wáng xīn, zì fú jǐng, běi hǎi jù rén. liù shì zǔ měng, qín fú jiān chéng xiàng, jiā yú huà shān zhī fū chéng. fù yún, shì wèi cháo yǒu míng wàng.
王昕,字符景,北海剧人。六世祖猛,秦苻坚丞相,家于华山之鄜城。父云,仕魏朝有名望。
xīn shǎo dǔ xué dú shū, tài wèi rǔ nán wáng yuè pì qí bīng cān jūn. jiù shì, wáng chū shè, wǔ fú chí dāo péi cóng, xīn wèi cháng yī háng liè. yuè hǎo yì yóu, huò chěng qí xìn sù, xīn zhé qì hái. yuè nǎi lìng qí mǎ zài qián, shǒu wèi qū cè. xīn shě pèi gāo gǒng, rèn mǎ suǒ zhī. zuǒ yòu yán qí dàn màn. yuè yuē:" fǔ wàng wéi zài cǐ xián, bù kě zé yě." yuè shù sàn qián yú dì, lìng zhū zuǒ zhēng shí zhī, xīn dú bù shí. yuè yòu sàn yín qián yǐ mù xīn, xīn nǎi qǔ qí yī. yuè yǔ fǔ liáo yǐn jiǔ, qǐ zì yí?, rén zhēng jìn shǒu, xīn dú zhí bǎn? lì. yuè yú shì zuò sè yuē:" wǒ dì sūn dì zi dì dì dì shū, jīn wèi yàn shì, qīn qǐ yú?. qīng shì hé rén, dú wèi yǎn jiǎn!" duì yuē:" yuán jǐng wèi wàng wēi liè, bù zú shǐ diàn xià shì zhān yí xíng, ān gǎn yǐ qīn wáng liáo cǎi, cóng? yǎng zhī yì." yuè xiè yān.
昕少笃学读书,太尉汝南王悦辟骑兵参军。旧事,王出射,武服持刀陪从,昕未尝依行列。悦好逸游,或骋骑信宿,昕辄弃还。悦乃令骑马在前,手为驱策。昕舍辔高拱,任马所之。左右言其诞慢。悦曰:“府望惟在此贤,不可责也。”悦数散钱于地,令诸佐争拾之,昕独不拾。悦又散银钱以目昕,昕乃取其一。悦与府僚饮酒,起自移?,人争进手,昕独执版?立。悦于是作色曰:“我帝孙帝子帝弟帝叔,今为宴适,亲起舆?。卿是何人,独为偃蹇!”对曰:“元景位望微劣,不足使殿下式瞻仪形,安敢以亲王僚寀,从?养之役。”悦谢焉。
zuò shàng jiē yǐn mǎn hān chàng, xīn xiān qǐ, wò xián shì, pín zhào bù zhì. yuè nǎi zì yì hū zhī yuē:" huái qí cái ér hū fǔ zhǔ, kě wèi rén hū?" xīn yuē:" shāng xīn chén miǎn, qí wáng yě hū zhū, fǔ zhǔ zì hū, wēi liáo gǎn rèn qí jiù." yuè dà xiào ér qù.
坐上皆引满酣畅,昕先起,卧闲室,频召不至。悦乃自诣呼之曰:“怀其才而忽府主,可谓仁乎?”昕曰:“商辛沉湎,其亡也忽诸,府主自忽,微僚敢任其咎。”悦大笑而去。
lèi qiān dōng lái tài shǒu. hòu lì bù shàng shū lǐ shén? zòu yán, bǐ yīn duō gù, cháng shì suì wú yuán xiàn, jīn yǐ wáng yuán jǐng děng wéi cháng shì, dìng xiàn bā yuán. jiā jīn zǐ guāng lù dài fu. wǔ dì huò shí tǎn lù, èr yǔ jìn chén xì xiá, měi jiàn xīn, jí zhèng guān ér liǎn róng yān. xīn tǐ sù shén féi, zāo sàng hòu, suì zhōng shēn léi jí. yáng yīn zhòng qí dé yè, yǐ wéi rén zhī shī biǎo. qiān mì shū jiān.
累迁东莱太守。后吏部尚书李神?奏言,比因多故,常侍遂无员限,今以王元景等为常侍,定限八员。加金紫光禄大夫。武帝或时袒露,[二]与近臣戏狎,每见昕,即正冠而敛容焉。昕体素甚肥,遭丧后,遂终身羸瘠。杨愔重其德业,以为人之师表。迁秘书监。
xīn shǎo yǔ xíng shào jù wèi yuán luó bīn yǒu, jí shǒu dōng lái, shào jǔ shì jiù zhī. jùn rén yǐ shào shì xíng gǎo cóng dì, huì bīng jiāng zhí zhī, xīn yǐ shēn bì fú qí shàng, hū yuē:" yù zhí xíng zi cái, dāng xiān shā wǒ." shào nǎi miǎn yān.
昕少与邢卲俱为元罗宾友,及守东莱,卲举室就之。郡人以卲是邢杲从弟,会兵将执之,昕以身蔽伏其上,呼曰:“欲执邢子才,当先杀我。”卲乃免焉。
xīn yǎ hǎo qīng yán, cí wú qiǎn sú. zài dōng lái, huò shā qí tóng háng lǚ zhě, jí zhī wèi fú, xīn wèi zhī yuē:" bǐ wù gù bù guī, qīng wú yàng ér fǎn, hé yǐ zì míng?" xíng shào hòu jiàn shì zōng, shuō cǐ yán yǐ wéi xiào lè. xīn wén zhī, gù yì shào yuē:" qīng bù shí zào huà." hái wèi rén yuē:" zi cái yīng sǐ, wǒ mà zhī jí shēn."
昕雅好清言,词无浅俗。在东莱,获杀其同行侣者,诘之未服,昕谓之曰:“彼物故不归,卿无恙而反,何以自明?”邢卲后见世宗,说此言以为笑乐。昕闻之,故诣卲曰:“卿不识造化。”还谓人曰:“子才应死,我骂之极深。”
xiǎn zǔ yǐ xīn shū dàn, fēi jì shì suǒ xū, mà zhī yuē:" hǎo mén hù, è rén shēn." yòu yǒu chán zhī zhě yuē:" wáng yuán jǐng měi jiē shuǐ yùn bù yīng suì jué." dì yù nù, nǎi xià zhào xǐ yōu zhōu. hòu zhēng hái, chú yín qīng guāng lù dài fu, pàn cí bù shàng shū shì. dì nù lín zhāng lìng jī yè jí shè rén lǐ wén shī, yǐ yè cì xuē fēng luò, wén shī cì cuī shì shùn wèi nú. zhèng zi mò sī wèi xīn yuē:" zì gǔ wú cháo shì zuò nú." xīn yuē:" jī zǐ wèi zhī nú, hé yán wú yě?" zi mò suì yǐ xīn yán qǐ xiǎn zǔ, réng yuē:" wáng yuán jǐng bǐ bì xià yú yīn zhòu." yáng yīn wēi wèi jiě zhī. dì wèi yīn yuē:" wáng yuán jǐng shì ěr bó shì, ěr yǔ jiē yuán jǐng suǒ jiào." dì hòu yǔ cháo chén hān yǐn, xīn chēng bìng bù zhì. dì qiǎn qí zhí zhī, jiàn fāng yáo xī yín yǒng, suì zhǎn yú yù qián, tóu shī zhāng shuǐ, tiān bǎo shí nián yě. yǒu wén jí èr shí juǎn. zi yǐ.
显祖以昕疏诞,非济世所须,骂之曰:“好门户,恶人身。”又有谗之者曰:“王元景每嗟水运不应遂绝。”帝愈怒,乃下诏徙幽州。后征还,除银青光禄大夫,判祠部尚书事。帝怒临漳令嵇晔及舍人李文师,以晔赐薛丰洛,文师赐崔士顺为奴。郑子默私谓昕曰:“自古无朝士作奴。”昕曰:“箕子为之奴,何言无也?”子默遂以昕言启显祖,仍曰:“王元景比陛下于殷纣。”杨愔微为解之。帝谓愔曰:“王元景是尔博士,尔语皆元景所教。”帝后与朝臣酣饮,昕称病不至。帝遣骑执之,见方摇膝吟咏,遂斩于御前,投尸漳水,天保十年也。有文集二十卷。子顗。
xīn mǔ qīng hé cuī shì, xué shí yǒu fēng xùn, shēng jiǔ zǐ, bìng fēng liú yùn jiè, shì hào wáng shì jiǔ lóng.
昕母清河崔氏,学识有风训,生九子,并风流蕴藉,世号王氏九龙。
dì xī, zì shū lǎng, xiǎo míng shā mí. yòu ér xiào jǐn, yān yǎ yǒu qì dù, hào xué bù juàn, měi róng yí, yǒu fēng zé. wèi mò, suí mǔ xiōng dōng shì hǎi yú, yǔ xíng zi liáng yóu chù. zi liáng ài qí qīng wù, yǔ qí zài luò liǎng xiōng shū yuē:" xián dì mí láng, yì shí shēn yuǎn, kuàng dá bù?, jiǎn yú zào cì, yán bì yì lǐ, yín yǒng qíng xìng, wǎng wǎng lì jué. kǒng zú xià fāng nán wéi xiōng, bù jiǎ lǜ qí bù jìn yě." sān wèi yǒng ān chū, dì èr xiōng huī pìn liáng, qǐ xī shì hè chú yuán wài sàn qí shì láng, zhēng shǔ guǎng píng wáng kāi fǔ gōng cáo shǐ. xī yuàn yǎng mǔ, jìng bù shòu shǔ. mǔ zhōng hòu, réng shǔ qiān yè. áo yóu gǒng luò, yuè qí shān shuǐ, yǔ fàn yáng lú yuán míng jù lù wèi jì jǐng jié lǚ tóng qì, wǎng tiān líng shān, hào rán yǒu zhōng yān zhī zhì.
弟晞,字叔朗,小名沙弥。幼而孝谨,淹雅有器度,好学不倦,美容仪,有风则。魏末,随母兄东适海隅,与邢子良游处。子良爱其清悟,与其在洛两兄书曰:“贤弟弥郎,意识深远,旷达不?,简于造次,言必诣理,吟咏情性,往往丽绝。恐足下方难为兄,不假虑其不进也。”[三]魏永安初,第二兄晖聘梁,启晞释褐除员外散骑侍郎,征署广平王开府功曹史。晞愿养母,竟不受署。母终后,仍属迁邺。遨游巩洛,悦其山水,与范阳卢元明、巨鹿魏季景结侣同契,往天陵山,浩然有终焉之志。
jí xī wèi jiāng dú gū xìn rù luò, shǔ wèi kāi fǔ jì shì. xī chēng xiān bèi quǎn shāng, kùn dǔ bù qǐ. yǒu gù rén yí qí suǒ shāng fēi zhì, shū quàn lìng qǐ. xī fù shū yuē:" rǔ gào cún niàn, jiàn lìng qǐ jí, xún fù juàn zhǐ, shì yí wú suǒ shāng wèi bì shì zhì. wú qǐ yuàn qí bì zhì, dàn lǐ qì wú yí ěr. jiù zú xià yí zhī, yì yǒu guò shuō. zú xià jì yí qí fēi zhì, yì kě yí qí shì zhì, qí yí bàn yǐ. ruò yí qí shì zhì ér yíng hù, suī fēi zhì yì wú sǔn sì yí qí fēi zhì ér bù liáo, tǎng shì zhì zé nán jiù. rán zé guò liáo zé zhì wàn quán, guò bù liáo huò zhì sǐ. ruò wáng xī wú kě xī yě, zé bù zú qǔ, jì qǔ zhī, biàn shì kě xī. nài hé duó qí wàn quán, rèn qí huò sǐ. qiě jiāng jūn wēi dé suǒ bèi,? fēi wù xí, fāng yǎn bā hóng, qǐ zài yī jiè. ruò bì cóng kuí shǐ, xiān xū jì qí shēng líng. zú xià hé bù cóng róng wèi jiāng jūn yán yě." yú shì fāng dé jiàn kuān. é ér xìn fǎn, xī suì guī yè.
及西魏将独孤信入洛,署为开府记室。晞称先被犬伤,困笃不起。有故人疑其所伤非猘,书劝令起。晞复书曰:“辱告存念,见令起疾,循复眷旨,似疑吾所伤未必是猘。吾岂愿其必猘,但理契无疑耳。就足下疑之,亦有过说。足下既疑其非猘,亦可疑其是猘,其疑半矣。若疑其是猘而营护,虽非猘亦无损;[四]疑其非猘而不疗,傥是猘则难救。然则过疗则致万全,过不疗或至死。若王晞无可惜也,则不足取,既取之,便是可惜。奈何夺其万全,任其或死。且将军威德所被,?飞雾袭,方掩八纮,岂在一介。若必从隗始,先须济其生灵。足下何不从容为将军言也。”于是方得见宽。俄而信返,晞遂归邺。
qí shén wǔ fǎng cháo tíng zǐ dì zhōng xiào jǐn mì zhě, lìng yǔ zhū zǐ yóu. xī yǔ qīng hé cuī zhān dùn qiū lǐ dù fàn yáng lú zhèng tōng shǒu yīng cǐ xuǎn. wén xiāng shí wéi dà jiàng jūn, wò xī děng shǒu yuē:" wǒ dì bìng xiàng chéng zhǎng, zhì shí wèi dìng, jìn shàn xiá è, bù néng bù yí. wú dì chéng lì, bù fù yì fāng, qīng lù wèi cháng yà wú dì. ruò gǒu shǐ huí xié, zhì xiāng guà wù, zuì jí mén zú, fēi zhǐ yī shēn." xī suí shén wǔ dào jìn yáng, bǔ zhōng wài fǔ gōng cáo cān jūn dài cháng shān gōng yǎn yǒu.
齐神武访朝廷子弟忠孝谨密者,令与诸子游。晞与清河崔瞻、顿丘李度、范阳卢正通首应此选。文襄时为大将军,握晞等手曰:“我弟并向成长,志识未定,近善狎恶,不能不移。吾弟成立,不负义方,卿禄位常亚吾弟。若苟使回邪,致相诖误,罪及门族,非止一身。”晞随神武到晋阳,补中外府功曹参军带常山公演友。
qí tiān bǎo chū, xíng tài yuán jùn shì. jí wén xuān hūn yì, cháng shān wáng shù jiàn, dì yí wáng jiǎ cí yú xī, yù jiā dà pì. wáng sī wèi xī yuē:" bó shì, míng rì dàng zuò yī tiáo shì, wèi yù xiāng huó, yì tú zì quán, yí shēn tǐ wù guài." nǎi yú? zhōng zhàng xī èr shí. dì xún fā nù, wén xī dé zhàng, yǐ gù bù shā,? qián pèi jiǎ fāng. jū sān nián, wáng yòu gù jiàn zhēng, dà bèi qū tà, bì kǒu bù shí. tài hòu jí yōu zhī. dì wèi zuǒ yòu yuē:" tǎng xiǎo ér sǐ, nài wǒ lǎo mǔ hé?" yú shì měi wèn wáng jí, wèi yuē:" nǔ lì qiáng shí, dāng yǐ wáng xī hái rǔ." nǎi shì xī lìng wǎng. wáng bào xī yuē:" wú qì lì chuò rán, kǒng bù fù xiāng jiàn." xī liú tì yuē:" tiān dào shén míng, qǐ lìng diàn xià suì bì cǐ shě. zhì zūn qīn wéi rén xiōng, zūn wéi rén zhǔ, ān kě yǔ xiào jì. diàn xià bù shí, tài hòu yì bù shí, diàn xià zòng bù zì xī, bù xī tài hòu hū?" yán wèi zú, wáng qiáng zuò ér fàn. xī yóu shì de miǎn tú, hái wèi wáng yǒu.
齐天保初,行太原郡事。及文宣昏逸,常山王数谏,帝疑王假辞于晞,欲加大辟。王私谓晞曰:“博士,明日当作一条事,为欲相活,亦图自全,宜深体勿怪。”乃于?中杖晞二十。帝寻发怒,闻晞得杖,以故不杀,?钳配甲坊。居三年,王又固谏争,大被驱挞,闭口不食。太后极忧之。帝谓左右曰:“傥小儿死,奈我老母何?”于是每问王疾,谓曰:“努力强食,当以王晞还汝。”乃释晞令往。王抱晞曰:“吾气力惙然,恐不复相见。”晞流涕曰:“天道神明,岂令殿下遂毙此舍。至尊亲为人兄,尊为人主,安可与校计。殿下不食,太后亦不食,殿下纵不自惜,不惜太后乎?”言未卒,王强坐而饭。晞由是得免徒,还为王友。
wáng fù lù shàng shū shì, xīn chú guān zhě bì yì wáng xiè zhí, qù bì cí. xī yán yú wáng yuē:" shòu jué tiān cháo, bài ēn sī dì, zì gǔ yǐ wéi gàn jì. cháo tíng wén wǔ, chū rù cí xiè, yí yī yuē jué. zhǔ shàng yóng yóng, lài diàn xià fú jì." wáng nà yān. cháng cóng róng wèi xī yuē:" zhǔ shàng qǐ jū bù héng, qīng ěr mù suǒ jù, wú qǐ kě yǐ qián féng yī nù, suì ěr jié shé. qīng yí wèi zhuàn jiàn cǎo, wú dāng cì biàn jí jiàn." xī suì tiáo shí yú shì yǐ chéng. qiè jiàn wáng yuē:" jīn zhāo tíng nǎi ěr, yù xué jiè zǐ pǐ fū qīng yī zhāo zhī mìng, kuáng yào lìng rén bù zì jué, dāo jiàn qǐ fù shí qīn shū, yī dàn huò chū lǐ wài, jiāng nài diàn xià jiā yè hé, nài huáng tài hòu hé! qǐ qiě jiāng shùn, rì shèn yī rì." wáng xū xī bù zì shèng, yuē:" nǎi zhì shì hū?" míng rì jiàn xī yuē:" wú cháng yè jiǔ sī, jīn biàn xī yì." biàn mìng huǒ duì xī fén zhī. hòu wáng chéng jiān kǔ jiàn, suì zhì wǔ zhǐ. dì shǐ lì shì fǎn jiē, bá bái rèn zhù jǐng, mà yuē:" xiǎo zi hé zhī, yù yǐ lì cái fēi wǒ, shì shuí jiào rǔ!" wáng yuē:" tiān xià jìn kǒu, chú chén shuí gǎn yǒu yán." dì cuī qiǎn chuí chǔ, luàn zhàng chì shù shí, huì zuì wò dé jiě. ěr hòu xiè dú zhī hǎo, biàn yú zōng qī, suǒ wǎng liú lián, bǐ zhòu zuò yè, wéi cháng shān dǐ duō wú shì ér qù.
王复录尚书事,新除官者必诣王谢职,去必辞。晞言于王曰:“受爵天朝,拜恩私第,自古以为干纪。朝廷文武,出入辞谢,宜一约绝。主上颙颙,赖殿下扶冀。”王纳焉。常从容谓晞曰:“主上起居不恒,卿耳目所具,吾岂可以前逢一怒,遂尔结舌。卿宜为撰谏草,吾当伺便极谏。”晞遂条十余事以呈。切谏王曰:“今朝廷乃尔,欲学介子匹夫轻一朝之命,狂药令人不自觉,刀箭岂复识亲疏,一旦祸出理外,将奈殿下家业何,奈皇太后何!乞且将顺,日慎一日。”王歔欷不自胜,曰:“乃至是乎?”明日见晞曰:“吾长夜九思,今便息意。”便命火对晞焚之。后王承间苦谏,遂至忤旨。帝使力士反接,拔白刃注颈,骂曰:“小子何知,欲以吏才非我,是谁教汝!”王曰:“天下噤口,除臣谁敢有言。”帝催遣捶楚,乱杖抶数十,会醉卧得解。尔后亵黩之好,遍于宗戚,所往留连,俾昼作夜,唯常山邸多无适而去。
jí dì bēng, jǐ nán sì lì. wáng wèi xī yuē:" yī rén chuí gǒng, wú cáo yì bǎo yōu xián." yīn yán cháo tíng kuān rén cí shù, zhēn shǒu wén liáng zhǔ. xī yuē:" tiān bǎo xiǎng zuò, dōng gōng wěi yī hú rén, jīn zú lǎn wàn jī, jià yù xióng jié. rú shèng dé yòu?, wèi kān duō nàn, ér shǐ tā xìng chū nà zhào mìng, bì quán yǒu suǒ guī. diàn xià suī yù shǒu fān zhí, qí kě de yě! wǔ jiǎ lìng dé suì? tuì, zì wèi bǎo jiā zuò dé líng zhǎng bù?" wáng mò rán sī niàn, jiǔ zhī yuē:" hé yǐ chù wǒ?" xī yuē:" zhōu gōng bào chéng wáng cháo zhū hóu, shè zhèng qī nián, rán hòu fù zǐ míng pì, xìng yǒu gù shì, wéi diàn xià lǜ zhī." wáng yuē:" wǒ ān gǎn zì nǐ zhōu gōng." liù xī yuē:" diàn xià jīn rì dì wàng, yù bì zhōu gōng dé yé?" wáng bù dá. dì lín fā,? wáng cóng jià, chú xī? zhōu zhǎng shǐ.
及帝崩,济南嗣立。王谓晞曰:“一人垂拱,吾曹亦保优闲。”因言朝廷宽仁慈恕,真守文良主。晞曰:“天保享祚,东宫委一胡人,今卒览万机,驾驭雄杰。如圣德幼?,未堪多难,而使他姓出纳诏命,必权有所归。殿下虽欲守藩职,其可得也![五]假令得遂?退,自谓保家祚得灵长不?”王默然思念,久之曰:“何以处我?”晞曰:“周公抱成王朝诸侯,摄政七年,然后复子明辟,幸有故事,惟殿下虑之。”王曰:“我安敢自拟周公。”[六]晞曰:“殿下今日地望,欲避周公得耶?”王不答。帝临发,?王从驾,除晞?州长史。
jí wáng zhì yè, zhū yáng yàn děng, zhào yǐ wáng wèi dà chéng xiàng dū du zhōng wài zhū jūn shì, dū shè wén wǔ. hái zhì?, nǎi yán xī wèi yuē: qī" bù zǎo yòng qīng yán, shǐ? xiǎo nòng quán, jī zhì qīng fù. jīn jūn cè suī huò zàn qīng, zhōng dāng hé yǐ chù wǒ?" xī yuē:" diàn xià jiāng wǎng shí dì wèi, yóu kě yǐ míng jiào chū chù. jīn rì shì shì, suì guān tiān shí, fēi fù rén lǐ suǒ jí." yǒu qǐng, zòu zhào jùn wáng ruì wèi zuǒ zhǎng shǐ, xī wèi sī mǎ. měi yè zǎi rù, zhòu zé bù yǔ yǔ, yǐ xī rú huǎn, kǒng bù yǔn wǔ jiàng zhī yì. hòu jìn xī mì shì yuē:" bǐ wáng hóu zhū guì měi jiàn jiān pò, yán wǒ wéi tiān bù xiáng, kǒng dāng huò yǒu biàn qǐ, wú zhèng yù yǐ fǎ shéng zhī." xī yuē:" cháo tíng bǐ zhě shū yuǎn qīn qī, níng sī gǔ xuè zhī zhòng. diàn xià cāng cù suǒ xíng, fēi fù rén chén zhī shì, máng cì zài bèi, jiāo jǐ rù jǐng, shàng xià xiāng yí, hé yóu kě jiǔ. qiě tiān dào bù héng, kuī yíng dié zhì, shén jǐ biàn huà,? xiǎng sī jí. suī zhí qiān yì,? kāng shén qì, biàn shì wéi shàng xuán zhī yì, zhuì xiān dì zhī jī." wáng yuē:" qīng hé gǎn fā fēi suǒ yí yán, xū zhì qīng yú fǎ." xī yuē:" qiè wèi tiān shí rén shì, tóng wú yì móu, shì yǐ mào fàn léi tíng, bù dàn fǔ yuè. jīn rì dé pī gān dǎn, yì yì shén míng yōu zàn." wáng yuē:" zhěng nán kuāng fǔ, fāng qí shèng zhé, wú hé gǎn sī yì, xìng wù duō yán." xún yǒu zhào yǐ chéng xiàng rèn zhòng, pǔ jìn fǔ liáo yī bān, xī yǐ sī mǎ lǐng lì bù láng zhōng. chéng xiàng cóng shì zhōng láng lù yǎo jiāng chū shǐ, lín bié wò xī shǒu yuē:" xiāng wáng gōng gé qū yǔ, tiān xià lè tuī, gē yáo mǎn dào, wù wú yì wàng. yǎo děng yuàn pī chì xīn ér hū fèng wài shǐ, wú yóu miàn jǐn duǎn chéng, cùn xīn jǐn yǐ yǎng bái." xī xún shù yǎo yán. wáng yuē:" ruò nèi wài xián yǒu yì wàng, zhào yàn shēn zhāo xī zuǒ yòu, hé yīn dōu wú suǒ lùn. zì yǐ qīng yì shì mì yǔ yán zhī." xī yǐ shì xì wèn yàn shēn. yàn shēn yuē:" wǒ bǐ yì jīng cǐ yīn yáo, měi yù chén wén, zé kǒu jìn xīn zhàn. dì jì fā lùn, wú yì mèi sǐ yī pī gān dǎn." yīn yì tóng quàn.
及王至邺,诛杨、燕等,诏以王为大丞相、都督中外诸军事,督摄文武。还至?,乃延晞谓曰:[七]“不早用卿言,使?小弄权,几至倾覆。今君侧虽获暂清,终当何以处我?”晞曰:“殿下将往时地位,犹可以名教出处。今日事势,遂关天时,非复人理所及。”有顷,奏赵郡王叡为左长史,晞为司马。每夜载入,昼则不与语,以晞儒缓,恐不允武将之意。后进晞密室曰:“比王侯诸贵每见煎迫,言我违天不祥,恐当或有变起,吾正欲以法绳之。”晞曰:“朝廷比者疏远亲戚,宁思骨血之重。殿下仓卒所行,非复人臣之事,芒刺在背,交戟入颈,上下相疑,何由可久。且天道不恒,亏盈迭至,神几变化,?蠁斯集。虽执谦挹,?糠神器,便是违上玄之意,坠先帝之基。”王曰:“卿何敢发非所宜言,须致卿于法。”晞曰:“窃谓天时人事,同无异谋,是以冒犯雷霆,不惮斧钺。今日得披肝胆,抑亦神明攸赞。”王曰:“拯难匡辅,方俟圣哲,吾何敢私议,幸勿多言。”寻有诏以丞相任重,普进府僚一班,晞以司马领吏部郎中。丞相从事中郎陆杳将出使,临别握晞手曰:“相王功格区宇,天下乐推,歌谣满道,物无异望。杳等愿披赤心而忽奉外使,无由面尽短诚,寸心谨以仰白。”晞寻述杳言。王曰:“若内外咸有异望,赵彦深朝夕左右,何因都无所论。自以卿意试密与言之。”晞以事隙问彦深。彦深曰:“我比亦惊此音谣,每欲陈闻,则口噤心战。弟既发论,吾亦昧死一披肝胆。”因亦同劝。
shì shí zhū wáng gōng jiàng xiào sì fāng yuè mù biǎo chén fú mìng. gàn míng yuán nián bā yuè, zhāo dì jiàn zuò, zhào xī yuē:" hé wéi zì tóng wài kè, lüè bù kě jiàn. zì jīn jiǎ fēi jú sī, dàn yǒu suǒ huái, suí yí zuò yī dié, hòu shǎo xì jí jìng jìn yě." yīn? shàng shū yáng xiū zhī hóng lú qīng cuī jié děng sān rén, měi rì běn zhí wù bà, bìng rù dōng láng, gòng jǔ lù lì dài fèi lǐ zhuì lè zhí sī fèi zhì cháo xiǎng yì tóng yú fú zēng sǔn. huò dào dé gāo?, jiǔ zài chén lún huò qiǎo yán xuàn sú, yāo xié hài zhèng yuán jí tián shì zhōu chē zhēng shuì tōng sāi hūn zàng yí guǐ guì jiàn qí shuāi, bā yǒu bù biàn yú shí ér gǔ jīn xíng yòng bù yǐ zhě, huò zì gǔ lì yòng ér dāng jīn huǐ qì zhě: xī lìng xiáng sī, yǐ jiàn tiáo zòu, wèi dài dùn bèi, yù yì xù wén. cháo bū gěi yǔ yù shí, bì jǐng tīng hái. shí bǎi guān qǐng jiàn dōng gōng,? wèi xǔ. jiǔ měi lìng xī jiù dōng táng jiān shì tài zǐ guān fú, dǎo yǐn qū bài. wèi tài zǐ tài fù, xī yǐ jú sī fèng xǐ shòu. huáng tài zǐ shì diàn, yòu jiān zhōng shù zǐ. dì wèi yuē:" jīn jì dāng jù zhí, bù dé xún cháng shū màn yě."
是时诸王公将校四方岳牧表陈符命。干明元年八月,昭帝践祚,诏晞曰:“何为自同外客,略不可见。自今假非局司,但有所怀,随宜作一牒,候少隙即径进也。”因?尚书阳休之、鸿胪卿崔劼等三人,每日本职务罢,并入东廊,共举录历代废礼坠乐、职司废置、朝飨异同、舆服增损。或道德高?,久在沉沦;或巧言眩俗,妖邪害政;爰及田市舟车、征税通塞、婚葬仪轨、贵贱齐衰,[八]有不便于时而古今行用不已者,或自古利用而当今毁弃者:悉令详思,以渐条奏,未待顿备,遇忆续闻。朝晡给与御食,毕景听还。时百官请建东宫,?未许。[九]每令晞就东堂监视太子冠服,导引趋拜。为太子太傅,晞以局司奉玺绶。皇太子释奠,又兼中庶子。帝谓曰:“今既当剧职,不得寻常舒慢也。”
dì jiāng běi zhēng,? wèn wài jiān bǐ hé suǒ wén. xī yuē:" dào lù chuán yán, chē jià jiāng xíng." dì yuē:" kù mò xī nán qīn, wǒ wèi jīng qīn róng, yīn cǐ liáo yù xí wǔ." xī yuē:" luán jià xún shòu, wèi fù kě ěr, ruò qīng yǒu qū shǐ, kǒng tiān xià shī wàng." dì yuē:" cǐ nuò fū cháng lǜ, wú zì dāng lín shí zhēn zhuó." dì shǐ zhāi shuài péi zé zhǔ shū cài huī cì chá? xià, hǎo xiāng wū wǎng, cháo shì hū wèi péi cài. shí èr rén zòu chē jià běi zhēng hòu, rén yán yáng xiū zhī wáng xī shù yǔ zhū rén yóu yàn, yī bù yǐ gōng shì zài huái. dì zhàng xiū zhī xī jìng gè sì shí. dì zhǎn rén yú qián, wèn xī yuē" cǐ rén hé sǐ bù?" xī yuē:" zuì shí hé sǐ, dàn hèn qí bù de sǐ dì. chén wén xíng rén yú shì, yǔ? qì zhī, diàn tíng fēi shā lù zhī suǒ." dì gǎi róng yuē:" zì jīn dāng wèi wáng gōng gǎi zhī."
帝将北征,?问外间比何所闻。晞曰:“道路传言,车驾将行。”帝曰:“库莫奚南侵,我未经亲戎,因此聊欲习武。”晞曰:“銮驾巡狩,为复可尔,若轻有驱使,恐天下失望。”帝曰:“此懦夫常虑,吾自当临时斟酌。”帝使斋帅裴泽、主书蔡晖伺察?下,好相诬枉,朝士呼为裴、蔡。时二人奏车驾北征后,人言阳休之、王晞数与诸人游宴,[一○]不以公事在怀。帝杖休之、晞胫各四十。帝斩人于前,问晞曰;“此人合死不?”晞曰:“罪实合死,但恨其不得死地。臣闻刑人于市,与?弃之,殿廷非杀戮之所。”帝改容曰:“自今当为王公改之。”
dì yù yǐ xī wèi shì zhōng, kǔ cí bù shòu, huò quàn xī wù zì shū. xī yuē:" wǒ shào nián yǐ lái, yuè yào rén duō yǐ, chōng qū shǎo shí, xiān bù bài jī. qiě xìng shí shū huǎn, bù kān shí wù, rén zhǔ ēn sī, hé yóu kě bǎo, wàn yī pī chāng, qiú tuì wú dì. fēi bù ài zuò rè guān, dàn sī zhī làn shú ěr." bǎi guān cháng cì shè, xī zhōng de, dāng de juàn, wèi bù shū jiàn, yǒu sī bù yǔ. xī táo táo rán yuē:" wǒ jīn kě wèi wǔ yǒu yú wén bù zú yǐ." xī wú zi, dì jiāng cì zhī qiè, shǐ xiǎo huáng mén jiù zhái xuān zhǐ, huáng hòu xiāng wén xī qī. xī lìng qī dá, qī zhōng bù yán, xī yǐ shǒu fǔ xiōng ér tuì. dì wén zhī xiào. xiào zhāo bēng, āi mù dài bù zì shèng, yīn yǐ léi bài. wǔ chéng běn fèn qí rú huǎn, yóu shì mí xián zhī, yīn zòu shì dà bèi hē chì, ér yǎ bù yàn rán. lì dōng xú zhōu cì shǐ mì shū jiān. wǔ píng chū, qiān dà hóng lú, jiā yí tóng sān sī, jiān xiū qǐ jū zhù, dài zhào wén lín guǎn.
帝欲以晞为侍中,苦辞不受,或劝晞勿自疏。晞曰:“我少年以来,阅要人多矣,充诎少时,鲜不败绩。且性实疏缓,不堪时务,人主恩私,何由可保,万一披猖,求退无地。非不爱作热官,但思之烂熟耳。”百官尝赐射,晞中的,当得绢,为不书箭,有司不与。晞陶陶然曰:“我今可谓武有余文不足矣。”晞无子,帝将赐之妾,使小黄门就宅宣旨,皇后相闻晞妻。晞令妻答,妻终不言,晞以手拊胸而退。帝闻之笑。孝昭崩,哀慕殆不自胜,因以羸败。武成本忿其儒缓,由是弥嫌之,因奏事大被诃叱,而雅步晏然。历东徐州刺史、秘书监。武平初,迁大鸿胪,加仪同三司,监修起居注,待诏文林馆。
xìng xián dàn guǎ yù, suī wáng shì yāng zhǎng, ér yǎ cāo bù yí. zài? zhōu, suī róng mǎ tián lǘ, wèi cháng yǐ shì wù wèi lèi. liáng chén měi jǐng, xiào? áo yóu, dēng lín shān shuǐ, yǐ tán yàn wèi shì, rén shì wèi zhī wù wài sī mǎ. cháng yì jìn cí, fù shī yuē:" rì luò yīng guī qù, yú niǎo jiàn liú lián." hū yǒu xiāng wáng shǐ zhì, zhào xī bù shí zhì. míng rì chéng xiàng xī hé jì jiǔ lú sī dào wèi xī yuē:" zuó bèi zhào yǐ zhū yán, dé bù yǐ yú niǎo zhì guài?" xī huǎn xiào yuē:" zuó wǎn táo rán, pō yǐ jiǔ jiāng bèi zé, qīng bèi yì shì liú lián zhī yī wù, qǐ zhí zài yú niǎo ér yǐ." jí jìn yáng xiàn bài, yǔ tóng zhì bì zhōu bīng dōng běi zǒu. shān lù xiǎn jiǒng, jù yǒu tǔ zéi, ér xī wēn jiǔ fú gāo, céng bù yī fèi, měi wèi kěn qù, xíng lǚ yóu zhī. xī yuē:" mò yóu wǒ, wǒ xíng shì ruò bù huǐ, jiǔ zuò sān gōng yǐ."
性闲淡寡欲,虽王事鞅掌,而雅操不移。在?州,虽戎马填闾,未尝以世务为累。良辰美景,啸?遨游,登临山水,以谈燕为事,人士谓之物外司马。常诣晋祠,赋诗曰:“日落应归去,鱼鸟见留连。”忽有相王使至,召晞不时至。明日丞相西合祭酒卢思道谓晞曰:“昨被召已朱颜,得不以鱼鸟致怪?”晞缓笑曰:“昨晚陶然,颇以酒浆被责,卿辈亦是留连之一物,岂直在鱼鸟而已。”及晋阳陷败,与同志避周兵东北走。山路险迥,惧有土贼,而晞温酒服膏,曾不一废,每未肯去,行侣尤之。晞曰:“莫尤我,我行事若不悔,久作三公矣。”
qí wáng, zhōu wǔ yǐ xī wèi yí tóng dà jiàng jūn tài zǐ jiàn yì dài fū. suí kāi huáng yuán nián, zú yú luò yáng, nián qī shí yī. zèng yí tóng sān sī cáo zhōu cì shǐ.
齐亡,周武以晞为仪同大将军、太子谏议大夫。隋开皇元年,卒于洛阳,年七十一。赠仪同三司、曹州刺史。
jiào kān jì
校勘记
yī běi qí shū juàn sān shí yī àn běn juǎn wáng xīn chuán yǔ běi shǐ bù tóng. qián shì kǎo yì juǎn sān yī yún:" cǐ chuán chēng miào hào, huò shì qí shū yuán wén, dì xī chuán zé quán shì běi shǐ. yì wú lùn zàn." àn wáng xīn chuán suī fēi yǐ běi shǐ bǔ, dàn jiào běi shǐ jiǎn lüè,? shì cì xù yě sì yǒu gēng dòng, réng shì yǐ gāo shì xiǎo shǐ zhī lèi de shǐ chāo bǔ.
[一] 北齐书卷三十一 按本卷王昕传与北史不同。钱氏考异卷三一云:“此传称庙号,或是齐书原文,弟晞传则全是北史。亦无论赞。”按王昕传虽非以北史补,但较北史简略,?事次序也似有更动,仍是以高氏小史之类的史钞补。
èr wǔ dì huò shí tǎn lù àn cǐ" wǔ dì" nǎi běi wèi xiào wǔ dì. běi shǐ juǎn èr sì wáng xī chuán shěng" wèi" zì, rán shàng yǒu tài chāng jì nián, xià yǒu" qí wén xuān jiàn zuò" míng wén, qí wèi běi wèi xiào wǔ dì zì míng. cǐ chuán jì shěng qù shàng xià wén, zhè lǐ" wèi" zì bù yí shěng.
[二] 武帝或时袒露 按此“武帝”乃北魏孝武帝。北史卷二四王晞传省“魏”字,然上有太昌纪年,下有“齐文宣践祚”明文,其为北魏孝武帝自明。此传既省去上下文,这里“魏”字不宜省。
sān bù jiǎ lǜ qí bù jìn yě běi jí diàn sān běn jí běi shǐ juǎn èr sì" jiǎ" zuò" xiá", sān cháo běn nán běn jú běn zuò" jiǎ". bǎi nà běn yī tā běn gǎi zuò" xiá". àn" bù jiǎ" yì jí" bù xū". tōng zhì juǎn yī wǔ sān wáng xī chuán yě zuò" jiǎ". cǐ chuán hé tōng zhì dōu chū yú běi shǐ, zhī běi shǐ běn lái yě zuò" jiǎ"," xiá" nǎi hòu rén suǒ gǎi, běi běn jí běn yòu jù chuán běn běi shǐ gǎi cǐ chuán, jīn cóng sān cháo běn.
[三] 不假虑其不进也 北、汲、殿三本及北史卷二四“假”作“暇”,三朝本、南本、局本作“假”。百衲本依他本改作“暇”。按“不假”意即“不须”。通志卷一五三王晞传也作“假”。此传和通志都出于北史,知北史本来也作“假”,“暇”乃后人所改,北本、汲本又据传本北史改此传,今从三朝本。
sì suī fēi zhì yì wú sǔn zhū běn wú" fēi" zì. běi shǐ juǎn èr sì cè fǔ juǎn jiǔ wǔ yī qī èr wǔ yè tōng zhì juǎn yī wǔ sān yǒu. àn wén yì dāng yǒu" fēi" zì, jīn jù bǔ.
[四] 虽非猘亦无损 诸本无“非”字。北史卷二四、册府卷九○五一○七二五页、通志卷一五三有。按文义当有“非”字,今据补。
wǔ tiān bǎo xiǎng zuò dōng gōng wěi yī hú rén zhì qí kě de yě běi shǐ wú yì wén, tōng zhì juǎn yī wǔ sān? wáng xī yǔ yuǎn wèi xiáng bèi, jīn zhuǎn lù yú hòu:" tiān bǎo xiǎng zuò, zuǒ yòu wú zhù shí zhī cái, dōng gōng wěi yī hú rén, lìng xí biān pèi, zì yòu ér zhǎng, bù wén yǎ zhèng. jīn zú lǎn wàn jī, jià yù xióng jié. rú shèng dé yòu?, wèi kān duō nàn, diàn xià yí zhāo xī chéng zhǐ, ér wù shǐ tā xìng guì qī chū nà zhào mìng, bì zhì jiǎo nòng, quán yǒu suǒ guī. diàn xià suī yù shǒu fān zhí, lè wéi shàn, qí kě dé hū? jiǎ lìng dé suì? tuì, zì shěn jiā zuò dé bǎo líng zhǎng bù?" yǐ shàng fāng kuò hào nèi wén zì jiē cǐ chuán běi shǐ tóng suǒ wú. liǎng xiāng bǐ jiào, cǐ chuán zài wáng xī yǔ liù shí qī zì xiǎn wèi shān jié shàng yǐn wén ér chéng. bìng qiě shān jié hái bù shèn qià dàng, lì rú" wù shǐ tā xìng guì qī, chū nà zhào mìng, bì zhì jiǎo nòng, quán yǒu suǒ guī", shān qù le" wù" zì hé" zhì jiǎo nòng" sān zì, hé yuán yì biàn dà yǒu chū rù." tā xìng guì qī" zhǐ yáng yīn kě zhū hún tiān hé yàn zi xiàn, sān rén dōu shì gāo huān nǚ?," guì qī" èr zì yě bù yí shān. tōng zhì? běi qí shì yì chū běi shǐ wén jù tōng cháng jí běn běi qí shū. yí cǐ chuán zài nán sòng shí shàng yǒu běi qí shū yuán wén, zhèng qiáo dé qǔ yǐ rù tōng zhì.
[五] 天保享祚东宫委一胡人至其可得也 北史无异文,通志卷一五三?王晞语远为详备,今转录于后:“天保享祚,〔左右无柱石之材,〕东宫委一胡人,〔令习鞭辔,自幼而长,不闻雅正。〕今卒览万机,驾驭雄桀。如圣德幼?,未堪多难,〔殿下宜朝夕承旨,〕而〔勿〕使他姓〔贵戚〕出纳诏命,必〔致矫弄,〕权有所归。殿下虽欲守藩职,〔乐为善,〕其可得乎?假令得遂?退,自审家祚得保灵长不?”以上方括号内文字皆此传北史同所无。两相比较,此传载王晞语六十七字显为删节上引文而成。并且删节还不甚恰当,例如“勿使他姓贵戚,出纳诏命,必致矫弄,权有所归”,删去了“勿”字和“致矫弄”三字,和原意便大有出入。“他姓贵戚”指杨愔、可朱浑天和、燕子献,三人都是高欢女?,“贵戚”二字也不宜删。通志?北齐事溢出北史文句通常即本北齐书。疑此传在南宋时尚有北齐书原文,郑樵得取以入通志。
liù wáng yuē wǒ ān gǎn zì nǐ zhōu gōng tōng zhì juǎn yī wǔ sān cǐ jù shàng yǒu:" tā rì, wáng yòu wèn xī yuē: wài rén yǒu hé yì lùn? duì yuē: jiàn yuán wén zōng yún: lù wáng yí jū nèi jiā fǔ, bù kě chū wài. yòu yáng xiū zhī yì yún: xī zhōu gōng cháo dú bǎi piān shū, xī jiàn qī shí shì, yóu kǒng bù dé rén. lù wáng hé suǒ xián yí, nǎi ěr bù jiē bīn kè." cǐ liù shí qī zì yě bú jiàn cǐ chuán jí běi shǐ. tōng jiàn juǎn yī liù bā wǔ yī jiǔ liù yè yǒu cǐ jì zài, ér wén zì bù jìn xiāng tóng, yún:" huò wèi yǎn yuē: zhì niǎo lí cháo, bì yǒu tàn luǎn zhī huàn, jīn rì wáng hé yí lǚ chū! zhōng shān tài shǒu yáng xiū zhī yì yǎn, yǎn bú jiàn. xiū zhī wèi wáng yǒu wáng xī yuē: xī zhōu gōng cháo dú bǎi piān shū, xī jiàn qī shí shì, yóu kǒng bù zú, lù wáng hé suǒ xián yí, nǎi ěr jù jué bīn kè." tōng jiàn cǐ duàn yí zài gāo yǎn hé wáng xī wèn dá zhī qián, cì xù bù tóng," huò wèi yǎn yuē" jǐ jù cǎi zì běi shǐ xiào zhāo jì, yáng xiū zhī de huà quán tóng tōng zhì,? zhǐ shuō xiū zhī gào wáng xī rú cǐ, bù yún xī gào gāo yǎn. yí tōng zhì chū yú běi qí shū, tōng jiàn zé zōng hé sān guó diǎn lüè zhī lèi, yǒu suǒ zēng sǔn.
[六] 王曰我安敢自拟周公 通志卷一五三此句上有:“他日,王又问晞曰:『外人有何议论?』对曰:『见源文宗云:录王宜居内夹辅,不可出外。又阳休之亦云:昔周公朝读百篇书,夕见七十士,犹恐不得人。录王何所嫌疑,乃尔不接宾客。』”此六十七字也不见此传及北史。通鉴卷一六八五一九六页有此纪载,而文字不尽相同,云:“或谓演曰:『鸷鸟离巢,必有探卵之患,今日王何宜屡出!』中山太守阳休之诣演,演不见。休之谓王友王晞曰:『昔周公朝读百篇书,夕见七十士,犹恐不足,录王何所嫌疑,乃尔拒绝宾客。』”通鉴此段移在高演和王晞问答之前,次序不同,“或谓演曰”几句采自北史孝昭纪,阳休之的话全同通志,?只说休之告王晞如此,不云晞告高演。疑通志出于北齐书,通鉴则综合三国典略之类,有所增损。
qī hái zhì? nǎi yán xī wèi yuē tōng zhì juǎn yī wǔ sān zuò:" hái? zhōu, jí zhì, yán xī nèi zhāi, wèi yuē: jìn rén shuō wú zài jīng jǔ cuò hé rú? xī yuē: fú wén diàn xià jīng chéng gǎn tiān, zhū wǔ zuì ér tiān xià fú. wǎng rì fèng cí, kǒng èr yí bēng zhuì, hé wù shén wǔ qián duàn, cháo tíng kuò qīng." rán hòu jiē shàng" wáng yuē: bù zǎo yòng qīng yán" yún yún. shàng duō" nèi zhāi" èr zì, xià zì" wèi yuē" yǐ xià sì shí liù
[七] 还至?乃延晞谓曰 通志卷一五三作:“还?州,及至,延晞内斋,谓曰:『近人说吾在京举措何如?』晞曰:『伏闻殿下精诚感天,诛五罪而天下服。往日奉辞,恐二仪崩坠,何悟神武潜断,朝廷廓清。』”然后接上“王曰:『不早用卿言』”云云。上多“内斋”二字,下自“谓曰”以下四十六
bā guì jiàn qí shuāi běi shǐ juǎn èr sì" qí" zuò" děng". yí běi shǐ shì.
[八] 贵贱齐衰 北史卷二四“齐”作“等”。疑北史是。
jiǔ bǎi guān qǐng jiàn dōng gōng? wèi xǔ àn cǐ xià chēng wáng xī" jiù dōng táng jiān shì tài zǐ guān fú, dǎo yǐn qū bài, wèi tài zǐ tài fù", hé" yǐ jú sī fèng xǐ shòu", dōu shì? lì huáng tài zǐ de yí jié. rú tài zǐ wèi lì, hé yǐ hū shòu wáng xī tài zǐ tài fù zhī guān? wáng xī fèng shén me xǐ? dōu bù kě jiě. cǐ jù xià bì yǒu tuō wén, běi shǐ yǐ rán.
[九] 百官请建东宫?未许 按此下称王晞“就东堂监视太子冠服,导引趋拜,为太子太傅”,和“以局司奉玺绶”,都是?立皇太子的仪节。如太子未立,何以忽授王晞太子太傅之官?王晞奉什么玺?都不可解。此句下必有脱文,北史已然。
yī shí èr rén zòu chē jià běi zhēng hòu rén yán yáng xiū zhī wáng xī shù yǔ zhū rén yóu yàn sān cháo běn běi běn jí běn" zòu" zuò" fèng". nán diàn jú sān běn jí běi shǐ juǎn èr sì zuò" zòu". yòu běi shǐ wú" rén yán" èr zì. àn ruò shì péi cài" fèng chē jià běi zhēng", yáng wáng bèi zé yòu yóu yú" rén yán", zé cǐ shì yǔ péi cài háo bù xiāng gān, hé xū zài shàng miàn tè bié jì shǐ èr rén" cì chá? xià" de shì. zhī zuò" zòu" shì. jīn cóng nán běn.
[一○] 时二人奏车驾北征后人言阳休之王晞数与诸人游宴 三朝本、北本、汲本“奏”作“奉”。南、殿、局三本及北史卷二四作“奏”。又北史无“人言”二字。按若是裴、蔡“奉车驾北征”,阳、王被责又由于“人言”,则此事与裴、蔡毫不相干,何须在上面特别记使二人“伺察?下”的事。知作“奏”是。今从南本。