chéng yǔ jìng zì bù xiāng guān, gōng yǔ jìng zì què xiāng guān.
誠與敬字不相關，恭與敬字卻相關。

chéng zǐ wèi zhǔ yī zhī wèi jìng, wú shì zhī wèi yī, wén gōng hé ér yán zhī, yuē zhǔ yī wú shì zhī wèi jìng, yóu fēn xiǎo. jìng yī zì, cóng qián jīng shū shuō chù jǐn duō, zhǐ bǎ zuò xián màn shuō guò, dào èr chéng fāng niān chū lái, jiù xué zhě zuò gōng fu chù shuō, jiàn dé zhè dào lǐ yóu jǐn qiè, suǒ guān zuì dà. jìng zì běn shì gè xū zì, yǔ wèi jù děng zì xiāng sì, jīn bǎ zuò shí gōng fū, zhǔ yì zhòng le, shì gè shí wù shì yì bān.
程子謂「主一之謂敬，無適之謂一」，文公合而言之，曰「主一無適之謂敬」，尤分曉。敬一字，從前經書說處盡多，只把做閒慢說過，到二程方拈出來，就學者做工夫處說，見得這道理尤緊切，所關最大。敬字本是個虛字，與畏懼等字相似，今把做實工夫，主意重了，似個實物事一般。

rén xīn miào bù kě cè, chū rù wú shí, mò zhī qí xiāng. jìng suǒ yǐ zhǔ zǎi tǒng shè. ruò wú gè jìng, biàn dōu bù jiàn le. wéi jìng, biàn cún zài zhè lǐ. suǒ wèi jìng zhě wú tā, zhǐ shì cǐ xīn cháng cún zài zhè lǐ, bù zǒu zuò, bù sàn màn, cháng nèn dì xīng xīng, biàn shì jìng.
人心妙不可測，出入無時，莫知其鄉。敬所以主宰統攝。若無個敬，便都不見了。惟敬，便存在這裡。所謂敬者無他，只是此心常存在這裡，不走作，不散慢，常恁地惺惺，便是敬。

zhǔ yī zhě zhǐ shì xīn zhǔ zhè gè shì, gèng bù bié bǎ gè shì lái cān chā. ruò zuò yī jiàn shì, yòu chā dì èr jiàn shì, yòu cān dì sān jiàn shì, biàn bú shì zhǔ yī, biàn shì bù jìng. wén gōng wèi wù èr yǐ èr, wù cān yǐ sān, zhèng rú cǐ.
主一者只是心主這個事，更不別把個事來參插。若做一件事，又插第二件事，又參第三件事，便不是主一，便是不敬。文公謂「勿貳以二，勿參以三」，正如此。

wú shì shí, xīn cháng zài zhè lǐ, bù zǒu zuò, gù shì zhǔ yī. yǒu shì shí, xīn yīng zhè shì, gèng bù jiāng dì èr dì sān shì lái chā, yě shì zhǔ yī.
無事時，心常在這裡，不走作，固是主一。有事時，心應這事，更不將第二第三事來插，也是主一。

wú shì zhě, xīn cháng zài zhè lǐ, bù zǒu dōng, bù zǒu xī, bù zhī nán, bù zhī běi.
無適者，心常在這裡，不走東，不走西，不之南，不之北。

chéng zǐ jiù rén xīn zuò gōng fu chù, tè zhù yì cǐ zì. gài yǐ cǐ dào lǐ guàn dòng jìng, chè biǎo lǐ, yī shǐ zhōng, běn wú jiè xiàn. xián jìng wú shì shí yě yòng jìng, yīng shì jiē wù shí yě yòng jìng. xīn zài lǐ miàn yě rú cǐ, dòng chū yú wài lái zuò shì yě rú cǐ. chū tóu zuò shì yě rú cǐ, zuò dào mò shāo yě rú cǐ. cǐ xīn cháng wú jiān duàn, cái jiān duàn biàn bù jìng.
程子就人心做工夫處，特注意此字。蓋以此道理貫動靜，徹表里，一始終，本無界限。閒靜無事時也用敬，應事接物時也用敬。心在裡面也如此，動出於外來做事也如此。初頭做事也如此，做到末稍也如此。此心常無間斷，才間斷便不敬。

gé wù zhì zhī yě xū jìng, chéng yì zhèng xīn xiū shēn yě xū jìng, qí jiā zhì guó píng tiān xià yě xū jìng. jìng zhě, yī xīn zhī zhǔ zǎi, wàn shì zhī gēn běn.
格物致知也須敬，誠意正心修身也須敬，齊家治國平天下也須敬。敬者，一心之主宰，萬事之根本。

lǐ wèi zhí xū rú zhí yíng, rù xū rú yǒu rén, zhǐ jiù cǐ èr jù tǐ rèn chí jìng dǐ gōng fū, yì xiàng zuì qīn qiè. qiě rú rén pěng gè zhì yíng dǐ wù, xīn ruò bù zài zhè shàng, cái yí yī bù biàn qīng le. wéi zhí zhī quán quán, xīn cháng cháng zài zhè shàng, suī xíng dào nà lǐ yě bù qīng dào. rù xū rú yǒu rén, suī wú rén jìng jiè, cǐ xīn cháng yán sù, rú duì dà bīn rán, cǐ biàn shì zhǔ yī wú shì yì. yòu rú rén rù shén cí zhōng, cǐ xīn quán guī xiàng nà shén míng shàng, jué bù gǎn shēng xiē tā niàn, zhuān zhuān yī yī, biàn shì bù èr bù sān, jiù cǐ shí tǐ rèn, yì jiàn dé zhǔ yī wú shì yì fēn xiǎo.
禮謂「執虛如執盈，入虛如有人」，只就此二句體認持敬底工夫，意象最親切。且如人捧個至盈底物，心若不在這上，才移一步便傾了。惟執之拳拳，心常常在這上，雖行到那裡也不傾倒。入虛如有人，雖無人境界，此心常嚴肅，如對大賓然，此便是主一無適意。又如人入神祠中，此心全歸向那神明上，絕不敢生些他念，專專一一，便是不二不三，就此時體認，亦見得主一無適意分曉。

zhěng qí yán sù, jìng zhī róng. rú zuò ér qīng diē, yì guān luò tuò, biàn shì bù jìng.
整齊嚴肅，敬之容。如坐而傾跌，衣冠落魄，便是不敬。

shàng cài suǒ wèi cháng xīng xīng fǎ, shì jiù xīn dì shàng zuò gōng fu chù, shuō dé yì qīn qiè. gài xīn cháng xǐng zài zhè lǐ, biàn cháng xīng xīng, nèn dì huó. ruò bù zài, biàn sǐ le. xīn cái zài zhè lǐ, zé wàn lǐ sēn rán yú qí zhōng. gǔ rén wèi jìng, dé zhī jù, zhèng rú cǐ. xū shí xià chí jìng gōng fū, biàn zì jiàn. zhōng guó gǔ jí quán lù
上蔡所謂常惺惺法，是就心地上做工夫處，說得亦親切。蓋心常醒在這裡，便常惺惺，恁地活。若不在，便死了。心才在這裡，則萬理森然於其中。古人謂「敬，德之聚」，正如此。須實下持敬工夫，便自見。 中國古籍全錄

wén gōng jìng zhāi zhēn, zhèng shì pù xù rì yòng chí jìng gōng fū jié mù, zuì qīn qiè, yí liè zhū zuǒ yòu, cháng mù zài zhī, àn wèi zhǔn zé zuò gōng fu, jiǔ jiǔ zì bié.
文公敬齋箴，正是鋪敘日用持敬工夫節目，最親切，宜列諸左右，常目在之，按為準則做工夫，久久自別。