zi zhāng wèn rù guān yú kǒng zǐ, kǒng zǐ yuē:" ān shēn qǔ yù wéi nán yě." zi zhāng yuē:" ān shēn qǔ yù rú hé?" kǒng zǐ yuē:" yǒu shàn wù zhuān, jiào bù néng wù jìn, yǐ guò wù fā, shī yán wù yǐ, bù shàn cí wù suì, xíng shì wù liú. jūn zǐ rù guān, zì xíng cǐ liù lù zhě, zé shēn ān yù zhì, ér zhèng cóng yǐ.
子张问入官于孔子,孔子曰:“安身取誉为难也。”子张曰:“安身取誉如何?”孔子曰:“有善勿专,教不能勿搢,已过勿发,失言勿踦,不善辞勿遂,行事勿留。君子入官,自行此六路者,则身安誉至,而政从矣。
qiě fú fèn shù zhě yù zhī suǒ yóu shēng yě, jù jiàn zhě lǜ zhī suǒ yǐ sāi yě, màn yì zhě lǐ zhī suǒ yǐ shī yě, duò dài zhě shí zhī suǒ yǐ hòu yě, shē chǐ zhě cái zhī suǒ yǐ bù zú yě, zhuān zhě shì zhī suǒ yǐ bù chéng yě, lì zhě yù zhī suǒ yóu shēng yě. jūn zǐ rù guān, chú qī lù zhě, zé shēn ān yù zhì, ér zhèng cóng yǐ.
且夫忿数者狱之所由生也,距谏者虑之所以塞也,慢易者礼之所以失也,堕怠者时之所以后也,奢侈者财之所以不足也,专者事之所以不成也,历者狱之所由生也。君子入官,除七路者,则身安誉至,而政从矣。
gù jūn zǐ nán miàn lín guān, dài chéng ér gōng zhì zhī, jīng zhī ér lüè xíng zhī, hé shì zhōng xìn, kǎo shì dà lún, cún shì měi è, ér jìn shì lì, ér chú shì hài, ér wú qiú qí bào yān, ér mín qíng kě de yě. gù lín zhī wú kàng mín zhī zhì, shèng zhī wú fàn mín zhī yán, liàng zhī wú jiǎo mín zhī cí, yǎng zhī wú rǎo yú shí, ài zhī wù kuān yú xíng yán zé shēn ān yù zhì, ér mín zì de yě.
故君子南面临官,大城而公治之,精知而略行之,合是忠信,考是大伦,存是美恶,而进是利,而除是害,而无求其报焉,而民情可得也。故临之无抗民之志,胜之无犯民之言,量之无狡民之辞,养之无扰于时,爱之勿宽于刑;言则身安誉至,而民自得也。
gù jūn zǐ nán miàn lín guān, suǒ jiàn ěr, gù míng bù kě bì yě suǒ qiú ěr, gù bù láo ér de yě suǒ yǐ zhì zhě yuē, gù bù yòng zhòng ér yù zhì yě fǎ xiàng zài nèi, gù bù yuǎn yuán quán bù jié, gù tiān xià jī yě ér mù bù guǎ duǎn cháng, rén dé qí liàng, gù zhì ér bù luàn. gù liù zhě guàn hū xīn, cáng hū zhì, xíng hū sè, fā hū shēng, ruò cǐ zé shēn ān ér yù zhì, ér mín zì de yě.
故君子南面临官,所见迩,故明不可弊也;所求迩,故不劳而得也;所以治者约,故不用众而誉至也;法象在内,故不远;源泉不竭,故天下积也;而木不寡短长,人得其量,故治而不乱。故六者贯乎心,藏乎志,形乎色,发乎声,若此则身安而誉至,而民自得也。
gù jūn zǐ nán miàn lín guān bù zhì zé luàn zhì, luàn zhì zé zhēng, zhēng zhī zhì yòu fǎn yú luàn shì gù kuān yù yǐ róng qí mín, cí ài yǐ yōu róu zhī, ér mín zì de yě yǐ. gù gōng xíng zhě zhèng zhī shǐ yě, diào yuè zhě qíng zhī dào yě. shàn zhèng xíng yì zé mín bù yuàn, yán diào yuè zé mín bù biàn fǎ, rén zài shēn qǔ mín xiǎn yǐ yì zhī yě. cái lì zhī shēng zhēng yǐ, tān yǐ bù dé shàn zhèng bì jiǎn yǐ, gǒu yǐ luàn zhī shàn yán bì tīng yǐ, xiáng yǐ shī zhī guī jiàn rì zhì, fán yǐ bù tīng yǐ. yán zhī shàn zhě zài suǒ rì wén, xíng zhī shàn zhě zài suǒ néng wéi. gù shàng zhě mín zhī yí yě, yǒu sī zhí zhèng mín zhī biǎo yě, ěr chén biàn pì zhě qún chén pú zhī lún yě. gù yí bù zhèng zé mín shī shì, biǎo bì zé bǎi xìng luàn, ěr chén biàn pì bù zhèng lián ér qún chén fú wū yǐ, gù bù kě bù shèn hū sān lún yǐ. gù jūn zǐ xiū shēn fǎn dào chá shuō, ér ěr dào zhī fú cún yān shì gù fū gōng nǚ bì zì zé sī má liáng gōng bì zì zé jī cái xián jūn liáng shàng bì zì zé zuǒ yòu shǐ. gù yì zhū qǔ rén, láo yú zhì shì láo yú qǔ rén, yì yú zhì shì. gù jūn zǐ yù yù zé jǐn qí suǒ biàn, yù míng zé jǐn yú zuǒ yòu. gù shàng zhě pì rú yuán mù zhě wù gāo, ér wèi xià zhě zī shén, liù mǎ zhī lí bì yú sì miàn zhī qú, mín zhī lí dào bì yú shàng zhī yì zhèng yě. gù shàng zhě zūn yán ér jué, bǎi xìng zhě bēi jiàn ér shén mín ér ài zhī zé cún, è zhī zé wáng yě.
故君子南面临官;不治则乱至,乱至则争,争之至又反于乱;是故宽裕以容其民,慈爱以优柔之,而民自得也已。故躬行者政之始也,调悦者情之道也。善政行易则民不怨,言调悦则民不辨法,仁在身取民显以佚之也。财利之生征矣,贪以不得;善政必简矣,苟以乱之;善言必听矣,详以失之;规谏日至,烦以不听矣。言之善者在所日闻,行之善者在所能为。故上者民之仪也,有司执政民之表也,迩臣便辟者群臣仆之伦也。故仪不正则民失誓,表弊则百姓乱,迩臣便辟不正廉而群臣服污矣,故不可不慎乎三伦矣。故君子修身返道察说,而迩道之服存焉;是故夫工女必自择丝麻、良工必自择赍材、贤君良上必自择左右始。故佚诸取人,劳于治事;劳于取人,佚于治事。故君子欲誉则谨其所便,欲名则谨于左右。故上者辟如缘木者务高,而畏下者滋甚,六马之离必于四面之衢,民之离道必于上之佚政也。故上者尊严而绝,百姓者卑贱而神;民而爱之则存,恶之则亡也。
gù jūn zǐ nán miàn lín guān: guì ér bù jiāo, fù gōng yǒu běn néng tú, xiū yè jū jiǔ ér tán qíng ěr chàng ér jí hū yuǎn, chá yī ér guān yú duō. yī wù zhì ér wàn wù bù luàn zhě, yǐ shēn wéi běn yě. gù jūn zǐ lì mín, bù kě yǐ bù zhī mín zhī xìng, dá zhū mín zhī qíng jì zhī qí yǐ shēng yǒu xí, rán hòu mín tè cóng mìng yě. gù shì jǔ zé mín qīn zhī, zhèng jūn zé mín wú yuàn. gù jūn zǐ lì mín, bù lín yǐ gāo, bù dào yǐ yuǎn, bù zé mín zhī suǒ bù néng. jīn lín zhī míng wáng zhī chéng gōng, ér mín yán ér bù yíng yě dào yǐ shù nián zhī yè, zé mín jí, jí zhě pì yǐ. gù gǔ zhě miǎn ér qián liú, suǒ yǐ bì míng yě tǒng kuàng sāi ěr, suǒ yǐ yǎn cōng yě. gù shuǐ zhì qīng zé wú yú, rén zhì chá zé wú tú.
故君子南面临官:贵而不骄,富恭有本能图,修业居久而谭;情迩畅而及乎远,察一而关于多。一物治而万物不乱者,以身为本也。故君子莅民,不可以不知民之性,达诸民之情;既知其以生有习,然后民特从命也。故世举则民亲之,政均则民无怨。故君子莅民,不临以高,不道以远,不责民之所不能。今临之明王之成功,而民严而不迎也;道以数年之业,则民疾,疾者辟矣。故古者冕而前旒,所以蔽明也;统絖塞耳,所以弇聪也。故水至清则无鱼,人至察则无徒。
gù wǎng ér zhí zhī, shǐ zì dé zhī yōu ér róu zhī, shǐ zì qiú zhī kuí ér dù zhī, shǐ zì suǒ zhī mín yǒu xiǎo zuì, bì yǐ qí shàn yǐ shè qí guò, rú sǐ shǐ zhī shēng, qí shàn yě, shì yǐ shàng xià qīn ér bù lí. gù huì zhě zhèng zhī shǐ yě, zhèng bù zhèng zé bù kě jiào yě, bù xí zé mín bù kě shǐ yě. gù jūn zǐ yù yán zhī jiàn xìn yě zhě, mò ruò xiān xū qí nèi yě, yù zhèng zhī sù xíng yě zhě, mò ruò yǐ shēn xiān zhī yě yù mín zhī sù fú yě zhě, mò ruò yǐ dào yù zhī yě. gù bù xiān yǐ shēn, suī xíng bì lín yǐ bù yǐ dào yù zhī, suī fú bì qiáng yǐ. gù fēi zhōng xìn, zé wú kě yǐ qǔ qīn yú bǎi xìng yǐ wài nèi bù xiāng yìng, zé wú kě yǐ qǔ xìn zhě yǐ. sì zhě zhì mín zhī tǒng yě."
故枉而直之,使自得之;优而柔之,使自求之;揆而度之,使自索之;民有小罪,必以其善以赦其过,如死使之生,其善也,是以上下亲而不离。故惠者政之始也,政不正则不可教也,不习则民不可使也。故君子欲言之见信也者,莫若先虚其内也,欲政之速行也者,莫若以身先之也;欲民之速服也者,莫若以道御之也。故不先以身,虽行必邻矣;不以道御之,虽服必强矣。故非忠信,则无可以取亲于百姓矣;外内不相应,则无可以取信者矣。四者治民之统也。”