hè nè yáo huáng méi dù chāo hè mí lǘ pí féng xī lǐ huì gāo zhào hú guó zhēn cóng zēng sūn zhǎng càn yáng téng yǐ fú huì zhào měng hú zhǎng rén suí wén dì wài jiā lǚ shì
贺讷 姚黄眉 杜超 贺迷 闾毗 冯熙 李惠 高肇 胡国珍从曾孙长粲 杨腾 乙弗绘 赵猛 胡长仁 隋文帝外家吕氏
fū zuǒ xián yòu qī, shàng dé zūn gōng, yǒu guó zhě suǒ yǐ yù tiān xià yě. yīn zhào wáng jī, bù jí shēn shì wèi zuǒ zhōu chéng wáng yè, wèi wén sì xìng wèi fǔ. rán lì guān lěi dài wài qī zhī jiā, chéng mǔ hòu zhī quán yǐ qǔ gāo wèi hòu zhì zhě, duō yǐ! ér xiān néng yǒu kè zhōng zhī měi, bì lí diān fù zhī huàn, hé zāi? jiē yóu hū jū shàng bù yǐ zhì gōng rèn wù, zài xià tú yòng sī chǒng yào róng. jiǎn dú yǐn dà chē, shēng zhì rèn hòu dòng, wú dé ér zūn, bù zhī jì jí, hū yú mǎn yíng zhī jiè, wǎng niàn gāo wēi zhī jiù. gù guǐ kàn qí shì, yōu bì jí zhī, suǒ yǐ shā shēn qīng zú xiāng jì yú xī jīng yě. fū chéng zhe jiān nán, gōng xuān shè jì, bù yǐ qiān chōng zì mù, wèi miǎn diān jué zhī huò ér kuàng dào bù zú yǐ jì shí, rén bù zú yǐ lì wù, zì jīn yú jǐ, yǐ fù guì jiāo rén zhě hū!
夫左贤右戚,尚德尊功,有国者所以御天下也。殷肇王基,不藉莘氏为佐;周 成王业,未闻姒姓为辅。然历观累代外戚之家,乘母后之权以取高位厚秩者,多矣! 而鲜能有克终之美,必罹颠覆之患,何哉?皆由乎居上不以至公任物,在下徒用私 宠要荣。茧犊引大车,升质任厚栋,无德而尊,不知纪极,忽于满盈之戒,罔念高 危之咎。故鬼瞰其室,忧必及之,所以杀身倾族相继于西京也。夫诚著艰难,功宣 社稷,不以谦冲自牧,未免颠蹶之祸;而况道不足以济时,仁不足以利物,自矜于 己,以富贵骄人者乎!
wèi dào wǔ chū, hè nè yǒu bù zhòng zhī yè, yì chéng huáng zuò, qí yú huò yǐ láo qín, huò yuán ēn zé. qí shì hòu fēi zhī zú, duō zì bǎo quán. hú zhǎng rén yǐ zèn sù yí huò, hú lǜ guāng yǐ dì shì bèi lù, jù fēi nǚ yè shèng shuāi zhī suǒ zhì yě. lóu zhāo zì yǐ zuǒ mìng zhī gōng, chóng qí míng qì, qiě bà yè quán yú, shí fāng tóng dé, líng bào zhī xìn, yīn zī ér qǐ. qí jìng dé zhāo xùn èr mén, bìng liáng jiā yí niè, shǒu sǐ wú xiá, gù bù zú shè yán. yòu zi fēi jì shì, quán nán wàng jiǎ. zhāo xìn fēi wéi sù mén lǚ dào, qì gòu fèi rǔ, wēi wàng zhī dì, zì zhì wú yóu. yǒu zhōu yù lì, hòu mén chū wú yǔ zhèng, jì ér mò jī qiè quán, jìng yí dǐng xǐ, sī nǎi xī hàn fù chē zhī zhé, wèi wén suǒ yǐ shēn jiè. suí wén qián yuè zhī chū, xiàn hòu biàn xiāng tuī gǔ yáng dì dà héng fāng zhào, xiāo fēi mì wù jīng lún. shì yǐ ēn lǐ chóu móu, shǐ zhōng bù yì. rán wài nèi qīn qī, mò yù cháo quán, kūn dì zài wèi, yì wú shū chǒng. zhì yú jū shàn yù táng, jiā chēng jīn xué, huī guāng qī lǐ, xūn zhuó sì fāng, jiāng sān sī yǐ bǐ yí, mìng wǔ hóu ér tóng bài zhě, zhōng shǐ yī dài, jì wú wén yān. kǎo zhī qián wáng, kě wèi jiǎo qí bì yǐ. gù suī shí jīng rǎo rǎng, wú yǒu xiàn yú bú yì, shì cháo qiān mào, ér jiē dé yǐ bǎo quán. bǐ fū píng jiè chǒng sī, jiē yuán ēn zé, chéng qí fēi jù, xuán jiù diān yǔn zhě, qǐ kě tóng rì ér yán zāi! cǐ suǒ wèi ài zhī yǐ lǐ zhě yě.
魏道武初,贺讷有部众之业,翼成皇祚,其余或以劳勤,或缘恩泽。齐氏后妃 之族,多自保全。胡长仁以谮诉贻祸,斛律光以地势被戮,俱非女谒盛衰之所致也。 娄昭自以佐命之功,崇其名器,且霸业权舆,时方同德,陵暴之衅,因兹而起。其 靖德、昭训二门,并良家遗孽,守死无暇,固不足涉言。又子非继世,权难妄假。 昭信非惟素门履道,讫构废辱,威望之地,自致无由。有周御历,后门初无与政, 既而末迹窃权,竟移鼎玺,斯乃西汉覆车之辙,魏文所以深诫。隋文潜跃之初,献 后便相推毂;炀帝大横方兆,萧妃密勿经纶。是以恩礼绸缪,始终不易。然外内亲 戚,莫预朝权,昆弟在位,亦无殊宠。至于居擅玉堂,家称金穴,晖光戚里,熏灼 四方,将三司以比仪,命五侯而同拜者,终始一代,寂无闻焉。考之前王,可谓矫 其弊矣。故虽时经扰攘,无有陷于不义,市朝迁贸,而皆得以保全。比夫凭藉宠私, 阶缘恩泽,乘其非据,旋就颠陨者,岂可同日而言哉!此所谓爱之以礼者也。
àn wài qī, wèi shū yǒu hè nè liú luó chén yáo huáng méi dù chāo hè mí lǘ pí féng xī lǐ jùn lǐ huì gāo zhào yú jìn hú guó zhēn lǐ yán shí, qí shū yǒu zhào měng lóu ruì ěr zhū wén chàng zhèng zhòng lǐ lǐ zǔ shēng yuán mán hú zhǎng rén, zhōu shū bù lì cǐ piān, suí shū yǒu dú gū luó xiāo kuī. jīn yǐ liú luó chén lǐ jùn yú jìn lǐ yán shí lóu ruì ěr zhū wén chàng zhèng zhòng lǐ lǐ zǔ shēng yuán mán dú gū luó xiāo kuī gè fù qí jiā chuán, qí yú bìng rù cǐ piān. yòu jiǎn yáng téng yǐ fú huì fù zhī wèi mò, yǐ bèi wài qī chuán.
案外戚,《魏书》有贺讷、刘罗辰、姚黄眉、杜超、贺迷、闾毗、冯熙、李峻、 李惠、高肇、于劲、胡国珍、李延实,《齐书》有赵猛、娄睿、尔硃文暢、郑仲礼、 李祖升、元蛮、胡长仁,《周书》不立此篇,《隋书》有独孤罗、萧岿。今以刘罗 辰、李峻、于劲、李延实、娄睿、尔硃文暢、郑仲礼、李祖升、元蛮、独孤罗、萧 岿各附其家传,其余并入此篇。又检杨腾、乙弗绘附之魏末,以备《外戚传》。
hè nè, dài rén, wèi dào wǔ huáng dì zhī jiù, xiàn míng hòu zhī xiōng yě. qí xiān shì wèi jūn zhǎng. zǔ gē, shàng píng wén nǚ. fù yě gàn, shàng zhāo chéng nǚ liáo xī gōng zhǔ. zhāo chéng bēng, zhū bù guāi luàn, xiàn míng hòu yǔ dào wǔ jí wèi qín èr wáng yī nè. huì fú jiān shǐ liú kù rén fēn shè guó shì, dào wǔ hái jū dú gū. nè zǒng shè dōng bù wèi dà rén, qiān jū dà níng, xíng qí ēn xìn, zhòng duō guī zhī, móu yú kù rén. fú jiān jiǎ nè yīng yáng jiāng jūn. hòu liú xiǎn móu nì, dào wǔ qīng qí guī nè, nè jīng bài yuē:" guān jiā fù guó, dāng niàn lǎo chén." dì xiào dá yuē" chéng rú jiù yán, yào bù wáng yě." nè zhōng dì rǎn gàn cū bào, jì dì, cháng tú wèi nì. měi wèi huáng gū liáo xī gōng zhǔ yōng hù, gù rǎn gàn bù dé sì gòng huò xīn. zhū bù dà rén qǐng nè xiōng dì, qiú jǔ dào wǔ wéi zhǔ, rǎn gàn bù cóng. suì yǔ zhū dà rén quàn jìn, dào wǔ dēng dài wáng wèi yú niú chuān. jí dì tǎo tǔ tū lín bù, nè xiōng dì suì huái yì tú, lǜ zhū bù jiù zhī. dì jī zhī, dà kuì, nè xī dùn. wèi chén qiǎn zi zhí lì dī zhēng nè, gào jí qǐng xiáng. dào wǔ jiǎn jīng qí èr shí wàn jiù zhī, suì xǐ nè bù luò jí zhū dì, chù zhī dōng jiè. nè yòu tōng yú mù róng chuí, chuí yǐ nè wèi guī shàn wáng. rǎn gàn móu shā nè ér dài lì, nè suì yǔ rǎn gàn xiāng gōng. chuí qiǎn zi lín tǎo zhī, bài rǎn gàn yú niú dōu, pò nè yú chì chéng. dào wǔ qiǎn shī jiù nè, lín nǎi yǐn tuì. nè cóng dào wǔ píng zhōng yuán, bài ān yuǎn jiāng jūn. qí hòu lí sàn zhū bù, fēn tǔ dìng jū, bù tīng qiān xǐ. qí jūn zhǎng dà rén, jiē tóng biān hù. nè yǐ yuán jiù, shén jiàn zūn zhòng, rán wú tǒng lǐng, yǐ shòu zhōng yú jiā.
贺讷,代人,魏道武皇帝之舅,献明后之兄也。其先世为君长。祖纥,尚平文 女。父野干,尚昭成女辽西公主。昭成崩,诸部乖乱,献明后与道武及卫、秦二王 依讷。会苻坚使刘库仁分摄国事,道武还居独孤。讷总摄东部为大人,迁居大宁, 行其恩信,众多归之,侔于库仁。苻坚假讷鹰扬将军。后刘显谋逆,道武轻骑归讷, 讷惊拜曰:“官家复国,当念老臣。”帝笑答曰“诚如舅言,要不亡也。”讷中弟 染干粗暴,忌帝,常图为逆。每为皇姑辽西公主拥护,故染干不得肆共祸心。诸部 大人请讷兄弟,求举道武为主,染干不从。遂与诸大人劝进,道武登代王位于牛川。 及帝讨吐突邻部,讷兄弟遂怀异图,率诸部救之。帝击之,大溃,讷西遁。卫辰遣 子直力鞮征讷,告急请降。道武简精骑二十万救之,遂徙讷部落及诸弟,处之东界。 讷又通于慕容垂,垂以讷为归善王。染干谋杀讷而代立,讷遂与染干相攻。垂遣子 麟讨之,败染干于牛都,破讷于赤城。道武遣师救讷,麟乃引退。讷从道武平中原, 拜安远将军。其后离散诸部,分土定居,不听迁徙。其君长大人,皆同编户。讷以 元舅,甚见尊重,然无统领,以寿终于家。
nè dì lú, yì cóng píng zhōng yuán, yǐ gōng cì jué liáo xī gōng. dì qiǎn lú huì wèi wáng yí fá yè, ér lú zì yǐ dì zhī jì jiù, bù kěn shòu yí jié dù. dì qiǎn shǐ qiè zé zhī, lú suì fèn hèn, yǔ yí sī mǎ dīng jiàn gòu chéng qí xián, mí jiā cāi jì. huì dào wǔ chì yí qù yè, lú yì yǐn guī. dào wǔ yǐ lú wèi guǎng chuān tài shǒu. lú xìng xióng háo, chǐ jū jì zhōu cì shǐ wáng fǔ xià, xí shā fǔ, bēn mù róng dé. dé yǐ wéi bīng zhōu cì shǐ guǎng níng wáng. guǎng gù bài, lú yì méi.
讷弟卢,亦从平中原,以功赐爵辽西公。帝遣卢会卫王仪伐鄴,而卢自以帝之 季舅,不肯受仪节度。帝遣使切责之,卢遂忿恨,与仪司马丁建构成其嫌,弥加猜 忌。会道武敕仪去鄴,卢亦引归。道武以卢为广川太守。卢性雄豪,耻居冀州刺史 王辅下,袭杀辅,奔慕容德。德以为并州刺史、广宁王。广固败,卢亦没。
nè cóng fù dì yuè. chū, dào wǔ jū hè lán bù xià, rén qíng wèi shén fù, wéi yuè jǔ bù suí cóng. yòu mì wèi dì qí dǎo tiān shén, qǐng chéng dà yè, chū yú chéng zhì. dì jiā zhī, shén jiàn chǒng dài. hòu píng zhōng yuán, yǐ gōng cì jué jù lù hóu, jìn jué běi xīn, zú.
讷从父弟悦。初,道武居贺兰部下,人情未甚附,唯悦举部随从。又密为帝祈 祷天神,请成大业,出于诚至。帝嘉之,甚见宠待。后平中原,以功赐爵钜鹿侯, 进爵北新,卒。
zi ní xí jué, hòu jiàng wèi féi rú hóu. dào wǔ bēng, jīng shī cǎo cǎo, ní chū, jǔ fēng yú ān yáng chéng běi, hè lán bù rén jiē wǎng fù zhī. míng yuán jí wèi, nǎi bà. zhào ní yǔ yuán hún děng bā rén shí yí zuǒ yòu. yǔ běi xīn hóu ān tóng chí jié xíng bìng dìng èr zhōu, hé zòu bīng zhōu cì shǐ yuán liù tóu děng, jiē fú zuì, zhōu jùn sù rán. hòu cóng tài wǔ zhēng hè lián chāng, yǐ gōng jìn jué wèi láng yá gōng, jūn guó dà yì, měi cān yù yān. yòu zhēng rú rú, wèi bié dào jiāng, zuò zhú zéi bù jìn, zhà zēng lǔ, dāng zhǎn. shú wèi shù rén. jiǔ zhī, bài guāng lù xūn, wèi wài dōu dà guān, fù běn jué. zú guān, zǐ chǒu jiàn xí.
子泥袭爵,后降为肥如侯。道武崩,京师草草,泥出,举烽于安阳城北,贺兰 部人皆往赴之。明元即位,乃罢。诏泥与元浑等八人拾遗左右。与北新侯安同持节 行并、定二州,劾奏并州刺史元六头等,皆伏罪,州郡肃然。后从太武征赫连昌, 以功进爵为琅邪公,军国大议,每参豫焉。又征蠕蠕,为别道将,坐逐贼不进,诈 增虏,当斩。赎为庶人。久之,拜光禄勋,为外都大官,复本爵。卒官,子丑建袭。
yáo huáng méi, yáo xìng zhī zǐ, míng yuán zhāo āi huáng hòu zhī dì yě. yáo hóng miè, huáng méi jiān lái guī wèi. míng yuán hòu lǐ dài zhī, cì jué lǒng xī gōng. shàng yáng dí gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi, lì hù èr bǎi. tài wǔ jí wèi, qiān nèi dōu dà guān, hòu bài tài cháng qīng, zú. zèng yōng zhōu cì shǐ lǒng xī wáng, shì yuē xiàn, péi zàng jīn líng. huáng méi kuān hé wēn hòu, xī yán dé shī, tài wǔ dào xī zhī, gù zèng lǐ yǒu jiā.
姚黄眉,姚兴之子,明元昭哀皇后之弟也。姚泓灭,黄眉间来归魏。明元厚礼 待之,赐爵陇西公。尚阳翟公主,拜附马都尉,隶户二百。太武即位,迁内都大官, 后拜太常卿,卒。赠雍州刺史、陇西王,谥曰献,陪葬金陵。黄眉宽和温厚,希言 得失,太武悼惜之,故赠礼有加。
dù chāo, zì zǔ rén, wèi jùn yè rén, mì huáng hòu zhī xiōng yě. shǎo yǒu jié cāo. tài cháng zhōng, wèi xiāng zhōu bié jià. shǐ guāng zhōng, tài wǔ sī niàn jiù shì, yǐ chāo wèi yáng píng gōng, shàng nán ān cháng gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi, wèi dà hóng lú qīng, chē jià xìng qí dì, shǎng cì jù wàn. shén sān nián, yǐ chāo xíng zhēng nán dà jiàng jūn tài zǎi, jìn jué wèi wáng, zhèn yè. zhuī jiā chāo fù bào zhèn dōng dà jiàng jūn yáng píng jǐng wáng, mǔ yuē jù lù huì jūn. zhēn jūn wǔ nián, chāo wèi zhàng xià suǒ hài, tài wǔ lín qí sàng, āi tòng zhě jiǔ zhī. shì yuē wēi wáng. zhǎng zǐ dào shēng cì jué chéng yáng hóu, hòu wèi qín zhōu cì shǐ, jìn jué hé dōng gōng. dào shēng dì fèng huáng xí jué, jiā shì zhōng tè jìn. tài wǔ zhuī sī chāo bù yǐ, yù yǐ fèng huáng wèi dìng zhōu cì shǐ. fèng huáng bù yuàn wéi lí quē tíng, nǎi zhǐ. fèng huáng dì dào jùn cì jué fā gàn hóu, zhèn fāng tóu, chú yǎn zhōu cì shǐ.
杜超,字祖仁,魏郡鄴人,密皇后之兄也。少有节操。泰常中,为相州别驾。 始光中,太武思念舅氏,以超为阳平公,尚南安长公主,拜附马都尉,位大鸿胪卿, 车驾幸其第,赏赐巨万。神三年,以超行征南大将军、太宰,进爵为王,镇鄴。 追加超父豹镇东大将军、阳平景王,母曰钜鹿惠君。真君五年,超为帐下所害,太 武临其丧,哀恸者久之。谥曰威王。长子道生赐爵城阳侯,后为秦州刺史,进爵河 东公。道生弟凤凰袭爵,加侍中、特进。太武追思超不已,欲以凤凰为定州刺史。 凤凰不愿违离阙庭,乃止。凤凰弟道俊赐爵发干侯,镇枋头,除兗州刺史。
chāo jì hōng, fù shòu chāo cóng dì yí shì zhōng ān nán jiāng jūn kāi fǔ xiāng zhōu cì shǐ, rù wèi nèi dōu dà guān, jìn jué guǎng píng wáng. yí xìng zhōng hòu, pín lì zhōu jùn, suǒ zài zhù chēng. hōng, zèng tài fù, shì yuē xuān wáng.
超既薨,复授超从弟遗侍中、安南将军、开府、相州刺史,入为内都大官,进 爵广平王。遗性忠厚,频历州郡,所在著称。薨,赠太傅,谥曰宣王。
zhǎng zǐ yuán bǎo, wèi sī kōng. yuán bǎo dì yìn bǎo, sī lì xiào wèi. yuán bǎo yòu jìn jué jīng zhào wáng. jí guī ér fù yí sàng. míng dāng rù xiè, yuán bǎo yù yǐ biǎo wén. wén chéng wèi zhī yí hōng, guài qí chí, zhào zhī. yuán bǎo jiāng rù, shí rén zhǐ zhī yuē:" yí yǐ jiā yōu zì cí." yuán bǎo yù jiàn qí chǒng, bù cóng, suì mào āi ér rù. wèi jǐ, yǐ móu fǎn fú zhū, qīn cóng jiē zhǎn, wéi yuán bǎo zǐ shì chōng táo miǎn. shí cháo yì yù zhuī xuē chāo jué wèi, zhōng shū lìng gāo yǔn shàng biǎo lǐ zhī. hòu yǎn zhōu gù lì jí zōng děng, yǐ dào jùn yí huì zài rén, qián cóng zuò jué shòu zhū, wěi hái tǔ rǎng, qiú dé shōu zàng. shū zòu, zhào yì ér tīng zhī. zèng sàn qí cháng shì ān nán jiāng jūn nán kāng gōng, shì yuē zhāo. shì chōng xí yí gōng jué.
长子元宝,位司空。元宝弟胤宝,司隶校尉。元宝又进爵京兆王。及归而父遗 丧。明当入谢,元宝欲以表闻。文成未知遗薨,怪其迟,召之。元宝将入,时人止 之曰:“宜以家忧自辞。”元宝欲见其宠,不从,遂冒哀而入。未几,以谋反伏诛, 亲从皆斩,唯元宝子世冲逃免。时朝议欲追削超爵位,中书令高允上表理之。后兗 州故吏汲宗等,以道俊遗惠在人,前从坐爵受诛,委骸土壤,求得收葬。书奏,诏 义而听之。赠散骑常侍、安南将军、南康公,谥曰昭。世冲袭遗公爵。
hè mí, dài rén, tài wǔ jìng āi huáng hòu zhī cóng fù yě. huáng hòu shēng jǐng mù. chū, hòu shǎo gū, fù xiōng jìn qīn wéi mí, gù méng cì jué zhǎng xiāng zi. zú, zèng guāng lù dài fu wǔ yuán gōng.
贺迷,代人,太武敬哀皇后之从父也。皇后生景穆。初,后少孤,父兄近亲唯 迷,故蒙赐爵长乡子。卒,赠光禄大夫、五原公。
lǘ pí, dài rén, rú rú zhǔ dà tán zhī qīn shǔ, tài wǔ shí zì qí guó lái jiàng. pí jí gōng huáng hòu zhī xiōng yě. hòu shēng wén chéng. wén chéng tài ān èr nián, yǐ pí wèi píng běi jiāng jūn, cì jué hé dōng gōng. dì gē wèi níng běi jiāng jūn, cì jué líng líng gōng. qí nián, bìng jiā shì zhōng, jìn jué wèi wáng. pí, zhēng dōng jiāng jūn, píng shàng shū shì gē, zhēng xī jiāng jūn zhōng dōu dà guān. zì yú zǐ dì cì jué wèi wáng zhě èr rén, gōng wǔ rén, hóu liù rén, zi sān rén, tóng shí shòu bài, suǒ yǐ lóng chóng jiù shì. hé píng èr nián, zhuī shì hòu zǔ fù yán xiāng kāng gōng, fù chén dìng xiāng yì wáng. pí hōng, zèng tài wèi, zhuī zèng pí qī hé dōng wáng fēi. zǐ huì xí. gē hōng, zèng sī kōng. zi dòu, hòu cì míng zhuāng. tài hé zhōng, chū lì sān zhǎng, yǐ zhuāng wèi dìng hù jí dà shǐ, shén yǒu shí yù. shí liù nián, lì jiàng jué. hòu wèi qī bīng shàng shū, zú.
闾毗,代人,蠕蠕主大檀之亲属,太武时自其国来降。毗即恭皇后之兄也。后 生文成。文成太安二年,以毗为平北将军,赐爵河东公。弟纥为宁北将军,赐爵零 陵公。其年,并加侍中,进爵为王。毗,征东将军,评尚书事;纥,征西将军、中 都大官。自余子弟赐爵为王者二人,公五人,侯六人,子三人,同时受拜,所以隆 崇舅氏。和平二年,追谥后祖父延襄康公,父辰定襄懿王。毗薨,赠太尉,追赠毗 妻河东王妃。子惠袭。纥薨,赠司空。子豆,后赐名庄。太和中,初立三长,以庄 为定户籍大使,甚有时誉。十六年,例降爵。后为七兵尚书,卒。
gē dì rǎn, wèi wài dōu dà guān jì zhōu cì shǐ jiāng xià gōng, zú.
纥弟染,位外都大官、冀州刺史、江夏公,卒。
xiān shì, wén chéng yǐ rǔ mǔ cháng shì yǒu bǎo hù gōng, jì jí wèi, zūn wèi bǎo tài hòu, hòu zūn wèi huáng tài hòu. xīng ān èr nián, tài hòu qián xiōng yīng, zì shì huá, zì féi rú lìng chāo wèi sàn qí cháng shì zhèn jūn dà jiàng jūn, cì jué liáo xī gōng dì xǐ, zhèn jūn dà jiàng jūn cí cáo shàng shū dài fāng gōng sān mèi jiē fēng xiàn jūn mèi fū wáng shǔ wèi píng zhōu cì shǐ, liáo dōng gōng. zhuī zèng yīng zǔ fù fú jiān fú fēng tài shǒu hài wèi zhèn xī jiāng jūn liáo xī lán gōng bó hǎi tài shǒu chéng wèi shì zhōng zhēng dōng dà jiàng jūn tài zǎi liáo xī xiàn wáng yīng mǔ xǔ shì bó líng jùn jūn. qiǎn jiān tài cháng lú dù shì chí jié gǎi zàng xiàn wáng yú liáo xī, shù bēi lì miào, zhì shǒu zhǒng bǎi jiā. tài ān chū, yīng wèi shì zhōng zhēng dōng dà jiàng jūn tài zǎi, jìn jué wèi wáng xǐ zuǒ guāng lù dài fu, gǎi fēng yàn jùn cóng xiōng tài wèi ān dōng jiāng jūn cháo xiǎn hóu zi bó fū, sàn qí cháng shì xuǎn bù shàng shū cì zǐ yuán, jīn bù shàng shū xǐ zǐ zhèn, tài zǐ shù zǐ. sān nián, yīng lǐng tài shī, píng shàng shū shì, nèi dōu dà guān fú bǎo tài děng zhōu cì shǐ. wǔ nián, zhào yǐ tài hòu mǔ sòng shì wèi liáo xī wáng tài fēi. hé píng yuán nián, xǐ wèi luò zhōu cì shǐ.
先是,文成以乳母常氏有保护功,既即位,尊为保太后,后尊为皇太后。兴安 二年,太后前兄英,字世华,自肥如令超为散骑常侍、镇军大将军,赐爵辽西公; 弟喜,镇军大将军、祠曹尚书、带方公;三妹皆封县君;妹夫王暏为平州刺史,辽 东公。追赠英祖父苻坚扶风太守亥为镇西将军、辽西兰公;勃海太守澄为侍中、征 东大将军、太宰、辽西献王;英母许氏博陵郡君。遣兼太常卢度世持节改葬献王于 辽西,树碑立庙,置守冢百家。太安初,英为侍中、征东大将军、太宰,进爵为王; 喜左光禄大夫,改封燕郡;从兄泰为安东将军、朝鲜侯;子伯夫,散骑常侍、选 部尚书;次子员,金部尚书;喜子振,太子庶子。三年,英领太师,评尚书事,内 都大官、伏宝泰等州刺史。五年,诏以太后母宋氏为辽西王太妃。和平元年,喜为 洛州刺史。
chū, yīng shì sòng bù néng jǐn, ér shǔ fèng sòng shèn zhì, jiù shí yú hé lóng. wú chē niú, sòng pí bù jìn, zhě fù sòng yú jí. zhì shì, sòng yú yīng děng báo, bù rú shǔ zhī dǔ. wèi tài hòu yuē:" hé bù wáng shǔ ér chù yīng?" tài hòu yuē:" yīng wèi zhǎng xiōng, mén hù zhǔ yě, jiā nèi xiǎo xiǎo bù shùn, hé zú zhuī jì. shǔ suī jìn lì, gù shì tā xìng, nài hé zài yīng shàng. běn zhōu jùn gōng, yì zú bào ěr." tiān ān zhōng, yīng wèi píng zhōu cì shǐ, wèi yōu zhōu cì shǐ, bó fū jìn jué fàn yáng gōng. yīng zhuó huò, xǐ dūn huáng. zhū cháng zì xìng gōng jí zhì shì, jiē yǐ qīn shū shòu jué cì tián zhái, shí wéi lóng shèng. hòu bó fū wèi luò zhōu cì shǐ, yǐ zāng wū qī wàng, zhēng zhǎn yú jīng shī. chéng míng yuán nián, huī yīng fù guān. hōng, shì liáo xī píng wáng. shǐ yīng zhī zhēng yě, mèng rì zhuì qí suǒ jū huáng shān xià shuǐ zhōng, cūn rén yǐ chē niú wǎn zhì bù néng chū, yīng dú bào zài ér guī. wén zhě yì zhī.
初,英事宋不能谨,而暏奉宋甚至,就食于和龙。无车牛,宋疲不进,者负 宋于笈。至是,宋于英等薄,不如暏之笃。谓太后曰:“何不王暏而黜英?”太后 曰:“英为长兄,门户主也,家内小小不顺,何足追计。暏虽尽力,故是他姓,奈 何在英上。本州郡公,亦足报耳。”天安中,英为平州刺史,为幽州刺史,伯夫 进爵范阳公。英浊货,徙敦煌。诸常自兴公及至是,皆以亲疏受爵赐田宅,时为隆 盛。后伯夫为洛州刺史,以脏污欺妄,征斩于京师。承明元年,徽英复官。薨,谥 辽西平王。始英之征也,梦日坠其所居黄山下水中,村人以车牛挽致不能出,英独 抱载而归。闻者异之。
hòu yuán yǔ bó fū zǐ qín kě gòng wèi fēi shū, wū bàng cháo zhèng. shì fā, yǒu sī zhí xiàn, xíng jí wǔ zú. xiào wén yǐ míng tài hòu gù, zuì zhǐ yī mén. nián lǎo, shè miǎn guī jiā, shù qí sūn yī rén fú yǎng zhī, jīng nú bì tián zhái. qí jiā tóng rù zhě bǎi rén, jīn jǐn bù bó shù wàn jì, cì shàng shū yǐ xià sù wèi yǐ shàng. qí nǚ xù jí qīn cóng zài cháo, jiē miǎn guān guī běn xiāng. shí yī nián, xiào wén wén míng tài hòu yǐ wén zhāo tài hòu gù, xī chū qí jiā qián hòu mò rù fù nǚ, yǐ xǐ zǐ zhèn shì shǒu zhèng píng jùn, zú.
后员与伯夫子禽可共为飞书,诬谤朝政。事发,有司执宪,刑及五族。孝文以 明太后故,罪止一门。年老,赦免归家,恕其孙一人扶养之,经奴婢田宅。其家 僮入者百人,金锦布帛数万计,赐尚书已下宿卫已上。其女婿及亲从在朝,皆免官 归本乡。十一年,孝文、文明太后以文昭太后故,悉出其家前后没入妇女,以喜子 振试守正平郡,卒。
féng xī, zì jìn guó, cháng lè xìn dōu rén, wén míng tài hòu zhī xiōng yě. zǔ hóng, běi yàn wáng. tài wǔ píng liáo hǎi, xī fù lǎng nèi xǐ, guān zhì qín yōng èr zhōu cì shǐ liáo xī jùn gōng, zuò shì zhū. wén míng tài hòu lín cháo, zhuī zèng jiǎ huáng yuè tài zǎi yàn xuān wáng, lì miào cháng ān.
冯熙,字晋国,长乐信都人,文明太后之兄也。祖弘,北燕王。太武平辽海, 熙父朗内徙,官至秦雍二州刺史、辽西郡公,坐事诛。文明太后临朝,追赠假黄钺、 太宰、燕宣王,立庙长安。
xī shēng yú cháng ān, wèi yáo shì wèi mǔ suǒ yǎng. yǐ shū fù lè líng gōng miǎo yīn zhàn rù rú rú, wèi mǔ xié xī táo bì zhì dī qiāng zhōng fǔ yù. nián shí èr, hǎo gōng mǎ, yǒu yǒng gàn, dī qiāng jiē guī fù zhī. wèi mǔ è qí rú cǐ, jiāng hái cháng ān, shǐ jiù bó shì xué wèn. cóng shī shòu xiào jīng lún yǔ, hǎo yīn yáng bīng fǎ shì. jí zhǎng, yóu huá yīn hé dōng èr jùn jiān. xìng fàn ài, bù jū xiǎo jié, rén wú shì shù, lái zé nà zhī.
熙生于长安,为姚氏魏母所养。以叔父乐陵公邈因战入蠕蠕,魏母携熙逃避至 氐羌中抚育。年十二,好弓马,有勇干,氐羌皆归附之。魏母恶其如此,将还长安, 始就博士学问。从师受《孝经》、《论语》,好阴阳兵法事。及长,游华阴、河东 二郡间。性泛爱,不拘小节,人无士庶,来则纳之。
xī gū xiān rù yè tíng, wèi tài wǔ zuǒ zhāo yí. mèi wéi wén chéng dì hòu, jí wén míng tài hòu yě. shǐ rén wài fǎng, zhī xī suǒ zài, zhēng fù jīng shī, bài guàn jūn jiāng jūn, cì jué féi rú hóu, shàng jǐng mù nǚ bó líng cháng gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi. chū wèi dìng zhōu cì shǐ, jìn jué chāng lí wáng. xiàn wén jí wèi, wèi tài fù, lèi bài nèi dōu dà guān. xiào wén jí wèi, wén míng tài hòu lín cháo, dì nǎi chéng zhǐ yǐ xī wèi shì zhōng tài shī zhōng shū jiān, lǐng mì shū shì. xī yǐ pín lǚ shī fū, yòu zhōng gōng zhī chǒng, wèi qún qíng suǒ hài, xīn bù zì ān, qǐ zhuǎn wài rèn. wén míng tài hòu yì yǐ wéi rán, chú dū du luò zhōu cì shǐ, shì zhōng tài shī rú gù.
熙姑先入掖庭,为太武左昭仪。妹为文成帝后,即文明太后也。使人外访,知 熙所在,征赴京师,拜冠军将军,赐爵肥如侯,尚景穆女博陵长公主,拜驸马都尉。 出为定州刺史,进爵昌黎王。献文即位,为太傅,累拜内都大官。孝文即位,文明 太后临朝,帝乃承旨以熙为侍中、太师、中书监,领秘书事。熙以频履师傅,又中 宫之宠,为群情所骇,心不自安,乞转外任。文明太后亦以为然,除都督、洛州刺 史,侍中、太师如故。
luò yáng suī jīng pò luàn, ér jiù sān zì shí jīng wǎn rán yóu zài. zhì xī yǔ cháng bó fū xiāng jì wèi zhōu, fèi huǐ fēn yòng, dà zhì tuí luò. xī wéi zhèng bù néng rén hòu, ér xìn fó fǎ. zì chū jiā cái zài zhū zhōu zhèn jiàn fú tú jīng shè, hé qī shí èr chù. xiě shí liù bù yī qiè jīng, yán zhì míng dé shā mén, rì yǔ jiǎng lùn, jīng qín bù juàn, suǒ fèi yì bù zī. ér yíng tǎ sì duō zài gāo shān xiù fù, shāng shā rén niú. yǒu shā mén quàn zhǐ zhī, xī yuē:" chéng jiù hòu, rén wéi jiàn fú tú, yān zhī shā rén niú yě." qí běi máng sì bēi wén, zhōng shū shì láng jiǎ yuán shòu cí. xiào wén pín dēng běi máng sì, qīn dú bēi wén, chēng wéi jiā zuò. xī wèi zhōu, yīn qǔ rén zǐ nǚ wèi nú bì, yǒu róng sè zhě xìng zhī wèi qiè, yǒu zǐ nǚ shù shí rén, hào wèi tān zòng.
洛阳虽经破乱,而旧《三字石经》宛然犹在。至熙与常伯夫相继为州,废毁分 用,大至颓落。熙为政不能仁厚,而信佛法。自出家财在诸州镇建佛图精舍,合七 十二处。写十六部一切经,延致名德沙门,日与讲论,精勤不倦,所费亦不赀。而 营塔寺多在高山秀阜,伤杀人牛。有沙门劝止之,熙曰:“成就后,人唯见佛图, 焉知杀人牛也。”其北芒寺碑文,中书侍郎贾元寿词。孝文频登北芒寺,亲读碑文, 称为佳作。熙为州,因取人子女为奴婢,有容色者幸之为妾,有子女数十人,号为 贪纵。
hòu shòu nèi dōu dà guān, tài shī rú gù. xī shì wèi mǔ xiào jǐn, rú shì suǒ shēng. wèi mǔ zú, nǎi sàn fà tú xiǎn, shuǐ jiāng bù rù kǒu sān rì. zhào bù tīng fú, xī biǎo qiú yī zhào shì zhī gū. dì yǐ xī qíng nán duó, tīng fú qí shuāi qī. hòu yǐ lì jiàng, gǎi fēng jīng zhào jùn gōng.
后授内都大官,太师如故。熙事魏母孝谨,如事所生。魏母卒,乃散发徒跣, 水浆不入口三日。诏不听服,熙表求依赵氏之孤。帝以熙情难夺,听服齐衰期。后 以例降,改封京兆郡公。
dì nà qí nǚ wèi hòu, yuē:" bái wǔ tōng yún: wáng suǒ bù chén, shù yǒu sān yān. qī zhī fù mǔ, yì yán qí yī. cǐ suǒ wèi gōng chéng zōng miào, bù yù duó sī xīn. rán wú jì zhe yú chūn qiū, wú chén zhèng yú wǎng dié, jì xǔ tōng tǐ zhī yī, yòng kāi zhì zūn zhī jìng. bǐ zhǎng qiū pèi jí, yīn zhèng jì fū, wèi wén yǒu sī, chén zòu sī shì. kě zhào tài shī, chuò chén cóng lǐ." yòu lēi jí shū zào yí fù wài. xiào wén qián hòu nà xī sān nǚ, èr wèi hòu, yī wèi zuǒ zhāo yí. yóu shì féng shì chǒng guì yì lóng, shǎng cì lèi jù wàn. dì měi zhào xī shàng shū bù chén, rù cháo bù bài, xī shàng shū rú jiù.
帝纳其女为后,曰:“《白武通》云:王所不臣,数有三焉。妻之父母,抑言 其一。此所谓供承宗庙,不欲夺私心。然吾季著于《春秋》,无臣证于往牒,既许 通体之一,用开至尊之敬。比长秋配极,阴政既敷,未闻有司,陈奏斯式。可诏太 师,辍臣从礼。”又勒集书造仪付外。孝文前后纳熙三女,二为后,一为左昭仪。 由是冯氏宠贵益隆,赏赐累巨万。帝每诏熙上书不臣,入朝不拜,熙上书如旧。
xī yú hòu yù jí, mián qǐn sì zài. zhào qiǎn jiān wèn, dào lù xiāng wàng, chē jià yì shù xìng yān. jiāng qiān luò, dì qīn yǔ xī bié, jiàn qí kùn dǔ, xū xī liú tì. mì chì dàng chāng gōng zhǔ yù yuē:" tài shī wàn yī, jí kě jiān hù sāng shì." shí jiǔ nián, hōng yú dài. chē jià zài huái nán, liú tái biǎo wén, hái zhì xú zhōu, nǎi jǔ āi, wèi zhì sī fú. zhào yǒu sī yù biàn xiōng yí, bìng kāi wèi jīng zhī mù, lìng gōng zhǔ zhī jiù, jù xiàng yī luò. fán suǒ yíng sòng, jiē gōng jiā wèi bèi. yòu chì dài gěi cǎi bó, qián hòu liù qiān pǐ, yǐ gōng xiōng yòng. huáng hòu yì dài dōu fù kū, tài zǐ xún yì fù dài kū diào. jiāng zàng, zèng jiǎ huáng yuè shì zhōng dū du shí zhōu zhū jūn shì dà sī mǎ tài wèi jì zhōu cì shǐ, jiā huáng wū zuǒ dào, bèi jiǔ xī qián hòu bù yǔ bǎo gǔ chuī, jiē yī jìn tài zǎi ān píng xiàn wáng gù shì. yǒu sī zòu shì, zhào yuē:" kě yǐ wēi qiáng huī yuǎn yuē wǔ, fèng shì yú gōng." jiù zhì qī lǐ jiàn, dì fú cuī wǎng yíng, kòu líng bēi tòng ér bài yān. zàng rì, sòng lín mù suǒ, qīn zuò zhì míng.
熙于后遇疾,绵寝四载。诏遣监问,道路相望,车驾亦数幸焉。将迁洛,帝亲 与熙别,见其困笃,歔欷流涕。密敕宕昌公主遇曰:“太师万一,即可监护丧事。” 十九年,薨于代。车驾在淮南,留台表闻,还至徐州,乃举哀,为制缌服。诏有司 预辨凶仪,并开魏京之墓,令公主之柩,俱向伊洛。凡所营送,皆公家为备。又敕 代给彩帛,前后六千匹,以供凶用。皇后诣代都赴哭,太子恂亦赴代哭吊。将葬, 赠假黄钺、侍中、都督十州诸军事、大司马、太尉、冀州刺史,加黄屋、左纛,备 九锡、前后部羽葆鼓吹,皆依晋太宰、安平献王故事。有司奏谥,诏曰:“可以威 强恢远曰武,奉谥于公。”柩至七里涧,帝服缞往迎,叩灵悲恸而拜焉。葬日,送 临墓所,亲作志铭。
zhǔ shēng èr zi, dàn xiū.
主生二子,诞、脩。
dàn zì sī zhèng, xiū zì bǎo yè, jiē zī zhì yán lì. nián cái shí yú, wén míng tài hòu jù yǐn rù jìn zhōng, shēn yǐ jiào jiè. rán bù néng xí dú jīng shǐ, xiōng dì bìng wú xué shù, tú zhěng shì róng yí, kuān yǎ gōng jǐn ér yǐ. dàn yǔ xiào wén tóng suì, yòu shì shū xué, réng méng qīn dài, shàng dì mèi lè ān cháng gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi shì zhōng zhēng xī dà jiàng jūn nán píng wáng. xiū shì zhōng zhèn běi dà jiàng jūn shàng shū dōng píng gōng. yòu chú dàn yí cáo shàng shū, zhī diàn zhōng shì. jí bà shù xìng wáng, dàn wèi shì zhōng dū du zhōng wài zhū jūn shì zhōng jūn jiāng jūn tè jìn, gǎi fēng cháng lè jùn gōng. dàn bài guān, xiào wén lì yú tíng, yáo shòu qí bài, jì qì hái shì. xiū jiàng wèi hóu.
诞字思正,脩字宝业,皆姿质妍丽。年才十余,文明太后俱引入禁中,申以教 诫。然不能习读经史,兄弟并无学术,徒整饰容仪,宽雅恭谨而已。诞与孝文同岁, 幼侍书学,仍蒙亲待,尚帝妹乐安长公主,拜驸马都尉、侍中、征西大将军、南平 王。脩侍中、镇北大将军、尚书、东平公。又除诞仪曹尚书,知殿中事。及罢庶姓 王,诞为侍中、都督中外诸军事、中军将军、特进,改封长乐郡公。诞拜官,孝文 立于庭,遥受其拜,既讫还室。脩降为侯。
dàn xiū suī bìng zhǎng gōng jìn, ér xìng qù guāi bié. dàn xìng chún dǔ, xiū nǎi fú jìng. dàn yì wèi néng huì dū qí guò, rán shí yán yú tài hòu. xiào wén yán zé zhī, zhì yú chǔ chuí. yóu shì yīn huái dú hèn, suì jié zuǒ yòu yǒu hàn yú dàn zhě, qiú yào, yù yīn shí hài dàn. shì jué, dì zì jí zhī, jù dé qíng zhuàng. dàn yǐn guò xiè, qǐ quán xiū mìng. dì yǐ dàn fù lǎo, yòu zhòng qí yì, bù zhì yú fǎ, tà zhī bǎi yú, chù wèi píng chéng bǎi xìng. xiū qī, sī kōng mù liàng nǚ yě, qiú lí hūn, qǐng miǎn guān. dì yǐn guǎn cài shì, jiē bù xǔ.
诞、脩虽并长宫禁,而性趣乖别。诞性淳笃,脩乃浮竞。诞亦未能诲督其过, 然时言于太后。孝文严责之,至于楚捶。由是阴怀毒恨,遂结左右有憾于诞者,求 药,欲因食害诞。事觉,帝自诘之,具得情状。诞引过谢,乞全脩命。帝以诞父老, 又重其意,不致于法,挞之百余,黜为平城百姓。脩妻,司空穆亮女也,求离婚, 请免官。帝引管、蔡事,皆不许。
dì chǒng dàn, réng zuò tóng yú ér zài, tóng àn ér shí, tóng xí zuò wò. péng chéng wáng xié běi hǎi wáng xiáng suī zhí jìn zhōng, rán qīn jìn bù jí. shí liù nián, yǐ dàn wèi sī tú. dì jì ài dàn, chú guān rì, qīn wèi zhì sān ràng biǎo, bìng qǐ. jiāng bài, yòu wèi qí zhāng xiè. xún jiā chē qí dà jiàng jūn tài zǐ tài shī. shí bā nián, dì wèi qí wú shī fū jiǎng dǎo fēng, dàn shēn zì huì zé. cóng jià nán fá, shí jiǔ nián, zhì zhōng lí. dàn yù jí, bù néng shì cóng, dì rì shěng wèn, yī yào bèi jiā. dì ruì yì lín jiāng, nǎi mìng liù jūn fā zhōng lí nán yuán, yǔ dàn qì jué. zuǒ yòu jiē rù, wú bù yǎn tì. shí dàn yǐ chuò rán, qiáng zuò shì dì, bēi ér lèi bù néng xià, yán" mèng tài hòu lái hū chén". dì wū yè, zhí shǒu ér chū, suì xíng. shì rì, qù zhōng lí wǔ shí lǐ xǔ, hūn shí, gào dàn hōng wèn, dì āi bù zì shèng. shí cuī huì jǐng péi shū yè jūn zài zhōng huái, qù suǒ cì bù guò bǎi lǐ, dì nǎi qīng jià xī hái, cóng zhě shù qiān rén, yè zhì dàn hōng suǒ. fǔ shī āi tòng, ruò sàng zhì qī, dá dàn shēng lèi bù jué. cóng zhě yì dié jǔ yīn. dì yǐ suǒ fú yī tāo chōng suì, qīn zì lín shì, chè lè qù shàn, xuān chì liù jūn, zhǐ lín jiāng zhī jià. dì qīn běi dù, tòng kū jí āi. sàng zhì luò yáng, chē jià yóu zài zhōng lí. zhào liú shǒu cì fù wù bù bó wǔ qiān pǐ gǔ wǔ qiān hú, yǐ gōng zàng shì. zèng jiǎ huáng yuè shǐ chí jié dà sī mǎ, lǐng sī tú shì zhōng dū du, tài shī fù mǎ gōng rú gù. jiā yǐ shū lǐ, bèi xī jiǔ mìng, yī jìn dà sī mǎ qí wáng yōu gù shì. yǒu sī zòu shì, zhào yuē:" àn shì fǎ, zhǔ shàn xíng dé yuē yuán, róu kè yǒu guāng yuē yì. xī zhēn huì jiān měi, shòu sān shì zhī róng zhōng wǔ shuāng huī, xī liǎng hào zhī mào. shì zhǔn qián xùn, yí qì jù zhān. jì zì shǎo chóu móu, zhī zhī wéi zhèn, àn xíng dìng míng, shì yuē yuán yì." dì yòu qīn wèi zuò bēi wén jí wǎn gē cí, jiē qióng měi jǐn āi, shì guò qí hòu. chē jià hái jīng, suì qīn zhì dàn mù, tíng chē ér kū. shǐ péng chéng wáng xié zhào qún guān tuō zhū yī, fú dān yī jiè zé ér kū sī tú, guì zhě shì yǐ péng yǒu, wēi zhě shì rú liáo zuǒ. gōng zhǔ zhēn hòu yǒu lǐ dù, chǎn èr nán.
帝宠诞,仍作同舆而载,同案而食,同席坐卧。彭城王勰、北海王详虽直禁中, 然亲近不及。十六年,以诞为司徒。帝既爱诞,除官日,亲为制三让表,并启。将 拜,又为其章谢。寻加车骑大将军、太子太师。十八年,帝谓其无师傅奖导风,诞 深自诲责。从驾南伐,十九年,至钟离。诞遇疾,不能侍从,帝日省问,医药备加。 帝锐意临江,乃命六军发钟离南辕,与诞泣诀。左右皆入,无不掩涕。时诞已惙然, 强坐视帝,悲而泪不能下,言“梦太后来呼臣“。帝呜咽,执手而出,遂行。是日, 去钟离五十里许,昏时,告诞薨问,帝哀不自胜。时崔慧景、裴叔业军在中淮,去 所次不过百里,帝乃轻驾西还,从者数千人,夜至诞薨所。拊尸哀恸,若丧至戚, 达旦声泪不绝。从者亦迭举音。帝以所服衣幍充襚,亲自临视,彻乐去膳,宣敕六 军,止临江之驾。帝亲北度,恸哭极哀。丧至洛阳,车驾犹在钟离。诏留守赐赙物 布帛五千匹、谷五千斛,以供葬事。赠假黄钺、使持节、大司马,领司徒、侍中、 都督,太师、驸马、公如故。加以殊礼,备锡九命,依晋大司马、齐王攸故事。有 司奏谥,诏曰:“案谥法,主善行德曰元,柔克有光曰懿。昔贞惠兼美,受三谥之 荣;忠武双徽,锡两号之茂。式准前训,宜契具瞻。既自少绸缪,知之惟朕,案行 定名,谥曰元懿。”帝又亲为作碑文及挽歌词,皆穷美尽哀,事过其厚。车驾还京, 遂亲至诞墓,停车而哭。使彭城王勰诏群官脱硃衣,服单衣介帻而哭司徒,贵者示 以朋友,微者示如僚佐。公主贞厚有礼度,产二男。
zhǎng zǐ mù, zì xiào hé, xí xī jué, bì huáng zǐ yú fēng, gǎi fēng fú fēng jùn gōng. shàng xiào wén nǚ shùn yáng cháng gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi, lì yuán wài tōng zhí sàn qí cháng shì. mù yǔ shū fǔ xìng bù hé. fǔ xīng wáng, zèng xiāng zhōu cì shǐ, zǔ zài zài tíng, ér mù fāng gāo chē liáng mǎ, gōng shòu zhí mìng, yán yàn mǎn táng, xīn xiào zì ruò, wèi yù shǐ zhōng wèi dōng píng wáng kuāng suǒ hé. hòu wèi jīn zǐ guāng lù dài fu, yù hài hé yīn, zèng sī kōng yōng zhōu cì shǐ. zi jiǒng, zì jǐng zhāo, xí jué chāng lí wáng. xún yǐ shù xìng bà wáng, réng xí fú fēng jùn gōng. zi qiào, zì zi hàn, qí shòu shàn, lì jiàng.
长子穆,字孝和,袭熙爵,避皇子愉封,改封扶风郡公。尚孝文女顺阳长公主, 拜驸马都尉,历员外通直散骑常侍。穆与叔辅兴不和。辅兴亡,赠相州刺史,祖载 在庭,而穆方高车良马,恭受职命,言宴满堂,忻笑自若,为御史中尉、东平王匡 所劾。后位金紫光禄大夫,遇害河阴,赠司空、雍州刺史。子冏,字景昭,袭爵昌 黎王。寻以庶姓罢王,仍袭扶风郡公。子峭,字子汉,齐受禅,例降。
mù dì hào, xí fù dàn cháng lè jùn gōng.
穆弟颢,袭父诞长乐郡公。
xiū dì yù, zì bǎo xīng, fèi hòu tóng chǎn xiōng yě. wèi huáng mén láng xìn dōu bó. hòu zuò mèi fèi, miǎn wèi cháng lè bǎi xìng. xuān wǔ shí, zú yú hé nán yǐn.
脩弟聿,字宝兴,废后同产兄也。位黄门郎、信都伯。后坐妹废,免为长乐百 姓。宣武时,卒于河南尹。
yù tóng chǎn dì fēng, yòu yǎng yú gōng, wén míng tài hòu tè jiā ài niàn. shù suì cì jué zhì běi píng wáng, bài tài zǐ zhōng shù zi, chū rù jìn tà, chǒng móu èr xiōng. xiào wén qīn zhèng hòu, ēn chǒng shāo shuāi, jiàng jué wèi hóu. yōu hòu lì, nǎi fù xù yòng. hòu sǐ, yì rǒng sǎn. zú, zèng qīng zhōu cì shǐ.
聿同产弟风,幼养于宫,文明太后特加爱念。数岁赐爵至北平王,拜太子中庶 子,出入禁闼,宠侔二兄。孝文亲政后,恩宠稍衰,降爵为侯。幽后立,乃复叙用。 后死,亦冗散。卒,赠青州刺史。
cuī guāng zhī jiān huáng mén yě, yǔ yù jù zhí. guāng měi wèi zhī yuē:" jūn jiā fù guì dà shèng, zhōng bì shuāi bài." yù yún:" wǒ jiā hé fù sì hǎi, nǎi zhòu wǒ yě!" guāng yún:" yǐ gǔ tuī zhī, bù kě bù shèn." shí xī wèi tài bǎo, dàn sī tú tài zǐ tài fù, xiū shì zhōng shàng shū, yù huáng mén, fèi hòu zài wèi, lǐ ài wèi chí. shì hòu suì yú, xiū yǐ zuì qì, xī dàn sàng wáng, hòu fèi, yù tuì. shí rén yǐ wéi shèng bì shuāi yě.
崔光之兼黄门也,与聿俱直。光每谓之曰:“君家富贵大盛,终必衰败。”聿 云:“我家何负四海,乃咒我也!”光云:“以古推之,不可不慎。”时熙为太保, 诞司徒、太子太傅,脩侍中、尚书,聿黄门,废后在位,礼爱未弛。是后岁余,脩 以罪弃,熙、诞丧亡,后废,聿退。时人以为盛必衰也。
lǐ huì, zhōng shān rén, sī huáng hòu zhī fù yě. fù gài, shǎo zhī míng, lì wèi diàn zhōng dōu guān èr shàng shū zuǒ jiāng jūn nán jùn gōng. chū, tài wǔ mèi wǔ wēi cháng gōng zhǔ, gù liáng wáng jǔ qú mù jiān zhī qī. tài wǔ píng liáng zhōu, pō yǐ gōng zhǔ tōng mì jì zhī zhù, gù chǒng yù chà lóng, zhào gài shàng yān. gài qī yǔ shì yǐ shì chū. hòu gài jiā shì zhōng fù mǎ dū wèi diàn zhōng dōu guān shàng shū yòu pú yè. zú guān, zèng zhēng nán dà jiàng jūn dìng zhōu cì shǐ zhōng shān wáng, shì yuē zhuāng.
李惠,中山人,思皇后之父也。父盖,少知名,历位殿中都官二尚书、左将军、 南郡公。初,太武妹武威长公主,故凉王沮渠牧犍之妻。太武平凉州,颇以公主通 密计之助,故宠遇差隆,诏盖尚焉。盖妻与氏以是出。后盖加侍中、驸马都尉、殿 中都官尚书、右仆射。卒官,赠征南大将军、定州刺史、中山王,谥曰庄。
huì ruò guàn xí fù jué, qī xiāng chéng wáng hán tuí nǚ, shēng èr nǚ, zhǎng jí hòu yě. huì lì wèi sàn qí cháng shì shì zhōng, zhēng xī dà jiàng jūn qín yì èr zhōu cì shǐ, jìn jué wèi wáng. zhuǎn yōng zhōu cì shǐ zhēng nán dà jiàng jūn, jiā cháng ān zhèn dà jiàng.
惠弱冠袭父爵,妻襄城王韩颓女,生二女,长即后也。惠历位散骑常侍、侍中, 征西大将军、秦益二州刺史,进爵为王。转雍州刺史、征南大将军,加长安镇大将。
huì cháng yú sī chá. yōng zhōu shì, yǒu yàn zhēng cháo, dòu yǐ lèi rì, huì lìng rén yǎn huò, shì mìng gāng jì duàn zhī, bìng cí. huì nǎi shǐ zú yǐ ruò zhú dàn liǎng yàn, jì ér yī qù yī liú, huì xiào wèi lì shǔ yuē:" cǐ liú zhě zì jì wèi cháo gōng zhòng, bǐ qù zhě jì jīng chǔ tòng, lǐ wú gù xīn." qún xià fú qí shēn chá. rén yǒu fù yán fù xīn zhě, tóng shì zhòng yán xī shù yīn. èr rén jiāng xíng, zhēng yī yáng pí, gè yán jí bèi zhī wù. huì qiǎn zhēng zhě chū, gù zhōu gāng jì yuē:" cǐ yáng pí kě kǎo zhī zhǔ hū?" qún xià xián wú dá zhě. huì lìng rén zhì yáng pí xí shàng, yǐ zhàng jī zhī, jiàn shǎo yán xiè," dé qí shí yǐ." shǐ zhēng zhě shì zhī, fù xīn zhě nǎi fú ér jiù zuì. fán suǒ chá jiū, duō rú cǐ lèi, yóu shì lì rén mò gǎn qī fàn. hòu wèi kāi fǔ yí tóng sān sī qīng zhōu cì shǐ, wáng rú gù. lì zhèng yǒu měi jī.
惠长于思察。雍州事,有燕争巢,斗已累日,惠令人掩获,试命纲纪断之, 并辞。惠乃使卒以弱竹弹两燕,既而一去一留,惠笑谓吏属曰:“此留者自计为巢 功重,彼去者既经楚痛,理无固心。”群下伏其深察。人有负盐负薪者,同释重檐 息树阴。二人将行,争一羊皮,各言藉背之物。惠遣争者出,顾州纲纪曰:“此羊 皮可拷知主乎?”群下咸无答者。惠令人置羊皮席上,以杖击之,见少盐屑,“得 其实矣。”使争者视之,负薪者乃伏而就罪。凡所察究,多如此类,由是吏人莫敢 欺犯。后为开府仪同三司、青州刺史,王如故。历政有美绩。
huì sù wéi wén míng tài hòu suǒ jì. wū huì jiāng nán pàn, zhū zhī. huì èr dì chū lè yǔ huì zhū zǐ tóng lù. hòu qī liáng shì yì sǐ qīng zhōu, jǐn méi qí jiā cái. huì běn wú xìn gù, tiān xià yuān xī yān.
惠素为文明太后所忌。诬惠将南叛,诛之。惠二弟初、乐与惠诸子同戮。后妻 梁氏亦死青州,尽没其家财。惠本无衅故,天下冤惜焉。
huì cóng dì fèng wèi dìng zhōu cì shǐ ān xiàn wáng cháng lè zhǔ bù. hòu cháng lè yǐ zuì cì sǐ, shí bǔ shì zhě hé jiān xíng zàn cí yǐn fèng, yún cháng lè bù guǐ, fèng wèi móu zhǔ, fú zhū. wéi fèng dì dào niàn yǔ fèng zi jí xiōng dì zhī zǐ jiē táo miǎn, hòu yù shè nǎi chū. tài hé shí èr nián, xiào wén jiāng jué jiù shì, zhào fǎng cún zhě. ér huì zhū cóng yǐ zài lí nú lù, nán yú yīng mìng. wéi dào niàn gǎn xiān yì quē, nǎi shēn hòu mèi jí fèng xiōng dì zǐ nǚ zhī cún zhě. yú shì cì fèng zi tún jué bǎi rén hóu, ān zǔ fú yáng hóu, xìng zǔ ān xǐ hóu, dào niàn zhēn dìng hóu, cóng dì jì shēng gāo yì zi, jiē jiā jiāng jūn. shí wǔ nián, ān zǔ kūn dì sì rén, yǐ wài qī méng jiàn. zhào wèi yuē:" qīng zhī xiān shì, nèi wài yǒu fàn, dé zuì yú shí. rán guān bì yòng cái, yǐ qīn fēi xīng bāng zhī xuǎn. wài shì zhī chǒng, chāo yú mò yè. cóng jīn yǐ hòu, zì fēi qí cái, bù dé fù wài qī miù bān chōu jǔ. jì wú shū néng, jīn qiě kě hái." hòu lì jiàng jué, yí zǔ děng gǎi hóu wèi bó, bìng qù jūn hào.
惠从弟凤为定州刺史、安县王长乐主簿。后长乐以罪赐死,时卜筮者河间邢瓚 辞引凤,云长乐不轨,凤为谋主,伏诛。唯凤弟道念与凤子及兄弟之子皆逃免,后 遇赦乃出。太和十二年,孝文将爵舅氏,诏访存者。而惠诸从以再离孥戮,难于应 命。唯道念敢先诣阙,乃申后妹及凤兄弟子女之存者。于是赐凤子屯爵柏人侯,安 祖浮阳侯,兴祖安喜侯,道念真定侯,从弟寄生高邑子,皆加将军。十五年,安祖 昆弟四人,以外戚蒙见。诏谓曰:“卿之先世,内外有犯,得罪于时。然官必用才, 以亲非兴邦之选。外氏之宠,超于末叶。从今已后,自非奇才,不得复外戚谬班抽 举。既无殊能,今且可还。”后例降爵,宜祖等改侯为伯,并去军号。
dì fèng féng shì guò hòu, yú lǐ shì guò báo, jiù jiā liǎo wú xù yòng, cháo yě rén shì, suǒ yǐ qiè yì. tài cháng gāo lǘ, xiǎn yán yú jìn zhōng. jí xuān wǔ chǒng lóng wài jiā, bìng jū xiǎn wèi. nǎi wéi xiào wén jiù shì, cún yǐ bù zhān ēn zé. jǐng míng mò, tè zhào xìng zǔ wèi zhōng shān tài shǒu. zhèng shǐ chū, zhào zhuī chóng huì wèi shǐ chí jié piào qí jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī dìng zhōu cì shǐ zhōng shān gōng. tài cháng kǎo xíng, shàng yán: àn shì fǎ, wǔ ér bù suí yuē zhuàng, shì yuē zhuàng gōng.
帝奉冯氏过厚,于李氏过薄,舅家了无叙用,朝野人士,所以窃议。太常高闾, 显言于禁中。及宣武宠隆外家,并居显位。乃惟孝文舅氏,存已不沾恩泽。景明末, 特诏兴祖为中山太守。正始初,诏追崇惠为使持节、骠骑将军、开府仪同三司、定 州刺史、中山公。太常考行,上言:案谥法,武而不遂曰壮,谥曰壮公。
xìng zǔ zì zhōng shān qiān yàn zhōu cì shǐ, zú. yǐ xiōng ān zǔ zi kǎn xī wèi hòu, xí xiān fēng nán jùn wáng. hòu yǐ shù xìng bà wáng, gǎi wéi bó líng jùn gōng. kǎn xī wèi zhuāng dì suǒ qīn xìng, bài sàn qí cháng shì cháng shí diǎn yù. dì zhī tú ěr zhū róng, kǎn xī yǔ lǔ ān děng chí rèn yú jìn nèi shā róng. jí zhuāng dì méng chén, kǎn xī bēn liáng.
兴祖自中山迁燕州刺史,卒。以兄安祖子侃晞为后,袭先封南郡王。后以庶姓 罢王,改为博陵郡公。侃晞为庄帝所亲幸,拜散骑常侍、尝食典御。帝之图尔硃荣, 侃晞与鲁安等持刃于禁内杀荣。及庄帝蒙尘,侃晞奔梁。
gāo zhào, zì shǒu wén, wén zhāo huáng tài hòu zhī xiōng yě. zì yún běn bó hǎi tiáo rén. wǔ shì zǔ gù, jìn yǒng jiā zhōng, bì luàn rù gāo lí. fù yáng, zì fǎ xiū. xiào wén chū, yǔ dì chéng xìn jí qí xiāng rén hán nèi jì fù děng rù wèi, bài lì wēi jiāng jūn hé jiān zi chéng xìn míng wēi jiāng jūn, jù dài yǐ kè lǐ. suì nà yáng nǚ, shì wéi wén zhāo huáng hòu, shēng xuān wǔ. yáng zú, jǐng míng chū, xuān wǔ zhuī sī jiù shì, zhēng zhào xiōng dì děng. lù shàng shū shì běi hǎi wáng xiáng děng zòu, yáng yí zèng zuǒ guāng lù dài fu, cì jué bó hǎi gōng, shì yuē jìng. qí qī gài shì, yí zhuī fēng qīng hé jùn jūn. zhào kě. yòu zhào yáng dí sūn měng xí bó hǎi gōng jué, fēng zhào píng yuán jùn gōng, zhào dì xiǎn chéng chéng jùn gōng, sān rén tóng rì shòu fēng. shǐ xuān wǔ wèi yǔ jiù shì xiāng jiē, jiāng bài jué, nǎi cì yī zé, yǐn jiàn zhào xiǎn yú huá lín dōu tíng. jiē shén huáng jù, jǔ dòng shī yí, shù rì zhī jiān, fù guì hè yì. shì nián, xián yáng wáng xǐ zhū, cái wù zhēn bǎo nú bì tián zhái duō rù gāo shì. wèi jǐ, zhào wèi shàng shū yòu pú yè jì zhōu dà zhōng zhèng, shàng xuān wǔ gū gāo píng gōng zhǔ, qiān shàng shū lìng. zhào chū zì yí tǔ, shí wàng qīng zhī. jí zài wèi jū yào, liú xīn bǎi kuí, zī zī wú juàn, shì xián wèi zhī wèi néng. xuān wǔ chū, liù fǔ zhuān zhèng, hòu yǐ xián yáng wáng xǐ wú shì gòu nì, yóu shì wěi zhào. zhào jì wú qīn zú, pō jié péng dǎng, fù zhī zhě xún yuè chāo shēng, bèi zhī zhě xiàn yǐ dà zuì. yǐ běi hǎi wáng xiáng wèi jū qí shàng, gòu shā zhī. yòu shuō xuān wǔ fáng wèi zhū wáng, dài tóng qiú jìn. shí shùn huáng hòu bào bēng, shì yì yán zhào wèi zhī. huáng zǐ chāng hōng, qiān wèi wáng xiǎn shī yú yī liáo, chéng zhào yì zhǐ. jí jīng zhào wáng yú chū wèi jì zhōu cì shǐ, wèi zhào zì shàn, suì zhì bù guǐ. zhào yòu zèn shā péng chéng wáng xié. yóu shì cháo yě cè mù, xián wèi è zhī. yīn cǐ zhuān quán, yǔ duó rèn jǐ. yòu cháng yǔ qīng hé wáng yì yú yún mén wài wǔ xià, hū fèn zhēng, dà zhì fēn yún. tài wèi gāo yáng wáng yōng hé zhǐ zhī. gāo hòu jì lì, yú jiàn chǒng xìn. zhào jì dāng héng zhóu, měi shì rèn jǐ, běn wú xué shí, dòng wéi lǐ dù. hǎo gǎi xiān cháo jiù zhì, jiǎn xiāo fēng zhì, yì chù xūn rén, yóu shì yuàn shēng yíng lù yǐ.
高肇,字首文,文昭皇太后之兄也。自云本勃海蓚人。五世祖顾,晋永嘉中, 避乱入高丽。父飏,字法脩。孝文初,与弟乘信及其乡人韩内、冀富等入魏,拜厉 威将军、河间子;乘信明威将军,俱待以客礼。遂纳飏女,是为文昭皇后,生宣武。 飏卒,景明初,宣武追思舅氏,征肇兄弟等。录尚书事、北海王详等奏,飏宜赠左 光禄大夫,赐爵勃海公,谥曰敬。其妻盖氏,宜追封清河郡君。诏可。又诏飏嫡孙 猛袭勃海公爵,封肇平原郡公,肇弟显澄城郡公,三人同日受封。始宣武未与舅氏 相接,将拜爵,乃赐衣帻,引见肇、显于华林都亭。皆甚惶惧,举动失仪,数日之 间,富贵赫奕。是年,咸阳王禧诛,财物珍宝、奴婢、田宅多入高氏。未几,肇为 尚书右仆射、冀州大中正,尚宣武姑高平公主,迁尚书令。肇出自夷土,时望轻之。 及在位居要,留心百揆,孜孜无倦,世咸谓之为能。宣武初,六辅专政,后以咸阳 王禧无事构逆,由是委肇。肇既无亲族,颇结朋党,附之者旬月超升,背之者陷以 大罪。以北海王详位居其上,构杀之。又说宣武防卫诸王,殆同囚禁。时顺皇后暴 崩,世议言肇为之。皇子昌薨,佥谓王显失于医疗,承肇意旨。及京兆王愉出为冀 州刺史,畏肇恣擅,遂至不轨。肇又谮杀彭城王勰。由是朝野侧目,咸畏恶之。因 此专权,与夺任己。又尝与清河王怿于云门外庑下,忽忿诤,大至纷纭。太尉、高 阳王雍和止之。高后既立,逾见宠信。肇既当衡轴,每事任己,本无学识,动违礼 度。好改先朝旧制,减削封秩,抑黜勋人,由是怨声盈路矣。
yán chāng chū, qiān sī tú. suī guì dēng tái dǐng, yóu yǐ qù yào yàng yàng, zhòng xián chī xiào zhī. fù xiōng fēng zèng suī jiǔ, jìng bù gǎi yì. sān nián, nǎi zhào lìng hái zàng. zhào bù zì lín fù, wéi qiǎn qí xiōng zi měng gǎi fú yì dài, qiān zàng yú xiāng. shí rén yǐ zhào wú shí, shěn ér bù zé yě. jí dà jǔ zhēng shǔ, yǐ zhào wèi dà jiàng jūn dū du zhū jūn, wèi zhī jié dù. yǔ dū du zhēn chēn děng èr shí yú rén, jù miàn cí xuān wǔ yú dōng táng, qīn fèng guī lüè. shì rì, zhào suǒ chéng jùn mǎ, tíng yú shén shòu mén wài, wú gù jīng dǎo, zhuǎn wò qú zhōng, ān jù wǎ jiě, zhòng xián guài yì. zhào chū, è yān.
延昌初,迁司徒。虽贵登台鼎,犹以去要怏怏,众咸嗤笑之。父兄封赠虽久, 竟不改瘗。三年,乃诏令还葬。肇不自临赴,唯遣其兄子猛改服诣代,迁葬于乡。 时人以肇无识,哂而不责也。及大举征蜀,以肇为大将军、都督诸军,为之节度。 与都督甄琛等二十余人,俱面辞宣武于东堂,亲奉规略。是日,肇所乘骏马,停于 神兽门外,无故惊倒,转卧渠中,鞍具瓦解,众咸怪异。肇出,恶焉。
sì nián, xuān wǔ bēng, shè, bà zhēng jūn. míng dì yǔ zhào jí zhēng nán jiāng jūn yuán yáo děng shū, chēng huì yán yǐ gào xiōng wèn. zhào chéng biàn, fēi wéi yǎng mù, yì yōu shēn huò, zhāo xī bēi qì, zhì yú léi cuì. jiāng zhì, sù chán jiàn yì tíng, jiā rén yè yíng shěng zhī, jiē bù xiāng shì. zhí zhì què xià, cuī fú hào kū, shēng tài jí diàn, jǐn āi. tài wèi gāo yáng wáng xiān jū xī bǎi táng, zhuān jué shù shì, yǔ lǐng jūn yú zhōng, mì yù chú zhī. qián bèi zhuàng shì zhí qǐn xíng bào yī pén shēng děng shí yú rén yú shě rén shěng xià. zhào kū zǐ gōng qì, yú bǎi guān qián yǐn rù xī kuò, qīng hé wáng yì rèn chéng wáng chéng jí zhū wáng děng jiē qiè yán mù zhī. zhào rù shěng, zhuàng shì è ér lā shā zhī, xià zhào bào qí zuì è, chēng wéi zì jìn. zì yú qīn dǎng, xī wú zhuī wèn. xuē chú zhí jué, zàng yǐ shì lǐ. dǎi hūn, nǎi yú cè mén chū qí shī guī jiā. chū zhào xī zhēng, xíng zhì hán gǔ, chē zhóu zhōng zhé, cóng zhě jiē yǐ wéi bù huò jí hái yě. líng tài hòu lín cháo, lìng tè zèng yíng zhōu cì shǐ. yǒng xī èr nián, xiào wǔ dì zèng shǐ chí jié shì zhōng zhōng wài zhū jūn shì tài shī dà chéng xiàng tài wèi gōng lù shàng shū shì jì zhōu cì shǐ.
四年,宣武崩,赦,罢征军。明帝与肇及征南将军元遥等书,称讳言以告凶问。 肇承变,非唯仰慕,亦忧身祸,朝夕悲泣,至于羸悴。将至,宿瀍涧驿亭,家人夜 迎省之,皆不相视。直至阙下,缞服号哭,升太极殿,尽哀。太尉高阳王先居西柏 堂,专决庶事,与领军于忠,密欲除之。潜备壮士直寝邢豹、伊盆生等十余人于舍 人省下。肇哭梓宫讫,于百官前引入西廓,清河王怿、任城王澄及诸王等皆窃言目 之。肇入省,壮士扼而拉杀之,下诏暴其罪恶,称为自尽。自余亲党,悉无追问。 削除职爵,葬以士礼。逮昏,乃于厕门出其尸归家。初肇西征,行至函谷,车轴中 折,从者皆以为不获吉还也。灵太后临朝,令特赠营州刺史。永熙二年,孝武帝赠 使持节、侍中、中外诸军事、太师、大丞相、太尉公、录尚书事、冀州刺史。
zhào zi zhí, zì zhōng shū shì láng wèi jì zhōu cì shǐ, lǜ zhōu jūn tǎo pò yuán yú bié jiāng yǒu gōng, dāng méng fēng shǎng. bù shòu. yún:" jiā hè zhòng ēn, wèi guó zhì xiào, shì qí cháng jié, hé zú yǐ yīng jìn zhì zhī bào?" kěn cè fā yú zhì chéng. lì qīng xiāng shuò héng sì zhōu cì shǐ, zú. zhí pín lì wǔ zhōu, jiē qīng néng zhù chēng, dāng shí hào wèi liáng cì shǐ. zèng ān běi jiāng jūn jì zhōu cì shǐ.
肇子植,自中书侍郎为济州刺史,率州军讨破元愉别将有功,当蒙封赏。不受。 云:“家荷重恩,为国致效,是其常节,何足以膺进陟之报?”恳恻发于至诚。历 青、相、朔、恆四州刺史,卒。植频莅五州,皆清能著称,当时号为良刺史。赠安 北将军、冀州刺史。
zhào zhǎng xiōng kūn, zǎo zú, xí yáng fēng bó hǎi jùn gōng, zèng dū du wǔ zhōu zhū jūn shì zhèn dōng dà jiàng jūn jì zhōu cì shǐ. zhào qí zi měng sì.
肇长兄琨,早卒,袭飏封勃海郡公,赠都督五州诸军事、镇东大将军、冀州刺 史。诏其子猛嗣。
měng zì bào ér, shàng cháng lè gōng zhǔ, jí xuān wǔ tóng mǔ mèi yě. bài fù mǎ dū wèi, lì wèi zhōng shū lìng, chū wèi yōng zhōu cì shǐ, yǒu néng míng. rù wèi diàn zhōng shàng shū, zú. zèng sī kōng jì zhōu cì shǐ. xiào wǔ dì shí, fù zèng tài shī dà chéng xiàng lù shàng shū shì. gōng zhǔ wú zi, měng xiān zài wài yǒu nán, bù gǎn lìng zhǔ zhī, lín zhōng fāng yán zhī, nián suì sān shí yǐ. nǎi zhào wèi sàng zhǔ. xún zú, wú hòu.
猛字豹兒,尚长乐公主,即宣武同母妹也。拜驸马都尉,历位中书令,出为雍 州刺史,有能名。入为殿中尚书,卒。赠司空、冀州刺史。孝武帝时,复赠太师、 大丞相、录尚书事。公主无子,猛先在外有男,不敢令主知,临终方言之,年岁三 十矣。乃召为丧主。寻卒,无后。
kūn dì yǎn, zì zhòng yóu. tài hé shí nián, zú. zhèng shǐ zhōng, zèng ān dōng jiāng jūn dū du qīng zhōu cì shǐ, shì yuē zhuāng hóu. jǐng míng sì nián, xuān wǔ nà qí nǚ wèi guì pín, jí yú shùn huáng hòu bēng, yǒng píng yuán nián, lì wèi huáng hòu. èr nián, bā zuò zòu fēng hòu mǔ wáng shì wèi wǔ yì jùn jūn.
琨弟偃,字仲游。太和十年,卒。正始中,赠安东将军、都督、青州刺史,谥 曰庄侯。景明四年,宣武纳其女为贵嫔,及于顺皇后崩,永平元年,立为皇后。二 年,八坐奏封后母王氏为武邑郡君。
yǎn dì shòu, zǎo zú. shòu dì jí zhào yě. zhào dì xiǎn, shì zhōng gāo lí guó dà zhōng zhèng, zǎo zú.
偃弟寿,早卒。寿弟即肇也。肇弟显,侍中、高丽国大中正,早卒。
hú guó zhēn, zì shì yù, ān dìng lín jīng rén yě. zǔ lüè, yáo xìng bó hǎi gōng yáo kuí píng běi fǔ zī yì cān jūn. fù shēn, hè lián qū gài jǐ shì huáng mén shì láng. tài wǔ kè tǒng wàn, shēn yǐ jiàng kuǎn zhī gōng, cì jué wǔ shǐ hóu. hòu bài hé zhōu cì shǐ.
胡国珍,字世玉,安定临泾人也。祖略,姚兴勃海公姚逵平北府谘议参军。父 深,赫连屈丐给事黄门侍郎。太武克统万,深以降款之功,赐爵武始侯。后拜河州 刺史。
guó zhēn shǎo hào xué, yǎ shàng qīng jiǎn. tài hé shí wǔ nián xí jué, lì jiàng wèi bó. nǚ yǐ xuǎn rù yè tíng, shēng míng dì, jí líng tài hòu yě. xiào míng dì jiàn zuò, yǐ guó zhēn wèi guāng lù dài fu. líng tài hòu lín cháo, jiā shì zhōng, fēng ān dìng jùn gōng. zhuī chóng guó zhēn qī huáng fǔ shì wèi jīng zhào jùn jūn, zhì shǒu zhǒng shí hù. shàng shū lìng rèn chéng wáng chéng zòu, ān dìng gōng yí chū rù jìn zhōng, cān zī dà wù. zhào qū gōng rù jué wàn jī. xún jìn wèi zhōng shū jiān yí tóng sān sī, shì zhōng rú gù. cì juàn, suì bā bǎi pǐ, qī liáng sì bǎi pǐ, nán nǚ zǐ mèi gè yǒu chà. guó zhēn yǔ tài shī gāo yáng wáng yōng tài fù qīng hé wáng yì tài bǎo guǎng píng wáng huái rù jū mén xià, tóng lí shù zhèng. zhào yī hàn chē qiān qiū jìn ān píng wáng gù shì, gěi bù wǎn yī chéng, zì yè mén zhì yú xuān guāng diàn, dé yǐ chū rù, bìng bèi jǐ zhàng. hòu yǔ shì zhōng cuī guāng, jù shòu dì jīng, shì zhí jìn zhōng. guó zhēn shàng biǎo chén xíng zhèng zhī yí, zhào jiē shī xíng.
国珍少好学,雅尚清俭。太和十五年袭爵,例降为伯。女以选入掖庭,生明帝, 即灵太后也。孝明帝践祚,以国珍为光禄大夫。灵太后临朝,加侍中,封安定郡公。 追崇国珍妻皇甫氏为京兆郡君,置守冢十户。尚书令、任城王澄奏,安定公宜出入 禁中,参谘大务。诏屈公入决万机。寻进位中书监、仪同三司,侍中如故。赐绢, 岁八百疋,妻梁四百匹,男女姊妹各有差。国珍与太师高阳王雍、太傅清河王怿、 太保广平王怀入居门下,同厘庶政。诏依汉车千秋、晋安平王故事,给步挽一乘, 自掖门至于宣光殿,得以出入,并备几杖。后与侍中崔光,俱授帝经,侍直禁中。 国珍上表陈刑政之宜,诏皆施行。
yán hé chū, jiā guó zhēn shǐ chí jié dū du yōng zhōu cì shǐ, piào qí dà jiàng jūn kāi fǔ. líng tài hòu yǐ guó zhēn nián lǎo, bù yù lìng qí zài wài, qiě yù shì yǐ fāng miàn zhī róng, jìng bù xíng. qiān sī tú gōng, shì zhōng rú gù. jiù zhái bài zhī. líng tài hòu míng dì lǜ bǎi liáo xìng qí dì, yàn huì jí huān. yòu zhuī jīng zhào jùn jūn wèi qín tài shàng jūn. tài shàng jūn jǐng míng sān nián hōng yú luò yáng, yú cǐ shí liù nián yǐ. tài hòu yǐ tài shàng jūn fén yì bēi jú, gèng zēng guǎng, wèi qǐ yíng yù mén quē bēi biǎo. shì zhōng cuī guāng děng zòu:" àn hàn gāo zǔ mǔ shǐ shì yuē zhāo líng fū rén, hòu wèi zhāo líng hòu báo tài hòu mǔ yuē líng wén fū rén, jiē zhì yuán yì sān bǎi jiā, zhǎng chéng fèng shǒu. jīn qín tài shàng jūn wèi yǒu zūn shì, líng qǐn gū lì, jí qín jūn míng, yí shàng zhōng chēng, jiān shè sǎo wèi, yǐ wèi qíng diǎn. qǐng shàng zūn shì yuē xiào mù, quán zhì yuán yì sān shí hù, lì zhǎng chéng fèng shǒu." tài hòu cóng zhī. fēng guó zhēn jì shì liáng shì wèi zhào píng jùn jūn. yuán chā qī bài wèi nǚ shì zhōng, fēng xīn píng jùn jūn, yòu xǐ fēng féng yì jūn. guó zhēn zi xiáng qī cháng ān xiàn gōng zhǔ, jí qīng hé wáng yì nǚ yě.
延和初,加国珍使持节、都督、雍州刺史,骠骑大将军开府。灵太后以国珍年 老,不欲令其在外,且欲示以方面之荣,竟不行。迁司徒公,侍中如故。就宅拜之。 灵太后、明帝率百僚幸其第,宴会极欢。又追京兆郡君为秦太上君。太上君景明三 年薨于洛阳,于此十六年矣。太后以太上君坟瘗卑局,更增广,为起茔域门阙碑表。 侍中崔光等奏:“按汉高祖母始谥曰昭灵夫人,后为昭灵后;薄太后母曰灵文夫人, 皆置园邑三百家,长丞奉守。今秦太上君未有尊谥,陵寝孤立,即秦君名,宜上终 称,兼设扫卫,以慰情典。请上尊谥曰孝穆,权置园邑三十户,立长丞奉守。”太 后从之。封国珍继室梁氏为赵平郡君。元叉妻拜为女侍中,封新平郡君,又徙封冯 翊君。国珍子祥妻长安县公主,即清河王怿女也。
guó zhēn nián suī dǔ lǎo, ér yǎ jìng fó fǎ, shí shì jié qí, zì lǐ bài. zhì yú chū rù shì cóng, yóu néng kuà mǎ jù ān. shén guī yuán nián sì yuè qī rì, bù cóng suǒ jiàn fó xiàng, fā dì zhì chāng hé mén sì wǔ lǐ. bā rì, yòu lì guān xiàng, wǎn nǎi kěn zuò. láo rè zēng shén, yīn suì qǐn jí. líng tài hòu qīn shì yào shàn, shí èr rì hōng, nián bā shí. gěi dōng yuán wēn míng mì qì, wǔ shí cháo fú gè yī jù, yī yī xí, zèng bù wǔ qiān pǐ, qián yī bǎi wàn, là qiān jīn. dà hóng lú chí jié jiān hù sāng shì. tài hòu hái gōng, chéng fú yú jiǔ lóng diàn, suì jū jiǔ lóng qǐn shì. míng dì fú xiǎo gōng fú, jǔ āi yú tài jí dōng táng. yòu zhào, zì shǐ hōng zhì qī qī, jiē wèi shè qiān sēng zhāi, zhāi lìng qī rén chū jiā, bǎi rì shè wàn rén zhāi, èr qī rén chū jiā. xiān shì wū xí yán jiāng yǒu xiōng, quàn lìng wèi yàn shèng fǎ, guó zhēn jù ér bù cóng, yún jí xiōng yǒu dìng fēn, wéi xiū dé yǐ ráng zhī. lín sǐ, yǔ tài hòu jué, yún" mǔ zǐ shàn lín tiān xià", yīn qín zhì yú zài sān. yòu jí qí zi xiáng yún, " wǒ wéi yǒu yī zi, sǐ hòu wù rú bǐ lái wēi yì zhī". líng tài hòu yǐ qí hǎo xì, shí jiā wēi xùn, guó zhēn gù yǐ wéi yán.
国珍年虽笃老,而雅敬佛法,时事洁齐,自礼拜。至于出入侍从,犹能跨马据 鞍。神龟元年四月七日,步从所建佛像,发第至阊阖门四五里。八日,又立观像, 晚乃肯坐。劳热增甚,因遂寝疾。灵太后亲侍药膳,十二日薨,年八十。给东园温 明秘器,五时朝服各一具,衣一袭,赠布五千匹,钱一百万,蜡千斤。大鸿胪持节 监护丧事。太后还宫,成服于九龙殿,遂居九龙寝室。明帝服小功服,举哀于太极 东堂。又诏,自始薨至七七,皆为设千僧斋,斋令七人出家,百日设万人斋,二七 人出家。先是巫觋言将有凶,劝令为厌胜法,国珍拒而不从,云吉凶有定分,唯修 德以禳之。临死,与太后诀,云“母子善临天下”,殷勤至于再三。又及其子祥云, “我唯有一子,死后勿如比来威抑之”。灵太后以其好戏,时加威训,国珍故以为 言。
shǐ guó zhēn yù jiù zǔ fù, xī zàng jiù xiāng. hòu yuán qián shì zhū hú duō zài luò zàng, yǒu zhōng luò zhī xīn. cuī guāng cháng duì tài hòu qián wèn guó zhēn:" guó gōng wàn nián hòu, wèi zài cǐ ān cuò? wèi guī cháng ān?" guó zhēn yán:" dāng péi zàng tiān zi shān líng." jí bìng wēi, tài hòu qǐng yǐ hòu shì, jìng yán hái ān dìng. yǔ suì hūn hū. tài hòu wèn qīng hé wáng yì yǔ cuī guāng děng, yì qù liú. yì děng jiē yǐ bìng luàn, qǐng cóng xiān yán. tài hòu yóu jì cuī guāng xī yǔ guó zhēn yán, suì yíng mù yú luò yáng. tài hòu suī wài cóng zhòng yì, ér shēn zhuī lín zhōng zhī yǔ, yún:" wǒ gōng zhī yuǎn mù èr qīn, yì wú zhī sī fù mǔ yě." zhuī chóng jiǎ huáng yuè shǐ chí jié shì zhōng xiàng guó dū du zhōng wài zhū jūn shì tài shī, lǐng tài wèi gōng sī zhōu mù, hào tài shàng qín gōng, jiā jiǔ xī, zàng yǐ shū lǐ. gěi jiǔ liú luán lù, wǔ bēn bān jiàn bǎi rén, qián hòu bù yǔ bǎo gǔ chuī, chán liáng chē, shì yuē wén xuān gōng. cì wù sān qiān duàn, sù yī qiān wǔ bǎi shí. yòu zhào zèng guó zhēn zǔ fù fù, xiōng xià dǎi cóng zǐ, jiē yǒu fēng zhí. chí jié jiù ān dìng jiān hù sāng shì. líng tài hòu yíng tài shàng jūn shén jiù hái dì, yǔ guó zhēn jù zàng, zèng suì yī yǔ guó zhēn tóng. jí guó zhēn shén zhǔ rù miào, zhào tài cháng quán gěi yǐ xuān xiàn zhī lè, liù yì zhī wǔ.
始国珍欲就祖、父,西葬旧乡。后缘前世诸胡多在洛葬,有终洛之心。崔光尝 对太后前问国珍:“国公万年后,为在此安厝?为归长安?”国珍言:“当陪葬天 子山陵。”及病危,太后请以后事,竟言还安定。语遂惛忽。太后问清河王怿与崔 光等,议去留。怿等皆以病乱,请从先言。太后犹记崔光昔与国珍言,遂营墓于洛 阳。太后虽外从众议,而深追临终之语,云:“我公之远慕二亲,亦吾之思父母也。” 追崇假黄钺、使持节、侍中、相国、都督中外诸军事、太师,领太尉公、司州牧, 号太上秦公,加九锡,葬以殊礼。给九旒銮辂,武贲班剑百人,前后部羽葆鼓吹, 巉辌车,谥曰文宣公。赐物三千段,粟一千五百石。又诏赠国珍祖父、父,兄下逮 从子,皆有封职。持节就安定监护丧事。灵太后迎太上君神柩还第,与国珍俱葬, 赠襚一与国珍同。及国珍神主入庙,诏太常权给以轩县之乐,六佾之舞。
chū, guó zhēn wú nán, yǎng xiōng zhēn zǐ sēng xǐ wèi hòu. hòu nà zhào píng jūn, shēng zǐ xiáng, zì yuán jí, xí fēng. gù shì, shì xí lì jiē jiǎn yì, wéi xiáng dú de quán fēng. zhào píng jūn hōng, gěi dōng yuán mì qì, míng dì fú xiǎo gōng fú, jǔ āi yú dōng táng, líng tài hòu fú qí shuāi qī. zàng yú tài shàng jūn mù zuǒ, bù dé fù hé. xiáng lì wèi diàn zhōng shàng shū zhōng shū jiān shì zhōng, gǎi fēng píng liáng jùn gōng. hōng, zèng kāi fǔ yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ, shì yuē xiào jǐng.
初,国珍无男,养兄真子僧洗为后。后纳赵平君,生子祥,字元吉,袭封。故 事,世袭例皆减邑,唯祥独得全封。赵平君薨,给东园秘器,明帝服小功服,举哀 于东堂,灵太后服齐衰期。葬于太上君墓左,不得祔合。祥历位殿中尚书、中书监、 侍中,改封平凉郡公。薨,赠开府仪同三司、雍州刺史,谥曰孝景。
sēng xǐ zì zhàn huī, fēng yuán dé xiàn gōng, wèi zhōng shū jiān shì zhōng, gǎi fēng pú yáng jùn gōng. sēng xǐ zì yǒng ān hòu fèi qì, bù yù cháo zhèng. tiān píng sì nián, hōng. zhào gěi dōng yuán mì qì, zèng tài shī tài wèi gōng lù shàng shū shì yōng zhōu cì shǐ, shì yuē xiào.
僧洗字湛辉,封爰德县公,位中书监、侍中,改封濮阳郡公。僧洗自永安后废 弃,不预朝政。天平四年,薨。诏给东园秘器,赠太师、太尉公、录尚书事、雍州 刺史,谥曰孝。
zhēn zhǎng zǐ níng, zì huì guī, xí guó zhēn xiān jué, gǎi wéi lín jīng bó, hòu jìn wèi gōng. lì qí jīng èr zhōu cì shǐ, zú, shì yuē xiào mù. nǚ wèi qīng hé wáng dǎn fēi, shēng xiào jìng huáng dì. wǔ dìng chū, zèng tài shī tài wèi gōng lù shàng shū shì, shì yuē xiào zhāo.
真长子宁,字惠归,袭国珍先爵,改为临泾伯,后进为公。历岐泾二州刺史, 卒,谥曰孝穆。女为清河王亶妃,生孝静皇帝。武定初,赠太师、太尉公、录尚书 事,谥曰孝昭。
zi qián, zì sēng jìng. yuán chā zhī fèi líng tài hòu, qián shí wéi qiān niú bèi shēn, yǔ bèi shēn zhāng chē qú děng móu chā. shì fā, chā shā chē qú děng, qián zuò yuǎn xǐ. líng tài hòu fǎn zhèng, zhēng wèi lì bù láng zhōng. tài hòu hǎo yǐ jiā rén lǐ yǔ qīn zú yàn xì, qián cháng zhì jiàn, yóu shì, hòu yàn xuè duō bù yù yān. chū wèi jīng zhōu cì shǐ, fēng ān yáng xiàn hóu. xīng hé sān nián, yǐ dì yuán jiù, chāo qiān sī kōng gōng. hōng, zèng tài fù tài wèi gōng shàng shū pú yè xú zhōu cì shǐ, shì yuē xuān. zàng rì, bǎi guān huì zàng, shèng yú sòng yú guō wài. zǐ cháng càn.
子虔,字僧敬。元叉之废灵太后,虔时为千牛备身,与备身张车渠等谋叉。事 发,叉杀车渠等,虔坐远徙。灵太后反政,征为吏部郎中。太后好以家人礼与亲族 宴戏,虔常致谏,由是,后宴谑多不预焉。出为泾州刺史,封安阳县侯。兴和三年, 以帝元舅,超迁司空公。薨,赠太傅、太尉公、尚书仆射、徐州刺史,谥曰宣。葬 日,百官会葬,乘舆送于郭外。子长粲。
zhǎng càn shì qí, lèi qiān zhāng wǔ tài shǒu, wéi zhèng qīng jìng, pō dé rén hé. chú jiān bìng shěng shàng shū zuǒ chéng, dāng guān zhèng sè, wú suǒ huí bì. shàng shū zuǒ pú yè zhào yàn shēn mì wù shū yào, zhōng shū shè rén péi zé biàn fān zuǒ yòu, yǐ diàn mén shòu bài, jiē tán jīu zhī. yàn shēn děng pō yǒu hèn yán, zhǎng càn bù yǐ jiè yì. hòu zhǔ jiàn zuò, zhǎng càn bèi chì, yǔ huáng mén féng zi cóng chū rù jìn zhōng, zhuān diǎn fū zòu. wǔ chéng hái yè, hòu zhǔ zài jìn yáng, zhǎng càn réng shòu wěi liú hòu. hòu zhǔ cóng wǔ chéng hái yè, réng chì zài jīng shěng pàn dù zhī shàng shū, jiān yì wǔ lǐ. wǔ chéng bēng, yǔ lǐng jūn lóu dìng yuǎn lù shàng shū zhào yàn shēn zuǒ pū shè hé shì kāi gāo wén yáo lǐng jūn qí lián měng gāo ā nà gōng yòu pú yè táng yōng, tóng zhī cháo zhèng, shí rén hào wèi bā guì. yú hòu dìng yuǎn wén yáo bìng chū, táng yōng zhuān diǎn wài bīng, qí lián měng gāo ā nà gōng bié zǒng wǔ rèn, zhǎng càn cháng zài zuǒ yòu, jiān xuān zhào lìng. cóng xìng jìn yáng. hòu zhǔ jì fù yú chūn qiū, shù shì jiē xiāng guī wěi. zhǎng càn jìn xīn pí fèng, shén dé míng yù. yòu zhèng wèi shì zhōng. dīng mǔ yōu, gěi jiǎ chí yì bēn sāng. xún yǒu zhào, qǐ fù qián rèn. lǒng dōng wáng cháng rén xīn yù rù chù jī yào zhī dì, wèi zhí zhèng bù xǔ. zhǎng rén yí zhǎng càn tōng móu, dà yǐ wéi hèn, yán yú tài hòu, fā qí yīn sī, qǐng chū wèi zhōu. tài hòu wèi yán yú hòu zhǔ, bù huò yǐ, cóng yān. chú zhào zhōu cì shǐ. jí cí, juàn liàn liú tì, hòu zhǔ yì mǐn rán wèi miǎn zhī. zhì zhōu, cún xīn zhèng shì, wéi rén lì suǒ huái. yīn mù fā, shǒu bù dé jǔ, shī yīn, zú yú zhōu. hòu zhǔ wén ér shāng dào, zài cháo wén wǔ jiē tàn, xián xī zhī. zèng sī kōng gōng shàng shū zuǒ pú yè yíng zhōu cì shǐ, shì wén zhēn gōng.
长粲仕齐,累迁章武太守,为政清静,颇得人和。除兼并省尚书左丞,当官正 色,无所回避。尚书左仆射赵彦深密勿枢要,中书舍人裴泽便蕃左右,以殿门受拜, 皆弹纠之。彦深等颇有恨言,长粲不以介意。后主践祚,长粲被敕,与黄门冯子琮 出入禁中,专典敷奏。武成还鄴,后主在晋阳,长粲仍受委留后。后主从武成还鄴, 仍敕在京省判度支尚书,监议五礼。武成崩,与领军娄定远、录尚书赵彦深、左仆 射和士开、高文遥、领军綦连猛、高阿那肱、右仆射唐邕,同知朝政,时人号为八 贵。于后定远、文遥并出,唐邕专典外兵,綦连猛、高阿那肱别总武任,长粲常在 左右,兼宣诏令。从幸晋阳。后主既富于春秋,庶事皆相归委。长粲尽心毗奉,甚 得名誉。又正为侍中。丁母忧,给假驰驿奔丧。寻有诏,起复前任。陇东王长仁心 欲入处机要之地,为执政不许。长仁疑长粲通谋,大以为恨,言于太后,发其阴私, 请出为州。太后为言于后主,不获已,从焉。除赵州刺史。及辞,眷恋流涕,后主 亦悯然慰勉之。至州,存心政事,为人吏所怀。因沐发,手不得举,失瘖,卒于州。 后主闻而伤悼,在朝文武嗟叹,咸惜之。赠司空公、尚书左仆射、瀛州刺史,谥文 贞公。
zhǎng càn xìng wēn yǎ, zài guān qīng jié. dàn shǐ jū yào mì, biàn wèi zi shū quán qǔ qīng hé wáng cuī dé jiǎn nǚ wèi qī. zài jìn yáng chǔ fèn, yòng qī dì wáng tì yǔ dé jiǎn duì wèi sī tú zhǔ bù, shí lùn yǐ cǐ jī zhī. yòu xìng hǎo nèi. yǒu yī shì bì, qí qī wáng jiāo dù, shǒu cì shā zhī, wèi cǐ fèn hèn, shù nián bù xiāng jiàn. qīn biǎo wèi zhī yǔ yuē:" zì wǒ bú jiàn, yú jīn sān nián." hòu nà qiè lǐ shì, réng yǔ wáng shì bié zhái, yì wú cháo bài zhī lǐ. lí fù gōng sūn shì yě, yǐ shā sān fū, zhǎng càn bù xìn, qiáng qǔ zhī, lìng yǔ lǐ shì tóng zhù, wèi qī ér wáng. zi zhòng cāo, wèi chén liú tài shǒu. cì shū quán, tōng zhí sàn qí shì láng.
长粲性温雅,在官清洁。但始居要密,便为子叔泉取清河王崔德俭女为妻。在 晋阳处分,用妻弟王逖与德俭对为司徒主簿,时论以此讥之。又性好内。有一侍婢, 其妻王骄妒,手刺杀之,为此忿恨,数年不相见。亲表为之语曰:“自我不见,于 今三年。”后纳妾李氏,仍与王氏别宅,亦无朝拜之礼。嫠妇公孙氏也,已杀三夫, 长粲不信,强取之,令与李氏同住,未期而亡。子仲操,位陈留太守。次叔泉,通 直散骑侍郎。
xiān shì, wàng qì zhě shàng yán, tài bái shí mǎo, fǎ dāng dà shè. hé shì kāi zòu wén, zhào jiàng zuì rén yǐ yīng zhī. shàng shū zuǒ pú yè xú zhī cái ān liàn wǎng shì, yǔ shì kāi yuē:" tiān chuí xiàng, jiàn jí xiōng, yǒu chéng zāi zhě, yǒu bù chéng zāi zhě. àn mǎo, zhào fēn, huò yún zhào dì yǒu zāi. gǔ zhě, wáng hóu gè zài fēng yì, gù fēn yě yǒu zāi, dāng qí jūn zhǎng. jīn wú děng xū míng, jìng bù zhī guó. cì shǐ zhuān lìng yī jìng, shàn è suǒ guī, bǐ lái duō yǐ cì shǐ wèi yàn." wèi jǐ ér zhǎng càn sǐ yān.
先是,望气者上言,太白食昴,法当大赦。和士开奏闻,诏降罪人以应之。尚 书左仆射徐之才谙练往事,语士开曰:“天垂象,见吉凶,有成灾者,有不成灾者。 案昴,赵分,或云赵地有灾。古者,王侯各在封邑,故分野有灾,当其君长。今吾 等虚名,竟不之国。刺史专令一境,善恶所归,比来多以刺史为验。”未几而长粲 死焉。
níng dì shèng, zì guī xìng, wèi zuǒ wèi jiāng jūn, cì jué jiāng yáng nán. lì yōu yíng èr zhōu cì shǐ, wéi zhèng qīng jìng, rén lì ài zhī. zhuǎn jì zhōu cì shǐ, zú, cì sī tú gōng lù shàng shū shì dìng zhōu cì shǐ, zhuī fēng yáng píng jùn gōng, shì yuē yì mù. míng dì hòu nà qí nǚ wèi huáng tài hòu.
宁弟盛,字归兴,位左卫将军,赐爵江阳男。历幽、瀛二州刺史,为政清静, 人吏爱之。转冀州刺史,卒,赐司徒公、录尚书事、定州刺史,追封阳平郡公,谥 曰懿穆。明帝后纳其女为皇太后。
tài hòu jiù huáng fǔ jí, zì yuán huì, yī zì wén dōu, ān dìng cháo nà rén. fēng jīng yáng xiàn gōng, wèi yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ yòu wèi dà jiàng jūn, zèng shì zhōng sī kōng gōng, shì yuē jìng.
太后舅皇甫集,字元会,一字文都,安定朝那人。封泾阳县公,位仪同三司、 雍州刺史、右卫大将军,赠侍中、司空公,谥曰静。
jí dì dù, zì wén liàng, fēng ān xiàn gōng, lèi qiān shàng shū zuǒ pú yè, lǐng zuǒ wèi jiāng jūn. dù wán bì, měi yú rén yán, zì chēng pú yè, shí rén fāng zhī máo jiā. zhèng guāng chū, yuán chā chū zhī wèi dū du yíng zhōu cì shǐ. dù bù yuàn chū, pín biǎo gù cí, nǎi chú yòu guāng lù dài fu. xiào chāng yuán nián, wèi sī kōng lǐng jūn jiāng jūn, jiā shì zhōng. yuán chā zhī jiàn chū yě, kǒng zhāo xī zhū miè, dù yǔ qī chén shì, duō nà qí huò, wèi zhī zuǒ yòu. dù wú zi, yǎng xiōng jí zǐ zi xī wèi zi. zi xī sǎo zhào jùn tài shǒu péi tuó nǚ. tuó hái jīng shī, dù wèn tuó wài hé xiāo xī, tuó yuē:" xíng lù suǒ wén, wéi dào míng gōng duō qǔ yuán chā jīn bó, yuǎn jìn wú bù kǎi tàn. gōng yí lù cǐ zuì rén, yǐ xiè tiān xià." chén shì wén ér è zhī. yòu shè lì bù shì, qiān sī tú, jiān shàng shū lìng, bù bài. xún zhuǎn tài wèi, zī zī yíng lì, lǎo ér mí shén. qiān shòu zhī jì, jiē zì qǐng qǐ. líng tài hòu zhī qí wú yòng. yǐ jiù shì, nán wéi zhī. rán suǒ lì guān, zuì wéi tān dù. ěr zhū róng rù luò, xī bēn xiōng zi huá zhōu cì shǐ yōng, xún yǔ yōng wéi rén suǒ shā.
集弟度,字文亮,封安县公,累迁尚书左仆射,领左卫将军。度顽蔽,每与人 言,自称仆射,时人方之毛嘉。正光初,元叉出之为都督、瀛州刺史。度不愿出, 频表固辞,乃除右光禄大夫。孝昌元年,为司空、领军将军,加侍中。元叉之见出 也,恐朝夕诛灭,度与妻陈氏,多纳其货,为之左右。度无子,养兄集子子熙为子。 子熙嫂赵郡太守裴佗女。佗还京师,度问佗外何消息,佗曰:“行路所闻,唯道明 公多取元叉金帛,远近无不慨叹。公宜戮此罪人,以谢天下。”陈氏闻而恶之。又 摄吏部事,迁司徒,兼尚书令,不拜。寻转太尉,孜孜营利,老而弥甚。迁授之际, 皆自请乞。灵太后知其无用。以舅氏,难违之。然所历官,最为贪蠹。尔硃荣入洛, 西奔兄子华州刺史邕,寻与邕为人所杀。
yáng téng, hóng nóng rén, wén dì zhī jiù yě. fù guì, láng yá jùn shǒu, fēng huá yīn nán. téng mèi wèi jīng zhào wáng yú fēi, gù téng dé chù guì yóu. jǐng míng chū, xí jué. hòu wèi xiāng chéng tài shǒu, shén yǒu shēng chēng. wén dì jí wèi, wèi kāi fǔ yí tóng sān sī, chū zhèn hé dōng. hōng, zèng sī kōng yōng zhōu cì shǐ, shì yuē zhēn xiāng. zi shèng.
杨腾,弘农人,文帝之舅也。父贵,琅邪郡守,封华阴男。腾妹为京兆王愉妃, 故腾得处贵游。景明初,袭爵。后为襄城太守,甚有声称。文帝即位,位开府仪同 三司,出镇河东。薨,赠司空、雍州刺史,谥曰贞襄。子盛。
yǐ fú huì, hé nán luò yáng rén, wén dì huáng hòu zhī xiōng yě. wén dì jí wèi, wèi kāi fǔ yí tóng sān sī shì zhōng zhōng shū jiān wèi chāng xiàn gōng. yòu wèi lì bù shàng shū.
乙弗绘,河南洛阳人,文帝皇后之兄也。文帝即位,位开府仪同三司、侍中、 中书监、魏昌县公。又为吏部尚书。
zhào měng, tài ān dí nà rén yě. zǐ wèi qí wén mù huáng dì jì shì, shēng zhào jùn gōng chēn. měng xìng fāng zhí, pō yǒu qì gàn. qí shén wǔ jǔ yì, yǐ yù yì xūn, fēng xìn dōu xiàn bó. lèi qiān nán yíng zhōu cì shǐ. zú, zèng sī kōng gōng.
赵猛,太安狄那人也。姊为齐文穆皇帝继室,生赵郡公琛。猛性方直,颇有器 干。齐神武举义,以预义勋,封信都县伯。累迁南营州刺史。卒,赠司空公。
hú zhǎng rén, zì xiào lóng, ān dìng lín jīng rén, qí wǔ chéng huáng hòu zhǎng xiōng yě. fù yán zhī, wèi zhōng shū lìng yǎn zhōu cì shǐ. dà níng zhōng, zèng sī kōng gōng.
胡长仁,字孝隆,安定临泾人,齐武成皇后长兄也。父延之,魏中书令、兗州 刺史。大宁中,赠司空公。
zhǎng rén yǐ nèi qī, lì wèi shàng shū zuǒ pú yè shàng shū lìng. jí wǔ chéng bēng, yù cān cháo zhèng, fēng lǒng dōng jùn wáng. zuǒ chéng lì xiào yù láng zhōng lù rén huì lú yuán liàng hòu xiāng jié tuō. zhǎng rén měi shàng shěng, xiào yù bì fāng jià ér lái. shěng wù jì fán, bù àn duī jī, lìng shǐ yù zī dōu zuò zhě, rì yǒu bǎi shù. xiào yù píng rén sī huà, cháo tuì yì xiāng suí. rén huì yuán liàng yòu cì xián ér wǎng, tíng duàn gōng shì, rén hào wèi sān nìng. zhǎng rén sī yóu zè mì, chǔ chù zhuī xún. xiào yù quàn qí qiú jìn, hé shì kāi shēn jí zhī, yú shì zòu chú xiào yù wèi zhāng wǔ jùn shǒu, yuán liàng wèi huái nán jùn shǒu, rén huì wèi yōu zhōu zhǎng shǐ. xiào yù yòu shuō zhǎng rén yuē:" wáng yáng wò jí, hé shì kāi bì lái, yīn ér shā zhī. rù jiàn tài hòu, bù guò bǎi rì shī guān, biàn dài qí chù." shì kāi zhī qí móu, gèng xǐ xiào yù wèi běi yíng zhōu jiàn dé jùn shǒu. zhǎng rén měi gàn zhí shì, qiú wèi lǐng jūn. jiàng xiàng wén wǔ yǐ zhǔ shàng fù yú chūn qiū, mǔ hòu jiā bù kě zhuān zhèng, gù yì ér bù xǔ. yǐ běn guān shè xuǎn. zhǎng rén xìng hǎo wēi fú, yì yóu wèi jìn. xiān shì shàng shū hú zhǎng càn zòu shì nèi xǐng, zhǎng rén yí càn jiān jǐ, kǔ qǐng tài hòu chū zhī.
长仁以内戚,历位尚书左仆射、尚书令。及武成崩,预参朝政,封陇东郡王。 左丞郦孝裕、郎中陆仁惠、卢元亮厚相结讬。长仁每上省,孝裕必方驾而来。省务 既繁,簿案堆积,令史欲谘都坐者,日有百数。孝裕屏人私话,朝退亦相随。仁惠、 元亮又伺闲而往,停断公事,人号为三佞。长仁私游仄密,处处追寻。孝裕劝其求 进,和士开深疾之,于是奏除孝裕为章武郡守,元亮为淮南郡守,仁惠为幽州长史。 孝裕又说长仁曰:“王阳卧疾,和士开必来,因而杀之。入见太后,不过百日失官, 便代其处。”士开知其谋,更徙孝裕为北营州建德郡守。长仁每干执事,求为领军。 将相文武以主上富于春秋,母后家不可专政,故抑而不许。以本官摄选。长仁性好 威福,意犹未尽。先是尚书胡长粲奏事内省,长仁疑粲间己,苦请太后出之。
tiān tǒng wǔ nián, cóng jià zì bìng hái yè, yè fā fǔ kǒu, dì yǐ yè lòu shàng zǎo, tíng yú lù bàng. zhǎng rén hòu lái, wèi shì cóng xíng zhū guì, suì qiǎn mén kè chéng yá chí qí hū wèn. dì qiǎn zhōng shàng shí chén dé xìn wèn shì hé rén, yá bù dá ér zǒu. dì mìng zuǒ yòu zhuī shè zhī. jì ér zhuō huò, yīn lìng zhuàng shì pū zhī, jué mǎ biān èr bǎi, yá yī xiǔ biàn sǐ. shì kāi yīn cǐ, suì lìng dé xìn liè zhǎng rén yǐ qīn jiāo háo wú wèi dàn. yóu shì, chú qí zhōu cì shǐ. jí cí yú zhāo yáng, liè zhàng yǐn jiàn, zhǎng rén bù gǎn fā yǔ, wéi qì tì héng liú. dào rèn, qǐ qiú zàn guī, suǒ sī bù wéi zòu. yuàn fèn, móu lìng jì zhōu rén lǐ kāi qiáng cì hé shì kāi, qí dì zhǎng xián gào zhī. shì kāi mì yǔ zǔ xiào zhēng yì zhī, xiào zhēng yǐn hàn wén dì shā báo zhāo wèi gù shì, yú shì chì qiǎn zhāng gù liú táo zhī chí yì yì qí zhōu, zé zhǎng rén móu hài zǎi fǔ, suì cì sǐ.
天统五年,从驾自并还鄴,夜发滏口,帝以夜漏尚早,停于路傍。长仁后来, 谓是从行诸贵,遂遣门客程牙驰骑呼问。帝遣中尚食陈德信问是何人,牙不答而走。 帝命左右追射之。既而捉获,因令壮士扑之,决马鞭二百,牙一宿便死。士开因此, 遂令德信列长仁倚亲骄豪无畏惮。由是,除齐州刺史。及辞于昭阳,列仗引见,长 仁不敢发语,唯泣涕横流。到任,启求暂归,所司不为奏。怨愤,谋令冀州人李揩 墙刺和士开,其弟长咸告之。士开密与祖孝徵议之,孝徵引汉文帝杀薄昭为故事, 于是敕遣张固、刘桃枝驰驿诣齐州,责长仁谋害宰辅,遂赐死。
xiān shì, tài bái shí mǎo, zhàn zhě yuē:" mǎo wèi zhào fēn, bù lì hú wáng." zhǎng rén wèi jǐ sǐ. zhǎng rén xìng hǎo gē wǔ, yǐn jiǔ zhì shù dòu bù luàn. zì zhì qí zhōu, měi jìn jiǔ hòu, bì cháng tàn xī xū, liú tì bù zì shèng, zuǒ yòu mò bù guài zhī.
先是,太白食昴,占者曰:“昴为赵分,不利胡王。”长仁未几死。长仁性好 歌舞,饮酒至数斗不乱。自至齐州,每进酒后,必长叹欷歔,流涕不自胜,左右莫 不怪之。
xún ér hòu zhǔ nà zhǎng rén nǚ wèi hòu, zhòng jiā zèng. zhǎng rén zi jūn bì, xí jué lǒng dōng wáng. jūn bì dì jūn zhāng, jí zhǎng rén dì zhǎng yōng děng, qián hòu qī rén bìng cì jué, hé mén guì shèng. hòu fèi hòu, shāo shāo chù tuì yān.
寻而后主纳长仁女为后,重加赠。长仁子君璧,袭爵陇东王。君璧弟君璋,及 长仁弟长雍等,前后七人并赐爵,合门贵盛。后废后,稍稍黜退焉。
suí wén dì wài jiā lǚ shì, qí zú gài wēi. píng qí hòu qiú fǎng, bù zhī suǒ zài. kāi huáng chū, jǐ nán jùn shàng yán, yǒu nán zǐ lǚ yǒng jí, zì chēng yǒu gū zì kǔ táo, jià wèi yáng huì qī. kān yàn, zhī shì jiù zǐ. shǐ zhuī zèng wài zǔ shuāng zhōu wèi shàng zhù guó tài wèi bā zhōu zhū jūn shì qīng zhōu cì shǐ, fēng qí jùn gōng, shì yuē jìng. wài zǔ mǔ yáo shì wèi qí jìng gōng fū rén. zhào bìng gǎi zàng, yú qí zhōu lì miào, zhì shǒu zhǒng shí jiā, yǐ yǒng jí xí jué, liú zài jīng shī. jí dà yè zhōng, shòu shàng dǎng jùn tài shǒu. xìng shí yōng liè, zhí wù bù lǐ. hòu qù guān, bù zhī suǒ zhōng.
隋文帝外家吕氏,其族盖微。平齐后求访,不知所在。开皇初,济南郡上言, 有男子吕永吉,自称有姑字苦桃,嫁为杨讳妻。勘验,知是舅子。始追赠外祖双周 为上柱国、太尉、八州诸军事、青州刺史,封齐郡公,谥曰敬。外祖母姚氏为齐敬 公夫人。诏并改葬,于齐州立庙,置守冢十家,以永吉袭爵,留在京师。及大业中, 授上党郡太守。性识庸劣,职务不理。后去官,不知所终。
cóng fù dào guì, xìng yóu wán ái, yán cí bǐ lòu. chū zì xiāng lǐ zhēng rù cháng ān, shàng jiàn zhī bēi qì. dào guì lüè wú qī róng, dàn lián hū dì míng yún:" zhǒng wèi dìng bù kě tōu, dà shì kǔ táo zǐ." hòu shù fàn jì huì, dòng zhì wéi wǔ. shàng shén chǐ zhī, nǎi mìng gāo jiǒng hòu jiā gōng jǐ, bù xǔ jiē duì cháo shì. bài shàng yí tóng sān sī, chū wèi jǐ nán tài shǒu, lìng jí zhī rèn, duàn qí rù cháo. dào guì hái zhì běn jùn, gāo zì chóng zhòng, měi yú rén yán, zì chēng huáng jiù. shù jiāng yí wèi, chū rù lǘ lǐ, cóng gù rén yóu yàn, shù liáo xián kǔ zhī. hòu jùn fèi, zhōng yú jiā, zǐ sūn wú wén yān.
从父道贵,性尤顽騃,言词鄙陋。初自乡里徵入长安,上见之悲泣。道贵略无 戚容,但连呼帝名云:“种未定不可偷,大似苦桃姊。”后数犯忌讳,动致违忤。 上甚耻之,乃命高颎厚加供给,不许接对朝士。拜上仪同三司,出为济南太守,令 即之任,断其入朝。道贵还至本郡,高自崇重,每与人言,自称皇舅。数将仪卫, 出入闾里,从故人游宴,庶僚咸苦之。后郡废,终于家,子孙无闻焉。
lùn yuē: sān wǔ zhé wáng, fáng shēn lǜ yuǎn jiù shēng zhī guó, hǎn zhí jūn héng mǔ hòu zhī jiā, wú wén qīng bài. yuán jí hàn jìn, diān fù jì guǐ, jiē yóu hū jìn bù yǐ lǐ, gù qí bì yì sù. zì wèi zhì suí, shí yí sì dài, dé shī zhī jī, sī wén kě dǔ. gǒu bù qīng zōng, zhōng zhì wáng guó, zhōu suí zhī jì, kě wèi jiàn yān. ruò shǐ kāi huáng chuàng yè, bù qǔ chéng yú yǐ wǎng, dú gū quán móu lǚ huò, bì bài yú rén shòu zhī qián xiāo shì shì jūn liáng dòu, qǐ quán yú dà yè zhī hòu. jīn huò bù yǔn jiù jī, huò gèng lóng xiān gòu, qǐ fēi chù zhī yǐ dào, yuǎn quán zhī suǒ zhì hū?
论曰:三五哲王,防深虑远;舅甥之国,罕执钧衡;母后之家,无闻倾败。爰 及汉晋,颠覆继轨,皆由乎进不以礼,故其毙亦速。自魏至隋,时移四代,得失之 迹,斯文可睹。苟不倾宗,终致亡国,周隋之际,可为鉴焉。若使开皇创业,不取 惩于已往,独孤权侔吕、霍,必败于仁寿之前;萧氏势均梁、窦,岂全于大业之后。 今或不陨旧基,或更隆先构,岂非处之以道,远权之所致乎?