jīng
【经】

èr shí yǒu qī nián chūn, gōng rú qí.
二十有七年春，公如齐。

gōng zhì zì qí, jū yú yùn.
公至自齐，居于郓。

xià sì yuè, wú shì qí jūn liáo.
夏四月，吴弑其君僚。

chǔ shā qí dài fū xì wǎn.
楚杀其大夫郤宛。

qiū, jìn shì yāng sòng lè qí lí wèi běi gōng xǐ cáo rén zhū rén téng rén huì yú hù.
秋，晋士鞅、宋乐祁犁、卫北宫喜、曹人、邾人、滕人会于扈。

dōng shí yuè, cáo bó wǔ zú.
冬十月，曹伯午卒。

zhū kuài lái bēn.
邾快来奔。

gōng rú qí.
公如齐。

gōng zhì zì qí, jū yú yùn.
公至自齐，居于郓。

chuán
【传】

èr shí qī nián chūn, gōng rú qí. gōng zhì zì qí. chǔ yú yùn, yán zài wài yě.
二十七年春，公如齐。公至自齐。处于郓，言在外也。

wú zǐ yù yīn chǔ sàng ér fá zhī. shǐ gōng zǐ yǎn yú gōng zǐ zhú yōng shuài shī wéi qián. shǐ yán zhōu lái jì zǐ pìn yú shàng guó, suì pìn yú jìn, yǐ guān zhū hóu. chǔ yǒu yǐn rán gōng yǐn jūn shuài shī jiù qián. zuǒ sī mǎ shěn yǐn xū shuài dōu jūn zǐ yǔ wáng mǎ zhī shǔ yǐ jì shī, yǔ wú shī yù yú qióng. lìng yǐn zi cháng yǐ zhōu shī jí shā ruì ér hái. zuǒ yǐn xì wǎn gōng yǐn shòu shuài shī zhì yú qián, wú shī bù néng tuì.
吴子欲因楚丧而伐之。使公子掩馀、公子烛庸帅师围潜。使延州来季子聘于上国，遂聘于晋，以观诸侯。楚莠尹然、工尹麇帅师救潜。左司马沈尹戌帅都君子与王马之属以济师，与吴师遇于穷。令尹子常以舟师及沙汭而还。左尹郤宛、工尹寿帅师至于潜，吴师不能退。

wú gōng zǐ guāng yuē:" cǐ shí yě, fú kě shī yě." gào chā tú shè zhū yuē:" shàng guó yǒu yán yuē, bù suǒ hé huò? wǒ, wáng sì yě, wú yù qiú zhī. shì ruò kè, jì zǐ suī zhì, bù wú fèi yě." zhuān shè zhū yuē:" wáng kě shì yě. mǔ lǎo zi ruò, shì wú ruò wǒ hé." guāng yuē:" wǒ, ěr shēn yě."
吴公子光曰：“此时也，弗可失也。”告 [插图]设诸曰：“上国有言曰，不索何获？我，王嗣也，吾欲求之。事若克，季子虽至，不吾废也。”鱄设诸曰：“王可弑也。母老子弱，是无若我何。”光曰：“我，尔身也。”

xià sì yuè, guāng fú jiǎ yú kū shì ér xiǎng wáng. wáng shǐ jiǎ zuò yú dào, jí qí mén. mén jiē hù xí, jiē wáng qīn yě, jiā zhī yǐ pī. xiū zhě xiàn tǐ gǎi fú yú mén wài. zhí xiū zhě zuò xíng ér rù, zhí pī zhě jiā chéng zhī, jí tǐ yǐ xiāng shòu yě. guāng wěi zú jí, rù yú kū shì. zhuān shè zhū zhì jiàn yú yú zhōng yǐ jìn. chōu jiàn cì wáng, pī jiāo yú xiōng, suì shì wáng. hé lú yǐ qí zi wèi qīng.
夏四月，光伏甲于堀室而享王。王使甲坐于道，及其门。门阶户席，皆王亲也，夹之以铍。羞者献体改服于门外。执羞者坐行而入，执铍者夹承之，及体以相授也。光伪足疾，入于堀室。鱄设诸置剑于鱼中以进。抽剑刺王，铍交于胸，遂弑王。阖庐以其子为卿。

jì zǐ zhì, yuē:" gǒu xiān jūn wú fèi sì, mín rén wú fèi zhǔ, shè jì yǒu fèng, guó jiā wú qīng, nǎi wú jūn yě. wú shuí gǎn yuàn? āi sǐ shì shēng, yǐ dài tiān mìng. fēi wǒ shēng luàn, lì zhě cóng zhī, xiān rén zhī dào yě." fù mìng kū mù, fù wèi ér dài. wú gōng zǐ yǎn yú bēn xú, gōng zǐ zhú yōng bēn zhōng wú. chǔ shī wén wú luàn ér hái.
季子至，曰：“苟先君无废祀，民人无废主，社稷有奉，国家无倾，乃吾君也。吾谁敢怨？哀死事生，以待天命。非我生乱，立者从之，先人之道也。”复命哭墓，复位而待。吴公子掩馀奔徐，公子烛庸奔钟吾。楚师闻吴乱而还。

xì wǎn zhí ér hé, guó rén shuō zhī. yān jiāng shī wèi yòu lǐng, yǔ fèi wú jí bǐ ér è zhī. lìng yǐn zi cháng huì ér xìn chán. wú jí zèn xì wǎn yān, wèi zi cháng yuē:" zi è yù yǐn zǐ jiǔ." yòu wèi zi è:" lìng yǐn yù yǐn jiǔ yú zi shì." zi è yuē:" wǒ, jiàn rén yě, bù zú yǐ rǔ lìng yǐn. lìng yǐn jiāng bì lái rǔ, wèi huì yǐ shèn. wú wú yǐ chóu zhī, ruò hé?" wú jí yuē:" lìng yǐn hǎo jiǎ bīng, zi chū zhī, wú zé yān." qǔ wǔ jiǎ wǔ bīng. yuē:" zhì zhū mén, lìng yǐn zhì, bì guān zhī, ér cóng yǐ chóu zhī." jí xiǎng rì, wéi zhū mén zuǒ. wú jí wèi lìng yǐn yuē:" wú jǐ huò zi. zi è jiāng wèi zi bù lì, jiǎ zài mén yǐ, zi bì wú wǎng. qiě cǐ yì yě, wú kě yǐ dé zhì, zi è qǔ lù yān ér hái, yòu wù qún shuài, shǐ tuì qí shī, yuē:' chéng luàn bù xiáng.' wú chéng wǒ sàng, wǒ chéng qí luàn, bù yì kě hū?" lìng yǐn shǐ shì xì shì, zé yǒu jiǎ yān. bù wǎng, zhào yān jiāng shī ér gào zhī. jiāng shī tuì, suì lìng gōng xì shì, qiě ruò zhī. zi è wén zhī, suì zì shā yě. guó rén fú ruò. lìng yuē:" bù ruò xì shì, yǔ zhī tóng zuì." huò qǔ yī biān jiān yān, huò qǔ yī bǐng gǎn yān, guó rén tóu zhī, suì fú ruò yě. lìng yǐn pào zhī. jǐn miè xì shì zhī zú dǎng, shā yáng lìng zhōng yǔ qí dì wán jí tuó yǔ jìn chén jí qí zǐ dì. jìn chén zhī zú hū yú guó yuē:" yān shì fèi shì zì yǐ wéi wáng, zhuān huò chǔ guó, ruò guǎ wáng shì, méng wáng yǔ lìng yǐn yǐ zì lì yě. lìng yǐn jǐn xìn zhī yǐ, guó jiāng rú hé?" lìng yǐn bìng zhī.
郤宛直而和，国人说之。鄢将师为右领，与费无极比而恶之。令尹子常贿而信谗。无极谮郤宛焉，谓子常曰：“子恶欲饮子酒。”又谓子恶：“令尹欲饮酒于子氏。”子恶曰：“我，贱人也，不足以辱令尹。令尹将必来辱，为惠已甚。吾无以酬之，若何？”无极曰：“令尹好甲兵，子出之，吾择焉。”取五甲五兵。曰：“寘诸门，令尹至，必观之，而从以酬之。”及飨日，帷诸门左。无极谓令尹曰：“吾几祸子。子恶将为子不利，甲在门矣，子必无往。且此役也，吴可以得志，子恶取赂焉而还，又误群帅，使退其师，曰：‘乘乱不祥。’吴乘我丧，我乘其乱，不亦可乎？”令尹使视郤氏，则有甲焉。不往，召鄢将师而告之。将师退，遂令攻郤氏，且爇之。子恶闻之，遂自杀也。国人弗爇。令曰：“不爇郤氏，与之同罪。”或取一编菅焉，或取一秉秆焉，国人投之，遂弗爇也。令尹炮之。尽灭郤氏之族党，杀阳令终与其弟完及佗与晋陈及其子弟。晋陈之族呼于国曰：“鄢氏、费氏自以为王，专祸楚国，弱寡王室，蒙王与令尹以自利也。令尹尽信之矣，国将如何？”令尹病之。

qiū, huì yú hù, lìng shù zhōu, qiě móu nà gōng yě. sòng wèi jiē lì nà gōng, gù qǐng zhī. fàn xiàn zi qǔ huò yú jì sūn, wèi sī chéng zi liáng yǔ běi gōng zhēn zǐ yuē:" jì sūn wèi zhī qí zuì, ér jūn fá zhī, qǐng qiú, qǐng wáng, yú shì hū bù huò. jūn yòu fú kè, ér zì chū yě. fū qǐ wú bèi ér néng chū jūn hū? jì shì zhī fù, tiān jiù zhī yě. xiū gōng tú zhī nù, ér qǐ shū sūn shì zhī xīn. bù rán, qǐ qí fá rén ér shuō jiǎ zhí bīng yǐ yóu? shū sūn shì jù huò zhī làn, ér zì tóng yú jì shì, tiān zhī dào yě. lǔ jūn shǒu qí, sān nián ér wú chéng. jì shì shén dé qí mín, huái yí yǔ zhī, yǒu shí nián zhī bèi, yǒu qí chǔ zhī yuán, yǒu tiān zhī zàn, yǒu mín zhī zhù, yǒu jiān shǒu zhī xīn, yǒu liè guó zhī quán, ér fú gǎn xuān yě, shì jūn rú zài guó. gù yāng yǐ wéi nán. èr zi jiē tú guó zhě yě, ér yù nà lǔ jūn, yāng zhī yuàn yě. qǐng cóng èr zi yǐ wéi lǔ, wú chéng, sǐ zhī." èr zi jù, jiē cí. nǎi cí xiǎo guó, ér yǐ nán fù.
秋，会于扈，令戍周，且谋纳公也。宋、卫皆利纳公，固请之。范献子取货于季孙，谓司城子梁与北宫贞子曰：“季孙未知其罪，而君伐之，请囚，请亡，于是乎不获。君又弗克，而自出也。夫岂无备而能出君乎？季氏之复，天救之也。休公徒之怒，而启叔孙氏之心。不然，岂其伐人而说甲执冰以游？叔孙氏惧祸之滥，而自同于季氏，天之道也。鲁君守齐，三年而无成。季氏甚得其民，淮夷与之，有十年之备，有齐、楚之援，有天之赞，有民之助，有坚守之心，有列国之权，而弗敢宣也，事君如在国。故鞅以为难。二子皆图国者也，而欲纳鲁君，鞅之愿也。请从二子以围鲁，无成，死之。”二子惧，皆辞。乃辞小国，而以难复。

mèng yì zi yáng hǔ fá yùn. yùn rén jiāng zhàn. zi jiā zǐ yuē:" tiān mìng bù tāo jiǔ yǐ. shǐ jūn wáng zhě, bì cǐ zhòng yě. tiān jì huò zhī, ér zì fú yě, bù yì nán hū? yóu yǒu guǐ shén, cǐ bì bài yě. wū hū! wèi wú wàng yě fū, qí sǐ yú cǐ hū!" gōng shǐ zi jiā zǐ rú jìn. gōng tú bài yú qiě zhī.
孟懿子、阳虎伐郓。郓人将战。子家子曰：“天命不慆久矣。使君亡者，必此众也。天既祸之，而自福也，不亦难乎？犹有鬼神，此必败也。呜呼！为无望也夫，其死于此乎！”公使子家子如晋。公徒败于且知。

chǔ xì wǎn zhī nán, guó yán wèi yǐ, jìn zuò zhě mò bù bàng lìng yǐn. shěn yǐn xū yán yú zi cháng yuē:" fū zuǒ yǐn yǔ zhōng jiù yǐn mò zhī qí zuì, ér zi shā zhī, yǐ xìng bàng chā tú, zhì yú jīn bù yǐ. xū yě huò zhī. rén zhě shā rén yǐ yǎn bàng, yóu fú wèi yě. jīn wú zi shā rén yǐ xìng bàng ér fú tú, bù yì yì hū? fū wú jí, chǔ zhī chán rén yě, mín mò bù zhī. qù cháo wú, chū cài hóu zhū, sàng dà zi jiàn, shā lián yǐn shē, píng wáng zhī ěr mù, shǐ bù cōng míng. bù rán, píng wáng zhī wēn huì gòng jiǎn, yǒu guò chéng zhuāng, wú bù jí yān. suǒ yǐ bù huò zhū hóu, ěr wú jí yě. jīn yòu shā sān bù gū, yǐ xìng dà bàng, jǐ jí zi yǐ. zi ér bù tú, jiāng yān yòng zhī? fū yān jiāng shī jiǎo zi zhī mìng, yǐ miè sān zú, guó zhī liáng yě, ér bù qiān wèi. wú xīn yǒu jūn, jiāng yì rì hài, chǔ guó ruò yǒu dà shì, zi qí wēi zāi! zhī zhě chú chán yǐ zì ān yě, jīn zi ài chán yǐ zì wēi yě, shén yǐ qí huò yě!" zi cháng yuē:" shì wǎ zhī zuì, gǎn bù liáng tú." jiǔ yuè jǐ wèi, zi cháng shā fèi wú jí yǔ yān jiāng shī, jǐn miè qí zú, yǐ shuō yú guó. bàng yán nǎi zhǐ.
楚郤宛之难，国言未已，进胙者莫不谤令尹。沈尹戌言于子常曰：“夫左尹与中厩尹莫知其罪，而子杀之，以兴谤[插图]，至于今不已。戌也惑之。仁者杀人以掩谤，犹弗为也。今吾子杀人以兴谤而弗图，不亦异乎？夫无极，楚之谗人也，民莫不知。去朝吴，出蔡侯朱，丧大子建，杀连尹奢，屏王之耳目，使不聪明。不然，平王之温惠共俭，有过成、庄，无不及焉。所以不获诸侯，迩无极也。今又杀三不辜，以兴大谤，几及子矣。子而不图，将焉用之？夫鄢将师矫子之命，以灭三族，国之良也，而不愆位。吴新有君，疆埸日骇，楚国若有大事，子其危哉！知者除谗以自安也，今子爱谗以自危也，甚矣其惑也！”子常曰：“是瓦之罪，敢不良图。”九月己未，子常杀费无极与鄢将师，尽灭其族，以说于国。谤言乃止。

dōng, gōng rú qí, qí hóu qǐng xiǎng zhī. zi jiā zǐ yuē:" zhāo xī lì yú qí cháo, yòu hé xiǎng yān? qí yǐn jiǔ yě." nǎi yǐn jiǔ, shǐ zǎi xiàn ér qǐng ān. zi zhòng zhī zǐ yuē zhòng, wèi qí hóu fū rén, yuē:" qǐng shǐ zhòng jiàn." zi jiā zǐ nǎi yǐ jūn chū.
冬，公如齐，齐侯请飨之。子家子曰：“朝夕立于其朝，又何飨焉？其饮酒也。”乃饮酒，使宰献而请安。子仲之子曰重，为齐侯夫人，曰：“请使重见。”子家子乃以君出。

shí èr yuè, jìn jí qín zhì zhū hóu zhī shù yú zhōu, lǔ rén cí yǐ nán.
十二月，晋籍秦致诸侯之戍于周，鲁人辞以难。