wáng xīn, zì fú jǐng, běi hǎi jù rén. liù shì zǔ měng, qín fú jiān chéng xiàng, jiā yú huá shān zhī fū chéng. fù yún, shì wèi cháo yǒu míng wàng.
王昕,字符景,北海劇人。六世祖猛,秦苻堅丞相,家於華山之鄜城。父雲,仕魏朝有名望。
xīn shǎo dǔ xué dú shū, tài wèi rǔ nán wáng yuè pì qí bīng cān jūn. jiù shì, wáng chū shè, wǔ fú chí dāo péi cóng, xīn wèi cháng yī háng liè. yuè hǎo yì yóu, huò chěng qí xìn sù, xīn zhé qì hái. yuè nǎi lìng qí mǎ zài qián, shǒu wèi qū cè. xīn shě pèi gāo gǒng, rèn mǎ suǒ zhī. zuǒ yòu yán qí dàn màn. yuè yuē: fǔ wàng wéi zài cǐ xián, bù kě zé yě. yuè shù sàn qián yú dì, lìng zhū zuǒ zhēng shí zhī, xīn dú bù shí. yuè yòu sàn yín qián yǐ mù xīn, xīn nǎi qǔ qí yī. yuè yǔ fǔ liáo yǐn jiǔ, qǐ zì yí?, rén zhēng jìn shǒu, xīn dú zhí bǎn? lì. yuè yú shì zuò sè yuē: wǒ dì sūn dì zi dì dì dì shū, jīn wèi yàn shì, qīn qǐ yú?. qīng shì hé rén, dú wèi yǎn jiǎn! duì yuē: yuán jǐng wèi wàng wēi liè, bù zú shǐ diàn xià shì zhān yí xíng, ān gǎn yǐ qīn wáng liáo cǎi, cóng? yǎng zhī yì. yuè xiè yān.
昕少篤學讀書,太尉汝南王悅辟騎兵參軍。舊事,王出射,武服持刀陪從,昕未嘗依行列。悅好逸游,或騁騎信宿,昕輒棄還。悅乃令騎馬在前,手為驅策。昕舍轡高拱,任馬所之。左右言其誕慢。悅曰:「府望惟在此賢,不可責也。」悅數散錢於地,令諸佐爭拾之,昕獨不拾。悅又散銀錢以目昕,昕乃取其一。悅與府僚飲酒,起自移?,人爭進手,昕獨執版?立。悅於是作色曰:「我帝孫帝子帝弟帝叔,今為宴適,親起輿?。卿是何人,獨為偃蹇!」對曰:「元景位望微劣,不足使殿下式瞻儀形,安敢以親王僚寀,從?養之役。」悅謝焉。
zuò shàng jiē yǐn mǎn hān chàng, xīn xiān qǐ, wò xián shì, pín zhào bù zhì. yuè nǎi zì yì hū zhī yuē: huái qí cái ér hū fǔ zhǔ, kě wèi rén hū? xīn yuē: shāng xīn chén miǎn, qí wáng yě hū zhū, fǔ zhǔ zì hū, wēi liáo gǎn rèn qí jiù. yuè dà xiào ér qù.
坐上皆引滿酣暢,昕先起,臥閒室,頻召不至。悅乃自詣呼之曰:「懷其才而忽府主,可謂仁乎?」昕曰:「商辛沉湎,其亡也忽諸,府主自忽,微僚敢任其咎。」悅大笑而去。
lèi qiān dōng lái tài shǒu. hòu lì bù shàng shū lǐ shén? zòu yán, bǐ yīn duō gù, cháng shì suì wú yuán xiàn, jīn yǐ wáng yuán jǐng děng wèi cháng shì, dìng xiàn bā yuán. jiā jīn zǐ guāng lù dài fū. wǔ dì huò shí tǎn lù, èr yǔ jìn chén xì xiá, měi jiàn xīn, jí zhèng guān ér liǎn róng yān. xīn tǐ sù shén féi, zāo sàng hòu, suì zhōng shēn léi jí. yáng yīn zhòng qí dé yè, yǐ wèi rén zhī shī biǎo. qiān mì shū jiān.
累遷東萊太守。後吏部尚書李神?奏言,比因多故,常侍遂無員限,今以王元景等為常侍,定限八員。加金紫光祿大夫。武帝或時袒露,[二]與近臣戲狎,每見昕,即正冠而斂容焉。昕體素甚肥,遭喪後,遂終身羸瘠。楊愔重其德業,以為人之師表。遷秘書監。
xīn shǎo yǔ xíng shào jù wèi yuán luó bīn yǒu, jí shǒu dōng lái, shào jǔ shì jiù zhī. jùn rén yǐ shào shì xíng gǎo cóng dì, huì bīng jiāng zhí zhī, xīn yǐ shēn bì fú qí shàng, hū yuē: yù zhí xíng zi cái, dāng xiān shā wǒ. shào nǎi miǎn yān.
昕少與邢卲俱為元羅賓友,及守東萊,卲舉室就之。郡人以卲是邢杲從弟,會兵將執之,昕以身蔽伏其上,呼曰:「欲執邢子才,當先殺我。」卲乃免焉。
xīn yǎ hǎo qīng yán, cí wú qiǎn sú. zài dōng lái, huò shā qí tóng háng lǚ zhě, jié zhī wèi fú, xīn wèi zhī yuē: bǐ wù gù bù guī, qīng wú yàng ér fǎn, hé yǐ zì míng? xíng shào hòu jiàn shì zōng, shuō cǐ yán yǐ wèi xiào lè. xīn wén zhī, gù yì shào yuē: qīng bù shí zào huà. hái wèi rén yuē: zi cái yīng sǐ, wǒ mà zhī jí shēn.
昕雅好清言,詞無淺俗。在東萊,獲殺其同行侶者,詰之未服,昕謂之曰:「彼物故不歸,卿無恙而反,何以自明?」邢卲後見世宗,說此言以為笑樂。昕聞之,故詣卲曰:「卿不識造化。」還謂人曰:「子才應死,我罵之極深。」
xiǎn zǔ yǐ xīn shū dàn, fēi jì shì suǒ xū, mà zhī yuē: hǎo mén hù, è rén shēn. yòu yǒu chán zhī zhě yuē: wáng yuán jǐng měi jiē shuǐ yùn bù yīng suì jué. dì yù nù, nǎi xià zhào xǐ yōu zhōu. hòu zhēng hái, chú yín qīng guāng lù dài fū, pàn cí bù shàng shū shì. dì nù lín zhāng lìng jī yè jí shè rén lǐ wén shī, yǐ yè cì xuē fēng luò, wén shī cì cuī shì shùn wèi nú. zhèng zi mò sī wèi xīn yuē: zì gǔ wú cháo shì zuò nú. xīn yuē: jī zǐ wèi zhī nú, hé yán wú yě? zi mò suì yǐ xīn yán qǐ xiǎn zǔ, réng yuē: wáng yuán jǐng bǐ bì xià yú yīn zhòu. yáng yīn wēi wèi jiě zhī. dì wèi yīn yuē: wáng yuán jǐng shì ěr bó shì, ěr yǔ jiē yuán jǐng suǒ jiào. dì hòu yǔ cháo chén hān yǐn, xīn chēng bìng bù zhì. dì qiǎn qí zhí zhī, jiàn fāng yáo xī yín yǒng, suì zhǎn yú yù qián, tóu shī zhāng shuǐ, tiān bǎo shí nián yě. yǒu wén jí èr shí juǎn. zi yǐ.
顯祖以昕疏誕,非濟世所須,罵之曰:「好門戶,惡人身。」又有讒之者曰:「王元景每嗟水運不應遂絕。」帝愈怒,乃下詔徙幽州。後征還,除銀青光祿大夫,判祠部尚書事。帝怒臨漳令嵇曄及舍人李文師,以曄賜薛豐洛,文師賜崔士順為奴。鄭子默私謂昕曰:「自古無朝士作奴。」昕曰:「箕子為之奴,何言無也?」子默遂以昕言啟顯祖,仍曰:「王元景比陛下於殷紂。」楊愔微為解之。帝謂愔曰:「王元景是爾博士,爾語皆元景所教。」帝後與朝臣酣飲,昕稱病不至。帝遣騎執之,見方搖膝吟詠,遂斬於御前,投屍漳水,天保十年也。有文集二十卷。子顗。
xīn mǔ qīng hé cuī shì, xué shí yǒu fēng xùn, shēng jiǔ zǐ, bìng fēng liú yùn jí, shì hào wáng shì jiǔ lóng.
昕母清河崔氏,學識有風訓,生九子,並風流蘊藉,世號王氏九龍。
dì xī, zì shū lǎng, xiǎo míng shā mí. yòu ér xiào jǐn, yān yǎ yǒu qì dù, hǎo xué bù juàn, měi róng yí, yǒu fēng zé. wèi mò, suí mǔ xiōng dōng shì hǎi yú, yǔ xíng zi liáng yóu chù. zi liáng ài qí qīng wù, yǔ qí zài luò liǎng xiōng shū yuē: xián dì mí láng, yì shí shēn yuǎn, kuàng dá bù?, jiǎn yú zào cì, yán bì yì lǐ, yín yǒng qíng xìng, wǎng wǎng lì jué. kǒng zú xià fāng nán wèi xiōng, bù jiǎ lǜ qí bù jìn yě. sān wèi yǒng ān chū, dì èr xiōng huī pìn liáng, qǐ xī shì hè chú yuán wài sàn qí shì láng, zhēng shǔ guǎng píng wáng kāi fǔ gōng cáo shǐ. xī yuàn yǎng mǔ, jìng bù shòu shǔ. mǔ zhōng hòu, réng shǔ qiān yè. áo yóu gǒng luò, yuè qí shān shuǐ, yǔ fàn yáng lú yuán míng jù lù wèi jì jǐng jié lǚ tóng qì, wǎng tiān líng shān, hào rán yǒu zhōng yān zhī zhì.
弟晞,字叔朗,小名沙彌。幼而孝謹,淹雅有器度,好學不倦,美容儀,有風則。魏末,隨母兄東適海隅,與邢子良游處。子良愛其清悟,與其在洛兩兄書曰:「賢弟彌郎,意識深遠,曠達不?,簡於造次,言必詣理,吟詠情性,往往麗絕。恐足下方難為兄,不假慮其不進也。」[三]魏永安初,第二兄暉聘梁,啟晞釋褐除員外散騎侍郎,征署廣平王開府功曹史。晞願養母,竟不受署。母終後,仍屬遷鄴。遨遊鞏洛,悅其山水,與范陽盧元明、巨鹿魏季景結侶同契,往天陵山,浩然有終焉之志。
jí xī wèi jiāng dú gū xìn rù luò, shǔ wèi kāi fǔ jì shì. xī chēng xiān bèi quǎn shāng, kùn dǔ bù qǐ. yǒu gù rén yí qí suǒ shāng fēi zhì, shū quàn lìng qǐ. xī fù shū yuē: rǔ gào cún niàn, jiàn lìng qǐ jí, xún fù juàn zhǐ, shì yí wú suǒ shāng wèi bì shì zhì. wú qǐ yuàn qí bì zhì, dàn lǐ qì wú yí ěr. jiù zú xià yí zhī, yì yǒu guò shuō. zú xià jì yí qí fēi zhì, yì kě yí qí shì zhì, qí yí bàn yǐ. ruò yí qí shì zhì ér yíng hù, suī fēi zhì yì wú sǔn sì yí qí fēi zhì ér bù liáo, tǎng shì zhì zé nán jiù. rán zé guò liáo zé zhì wàn quán, guò bù liáo huò zhì sǐ. ruò wáng xī wú kě xī yě, zé bù zú qǔ, jì qǔ zhī, biàn shì kě xī. nài hé duó qí wàn quán, rèn qí huò sǐ. qiě jiāng jūn wēi dé suǒ bèi,? fēi wù xí, fāng yǎn bā hóng, qǐ zài yī jiè. ruò bì cóng kuí shǐ, xiān xū jì qí shēng líng. zú xià hé bù cóng róng wèi jiāng jūn yán yě. yú shì fāng dé jiàn kuān. é ér xìn fǎn, xī suì guī yè.
及西魏將獨孤信入洛,署為開府記室。晞稱先被犬傷,困篤不起。有故人疑其所傷非猘,書勸令起。晞復書曰:「辱告存念,見令起疾,循復眷旨,似疑吾所傷未必是猘。吾豈願其必猘,但理契無疑耳。就足下疑之,亦有過說。足下既疑其非猘,亦可疑其是猘,其疑半矣。若疑其是猘而營護,雖非猘亦無損;[四]疑其非猘而不療,儻是猘則難救。然則過療則致萬全,過不療或至死。若王晞無可惜也,則不足取,既取之,便是可惜。奈何奪其萬全,任其或死。且將軍威德所被,?飛霧襲,方掩八紘,豈在一介。若必從隗始,先須濟其生靈。足下何不從容為將軍言也。」於是方得見寬。俄而信返,晞遂歸鄴。
qí shén wǔ fǎng cháo tíng zǐ dì zhōng xiào jǐn mì zhě, lìng yǔ zhū zi yóu. xī yǔ qīng hé cuī zhān dùn qiū lǐ dù fàn yáng lú zhèng tōng shǒu yīng cǐ xuǎn. wén xiāng shí wèi dà jiāng jūn, wò xī děng shǒu yuē: wǒ dì bìng xiàng chéng zhǎng, zhì shí wèi dìng, jìn shàn xiá è, bù néng bù yí. wú dì chéng lì, bù fù yì fāng, qīng lù wèi cháng yà wú dì. ruò gǒu shǐ huí xié, zhì xiāng guà wù, zuì jí mén zú, fēi zhǐ yī shēn. xī suí shén wǔ dào jìn yáng, bǔ zhōng wài fǔ gōng cáo cān jūn dài cháng shān gōng yǎn yǒu.
齊神武訪朝廷子弟忠孝謹密者,令與諸子游。晞與清河崔瞻、頓丘李度、范陽盧正通首應此選。文襄時為大將軍,握晞等手曰:「我弟並向成長,志識未定,近善狎惡,不能不移。吾弟成立,不負義方,卿祿位常亞吾弟。若苟使回邪,致相詿誤,罪及門族,非止一身。」晞隨神武到晉陽,補中外府功曹參軍帶常山公演友。
qí tiān bǎo chū, xíng tài yuán jùn shì. jí wén xuān hūn yì, cháng shān wáng shù jiàn, dì yí wáng jiǎ cí yú xī, yù jiā dà pì. wáng sī wèi xī yuē: bó shì, míng rì dāng zuò yī tiáo shì, wèi yù xiāng huó, yì tú zì quán, yí shēn tǐ wù guài. nǎi yú? zhōng zhàng xī èr shí. dì xún fā nù, wén xī dé zhàng, yǐ gù bù shā,? qián pèi jiǎ fāng. jū sān nián, wáng yòu gù jiàn zhēng, dà bèi qū tà, bì kǒu bù shí. tài hòu jí yōu zhī. dì wèi zuǒ yòu yuē: tǎng xiǎo ér sǐ, nài wǒ lǎo mǔ hé? yú shì měi wèn wáng jí, wèi yuē: nǔ lì qiáng shí, dāng yǐ wáng xī hái rǔ. nǎi shì xī lìng wǎng. wáng bào xī yuē: wú qì lì chuò rán, kǒng bù fù xiāng jiàn. xī liú tì yuē: tiān dào shén míng, qǐ lìng diàn xià suì bì cǐ shě. zhì zūn qīn wèi rén xiōng, zūn wèi rén zhǔ, ān kě yǔ xiào jì. diàn xià bù shí, tài hòu yì bù shí, diàn xià zòng bù zì xī, bù xī tài hòu hū? yán wèi zú, wáng qiáng zuò ér fàn. xī yóu shì de miǎn tú, hái wèi wáng yǒu.
齊天保初,行太原郡事。及文宣昏逸,常山王數諫,帝疑王假辭於晞,欲加大辟。王私謂晞曰:「博士,明日當作一條事,為欲相活,亦圖自全,宜深體勿怪。」乃於?中杖晞二十。帝尋發怒,聞晞得杖,以故不殺,?鉗配甲坊。居三年,王又固諫爭,大被驅撻,閉口不食。太后極憂之。帝謂左右曰:「儻小兒死,奈我老母何?」於是每問王疾,謂曰:「努力強食,當以王晞還汝。」乃釋晞令往。王抱晞曰:「吾氣力惙然,恐不復相見。」晞流涕曰:「天道神明,豈令殿下遂斃此舍。至尊親為人兄,尊為人主,安可與校計。殿下不食,太后亦不食,殿下縱不自惜,不惜太后乎?」言未卒,王強坐而飯。晞由是得免徒,還為王友。
wáng fù lù shàng shū shì, xīn chú guān zhě bì yì wáng xiè zhí, qù bì cí. xī yán yú wáng yuē: shòu jué tiān cháo, bài ēn sī dì, zì gǔ yǐ wèi gàn jì. cháo tíng wén wǔ, chū rù cí xiè, yí yī yuē jué. zhǔ shàng yóng yóng, lài diàn xià fú jì. wáng nà yān. cháng cóng róng wèi xī yuē: zhǔ shàng qǐ jū bù héng, qīng ěr mù suǒ jù, wú qǐ kě yǐ qián féng yī nù, suì ěr jié shé. qīng yí wèi zhuàn jiàn cǎo, wú dāng cì biàn jí jiàn. xī suì tiáo shí yú shì yǐ chéng. qiè jiàn wáng yuē: jīn zhāo tíng nǎi ěr, yù xué jiè zǐ pǐ fū qīng yī zhāo zhī mìng, kuáng yào lìng rén bù zì jué, dāo jiàn qǐ fù shí qīn shū, yī dàn huò chū lǐ wài, jiāng nài diàn xià jiā yè hé, nài huáng tài hòu hé! qǐ qiě jiāng shùn, rì shèn yī rì. wáng xū xī bù zì shèng, yuē: nǎi zhì shì hū? míng rì jiàn xī yuē: wú zhǎng yè jiǔ sī, jīn biàn xī yì. biàn mìng huǒ duì xī fén zhī. hòu wáng chéng jiān kǔ jiàn, suì zhì wǔ zhǐ. dì shǐ lì shì fǎn jiē, bá bái rèn zhù jǐng, mà yuē: xiǎo zi hé zhī, yù yǐ lì cái fēi wǒ, shì shuí jiào rǔ! wáng yuē: tiān xià jìn kǒu, chú chén shuí gǎn yǒu yán. dì cuī qiǎn chuí chǔ, luàn zhàng chì shù shí, huì zuì wò dé jiě. ěr hòu xiè dú zhī hǎo, biàn yú zōng qī, suǒ wǎng liú lián, bǐ zhòu zuò yè, wéi cháng shān dǐ duō wú shì ér qù.
王復錄尚書事,新除官者必詣王謝職,去必辭。晞言於王曰:「受爵天朝,拜恩私第,自古以為干紀。朝廷文武,出入辭謝,宜一約絕。主上顒顒,賴殿下扶冀。」王納焉。常從容謂晞曰:「主上起居不恆,卿耳目所具,吾豈可以前逢一怒,遂爾結舌。卿宜為撰諫草,吾當伺便極諫。」晞遂條十餘事以呈。切諫王曰:「今朝廷乃爾,欲學介子匹夫輕一朝之命,狂藥令人不自覺,刀箭豈復識親疏,一旦禍出理外,將奈殿下家業何,奈皇太后何!乞且將順,日慎一日。」王歔欷不自勝,曰:「乃至是乎?」明日見晞曰:「吾長夜九思,今便息意。」便命火對晞焚之。後王承間苦諫,遂至忤旨。帝使力士反接,拔白刃注頸,罵曰:「小子何知,欲以吏才非我,是誰教汝!」王曰:「天下噤口,除臣誰敢有言。」帝催遣捶楚,亂杖抶數十,會醉臥得解。爾後褻黷之好,遍於宗戚,所往留連,俾晝作夜,唯常山邸多無適而去。
jí dì bēng, jì nán sì lì. wáng wèi xī yuē: yī rén chuí gǒng, wú cáo yì bǎo yōu xián. yīn yán cháo tíng kuān rén cí shù, zhēn shǒu wén liáng zhǔ. xī yuē: tiān bǎo xiǎng zuò, dōng gōng wěi yī hú rén, jīn zú lǎn wàn jī, jià yù xióng jié. rú shèng dé yòu?, wèi kān duō nán, ér shǐ tā xìng chū nà zhào mìng, bì quán yǒu suǒ guī. diàn xià suī yù shǒu fān zhí, qí kě de yě! wǔ jiǎ lìng dé suì? tuì, zì wèi bǎo jiā zuò dé líng zhǎng bù? wáng mò rán sī niàn, jiǔ zhī yuē: hé yǐ chù wǒ? xī yuē: zhōu gōng bào chéng wáng cháo zhū hóu, shè zhèng qī nián, rán hòu fù zǐ míng pì, xìng yǒu gù shì, wéi diàn xià lǜ zhī. wáng yuē: wǒ ān gǎn zì nǐ zhōu gōng. liù xī yuē: diàn xià jīn rì dì wàng, yù bì zhōu gōng dé yé? wáng bù dá. dì lín fā,? wáng cóng jià, chú xī? zhōu zhǎng shǐ.
及帝崩,濟南嗣立。王謂晞曰:「一人垂拱,吾曹亦保優閒。」因言朝廷寬仁慈恕,真守文良主。晞曰:「天保享祚,東宮委一胡人,今卒覽萬機,駕馭雄傑。如聖德幼?,未堪多難,而使他姓出納詔命,必權有所歸。殿下雖欲守藩職,其可得也![五]假令得遂?退,自謂保家祚得靈長不?」王默然思念,久之曰:「何以處我?」晞曰:「周公抱成王朝諸侯,攝政七年,然後復子明辟,幸有故事,惟殿下慮之。」王曰:「我安敢自擬周公。」[六]晞曰:「殿下今日地望,欲避周公得耶?」王不答。帝臨發,?王從駕,除晞?州長史。
jí wáng zhì yè, zhū yáng yàn děng, zhào yǐ wáng wèi dà chéng xiàng dū du zhōng wài zhū jūn shì, dū shè wén wǔ. hái zhì?, nǎi yán xī wèi yuē: qī bù zǎo yòng qīng yán, shǐ? xiǎo nòng quán, jǐ zhì qīng fù. jīn jūn cè suī huò zàn qīng, zhōng dāng hé yǐ chù wǒ? xī yuē: diàn xià jiāng wǎng shí dì wèi, yóu kě yǐ míng jiào chū chù. jīn rì shì shì, suì guān tiān shí, fēi fù rén lǐ suǒ jí. yǒu qǐng, zòu zhào jùn wáng ruì wèi zuǒ zhǎng shǐ, xī wèi sī mǎ. měi yè zài rù, zhòu zé bù yǔ yǔ, yǐ xī rú huǎn, kǒng bù yǔn wǔ jiāng zhī yì. hòu jìn xī mì shì yuē: bǐ wáng hóu zhū guì měi jiàn jiān pò, yán wǒ wéi tiān bù xiáng, kǒng dāng huò yǒu biàn qǐ, wú zhèng yù yǐ fǎ shéng zhī. xī yuē: cháo tíng bǐ zhě shū yuǎn qīn qī, níng sī gǔ xuè zhī zhòng. diàn xià cāng zú suǒ xíng, fēi fù rén chén zhī shì, máng cì zài bèi, jiāo jǐ rù jǐng, shàng xià xiāng yí, hé yóu kě jiǔ. qiě tiān dào bù héng, kuī yíng dié zhì, shén jǐ biàn huà,? xiǎng sī jí. suī zhí qiān yì,? kāng shén qì, biàn shì wéi shàng xuán zhī yì, zhuì xiān dì zhī jī. wáng yuē: qīng hé gǎn fā fēi suǒ yí yán, xū zhì qīng yú fǎ. xī yuē: qiè wèi tiān shí rén shì, tóng wú yì móu, shì yǐ mào fàn léi tíng, bù dàn fǔ yuè. jīn rì dé pī gān dǎn, yì yì shén míng yōu zàn. wáng yuē: zhěng nán kuāng fǔ, fāng qí shèng zhé, wú hé gǎn sī yì, xìng wù duō yán. xún yǒu zhào yǐ chéng xiàng rèn zhòng, pǔ jìn fǔ liáo yī bān, xī yǐ sī mǎ lǐng lì bù láng zhōng. chéng xiàng cóng shì zhōng láng lù yǎo jiāng chū shǐ, lín bié wò xī shǒu yuē: xiāng wáng gōng gé qū yǔ, tiān xià lè tuī, gē yáo mǎn dào, wù wú yì wàng. yǎo děng yuàn pī chì xīn ér hū fèng wài shǐ, wú yóu miàn jǐn duǎn chéng, cùn xīn jǐn yǐ yǎng bái. xī xún shù yǎo yán. wáng yuē: ruò nèi wài xián yǒu yì wàng, zhào yàn shēn zhāo xī zuǒ yòu, hé yīn dōu wú suǒ lùn. zì yǐ qīng yì shì mì yǔ yán zhī. xī yǐ shì xì wèn yàn shēn. yàn shēn yuē: wǒ bǐ yì jīng cǐ yīn yáo, měi yù chén wén, zé kǒu jìn xīn zhàn. dì jì fā lùn, wú yì mèi sǐ yī pī gān dǎn. yīn yì tóng quàn.
及王至鄴,誅楊、燕等,詔以王為大丞相、都督中外諸軍事,督攝文武。還至?,乃延晞謂曰:[七]「不早用卿言,使?小弄權,幾至傾覆。今君側雖獲暫清,終當何以處我?」晞曰:「殿下將往時地位,猶可以名教出處。今日事勢,遂關天時,非復人理所及。」有頃,奏趙郡王叡為左長史,晞為司馬。每夜載入,晝則不與語,以晞儒緩,恐不允武將之意。後進晞密室曰:「比王侯諸貴每見煎迫,言我違天不祥,恐當或有變起,吾正欲以法繩之。」晞曰:「朝廷比者疏遠親戚,寧思骨血之重。殿下倉卒所行,非復人臣之事,芒刺在背,交戟入頸,上下相疑,何由可久。且天道不恆,虧盈迭至,神幾變化,?蠁斯集。雖執謙挹,?糠神器,便是違上玄之意,墜先帝之基。」王曰:「卿何敢發非所宜言,須致卿於法。」晞曰:「竊謂天時人事,同無異謀,是以冒犯雷霆,不憚斧鉞。今日得披肝膽,抑亦神明攸贊。」王曰:「拯難匡輔,方俟聖哲,吾何敢私議,幸勿多言。」尋有詔以丞相任重,普進府僚一班,晞以司馬領吏部郎中。丞相從事中郎陸杳將出使,臨別握晞手曰:「相王功格區宇,天下樂推,歌謠滿道,物無異望。杳等願披赤心而忽奉外使,無由面盡短誠,寸心謹以仰白。」晞尋述杳言。王曰:「若內外咸有異望,趙彥深朝夕左右,何因都無所論。自以卿意試密與言之。」晞以事隙問彥深。彥深曰:「我比亦驚此音謠,每欲陳聞,則口噤心戰。弟既發論,吾亦昧死一披肝膽。」因亦同勸。
shì shí zhū wáng gōng jiāng xiào sì fāng yuè mù biǎo chén fú mìng. gàn míng yuán nián bā yuè, zhāo dì jiàn zuò, zhào xī yuē: hé wèi zì tóng wài kè, lüè bù kě jiàn. zì jīn jiǎ fēi jú sī, dàn yǒu suǒ huái, suí yí zuò yī dié, hòu shǎo xì jí jìng jìn yě. yīn? shàng shū yáng xiū zhī hóng lú qīng cuī jié děng sān rén, měi rì běn zhí wù bà, bìng rù dōng láng, gòng jǔ lù lì dài fèi lǐ zhuì lè zhí sī fèi zhì cháo xiǎng yì tóng yú fú zēng sǔn. huò dào dé gāo?, jiǔ zài chén lún huò qiǎo yán xuàn sú, yāo xié hài zhèng yuán jí tián shì zhōu chē zhēng shuì tōng sāi hūn zàng yí guǐ guì jiàn qí shuāi, bā yǒu bù biàn yú shí ér gǔ jīn xíng yòng bù yǐ zhě, huò zì gǔ lì yòng ér dāng jīn huǐ qì zhě: xī lìng xiáng sī, yǐ jiàn tiáo zòu, wèi dài dùn bèi, yù yì xù wén. cháo bū gěi yǔ yù shí, bì jǐng tīng hái. shí bǎi guān qǐng jiàn dōng gōng,? wèi xǔ. jiǔ měi lìng xī jiù dōng táng jiān shì tài zǐ guān fú, dǎo yǐn qū bài. wèi tài zǐ tài fù, xī yǐ jú sī fèng xǐ shòu. huáng tài zǐ shì diàn, yòu jiān zhōng shù zǐ. dì wèi yuē: jīn jì dāng jù zhí, bù dé xún cháng shū màn yě.
是時諸王公將校四方岳牧表陳符命。干明元年八月,昭帝踐祚,詔晞曰:「何為自同外客,略不可見。自今假非局司,但有所懷,隨宜作一牒,候少隙即徑進也。」因?尚書陽休之、鴻臚卿崔劼等三人,每日本職務罷,併入東廊,共舉錄歷代廢禮墜樂、職司廢置、朝饗異同、輿服增損。或道德高?,久在沉淪;或巧言眩俗,妖邪害政;爰及田市舟車、徵稅通塞、婚葬儀軌、貴賤齊衰,[八]有不便於時而古今行用不已者,或自古利用而當今毀棄者:悉令詳思,以漸條奏,未待頓備,遇憶續聞。朝晡給與御食,畢景聽還。時百官請建東宮,?未許。[九]每令晞就東堂監視太子冠服,導引趨拜。為太子太傅,晞以局司奉璽綬。皇太子釋奠,又兼中庶子。帝謂曰:「今既當劇職,不得尋常舒慢也。」
dì jiāng běi zhēng,? wèn wài jiān bǐ hé suǒ wén. xī yuē: dào lù chuán yán, chē jià jiāng xíng. dì yuē: kù mò xī nán qīn, wǒ wèi jīng qīn róng, yīn cǐ liáo yù xí wǔ. xī yuē: luán jià xún shòu, wèi fù kě ěr, ruò qīng yǒu qū shǐ, kǒng tiān xià shī wàng. dì yuē: cǐ nuò fū cháng lǜ, wú zì dāng lín shí zhēn zhuó. dì shǐ zhāi shuài péi zé zhǔ shū cài huī cì chá? xià, hǎo xiāng wū wǎng, cháo shì hū wèi péi cài. shí èr rén zòu chē jià běi zhēng hòu, rén yán yáng xiū zhī wáng xī shù yǔ zhū rén yóu yàn, yī bù yǐ gōng shì zài huái. dì zhàng xiū zhī xī jìng gè sì shí. dì zhǎn rén yú qián, wèn xī yuē cǐ rén hé sǐ bù? xī yuē: zuì shí hé sǐ, dàn hèn qí bù de sǐ dì. chén wén xíng rén yú shì, yǔ? qì zhī, diàn tíng fēi shā lù zhī suǒ. dì gǎi róng yuē: zì jīn dāng wèi wáng gōng gǎi zhī.
帝將北征,?問外間比何所聞。晞曰:「道路傳言,車駕將行。」帝曰:「庫莫奚南侵,我未經親戎,因此聊欲習武。」晞曰:「鑾駕巡狩,為復可爾,若輕有驅使,恐天下失望。」帝曰:「此懦夫常慮,吾自當臨時斟酌。」帝使齋帥裴澤、主書蔡暉伺察?下,好相誣枉,朝士呼為裴、蔡。時二人奏車駕北征後,人言陽休之、王晞數與諸人游宴,[一○]不以公事在懷。帝杖休之、晞脛各四十。帝斬人於前,問晞曰;「此人合死不?」晞曰:「罪實合死,但恨其不得死地。臣聞刑人於市,與?棄之,殿廷非殺戮之所。」帝改容曰:「自今當為王公改之。」
dì yù yǐ xī wèi shì zhōng, kǔ cí bù shòu, huò quàn xī wù zì shū. xī yuē: wǒ shào nián yǐ lái, yuè yào rén duō yǐ, chōng qū shǎo shí, xiān bù bài jī. qiě xìng shí shū huǎn, bù kān shí wù, rén zhǔ ēn sī, hé yóu kě bǎo, wàn yī pī chāng, qiú tuì wú dì. fēi bù ài zuò rè guān, dàn sī zhī làn shú ěr. bǎi guān cháng cì shè, xī zhōng de, dāng dé juàn, wèi bù shū jiàn, yǒu sī bù yǔ. xī táo táo rán yuē: wǒ jīn kě wèi wǔ yǒu yú wén bù zú yǐ. xī wú zi, dì jiāng cì zhī qiè, shǐ xiǎo huáng mén jiù zhái xuān zhǐ, huáng hòu xiāng wén xī qī. xī lìng qī dá, qī zhōng bù yán, xī yǐ shǒu fǔ xiōng ér tuì. dì wén zhī xiào. xiào zhāo bēng, āi mù dài bù zì shèng, yīn yǐ léi bài. wǔ chéng běn fèn qí rú huǎn, yóu shì mí xián zhī, yīn zòu shì dà bèi hē chì, ér yǎ bù yàn rán. lì dōng xú zhōu cì shǐ mì shū jiān. wǔ píng chū, qiān dà hóng lú, jiā yí tóng sān sī, jiān xiū qǐ jū zhù, dài zhào wén lín guǎn.
帝欲以晞為侍中,苦辭不受,或勸晞勿自疏。晞曰:「我少年以來,閱要人多矣,充詘少時,鮮不敗績。且性實疏緩,不堪時務,人主恩私,何由可保,萬一披猖,求退無地。非不愛作熱官,但思之爛熟耳。」百官嘗賜射,晞中的,當得絹,為不書箭,有司不與。晞陶陶然曰:「我今可謂武有餘文不足矣。」晞無子,帝將賜之妾,使小黃門就宅宣旨,皇后相聞晞妻。晞令妻答,妻終不言,晞以手拊胸而退。帝聞之笑。孝昭崩,哀慕殆不自勝,因以羸敗。武成本忿其儒緩,由是彌嫌之,因奏事大被訶叱,而雅步晏然。歷東徐州刺史、秘書監。武平初,遷大鴻臚,加儀同三司,監修起居注,待詔文林館。
xìng xián dàn guǎ yù, suī wáng shì yāng zhǎng, ér yǎ cāo bù yí. zài? zhōu, suī róng mǎ tián lǘ, wèi cháng yǐ shì wù wèi lèi. liáng chén měi jǐng, xiào? áo yóu, dēng lín shān shuǐ, yǐ tán yàn wèi shì, rén shì wèi zhī wù wài sī mǎ. cháng yì jìn cí, fù shī yuē: rì luò yīng guī qù, yú niǎo jiàn liú lián. hū yǒu xiāng wáng shǐ zhì, zhào xī bù shí zhì. míng rì chéng xiàng xī hé jì jiǔ lú sī dào wèi xī yuē: zuó bèi zhào yǐ zhū yán, dé bù yǐ yú niǎo zhì guài? xī huǎn xiào yuē: zuó wǎn táo rán, pō yǐ jiǔ jiāng bèi zé, qīng bèi yì shì liú lián zhī yī wù, qǐ zhí zài yú niǎo ér yǐ. jí jìn yáng xiàn bài, yǔ tóng zhì bì zhōu bīng dōng běi zǒu. shān lù xiǎn jiǒng, jù yǒu tǔ zéi, ér xī wēn jiǔ fú gāo, céng bù yī fèi, měi wèi kěn qù, xíng lǚ yóu zhī. xī yuē: mò yóu wǒ, wǒ xíng shì ruò bù huǐ, jiǔ zuò sān gōng yǐ.
性閒淡寡慾,雖王事鞅掌,而雅操不移。在?州,雖戎馬填閭,未嘗以世務為累。良辰美景,嘯?遨遊,登臨山水,以談燕為事,人士謂之物外司馬。常詣晉祠,賦詩曰:「日落應歸去,魚鳥見留連。」忽有相王使至,召晞不時至。明日丞相西合祭酒盧思道謂晞曰:「昨被召已朱顏,得不以魚鳥致怪?」晞緩笑曰:「昨晚陶然,頗以酒漿被責,卿輩亦是留連之一物,豈直在魚鳥而已。」及晉陽陷敗,與同志避周兵東北走。山路險迥,懼有土賊,而晞溫酒服膏,曾不一廢,每未肯去,行侶尤之。晞曰:「莫尤我,我行事若不悔,久作三公矣。」
qí wáng, zhōu wǔ yǐ xī wèi yí tóng dà jiāng jūn tài zǐ jiàn yì dài fū. suí kāi huáng yuán nián, zú yú luò yáng, nián qī shí yī. zèng yí tóng sān sī cáo zhōu cì shǐ.
齊亡,周武以晞為儀同大將軍、太子諫議大夫。隋開皇元年,卒於洛陽,年七十一。贈儀同三司、曹州刺史。
jiào kān jì
校勘記
yī běi qí shū juǎn sān shí yī àn běn juǎn wáng xīn chuán yǔ běi shǐ bù tóng. qián shì kǎo yì juǎn sān yī yún: cǐ chuán chēng miào hào, huò shì qí shū yuán wén, dì xī chuán zé quán shì běi shǐ. yì wú lùn zàn. àn wáng xīn chuán suī fēi yǐ běi shǐ bǔ, dàn jiào běi shǐ jiǎn lüè,? shì cì xù yě sì yǒu gèng dòng, réng shì yǐ gāo shì xiǎo shǐ zhī lèi de shǐ chāo bǔ.
[一] 北齊書卷三十一 按本卷王昕傳與北史不同。錢氏考異卷三一云:「此傳稱廟號,或是齊書原文,弟晞傳則全是北史。亦無論贊。」按王昕傳雖非以北史補,但較北史簡略,?事次序也似有更動,仍是以高氏小史之類的史鈔補。
èr wǔ dì huò shí tǎn lù àn cǐ wǔ dì nǎi běi wèi xiào wǔ dì. běi shǐ juǎn èr sì wáng xī chuán shěng wèi zì, rán shàng yǒu tài chāng jì nián, xià yǒu qí wén xuān jiàn zuò míng wén, qí wèi běi wèi xiào wǔ dì zì míng. cǐ chuán jì shěng qù shàng xià wén, zhè lǐ wèi zì bù yí shěng.
[二] 武帝或時袒露 按此「武帝」乃北魏孝武帝。北史卷二四王晞傳省「魏」字,然上有太昌紀年,下有「齊文宣踐祚」明文,其為北魏孝武帝自明。此傳既省去上下文,這裡「魏」字不宜省。
sān bù jiǎ lǜ qí bù jìn yě běi jí diàn sān běn jí běi shǐ juǎn èr sì jiǎ zuò xiá, sān cháo běn nán běn jú běn zuò jiǎ. bǎi nà běn yī tā běn gǎi zuò xiá. àn bù jiǎ yì jí bù xū. tōng zhì juǎn yī wǔ sān wáng xī chuán yě zuò jiǎ. cǐ chuán hé tōng zhì dōu chū yú běi shǐ, zhī běi shǐ běn lái yě zuò jiǎ, xiá nǎi hòu rén suǒ gǎi, běi běn jí běn yòu jù chuán běn běi shǐ gǎi cǐ chuán, jīn cóng sān cháo běn.
[三] 不假慮其不進也 北、汲、殿三本及北史卷二四「假」作「暇」,三朝本、南本、局本作「假」。百衲本依他本改作「暇」。按「不假」意即「不須」。通志卷一五三王晞傳也作「假」。此傳和通志都出於北史,知北史本來也作「假」,「暇」乃後人所改,北本、汲本又據傳本北史改此傳,今從三朝本。
sì suī fēi zhì yì wú sǔn zhū běn wú fēi zì. běi shǐ juǎn èr sì cè fǔ juǎn jiǔ wǔ yī qī èr wǔ yè tōng zhì juǎn yī wǔ sān yǒu. àn wén yì dāng yǒu fēi zì, jīn jù bǔ.
[四] 雖非猘亦無損 諸本無「非」字。北史卷二四、冊府卷九○五一○七二五頁、通志卷一五三有。按文義當有「非」字,今據補。
wǔ tiān bǎo xiǎng zuò dōng gōng wěi yī hú rén zhì qí kě de yě běi shǐ wú yì wén, tōng zhì juǎn yī wǔ sān? wáng xī yǔ yuǎn wèi xiáng bèi, jīn zhuǎn lù yú hòu: tiān bǎo xiǎng zuò, zuǒ yòu wú zhù shí zhī cái, dōng gōng wěi yī hú rén, lìng xí biān pèi, zì yòu ér zhǎng, bù wén yǎ zhèng. jīn zú lǎn wàn jī, jià yù xióng jié. rú shèng dé yòu?, wèi kān duō nán, diàn xià yí zhāo xī chéng zhǐ, ér wù shǐ tā xìng guì qī chū nà zhào mìng, bì zhì jiǎo nòng, quán yǒu suǒ guī. diàn xià suī yù shǒu fān zhí, lè wèi shàn, qí kě dé hū? jiǎ lìng dé suì? tuì, zì shěn jiā zuò dé bǎo líng zhǎng bù? yǐ shàng fāng kuò hào nèi wén zì jiē cǐ chuán běi shǐ tóng suǒ wú. liǎng xiāng bǐ jiào, cǐ chuán zài wáng xī yǔ liù shí qī zì xiǎn wèi shān jié shàng yǐn wén ér chéng. bìng qiě shān jié hái bù shèn qià dāng, lì rú wù shǐ tā xìng guì qī, chū nà zhào mìng, bì zhì jiǎo nòng, quán yǒu suǒ guī, shān qù le wù zì hé zhì jiǎo nòng sān zì, hé yuán yì biàn dà yǒu chū rù. tā xìng guì qī zhǐ yáng yīn kě zhū hún tiān hé yàn zi xiàn, sān rén dōu shì gāo huān nǚ?, guì qī èr zì yě bù yí shān. tōng zhì? běi qí shì yì chū běi shǐ wén jù tōng cháng jí běn běi qí shū. yí cǐ chuán zài nán sòng shí shàng yǒu běi qí shū yuán wén, zhèng qiáo dé qǔ yǐ rù tōng zhì.
[五] 天保享祚東宮委一胡人至其可得也 北史無異文,通志卷一五三?王晞語遠為詳備,今轉錄於後:「天保享祚,〔左右無柱石之材,〕東宮委一胡人,〔令習鞭轡,自幼而長,不聞雅正。〕今卒覽萬機,駕馭雄桀。如聖德幼?,未堪多難,〔殿下宜朝夕承旨,〕而〔勿〕使他姓〔貴戚〕出納詔命,必〔致矯弄,〕權有所歸。殿下雖欲守藩職,〔樂為善,〕其可得乎?假令得遂?退,自審家祚得保靈長不?」以上方括號內文字皆此傳北史同所無。兩相比較,此傳載王晞語六十七字顯為刪節上引文而成。並且刪節還不甚恰當,例如「勿使他姓貴戚,出納詔命,必致矯弄,權有所歸」,刪去了「勿」字和「致矯弄」三字,和原意便大有出入。「他姓貴戚」指楊愔、可朱渾天和、燕子獻,三人都是高歡女?,「貴戚」二字也不宜刪。通志?北齊事溢出北史文句通常即本北齊書。疑此傳在南宋時尚有北齊書原文,鄭樵得取以入通志。
liù wáng yuē wǒ ān gǎn zì nǐ zhōu gōng tōng zhì juǎn yī wǔ sān cǐ jù shàng yǒu: tā rì, wáng yòu wèn xī yuē: wài rén yǒu hé yì lùn? duì yuē: jiàn yuán wén zōng yún: lù wáng yí jū nèi jiā fǔ, bù kě chū wài. yòu yáng xiū zhī yì yún: xī zhōu gōng cháo dú bǎi piān shū, xī jiàn qī shí shì, yóu kǒng bù dé rén. lù wáng hé suǒ xián yí, nǎi ěr bù jiē bīn kè. cǐ liù shí qī zì yě bù jiàn cǐ chuán jí běi shǐ. tōng jiàn juǎn yī liù bā wǔ yī jiǔ liù yè yǒu cǐ jì zài, ér wén zì bù jǐn xiāng tóng, yún: huò wèi yǎn yuē: zhì niǎo lí cháo, bì yǒu tàn luǎn zhī huàn, jīn rì wáng hé yí lǚ chū! zhōng shān tài shǒu yáng xiū zhī yì yǎn, yǎn bù jiàn. xiū zhī wèi wáng yǒu wáng xī yuē: xī zhōu gōng cháo dú bǎi piān shū, xī jiàn qī shí shì, yóu kǒng bù zú, lù wáng hé suǒ xián yí, nǎi ěr jù jué bīn kè. tōng jiàn cǐ duàn yí zài gāo yǎn hé wáng xī wèn dá zhī qián, cì xù bù tóng, huò wèi yǎn yuē jǐ jù cǎi zì běi shǐ xiào zhāo jì, yáng xiū zhī de huà quán tóng tōng zhì,? zhǐ shuō xiū zhī gào wáng xī rú cǐ, bù yún xī gào gāo yǎn. yí tōng zhì chū yú běi qí shū, tōng jiàn zé zōng hé sān guó diǎn lüè zhī lèi, yǒu suǒ zēng sǔn.
[六] 王曰我安敢自擬周公 通志卷一五三此句上有:「他日,王又問晞曰:『外人有何議論?』對曰:『見源文宗云:錄王宜居內夾輔,不可出外。又陽休之亦云:昔周公朝讀百篇書,夕見七十士,猶恐不得人。錄王何所嫌疑,乃爾不接賓客。』」此六十七字也不見此傳及北史。通鑑卷一六八五一九六頁有此紀載,而文字不盡相同,云:「或謂演曰:『鷙鳥離巢,必有探卵之患,今日王何宜屢出!』中山太守陽休之詣演,演不見。休之謂王友王晞曰:『昔周公朝讀百篇書,夕見七十士,猶恐不足,錄王何所嫌疑,乃爾拒絕賓客。』」通鑑此段移在高演和王晞問答之前,次序不同,「或謂演曰」幾句采自北史孝昭紀,陽休之的話全同通志,?只說休之告王晞如此,不雲晞告高演。疑通志出於北齊書,通鑑則綜合三國典略之類,有所增損。
qī hái zhì? nǎi yán xī wèi yuē tōng zhì juǎn yī wǔ sān zuò: hái? zhōu, jí zhì, yán xī nèi zhāi, wèi yuē: jìn rén shuō wú zài jīng jǔ cuò hé rú? xī yuē: fú wén diàn xià jīng chéng gǎn tiān, zhū wǔ zuì ér tiān xià fú. wǎng rì fèng cí, kǒng èr yí bēng zhuì, hé wù shén wǔ qián duàn, cháo tíng kuò qīng. rán hòu jiē shàng wáng yuē: bù zǎo yòng qīng yán yún yún. shàng duō nèi zhāi èr zì, xià zì wèi yuē yǐ xià sì shí liù
[七] 還至?乃延晞謂曰 通志卷一五三作:「還?州,及至,延晞內齋,謂曰:『近人說吾在京舉措何如?』晞曰:『伏聞殿下精誠感天,誅五罪而天下服。往日奉辭,恐二儀崩墜,何悟神武潛斷,朝廷廓清。』」然後接上「王曰:『不早用卿言』」云云。上多「內齋」二字,下自「謂曰」以下四十六
bā guì jiàn qí shuāi běi shǐ juǎn èr sì qí zuò děng. yí běi shǐ shì.
[八] 貴賤齊衰 北史卷二四「齊」作「等」。疑北史是。
jiǔ bǎi guān qǐng jiàn dōng gōng? wèi xǔ àn cǐ xià chēng wáng xī jiù dōng táng jiān shì tài zǐ guān fú, dǎo yǐn qū bài, wèi tài zǐ tài fù, hé yǐ jú sī fèng xǐ shòu, dōu shì? lì huáng tài zǐ de yí jié. rú tài zǐ wèi lì, hé yǐ hū shòu wáng xī tài zǐ tài fù zhī guān? wáng xī fèng shén me xǐ? dōu bù kě jiě. cǐ jù xià bì yǒu tuō wén, běi shǐ yǐ rán.
[九] 百官請建東宮?未許 按此下稱王晞「就東堂監視太子冠服,導引趨拜,為太子太傅」,和「以局司奉璽綬」,都是?立皇太子的儀節。如太子未立,何以忽授王晞太子太傅之官?王晞奉什麼璽?都不可解。此句下必有脫文,北史已然。
yī shí èr rén zòu chē jià běi zhēng hòu rén yán yáng xiū zhī wáng xī shù yǔ zhū rén yóu yàn sān cháo běn běi běn jí běn zòu zuò fèng. nán diàn jú sān běn jí běi shǐ juǎn èr sì zuò zòu. yòu běi shǐ wú rén yán èr zì. àn ruò shì péi cài fèng chē jià běi zhēng, yáng wáng bèi zé yòu yóu yú rén yán, zé cǐ shì yǔ péi cài háo bù xiāng gān, hé xū zài shàng miàn tè bié jì shǐ èr rén cì chá? xià de shì. zhī zuò zòu shì. jīn cóng nán běn.
[一○] 時二人奏車駕北征後人言陽休之王晞數與諸人游宴 三朝本、北本、汲本「奏」作「奉」。南、殿、局三本及北史卷二四作「奏」。又北史無「人言」二字。按若是裴、蔡「奉車駕北征」,陽、王被責又由於「人言」,則此事與裴、蔡毫不相干,何須在上面特別記使二人「伺察?下」的事。知作「奏」是。今從南本。