jié yì
節義
yú shén mén duàn jìn shí wén dé jí gù wáng xuán wēi lóu tí liú kě hóu zhū zhǎng shēng yú tí mǎ bā lóng mén wén ài cháo qīng liú hóu rén shí zǔ xìng shào hóng zhé wáng róng shì hú xiǎo biāo sūn dào dēng lǐ jǐ zhāng ān zǔ wáng lǘ liú yè xìng gài jùn guō yǎn dá lóng chāo yǐ sù gū fú bǎo lǐ táng dù shū pí liú hóng yóu yuán zhāng xū tuó yáng shàn huì lú chǔ liú zi yì yáo jūn sù chén xiào yì zhāng jì xún dù sōng yūn guō shì jùn láng fāng guì
於什門 段進 石文德 汲固 王玄威 婁提 劉渴侯 硃長生 於提 馬八 龍 門文愛 晁清 劉侯仁 石祖興 邵洪哲 王榮世 胡小彪 孫道登 李幾 張安祖 王閭劉業興 蓋俊 郭琰 沓龍超 乙速孤佛保李棠 杜叔毗 劉弘 游元 張須陀 楊善會 盧楚 劉子翊 堯君素 陳孝意 張季珣杜松贇 郭世俊 郎方貴
yì chēng: lì rén zhī dào, yuē rén yǔ yì. gài shì zhī chéng míng, zài sī èr zhě. gù gǔ rén yǐ tiān xià wèi dà, fāng shēn zé qīng shēng wèi zhòng yǐ, bǐ yì zé qīng. rán zé sǐ yǒu zhòng yú tài shān, guì qí lǐ quán yě shēng yǒu qīng yú hóng máo, zhòng qí yì quán yě. gù shēng wú zài dé, sǐ bù kě zhuī. ér rén dào bù yuǎn, zé shā shēn yǐ xùn yì zhòng yú shēng, zé juān qū ér jiàn. lóng féng yǔn mìng yú xià guǐ, bǐ gàn jié jié yú shāng xīn, shēn kuǎi duàn bì yú qí zhuāng, hóng yǎn nà gān yú wèi yì, hàn zhī jì xìn luán bù, jìn zhī xiàng xióng jī shào, bìng bù dàn yú wēi wáng, yǐ dǎo zhōng zhēn zhī jié. suī gōng wèi cún yú shè jì, lì wú jiù yú diān zhuì. rán shì bǐ gǒu miǎn zhī tú, guàn sān guāng ér dòng jiǔ quán yǐ. fán zài lì míng zhī shì, mò bù shù jǐ yān. rán zhì lín nán wàng shēn, jiàn wēi shòu mìng, suī sī wén bù zhuì, ér xíng zhī gài guǎ. gù zhī shì zhī suǒ zhòng, xìn zài cí hū. fēi fū nèi huái tiě shí zhī xīn, wài fù líng shuāng zhī jié, shú néng xíng zhī ruò mìng, fù dǎo rú guī zhě hū! zì wèi qì suí, nián yú èr bǎi, ruò nǎi suì hán jiàn sōng bǎi, jí fēng zhī jìn cǎo, qiān zài zhī hòu, lǐn lǐn yóu shēng. qǐ dú wén bǐ bó yí, nuò fū lì zhì, yì jì jiāng lái jūn zǐ, yǒu suǒ shù jǐ.
《易》稱:「立人之道,曰仁與義。」蓋士之成名,在斯二者。故古人以天下 為大,方身則輕;生為重矣,比義則輕。然則死有重於太山,貴其理全也;生有輕 於鴻毛,重其義全也。故生無再得,死不可追。而仁道不遠,則殺身以徇;義重於 生,則捐軀而踐。龍逢殞命於夏癸,比干竭節於商辛,申蒯斷臂於齊莊,弘演納肝 於衛懿,漢之紀信、欒布,晉之向雄、嵇紹,並不憚於危亡,以蹈忠貞之節。雖功 未存於社稷,力無救於顛墜。然視彼苟免之徒,貫三光而洞九泉矣。凡在立名之士, 莫不庶幾焉。然至臨難忘身,見危授命,雖斯文不墜,而行之蓋寡。固知士之所重, 信在慈乎。非夫內懷鐵石之心,外負陵霜之節,孰能行之若命,赴蹈如歸者乎!自 魏訖隋,年餘二百,若乃歲寒見松柏,疾風知勁草,千載之後,懍懍猶生。豈獨聞 彼伯夷,懦夫立志,亦冀將來君子,有所庶幾。
wèi shū xù yú shén mén duàn jìn shí wén dé jí gù wáng xuán wēi lóu tí liú kě hóu zhū zhǎng shēng mǎ bā lóng mén wén ài cháo qīng liú hóu rén shí zǔ xìng shào hóng zhé wáng róng shì hú xiǎo biāo sūn dào dēng lǐ jǐ zhāng ān zǔ wáng lǘ yǐ wèi jié yì chuán, jīn yòu jiǎn dé guō yǎn dá lóng chāo yǐ sù gū fú bǎo, jí zhōu shū xiào jié chuán lǐ táng dù shū pí fù zhī. yòu àn qí shū bù lì cǐ piān, ér suí shū xù liú hóng huáng fǔ dàn yóu yuán féng cí míng zhāng xū zhì yáng shàn huì dú gū shèng yuán wén dōu lú chǔ liú zi yì yáo jūn sù wèi chéng jié chuán. jīn huáng fǔ dàn féng cí míng dú gū shèng yuán wén dōu gè fù qí jiā chuán, qí yú bìng fù cǐ piān, yòu jiǎn qǔ suí shū xiào yì chuán láng fāng guì guō shì jùn yì fù zhī, yǐ bèi jié wén chuán yún.
《魏書》序於什門、段進、石文德、汲固、王玄威、婁提、劉渴侯、硃長生、 馬八龍、門文愛、晁清、劉侯仁、石祖興、邵洪哲、王榮世、胡小彪、孫道登、李 幾、張安祖、王閭以為《節義傳》,今又檢得郭琰、沓龍超、乙速孤佛保,及《周 書孝節傳》李棠、杜叔毗附之。又案《齊書》不立此篇,而《隋書》序劉弘、皇甫 誕、游元、馮慈明、張須阤、楊善會、獨孤盛、元文都、盧楚、劉子翊、堯君素為 《誠節傳》。今皇甫誕、馮慈明、獨孤盛、元文都各附其家傳,其餘並附此篇,又 檢取《隋書孝義傳》郎方貴、郭世俊亦附之,以備《節文傳》雲。
yú shén mén, dài rén yě. wèi míng yuán shí wèi yè zhě, shǐ yù féng bá. jí zhì hé lóng, zhù wài bù rù, shǐ wèi bá yuē: dà wèi huáng dì yǒu zhào, xū féng zhǔ chū shòu, rán hòu gǎn rù. bá shǐ rén qiān bī lìng rù. jiàn bá bù bài, bá lìng rén àn qí xiàng. shén mén yuē: féng zhǔ bài shòu zhào, wú zì yǐ bīn zhǔ zhì jìng, hé xū kǔ jiàn bī yě? yǔ bá wǎng fù, shēng qì lì rán, chū bù náo qū. jì ér bá zhǐ shén mén. shén mén yú qún zhòng zhōng huí shēn bèi bá, pī kù hòu dāng yǐ rǔ zhī. jì ér jū liú, suí shēn yī shang, bài huài lüè jǐn, jǐ shī bèi tǐ. bá yí yǐ yī fú, jù ér bù shòu. lì èr shí sì nián. hòu féng hóng shàng biǎo chēng chén, nǎi sòng shén mén guī. bài shū shì yù shǐ. tài wǔ xià zhào bāo měi, bǐ zhī sū wǔ, cì yáng qiān kǒu bó qiān pǐ, jìn wèi shàng dài fū, cè gào zōng miào, bān shì tiān xià.
於什門,代人也。魏明元時為謁者,使喻馮跋。及至和龍,住外不入,使謂跋 曰:「大魏皇帝有詔,須馮主出受,然後敢入。」跋使人牽逼令入。見跋不拜,跋 令人按其項。什門曰:「馮主拜受詔,吾自以賓主致敬,何須苦見逼也?」與跋往 復,聲氣厲然,初不撓屈。既而跋止什門。什門於群眾中回身背跋,披褲後襠以辱 之。既而拘留,隨身衣裳,敗壞略盡,蟣虱被體。跋遺以衣服,拒而不受。歷二十 四年。後馮弘上表稱臣,乃送什門歸。拜書侍御史。太武下詔褒美,比之蘇武,賜 羊千口、帛千匹,進為上大夫,策告宗廟,班示天下。
duàn jìn, bù zhī hé xǔ rén yě. tài wǔ chū, wèi bái dào shǒu jiāng. rú rú dà tán rù sāi, wéi zhī, lì qū bèi zhí. jìn kàng shēng dà mà, suì wèi zéi shā. dì mǐn zhī, zhuī zèng ān běi jiāng jūn, cì jué xiǎn měi hóu, shì yuē zhuāng.
段進,不知何許人也。太武初,為白道守將。蠕蠕大檀入塞,圍之,力屈被執。 進抗聲大罵,遂為賊殺。帝愍之,追贈安北將軍,賜爵顯美侯,諡曰莊。
shí wén dé, zhōng shān pú yīn rén yě. yǒu xíng yì. zhēn jūn chū, xiàn lìng huáng xuān zài rèn sàng wáng. xuān dān pín, wú qī qīn. wén dé zǔ fù miáo yǐ jiā cái bìn zàng, chí fú sān nián. fèng yǎng xuān qī èr shí yú zài, jí wáng, yòu shuāi cuī liǎn fù, lǜ lǐ wú què. zì miáo dǎi wén dé, cì shǐ shǒu lìng zú guān zhě, zhì fú sòng zhī. wǔ shì tóng jū, guī mén yōng mù.
石文德,中山蒲陰人也。有行義。真君初,縣令黃宣在任喪亡。宣單貧,無期 親。文德祖父苗以家財殯葬,持服三年。奉養宣妻二十餘載,及亡,又衰縗斂祔, 率禮無闕。自苗逮文德,刺史守令卒官者,制服送之。五世同居,閨門雍睦。
yòu liáng zhōu shàng yán, tiān shuǐ bái shí xiàn rén zhào lìng ān mèng lán qiáng děng sì shì tóng jū, xíng zhe zhōu lǐ. zhào bìng biāo bǎng mén lǘ.
又梁州上言,天水白石縣人趙令安、孟蘭強等四世同居,行著州里。詔並標榜 門閭。
jí gù, dōng jùn liáng chéng rén yě. wèi yǎn zhōu cóng shì. cì shǐ lǐ shì zuò shì bèi shōu, lì rén jiē sòng zhì hé shàng. shí shì zǐ xiàn shēng shǐ mǎn yuè. shì dà yán yú zhòng yuē: chéng yīng wǔ jiù hé rú rén yě? gù yuē: jīn gǔ qǐ shū! suì biàn qián hái bù gù, jìng lái rù chéng, yú shì fù guī bào xiàn guī cáng. jí bǔ zhě shōu xiàn, shǔ yǒu yī bì chǎn nán, mǔ yǐ bì ér shòu zhī. shì xún xiè, gù nǎi xié xiàn táo dùn, yù shè shǐ guī. xiàn jí wèi gù zhǎng yù, zhì shí yú suì, héng hū gù fū fù wèi láng pó. hòu gāo yòu wèi yǎn zhōu cì shǐ, jiā gù jié yì, yǐ wèi zhǔ bù.
汲固,東郡梁城人也。為兗州從事。刺史李式坐事被收,吏人皆送至河上。時 式子憲生始滿月。式大言於眾曰:「程嬰、仵臼何如人也?」固曰:「今古豈殊!」 遂便潛還不顧,徑來入城,於式婦閨抱憲歸藏。及捕者收憲,屬有一婢產男,母以 婢兒授之。事尋泄,固乃攜憲逃遁,遇赦始歸。憲即為固長育,至十餘歲,恆呼固 夫婦為郎婆。後高祐為兗州刺史,嘉固節義,以為主簿。
wáng xuán wēi, héng nóng běi shǎn rén yě. xiàn wén bēng, xuán wēi lì cǎo lú yú zhōu chéng mén wài, shuāi shang shū zhōu, kū yǒng wú shí. cì shǐ gǒu tuí yǐ shì biǎo wén. zhào lìng wèn zhuàng, yún: xiān dì zé bèi cāng shēng, xuán wēi bù shèng bēi mù, liàn xīn rú cǐ, bù zhī lǐ shì. zhào wèn xuán wēi, yù yǒu suǒ sù, tīng wèi biǎo liè. xuán wēi yún: wén huì bēi hào, qiè wèi chén zi tóng lì, wú suǒ qiú yè. jí zhì bǎi rì, nǎi zì jié jiā cái, shè sì bǎi rén zhāi huì. jì rì, yòu shè bǎi sēng gōng. zhì dà chú rì, zhào sòng bái kù zhě yī jù yǔ xuán wēi shì fú, xià zhōu lìng biǎo yì yān.
王玄威,恆農北陝人也。獻文崩,玄威立草廬於州城門外,衰裳蔬粥,哭踴無 時。刺史苟頹以事表聞。詔令問狀,云:「先帝澤被蒼生,玄威不勝悲慕,戀心如 此,不知禮式。」詔問玄威,欲有所訴,聽為表列。玄威云:「聞諱悲號,竊謂臣 子同例,無所求謁。」及至百日,乃自竭家財,設四百人齋會。忌日,又設百僧供。 至大除日,詔送白褲褶一具與玄威釋服,下州令表異焉。
lóu tí, dài rén yě. xiàn wén shí, wèi nèi sān láng. xiàn wén bào bēng, tí wèi rén yuē: shèng zhǔ shēng xiá, ān yòng huó wèi! suì yǐn pèi dāo zì cì, jǐ sǐ. wén míng tài hòu zhào cì bó èr bǎi pǐ.
婁提,代人也。獻文時,為內三郎。獻文暴崩,提謂人曰:「聖主升遐,安用 活為!」遂引佩刀自刺,幾死。文明太后詔賜帛二百匹。
shí yǒu chì lēi bù rén zhì bá yín, xiōng dì yú zuò dào shí guān mǎ, yī zhì mìng sǐ. bá yín zì wū jǐ shā, xiōng yòu yún shí fēi dì shā. xiōng dì zhēng sǐ, cí bù néng dìng, xiào wén zhāo yuán zhī.
時有敕勒部人蛭拔寅,兄地於坐盜食官馬,依制命死。拔寅自誣己殺,兄又雲 實非弟殺。兄弟爭死,辭不能定,孝文昭原之。
liú kě hóu, bù zhī hé xǔ rén yě. bǐng xìng gāng liè. tài hé zhōng, wèi xú zhōu hòu jūn, yǐ lì sǐ zhàn, zhòng guǎ bù dí, suì qín. chēn mù dà mà, zhōng bù jiàng qū, wèi zéi suǒ shā. xiào wén zèng lì zhōng jiāng jūn píng zhōu cì shǐ shàng yōng hóu, cì juàn qiān pǐ gǔ qiān hú.
劉渴侯,不知何許人也。稟性剛烈。太和中,為徐州後軍,以力死戰,眾寡不 敵,遂禽。瞋目大罵,終不降屈,為賊所殺。孝文贈立忠將軍、平州刺史、上庸侯, 賜絹千匹、谷千斛。
yǒu yán jì zhě yì wèi jūn xiào wèi, yǔ kě hóu tóng diàn, shì qióng bèi zhí, zhōng bù jiàng qū. hòu dé táo hái, chú lì jié jiāng jūn, cì jué wǔ děng nán.
有嚴季者亦為軍校尉,與渴侯同殿,勢窮被執,終不降屈。後得逃還,除立節 將軍,賜爵五等男。
zhū zhǎng shēng yú tí zhě, bìng dài rén yě. xiào wén shí, zhǎng shēng wèi yuán wài sàn qí cháng shì, yǔ tí jù shǐ gāo chē. jì zhì, gāo chē wáng ā fú zhì luó zé zhǎng shēng děng bài, zhǎng shēng jù zhī. ā fú zhì luó nǎi bù yǐ lǐ dài. zhǎng shēng yǐ jīn yín bǎo qì fèng zhī, zhì luó jì shòu xiàn, zhǎng shēng yuē: wèi chén nèi fù, yí jǐn chén lǐ, hé dé kǒu yún zài bài, ér shí bù bài. hū chū zhàng, mìng zhòng zhōng bài. ā fú zhì luó cán qí chén xià, dà nù yuē: zhàng zhōng hé bù jiào wǒ bài, ér rǔ wǒ yú dà zhòng? duó zhǎng shēng děng xiàn wù, nèi zhī cóng shí, bīng xié zhī yuē: wèi wǒ chén zé huó, bù jiàng zé shā rǔ! zhǎng shēng yǔ yú tí chēn mù lì shēng zé zhī yuē: wǒ wèi guǐ, bù wèi rǔ chén! ā fú zhì luó dà nù, jué qí yǐn shí. cóng zhě sān shí rén jiē qiú ā fú zhì luó, nǎi gěi yǐ ròu lào. zhǎng shēng yǔ tí yòu bù cóng, nǎi gè fēn xǐ zhī. sān suì jí fàng hái. xiào wén yǐ zhǎng shēng děng shǒu jié, yuǎn tóng sū wǔ, bài zhǎng shēng hé nèi tài shǒu, tí lǒng xī tài shǒu, bìng cì jué wǔ děng nán, cóng zhě jiē wèi lìng zhǎng.
硃長生、於提者,並代人也。孝文時,長生為員外散騎常侍,與提俱使高車。 既至,高車王阿伏至羅責長生等拜,長生拒之。阿伏至羅乃不以禮待。長生以金銀 寶器奉之,至羅既受獻,長生曰:「為臣內附,宜盡臣禮,何得口雲再拜,而實不 拜。」呼出帳,命眾中拜。阿伏至羅慚其臣下,大怒曰:「帳中何不教我拜,而辱 我於大眾?」奪長生等獻物,內之叢石,兵脅之曰:「為我臣則活,不降則殺汝!」 長生與於提瞋目厲聲責之曰:「我為鬼,不為汝臣!」阿伏至羅大怒,絕其飲食。 從者三十人皆求阿伏至羅,乃給以肉酪。長生與提又不從,乃各分徙之。三歲及放 還。孝文以長生等守節,遠同蘇武,拜長生河內太守,提隴西太守,並賜爵五等男, 從者皆為令長。
mǎ bā lóng, wǔ yì wǔ qiáng rén yě. qīng cái zhòng yì. yǒu rén wǔ suì xiàn yǐn líng zhé zài jūn sàng wáng, bā lóng wén jí bēn fù, fù shī ér guī, yǐ jiā cái bìn zàng, wèi zhì sī má, fǔ qí gū yí, ēn rú suǒ shēng. zhōu jùn biǎo liè, zhào biǎo mén lǘ.
馬八龍,武邑武強人也。輕財重義。友人武遂縣尹靈哲在軍喪亡,八龍聞即奔 赴,負屍而歸,以家財殯葬,為制緦麻,撫其孤遺,恩如所生。州郡表列,詔表門 閭。
mén wén ài, jí jùn shān yáng rén yě. zǎo gū, gōng yǎng bó fù mǔ yǐ xiào jǐn wén. bó fù wáng, fú wèi zhōng, bó mǔ yòu wáng. wén ài jū sàng chí fú liù nián, āi huǐ gǔ lì. xiāng rén wèi zhòng xián děng xiāng yǔ biāo qí xiào yì.
門文愛,汲郡山陽人也。早孤,供養伯父母以孝謹聞。伯父亡,服未終,伯母 又亡。文愛居喪持服六年,哀毀骨立。鄉人魏仲賢等相與標其孝義。
cháo qīng, liáo dōng rén yě. zǔ huī, jì zhōu cì shǐ yǐng chuān gōng. qīng xí zǔ jué, lì jiàng wèi bó. wèi liáng chéng shù jiāng, liáng shī gōng wéi, liáng jǐn chéng xiàn. qīng kàng jié bù qū, wèi zéi suǒ shā. xuān wǔ bāo měi, zèng lè líng tài shǒu, shì yuē zhōng. zi róng bīn xí.
晁清,遼東人也。祖暉,濟州刺史、潁川公。清襲祖爵,例降為伯。為梁城戍 將,梁師攻圍,糧盡城陷。清抗節不屈,為賊所殺。宣武褒美,贈樂陵太守,諡曰 忠。子榮賓襲。
liú hóu rén, yù zhōu rén yě. chéng rén bái zǎo shēng shā cì shǐ sī mǎ yuè, jù chéng nán pàn. yuè xī fěi, zǒu tóu hóu rén, zéi suī zhòng jiā gòu mù, yòu yán qí chuí tà, hóu rén zhōng wú lòu xiè. fěi suì miǎn huò. shì níng, yǒu sī zòu qí cāo xíng, qǐng miǎn fǔ jí, xù yī xiǎo xiàn. zhào kě.
劉侯仁,豫州人也。城人白早生殺刺史司馬悅,據城南叛。悅息朏,走投侯仁, 賊雖重加購募,又嚴其捶撻,侯仁終無漏泄。朏遂免禍。事寧,有司奏其操行,請 免府籍,敘一小縣。詔可。
shí zǔ xìng, cháng shān jiǔ mén rén yě. tài shǒu tián wén biāo xiàn lìng hé zhēn děng sàng wáng, zǔ xìng zì chū jiā juàn èr bǎi yú pǐ, yíng hù sàng shì. zhōu jùn biǎo liè. xiào wén jiā zhī, cì jué èr jí wèi shàng zào. hòu bài níng líng lìng, zú. lì bù shàng shū lǐ sháo zòu qí jié yì, qǐng jiā zèng shì, yǐ jiǎng lái zhě, líng tài hòu rú suǒ zòu. yǒu sī shì yuē gōng.
石祖興,常山九門人也。太守田文彪、縣令和真等喪亡,祖興自出家絹二百餘 匹,營護喪事。州郡表列。孝文嘉之,賜爵二級為上造。後拜寧陵令,卒。吏部尚 書李韶奏其節義,請加贈諡,以獎來者,靈太后如所奏。有司諡曰恭。
shào hóng zhé, shàng gǔ jǔ yáng rén yě. xiàn lìng fàn dào róng xiān zì qú chéng guī kuǎn, yǐ chú xiàn lìng. dào róng xiāng rén xú kǒng míng wàng jīng gōng fǔ, sòng dào róng fēi xūn, dào róng zuò chú míng. jī lǚ gū pín, bù néng zì lǐ. hóng zhé bù shèng yì fèn, suì dài dào róng yì jīng shī, míng shēn qǔ zhí, jīng lì hán shǔ, bù dàn qú láo. dào róng zú dé fù xuě.
邵洪哲,上谷沮陽人也。縣令范道榮先自朐城歸款,以除縣令。道榮鄉人徐孔 明妄經公府,訟道榮非勛,道榮坐除名。羈旅孤貧,不能自理。洪哲不勝義憤,遂 代道榮詣京師,明申曲直,經歷寒暑,不憚劬勞。道榮卒得復雪。
yòu běi zhèn fǎn luàn, dào róng gū dān, wú suǒ guī fù. hóng zhé xiōng bó chuān fù lǜ xiāng rén lái xiāng yíng jiē, sòng dá yōu zhōu. dào róng gǎn qí chéng jié, sù shěng shēn wén. zhào xià zhōu jùn, biāo qí lǐ lǘ.
又北鎮反亂,道榮孤單,無所歸附。洪哲兄伯川復率鄉人來相迎接,送達幽州。 道榮感其誠節,訴省申聞。詔下州郡,標其里閭。
wáng róng shì, yáng píng guǎn táo rén yě. wèi sān chéng shù zhǔ fāng chéng xiàn zi. liáng shī gōng wéi, lì qióng, zhī bù kě quán, nǎi xiān fén fǔ kù, hòu shā qī qiè. jí zéi xiàn chéng, yǔ shù fù dèng yuán xìng děng jù yǐ bù qū bèi hài. míng dì xià zhào, bāo měi zhōng jié, jìn róng shì jué wèi bó, zèng qí zhōu cì shǐ yuán xìng kāi guó zi, zèng luò zhōu cì shǐ.
王榮世,陽平館陶人也。為三城戍主、方城縣子。梁師攻圍,力窮,知不可全, 乃先焚府庫,後殺妻妾。及賊陷城,與戍副鄧元興等俱以不屈被害。明帝下詔,褒 美忠節,進榮世爵為伯,贈齊州刺史;元興開國子,贈洛州刺史。
hú xiǎo biāo, hé nán hé yīn rén yě. shǎo yǒu wǔ qì. zhèng guāng mò, wèi tǒng jūn yú jìn shòu. xiào chāng zhōng, liáng jiāng fán wén shí děng kòu biān. yì zhōu cì shǐ bǐng qiú qiǎn zhǎng shǐ hé ān gù shǒu xiǎo jiàn, wén chì wéi zhī. qiú mìng xiǎo biāo yǔ tǒng jūn cuī zhēn bǎo tóng wǎng fáng jù. wén chì yǎn xí xiǎo biāo zhēn bǎo bìng qín zhī. wén chì gōng xiǎo jiàn wèi xiàn, nǎi jiāng zhēn bǎo zhì chéng xià, shǐ wèi hé ān yuē: nán jūn qiáng shèng, běi jiù bù lái, qǐ ruò guī kuǎn, qǔ qí fù guì? hé ān mìng shè zhī, nǎi tuì. fù bī xiǎo biāo yǔ hé ān jiāo yán. xiǎo biāo nǎi kāng kǎi wèi ān yuē: wǒ shān bù fáng, wèi zéi suǒ lǔ. guān qí bīng shì, shì bù zú yán, nǔ lì jiān shǒu, wèi xíng tái fù liáng zhōu qiǎn jiāng yǐ zhì. zéi yǐ dāo ōu jī, yán bù dé zhōng, suì hài zhī. sān jūn wú bù tàn qí zhuàng jié, āi qí sǐ wáng. zéi xún bēn bài, qín qí cì jiāng xiāo shì chéng chén wén xù děng yī shí yī rén. xíng tái wèi zi jiàn zhuàng qí qì gài, qǐ yǐ shì chéng gòu qí shī jiù, nǎi huò hái gǔ guī zàng zhī.
胡小彪,河南河陰人也。少有武氣。正光末,為統軍於晉壽。孝昌中,梁將樊 文識等寇邊。益州刺史邴虬遣長史和安固守小劍,文熾圍之。虬命小彪與統軍崔珍 寶同往防拒。文熾掩襲小彪、珍寶並禽之。文熾攻小劍未陷,乃將珍寶至城下,使 謂和安曰:「南軍強盛,北救不來,豈若歸款,取其富貴?」和安命射之,乃退。 復逼小彪與和安交言。小彪乃慷慨謂安曰:「我柵不防,為賊所虜。觀其兵士,勢 不足言,努力堅守,魏行台、傅梁州遣將已至。」賊以刀毆擊,言不得終,遂害之。 三軍無不嘆其壯節,哀其死亡。賊尋奔敗,禽其次將蕭世澄、陳文緒等一十一人。 行台魏子建壯其氣概,啟以世澄購其屍柩,乃獲骸骨歸葬之。
xùn dào dēng, péng chéng lǚ xiàn rén yě. yǒng ān chū, wèi liáng jiāng wéi xiū děng suǒ lǔ. miàn fù lín rèn, xún yuǎn cūn wù, lìng qí zhāo xiáng xiāng qū. dào dēng lì shēng chàng hū: dàn dāng nǔ lì, zéi wú suǒ néng! zéi suì tú lù zhī.
遜道登,彭城呂縣人也。永安初,為梁將韋休等所虜。面縛臨刃,巡遠村塢, 令其招降鄉曲。道登厲聲唱呼:「但當努力,賊無所能!」賊遂屠戮之。
yòu jīng zhōu bèi wéi, xíng tái zōng líng ēn qiǎn shǐ zōng nǚ děng sì rén rù chéng xiǎo yù, wèi zéi jiāng suǒ huò. zhí nǚ děng xún chéng, lìng qí gǎi cí. nǚ děng dà yán: tiān jūn chuí zhì, jiān shǒu mò jiàng. zéi fèn, gè kū qí fù, rán hòu zhǎn shǒu. èr zhōu biǎo qí jié yì. dào dēng děng bìng cì wǔ pǐn jùn wǔ děng zǐ jué, tīng zǐ dì chéng xí, qiǎn shǐ yì suǒ zài diào jì.
又荊州被圍,行台宗靈恩遣使宗女等四人入城曉喻,為賊將所獲。執女等巡城, 令其改辭。女等大言:「天軍垂至,堅守莫降。」賊忿,各刳其腹,然後斬首。二 州表其節義。道登等並賜五品郡、五等子爵,聽子弟承襲,遣使詣所在弔祭。
lǐ jǐ, bó líng ān píng rén yě. qī shì gòng jū tóng cái. jiā yǒu èr shí èr fáng, yī bǎi jiǔ shí bā kǒu, zhǎng yòu jì jì, fēng lǐ zhe wén. zhì yú zuò yì, bēi yòu jìng jí. xiāng lǐ jiē měi, biāo qí mén lǘ.
李幾,博陵安平人也。七世共居同財。家有二十二房,一百九十八口,長幼濟 濟,風禮著聞。至於作役,卑幼競集。鄉里嗟美,標其門閭。
zhāng ān zǔ, hé yáng rén yě. xí shì jué shān běi hóu. shí yǒu yuán chéng guì, céng wèi hé yáng lìng. jiā pín, qiě fù shàng shū qiú xuǎn, féng tiān hán shén, suì dòng sǐ lù cè. yī zi nián yòu, tíng shī mén xiàng, guān liàn wú tuō. ān zǔ bēi kū jǐn lǐ, mǎi mù wèi guān, shǒu zì yíng zuò, liàn bìn zhōu gěi. cháo yě jiā tàn. shàng shū wén zòu, biāo qí mén lǘ.
張安祖,河陽人也。襲世爵山北侯。時有元承貴,曾為河陽令。家貧,且赴尚 書求選,逢天寒甚,遂凍死路側。一子年幼,停屍門巷,棺殮無托。安祖悲哭盡禮, 買木為棺,手自營作,殮殯周給。朝野嘉嘆。尚書聞奏,標其門閭。
wáng lǘ, běi hǎi mì rén yě. shù shì tóng jū, yǒu bǎi kǒu. yòu tài shān liú yè xìng, sì shì tóng jū, lǔ jùn gài jùn, liù shì tóng jū, bìng gòng cái chǎn, jiā mén yōng mù. xiāng lǐ jìng yì. yǒu sī shēn zòu, jiē biāo mén lǘ.
王閭,北海密人也。數世同居,有百口。又太山劉業興,四世同居,魯郡蓋俊, 六世同居,並共財產,家門雍睦。鄉里敬異。有司申奏,皆標門閭。
guō yǎn, zì shén bǎo, jīng pán rén yě. shǎo sàng fù, shì mǔ yǐ xiào wén. xiào wǔ dì zhī jū fān dǐ, yǎn yǐ tōng xiá bèi zhī. jí jí wèi, fēng xīn fēng xiàn gōng, chú luò zhōu cì shǐ. xiào wǔ xī rù, gǎi fēng féng yì jùn gōng, shòu xíng tái shàng shū tóng guān dà dū dū. dà tǒng zhōng, qí shén wǔ qiǎn dà dū dū dòu tài xí héng nóng. shí yǎn wèi xíng tái, zhòng shǎo zhàn bài, nǎi bēn luò zhōu. zhì cì shǐ quán xiān chéng shǒu lì qióng, chéng jiāng xiàn, nǎi yǎng tiān kū yuē: tiān hū! tiān hū! hé yóu zòng cǐ zhǎng shé, ér bù zhù shùn yě? yán fā tì liú, bù néng zì zhǐ. bīng shì jiàn zhī, xián zì lì fèn. jìng wèi dōng wèi jiāng gāo áo cáo suǒ qín. fù wèi áo cáo yuē: tiān zǐ zhī chén, nǎi wèi zéi suǒ zhí. áo cáo sù wén qí míng, yì bù shā zhī, sòng yú bìng zhōu. jiàn qí shén wǔ, yán sè bù qū, jiàn hài.
郭琰,字神寶,京槃人也。少喪父,事母以孝聞。孝武帝之居籓邸,琰以通俠 被知。及即位,封新豐縣公,除洛州刺史。孝武西入,改封馮翊郡公,授行台尚書、 潼關大都督。大統中,齊神武遣大都督竇泰襲恆農。時琰為行台,眾少戰敗,乃奔 洛州。至刺史泉仙城守力窮,城將陷,乃仰天哭曰:「天乎!天乎!何由縱此長蛇, 而不助順也?」言發涕流,不能自止。兵士見之,咸自厲憤。竟為東魏將高敖曹所 禽。復謂敖曹曰:「天子之臣,乃為賊所執。」敖曹素聞其名,義不殺之,送於並 州。見齊神武,言色不屈,見害。
dá lóng chāo, jìn shòu rén yě. xìng shàng yì xiá, shǎo wèi xiāng lǐ suǒ zhòng. yǒng xī zhōng, liáng jiāng fán wén chì lái kòu yì zhōu, cì shǐ fù hé gū chéng gù shǒu. lóng chāo měi chū zhàn, zhé pò zhī. shí gōng wéi jì jiǔ, liáng shǐ fāng jǐn, cì shǐ qiǎn lóng chāo yè chū, qǐng yuán yú hàn zhōng, suì wèi wén chì suǒ de. xǔ yǐ fēng jué, shǐ gào chéng zhōng yuē: wài wú yuán jūn, yí zǎo jiàng. nǎi zhì lóng chāo yú gōng lóu shàng. lóng chāo nǎi gào cì shǐ yuē: yuán jūn shù wàn, jìn zài dà hán. wén chì dà nù, huǒ zhì shā zhī. zhì sǐ, cí qì bù náo. dà tǒng èr nián, zhào zèng lóng xiāng jiāng jūn bā zhōu cì shǐ.
沓龍超,晉壽人也。性尚義俠,少為鄉里所重。永熙中,梁將樊文熾來寇益州, 刺史傅和孤城固守。龍超每出戰,輒破之。時攻圍既久,糧矢方盡,刺史遣龍超夜 出,請援於漢中,遂為文熾所得。許以封爵,使告城中曰:「外無援軍,宜早降。」 乃置龍超於攻樓上。龍超乃告刺史曰:「援軍數萬,近在大寒。」文熾大怒,火炙 殺之。至死,辭氣不撓。大統二年,詔贈龍驤將軍、巴州刺史。
yǐ sù gū fú bǎo, běi xiù róng hú qiú yě. shǎo xiāo wǔ, shàn shè. xiào wǔ dì shí, wèi zhí gé jiāng jūn. cóng rù guān, fēng pú zi xiàn gōng, bìng cì gōng shǐ. dà tǒng chū, liáng jiāng lán qīn lái kòu, suì xiàn hàn zhōng. fú bǎo shí wèi dū du, tǒng bīng lì zhàn. zhī jiāng bài, nǎi xiān chéng wèi xiàn, yǎng tiān dà kū yuē: cǐ mǎ wú cháng suǒ chéng, cǐ gōng shǐ tiān ēn cì wǒ, qǐ kě lìng zéi dé wú gōng mǎ hū! suì zhǎn mǎ jí gōng, zì wěn ér sǐ. sān jūn mò bù zhuàng zhī. huáng mén láng zhào sēng qìng shí shǐ hàn zhōng, wén, nǎi shōu yùn qí shī zhì zhǎng ān. tiān zǐ tàn gǎn, zhào zhù zuò lù zhī.
乙速孤佛保,北秀容胡酋也。少驍武,善射。孝武帝時,為直閣將軍。從入關, 封蒲子縣公,並賜弓矢。大統初,梁將蘭欽來寇,遂陷漢中。佛保時為都督,統兵 力戰。知將敗,乃先城未陷,仰天大哭曰:「此馬吾常所乘,此弓矢天恩賜我,豈 可令賊得吾弓馬乎!」遂斬馬及弓,自刎而死。三軍莫不壯之。黃門郎趙僧慶時使 漢中,聞,乃收運其屍致長安。天子嘆感,詔著作錄之。
lǐ táng, zì zhǎng qīng, bó hǎi tiáo rén yě. zǔ bó guì, wèi xuān wǔ shí, guān zhì lǔ jùn shǒu. yǒu xiào xíng, jū fù sàng, āi qī guò lǐ, suì yǐ huǐ zú. xuān wǔ jiā zhī, zèng bó hǎi xiàng. fù yuán zhòu, yuán wài sàn qí shì láng. táng yòu gū, hǎo xué, yǒu zhì cāo. gāo zhòng mì wèi běi yù zhōu cì shǐ, qǐng táng wèi yuàn. zhòng mì jiāng tú xī fù. shí dōng wèi yòu qiǎn zhèn chéng xī shòu xìng diǎn bīng shì. zhòng mì suì yǔ táng móu shā shòu xìng, lǜ qí zhòng jù chéng, qiǎn táng yì guān zhōng guī kuǎn. zhōu wén jiā zhī, fēng guǎng zōng xiàn gōng, wèi gěi shì huáng mén shì láng, jiā chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī sàn qí cháng shì. cóng wèi ān gōng wèi chí jiǒng fá shǔ, táng nǎi yīng mù yù zhī. jì rù chéng dū, xiāo zǒng wèn jiǒng jūn zhōng wěi qū, táng bù duì. zǒng nǎi kǔ rǔ zhī. táng yuē: wǒ wáng zhě zhōng chén, yǒu sǐ ér yǐ, yì bù wèi ěr yí zhì yě. suì hài zhī. zi chǎng sì.
李棠,字長卿,勃海蓚人也。祖伯貴,魏宣武時,官至魯郡守。有孝行,居父 喪,哀戚過禮,遂以毀卒。宣武嘉之,贈勃海相。父元胄,員外散騎侍郎。棠幼孤, 好學,有志操。高仲密為北豫州刺史,請棠為掾。仲密將圖西附。時東魏又遣鎮城 奚壽興典兵事。仲密遂與堂謀殺壽興,率其眾據城,遣棠詣關中歸款。周文嘉之, 封廣宗縣公,位給事黃門侍郎,加車騎大將軍、儀同三司、散騎常侍。從魏安公尉 遲迥伐蜀,棠乃應募喻之。既入成都,蕭捴問迥軍中委曲,棠不對。捴乃苦辱之。 棠曰:「我王者忠臣,有死而已,義不為爾移志也。」遂害之。子敞嗣。
dù shū pí, zì zi bì, qí xiān jīng zhào dù líng rén yě, xǐ jū xiāng yáng. fù jiàn, liáng biān chéng tài shǒu. shū pí zǎo suì ér gū, shì mǔ yǐ xiào wén. shì liáng, wèi yí fēng hóu xiāo xiū fǔ zhōng zhí bīng cān jūn. zhōu wén lìng dà jiāng jūn dá xī wǔ wéi xiū yú nán zhèng, xiū lìng shū pí yì què qǐng hé. zhōu wén jiàn ér lǐ zhī. shǐ wèi jí hái, ér xiū zhōng zhí bīng cáo cè cān jūn liú xiǎo móu yǐ chéng jiàng wǔ. shí shū pí xiōng jūn xī wèi xiū zhōng jì shì cān jūn, cóng zi yìng lù shì cān jūn, yìng dì xī zhōng zhí bīng cān jūn, gè lǐng bù qǔ. cè děng jì zhī, jù bù tóng jǐ, suì wū yǐ móu pàn, shàn jiā hài yān. xún tǎo cè děng qín zhī. chéng jiàng, cè zhì zhǎng ān, shū pí zhāo xī hào qì, jù shēn yuān zhuàng. cháo yì yǐ shì zài guī fù zhī qián, bù kě zhuī zuì. shū pí zhì zài fù chóu, rán kǒng zuò jí qí mǔ. mǔ yuē: rǔ xiōng héng lí huò kù, tòng qiè gǔ suǐ. ruò cáo cè cháo sǐ, wú yǐ xī mò, yì suǒ gān xīn. rǔ hé yí yān? shū pí bài shòu mǔ yán, hòu suì bái rì shǒu rèn cè yú jīng chéng, duàn shǒu hù fù, jiě qí zhī tǐ, rán hòu miàn fù qǐng jiù lù yān. zhōu wén jiā qí zhì qì, tè mìng shě zhī. zāo mǔ yōu, āi huǐ gǔ lì, dài bù shèng sàng. fú què, jìn gōng hù pì wèi zhōng wài fǔ lè cáo cān jūn. lèi qiān shǎn zhōu cì shǐ. hòu cóng wèi guó gōng zhí nán tǎo, jūn bài, wèi chén rén suǒ qín. chén rén jiāng jiàng zhī, shū pí cí sè bù náo, suì bèi hài. zi lián qīng.
杜叔毗,字子弼,其先京兆杜陵人也,徙居襄陽。父漸,梁邊城太守。叔毗早 歲而孤,事母以孝聞。仕梁,為宜豐侯蕭脩府中直兵參軍。周文令大將軍達奚武圍 脩於南鄭,脩令叔毗詣闕請和。周文見而禮之。使未及還,而脩中直兵曹策、參軍 劉曉謀以城降武。時叔毗兄君錫為脩中記室參軍,從子映錄事參軍,映弟晰中直兵 參軍,各領部曲。策等忌之,懼不同己,遂誣以謀叛,擅加害焉。尋討策等禽之。 城降,策至長安,叔毗朝夕號泣,具申冤狀。朝議以事在歸附之前,不可追罪。叔 毗志在復仇,然恐坐及其母。母曰:「汝兄橫罹禍酷,痛切骨髓。若曹策朝死,吾 以夕歿,亦所甘心。汝何疑焉?」叔毗拜受母言,後遂白日手刃策於京城,斷首瓠 腹,解其支體,然後面縛請就戮焉。周文嘉其志氣,特命舍之。遭母憂,哀毀骨立, 殆不勝喪。服闋,晉公護闢為中外府樂曹參軍。累遷陝州刺史。後從衛國公直南討, 軍敗,為陳人所禽。陳人將降之,叔毗辭色不撓,遂被害。子廉卿。
liú hóng, zì zhòng yuǎn, péng chéng cóng tíng lǐ rén yě. shǎo hǎo xué, yǒu jī jiǎn, zhòng jié gài. shì qí, wèi xī chǔ zhōu cì shǐ. qí wáng, zhōu wǔ dì yǐ wèi běn jùn tài shǒu. jí suí wén dì píng chén, yǐ xíng chē zhǎng shǐ cóng zǒng guǎn tǔ wàn xù dù jiāng, jiā shang yí tóng, fēng huò zé xiàn gōng, bài quán zhōu cì shǐ. huì gāo zhì huì luàn, yǐ bīng gōng zhōu. hóng chéng shǒu, liáng jǐn, zhǔ xī jiǎ yāo dài jí bō shù pí shí zhī, yī wú lí pàn. zéi yù jiàng zhī, hóng kàng jié mí lì. chéng xiàn, wèi zéi suǒ hài. wén dì wén ér jiā tàn zhě jiǔ zhī, cì wù èr qiān duàn. zi zhǎng xìn, xí qí guān jué.
劉弘,字仲遠,彭城叢亭里人也。少好學,有羈檢,重節概。仕齊,位西楚州 刺史。齊亡,周武帝以為本郡太守。及隋文帝平陳,以行車長史從總管吐萬緒度江, 加上儀同,封濩澤縣公,拜泉州刺史。會高智慧亂,以兵攻州。弘城守,糧盡,煮 犀甲腰帶及剝樹皮食之,一無離叛。賊欲降之,弘抗節彌厲。城陷,為賊所害。文 帝聞而嘉嘆者久之,賜物二千段。子長信,襲其官爵。
yóu yuán, zì chǔ kè, guǎng píng rèn chéng rén yě. fù bǎo cáng, wèi zhì jùn shǒu. yuán shǎo cōng mǐn. shì zhōu, lì shòu chūn lìng qiào zhōu sī mǎ, jù yǒu néng míng. kāi huáng zhōng, wèi diàn nèi shì yù shǐ. yáng dì sì wèi, qiān shàng dù zhī láng. liáo dōng zhī yì, lǐng zuǒ xiāo wèi zhǎng shǐ, wèi gài móu dào jiān jūn, bài cháo qǐng dài fū, jiān shū shì yù shǐ. yǔ wén shù děng jiǔ jūn bài jī, dì lìng yuán zhǔ qí yù. shù shí guì xìng, shì qīng cháo tíng, qiǎn jiā tóng zào yuán, yǒu suǒ qǐng shǔ, yuán bù zhī jiàn. tā rì, àn shù yú jí, réng yǐ shǔ qǐng zhuàng hé zhī. dì jiā qí gōng zhèng, cì cháo fú yī xí. hòu fèng shǐ lí yáng dū yùn. yáng xuán gǎn zuò nì, gào yǐ qíng. yuán yǐn zhèng yì zé zhī, suì jiàn kùn, jìng bù qū jié, jiàn hài. dì shén jiā zhī, zèng yín qīng guāng lù dài fū, bài qí zi rén zōng wèi zhèng yì dài fū yì yáng jùn tōng shǒu.
游元,字楚客,廣平任城人也。父寶藏,位至郡守。元少聰敏。仕周,歷壽春 令、譙州司馬,俱有能名。開皇中,為殿內侍御史。煬帝嗣位,遷尚度支郎。遼東 之役,領左驍衛長史,為蓋牟道監軍,拜朝請大夫,兼書侍御史。宇文述等九軍敗 績,帝令元主其獄。述時貴幸,勢傾朝廷,遣家僮造元,有所請屬,元不之見。他 日,案述逾急,仍以屬請狀劾之。帝嘉其公正,賜朝服一襲。後奉使黎陽督運。楊 玄感作逆,告以情。元引正義責之,遂見困,竟不屈節,見害。帝甚嘉之,贈銀青 光祿大夫,拜其子仁宗為正議大夫、弋陽郡通守。
zhāng xū tuó, hóng nóng wén xiāng rén yě. xìng gāng liè, yǒu yǒng lüè. ruò guàn cóng shǐ wàn suì tǎo xī cuàn, yǐ gōng shòu yí tóng. hòu cóng yáng sù jī píng hàn wáng liàng, jiā kāi fǔ. dà yè zhōng, wèi qí jùn zàn wù. huì xìng liáo dōng zhī yì, suì jī, xū tuó jiāng kāi cāng zhèn gěi. guān shǔ xián yuē: xū dài zhào chì. xū tuó yuē: rú dài bào zhì, dāng wěi gōu hè. wú ruò yǐ cǐ huò zuì, sǐ wú suǒ hèn. xiān kāi cāng ér hòu zhuàng, dì jiā ér bù zé.
張須陀,弘農閿鄉人也。性剛烈,有勇略。弱冠從史萬歲討西爨,以功授儀同。 後從楊素擊平漢王諒,加開府。大業中,為齊郡贊務。會興遼東之役,歲飢,須陀 將開倉賑給。官屬咸曰:「須待詔敕。」須陀曰:「如待報至,當委溝壑。吾若以 此獲罪,死無所恨。」先開倉而後狀,帝嘉而不責。
tiān xià jì chéng píng rì jiǔ, duō bù xí bīng. xū tuó dú yǒng jué shàn zhàn, yòu zhǎng fǔ yù, dé shì zú xīn, hào wèi míng jiāng. shí zéi shuài wáng báo běi lián dòu zi zéi sūn xuān yǎ shí zhī dū hǎo xiào dé děng, zhòng shí yú wàn, gōng zhāng qiū. xū tuó dà pò zhī, lù bù yǐ wén. dì dà yuè, yōu zhào bāo yáng, lìng shǐ zhě tú huà qí xíng róng zòu zhī. qí nián, zéi péi zhǎng cái, shí zǐ hé děng yǎn zhì chéng xià, xū tuó yǔ zhàn, zhǎng cái bài zǒu. hòu shù xún, zéi shuài qín jūn hóng guō fāng yù děng yuán běi hǎi, xū tuó bèi dào ér jìn, dà bài zhī. sī lì cì shǐ péi cāo zhī shàng zhuàng, dì qiǎn shǐ láo wèn zhī.
天下既承平日久,多不習兵。須陀獨勇決善戰,又長撫馭,得士卒心,號為名 將。時賊帥王薄北連豆子賊孫宣雅、石祗闍、郝孝德等,眾十餘萬,攻章丘。須陀 大破之,露布以聞。帝大悅,優詔褒揚,令使者圖畫其形容奏之。其年,賊裴長才, 石子河等奄至城下,須陀與戰,長才敗走。後數旬,賊帥秦君弘、郭方預等園北海, 須陀倍道而進,大敗之。司隸刺史裴操之上狀,帝遣使勞問之。
shí nián, zéi zuǒ xiào yǒu tún dūn gǒu shān, xū tuó liè bā yíng yǐ bī zhī. xiào yǒu jiǒng pò, miàn fù lái jiàng. qí dǎng jiě xiàng wáng liáng zhèng dà biāo lǐ wǎn děng zhòng gè wàn jì, xū tuó píng zhī, wēi zhèn dōng xià. yǐ gōng qiān qí jùn tōng shǒu, lǐng hé nán dào shí èr jùn chù zhì tǎo bǔ dà shǐ. é ér zéi lú míng yuè zhòng shí yú wàn jiāng kòu hé běi, cì zhù ā. xū tuó yāo jī, shā shù qiān rén. zéi lǚ míng xīng shī rén tài huò xiǎo hàn děng zhòng gè wàn yú, rǎo jì běi, xū tuó jī zǒu zhī. xún jiāng bīng jù dōng jùn zéi dí ràng, qián hòu sān shí yú zhàn, měi pò zǒu zhī. zhuǎn róng yáng tōng shǒu.
十年,賊左孝友屯蹲狗山,須陀列八營以逼之。孝友窘迫,面縛來降。其黨解 象、王良、鄭大彪、李脘等眾各萬計,須陀平之,威振東夏。以功遷齊郡通守,領 河南道十二郡黜陟討捕大使。俄而賊盧明月眾十餘萬將寇河北,次祝阿。須陀邀擊, 殺數千人。賊呂明星、師仁泰、霍小漢等眾各萬餘,擾濟北,須陀擊走之。尋將兵 拒東郡賊翟讓,前後三十餘戰,每破走之。轉榮陽通守。
shí lǐ mì shuō ràng qǔ luò kǒu cāng, suì bī lái xíng yáng. xū tuó jù zhī, ràng jù ér tuì, xū tuó chéng zhī. mì xiān fú shù qiān rén yāo jī zhī, xū tuó bài, bèi wéi, kuì zhé chū, zuǒ yòu bù néng jǐn chū, fù rù jiù zhī, wǎng lái shù sì, zhòng jiē bài. nǎi yǎng tiān yuē: bīng bài rú cǐ, hé miàn jiàn tiān zǐ hū! nǎi xià mǎ zhàn sǐ. qí suǒ bù bīng zhòu yè hào kū, shù rì bù zhǐ. dì lìng qí zi yuán bèi zǒng fù bīng. yuán bèi shí zài qí jùn, yù zéi, jìng bù guǒ xíng.
時李密說讓取洛口倉,遂逼來滎陽。須陀拒之,讓懼而退,須陀乘之。密先伏 數千人邀擊之,須陀敗,被圍,潰輒出,左右不能盡出,復入救之,往來數四,眾 皆敗。乃仰天曰:「兵敗如此,何面見天子乎!」乃下馬戰死。其所部兵晝夜號哭, 數日不止。帝令其子元備總父兵。元備時在齊郡,遇賊,竟不果行。
yáng shàn huì, zì jìng rén, hóng nóng huá yīn rén yě. fù chū, wèi pí líng tài shǒu. shàn huì dà yè zhōng wèi shū lìng, yǐ qīng zhèng wén. é ér bǎi xìng jù qǐ wèi dào, shàn huì tǎo zhī, wǎng jiē kè jié. hòu zéi shuài zhāng jīn chēng tún yú xiàn jiè, shàn huì měi cuò qí fēng. yáng dì qiǎn jiāng jūn duàn dá tǎo jīn chēng, shàn huì jìn jì yú dá, dá bù néng yòng, jūn jìng bài. hòu jìn zhǐ yī yǐ móu zhī, nǎi dà kè. jīn chēng fù yǐn bó hǎi zéi sūn xuān yǎ gāo shì yǎ děng pò lí yáng ér hái, shàn huì yāo pò zhī. zhuó bài cháo qǐng dài fū, qīng hé jùn chéng. yú shí shān dōng jùn xiàn, xiàn méi xiāng jì, néng kàng zéi zhě, wéi shàn huì ér yǐ. qián hòu qī bǎi yú zhèn, wèi cháng fù bài. huì tài pú yáng yì chén tǎo jīn chēng jiàn bài, qǔ shàn huì dìng cè, yǔ jīn chēng zhàn, zéi nǎi tuì zǒu. shàn huì bǔ zhǎn zhī, chuán shǒu xíng zài suǒ. dì cì yǐ shàng fāng jiǎ shuò gōng jiàn, jìn bài qīng hé tōng shǒu. fù cóng yáng yì chén zhǎn zhāng nán zéi shuài gāo shì dá, chuán shǒu jiāng dū gōng. dì xià zhào bāo yáng zhī. hòu wèi dòu jiàn dé suǒ xiàn. jiàn dé shì ér lǐ zhī, yòng wèi bèi zhōu cì shǐ. shàn huì sì mà, lín zhī yǐ bīng, cí qì bù náo, nǎi hài zhī. qīng hé shì shù, mò bù shāng tòng.
楊善會,字敬仁,弘農華陰人也。父初,位毗陵太守。善會大業中為鄃令,以 清正聞。俄而百姓聚起為盜,善會討之,往皆克捷。後賊帥張金稱屯於縣界,善會 每挫其鋒。煬帝遣將軍段達討金稱,善會進計於達,達不能用,軍竟敗。後進止一 以謀之,乃大克。金稱復引勃海賊孫宣雅、高士雅等破黎陽而還,善會邀破之。擢 拜朝請大夫,清河郡丞。於時山東郡縣,陷沒相繼,能抗賊者,唯善會而已。前後 七百餘陣,未嘗負敗。會太僕楊義臣討金稱見敗,取善會定策,與金稱戰,賊乃退 走。善會捕斬之,傳首行在所。帝賜以尚方甲槊弓劍,進拜清河通守。復從楊義臣 斬漳南賊帥高士達,傳首江都宮。帝下詔褒揚之。後為竇建德所陷。建德釋而禮之, 用為貝州刺史。善會肆罵,臨之以兵,辭氣不撓,乃害之。清河士庶,莫不傷痛。
lú chǔ, zhuō jùn fàn yáng rén yě. zǔ jǐng zuò, wèi sī kōng yuàn. chǔ shǎo yǒu cái xué, xìng gěng jí, kǒu mì, yán yǔ sè nán. dà yè zhōng, wèi shàng shū zuǒ sī láng. dāng cháo zhèng sè, shén wèi gōng qīng suǒ dàn. jí dì xìng jiāng dū, dōng dōu guān liáo duō bù fèng fǎ. chǔ měi cún jiū jǔ, wú suǒ huí bì. yuè wáng dòng chēng zūn hào, yǐ chǔ wèi nèi shǐ lìng zuǒ bèi shēn jiāng jūn shàng shū zuǒ chéng yòu guāng lù dài fū, fēng zhuō jùn gōng, yǔ yuán wén dōu děng tóng xīn lù lì yǐ fǔ dòng. jí wáng shì chōng zuò luàn, bīng fàn tài yáng mén. wǔ wèi jiāng jūn huáng fǔ wú yì zhǎn guān táo nán, hū chǔ tóng qù. chǔ yuē: pū yǔ yuán gōng yǒu yuē, ruò shè jì yǒu nán, shì yǐ jù sǐ. jīn shě qù bù yì. jí shì chōng rù, chǔ nì tài guān shǔ, zhí zhī. shì chōng fèn mèi lìng zhǎn, yú shì fēng rèn jiāo xià, zhī tǐ mí suì.
盧楚,涿郡范陽人也。祖景祚,魏司空掾。楚少有才學,性鯁急,口秘,言語 澀難。大業中,為尚書左司郎。當朝正色,甚為公卿所憚。及帝幸江都,東都官僚 多不奉法。楚每存糾舉,無所迴避。越王侗稱尊號,以楚為內史令、左備身將軍、 尚書左丞、右光祿大夫,封涿郡公,與元文都等同心戮力以輔侗。及王世充作亂, 兵犯太陽門。武衛將軍皇甫無逸斬關逃難,呼楚同去。楚曰:「仆與元公有約,若 社稷有難,誓以俱死。今捨去不義。」及世充入,楚匿太官署,執之。世充奮袂令 斬,於是鋒刃交下,支體糜碎。
liú zi yì, péng chéng cóng tíng lǐ rén yě. fù biàn, qí xú zhōu sī mǎ. zi yì shǎo hǎo xué, pō jiě shǔ wén. xìng gāng jiǎn, yǒu lì gàn. kāi huáng zhōng, wèi qín zhōu sī fǎ cān jūn. yīn rù kǎo, yáng sù zòu wèi shì yù shǐ. shí yǒng níng xiàn lìng lǐ gōng xiào, sì suì sàng mǔ, jiǔ suì wài jì. qí hòu, fù gèng bié qǔ hòu qī, zhì shì ér wáng. hé jiān liú xuàn yǐ wèi wú fǔ yù zhī ēn, yì bù jiě rèn. zi yì bó zhī yuē:
劉子翊,彭城叢亭里人也。父遍,齊徐州司馬。子翊少好學,頗解屬文。性剛 謇,有吏干。開皇中,為秦州司法參軍。因入考,楊素奏為侍御史。時永寧縣令李 公孝,四歲喪母,九歲外繼。其後,父更別娶後妻,至是而亡。河間劉炫以為無撫 育之恩,議不解任。子翊駁之曰:
chuán yún: jì mǔ, tóng mǔ yě. dāng yǐ pèi fù zhī zūn, jū mǔ zhī wèi, qí zhàng zhī zhì, jiē rú qīn mǔ. yòu wèi rén hòu zhě wèi qí fù mǔ qī, fú zhě, zì yǐ běn shēng, fēi shū qīn zhī yǔ jì yě. fù suī zì chù bàng zūn zhī dì, yú zi zhī qíng, yóu xū lóng qí běn zhòng. shì yǐ lìng yún: wèi rén hòu zhě, qí fù mǔ, bìng jiě guān shēn qí xīn sàng. fù zú mǔ jià, wèi fù hòu zhě suī bù fú, yì shēn xīn sàng qí jì mǔ jià, bù jiě guān. cǐ zhuān jù jià zhě shēng wén ěr. jiāng zhī jì mǔ zài fù zhī shì, zé zhì tóng qīn mǔ. ruò wèi fēi yǒu fǔ yù zhī ēn, tóng zhī xíng lù, hé fú zhī yǒu hū? fú jì yǒu zhī, xīn sàng yān kě dú yì? sān xǐng lìng zhǐ, qí yì shén míng. jīn yán lìng xǔ bù jiě, hé qí shén miù? qiě hòu rén zhě wèi qí fù mǔ qī, wèi yǒu biàn gé yǐ qīn jì, qīn jì děng, gù xīn sàng bù dé yǒu shū. fú wèn yún: mǔ chū, zé wèi jì mǔ zhī dǎng fú. qǐ bù yǐ chū mǔ zú jué, tuī ér yuǎn zhī jì mǔ pèi fù, yǐn ér qīn zhī hū? zi sī yuē: wèi jí yě qī, shì wèi bái yě mǔ bù wèi jí yě qī, shì bù wèi bái yě mǔ. dìng zhī fú yǐ míng zhòng, qíng yǐ fù qīn. suǒ yǐ shèng rén dūn zhī yǐ xiào cí, hóng zhī yǐ míng yì. shì shǐ zi yǐ míng fú, tóng zhī qīn mǔ jì mǔ yǐ yì bào, děng zhī jǐ shēng.
《傳》云:「繼母,同母也。」當以配父之尊,居母之位,齊杖之制,皆如親 母。又「為人後者為其父母期」,服者,自以本生,非殊親之與繼也。父雖自處傍 尊之地,於子之情,猶須隆其本重。是以令云:「為人後者,其父母,並解官申其 心喪。父卒母嫁,為父後者雖不服,亦申心喪;其繼母嫁,不解官。」此專據嫁者 生文耳。將知繼母在父之室,則制同親母。若謂非有撫育之恩,同之行路,何服之 有乎?服既有之,心喪焉可獨異?三省令旨,其義甚明。今言令許不解,何其甚謬? 且後人者為其父母期,未有變隔以親繼,親既等,故心喪不得有殊。《服問》云: 「母出,則為繼母之黨服。」豈不以出母族絕,推而遠之;繼母配父,引而親之乎? 子思曰:「為伋也妻,是為白也母;不為伋也妻,是不為白也母。」定知服以名重, 情以父親。所以聖人敦之以孝慈,弘之以名義。是使子以名服,同之親母;繼母以 義報,等之己生。
rú wèi jì mǔ zhī lái, zài zi chū zhī hòu, zhì yǒu qiǎn shēn zhě. kǎo zhī jīng chuán, wèi jiàn qí wén. pì chū hòu zhī rén, suǒ hòu zhě chū wáng, hòu zhī zhě zhì, cǐ hòu kě yǐ wú fǔ yù zhī ēn ér bù fú zhòng hū? xī zhǎng shā rén wáng bì, hàn mò wèi shàng jì yì jīng shī. jì ér wú wèi gé jué, bì zài nèi guó, gèng qǔ, shēng zǐ chāng. bì sǐ hòu, wèi dōng píng xiāng, shǐ zhī wú zhī mǔ wáng. biàn qíng xì jū zhòng, bù shè zhí shì. yú shí yì zhě, bù yǐ wèi fēi. rán zé jì zhī yǔ qián, yú qíng wú bié. ruò yào yǐ fǔ yù shǐ shēng fú zhì, wáng chāng fù hé zú yún hū? yòu jìn zhèn nán jiāng jūn yáng hù wú zi, qǔ dì zǐ yī wèi zi. hù hōng, yī bù fú zhòng. hù qī biǎo wén, yī cí yuē: bó shēng cún yǎng jǐ, yī bù gǎn wéi. rán wú fù mìng, gù hái běn shēng. shàng shū péng quán yì: zi zhī chū yǎng, bì yóu fù mìng, wú mìng ér chū, shì wèi pàn zi. yú shì xià zhào cóng zhī. rán zé xīn fú zhī zhì, bù dé yuán ēn ér shēng yě.
如謂繼母之來,在子出之後,制有淺深者。考之經傳,未見其文。譬出後之人, 所後者初亡,後之者至,此後可以無撫育之恩而不服重乎?昔長沙人王毖,漢末為 上計詣京師。既而吳、魏隔絕,毖在內國,更娶,生子昌。毖死後,為東平相,始 知吳之母亡。便情系居重,不攝職事。於時議者,不以為非。然則繼之與前,於情 無別。若要以撫育始生服制,王昌復何足云乎?又晉鎮南將軍羊祜無子,取弟子伊 為子。祜薨,伊不服重。祜妻表聞,伊辭曰:「伯生存養己,伊不敢違。然無父命, 故還本生。」尚書彭權議:「子之出養,必由父命,無命而出,是為叛子。」於是 下詔從之。然則心服之制,不得緣恩而生也。
lùn yún: lǐ zhě chēng qíng ér lì wén, zhàng yì ér shè jiào. hái yǐ cǐ yì, yù bǐ zhī qíng. chēng qíng zhě rú mǔ zhī qíng, zhàng yì zhě wèi zi zhī yì. fēn dìng rán hòu néng zūn fù shùn míng, chóng lǐ dǔ jìng. gǒu yǐ mǔ yǎng zhī ēn, shǐ chéng mǔ zi. zé ēn yóu bǐ zhì, fú zì jǐ lái. zé cí mǔ rú mǔ, hé dài fù lìng? yòu yún: jì mǔ cí mǔ, běn shí lù rén, lín jǐ yǎng jǐ, tóng zhī gǔ xuè. jī rú sī yán, zi bù yóu fù, zòng yǒu ēn yù, dé rú mǔ hū? qí cí jì suī zài sān nián zhī xià, ér jū qí qī zhī shàng. lǐ yǒu lún lì, fú yǐ chēng qíng. jì mǔ běn yǐ míng fú, qǐ jí ēn zhī hòu bó yě. zhì yú xiōng dì zhī zǐ yóu zi yě, sī nì zhī xīn shí shū, lǐ fú zhī zhì wú èr. bǐ yán yǐ qīng rú zhòng, yīn yǐ bù tóng cǐ wèi rú zhòng zhī cí, jí tóng zhòng fǎ. ruò shǐ qīng zhòng bù děng, hé dé wèi rú? lǜ yún zhǔn wǎng fǎ zhě, dàn zhǔn qí zuì, yǐ wǎng fǎ lùn zhě, jí tóng zhēn fǎ. lǜ yǐ bì xíng, lǐ yǐ shè jiào. zhǔn zhě zhǔn nǐ zhī míng, yǐ zhě jí zhēn zhī chēng. rú yǐ èr zì, yì yòng bù shū, lǐ lǜ liǎng wén, suǒ fáng shì yī. jiāng cǐ míng bǐ, zú jiàn qí yì. qǔ pì fá kē, hé yuǎn zhī yǒu.
論云:「禮者稱情而立文,杖義而設教。」還以此義,諭彼之情。稱情者如母 之情,杖義者為子之義。分定然後能尊父順名,崇禮篤敬。苟以姆養之恩,始成母 子。則恩由彼至,服自己來。則慈母如母,何待父令?又云:「繼母、慈母,本實 路人,臨己養己,同之骨血。」基如斯言,子不由父,縱有恩育,得如母乎?其慈 繼雖在三年之下,而居齊期之上。禮有倫例,服以稱情。繼母本以名服,豈藉恩之 厚薄也。至於兄弟之子猶子也,私昵之心實殊,禮服之制無二。彼言「以」輕「如」 重,因以不同;此謂如重之辭,即同重法。若使輕重不等,何得為「如」?律雲 「准枉法」者,但准其罪,「以枉法論」者,即同真法。律以弊刑,禮以設教。 「准」者準擬之名,「以」者即真之稱。「如」、「以」二字,義用不殊,禮、律 兩文,所防是一。將此明彼,足見其義。取譬伐柯,何遠之有。
lùn yún: qǔ zi wèi hòu zhě, jiāng yǐ gōng chéng tiāo miào, fèng yǎng jǐ shēn. bù de shǐ zōng zi guī qí gù zhái, yǐ zi dào shì běn fù zhī hòu qī yě. rán běn fù hòu qī, yīn fù ér dé mǔ chēng. ruò rú lái zhǐ, běn fù yì kě wú xīn sàng hū? hé zhí fù zhī hòu qī yě.
論云:「取子為後者,將以供承祧廟,奉養己身。不得使宗子歸其故宅,以子 道事本父之後妻也。」然本父後妻,因父而得母稱。若如來旨,本父亦可無心喪乎? 何直父之後妻也。
lùn yòu yún: lǐ yán jiù jūn, qí zūn qǐ hòu jūn hū? yǐ qù qí wèi, fēi fù chún chén, xū yán jiù yǐ shū zhī. bié yǒu suǒ zhòng, fēi fù chún xiào, gù yán qí yǐ jiàn zhī, mù yǐ qí fù zhī wén, shì míng yì yě. cǐ yòu fēi tōng lùn. hé yǐ yán zhī? qí jiù xùn shū, suǒ yòng yì bié. jiù zhě yì xīn zhī chēng, qí zhě yīn bǐ zhī cí, ān dé yǐ xiāng lèi zāi? zhì rú lǐ yún: qí fù xī xīn, qí zi bù kè fù hé. chuán yún: wèi suī xiǎo, qí jūn zài yān. ruò qí fù ér yǒu yì, qí jūn fù yǒu yì hū? sī bù rán yǐ.
論又云:「《禮》言舊君,其尊豈後君乎?已去其位,非復純臣,須言『舊』 以殊之。別有所重,非復純孝,故言『其』已見之,目以『其父』之文,是名異也。」 此又非通論。何以言之?「其」「舊」訓殊,所用亦別。「舊」者易新之稱,「其」 者因彼之辭,安得以相類哉?至如《禮》云:「其父析薪,其子不克負荷。」《傳》 云:「衛雖小,其君在焉。」若其父而有異,其君復有異乎?斯不然矣。
jīn xuàn gǎn wéi lǐ guāi lìng, wǔ shèng gàn fǎ, shǐ chū hòu zhī zǐ, wú qíng yú běn shēng, míng yì zhī fēn, yǒu kuī yú fēng sú, xùn shì fēi yú míng shì, qiáng méi niè yú lǐ jīng, suī yù yáng jǐ lù cái, bù jué yán zhī shāng lǐ.
今炫敢違禮乖令,侮聖干法,使出後之子,無情於本生,名義之分,有虧於風 俗,徇飾非於明世,強媒櫱於《禮經》,雖欲揚己露才,不覺言之傷理。
shì zòu, jìng cóng zi yì zhī yì.
事奏,竟從子翊之議。
lì xīn fēng lìng dà lǐ zhèng, bìng yǒu néng míng. zhuó shòu shū shì yù shǐ. měi cháo tíng yí yì, zi yì wèi zhī biàn xī, duō chū zhòng rén yì biǎo. cóng xìng jiāng dōng. shǔ tiān xià dà luàn, dì yóu bù wù. zi yì yīn shì qiè jiàn, yóu shì wǔ zhǐ, lìng zi yì wèi dān yáng liú shǒu.
歷新豐令、大理正,並有能名。擢授書侍御史。每朝廷疑議,子翊為之辯析, 多出眾人意表。從幸江東。屬天下大亂,帝猶不悟。子翊因侍切諫,由是忤旨,令 子翊為丹陽留守。
xún qiǎn yú shàng jiāng dū yùn, wèi zéi wú qí zǐ suǒ lǔ. zi yì shuō zhī, yīn yǐ zhòng jiàng. fù qiǎn shǒu lǐng zéi dù jiāng, yù yáng dì bèi shā, zhī ér gào zhī. zi yì fú xìn, zhǎn suǒ yán zhě. zéi yòu qǐng yǐ wèi zhǔ, bù cóng. yīn zhí zhì lín chuān chéng xià, shǐ gào chéng zhōng yún dì bēng. zi yì nǎi yì qí yán, yú shì jiàn hài.
尋遣於上江督運,為賊吳棋子所虜。子翊說之,因以眾降。復遣首領賊渡江, 遇煬帝被殺,知而告之。子翊弗信,斬所言者。賊又請以為主,不從。因執至臨川 城下,使告城中雲「帝崩」。子翊乃易其言,於是見害。
yáo jūn sù, wèi jùn tāng yīn rén yě. yáng dì wèi jìn wáng shí, jūn sù wèi zuǒ yòu. dì sì wèi, lèi qiān yīng yáng láng jiāng. dà yè mò, cóng xiāo wèi dà jiāng jūn qū tū tōng jù yì shī yú hé dōng. é ér tōng yǐn bīng nán dùn, zhì jūn sù lǐng hé dōng tōng shǒu. yì shī qiǎn jiāng lǚ shào zōng wéi yì jié děng gōng zhī bù kè. jí tōng jūn bài, zhì chéng xià hū zhī. jūn sù jiàn tōng, xū xī liú tì, bēi bù zì shèng, zuǒ yòu jiē gěng yè. tōng yì qì xià zhān jīn, yīn shuō jūn sù zǎo jiàng yǐ qǔ fù guì. jūn sù yǐ míng yì zé zhī yuē: gōng zòng bù néng yuǎn cán zhǔ shàng, gōng suǒ chéng mǎ, jí dài wáng suǒ cì yě, gōng hé miàn mù chéng zhī zāi! tōng yuē: xū! jūn sù! wǒ lì qū ér lái. jūn sù yuē: fāng jīn lì yóu wèi qū, hé yòng duō yán! tōng cán ér tuì. shí wéi shén jí, xíng lǐ duàn jué. jūn sù nǎi wèi mù é, zhì biǎo yú jǐng, jù lùn shì shì, fú zhī huáng hé, yán liú ér xià. hé yáng shǒu zhě dé zhī, dá yú dōng dōu. yuè wáng dòng jiàn ér tàn xī, nǎi chéng zhì bài jūn sù wèi jīn zǐ guāng lù dài fū, mì qiǎn xíng rén láo zhī. jiān mén zhí gé páng yù wǔ wèi jiāng jūn huáng fǔ wú yì qián hòu zì dōng dōu guī yì, jù zào chéng xià, wèi chén lì hài. cháo tíng yòu cì jīn quàn, dài yǐ bù sǐ. jūn sù zú wú jiàng xīn. qí qī yòu zhì chéng xià, wèi yuē: suí shì yǐ wáng, hé kǔ qǔ huò? jūn sù yuē: tiān xià shì fēi fù rén suǒ zhī. yǐn gōng shè zhī, yīng xián ér dào. jūn sù yì zhī shì bì bù jì, měi yán jí suí guó, wèi cháng bù xū xī. cháng wèi jiāng shì yuē: wú shì fān dǐ jiù chén, zhì yú dà yì, bù dé bù sǐ. jīn gǔ zhī shù nián, shí jǐn, zú zhī tiān xià zhī shì. bì suí shì qīng bài, tiān mìng yǒu guī, wú dāng duàn tóu yǐ fù zhū jūn. hòu pō dé jiāng dū qīng fù xiāo xī, yòu liáng jǐn, nán nǚ xiāng shí, zhòng xīn lí hài. bái hóng jiàng yú fǔ mén, bīng qì zhī duān, yè jiē guāng jiàn. yuè yú, jūn sù wèi zuǒ yòu suǒ hài.
堯君素,魏郡湯陰人也。煬帝為晉王時,君素為左右。帝嗣位,累遷鷹揚郎將。 大業末,從驍衛大將軍屈突通拒義師於河東。俄而通引兵南遁,置君素領河東通守。 義師遣將呂紹宗、韋義節等攻之不克。及通軍敗,至城下呼之。君素見通,歔欷流 涕,悲不自勝,左右皆哽咽。通亦泣下沾襟,因說君素早降以取富貴。君素以名義 責之曰:「公縱不能遠慚主上,公所乘馬,即代王所賜也,公何面目乘之哉!」通 曰:「吁!君素!我力屈而來。」君素曰:「方今力猶未屈,何用多言!」通慚而 退。時圍甚急,行李斷絕。君素乃為木鵝,置表於頸,具論事勢,浮之黃河,沿流 而下。河陽守者得之,達於東都。越王侗見而嘆息,乃承制拜君素為金紫光祿大夫, 密遣行人勞之。監門直閣龐玉、武衛將軍皇甫無逸前後自東都歸義,俱造城下,為 陳利害。朝廷又賜金券,待以不死。君素卒無降心。其妻又至城下,謂曰:「隋室 已亡,何苦取禍?」君素曰:「天下事非婦人所知。」引弓射之,應弦而倒。君素 亦知事必不濟,每言及隋國,未嘗不歔欷。常謂將士曰:「吾是籓邸舊臣,至於大 義,不得不死。今谷支數年,食盡,足知天下之事。必隋室傾敗,天命有歸,吾當 斷頭以付諸君。」後頗得江都傾覆消息,又糧盡,男女相食,眾心離駭。白虹降於 府門,兵器之端,夜皆光見。月余,君素為左右所害。
chén xiào yì zhāng jì xún dù sōng yūn, bìng yǐ chéng jié xiǎn.
陳孝意、張季珣、杜松贇,並以誠節顯。
xiào yì, hé dōng rén. dà yè chū, wèi lǔ jùn sī fǎ shū zuǒ, jùn nèi hào wèi lián píng. tài shǒu sū wēi cháng yù shā yī qiú, xiào yì gù jiàn, bù xǔ. xiào yì yīn jiě yī xiān shòu sǐ. liáng jiǔ, wēi yì nǎi jiě, xiè ér qiǎn zhī, jiàn jiā lǐ jìng. jí wēi wèi nà yán, zòu xiào yì wèi shì yù shǐ. hòu yǐ fù yōu qù zhí, jū sàng guò lǐ, yǒu bái lù xún rǎo qí lú, shí rén yǐ wèi xiào gǎn. xún qǐ shòu yàn mén jùn chéng. zài jùn cài shí zhāi jū, zhāo xī āi lín, měi yī fā shēng, wèi cháng bù jué dào. chái huǐ gǔ lì, jiàn zhě āi zhī. shí zhǎng lì duō zāng wū, xiào yì qīng jié mí lì. fā jiān zhāi fú, dòng ruò yǒu shén, lì rén chēng zhī.
孝意,河東人。大業初,為魯郡司法書佐,郡內號為廉平。太守蘇威嘗欲殺一 囚,孝意固諫,不許。孝意因解衣先受死。良久,威意乃解,謝而遣之,漸加禮敬。 及威為納言,奏孝意為侍御史。後以父憂去職,居喪過禮,有白鹿馴擾其廬,時人 以為孝感。尋起授雁門郡丞。在郡菜食齋居,朝夕哀臨,每一發聲,未嘗不絕倒。 柴毀骨立,見者哀之。時長吏多贓污,孝意清節彌厲。發奸摘伏,動若有神,吏人 稱之。
yáng dì xìng jiāng dū, mǎ yì liú wǔ zhōu shā tài shǒu wáng rén gōng zuò luàn, qián jùn chéng yáng zhǎng rén yàn mén lìng wáng hú děng móu yīng zéi. xiào yì zhī zhī, zú miè qí jiā, jùn zhōng zhàn lì. é ér wǔ zhōu lái gōng, xiào yì jù zhī, měi zhì kè jié. dàn gū chéng wú yuán, ér xiào yì shì yǐ bì sǐ. yì zhī dì bì bù fǎn, měi dàn xī xiàng zhào chì kù fǔ fú tì liú, bēi dòng zuǒ yòu. liáng jǐn, wèi xiào wèi zhāng shì lún suǒ shā, yǐ chéng guī wǔ zhōu.
煬帝幸江都,馬邑劉武周殺太守王仁恭作亂,前郡丞楊長仁、雁門令王隺等 謀應賊。孝意知之,族滅其家,郡中戰慄。俄而武周來攻,孝意拒之,每致克捷。 但孤城無援,而孝意誓以必死。亦知帝必不反,每旦夕向詔敕庫俯伏涕流,悲動左 右。糧盡,為校尉張世倫所殺,以城歸武周。
zhāng jì xún, jīng zhào rén. fù xiáng, shǎo wèi suí wén dì suǒ zhī, yǐn wèi chéng xiàng cān jūn, lèi qiān bīng zhōu sī mǎ. jí hàn wáng liàng fǎn, qiǎn qí jiāng liú jiàn gōng zhī, zòng huǒ shāo qí guō xià. xiáng jiàn bǎi xìng jīng hài, qí chéng xī yǒu wáng mǔ miào, dēng chéng wàng zhī, zài bài hào qì yuē: bǎi xìng hé zuì, zhì cǐ fén shāo? shén qí yǒu líng, kě jiàng yǔ xiāng jiù. yán qì, miào shàng yún qǐ, yǔ jiàng ér huǒ suì miè. shì zú gǎn qí zhì chéng, mò bù yòng mìng. yuán jūn zhì, zéi tuì. yǐ gōng shòu kāi fǔ. hòu zú yú dōu shuǐ jiān.
張季珣,京兆人。父祥,少為隋文帝所知,引為丞相參軍,累遷并州司馬。及 漢王諒反,遣其將劉建攻之,縱火燒其郭下。祥見百姓驚駭,其城西有王母廟,登 城望之,再拜號泣曰:「百姓何罪,致此焚燒?神其有靈,可降雨相救。」言訖, 廟上雲起,雨降而火遂滅。士卒感其至誠,莫不用命。援軍至,賊退。以功授開府。 後卒於都水監。
jì xún shǎo kāng kǎi, yǒu zhì jié. dà yè mò, wèi yīng yáng láng jiāng. suǒ jū jù jī shān wèi gù, yǔ luò kǒu jiē. jí lǐ mì xiàn cāng chéng, qiǎn bīng hū zhī. jì xún dà mà. mì nù, gōng zhī, lián nián bù néng kè. jīng sān nián, zī yòng jǐn, wú xīn, chè wū ér cuàn, rén jiē xué chù. jì xún fǔ zhī, yī wú lí pàn. hòu shì zú jī léi, wèi mì suǒ xiàn. jì xún zuò shì, yán sè zì ruò, mì qiǎn bīng qín sòng zhī. qún zéi yè lìng bài mì. jì xún yuē: wú suī bài jūn jiāng, yóu shì tiān zǐ zhǎo yá chén, hé róng bài zéi! mì zhuàng ér shì zhī. dí ràng cóng qiú jīn bù dé, shā zhī.
季珣少慷慨,有志節。大業末,為鷹揚郎將。所居據箕山為固,與洛口接。及 李密陷倉城,遣兵呼之。季珣大罵。密怒,攻之,連年不能克。經三年,資用盡, 無薪,徹屋而爨,人皆穴處。季珣撫之,一無離叛。後士卒飢羸,為密所陷。季珣 坐事,顏色自若,密遣兵禽送之。群賊曳令拜密。季珣曰:「吾雖敗軍將,猶是 天子爪牙臣,何容拜賊!」密壯而釋之。翟讓從求金不得,殺之。
qí dì zhòng yǎn, wèi shàng luò lìng. jí yì bīng qǐ, chéng shǒu, bù xià shā zhī yǐ guī yì.
其弟仲琰,為上洛令。及義兵起,城守,部下殺之以歸義。
zhòng yǎn dì yòu cóng, wèi qiān niú zuǒ yòu. yǔ wén huà jí luàn, yù hài. jì xún shì zhōng liè, xiōng dì jù sǐ guó nán, lùn zhě xián zhī.
仲琰弟幼琮,為千牛左右。宇文化及亂,遇害。季珣世忠烈,兄弟俱死國難, 論者賢之。
dù sōng yūn, běi hǎi rén yě. xìng gāng liè, zhòng míng yì. wèi shí mén fǔ duì zhèng. dà yè mò, yáng hòu lái gōng běi hǎi xiàn, sōng yūn chān zéi bèi zhí. shǐ wèi chéng zhōng, yún jùn bīng yǐ pò, yí zǎo guī jiàng, sōng yūn wěi xǔ zhī. jì zhì chéng xià, dà hū yuē: wǒ xiè hòu bèi zhí, fēi lì qū yě. guān jūn dà lái, zéi dàn mù qín jiǎn. zéi yǐ dāo zhú qí kǒu, yǐn zhī qù. sōng yūn mà hòu yuē: lǎo zéi hé gǎn rǔ xián liáng! yán wèi zú, zéi duàn qí yāo. chéng zhōng wàng zhī, mò bù liú tì è wàn, ruì qì yì bèi, běi hǎi zú wán. yōu zèng cháo qǐng dài fū běn jùn tōng shǒu.
杜松贇,北海人也。性剛烈,重名義。為石門府隊正。大業末,楊厚來攻北海 縣,松贇覘賊被執。使謂城中,雲「郡兵已破,宜早歸降」,松贇偽許之。既至城 下,大呼曰:「我邂逅被執,非力屈也。官軍大來,賊旦暮禽翦。」賊以刀築其口, 引之去。松贇罵厚曰:「老賊何敢辱賢良!」言未卒,賊斷其腰。城中望之,莫不 流涕扼腕,銳氣益倍,北海卒完。優贈朝請大夫、本郡通守。
guō shì jùn, zì hóng yì, tài yuán wén shuǐ rén yě. jiā mén yōng mù, qī shì tóng jū, quǎn shǐ tóng rǔ, niǎo què tóng cháo, shí rén yǐ wèi yì gǎn zhī yīng. zhōu xiàn shàng qí shì, suí wén dì qiǎn píng chāng gōng yǔ wén gàn yì qí jiā láo wèn. shàng shū shì yù shǐ liǔ yù xún shěng hé běi, biǎo qí mén lǘ. hàn wáng liàng wèi bīng zhōu zǒng guǎn, wén ér jiā tàn, cì qí xiōng dì èr shí yú rén yī gè yī xí.
郭世俊,字弘乂,太原文水人也。家門雍睦,七世同居,犬豕同乳,鳥鵲同巢, 時人以為義感之應。州縣上其事,隋文帝遣平昌公宇文幹詣其家勞問。尚書侍御史 柳彧巡省河北,表其門閭。漢王諒為并州總管,聞而嘉嘆,賜其兄弟二十餘人衣各 一襲。
láng fāng guì, huái nán rén yě. shǎo yǒu zhì shàng, yǔ cóng fù dì shuāng guì tóng jū. suí kāi huáng zhōng, fāng guì cháng yú huái shuǐ jīn suǒ jì dù, zhōu rén nù zhī, wō fāng guì bì zhé. zhì jiā, shuāng guì wèn zhī zhī, huì hèn, suì xiàng jīn, ōu shā chuán rén. jīn zhě zhí sòng zhī. xiàn yǐ fāng guì wèi shǒu, dāng sǐ, shuāng guì cóng zuò, dāng liú. xiōng dì zhēng wèi shǒu zuò, xiàn sī bù néng duàn, sòng yì zhōu. xiōng dì gè yǐn sǐ, zhōu bù néng dìng. èr rén zhēng yù fù shuǐ sǐ. zhōu yǐ zhuàng wén. shàng wén, yì zhī, tè yuán qí zuì, biǎo qí mén lǘ, cì wù bǎi duàn. hòu wèi zhōu zhǔ bù.
郎方貴,淮南人也。少有志尚,與從父弟雙貴同居。隋開皇中,方貴常於淮水 津所寄渡,舟人怒之,撾方貴臂折。至家,雙貴問知之,恚恨,遂向津,毆殺船人。 津者執送之。縣以方貴為首,當死,雙貴從坐,當流。兄弟爭為首坐,縣司不能斷, 送詣州。兄弟各引死,州不能定。二人爭欲赴水死。州以狀聞。上聞,異之,特原 其罪,表其門閭,賜物百段。後為州主簿。
lùn yuē: yú shén mén děng huò lín wēi bù náo, shì sǐ rú guī huò fù xiǎn rú yí, wéi yì yǒu suǒ zài. qí dà zé guāng guó lóng jiā, qí xiǎo zé sǔn jǐ lì wù. gù qí shèng liè suǒ zhe, yǔ hé hǎi ér zhēng liú jùn jié suǒ biāo, gòng zhú bǎi ér jù mào. bìng dǎo lǚ zhī suǒ zhì, shēn méi míng lì, qǐ tú rán yě!
論曰:於什門等或臨危不撓,視死如歸;或赴險如夷,唯義有所在。其大則光 國隆家,其小則損己利物。故其盛烈所著,與河海而爭流;峻節所標,共竹柏而俱 茂。並蹈履之所致,身沒名立,豈徒然也!