū xiàng bù yīng. zi zhū nù yuē:" bān jué tóng, hé yǐ chù zhū yú cháo?" fǔ jiàn cóng zhī. shū xiàng yuē:" qín jìn bù hé jiǔ yǐ! jīn rì zhī shì, xìng ér jí, jìn guó lài zhī. bù jí, sān jūn bào gǔ. zi yuán dào èr guó zhī yán wú sī, zi cháng yì zhī. jiān yǐ shì jūn zhě, wú suǒ néng yù yě." fú yī cóng zhī. rén jiù zhī. píng gōng yuē:" jìn qí shù hū! wú chén zhī suǒ zhēng zhě dà." shī kuàng yuē:" gōng shì jù bēi, chén bù xīn jìng ér lì zhēng, bù wù dé ér zhēng shàn, sī yù yǐ chǐ, néng wú bēi hū?"
二十六年春，秦伯之弟鍼如晋修成，叔向命召行人子员。行人子朱曰：“朱也当御。”三云，叔向不应。子朱怒曰：“班爵同，何以黜朱于朝？”抚剑从之。叔向曰：“秦、晋不和久矣！今日之事，幸而集，晋国赖之。不集，三军暴骨。子员道二国之言无私，子常易之。奸以事君者，吾所能御也。”拂衣从之。人救之。平公曰：“晋其庶乎！吾臣之所争者大。”师旷曰：“公室惧卑，臣不心竞而力争，不务德而争善，私欲已侈，能无卑乎？”
wèi xiàn gōng shǐ zi xiān wèi fù, cí. jìng sì qiáng mìng zhī. duì yuē:" jūn wú xìn, chén jù bù miǎn." jìng sì yuē:" suī rán, yǐ wú gù yě." xǔ nuò. chū, xiàn gōng shǐ yǔ níng xǐ yán, níng xǐ yuē:" bì zi xiān zài, bù rán bì bài." gù gōng shǐ zi xiān. zi xiān bù huò mìng yú jìng sì, yǐ gōng mìng yǔ níng xǐ yán yuē:" gǒu fǎn, zhèng yóu níng shì, jì zé guǎ rén." níng xǐ gào qú bó yù, bó yù yuē:" yuàn bù dé wén jūn zhī chū, gǎn wén qí rù?" suì xíng, cóng jìn guān chū. gào yòu zǎi gǔ, yòu zǎi gǔ yuē:" bù kě. huò zuì yú liǎng jūn, tiān xià shuí chù zhī?" dào zǐ yuē:" wú shòu mìng yú xiān rén, bù kě yǐ èr." gǔ yuē:" wǒ qǐng shǐ yān ér guān zhī." suì jiàn gōng yú yí yí. fǎn yuē:" jūn yān xù zài wài shí èr nián yǐ, ér wú yōu sè, yì wú kuān yán, yóu fū rén yě. ruò bù yǐ, sǐ wú rì yǐ." dào zǐ yuē:" zi xiān zài." yòu zǎi gǔ yuē:" zi xiān zài, hé yì? duō ér néng wáng, yú wǒ hé wéi?" dào zǐ yuē:" suī rán, fú kě yǐ yǐ." sūn wén zi zài qī, sūn jiā pìn yú qí, sūn xiāng jū shǒu.
卫献公使子鲜为复，辞。敬姒强命之。对曰：“君无信，臣惧不免。”敬姒曰：“虽然，以吾故也。”许诺。初，献公使与甯喜言，甯喜曰：“必子鲜在，不然必败。”故公使子鲜。子鲜不获命于敬姒，以公命与甯喜言曰：“苟反，政由甯氏，祭则寡人。”甯喜告蘧伯玉，伯玉曰：“瑗不得闻君之出，敢闻其入？”遂行，从近关出。告右宰穀，右宰穀曰：“不可。获罪于两君，天下谁畜之？”悼子曰：“吾受命于先人，不可以贰。”穀曰：“我请使焉而观之。”遂见公于夷仪。反曰：“君淹恤在外十二年矣，而无忧色，亦无宽言，犹夫人也。若不已，死无日矣。”悼子曰：“子鲜在。”右宰穀曰：“子鲜在，何益？多而能亡，于我何为？”悼子曰：“虽然，弗可以已。”孙文子在戚，孙嘉聘于齐，孙襄居守。
èr yuè gēng yín, níng xǐ yòu zǎi gǔ fá sūn shì, bù kè. bó guó shāng. níng zi chū shě yú jiāo. bó guó sǐ, sūn shì yè kū. guó rén zhào níng zi, níng zi fù gōng sūn shì, kè zhī. xīn mǎo, shā zi shū jí dà zi jiǎo. shū yuē:" níng xǐ shì qí jūn piāo." yán zuì zhī zài níng shì yě. sūn lín fù yǐ qī rú jìn. shū yuē:" rù yú qī yǐ pàn." zuì sūn shì yě. chén zhī lù, jūn shí yǒu zhī. yì zé jìn, fǒu zé fèng shēn ér tuì, zhuān lù yǐ zhōu xuán, lù yě. jiǎ wǔ, wèi hóu rù. shū yuē:" fù guī." guó nà zhī yě. dài fū nì yú jìng zhě, zhí qí shǒu ér yǔ zhī yán. dào nì zhě, zì chē yī zhī. nì yú mén zhě, hàn zhī ér yǐ.
二月庚寅，甯喜、右宰穀伐孙氏，不克。伯国伤。甯子出舍于郊。伯国死，孙氏夜哭。国人召甯子，甯子复攻孙氏，克之。辛卯，杀子叔及大子角。书曰：“甯喜弑其君剽。”言罪之在甯氏也。孙林父以戚如晋。书曰：“入于戚以叛。”罪孙氏也。臣之禄，君实有之。义则进，否则奉身而退，专禄以周旋，戮也。甲午，卫侯入。书曰：“复归。”国纳之也。大夫逆于竟者，执其手而与之言。道逆者，自车揖之。逆于门者，颔之而已。
gōng zhì, shǐ ràng dà shū wén zǐ yuē:" guǎ rén yān xù zài wài, èr sān zi jiē shǐ guǎ rén zhāo xī wén wèi guó zhī yán, wú zi dú bù zài guǎ rén. gǔ rén yǒu yán yuē: ' fēi suǒ yuàn wù yuàn.' guǎ rén yuàn yǐ." duì yuē:" chén zhī zuì yǐ! chén bù nìng, bù néng fù jī xiè, yǐ cóng gǎn mù yǔ, chén zhī zuì yī yě. yǒu chū zhě, yǒu jū zhě. chén bù néng èr, tōng wài nèi zhī yán yǐ shì jūn, chén zhī zuì èr yě. yǒu èr zuì, gǎn wàng qí sǐ?" nǎi xíng, cóng jìn guān chū. gōng shǐ zhǐ zhī.
公至，使让大叔文子曰：“寡人淹恤在外，二三子皆使寡人朝夕闻卫国之言，吾子独不在寡人。古人有言曰： ‘非所怨勿怨。’寡人怨矣。”对曰：“臣知罪矣！臣不佞，不能负羁絏，以从扞牧圉，臣之罪一也。有出者，有居者。臣不能贰，通外内之言以事君，臣之罪二也。有二罪，敢忘其死？”乃行，从近关出。公使止之。
wèi rén qīn qī dōng bǐ, sūn shì sù yú jìn, jìn shù máo shì. zhí chuò fá máo shì, shā jìn shù sān bǎi rén. sūn kuǎi zhuī zhī, fú gǎn jī. wén zǐ yuē:" lì zhī bù rú!" suì cóng wèi shī, bài zhī yǔ. yōng chú huò zhí chuò. fù sù yú jìn.
卫人侵戚东鄙，孙氏愬于晋，晋戍茅氏。殖绰伐茅氏，杀晋戍三百人。孙蒯追之，弗敢击。文子曰：“厉之不如！”遂从卫师，败之圉。雍鉏获殖绰。复愬于晋。
zhèng bó shǎng rù chén zhī gōng. sān yuè jiǎ yín shuò, xiǎng zi zhǎn, cì zhī xiān lù sān mìng zhī fú, xiān bā yì. cì zǐ chǎn cì lù zài mìng zhī fú, xiān liù yì. zǐ chǎn cí yì, yuē:" zì shàng yǐ xià, jiàng shā yǐ liǎng, lǐ yě. chén zhī wèi zài sì, qiě zi zhǎn zhī gōng yě. chén bù gǎn jí shǎng lǐ, qǐng cí yì." gōng gù yǔ zhī. nǎi shòu sān yì. gōng sūn huī yuē:" zǐ chǎn qí jiāng zhī zhèng yǐ! ràng bù shī lǐ."
郑伯赏入陈之功。三月甲寅朔，享子展，赐之先路、三命之服，先八邑。赐子产次路、再命之服，先六邑。子产辞邑，曰：“自上以下，降杀以两，礼也。臣之位在四，且子展之功也。臣不敢及赏礼，请辞邑。”公固予之。乃受三邑。公孙挥曰：“子产其将知政矣！让不失礼。”
jìn rén wéi sūn shì gù, zhào zhū hóu, jiāng yǐ tǎo wèi yě. xià, zhōng xíng mù zi lái pìn, zhào gōng yě.
晋人为孙氏故，召诸侯，将以讨卫也。夏，中行穆子来聘，召公也。
chǔ zi qín rén qīn wú, jí yú lóu, wén wú yǒu bèi ér hái. suì qīn zhèng, wǔ yuè, zhì yú chéng jūn. zhèng huáng jié shù zhī. chū yǔ chǔ shī zhàn, bài. chuān fēng xū qiú huáng jié, gōng zǐ wéi yǔ zhī zhēng zhī. zhèng yú bó zhōu lí. bó zhōu lí yuē:" qǐng wèn yú qiú." nǎi lì qiú. bó zhōu lí yuē:" suǒ zhēng, jūn zǐ yě, qí hé bù zhī?" shàng qí shǒu, yuē:" fū zǐ wèi wáng zǐ wéi, guǎ jūn zhī guì jiè dì yě." xià qí shǒu, yuē:" cǐ zi wèi chuān fēng xū, fāng chéng wài zhī xiàn yǐn yě. shuí huò zi?" qiú yuē:" jié yù wáng zǐ, ruò yān." xū nù, chōu gē zhú wáng zǐ wéi, fú jí. chǔ rén yǐ huáng jié guī.
楚子、秦人侵吴，及雩娄，闻吴有备而还。遂侵郑，五月，至于城麇。郑皇颉戍之。出与楚师战，败。穿封戌囚皇颉，公子围与之争之。正于伯州犁。伯州犁曰：“请问于囚。”乃立囚。伯州犁曰：“所争，君子也，其何不知？”上其手，曰：“夫子为王子围，寡君之贵介弟也。”下其手，曰：“此子为穿封戌，方城外之县尹也。谁获子？”囚曰：“颉遇王子，弱焉。”戌怒，抽戈逐王子围，弗及。楚人以皇颉归。
yìn jǐn fù yǔ huáng jié shù chéng jūn, chǔ rén qiú zhī, yǐ xiàn yú qín. zhèng rén qǔ huò yú yìn shì yǐ qǐng zhī, zi dà shū wèi lìng zhèng yǐ wéi qǐng. zǐ chǎn yuē:" bù huò. shòu chǔ zhī gōng ér qǔ huò yú zhèng, bù kě wèi guó. qín bù qí rán. ruò yuē: ' bài jūn zhī qín. zhèng guó wēi jūn zhī huì, chǔ shī qí yóu zài bì yì zhī chéng xià.' qí kě." fú cóng, suì xíng. qín rén bù yǔ. gèng bì, cóng zǐ chǎn ér hòu huò zhī.
印堇父与皇颉戍城麇，楚人囚之，以献于秦。郑人取货于印氏以请之，子大叔为令正以为请。子产曰：“不获。受楚之功而取货于郑，不可谓国。秦不其然。若曰： ‘拜君之勤。郑国微君之惠，楚师其犹在敝邑之城下。’其可。”弗从，遂行。秦人不予。更币，从子产而后获之。
liù yuè, gōng huì jìn zhào wǔ sòng xiàng xū zhèng liáng xiāo cáo rén yú chán yuān yǐ tǎo wèi, jiāng qī tián. qǔ wèi xī bǐ yì shì liù shí yǐ yǔ sūn shì. zhào wǔ bù shū, zūn gōng yě. xiàng xū bù shū, hòu yě. zhèng xiān sòng, bù shī suǒ yě. yú shì wèi hóu huì zhī. jìn rén zhí níng xǐ běi gōng yí, shǐ nǚ qí yǐ xiān guī. wèi hóu rú jìn, jìn rén zhí ér qiú zhī yú shì ruò shì.
六月，公会晋赵武、宋向戌、郑良霄、曹人于澶渊以讨卫，疆戚田。取卫西鄙懿氏六十以与孙氏。赵武不书，尊公也。向戌不书，后也。郑先宋，不失所也。于是卫侯会之。晋人执甯喜、北宫遗，使女齐以先归。卫侯如晋，晋人执而囚之于士弱氏。
qiū qī yuè, qí hóu zhèng bó wèi wèi hóu gù, rú jìn, jìn hóu jiān xiǎng zhī. jìn hóu fù jiā lè. guó jǐng zi xiāng qí hóu, fù liǎo xiāo. zi zhǎn xiāng zhèng bó, fù zī yī. shū xiàng mìng jìn hóu bài èr jūn yuē:" guǎ jūn gǎn bài qí jūn zhī ān wǒ xiān jūn zhī zōng tiāo yě, gǎn bài zhèng jūn zhī bù èr yě."
秋七月，齐侯、郑伯为卫侯故，如晋，晋侯兼享之。晋侯赋《嘉乐》。国景子相齐侯，赋《蓼萧》。子展相郑伯，赋《缁衣》。叔向命晋侯拜二君曰：“寡君敢拜齐君之安我先君之宗祧也，敢拜郑君之不贰也。”
guó zǐ shǐ yàn píng zhòng sī yú shū xiàng yuē:" jìn jūn xuān qí míng dé yú zhū hóu, xù qí huàn ér bǔ qí quē, zhèng qí wéi ér zhì qí fán, suǒ yǐ wéi méng zhǔ yě. jīn wèi chén zhí jūn, ruò zhī hé?" shū xiàng gào zhào wén zi, wén zi yǐ gào jìn hóu. jìn hóu yán wèi hóu zhī zuì, shǐ shū xiàng gào èr jūn. guó zǐ fù pèi zhī róu yǐ, zi zhǎn fù jiāng zhòng zǐ xī, jìn hóu nǎi xǔ guī wèi hóu. shū xiàng yuē:" zhèng qī mù, hǎn shì qí hòu wáng zhě yě. zi zhǎn jiǎn ér yī."
国子使晏平仲私于叔向曰：“晋君宣其明德于诸侯，恤其患而补其阙，正其违而治其烦，所以为盟主也。今为臣执君，若之何？”叔向告赵文子，文子以告晋侯。晋侯言卫侯之罪，使叔向告二君。国子赋《辔之柔矣》，子展赋《将仲子兮》，晋侯乃许归卫侯。叔向曰：“郑七穆，罕氏其后亡者也。子展俭而壹。”
chū, sòng ruì sī tú shēng nǚ zǐ, chì ér máo, qì zhū dī xià. gòng jī zhī qiè qǔ yǐ rù, míng zhī yuē qì. zhǎng ér měi. píng gōng rù xī, gòng jī yǔ zhī shí. gōng jiàn qì yě ér shì zhī, yóu. jī nà zhū yù, bì, shēng zuǒ. è ér wǎn. dà zi cuó měi ér hěn, hé zuǒ shī wèi ér è zhī. sì rén huì qiáng yī lì wèi dà zi nèi shī ér wú chǒng.
初，宋芮司徒生女子，赤而毛，弃诸堤下。共姬之妾取以入，名之曰弃。长而美。平公入夕，共姬与之食。公见弃也而视之，尤。姬纳诸御，嬖，生佐。恶而婉。大子痤美而很，合左师畏而恶之。寺人惠墙伊戾为大子内师而无宠。
qiū, chǔ kè pìn yú jìn, guò sòng. dà zi zhī zhī, qǐng yě xiǎng zhī. gōng shǐ wǎng, yī lì qǐng cóng zhī. gōng yuē:" fū bù è nǚ hū?" duì yuē:" xiǎo rén zhī shì jūn zǐ yě, è zhī bù gǎn yuǎn, hǎo zhī bù gǎn jìn. jìng yǐ dài mìng, gǎn yǒu èr xīn hū? zòng yǒu gòng qí wài, mò gòng qí nèi. chén qǐng wǎng yě." qiǎn zhī. zhì, zé kǎn, yòng shēng, jiā shū zhēng zhī, ér chěng gào gōng yuē:" dà zǐ jiāng wèi luàn, jì yǔ chǔ kè méng yǐ." gōng yuē:" wèi wǒ zi, yòu hé qiú?" duì yuē:" yù sù." gōng shǐ shì zhī, zé xìn yǒu yān. wèn zhū fū rén yǔ zuǒ shī, zé jiē yuē:" gù wén zhī." gōng qiú dà zi. dà zǐ yuē:" wéi zuǒ yě, néng miǎn wǒ." zhào ér shǐ qǐng, yuē:" rì zhōng bù lái, wú zhī sǐ yǐ." zuǒ shī wén zhī, guā ér yǔ zhī yǔ. guò qī, nǎi yì ér sǐ. zuǒ wèi dà zi. gōng xú wén qí wú zuì yě, nǎi hēng yī lì.
秋，楚客聘于晋，过宋。大子知之，请野享之。公使往，伊戾请从之。公曰：“夫不恶女乎？”对曰：“小人之事君子也，恶之不敢远，好之不敢近。敬以待命，敢有贰心乎？纵有共其外，莫共其内。臣请往也。”遣之。至，则欿，用牲，加书征之，而骋告公曰：“大子将为乱，既与楚客盟矣。”公曰：“为我子，又何求？”对曰：“欲速。”公使视之，则信有焉。问诸夫人与左师，则皆曰：“固闻之。”公囚大子。大子曰：“唯佐也，能免我。”召而使请，曰：“日中不来，吾知死矣。”左师闻之，聒而与之语。过期，乃缢而死。佐为大子。公徐闻其无罪也，乃亨伊戾。
zuǒ shī jiàn fū rén zhī bù mǎ zhě, wèn zhī, duì yuē:" jūn fū rén shì yě." zuǒ shī yuē:" shuí wèi jūn fū rén? yú hú fú zhī?" yǔ rén guī, yǐ gào fū rén. fū rén shǐ kuì zhī jǐn yǔ mǎ, xiān zhī yǐ yù, yuē:" jūn zhī qiè qì, shǐ mǒu xiàn." zuǒ shī gǎi mìng yuē:" jūn fū rén." ér hòu zài bài qǐ shǒu shòu zhī.
左师见夫人之步马者，问之，对曰：“君夫人氏也。”左师曰：“谁为君夫人？余胡弗知？”圉人归，以告夫人。夫人使馈之锦与马，先之以玉，曰：“君之妾弃，使某献。”左师改命曰：“君夫人。”而后再拜稽首受之。
zhèng bó guī zì jìn, shǐ zi xī rú jìn pìn, cí yuē:" guǎ jūn lái fán zhí shì, jù bù miǎn yú lì. shǐ xià xiè bù mǐn." jūn zǐ yuē:" shàn shì dà guó."
郑伯归自晋，使子西如晋聘，辞曰：“寡君来烦执事，惧不免于戾。使夏谢不敏。”君子曰：“善事大国。”
chū, chǔ wǔ cān yù cài tài shī zi cháo yǒu, qí zi wǔ jǔ yǔ shēng zi xiāng shàn yě. wǔ jǔ qǔ yú wáng zǐ móu, wáng zǐ móu wèi shēn gōng ér wáng, chǔ rén yuē:" wǔ jǔ shí sòng zhī." wǔ jǔ bēn zhèng, jiāng suì bēn jìn. shēng zǐ jiāng rú jìn, yù zhī yú zhèng jiāo, bān jīng xiāng yǔ shí, ér yán fù gù. shēng zǐ yuē:" zi xíng yě! wú bì fù zi." jí sòng xiàng xū jiāng píng jìn chǔ, shēng zi tōng shǐ yú jìn. hái rú chǔ, lìng yǐn zi mù yǔ zhī yǔ, wèn jìn gù yān. qiě yuē:" jìn dài fū yǔ chǔ shú xián?" duì yuē:" jìn qīng bù rú chǔ, qí dài fū zé xián, jiē qīng cái yě. rú qǐ zǐ pí gé, zì chǔ wǎng yě. suī chǔ yǒu cái, jìn shí yòng zhī." zi mù yuē:" fū dú wú zú yīn hū?"
初，楚伍参与蔡太师子朝友，其子伍举与声子相善也。伍举娶于王子牟，王子牟为申公而亡，楚人曰：“伍举实送之。”伍举奔郑，将遂奔晋。声子将如晋，遇之于郑郊，班荆相与食，而言复故。声子曰：“子行也！吾必复子。”及宋向戌将平晋、楚，声子通使于晋。还如楚，令尹子木与之语，问晋故焉。且曰：“晋大夫与楚孰贤？”对曰：“晋卿不如楚，其大夫则贤，皆卿材也。如杞、梓、皮革，自楚往也。虽楚有材，晋实用之。”子木曰：“夫独无族姻乎？”
duì yuē:" suī yǒu, ér yòng chǔ cái shí duō. guī shēng wén zhī: ' shàn wèi guó zhě, shǎng bù jiàn ér xíng bù làn.' shǎng jiàn, zé jù jí yín rén xíng làn, zé jù jí shàn rén. ruò bù xìng ér guò, níng jiàn wú làn. yǔ qí shī shàn, níng qí lì yín. wú shàn rén, zé guó cóng zhī. shī yuē: ' rén zhī yún wáng, bāng guó tiǎn cuì.' wú shàn rén zhī wèi yě. gù xià shū yuē: ' yǔ qí shā bù gū, níng shī bù jīng.' jù shī shàn yě. shāng sòng yǒu zhī yuē: ' bù jiàn bù làn, bù gǎn dài huáng, mìng yú xià guó, fēng jiàn jué fú.' cǐ tāng suǒ yǐ huò tiān fú yě. gǔ zhī zhì mín zhě, quàn shǎng ér wèi xíng, xù mín bù juàn. shǎng yǐ chūn xià, xíng yǐ qiū dōng. shì yǐ jiāng shǎng wèi zhī jiā shàn, jiā shàn zé yù cì, cǐ yǐ zhī qí quàn shǎng yě. jiāng xíng wèi zhī bù jǔ, bù jǔ zé chè lè, cǐ yǐ zhī qí wèi xíng yě. sù xīng yè mèi, zhāo xī lín zhèng, cǐ yǐ zhī qí xù mín yě. sān zhě, lǐ zhī dà jié yě. yǒu lǐ wú bài. jīn chǔ duō yín xíng, qí dài fū táo sǐ yú sì fāng, ér wèi zhī móu zhǔ, yǐ hài chǔ guó, bù kě jiù liáo, suǒ wèi bù néng yě. zi yí zhī luàn, xī gōng bēn jìn. jìn rén zhì zhū róng chē zhī diàn, yǐ wéi móu zhǔ. rào jiǎo zhī yì, jìn jiāng dùn yǐ, xī gōng yuē: ' chǔ shī qīng tiǎo, yì zhèn dàng yě. ruò duō gǔ jūn shēng, yǐ yè jūn zhī, chǔ shī bì dùn.' jìn rén cóng zhī, chǔ shī xiāo kuì. jìn suì qīn cài, xí shěn, huò qí jūn bài shēn xī zhī shī yú sāng suì, huò shēn lì ér hái. zhèng yú shì bù gǎn nán miàn. chǔ shī huá xià, zé xī gōng zhī wèi yě.
对曰：“虽有，而用楚材实多。归生闻之： ‘善为国者，赏不僭而刑不滥。’赏僭，则惧及淫人；刑滥，则惧及善人。若不幸而过，宁僭无滥。与其失善，宁其利淫。无善人，则国从之。《诗》曰： ‘人之云亡，邦国殄瘁。’无善人之谓也。故《夏书》曰： ‘与其杀不辜，宁失不经。’惧失善也。《商颂》有之曰： ‘不僭不滥，不敢怠皇，命于下国，封建厥福。’此汤所以获天福也。古之治民者，劝赏而畏刑，恤民不倦。赏以春夏，刑以秋冬。是以将赏为之加膳，加膳则饫赐，此以知其劝赏也。将刑为之不举，不举则彻乐，此以知其畏刑也。夙兴夜寐，朝夕临政，此以知其恤民也。三者，礼之大节也。有礼无败。今楚多淫刑，其大夫逃死于四方，而为之谋主，以害楚国，不可救疗，所谓不能也。子仪之乱，析公奔晋。晋人置诸戎车之殿，以为谋主。绕角之役，晋将遁矣，析公曰： ‘楚师轻窕，易震荡也。若多鼓钧声，以夜军之，楚师必遁。’晋人从之，楚师宵溃。晋遂侵蔡，袭沈，获其君；败申、息之师于桑隧，获申丽而还。郑于是不敢南面。楚失华夏，则析公之为也。
" yōng zi zhī fù xiōng zèn yōng zi, jūn yǔ dài fū bù shàn shì yě. yōng zi bēn jìn. jìn rén yǔ zhī chù, yǐ wéi móu zhǔ. péng chéng zhī yì, jìn chǔ yù yú mí jiǎo zhī gǔ. jìn jiāng dùn yǐ. yōng zi fā mìng yú jūn yuē: ' guī lǎo yòu, fǎn gū jí, èr rén yì, guī yī rén, jiǎn bīng sōu chéng, mò mǎ rù shí, shī chén fén cì, míng rì jiāng zhàn.' xíng guī zhě ér yì chǔ qiú, chǔ shī xiāo kuì. jìn jiàng péng chéng ér guī zhū sòng, yǐ yú shí guī. chǔ shī dōng yí, zi xīn sǐ zhī, zé yōng zi zhī wèi yě.
“雍子之父兄谮雍子，君与大夫不善是也。雍子奔晋。晋人与之鄐，以为谋主。彭城之役，晋、楚遇于靡角之穀。晋将遁矣。雍子发命于军曰： ‘归老幼，反孤疾，二人役，归一人，简兵蒐乘，秣马蓐食，师陈焚次，明日将战。’行归者而逸楚囚，楚师宵溃。晋降彭城而归诸宋，以鱼石归。楚失东夷，子辛死之，则雍子之为也。
" zi fǎn yǔ zi líng zhēng xià jī, ér yōng hài qí shì, zi líng bēn jìn. jìn rén yǔ zhī xíng, yǐ wéi móu zhǔ. gǎn yù běi dí, tōng wú yú jìn, jiào wú pàn chǔ, jiào zhī chéng chē, shè yù, qū qīn, shǐ qí zi hú yōng wèi wú xíng rén yān. wú yú shì fá cháo, qǔ jià, kè jí, rù zhōu lái. chǔ bà yú bèn mìng, zhì jīn wéi huàn, zé zi líng zhī wèi yě. ruò áo zhī luàn, bó bēn zhī zǐ bēn huáng bēn jìn. jìn rén yǔ zhī miáo, yǐ wéi móu zhǔ. yān líng zhī yì, chǔ chén yā jìn jūn ér chén, jìn jiāng dùn yǐ. miáo bēn huáng yuē: ' chǔ shī zhī liáng, zài qí zhōng jūn wáng zú ér yǐ. ruò sāi jǐng yí zào, chéng chén yǐ dāng zhī, luán fàn yì xíng yǐ yòu zhī, zhōng xíng èr xì bì kè èr mù. wú nǎi sì cuì yú qí wáng zú, bì dà bài zhī.' jìn rén cóng zhī, chǔ shī dà bài, wáng yí shī jiān, zi fǎn sǐ zhī. zhèng pàn wú xīng, chǔ shī zhū hóu, zé miáo bēn huáng zhī wèi yě."
“子反与子灵争夏姬，而雍害其事，子灵奔晋。晋人与之邢，以为谋主。扞御北狄，通吴于晋，教吴叛楚，教之乘车，射御，驱侵，使其子狐庸为吴行人焉。吴于是伐巢，取驾，克棘，入州来。楚罢于奔命，至今为患，则子灵之为也。若敖之乱，伯贲之子贲皇奔晋。晋人与之苗，以为谋主。鄢陵之役，楚晨压晋军而陈，晋将遁矣。苗贲皇曰： ‘楚师之良，在其中军王族而已。若塞井夷灶，成陈以当之，栾、范易行以诱之，中行、二郤必克二穆。吾乃四萃于其王族，必大败之。’晋人从之，楚师大败，王夷师熸，子反死之。郑叛吴兴，楚失诸侯，则苗贲皇之为也。”
zi mù yuē:" shì jiē rán yǐ." shēng zǐ yuē:" jīn yòu yǒu shèn yú cǐ. jiāo jǔ qǔ yú shēn gōng zǐ móu, zi móu dé lì ér wáng, jūn dài fū wèi jiāo jǔ: ' nǚ shí qiǎn zhī!' jù ér bēn zhèng, yǐn lǐng nán wàng yuē: ' shù jī shè yú!' yì fú tú yě. jīn zài jìn yǐ. jìn rén jiāng yǔ zhī xiàn, yǐ bǐ shū xiàng. bǐ ruò móu hài chǔ guó, qǐ bù wéi huàn?" zi mù jù, yán zhū wáng, yì qí lù jué ér fù zhī. shēng zi shǐ jiāo míng nì zhī.
子木曰：“是皆然矣。”声子曰：“今又有甚于此。椒举娶于申公子牟，子牟得戾而亡，君大夫谓椒举： ‘女实遣之！’惧而奔郑，引领南望曰： ‘庶几赦余！’亦弗图也。今在晋矣。晋人将与之县，以比叔向。彼若谋害楚国，岂不为患？”子木惧，言诸王，益其禄爵而复之。声子使椒鸣逆之。
xǔ líng gōng rú chǔ, qǐng fá zhèng, yuē:" shī bù xīng, gū bù guī yǐ!" bā yuè, zú yú chǔ. chǔ zǐ yuē:" bù fá zhèng, hé yǐ qiú zhū hóu?"
许灵公如楚，请伐郑，曰：“师不兴，孤不归矣！”八月，卒于楚。楚子曰：“不伐郑，何以求诸侯？”
dōng shí yuè, chǔ zi fá zhèng. zhèng rén jiāng yù zhī, zǐ chǎn yuē:" jìn chǔ jiāng píng, zhū hóu jiāng hé, chǔ wáng shì gù mèi yú yī lái. bù rú shǐ chěng ér guī, nǎi yì chéng yě. fū xiǎo rén zhī xìng, xìn yú yǒng, sè yú huò, yǐ zú qí xìng ér qiú míng yān zhě, fēi guó jiā zhī lì yě. ruò hé cóng zhī?" zi zhǎn shuō, bù yù kòu. shí èr yuè yǐ yǒu, rù nán lǐ, duò qí chéng. shè yú lè shì, mén yú shī zhī liáng. xiàn mén fā, huò jiǔ rén yān. shè yú fàn ér guī, ér hòu zàng xǔ líng gōng.
冬十月，楚子伐郑。郑人将御之，子产曰：“晋、楚将平，诸侯将和，楚王是故昧于一来。不如使逞而归，乃易成也。夫小人之性，衅于勇，啬于祸，以足其性而求名焉者，非国家之利也。若何从之？”子展说，不御寇。十二月乙酉，入南里，堕其城。涉于乐氏，门于师之梁。县门发，获九人焉。涉于氾而归，而后葬许灵公。
wèi rén guī wèi jī yú jìn, nǎi shì wèi hóu. jūn zǐ shì yǐ zhī píng gōng zhī shī zhèng yě.
卫人归卫姬于晋，乃释卫侯。君子是以知平公之失政也。
jìn hán xuān zi pìn yú zhōu. wáng shǐ qǐng shì, duì yuē:" jìn shì qǐ jiāng guī shí shì yú zǎi lǚ, wú tā shì yǐ." wáng wén zhī yuē:" hán shì qí chāng fù yú jìn hū! cí bù shī jiù."
晋韩宣子聘于周。王使请事，对曰：“晋士起将归时事于宰旅，无他事矣。”王闻之曰：“韩氏其昌阜于晋乎！辞不失旧。”
qí rén chéng jiá zhī suì, qí xià, qí wū yú yǐ lǐn qiū bēn jìn. xí wèi yáng jiǎo, qǔ zhī. suì xí wǒ gāo yú. yǒu dà yǔ, zì qí dòu rù, jiè yú qí kù, yǐ dēng qí chéng, kè ér qǔ zhī. yòu qǔ yì yú sòng. yú shì fàn xuān zi zú, zhū hóu fú néng zhì yě, jí zhào wén zi wéi zhèng, nǎi zú zhì zhī. wén zi yán yú jìn hóu yuē:" jìn wèi méng zhǔ, zhū hóu huò xiāng qīn yě, zé tǎo ér shǐ guī qí dì. jīn wū yú zhī yì, jiē tǎo lèi yě. ér tān zhī, shì wú yǐ wéi méng zhǔ yě. qǐng guī zhī!" gōng yuē:" nuò. shú kě shǐ yě?" duì yuē:" xū liáng dài néng wú yòng shī." jìn hóu shǐ wǎng.
齐人城郏之岁，其夏，齐乌馀以廪丘奔晋。袭卫羊角，取之。遂袭我高鱼。有大雨，自其窦入，介于其库，以登其城，克而取之。又取邑于宋。于是范宣子卒，诸侯弗能治也，及赵文子为政，乃卒治之。文子言于晋侯曰：“晋为盟主，诸侯或相侵也，则讨而使归其地。今乌馀之邑，皆讨类也。而贪之，是无以为盟主也。请归之！”公曰：“诺。孰可使也？”对曰：“胥梁带能无用师。”晋侯使往。
