xiào xíng
孝行
zhǎng sūn lǜ qǐ fú bǎo sūn yì dé dǒng luò shēng yáng yǐn yán yuán míng wú xī dá wáng xù shēng lǐ xiǎn dá cāng bá zhāng shēng wáng chóng guō wén gōng jīng kě qín zú huáng fǔ xiá zhāng yuán wáng bān dì kuǐ yáng qìng tián yì niǔ yīn liú shì jùn dí pǔ lín huá qiū xú xiào sù
長孫慮 乞伏保 孫益德 董洛生 楊引 閻元明 吳悉達 王續生 李顯達 倉跋 張升 王崇 郭文恭 荊可 秦族 皇甫遐 張元 王頒弟頍 楊慶 田翼 紐因 劉仕俊 翟普林 華秋 徐孝肅
xiào jīng yún: fū xiào, tiān zhī jīng yě, dì zhī yì yě, rén zhī xíng yě. lùn yǔ yún: jūn zi wù běn, běn lì ér dào shēng, xiào tì yě zhě, qí wèi rén zhī běn yú! lǚ lǎn yún: fū xiào, sān huáng wǔ dì zhī běn wù, wàn shì zhī nà jì yě. zhí yī shù ér bǎi shàn zhì, bǎi xié qù, tiān xià shùn zhě, qí wéi xiào hū! rán zé xiào zhī wèi dé zhì yǐ, qí wèi dào yuǎn yǐ, qí huà rén shēn yǐ. gù shèng dì míng wáng xíng zhī yú sì hǎi, zé yǔ tiān dì hé qí dé, yǔ rì yuè qí qí míng zhū hóu qīng dài fū xíng zhī yú guó jiā, zé yǒng bǎo qí zōng shè, zhǎng shǒu qí lù wèi pǐ fū pǐ fù xíng zhī yú lǘ yán, zé bō huī liè yú dāng nián, yáng xiū míng yú qiān zài. shì yǐ yáo shùn tāng wǔ jū dì wáng zhī wèi, chuí zhì dé yǐ dūn qí fēng kǒng mò xún mèng bǐng shèng xián zhī zī, hóng zhèng dào yǐ lì qí sú. guān qí suǒ yóu, zài cǐ ér yǐ yǐ.
《孝經》云:「夫孝,天之經也,地之義也,人之行也。」《論語》云:「君 子務本,本立而道生,孝悌也者,其為仁之本歟!」《呂覽》云:「夫孝,三皇五 帝之本務,萬事之納紀也。執一術而百善至,百邪去,天下順者,其唯孝乎!」然 則孝之為德至矣,其為道遠矣,其化人深矣。故聖帝明王行之於四海,則與天地合 其德,與日月齊其明;諸侯卿大夫行之於國家,則永保其宗社,長守其祿位;匹夫 匹婦行之於閭閻,則播徽烈於當年,揚休名於千載。是以堯、舜、湯、武居帝王之 位,垂至德以敦其風;孔、墨、荀、孟稟聖賢之資,弘正道以勵其俗。觀其所由, 在此而已矣。
rán ér chún yuán jì wǎng, jiāo fēng yù shàn, lǐ yì bù shù, lián ràng mò xiū. ruò nǎi wǎn yín huáng, liè zhōng dǐng, lì yú cháo tíng zhī jiān, fēi yī zú yě jī guī bèi, shí cāng lǐn, jū yú lǘ xiàng zhī nèi, fēi yī jiā yě. qí yú ài jìng zhī dào, zé yǒu wèi néng bèi yān. āi sī zhī jié, hǎn yǒu de qí zhōng yān. sī nǎi shī rén suǒ yǐ sī sù guān, kǒng mén yǒu yǐ zé yī jǐn yě.
然而淳源既往,澆風愈扇,禮義不樹,廉讓莫修。若乃綰銀黃,列鐘鼎,立於 朝廷之間,非一族也;積龜貝,實倉廩,居於閭巷之內,非一家也。其於愛敬之道, 則有未能備焉。哀思之節,罕有得其中焉。斯乃詩人所以思素冠,孔門有以責衣錦 也。
qiě shēng jǐn sè yǎng zhī fāng, zhōng jí āi sī zhī dì, jué jī duō xù, qí xīn yī yān. ruò nǎi chéng dá quán yú, gǎn tōng niǎo shòu, shì fěi cháng lún, sī gài xī yǐ. zhì rú wēn chuáng shàn xí, guàn shù fù tǔ, gǒu huò jiā rén, xián jí sú. sī gù rén rén jūn zǐ suǒ yǐ xìng tàn, zhé hòu xián zǎi suǒ yí shǔ xīn. rú lìng míng jiào huà yǐ jiù qí bì, yōu jué shǎng yǐ quàn qí xīn, cún kěn chéng yǐ yòu qí jìn, jī suì yuè yǐ qiú qí zhōng, zé jīn zhī suǒ wèi shǎo zhě, kě yǐ wèi duō yǐ gǔ zhī suǒ wèi nán zhě, kě yǐ wèi yì yǐ.
且生盡色養之方,終極哀思之地,厥跡多緒,其心一焉。若乃誠達泉魚,感通 鳥獸,事匪常倫,斯蓋希矣。至如溫床、扇席,灌樹、負土,苟或加人,咸疾俗。 斯固仁人君子所以興嘆,哲後賢宰所宜屬心。如令明教化以救其弊,優爵賞以勸其 心,存懇誠以誘其進,積歲月以求其終,則今之所謂少者,可以為多矣;古之所謂 難者,可以為易矣。
zhǎng sūn lǜ děng què jī gǔ zhī xué, wú jùn wěi zhī cái. huò rèn qí zì rán, qíng wú jiǎo shì huò dǔ yú tiān xìng, qín qí sì tǐ. bìng jié gǔ gōng zhī lì, xián jǐn ài jìng zhī xīn, zì zú xī xià zhī huān, wàng huái xuān miǎn zhī guì. bù yán ér huà, rén shén tōng gǎn. suī huò wèi dēng tái fǔ, jué liè wáng hóu, lù jī wàn zhōng, mǎ jī qiān sì, sǐ zhī rì céng bù dé yǔ sī rén zhī tú lì chǐ. xiào zhī dà yě, bù qí rán hū.
長孫慮等闕稽古之學,無俊偉之才。或任其自然,情無矯飾;或篤於天性,勤 其四體。並竭股肱之力,咸盡愛敬之心,自足膝下之歡,忘懷軒冕之貴。不言而化, 人神通感。雖或位登台輔,爵列王侯,祿積萬鍾,馬跡千駟,死之日曾不得與斯人 之徒隸齒。孝之大也,不其然乎。
àn wèi shū liè zhào yǎn zhǎng sūn lǜ qǐ fú bǎo sūn yì dé dǒng luò shēng yáng yǐn yán yuán míng wú xī dá wáng xù shēng lǐ xiǎn dá cāng bá zhāng shēng wáng chóng guō wén gōng wèi xiào gǎn chuán, zhōu shū liè lǐ táng liǔ guì dù shū pí jīng kě qín zú huáng fǔ xiá zhāng yuán wèi xiào yì chuán, suí shū liè lù yàn shī tián dé mào xuē jùn wáng bān tián yì yáng qìng guō shì jùn niǔ yīn liú shì jùn láng fāng guì dí pǔ lín lǐ dé ráo huá qiū xú xiào sù wèi xiào yì chuán. jīn zhào yǎn lǐ táng liǔ guì dù shū pí líng yàn shī lǐ dé ráo rù bié chuán jí qí jiā chuán, qí yú bìng cóng cǐ biān jī, yǐ bèi xiào xíng chuán yún.
案《魏書》列趙琰、長孫慮、乞伏保、孫益德、董洛生、楊引、閻元明、吳悉 達、王續生、李顯達、倉跋、張升、王崇、郭文恭為《孝感傳》,《周書》列李棠、 柳檜、杜叔毗、荊可、秦族、皇甫遐、張元為《孝義傳》,《隋書》列陸彥師、田 德懋、薛浚、王頒、田翼、楊慶、郭世俊、紐因、劉仕俊、郎方貴、翟普林、李德 饒、華秋、徐孝肅為《孝義傳》。今趙琰、李棠、柳檜、杜叔毗、陵彥師、李德饒 入別傳及其家傳,其餘並從此編緝,以備《孝行傳》雲。
zhǎng sūn lǜ, dài rén yě. mǔ yīn yǐn jiǔ, qí fù zhēn hē chì zhī, wù yǐ zhàng jī, biàn jí zhì sǐ. zhēn wèi xiàn qiú zhí, chù yǐ zhòng zuò. lǜ liè cí shàng shū yún: fù mǔ fèn zhēng, běn wú yú è, zhí yǐ miù wù, yī zhāo héng huò. jīn mǔ sàng wèi bìn, fù mìng dàn xī, lǜ xiōng dì wǔ rén bìng chōng yòu. lǜ shēn jū zhǎng, jīn nián shí wǔ, yǒu yī nǚ dì, xiàng shǐ sì suì. gèng xiāng jū yǎng, bù néng bǎo quán, fù ruò jiù xíng, jiāo zhuì gōu hè. qǐ yǐ shēn dài lǎo fù mìng, shǐ yīng ruò zhòng gū, dé méng cún lì. shàng shū zòu yún: lǜ yú fù wèi xiào zǐ, yú dì wèi rén xiōng, xún qíng jiū zhuàng, tè kě jīn gǎn. xiào wén dì zhào tè shù qí fù sǐ zuì, yǐ cóng yuǎn liú.
長孫慮,代人也。母因飲酒,其父真呵叱之,誤以杖擊,便即致死。真為縣囚 執,處以重坐。慮列辭尚書云:「父母忿爭,本無餘惡,直以謬誤,一朝橫禍。今 母喪未殯,父命旦夕,慮兄弟五人並沖幼。慮身居長,今年十五,有一女弟,向始 四歲。更相鞠養,不能保全,父若就刑,交墜溝壑。乞以身代老父命,使嬰弱眾孤, 得蒙存立。」尚書奏云:「慮於父為孝子,於弟為仁兄,尋情究狀,特可矜感。」 孝文帝詔特恕其父死罪,以從遠流。
qǐ fú bǎo, gāo chē bù rén yě. fù jū, xiàn wén shí wèi sàn qí cháng shì, lǐng mù cáo shàng shū, cì jué níng guó hóu. yǐ zhōng jǐn shèn mì, cháng zài zuǒ yòu, chū nèi zhào mìng. cì gōng rén hé nán zōng shì, wáng hòu, cì yǐ gōng rén shēn shì, sòng tài zi zuǒ lǜ shēn tǎn xiōng nǚ yě. suì yú, jū zú. shēn fǔ yǎng fú bǎo, xìng yán sù, chuí mà qiē zhì, ér fú bǎo fèng shì xiào jǐn, chū wú hèn sè. xí fù hóu jué, lì jiàng wèi bó. shāo qiān zuǒ zhōng láng jiāng. měi qǐng lù cì, zài wài gōng sī chǐ zhàng suǒ yòng, wú bù bái zhī. chū wèi shàn shàn zhèn jiāng. shēn nián yú bā shí, fú bǎo shǒu zhì mǎ chē, qīn zì fú jiē, shēn xīn rán suí zhī. shēn wáng, fú bǎo jiě guān, fèng sàng hái luò. fù wèi zhǎng jiān nán zhōng láng jiāng, zú.
乞伏保,高車部人也。父居,獻文時為散騎常侍,領牧曹尚書,賜爵寧國侯。 以忠謹慎密,常在左右,出內詔命。賜宮人河南宗氏,亡後,賜以宮人申氏,宋太 子左率申坦兄女也。歲余,居卒。申撫養伏保,性嚴肅,捶罵切至,而伏保奉事孝 謹,初無恨色。襲父侯爵,例降為伯。稍遷左中郎將。每請祿賜,在外公私尺丈所 用,無不白知。出為鄯善鎮將。申年逾八十,伏保手制馬車,親自扶接,申欣然隨 之。申亡,伏保解官,奉喪還洛。復為長兼南中郎將,卒。
sūn yì dé, lè ān rén yě. qí mǔ wèi rén suǒ hài. yì dé tóng yòu, wèi mǔ fù chóu, hái jiā kū yú bìn, yǐ dài xiàn guān. xiào wén wén míng tài hòu yǐ qí yòu ér xiào jué, yòu bù táo zuì, tè miǎn zhī.
孫益德,樂安人也。其母為人所害。益德童幼,為母復仇,還家哭於殯,以待 縣官。孝文、文明太后以其幼而孝決,又不逃罪,特免之。
dǒng luò shēng, dài rén yě. jū fù sàng guò lǐ, zhào qiǎn mì shū zhōng sàn wēn shào bó fèng xǐ shū wèi zhī, lìng zì yì gē, yǐ quán xiào dào. yòu zhào qí zōng qīn, shǐ xiāng yù jiǎng, wù lìng yǒu miè xìng zhī jī.
董洛生,代人也。居父喪過禮,詔遣秘書中散溫紹伯奉璽書慰之,令自抑割, 以全孝道。又詔其宗親,使相喻獎,勿令有滅性之譏。
yáng yǐn, xiāng jùn xiāng yuán rén yě. sān suì sàng fù, wèi shū suǒ yǎng. mǔ nián jiǔ shí èr zhōng, yǐn nián qī shí wǔ, āi huǐ guò lǐ. sān nián fú bì, hèn bù shí fù, zhuī fú zhǎn shuāi, shí zhōu cū fú, shì zhōng shēn mìng. jīng shí sān nián, āi mù bù gǎi, wèi jùn xiàn xiāng lǘ sān bǎi yú rén shàng zhuàng chēng měi. yǒu sī zòu yí jīng shǎng, fù qí yī mén, shù qí chún xiào. zhào bié chì jí shū biāo yáng yǐn zhì xíng, yòu kě jiǎ yǐ sàn yuán zhī míng.
楊引,鄉郡襄垣人也。三歲喪父,為叔所養。母年九十二終,引年七十五,哀 毀過禮。三年服畢,恨不識父,追服斬衰,食粥粗服,誓終身命。經十三年,哀慕 不改,為郡縣鄉閭三百餘人上狀稱美。有司奏宜旌賞,復其一門,樹其純孝。詔別 敕集書標揚引至行,又可假以散員之名。
yán yuán míng, hé dōng ān yì rén yě. shǎo ér zhì xiào, xíng zhe xiāng lǘ. tài hé wǔ nián, chú běi suí jùn tài shǒu. yuán míng yǐ wéi lí qīn yǎng, xìng yán bēi mù. mǔ yì cí niàn, qì lèi sàng míng. bēi hào shàng sù, xǔ guī fèng yǎng. yī jiàn qí mǔ, mǔ mù biàn kāi. cì shǐ lǚ shòu ēn liè zhuàng shàng wén, zhào xià zhōu jùn, biǎo wèi xiào mén, fù qí zū diào bīng yì, lìng zhōng mǔ nián. mǔ wáng fú zhōng, xīn sàng jī zài, měi jì rì, bēi dòng bàng lín. kūn dì yōng hé, zūn bēi xié mù, ān pín lè dào, bái shǒu tóng guī.
閻元明,河東安邑人也。少而至孝,行著鄉閭。太和五年,除北隨郡太守。元 明以違離親養,興言悲慕。母亦慈念,泣淚喪明。悲號上訴,許歸奉養。一見其母, 母目便開。刺史呂壽恩列狀上聞,詔下州郡,表為孝門,復其租調兵役,令終母年。 母亡服終,心喪積載,每忌日,悲動傍鄰。昆弟雍和,尊卑諧穆,安貧樂道,白首 同歸。
yòu yī shì xiàn rén líng hú shì, xiōng dì sì rén, zǎo sàng fù, qì mù shí zài, fèng yǎng qí mǔ, xiào zhe xiāng yì. ér lì tián jī sù, bó shī bù yǐ.
又猗氏縣人令狐仕,兄弟四人,早喪父,泣慕十載,奉養其母,孝著鄉邑。而 力田積粟,博施不已。
yòu hé dōng jùn rén yáng fēng děng qī bǎi wǔ shí rén, liè chēng lè hù huáng fǔ nú xiōng dì, suī chén qū bīng wǔ, ér cāo shàng mí gāo, fèng yǎng jì qīn, shén zhe gōng xiào zhī chēng.
又河東郡人楊風等七百五十人,列稱樂戶皇甫奴兄弟,雖沉屈兵伍,而操尚彌 高,奉養繼親,甚著恭孝之稱。
yòu dōng jùn xiǎo huáng xiàn rén dǒng tǔ hún xiōng yǎng, shì qīn zhì xiào, sān shì tóng jū, guī mén yǒu lǐ. jǐng míng chū, jī nèi dà shǐ wáng níng zòu qǐng biāo yì, zhào cóng zhī.
又東郡小黃縣人董吐渾、兄養,事親至孝,三世同居,閨門有禮。景明初,畿 內大使王凝奏請標異,詔從之。
wú xī dá, hé dōng wén xǐ rén yě. xiōng dì sān rén, nián bìng yòu xiǎo, fù mǔ wèi rén suǒ shā. sì shí hào mù, bēi gǎn xiāng lín. jí zhǎng bào chóu, bì dì yǒng ān. kūn dì tóng jū sì shí yú zài, guī mén hé mù, ràng yì jìng láo. suī yú jiǎn nián, hú zhān bù jì, bīn kè jīng guò, bì qīng suǒ yǒu. měi shǒu zǎi bìn sàng, sī bàn chē niú, sòng zhōng zàng suǒ. lín rén gū pín jiǒng kùn zhě, mò bù jiě yī chuò liáng, yǐ xiāng zhèn xù. xiāng lǘ wǔ bǎi yú rén yì zhōu chēng sòng yān. cì shǐ yǐ xī dá xiōng dì xíng zhe xiāng lǐ, bǎn zèng xī dá fù bó hǎi tài shǒu. xī dá hòu yù gǎi zàng, wáng shī fén mù, tuī xún fú huò. hào kū zhī shēng, zhòu yè bù zhǐ, jiào sù shén qí. hū yú xī dá zú xià dì xiàn, dé fù míng jì, yīn qiān zàng zēng zǔ yǐ xià sān shì jiǔ sàng. qīng jǐn zī yè, bù jiǎ yú rén, āi gǎn huǐ cuì, yǒu guò chū sàng. yǒu sī zòu wén, biāo lǘ fù yì, yǐ zhāng xiào yì.
吳悉達,河東聞喜人也。兄弟三人,年並幼小,父母為人所殺。四時號慕,悲 感鄉鄰。及長報仇,避地永安。昆弟同居四十餘載,閨門和睦,讓逸競勞。雖於儉 年,糊饘不繼,賓客經過,必傾所有。每守宰殯喪,私辦車牛,送終葬所。鄰人孤 貧窘困者,莫不解衣輟糧,以相賑恤。鄉閭五百餘人詣州稱頌焉。刺史以悉達兄弟 行著鄉里,板贈悉達父勃海太守。悉達後欲改葬,亡失墳墓,推尋弗獲。號哭之聲, 晝夜不止,叫訴神祇。忽於悉達足下地陷,得父銘記,因遷葬曾祖已下三世九喪。 傾盡資業,不假於人,哀感毀悴,有過初喪。有司奏聞,標閭復役,以彰孝義。
shí yǒu qí zhōu rén cuī chéng zōng, qí fù yú sòng shì shì hàn zhōng, mǔ sàng yīn bìn bǐ. hòu qīng xú guī wèi, suì wèi gé jué. chéng zōng xìng zhì xiào, wàn lǐ tóu xiǎn, tōu lù fù sàng hái jīng shī. huáng mén shì láng sūn huì wèi wén zhī, yuē: wú yú sī rén, jiàn lián fàn zhī qíng yǐ. yú shì diào zèng jǐn lǐ, rú jiù xiāng shí.
時有齊州人崔承宗,其父於宋世仕漢中,母喪因殯彼。後青、徐歸魏,遂為隔 絕。承宗性至孝,萬里投險,偷路負喪還京師。黃門侍郎孫惠蔚聞之,曰:「吾於 斯人,見廉范之情矣。」於是吊贈盡禮,如舊相識。
wáng xù shēng, xíng yáng jīng xiàn rén yě. zāo jì mǔ yōu, jū sàng, zhàng ér hòu qǐ. nǎi zhōng lǐ zhì, bìn fà jǐn luò. yǒu sī zòu wén, xuān wǔ zhào biāo jīng mén lǘ, zhēn qí yáo yì.
王續生,滎陽京縣人也。遭繼母憂,居喪,杖而後起。乃終禮制,鬢髮盡落。 有司奏聞,宣武詔標旌門閭,甄其徭役。
lǐ xiǎn dá, yǐng chuān yáng dí rén yě. fù sàng, shuǐ jiāng bù rù kǒu qī rì, bìn fà duò luò, xíng tǐ kū cuì. liù nián lú yú mù cè, kū bù jué shēng, dài yú miè xìng. zhōu mù gāo yáng wáng yōng yǐ zhuàng zòu, líng tài hòu zhào biǎo qí mén lǘ.
李顯達,潁川陽翟人也。父喪,水漿不入口七日,鬢髮墮落,形體枯悴。六年 廬於墓側,哭不絕聲,殆於滅性。州牧高陽王雍以狀奏,靈太后詔表其門閭。
cāng bá, xíng yáng jīng xiàn rén yě. sàng mǔ, shuǐ jiāng bù rù kǒu wǔ rì, tù xiě shù shēng, jū yōu huǐ jí, jiàn chēng zhōu lǐ. yǒu sī zòu wén, xiào wǔ dì zhào biāo mén lǘ.
倉跋,滎陽京縣人也。喪母,水漿不入口五日,吐血數升,居憂毀瘠,見稱州 里。有司奏聞,孝武帝詔標門閭。
zhāng shēng, xíng yáng jīng xiàn rén yě. sàng fù, yǐn shuǐ jué yán, āi huǐ guò dù, xíng hái kū cuì, gǔ lì ér yǐ, fā luò dài jǐn. shēng wén xiāng lǐ, dào zéi bù qīn qí lǘ. zhōu biǎo yǐ wén, biāo qí mén lǘ.
張升,滎陽京縣人也。喪父,飲水絕鹽,哀毀過度,形骸枯悴,骨立而已,發 落殆盡。聲聞鄉里,盜賊不侵其閭。州表以聞,標其門閭。
wáng chóng, zì gān yōng, yáng xià yōng rén yě. xiōng dì bìng yǐ xiào chēng, shēn qín jià sè, yǐ yǎng èr qīn. shì liáng zhōu zhèn nán fǔ zhǔ bù. mǔ wáng, zhàng ér hòu qǐ, bìn fà duò luò. wèi jí zàng, quán bìn zhái xī. chóng lú yú bìn suǒ, zhòu yè kū qì, jiū gē qún zhì. yǒu yī xiǎo niǎo, sù zhì hēi móu, xíng dà yú què, qī yú chóng lú, zhāo xī bù qù. mǔ sàng què, fù dīng fù yōu, āi huǐ guò lǐ. shì nián xià, fēng báo, suǒ jīng chù, qín shòu bào sǐ, cǎo mù cuī shé. zhì chóng tián pàn, fēng báo biàn zhǐ, hé mài shí qǐng, jìng wú sǔn luò. jí guò chóng dì, fēng báo rú chū. xián chēng zhì xíng suǒ gǎn. chóng suī chú fú, réng jū mù cè. yú qí shì qián, shēng cǎo yī gēn, jīng yè shén mào, rén mò néng shí. zhì dōng zhōng, fù yǒu niǎo cháo chóng wū, rǔ yǎng sān zi, máo yǔ chéng zhǎng, xún ér bù jīng. shǒu lìng wén zhī, qīn zì lín shì. zhōu yǐ wén zòu, biāo qí mén lǘ.
王崇,字乾邕,陽夏雍人也。兄弟並以孝稱,身勤稼穡,以養二親。仕梁州鎮 南府主簿。母亡,杖而後起,鬢髮墮落。未及葬,權殯宅西。崇廬於殯所,晝夜哭 泣,鳩鴿群至。有一小鳥,素質黑眸,形大於雀,棲於崇廬,朝夕不去。母喪闋, 復丁父憂,哀毀過禮。是年夏,風雹,所經處,禽獸暴死,草木摧折。至崇田畔, 風雹便止,禾麥十頃,竟無損落。及過崇地,風雹如初。咸稱至行所感。崇雖除服, 仍居墓側。於其室前,生草一根,莖葉甚茂,人莫能識。至冬中,復有鳥巢崇屋, 乳養三子,毛羽成長,馴而不驚。守令聞之,親自臨視。州以聞奏,標其門閭。
guō wén gōng, tài yuán píng yáo rén yě. shì wèi tài píng xiàn lìng. nián yú qī shí, fù mǔ sàng wáng. wén gōng xiào mù wǎng jí, nǎi jū zǔ fù mù cì, chén xī bài guì. xiǎn zú fù tǔ, péi zǔ fù èr mù, hán shǔ jié lì, jī nián bù yǐ. jiàn zhě mò bù āi tàn. shàng shū wén zòu, biāo qí mén lǘ.
郭文恭,太原平遙人也。仕為太平縣令。年逾七十,父母喪亡。文恭孝慕罔極, 乃居祖父墓次,晨夕拜跪。跣足負土,培祖父二墓,寒暑竭力,積年不已。見者莫 不哀嘆。尚書聞奏,標其門閭。
jīng kě, hé dōng yī shì rén yě. xìng zhì pǔ, róng zhǐ yǒu yì yú rén. néng kǔ shēn qín lì, gōng yǎng qí mǔ, suí shí gān zhǐ, zhōng wú guì fá. mǔ sàng, shuǐ jiāng bù rù kǒu sān rì, bēi hào pǐ yǒng, jué ér hòu sū zhě shù sì. zàng mǔ zhī hòu, suì lú yú mù cè, zhòu yè bēi kū, fù tǔ chéng fén, péng fà bù zhì, cài shí yǐn shuǐ ér yǐ. rán kě jiā jiù mù, yíng yù jí dà, zhēn wú zhì shēn, qù jiā shí yú lǐ. ér kě dú sù qí zhōng, yǔ qín shòu zá chù, āi gǎn yuǎn jìn, yì lǐ chēng zhī. dà tǒng zhōng, kě xiāng rén yǐ kě xiào xíng zú yǐ quàn lì fēng sú, nǎi shàng yán yān. zhōu wén lìng zhōu xiàn biǎo yì zhī. jí fú zhōng zhī hòu, yóu ruò jū sàng. dà zhǒng zǎi jìn gōng hù wén kě xiào xíng, tè yǐn jiàn yān. yǔ kě yán lùn, shí yǒu huì yú hù yì. ér hù yì zhì xiào, qí mǔ yán shì, méi yú dí jìng, bù cè cún wáng. měi jiàn kě, zì shāng jiǔ guāi xī xià, ér zhòng kě zhì xìng. kě zú hòu, hù yóu sī qí chún xiào, shōu kě qī zǐ yú jīng chéng, héng gěi qí yī shí.
荊可,河東猗氏人也。性質樸,容止有異於人。能苦身勤力,供養其母,隨時 甘旨,終無匱乏。母喪,水漿不入口三日,悲號擗踴,絕而後蘇者數四。葬母之後, 遂廬於墓側,晝夜悲哭,負土成墳,蓬髮不櫛,菜食飲水而已。然可家舊墓,塋域 極大,榛蕪至深,去家十餘里。而可獨宿其中,與禽獸雜處,哀感遠近,邑里稱之。 大統中,可鄉人以可孝行足以勸勵風俗,乃上言焉。周文令州縣表異之。及服終之 後,猶若居喪。大冢宰、晉公護聞可孝行,特引見焉。與可言論,時有會於護意。 而護亦至孝,其母閻氏,沒於敵境,不測存亡。每見可,自傷久乖膝下,而重可至 性。可卒後,護猶思其純孝,收可妻子於京城,恆給其衣食。
qín zú, shàng jùn luò chuān rén yě. zǔ bái fù guàn, bìng yǒu zhì xìng, wén yú lǘ lǐ. wèi tài hé zhōng, bǎn bái yǐng zhōu cì shǐ. dà tǒng zhōng, bǎn guàn lì chéng jùn shǒu. zú xìng zhì xiào, shì qīn jié lì. jí fù sàng, āi huǐ guò lǐ, měi yī tòng kū, suān gǎn xíng lù. jì yǐ mǔ zài, héng yì gē āi qíng, yǐ wèi qí mǔ yì. sì shí zhēn xiū, wèi cháng guì fá. yǔ dì róng xiān, fù xiāng yǒu ài, guī mén zhī zhōng, yí yí rú yě. xún ér qí mǔ yòu méi, kū qì wú shí, wéi yǐn shuǐ shí cài ér yǐ. zhōng sàng zhī hòu, yóu shū shí, bù rù fáng shì èr shí xǔ nián. xiāng lǐ xián tàn yì zhī. qí yì rén wáng yuán dá děng qī shí yú rén shàng qí zhuàng, yǒu zhào biǎo qí mén lǘ.
秦族,上郡洛川人也。祖白、父雚,並有至性,聞於閭里。魏太和中,板白潁 州刺史。大統中,板雚酈城郡守。族性至孝,事親竭力。及父喪,哀毀過禮,每一 慟哭,酸感行路。既以母在,恆抑割哀情,以慰其母意。四時珍羞,未嘗匱乏。與 弟榮先,復相友愛,閨門之中,怡怡如也。尋而其母又沒,哭泣無時,唯飲水食菜 而已。終喪之後,猶蔬食,不入房室二十許年。鄉里咸嘆異之。其邑人王元達等七 十餘人上其狀,有詔表其門閭。
róng xiān yì zhì xiào, zāo fù sàng, āi mù bù yǐ, suì yǐ huǐ zú. yì lǐ huà qí xiào xíng. zhōu wén jiā zhī, nǎi xià zhào bāo měi qí xíng, zèng cāng zhōu cì shǐ, yǐ jīng jué yì.
榮先亦至孝,遭父喪,哀慕不已,遂以毀卒。邑里化其孝行。周文嘉之,乃下 詔褒美其行,贈滄州刺史,以旌厥異。
huáng fǔ xiá, zì yǒng xián, hé dōng fén yīn rén yě. lěi shì hán wēi, ér xiāng lǐ chēng qí hé mù. xiá xìng chún zhì, shǎo sàng fù, shì mǔ yǐ xiào wén. hòu zāo mǔ sàng, nǎi lú yú mù cè, fù tǔ wèi fén. fù yú mù nán zuò yī chán kū, yīn yǔ zé chuān kū, qíng jì zé yíng mù. xiǎo xī qín lì, wèi cháng zàn tíng. jī yǐ suì nián, fén gāo shù zhàng, zhōu huí wǔ shí yú bù, chán kū zhòng tái liǎng zā, zǒng chéng shí yǒu èr shì, zhōng jiān háng dào, kě róng bǎi rén. xiá shí zhōu zhěn kuài, zhì fēng mù yǔ, xíng róng kū cuì, jiā rén bù shí. dāng qí yíng mù zhī chū, nǎi yǒu chī niǎo gè yī, pái huái bēi míng, bù lí mù cè, ruò zhù xiá zhě, jīng yuè yú rì nǎi qù. yuǎn jìn wén qí zhì xiào, jìng yǐ mǐ miàn yí zhī, xiá jiē shòu ér bù shí, xī yǐ yíng fú zhāi yān. jùn xiàn biǎo shàng qí zhuàng, yǒu zhào jīng yì zhī.
皇甫遐,字永賢,河東汾陰人也。累世寒微,而鄉里稱其和睦。遐性純至,少 喪父,事母以孝聞。後遭母喪,乃廬於墓側,負土為墳。復於墓南作一禪窟,陰雨 則穿窟,晴霽則營墓。曉夕勤力,未嘗暫停。積以歲年,墳高數丈,周回五十餘步, 禪窟重台兩匝,總成十有二室,中間行道,可容百人。遐食粥枕塊,櫛風沐雨,形 容枯悴,家人不識。當其營墓之初,乃有鴟鳥各一,徘徊悲鳴,不離墓側,若助遐 者,經月余日乃去。遠近聞其至孝,競以米麵遺之,遐皆受而不食,悉以營佛齋焉。 郡縣表上其狀,有詔旌異之。
zhāng yuán, zì xiào shǐ, hé běi ruì chéng rén yě. zǔ chéng, jiǎ píng yáng jùn shǒu. fù yán jùn, shì zhōu jùn, lèi wèi gōng cáo zhǔ bù. bìng yǐ chún zhì wèi xiāng lǐ suǒ tuī. yuán xìng qiān jǐn, yǒu xiào xíng, wēi shè jīng shǐ, rán jīng shì diǎn. nián liù suì, qí zǔ yǐ qí xià zhōng rè, yù jiāng yuán jiù jǐng yù. yuán gù bù kěn cóng, wèi qí tān xì, nǎi yǐ zhàng jī qí tóu yuē: rǔ hé wèi bù kěn yù? yuán duì yuē: yī yǐ gài xíng, wèi fù qí xiè. yuán bù néng xiè lù qí tǐ yú bái rì zhī xià. zǔ yì ér shě zhī.
張元,字孝始,河北芮城人也。祖成,假平陽郡守。父延俊,仕州郡,累為功 曹主簿。並以純至為鄉里所推。元性謙謹,有孝行,微涉經史,然精釋典。年六歲, 其祖以其夏中熱,欲將元就井浴。元固不肯從,謂其貪戲,乃以杖擊其頭曰:「汝 何為不肯浴?」元對曰:「衣以蓋形,為覆其褻。元不能褻露其體於白日之下。」 祖異而舍之。
nán lín yǒu èr xìng shù, xìng shú duō luò yuán yuán zhōng. zhū xiǎo ér jìng qǔ ér shí zhī. yuán suǒ de zhě, sòng hái qí zhǔ. shù mò yǒu gǒu zǐ wèi rén suǒ qì zhě, yuán jí shōu ér yǎng zhī. qí shū fù nù yuē: hé yòng cǐ wèi! jiāng yù gèng qì zhī. yuán duì yuē: yǒu shēng zhī lèi, mò bù zhòng qí xìng mìng. ruò tiān shēng tiān shā, zì rán zhī lǐ. jīn wèi rén suǒ qì ér sǐ, fēi qí dào yě. ruò jiàn ér bù shōu yǎng, wú rén xīn yě. shì yǐ shōu ér yǎng zhī. shū fù gǎn qí yán, suì xǔ yān. wèi jǐ, nǎi yǒu gǒu mǔ xián yī sǐ tù zhì yuán qián ér qù.
南鄰有二杏樹,杏熟多落元園中。諸小兒競取而食之。元所得者,送還其主。 樹陌有狗子為人所棄者,元即收而養之。其叔父怒曰:「何用此為!」將欲更棄之。 元對曰:「有生之類,莫不重其性命。若天生天殺,自然之理。今為人所棄而死, 非其道也。若見而不收養,無仁心也。是以收而養之。」叔父感其言,遂許焉。未 幾,乃有狗母銜一死兔置元前而去。
jí yuán nián shí liù, qí zǔ sàng míng sān nián. yuán héng yōu qì, zhòu yè dú fú jīng, lǐ bài yǐ qí fú yòu. hòu dú yào shī jīng, jiàn máng zhě dé shì zhī yán. suì qǐng qī sēng, rán qī dēng, qī rì qī yè zhuǎn yào shī jīng xíng dào. měi yán: tiān rén shī hū! yuán wèi sūn bù xiào, shǐ zǔ sàng míng. jīn yǐ dēng guāng pǔ shī fǎ jiè, yuàn zǔ mù jiàn míng, yuán qiú dài àn. rú cǐ jīng qī rì, qí yè mèng jiàn yī lǎo wēng, yǐ jīn chán liáo qí zǔ mù, yú mèng zhōng xǐ yuè, suì jí jīng jué. nǎi biàn gào jiā rén. sān rì, zǔ mù guǒ míng. qí hòu, zǔ wò jí zài zhōu, yuán héng suí zǔ suǒ shí duō shǎo, yī guān bù jiě, dàn xī fú shì. jí zǔ méi, hào yǒng jué ér hòu sū. suí qí fù, shuǐ jiāng bù rù kǒu sān rì. xiāng lǐ xián tàn yì zhī. xiàn bó shì yáng guǐ děng èr bǎi yú rén shàng qí zhuàng, yǒu zhào biǎo qí mén lǘ.
及元年十六,其祖喪明三年。元恆憂泣,晝夜讀佛經,禮拜以祈福祐。後讀 《藥師經》,見「盲者得視」之言。遂請七僧,然七燈,七日七夜轉《藥師經》行 道。每言:「天人師乎!元為孫不孝,使祖喪明。今以燈光普施法界,願祖目見明, 元求代暗。」如此經七日,其夜夢見一老翁,以金鑱療其祖目,於夢中喜躍,遂即 驚覺。乃遍告家人。三日,祖目果明。其後,祖臥疾再周,元恆隨祖所食多少,衣 冠不解,旦夕扶侍。及祖沒,號踴絕而後蘇。隨其父,水漿不入口三日。鄉里咸嘆 異之。縣博士楊軌等二百餘人上其狀,有詔表其門閭。
wáng bān, zì jǐng yàn, tài yuán qí rén yě. fù sēng biàn, nán shǐ yǒu chuán. bān shǎo chù tǎng, yǒu wén wǔ gàn jú. sēng biàn píng hóu jǐng, liú bān jīng zhōu. yù liáng yuán dì wèi zhōu shī suǒ xiàn, bān yīn rù guān. wén qí fù wèi chén wǔ dì suǒ shā, hào tòng ér jué, shí qǐng nǎi sū, kū bù jué shēng, huǐ jí gǔ lì. zhì fú què, cháng bù yī shū shí, jí gǎo ér wò. zhōu míng dì jiā zhī, zhào shòu zuǒ shì shàng shì. lèi qiān hàn zhōng tài shǒu, xún bài yí tóng sān sī.
王頒,字景彥,太原祁人也。父僧辯,《南史》有傳。頒少俶儻,有文武干局。 僧辯平侯景,留頒荊州。遇梁元帝為周師所陷,頒因入關。聞其父為陳武帝所殺, 號慟而絕,食頃乃蘇,哭不絕聲,毀瘠骨立。至服闋,常布衣蔬食,藉藁而臥。周 明帝嘉之,召授左侍上士。累遷漢中太守,尋拜儀同三司。
suí kāi huáng chū, yǐ píng mán gōng, jiā kāi fǔ, fēng shé qiū xiàn gōng. xiàn qǔ chén zhī cè, shàng lǎn ér yì zhī, zhào jiàn, yán bì xū xī, shàng wèi zhī gǎi róng. jí dà jǔ fá chén, bān zì qǐng xíng. lǜ bīng shù bǎi rén, cóng hán qín hǔ xiān fēng yè jì, lì zhàn bèi shāng. kǒng bù kān fù dòu, bēi gǎn wū yàn. yè zhōng shuì, mèng yǒu rén shòu yào, bǐ wù ér chuāng bù tòng. shí rén yǐ wèi xiào gǎn.
隋開皇初,以平蠻功,加開府,封蛇丘縣公。獻取陳之策,上覽而異之,召見, 言畢歔欷,上為之改容。及大舉伐陳,頒自請行。率兵數百人,從韓擒虎先鋒夜濟, 力戰被傷。恐不堪復斗,悲感嗚咽。夜中睡,夢有人授藥,比寤而瘡不痛。時人以 為孝感。
jí chén miè, bān mì zhào fù zài shí shì zú, dé qiān yú rén, duì zhī tì qì. qí jiān zhuàng shì huò wèn yuē: láng jūn chóu chǐ yǐ xuě, ér bēi āi bù zhǐ zhě, jiāng bù wèi bà xiān zǎo sǐ, bù dé shǒu rèn zhī xié? qǐng fā qí qiū lǒng, dòu chèn fén gǔ, yì kě shēn xiào xīn yǐ. bān dùn sāng chén xiè, é jǐn liú xiě, dá yuē: qí wèi fén yíng shén dà, kǒng yī xiāo fā jué, bù jí qí shī, gèng zhì míng cháo, shì nǎi zhāng lù. zhū rén qǐng jù qiāo chā. yú shì yè fā qí líng, pōu guān, jiàn chén wǔ dì xū jiē bù là, qí běn jiē chū zì gǔ zhōng. bān suì fén gǔ qǔ huī, tóu shuǐ yǐn zhī. jì ér zì fù guī zuì. jìn wáng biǎo qí zhuàng. wén dì yuē: zhèn yǐ yì píng chén. wáng bān suǒ wèi, yì xiào yì zhī dào, hé rěn zuì zhī? shě ér bù wèn. yǒu sī lù qí zhàn gōng, jiāng jiā zhù guó, cì wù wǔ qiān duàn. bān gù cí yuē: chén yuán guó wēi líng, dé xuě yuàn chǐ, běn xīn xùn sī, fēi shì wèi guó. suǒ jiā guān shǎng, zhōng bù gǎn dāng. dì cóng zhī. bài dài zhōu cì shǐ, shén yǒu huì zhèng. zú yú qí zhōu cì shǐ.
及陳滅,頒密召父在時士卒,得千餘人,對之涕泣。其間壯士或問曰:「郎君 仇恥已雪,而悲哀不止者,將不為霸先早死,不得手刃之邪?請發其丘隴,斗櫬焚 骨,亦可申孝心矣。」頒頓桑陳謝,額盡流血,答曰:「其為墳塋甚大,恐一宵發 掘,不及其屍,更至明朝,事乃彰露。」諸人請具鍬鍤。於是夜發其陵,剖棺,見 陳武帝須皆不落,其本皆出自骨中。頒遂焚骨取灰,投水飲之。既而自縛歸罪。晉 王表其狀。文帝曰:「朕以義平陳。王頒所為,亦孝義之道,何忍罪之?」舍而不 問。有司錄其戰功,將加柱國,賜物五千段。頒固辭曰:「臣緣國威靈,得雪怨恥, 本心徇私,非是為國。所加官賞,終不敢當。」帝從之。拜代州刺史,甚有惠政。 卒於齊州刺史。
dì kuǐ, zì jǐng wén. nián shù suì ér jiāng líng wáng, tóng zhū xiōng rù guān. shǎo hǎo yóu xiá, nián èr shí, shàng bù zhī shū, wèi qí xiōng yóng suǒ zé nù. yú shì gǎn jī, shǐ dú xiào jīng lùn yǔ, zhòu yè bù juàn, suì dú zuǒ chuán lǐ yì shī shū, nǎi tàn yuē: shū wú bù kě dú zhě. qín xué lèi zài, suì biàn tōng wǔ jīng, jiū qí zhǐ qù, dà wèi rú zhě suǒ chēng. jiě zhuì wén, shàn tán huà. nián sān shí, zhōu wǔ dì yǐn wèi lù mén xué shì, měi yǒu yì jué, duō kuǐ suǒ wèi. xìng shí zhēn míng, jīng lì bù juàn, hǎo dú zhū zi, biàn jì yì shū, yǐ bó wù chēng. yòu xiǎo bīng fǎ, yì yǒu cóng héng zhī zhì, měi tàn bù féng shí, cháng yǐ jiāng xiāng zì xǔ.
弟頍,字景文。年數歲而江陵亡,同諸兄入關。少好遊俠,年二十,尚不知書, 為其兄顒所責怒。於是感激,始讀《孝經》、《論語》,晝夜不倦,遂讀《左傳》、 《禮》、《易》、《詩》、《書》,乃嘆曰:「書無不可讀者。」勤學累載,遂遍 通《五經》,究其旨趣,大為儒者所稱。解綴文,善談話。年三十,周武帝引為露 門學士,每有議決,多頍所為。性識甄明,精力不倦,好讀諸子,遍記異書,以博 物稱。又曉兵法,益有從橫之志,每嘆不逢時,常以將相自許。
kāi huáng wǔ nián, shòu zhù zuò zuǒ láng, xún lìng yú guó zi jiǎng shòu. huì dì qīn lín shì diàn. guó zi jì jiǔ yuán shàn jiǎng xiào jīng, kuǐ yǔ xiāng lùn nán, cí yì fēng qǐ, shàn wǎng wǎng jiàn qū. dì dà qí zhī, chāo shòu guó zi bó shì. hòu zuò shì jiě zhí, pèi fáng lǐng nán.
開皇五年,授著作佐郎,尋令於國子講授。會帝親臨釋奠。國子祭酒元善講 《孝經》,頍與相論難,詞義鋒起,善往往見屈。帝大奇之,超授國子博士。後坐 事解職,配防嶺南。
shù zài, shòu hàn wáng liàng fǔ zī yì cān jūn, wáng shén lǐ zhī. shí liàng jiàn fáng líng jí qín shǔ èr wáng xiāng cì fèi chù, qián yǒu yì zhì. kuǐ yīn quàn liàng shàn jiǎ bīng. jí wén dì bēng, liàng suì jǔ bīng fǎn, duō kuǐ zhī jì yě. kuǐ hòu shù jìn qí cè, liàng bù néng yòng. yáng sù zhì hāo zé, jiāng zhàn. kuǐ wèi qí zǐ yuē: qì hòu shū bù jiā, bīng bì bài. rǔ kě suí cóng wǒ. jì ér bīng bài, kuǐ jiāng guī tū jué. zhì shān zhōng, jìng lù duàn jué, zhī bì bù miǎn. wèi qí zǐ yuē: wú zhī jì móu, bù jiǎn yáng sù, dàn wèi yán bù jiàn cóng, suì zhì yú cǐ. bù néng zuò shòu qín zhí, yǐ chéng shù zi zhī míng yě. wú sǐ hòu, rǔ shèn wù guò qīn gù! yú shì zì shā, yì zhī shí kū zhōng. qí zi shù rì bù dé shí, suì guò qí gù rén, jìng wèi suǒ qín. yáng sù qiú kuǐ shī dé zhī, zhǎn shǒu, xiāo yú tài yuán. suǒ zhuàn wǔ jīng dà yì sān shí juǎn, yǒu jí èr shí juǎn, bìng yīn bīng luàn, wú fù cún yān.
數載,授漢王諒府諮議參軍,王甚禮之。時諒見房陵及秦、蜀二王相次廢黜, 潛有異志。頍陰勸諒繕甲兵。及文帝崩,諒遂舉兵反,多頍之計也。頍後數進奇策, 諒不能用。楊素至蒿澤,將戰。頍謂其子曰:「氣候殊不佳,兵必敗。汝可隨從我。」 既而兵敗,頍將歸突厥。至山中,徑路斷絕,知必不免。謂其子曰:「吾之計謀, 不減楊素,但為言不見從,遂至於此。不能坐受禽執,以成豎子之名也。吾死後, 汝慎勿過親故!」於是自殺,瘞之石窟中。其子數日不得食,遂過其故人,竟為所 禽。楊素求頍屍得之,斬首,梟於太原。所撰《五經大義》三十卷,有集二十卷, 並因兵亂,無復存焉。
yáng qìng, zì bó yuè, hé jiān rén yě. zǔ xuán fù gāng, bìng yǐ zhì xiào zhī míng. qìng měi róng zhǐ, xìng biàn huì. nián shí liù, qí guó zi bó shì xú zūn míng jiàn ér yì zhī. jí zhǎng, pō shè shū jì. nián èr shí wǔ, jùn chá xiào lián, yǐ shì yǎng bù fù. mǔ yǒu jí, bù jiě jīn dài zhě qī xún. jí jū mǔ yōu, āi huǐ gǔ lì, fù tǔ chéng fén. qí wén xuān biǎo qí mén lǘ, cì bó jí mián sù gè yǒu chà. suí wén dì shòu chán, lǚ jiā bāo shǎng, zhuó shòu yí tóng sān sī, bǎn píng yáng tài shǒu. zú yú jiā.
楊慶,字伯悅,河間人也。祖玄、父剛,並以至孝知名。慶美容止,性辯慧。 年十六,齊國子博士徐遵明見而異之。及長,頗涉書記。年二十五,郡察孝廉,以 侍養不赴。母有疾,不解襟帶者七旬。及居母憂,哀毀骨立,負土成墳。齊文宣表 其門閭,賜帛及綿粟各有差。隋文帝受禪,屢加褒賞,擢授儀同三司,板平陽太守。 卒於家。
tián yì, bù zhī hé xǔ rén yě. yǎng mǔ yǐ xiào wén. qí hòu mǔ wò jí suì yú, yì qīn yì zào shī, mǔ shí zé shí, mǔ bù shí zé bù shí. suí kāi huáng zhōng, mǔ huàn bào lì. yì wèi zhòng dú yào, suì qīn cháng huì è. mǔ zhōng, yì yī tòng ér jué. qī yì bù shèng āi ér sǐ. xiāng rén hòu gòng zàng zhī.
田翼,不知何許人也。養母以孝聞。其後母臥疾歲余,翼親易燥濕,母食則食, 母不食則不食。隋開皇中,母患暴痢。翼謂中毒藥,遂親嘗穢惡。母終,翼一慟而 絕。妻亦不勝哀而死。鄉人厚共葬之。
niǔ yīn, zì xiào zhèng, hé dōng ān yì rén yě. xìng zhì xiào. zhōu wǔ chéng zhōng, fù mǔ sàng, lú yú mù cè, fù tǔ chéng fén. lú qián shēng má yī zhū, gāo zhàng xǔ, wéi zhī hé gǒng, zhī yè yù mào, dōng xià héng qīng. yǒu niǎo qī shàng, yīn jǔ shēng kū, niǎo jí bēi míng. shí rén yì zhī. zhōu wǔ dì biǎo qí lǘ, zhuó shòu gān táng lìng. suí kāi huáng chū zú.
紐因,字孝政,河東安邑人也。性至孝。周武成中,父母喪,廬於墓側,負土 成墳。廬前生麻一株,高丈許,圍之合拱,枝葉郁茂,冬夏恆青。有鳥棲上,因舉 聲哭,鳥即悲鳴。時人異之。周武帝表其閭,擢授甘棠令。隋開皇初卒。
zi shì xióng, shǎo zhì zhí xiào yǒu. sàng fù, fù lú yú mù cè, fù tǔ chéng fén. qí tíng qián yǒu yī huái shù, xiān shén yù mào, jí shì xióng jū sàng, shù suì kū sǐ. fú què hái zhái, sǐ huái fù róng. suí wén dì wén zhī, tàn qí fù zǐ zhì xiào, xià zhào bāo yáng, hào qí jū wèi lèi dé lǐ.
子士雄,少質直孝友。喪父,復廬於墓側,負土成墳。其庭前有一槐樹,先甚 郁茂,及士雄居喪,樹遂枯死。服闋還宅,死槐復榮。隋文帝聞之,嘆其父子至孝, 下詔褒揚,號其居為累德里。
liú shì jùn, péng chéng rén yě. xìng zhì xiào. dīng mǔ sàng, jué ér fù sū zhě shù yǐ, sháo yǐn bù rù kǒu zhě qī rì. lú yú mù cè, fù tǔ chéng fén, liè zhí sōng bǎi, hǔ láng xún rǎo, wèi zhī qǔ shí. suí wén dì shòu chán, biǎo qí mén lǘ.
劉仕俊,彭城人也。性至孝。丁母喪,絕而復甦者數矣,勺飲不入口者七日。 廬於墓側,負土成墳,列植松柏,虎狼馴擾,為之取食。隋文帝受禪,表其門閭。
dí pǔ lín, chǔ qiū rén yě. shì qīn yǐ xiào wén. zhōu jùn pì jiē bù jiù, gōng gēng sè yǎng. xiāng lǘ wèi wèi chǔ qiū xiān shēng. hòu fù mǔ jí, qīn yì zǎo shī, bù jiě yī zhě qī xún. dà yè chū, fù mǔ jù zhōng, āi huǐ dài jiāng miè xìng. lú yú mù cè, fù tǔ chéng fén. shèng dōng bù yī zēng xù, wéi zhe dān cuī ér yǐ. jiā yǒu niǎo quǎn, suí qí zài mù, ruò pǔ lín āi lín, quǎn yì bēi hào, jiàn zhě jiē yì. yǒu èr què cháo qí lú qián bǎi shù, rù lú xún xiá, wú suǒ jīng jù. sī lì xún chá, zòu qí xiào gǎn, zhuó shòu xiào yáng lìng.
翟普林,楚丘人也。事親以孝聞。州郡辟皆不就,躬耕色養。鄉閭謂為楚丘先 生。後父母疾,親易澡濕,不解衣者七旬。大業初,父母俱終,哀毀殆將滅性。廬 於墓側,負土成墳。盛冬不衣繒絮,唯著單縗而已。家有鳥犬,隨其在墓,若普林 哀臨,犬亦悲號,見者嗟異。有二鵲巢其廬前柏樹,入廬馴狎,無所驚懼。司隸巡 察,奏其孝感,擢授孝陽令。
huá qiū, jí jùn lín hé rén yě. yòu sàng fù, shì mǔ yǐ xiào wén. jiā pín, yōng lìn wèi yǎng. qí mǔ huàn jí, qiū róng mào huǐ cuì, bìn xū jǐn gǎi. mǔ zhōng, suì jué zhì mù, fā jǐn tū luò. lú yú mù cè, fù tǔ chéng fén. yǒu rén yù zhù zhī zhě, qiū zhé bài ér zhǐ zhī. suí dà yè chū, diào hú pí, jùn xiàn dà liè. yǒu yī tù, zhú zhī, bēn rù qiū lú zhōng, nì qiū xī xià. liè rén zhì lú suǒ, yì ér miǎn zhī. zì ěr, cǐ tù cháng sù lú zhōng, xún qí zuǒ yòu. jùn xiàn jiā qí xiào gǎn, jù yǐ zhuàng wén. jiàng shǐ láo wèn, ér biǎo qí mén lǘ. hòu qún dào qǐ, cháng wǎng lái lú zhī zuǒ yòu, xián xiāng jiè yuē: wù fàn xiào zǐ xiāng. lài qiū quán zhě shén zhòng.
華秋,汲郡臨河人也。幼喪父,事母以孝聞。家貧,傭賃為養。其母患疾,秋 容貌毀悴,鬢須盡改。母終,遂絕櫛沐,發盡禿落。廬於墓側,負土成墳。有人慾 助之者,秋輒拜而止之。隋大業初,調狐皮,郡縣大獵。有一兔,逐之,奔入秋廬 中,匿秋膝下。獵人至廬所,異而免之。自爾,此兔常宿廬中,馴其左右。郡縣嘉 其孝感,具以狀聞。降使勞問,而表其門閭。後群盜起,常往來廬之左右,咸相誡 曰:「勿犯孝子鄉。」賴秋全者甚眾。
xú xiào sù, jí jùn rén yě. zōng zú shù shí jiā, duō yǐ háo chǐ xiāng shàng, wéi xiào sù jiǎn yuē. shì qīn yǐ xiào wén. suī zài yòu xiǎo, zōng dǎng jiān měi yǒu zhēng sòng, jiē zhì xiào sù suǒ píng lùn, duǎn zhě wú bù yǐn jiù ér tuì. xiào sù zǎo gū, bù shí fù. jí zhǎng, wèn qí mǔ fù zhuàng, yīn huà gōng tú qí xíng, gòu miào zhì zhī ér dìng shěng yān, shuò wàng xiǎng jì. yǎng mǔ zhì xiào, shù shí nián jiā rén wèi jiàn qí fèn huì sè. mǔ lǎo jí, xiào sù shì yì zào shī, yōu cuì shù nián, jiàn zhě mò bù bēi dào. mǔ zhōng, xiào sù rú shū yǐn shuǐ, shèng dōng dān cuī, huǐ jí gǔ lì. zǔ fù mǔ fù mǔ mù, jiē fù tǔ chéng fén. lú yú mù suǒ sì shí yú zài, bèi fā tú xiǎn, suì yǐ zhōng shēn.
徐孝肅,汲郡人也。宗族數十家,多以豪侈相尚,唯孝肅儉約。事親以孝聞。 雖在幼小,宗黨間每有爭訟,皆至孝肅所平論,短者無不引咎而退。孝肅早孤,不 識父。及長,問其母父狀,因畫工圖其形,構廟置之而定省焉,朔望享祭。養母至 孝,數十年家人未見其忿恚色。母老疾,孝肅視易燥濕,憂悴數年,見者莫不悲悼。 母終,孝肅茹蔬飲水,盛冬單縗,毀瘠骨立。祖父母、父母墓,皆負土成墳。廬於 墓所四十餘載,被發徒跣,遂以終身。
qí dì dé bèi zhōng, zi chù mò, yòu lú yú mù cè. yì shì chēng xiào yān.
其弟德備終,子處默,又廬於墓側。弈世稱孝焉。
lùn yuē: sāi tiān dì ér héng sì hǎi zhě, wéi xiào ér yǐ yǐ. rán zé xiào shǐ ài jìng zhī fāng, zhōng jí āi sī zhī dào, jué yì duō xù, qí xīn yī yān. ruò shàng zhì bǐng zì rán zhī zhì, zhōng yōng yǒu qǐ jí zhī yì, jí qí chéng míng, qí měi yī yě. zhǎng sūn lǜ děng huò chū gōng qīng zhī xù, jí lǐ jiào zhī zī huò chū máo dá zhī xià, fēi jiǎng quàn suǒ de. bìng yīn xīn chéng lǐ, bù yú lǐ jiào, gǎn tōng suǒ zhì, guàn zhī shén míng. nǎi yǒu fù tǔ chéng fén, zhì huǐ miè xìng, suī guāi xiān wáng zhī diǎn zhì, yì guān guò ér zhī rén yǐ.
論曰:塞天地而橫四海者,唯孝而已矣。然則孝始愛敬之方,終極哀思之道, 厥亦多緒,其心一焉。若上智稟自然之質,中庸有企及之義,及其成名,其美一也。 長孫慮等或出公卿之緒,藉禮教之資;或出茆笪之下,非獎勸所得。並因心乘理, 不逾禮教,感通所致,貫之神明。乃有負土成墳,致毀滅性,雖乖先王之典制,亦 觀過而知仁矣。