jīng
【经】
shí yǒu wǔ nián chūn, wáng zhēng yuè, wú zǐ yí mò zú.
十有五年春,王正月,吴子夷末卒。
èr yuè guǐ yǒu, yǒu shì yú wǔ gōng.
二月癸酉,有事于武宫。
yuè rù, shū gōng zú, qù lè zú shì.
籥入,叔弓卒,去乐卒事。
xià, cài cháo wú chū bēn zhèng.
夏,蔡朝吴出奔郑。
liù yuè dīng sì shuò, rì yǒu shí zhī.
六月丁巳朔,日有食之。
qiū, jìn xún wú shuài shī fá xiān yú.
秋,晋荀吴帅师伐鲜虞。
dōng, gōng rú jìn.
冬,公如晋。
chuán
【传】
shí wǔ nián chūn, jiāng dì yú wǔ gōng, jiè bǎi guān. zǐ shèn yuē:" dì zhī rì, qí yǒu jiù hū. wú jiàn chì hēi zhī jìn, fēi jì xiáng yě, sàng fēn yě. qí zài lì shì hū?" èr yuè guǐ yǒu, dì, shū gōng lì shì, yuè rù ér zú, qù lè zú shì, lǐ yě.
十五年春,将禘于武公,戒百官。梓慎曰:“禘之日,其有咎乎。吾见赤黑之祲,非祭祥也,丧氛也。其在涖事乎?”二月癸酉,禘,叔弓涖事,籥入而卒,去乐卒事,礼也。
chǔ fèi wú jí hài cháo wú zhī zài cài yě, yù qù zhī. nǎi wèi zhī yuē:" wáng wéi xìn zǐ, gù chǔ zǐ yú cài. zi yì zhǎng yǐ, ér zài xià wèi, rǔ. bì qiú zhī, wú zhù zi qǐng." yòu wèi qí shàng zhī rén yuē:" wáng wéi xìn wú, gù chù zhū cài, èr sān zi mò zhī rú yě. ér zài qí shàng, bù yì nán hū? fú tú, bì jí yú nán." xià, cài rén zhú cháo wú. cháo wú chū bēn zhèng. wáng nù yuē:" yú wéi xìn wú, gù zhì zhū cài. qiě wēi wú, wú bù jí cǐ. nǚ hé gù qù zhī?" wú jí duì yuē:" chén qǐ bù yù wú? rán ér qián zhī qí wéi rén zhī yì yě. wú zài cài, cài bì sù fēi. qù wú, suǒ yǐ jiǎn qí yì yě."
楚费无极害朝吴之在蔡也,欲去之。乃谓之曰:“王唯信子,故处子于蔡。子亦长矣,而在下位,辱。必求之,吾助子请。”又谓其上之人曰:“王唯信吴,故处诸蔡,二三子莫之如也。而在其上,不亦难乎?弗图,必及于难。”夏,蔡人逐朝吴。朝吴出奔郑。王怒曰:“余唯信吴,故寘诸蔡。且微吴,吾不及此。女何故去之?”无极对曰:“臣岂不欲吴?然而前知其为人之异也。吴在蔡,蔡必速飞。去吴,所以翦其翼也。”
liù yuè yǐ chǒu, wáng dà zi shòu zú.
六月乙丑,王大子寿卒。
qiū bā yuè wù yín, wáng mù hòu bēng.
秋八月戊寅,王穆后崩。
jìn xún wú shuài shī fá xiān yú, wéi gǔ. gǔ rén huò qǐng yǐ chéng pàn, mù zi fú xǔ. zuǒ yòu yuē:" shī tú bù qín, ér kě yǐ huò chéng, hé gù bù wéi?" mù zǐ yuē:" wú wén zhū shū xiàng yuē:' hào wù bù qiān, mín zhī suǒ shì, shì wú bù jì.' huò yǐ wú chéng pàn, wú suǒ shén è yě. rén yǐ chéng lái, wú dú hé hǎo yān. shǎng suǒ shén è, ruò suǒ hǎo hé? ruò qí fú shǎng, shì shī xìn yě, hé yǐ bì mín? lì néng zé jìn, fǒu zé tuì, liàng lì ér xíng. wú bù kě yǐ yù chéng ér ěr jiān, suǒ sàng zī duō." shǐ gǔ rén shā pàn rén ér shàn shǒu bèi. wéi gǔ sān yuè, gǔ rén huò qǐng xiáng, shǐ qí mín jiàn, yuē:" yóu yǒu shí sè, gū xiū ér chéng." jūn lì yuē:" huò chéng ér fú qǔ, qín mín ér dùn bīng, hé yǐ shì jūn?" mù zǐ yuē:" wú yǐ shì jūn yě. huò yī yì ér jiào mín dài, jiāng yān yòng yì? yì yǐ jiǎ dài, bù rú wán jiù. jiǎ dài wú zú, qì jiù bù xiáng. gǔ rén néng shì qí jūn, wǒ yì néng shì wú jūn. lǜ yì bù shuǎng, hào wù bù qiān, chéng kě huò ér mín zhī yì suǒ, yǒu sǐ mìng ér wú èr xīn, bù yì kě hū!" gǔ rén gào shí jié lì jìn, ér hòu qǔ zhī. kè gǔ ér fǎn, bù lù yī rén, yǐ gǔ zi yuān dī guī.
晋荀吴帅师伐鲜虞,围鼓。鼓人或请以城叛,穆子弗许。左右曰:“师徒不勤,而可以获城,何故不为?”穆子曰:“吾闻诸叔向曰:‘好恶不愆,民知所適,事无不济。’或以吾城叛,吾所甚恶也。人以城来,吾独何好焉。赏所甚恶,若所好何?若其弗赏,是失信也,何以庇民?力能则进,否则退,量力而行。吾不可以欲城而迩奸,所丧滋多。”使鼓人杀叛人而缮守备。围鼓三月,鼓人或请降,使其民见,曰:“犹有食色,姑修而城。”军吏曰:“获城而弗取,勤民而顿兵,何以事君?”穆子曰:“吾以事君也。获一邑而教民怠,将焉用邑?邑以贾怠,不如完旧。贾怠无卒,弃旧不祥。鼓人能事其君,我亦能事吾君。率义不爽,好恶不愆,城可获而民知义所,有死命而无二心,不亦可乎!”鼓人告食竭力尽,而后取之。克鼓而反,不戮一人,以鼓子鸢鞮归。
dōng, gōng rú jìn, píng qiū zhī huì gù yě.
冬,公如晋,平丘之会故也。
shí èr yuè, jìn xún lì rú zhōu, zàng mù hòu, jí tán wèi jiè. jì zàng chú sàng, yǐ wén bó yàn, zūn yǐ lǔ hú. wáng yuē:" bó shì, zhū hóu jiē yǒu yǐ zhèn fǔ wáng shì, jìn dú wú yǒu, hé yě?" wén bó yī jí tán, duì yuē:" zhū hóu zhī fēng yě, jiē shòu míng qì yú wáng shì, yǐ zhèn fǔ qí shè jì, gù néng jiàn yí qì yú wáng. jìn jū shēn shān, róng dí zhī yǔ lín, ér yuǎn yú wáng shì. wáng líng bù jí, bài róng bù xiá, qí hé yǐ xiàn qì?" wáng yuē:" shū shì, ér wàng zhū hū? shū fù táng shū, chéng wáng zhī mǔ dì yě, qí fǎn wú fēn hū? mì xū zhī gǔ, yǔ qí dà lù, wén suǒ yǐ dà sōu yě. quē gǒng zhī jiǎ, wǔ suǒ yǐ kè shāng yě. táng shū shòu zhī yǐ chù cān xū, kuāng yǒu róng dí. qí hòu xiāng zhī èr lù, chā tú yuè jù chàng, tóng gōng hǔ bēn, wén gōng shòu zhī, yǐ yǒu nán yáng zhī tián, fǔ zhēng dōng xià, fēi fèn ér hé? fū yǒu xūn ér bù fèi, yǒu jī ér zài, fèng zhī yǐ tǔ tián, fǔ zhī yǐ yí qì, jīng zhī yǐ chē fú, míng zhī yǐ wén zhāng, zǐ sūn bù wàng, suǒ wèi fú yě. fú zuò zhī bù dēng shū fù, yān zài? qiě xī ér gāo zǔ sūn bó yǎn, sī jìn zhī diǎn jí, yǐ wéi dà zhèng, gù yuē jí shì. jí xīn yǒu zhī èr zi dǒng zhī, jìn yú shì hū yǒu dǒng shǐ. nǚ, sī diǎn zhī hòu yě. hé gù wàng zhī?" jí tán bù néng duì. bīn chū, wáng yuē:" jí fù qí wú hòu hū! shù diǎn ér wàng qí zǔ."
十二月,晋荀跞如周,葬穆后,籍谈为介。既葬除丧,以文伯宴,樽以鲁壶。王曰:“伯氏,诸侯皆有以镇抚王室,晋独无有,何也?”文伯揖籍谈,对曰:“诸侯之封也,皆受明器于王室,以镇抚其社稷,故能荐彝器于王。晋居深山,戎狄之与邻,而远于王室。王灵不及,拜戎不暇,其何以献器?”王曰:“叔氏,而忘诸乎?叔父唐叔,成王之母弟也,其反无分乎?密须之鼓,与其大路,文所以大蒐也。阙巩之甲,武所以克商也。唐叔受之以处参虚,匡有戎狄。其后襄之二路,[插图]钺秬鬯,彤弓虎贲,文公受之,以有南阳之田,抚征东夏,非分而何?夫有勋而不废,有绩而载,奉之以土田,抚之以彝器,旌之以车服,明之以文章,子孙不忘,所谓福也。福祚之不登叔父,焉在?且昔而高祖孙伯黡,司晋之典籍,以为大政,故曰籍氏。及辛有之二子董之,晋于是乎有董史。女,司典之后也。何故忘之?”籍谈不能对。宾出,王曰:“籍父其无后乎!数典而忘其祖。”
jí tán guī, yǐ gào shū xiàng. shū xiàng yuē:" wáng qí bù zhōng hū. wú wén zhī, suǒ lè bì zú yān. jīn wáng lè yōu, ruò zú yǐ yōu, bù kě wèi zhōng. wáng yī suì ér yǒu sān nián zhī sàng èr yān, yú shì hū yǐ sàng bīn yàn, yòu qiú yí qì, lè yōu shén yǐ, qiě fēi lǐ yě. yí qì zhī lái, jiā gōng zhī yóu, fēi yóu sàng yě. sān nián zhī sàng, suī guì suì fú, lǐ yě. wáng suī fú suì, yàn lè yǐ zǎo, yì fēi lǐ yě. lǐ, wáng zhī dà jīng yě. yī dòng ér shī èr lǐ, wú dà jīng yǐ. yán yǐ kǎo diǎn, diǎn yǐ zhì jīng, wàng jīng ér duō yán jǔ diǎn, jiāng yān yòng zhī?"
籍谈归,以告叔向。叔向曰:“王其不终乎。吾闻之,所乐必卒焉。今王乐忧,若卒以忧,不可谓终。王一岁而有三年之丧二焉,于是乎以丧宾宴,又求彝器,乐忧甚矣,且非礼也。彝器之来,嘉功之由,非由丧也。三年之丧,虽贵遂服,礼也。王虽弗遂,宴乐以早,亦非礼也。礼,王之大经也。一动而失二礼,无大经矣。言以考典,典以志经,忘经而多言举典,将焉用之?”