kǎo chù zhī zhèng, wèi qiān shàn chù è. míng zhǔ zài shàng, xīn zhāo yú tiān, chá zhī shàn è, guǎng jí sì hǎi, bù gǎn yí xiǎo guó zhī chén, xià jí shù rén, jìn yòng xián liáng, tuì qù tān nuò, míng liáng shàng xià, qǐ jí guó lǐ, zhòng xián yǔ jí, cǐ suǒ yǐ quàn shàn chù è, chén zhī xiū jiù. gù kǎo chù zhī zhèng, wù zhī rén zhī suǒ kǔ. qí kǔ yǒu wǔ. huò yǒu xiǎo lì yīn gōng wèi sī, chéng quán zuò jiān, zuǒ shǒu zhí gē, yòu shǒu zhì shēng, nèi qīn yú guān, wài cǎi yú mín, cǐ suǒ kǔ yī yě huò yǒu guò zhòng fá qīng, fǎ lìng bù jūn, wú zuì bèi gū, yǐ zhì miè shēn, huò yǒu zhòng zuì dé kuān, fú qiáng yì ruò, jiā yǐ yán xíng, wǎng zé qí qíng, cǐ suǒ kǔ èr yě huò yǒu zòng zuì è zhī lì, hài gào sù zhī rén, duàn jué yǔ cí, bì cáng qí qíng, lüè jié wáng mìng, qí wǎng bù cháng, cǐ suǒ kǔ sān yě huò yǒu zhǎng lì shù yì shǒu zǎi, jiān zuǒ wèi zhèng, ā sī suǒ qīn, wǎng kè suǒ hèn, bī qiè wèi xíng, piān pō bù chéng fǎ zhì, gèng yīn fù liǎn, bàng kè cǎi lì, sòng gù dài xīn, yín yuán zhēng fā, zhà wěi chǔ bèi, yǐ chéng jiā chǎn, cǐ suǒ kǔ sì yě huò yǒu xiàn guān mù gōng, shǎng fá zhī jì, lì rén zhī shì, mǎi mài zhī fèi, duō suǒ cái liàng, zhuān qí jià shù, mín shī qí zhí, cǐ suǒ kǔ wǔ yě. fán cǐ wǔ shì, mín zhī wǔ hài, yǒu rú cǐ zhě, bù kě bù chù, wú cǐ wǔ zhě, bù kě bù qiān. gù shū yún: sān zài kǎo jī, chù zhì yōu míng.
考黜之政，謂遷善黜惡。明主在上，心昭於天，察知善惡，廣及四海，不敢遺小國之臣，下及庶人，進用賢良，退去貪懦，明 良上下，企及國理，眾賢雨集，此所以勸善黜惡，陳之休咎。故考黜之政，務知人之所苦。其苦有五。或有小吏因公為私，乘權作奸，左手執戈，右手治生，內侵於官，外采於民，此所苦一也；或有過重罰輕，法令不均，無罪被辜，以致滅身，或有重罪得寬，扶強抑弱，加以嚴刑，枉責其情，此所苦二也；或有縱罪惡之吏，害告訴之人，斷絕語辭，蔽藏其情，掠劫亡命，其枉不常，此所苦三也；或有長吏數易守宰，兼佐為政，阿私所親，枉克所恨，逼切為行，偏頗不承法制，更因賦斂，傍課采利，送故待新，夤緣徵發，詐偽儲備，以成家產，此所苦四也；或有縣官慕功，賞罰之際，利人之事，買賣之費，多所裁量，專其價數，民失其職，此所苦五也。凡此五事，民之五害，有如此者，不可不黜，無此五者，不可不遷。故書云：「三載考績，黜陟幽明。」