mín sú
民俗
fán bǎi suǒ mài yǐn shí zhī rén, zhuāng xiān jìng pán hé qì mǐn, chē yán dòng shǐ, qí qiǎo kě ài, shí wèi hé gēng, bù gǎn cǎo lüè. qí mài yào mài guà, jiē jù guàn dài. zhì yú qǐ gài zhě, yì yǒu guī gé. shāo shì xiè dài, zhòng suǒ bù róng. qí shì nóng gōng shāng zhū xíng bǎi hù yī zhuāng, gè yǒu běn shǎi, bù gǎn yuè wài. wèi rú xiāng pù guǒ xiāng rén, jí dǐng mào pī bèi zhì kù zhǎng shì, jí zhe zào shān jiǎo dài bù dǐng mào zhī lèi. jiē shì xíng rén, biàn rèn de shì hé sè mù. jiā zhī rén qíng gāo yì, ruò jiàn wài fāng zhī rén wéi dōu rén líng qī, zhòng bì jiù hù zhī. huò jiàn jūn pù shōu lǐng dào dòu zhēng gōng shì, héng shēn quàn jiù, yǒu péi jiǔ shí yán guān fāng jiù zhī zhě, yì wú dàn yě. huò yǒu cóng wài xīn lái, lín zuǒ jū zhù, zé xiāng jiè dòng shǐ, xiàn yí tāng chá, zhǐ yǐn mǎi mài zhī lèi. gèng yǒu tí chá píng zhī rén, měi rì lín lǐ hù xiāng zhī chá, xiāng wèn dòng jìng. fán bǎi jí xiōng zhī jiā, rén jiē yíng mén. qí zhèng jiǔ diàn hù, jiàn jiǎo diàn sān liǎng cì dǎ jiǔ, biàn gǎn jiè yǔ èr wǔ bǎi liǎng yín qì. yǐ zhì pín xià rén jiā, jiù diàn hū jiǔ, yì yòng yín qì gōng sòng. yǒu lián yè yǐn zhě, cì rì qǔ zhī. zhū jì guǎn zhǐ jiù diàn hū jiǔ ér yǐ, yín qì gōng sòng, yì fù rú shì. qí kuò lüè dà liàng, tiān xià wú zhī yě. yǐ qí rén yān hào rǎng, tiān shí shù wàn zhòng bù jiā duō, jiǎn zhī bù jué shǎo. suǒ wèi huā zhèn jiǔ chí, xiāng shān yào hǎi. bié yǒu yōu fāng xiǎo xiàng, yàn guǎn gē lóu, jǔ zhī wàn shù, bù yù fán suì.
凡百所卖饮食之人,装鲜净盘合器皿,车檐动使,奇巧可爱,食味和羹,不敢草略。其卖药卖卦,皆具冠带。至于乞丐者,亦有规格。稍似懈怠,众所不容。其士农工商诸行百户衣装,各有本色,不敢越外。谓如香铺裹香人,即顶帽披背;质库掌事,即着皂衫角带不顶帽之类。街市行人,便认得是何色目。加之人情高谊,若见外方之人为都人凌欺,众必救护之。或见军铺收领到斗争公事,横身劝救,有陪酒食檐官方救之者,亦无惮也。或有从外新来,邻左居住,则相借动使,献遗汤茶,指引买卖之类。更有提茶瓶之人,每日邻里互相支茶,相问动静。凡百吉凶之家,人皆盈门。其正酒店户,见脚店三两次打酒,便敢借与二五百两银器。以至贫下人家,就店呼酒,亦用银器供送。有连夜饮者,次日取之。诸妓馆只就店呼酒而已,银器供送,亦复如是。其阔略大量,天下无之也。以其人烟浩穰,添十数万众不加多,减之不觉少。所谓花阵酒池,香山药海。别有幽坊小巷,燕馆歌楼,举之万数,不欲繁碎。
jīng wǎ jì yì
京瓦伎艺
chóng guān yǐ lái, zài jīng wǎ sì jì yì: zhāng tíng sǒu, mèng zǐ shū. zhǔ zhāng xiǎo chàng: lǐ shī shī xú pó xī fēng yí nú sūn sān sì děng, chéng qí jiǎo zhě. piào chàng dì zǐ: zhāng qī qī wáng jīng nú zuǒ xiǎo sì ān niáng máo tuán děng. jiào fāng jiǎn bà bìng wēn xí: zhāng cuì gài zhāng chéng dì zǐ xuē zi dà xuē zi xiǎo qiào zhī ér yáng zǒng xī zhōu shòu nú chèn xīn děng. bān zá jù: zhàng tóu kuǐ lěi rèn xiǎo sān, měi rì wǔ gēng tóu huí xiǎo zá jù, chà wǎn kàn bù jí yǐ. xuán sī kuǐ lěi, zhāng jīn xiàn. lǐ wài níng, yào fā kuǐ lěi. zhāng zhēn miào wēn nú gē zhēn gè qiáng méi bó qí xiǎo diào dāo, jīn gǔ shàng suǒ zá shǒu jì. hún shēn yǎn lǐ zōng zhèng zhāng gē qiú zhàng xī nòng. sūn kuān sūn shí wǔ céng wú dǎng gāo shù lǐ xiào xiáng, jiǎng shǐ. lǐ hé yáng zhōng lì zhāng shí yī xú míng zhào shì hēng jiǎ jiǔ, xiǎo shuō. wáng yán xǐ gài zhōng bǎo liú míng guǎng, sàn lè. zhāng zhēn nú, wǔ xuán. yáng wàng jīng, xiǎo ér xiàng pū zá jù diào dāo mán pái. dǒng shí wǔ zhào qī cáo bǎo yì zhū pó ér méi kùn tuó fēng sēng gē zǔ liù nòng, yǐng xì. dīng yí shòu jí děng, nòng qiáo yǐng xì. liú bǎi qín, nòng yǐ. kǒng sān chuán shuǎ xiù cái, zhū gōng diào. máo xiáng huò bó chǒu, shāng mí. wú bā ér, hé shēng. zhāng shān rén, shuō hùn huà. liú qiáo hé běi zi bó suì hú niú ér dá yǎn wǔ zhòng míng qiáo luò tuó ér lǐ dūn děng, zá bān. wài rù sūn sān shén guǐ. huò sì jiū, shuō sān fēn. yǐn cháng mài, wǔ dài shǐ. wén bā niáng, jiào guǒ zǐ. qí yú bù kě shèng shǔ. bù yǐ fēng yǔ hán shǔ. zhū péng kàn rén, rì rì rú shì. jiào fāng jūn róng zhí, měi yù xún xiū àn lè, yì xǔ rén guān kàn. měi yù nèi yàn qián yī yuè, jiào fāng nèi gōu jí dì zǐ xiǎo ér, xí duì wǔ, zuò yuè zá jù jié cì.
崇、观以来,在京瓦肆伎艺:张廷叟,《孟子书》。主张小唱:李师师、徐婆惜、封宜奴、孙三四等,诚其角者。嘌唱弟子:张七七、王京奴、左小四、安娘、毛团等。教坊减罢并温习:张翠盖、张成弟子、薛子大、薛子小、俏枝儿、杨总惜、周寿奴、称心等。般杂剧:杖头傀儡任小三,每日五更头回小杂剧,差晚看不及矣。悬丝傀儡,张金线。李外宁,药发傀儡。张臻妙、温奴哥、真个强、没勃脐、小掉刀,筋骨上索杂手伎。浑身眼、李宗正、张哥、球杖锡弄。孙宽、孙十五、曾无党、高恕、李孝详,讲史。李訸、杨中立、张十一、徐明、赵世亨、贾九,小说。王颜喜、盖中宝、刘名广,散乐。张真奴,舞旋。杨望京,小儿相扑、杂剧、掉刀、蛮牌。董十五、赵七、曹保义、朱婆儿、没困驼、风僧哥、俎六弄,影戏。丁仪、瘦吉等,弄乔影戏。刘百禽,弄蚁。孔三传、耍秀才,诸宫调。毛详、霍伯丑,商谜。吴八儿,合生。张山人,说诨话。刘乔、河北子、帛遂、胡牛儿、达眼五、重明乔、骆驼儿、李敦等,杂班。外入孙三神鬼。霍四究,说《三分》。尹常卖,《五代史》。文八娘,叫果子。其馀不可胜数。不以风雨寒暑。诸棚看人,日日如是。教坊钧容直,每遇旬休按乐,亦许人观看。每遇内宴前一月,教坊内勾集弟子小儿,习队舞,作乐杂剧节次。
qǔ fù
娶妇
fán qǔ xí fù, xiān qǐ cǎo tiě zǐ, liǎng jiā yǔn xǔ, rán hòu qǐ xì tiě zǐ, xù sān dài míng huì, yì qīn rén yǒu fú qīn tián chǎn guān zhí zhī lèi. cì yán xǔ kǒu jiǔ, yǐ luò shèng jiǔ píng, zhuāng yǐ dà huā bā duǒ luó juàn shēng sè huò yín shèng bā méi, yòu yǐ huā hóng jiǎo yán shàng, wèi zhī" jiǎo yán hóng", yǔ nǚ jiā. nǚ jiā yǐ dàn shuǐ èr píng, huó yú sān wǔ gè, zhù yī shuāng, xī sòng zài yuán jiǔ píng nèi, wèi zhī" huí yú zhù". huò xià xiǎo dìng dà dìng, huò xiāng xí fù yǔ bù xiāng. ruò xiāng xí fù, jí nán jiā qīn rén huò pó wǎng nǚ jiā kàn zhòng, jí yǐ chāi zi chā guān zhōng, wèi zhī" chā chāi zi" huò bù rù yì, jí liú yī liǎng duān cǎi duàn, yǔ zhī yā jīng, zé cǐ qīn bù xié yǐ. qí méi rén yǒu shù děng, shàng děng dài gài tóu, zhe zǐ bēi zi, shuō guān qīn gōng yuàn ēn zé zhōng děng dài guàn zi, huáng bāo jì bēi zi, huò zhǐ xì qún shǒu, bǎ qīng liáng sǎn ér, jiē liǎng rén tóng háng. xià dìng le, jí dàn wàng méi rén chuán yǔ. yù jié xù, jí yǐ jié wù tóu miàn yáng jiǔ zhī lèi zhuī nǚ jiā, suí jiā fēng jiǎn. nǚ jiā duō huí qiǎo zuò zhī lèi. cì xià cái lǐ, cì bào chéng jié rì zi. cì guò dà lǐ, xiān yī rì huò shì rì zǎo xià cuī zhuāng guān pèi huā fěn, nǚ jiā huí gōng shang huā fú tóu zhī lèi. qián yī rì nǚ jiā xiān lái guà zhàng, pū shè fáng wò, wèi zhī" pù fáng". nǚ jiā qīn rén yǒu chá jiǔ lì shì zhī lèi. zhì yíng qǔ rì, ér jiā yǐ chē zi huò huā yán zǐ fā yíng kè yǐn zhì nǚ jiā mén, nǚ jiā guǎn dài yíng kè, yǔ zhī cǎi duàn, zuò yuè cuī zhuāng shàng chē yán, cóng rén wèi kěn qǐ, chǎo yǎo lì shì, wèi zhī" qǐ yán zǐ", yǔ liǎo rán hòu xíng. yíng kè xiān huí zhì ér jiā mén, cóng rén jí ér jiā rén qǐ mì lì shì qián wù huā hóng děng, wèi zhī" lán mén". xīn fù xià chē zi, yǒu yīn yáng rén zhí dòu, nèi shèng gǔ dòu qián guǒ cǎo jié děng zhòu zhù, wàng mén ér sā, xiǎo ér bèi zhēng shí zhī, wèi zhī" sā gǔ dòu", sú yún yàn qīng yáng děng shā shén yě. xīn rén xià chē yán, tà qīng bù tiáo huò zhān xí, bù dé tà dì, yī rén pěng jìng dào xíng, yǐn xīn rén kuà ān mò cǎo jí chèng shàng guò, rù mén, yú yī shì nèi dāng zhōng xuán zhàng, wèi zhī" zuò xū zhàng" huò zhǐ jìng rù fáng zhōng, zuò yú chuáng shàng, yì wèi zhī" zuò fù guì". qí sòng nǚ kè, jí sān zhǎn ér tuì, wèi zhī" zǒu sòng". zhòng kè jiù yán sān bēi zhī hòu, xù jù gōng shang huā shèng cù miàn, yú zhōng táng shēng yī tà, shàng zhì yǐ zi, wèi zhī" gāo zuò", xiān méi shì qǐng, cì yí shì huò jìn shì qǐng, gè zhēn yī bēi yǐn zhī cì zhàng mǔ qǐng, fāng xià zuò. xīn rén mén é, yòng cǎi yī duàn, suì liè qí xià, héng mǒ guà zhī, xù rù fáng, jí zhòng zhēng chě xiǎo piàn ér qù, wèi zhī" lì shì jiǎo mén hóng". xù yú chuáng qián qǐng xīn fù chū, èr jiā gè chū cǎi duàn, wǎn yī tóng xīn, wèi zhī" qiān jīn", nán guà yú hù, nǚ dā yú shǒu, nán dào xíng chū, miàn jiē xiāng xiàng, zhì jiā miào qián cān bài bì, nǚ fù dào xíng, fú rù fáng jiǎng bài, nán nǚ gè zhēng xiān hòu duì bài bì, jiù chuáng nǚ xiàng zuǒ, nán xiàng yòu zuò, fù nǚ yǐ jīn qián cǎi guǒ sàn zhì, wèi zhī" sā zhàng". nán zuǒ nǚ yòu, liú shǎo tóu fà, èr jiā chū pǐ duàn chāi zi mù shū tóu xū zhī lèi, wèi zhī" hé jì". rán hòu yòng liǎng zhǎn yǐ cǎi jié lián zhī, hù yǐn yī zhǎn, wèi zhī" jiāo bēi jiǔ". yǐn qì zhì zhǎn, bìng huā guàn zi yú chuáng xià, zhǎn yī yǎng yī hé, sú yún" dà jí", zé zhòng xǐ hè. rán hòu yǎn zhàng qì. gōng yuàn zhōng jí qīn suí rén bào nǚ xù qù, yǐ xià rén jiā jí xíng chū fáng, cān xiè zhū qīn, fù jiù yǐn jiǔ. sàn hòu. cì rì wǔ gēng, yòng yī zhuō, shèng jìng tái jìng zi yú qí shàng, wàng táng zhǎn bài, wèi zhī" xīn fù bài táng". cì bài zūn zhǎng qīn qī, gè yǒu cǎi duàn qiǎo zuò xié wà děng wéi xiàn, wèi zhī" shǎng hè". zūn zhǎng zé fù huàn yī pǐ huí zhī, wèi zhī" dá hè". xù fù cān fù jiā, wèi zhī" bài mén". yǒu lì néng qù bàn, cì rì jí wǎng, wèi zhī" fù miàn bài mén", bù rán, sān rì qī rì jiē kě, shǎng hè yì rú nǚ jiā zhī lǐ. jiǔ sàn, nǚ jiā jù gǔ chuī cóng wù, yíng xù huán jiā, sān rì, nǚ jiā sòng cǎi duàn yóu mì zhù:" mì" wù kè" mì". zhēng bǐng, wèi zhī" mì hé yóu zhēng bǐng". qí nǚ jiā lái zuò huì, wèi zhī" jū nǚ". qī rì, zé qǔ nǚ guī, huò sòng cǎi duàn tóu miàn yǔ zhī, wèi zhī" xǐ tóu". yī yuè, zé dà huì xiāng qìng, wèi zhī" mǎn yuè". zì cǐ yǐ hòu, lǐ shù jiǎn yǐ.
凡娶媳妇,先起草帖子,两家允许,然后起细帖子,序三代名讳,议亲人有服亲田产官职之类。次檐许口酒,以络盛酒瓶,装以大花八朵、罗绢生色或银胜八枚,又以花红缴檐上,谓之“缴檐红”,与女家。女家以淡水二瓶,活鱼三五个,箸一双,悉送在元酒瓶内,谓之“回鱼箸”。或下小定、大定,或相媳妇与不相。若相媳妇,即男家亲人或婆往女家看中,即以钗子插冠中,谓之“插钗子”;或不入意,即留一两端彩段,与之压惊,则此亲不谐矣。其媒人有数等,上等戴盖头,着紫背子,说官亲宫院恩泽;中等戴冠子,黄包髻背子,或只系裙手,把青凉伞儿,皆两人同行。下定了,即旦望媒人传语。遇节序,即以节物头面羊酒之类追女家,随家丰俭。女家多回巧作之类。次下财礼,次报成结日子。次过大礼,先一日或是日早下催妆冠帔花粉,女家回公裳花幞头之类。前一日女家先来挂帐,铺设房卧,谓之“铺房”。女家亲人有茶酒利市之类。至迎娶日,儿家以车子或花檐子发迎客引至女家门,女家管待迎客,与之彩段,作乐催妆上车檐,从人未肯起,炒咬利市,谓之“起檐子”,与了然后行。迎客先回至儿家门,从人及儿家人乞觅利市钱物花红等,谓之“拦门”。新妇下车子,有阴阳人执斗,内盛谷豆钱果草节等咒祝,望门而撒,小儿辈争拾之,谓之“撒谷豆”,俗云厌青羊等杀神也。新人下车檐,踏青布条或毡席,不得踏地,一人捧镜倒行,引新人跨鞍蓦草及秤上过,入门,于一室内当中悬帐,谓之“坐虚帐”;或只径入房中,坐于床上,亦谓之“坐富贵”。其送女客,急三盏而退,谓之“走送”。众客就筵三杯之后,婿具公裳花胜簇面,于中堂升一榻,上置椅子,谓之“高坐”,先媒氏请,次姨氏或妗氏请,各斟一杯饮之;次丈母请,方下坐。新人门额,用彩一段,碎裂其下,横抹挂之,婿入房,即众争扯小片而去,谓之“利市缴门红”。婿于床前请新妇出,二家各出彩段,绾一同心,谓之“牵巾”,男挂于笏,女搭于手,男倒行出,面皆相向,至家庙前参拜毕,女复倒行,扶入房讲拜,男女各争先后对拜毕,就床女向左,男向右坐,妇女以金钱彩果散掷,谓之“撒帐”。男左女右,留少头发,二家出匹段、钗子、木梳、头须之类,谓之“合髻”。然后用两盏以彩结连之,互饮一盏,谓之“交杯酒”。饮讫掷盏,并花冠子于床下,盏一仰一合,俗云“大吉”,则众喜贺。然后掩帐讫。宫院中即亲随人抱女婿去,已下人家即行出房,参谢诸亲,复就饮酒。散后。次日五更,用一卓,盛镜台镜子于其上,望堂展拜,谓之“新妇拜堂”。次拜尊长亲戚,各有彩段巧作鞋袜等为献,谓之“赏贺”。尊长则复换一匹回之,谓之“答贺”。婿复参妇家,谓之“拜门”。有力能趣办,次日即往,谓之“复面拜门”,不然,三日七日皆可,赏贺亦如女家之礼。酒散,女家具鼓吹从物,迎婿还家,三日,女家送彩段油蜜注:“蜜”误刻“密”。蒸饼,谓之“蜜和油蒸饼”。其女家来作会,谓之“眗女”。七日,则取女归,或送彩段头面与之,谓之“洗头”。一月,则大会相庆,谓之“满月”。自此以后,礼数简矣。
yù zi
育子
fán yùn fù rù yuè, yú chū yī rì fù mǔ jiā yǐ yín pén, huò huò cǎi huà pén, shèng sù gǎn yī shù, shàng yǐ jǐn xiù huò shēng sè pà fù gài zhī, shàng chā huā duǒ jí tōng cǎo, tiē luó wǔ nán èr nǚ huā yàng, yòng pán hé zhuāng, sòng mán tou, wèi zhī" fēn tòng". bìng zuò mián yáng wò lù yáng shēng guǒ shí, qǔ qí" mián wò" zhī yì. bìng yá ér yī wù jí děng, wèi zhī" cuī shēng". jiù rù fēn miǎn qì, rén zhēng sòng sù mǐ tàn cù zhī lèi. sān rì luò qí zhì. qī rì wèi zhī" yī là". zhì mǎn yuè zé shēng sè jí běng xiù xiàn, guì fù jiā jīn yín xī yù wèi zhī, bìng guǒ zǐ, dà zhǎn xǐ ér huì. qīn bīn shèng jí, jiān xiāng tāng yú pén zhōng, xià guǒ zǐ cǎi qián cōng suàn děng, yòng shù zhàng cǎi rào zhī, míng yuē" wéi pén". yǐ chāi zi jiǎo shuǐ, wèi zhī" jiǎo pén". guān zhě gè sā qián yú shuǐ zhōng, wèi zhī" tiān pén". pén zhōng zǎo zǐ zhí lì zhě, fù rén zhēng qǔ shí zhī, yǐ wéi shēng nán zhī zhēng. yù ér bì, luò tāi fà, biàn xiè zuò kè, bào yá ér rù tā rén fáng, wèi zhī" yí kē". shēng zǐ bǎi rì, zhì huì, wèi zhī" bǎi xú". zhì lái suì shēng rì, wèi zhī" zhōu xú", luó liè pán zhǎn yú dì, shèng guǒ mù yǐn shí guān gào bǐ yán suàn chèng děng jīng juàn zhēn xiàn yìng yòng zhī wù, guān qí suǒ xiān niān zhě, yǐ wéi zhēng zhào, wèi zhī" shì xú". cǐ xiǎo ér zhī shèng lǐ yě.
凡孕妇入月,于初一日父母家以银盆,或或彩画盆,盛粟秆一束,上以锦绣或生色帕覆盖之,上插花朵及通草,帖罗五男二女花样,用盘合装,送馒头,谓之“分痛”。并作眠羊、卧鹿羊、生果实,取其“眠卧”之义。并牙儿衣物籍等,谓之“催生”。就蓐分娩讫,人争送粟米炭醋之类。三日落脐炙。七日谓之“一腊”。至满月则生色及绷绣线,贵富家金银犀玉为之,并果子,大展洗儿会。亲宾盛集,煎香汤于盆中,下果子彩钱葱蒜等,用数丈彩绕之,名曰“围盆”。以钗子搅水,谓之“搅盆”。观者各撒钱于水中,谓之“添盆”。盆中枣子直立者,妇人争取食之,以为生男之征。浴儿毕,落胎发,遍谢坐客,抱牙儿入他人房,谓之“移窠”。生子百日,置会,谓之“百蒣”。至来岁生日,谓之“周蒣”,罗列盘盏于地,盛果木、饮食、官诰、笔研、筭秤等经卷针线应用之物,观其所先拈者,以为征兆,谓之“试蒣”。此小儿之盛礼也。