hán shì qín sān shí yú nián, chū zé wèi gǎn bì, rù zé wèi xí jiàn. qín tè chū ruì shī qǔ dì ér hán suí zhī, yuàn xuán yú tiān xià, gōng guī yú qiáng qín. qiě fú hán rù gòng zhí, yǔ jùn xiàn wú yì yě. jīn rì chén qiè wén guì chén zhī jì, jǔ bīng jiāng fá hán. fū zhào shì jù shì zú, yǎng cóng tú, yù zhuì tiān xià zhī bīng, míng qín bù ruò zé zhū hóu bì miè zōng miào, yù xī miàn xíng qí yì, fēi yī rì zhī jì yě. jīn shì zhào zhī huàn, ér rǎng nèi chén zhī hán, zé tiān xià míng zhào shì zhī jì yǐ.
韩事秦三十余年,出则为扞蔽,入则为席荐。秦特出锐师取地而韩随之,怨悬于天下,功归于强秦。且夫韩入贡职,与郡县无异也。今日臣窃闻贵臣之计,举兵将伐韩。夫赵氏聚士卒,养从徒,欲赘天下之兵,明秦不弱则诸侯必灭宗庙,欲西面行其意,非一日之计也。今释赵之患,而攘内臣之韩,则天下明赵氏之计矣。
fū hán, xiǎo guó yě, ér yǐ yìng tiān xià sì jī, zhǔ rǔ chén kǔ, shàng xià xiāng yǔ tóng yōu jiǔ yǐ. xiū shǒu bèi, róng qiáng dí, yǒu xù jī, zhù chéng chí yǐ shǒu gù. jīn fá hán, wèi kě yī nián ér miè, bá yī chéng ér tuì, zé quán qīng yú tiān xià, tiān xià cuī wǒ bīng yǐ. hán pàn, zé wèi yīng zhī, zhào jù qí yǐ wéi yuán, rú cǐ, zé yǐ hán wèi zī zhào jiǎ qí yǐ gù qí cóng, ér yǐ yǔ zhēng qiáng, zhào zhī fú ér qín zhī huò yě. fū jìn ér jī zhào bù néng qǔ, tuì ér gōng hán fú néng bá, zé xiàn ruì zhī zú qín yú yě zhàn, fù rèn zhī lǚ bà yú nèi gōng, zé hé qún kǔ ruò yǐ dí ér gòng èr wàn shèng, fēi suǒ yǐ wáng zhào zhī xīn yě. jūn rú guì chén zhī jì, zé qín bì wèi tiān xià bīng zhì yǐ. bì xià suī yǐ jīn shí xiāng bì, zé jiān tiān xià zhī rì wèi yě.
夫韩,小国也,而以应天下四击,主辱臣苦,上下相与同忧久矣。修守备,戎强敌,有蓄积,筑城池以守固。今伐韩,未可一年而灭,拔一城而退,则权轻于天下,天下摧我兵矣。韩叛,则魏应之,赵据齐以为原,如此,则以韩、魏资赵假齐以固其从,而以与争强,赵之福而秦之祸也。夫进而击赵不能取,退而攻韩弗能拔,则陷锐之卒勤于野战,负任之旅罢于内攻,则合群苦弱以敌而共二万乘,非所以亡赵之心也。均如贵臣之计,则秦必为天下兵质矣。陛下虽以金石相弊,则兼天下之日未也。
jīn jiàn chén zhī yú jì: shǐ rén shǐ jīng, zhòng bì yòng shì zhī chén, míng zhào zhī suǒ yǐ qī qín zhě yǔ wèi zhì yǐ ān qí xīn, cóng hán ér fá zhào, zhào suī yǔ qí wèi yī, bù zú huàn yě. èr guó shì bì, zé hán kě yǐ yí shū dìng yě. shì wǒ yī jǔ èr guó yǒu wáng xíng, zé jīng wèi yòu bì zì fú yǐ. gù yuē:" bīng zhě, xiōng qì yě." bù kě bù shěn yòng yě. yǐ qín yǔ zhào dí héng, jiā yǐ qí, jīn yòu bèi hán, ér wèi yǒu yǐ jiān jīng wèi zhī xīn. fū yī zhàn ér bù shèng, zé huò gòu yǐ. jì zhě, suǒ yǐ dìng shì yě, bù kě bù chá yě. hán qín qiáng ruò, zài jīn nián ěr. qiě zhào yǔ zhū hóu yīn móu jiǔ yǐ. fū yī dòng ér ruò yú zhū hóu, wēi shì yě wèi jì ér shǐ zhū hóu yǒu yì wǒ zhī xīn, zhì dài yě. jiàn èr shū, fēi suǒ yǐ qiáng yú zhū hóu yě. chén qiè yuàn bì xià zhī xìng shú tú zhī! gōng fá ér shǐ cóng zhě wén yān, bù kě huǐ yě.
今贱臣之愚计:使人使荆,重币用事之臣,明赵之所以欺秦者;与魏质以安其心,从韩而伐赵,赵虽与齐为一,不足患也。二国事毕,则韩可以移书定也。是我一举二国有亡形,则荆、魏又必自服矣。故曰:“兵者,凶器也。”不可不审用也。以秦与赵敌衡,加以齐,今又背韩,而未有以坚荆、魏之心。夫一战而不胜,则祸构矣。计者,所以定事也,不可不察也。韩、秦强弱,在今年耳。且赵与诸侯阴谋久矣。夫一动而弱于诸侯,危事也;为计而使诸 侯有意我之心,至殆也。见二疏,非所以强于诸侯也。臣窃愿陛下之幸熟图之!攻伐而使从者闻焉,不可悔也。
zhào yǐ hán kè zhī suǒ shàng shū, shū yán hán zi zhī wèi kě jǔ, xià chén sī. shén yǐ wéi bù rán. qín zhī yǒu hán, ruò rén zhī yǒu fù xīn zhī bìng yě, xū chù zé rán, ruò jū shī dì, zhe ér bù qù, yǐ jí zǒu, zé fā yǐ. fū hán suī chén yú qín, wèi cháng bù wéi qín bìng, jīn ruò yǒu zú bào zhī shì, hán bù kě xìn yě. qín yǔ zhào wéi nán. jīng sū shǐ qí, wèi zhī hé rú. yǐ chén guān zhī, zé qí zhào zhī jiāo wèi bì yǐ jīng sū jué yě ruò bù jué, shì xī zhào ér yīng èr wàn shèng yě. fū hán bù fú qín zhī yì ér fú yú qiáng yě. jīn zhuān yú qí zhào, zé hán bì wèi fù xīn zhī bìng ér fā yǐ. hán yǔ jīng yǒu móu, zhū hóu yīng zhī, zé qín bì fù jiàn xiáo sāi zhī huàn.
诏以韩客之所上书,书言韩子之未可举,下臣斯。甚以为不然。秦之有韩,若人之有腹心之病也,虚处则然,若居湿地,著而不去,以极走,则发矣。夫韩虽臣于秦,未尝不为秦病,今若有卒报之事,韩不可信也。秦与赵为难。荆苏使齐,未知何如。以臣观之,则齐、赵之交未必以荆苏绝也;若不绝,是悉赵而应二万乘也。夫韩不服秦之义而服于强也。今专于齐、赵,则韩必为腹心之病而发矣。韩与荆有谋,诸侯应之,则秦必复见崤塞之患。
fēi zhī lái yě, wèi bì bù yǐ qí néng cún hán yě wéi zhòng yú hán yě. biàn shuō shǔ cí, shì fēi zhà móu, yǐ diào lì yú qín, ér yǐ hán lì kuī bì xià. fū qín hán zhī jiāo qīn, zé fēi zhòng yǐ, cǐ zì biàn zhī jì yě.
非之来也,未必不以其能存韩也为重于韩也。辩说属辞,饰非诈谋,以钓利于秦,而以韩利窥陛下。夫秦、韩之交亲,则非重矣,此自便之计也。
chén shì fēi zhī yán, wén qí yín shuō mí biàn, cái shén. chén kǒng bì xià yín fēi zhī biàn ér tīng qí dào xīn, yīn bù xiáng chá shì qíng. jīn yǐ chén yú yì: qín fā bīng ér wèi míng suǒ fá, zé hán zhī yòng shì zhě yǐ shì qín wèi jì yǐ. chén sī qǐng wǎng jiàn hán wáng, shǐ lái rù jiàn, dài wáng jiàn, yīn nèi qí shēn ér wù qiǎn, shāo zhào qí shè jì zhī chén, yǐ yǔ hán rén wéi shì, zé hán kě shēn gē yě. yīn lìng méng wǔ fā dōng jùn zhī zú, kuī bīng yú jìng shàng ér wèi míng suǒ zhī, zé qí rén jù ér cóng sū zhī jì, shì wǒ bīng wèi chū ér jìn hán yǐ wēi qín, qiáng qí yǐ yì cóng yǐ. wén yú zhū hóu yě, zhào shì pò dǎn, jīng rén hú yí, bì yǒu zhōng jì. jīng rén bù dòng, wèi bù zú huàn yě, zé zhū hóu kě cán shí ér jǐn, zhào shì kě dé yǔ dí yǐ. yuàn bì xià xìng chá yú chén zhī jì, wú hū.
臣视非之言,文其淫说靡辩,才甚。臣恐陛下淫非之辩而听其盗心,因不详察事情。今以臣愚议:秦发兵而未名所伐,则韩之用事者以事秦为计矣。臣斯请往见韩王,使来入见,大王见,因内其身而勿遣,稍召其社稷之臣,以与韩人为市,则韩可深割也。因令蒙武发东郡之卒,窥兵于境上而未名所之,则齐人惧而从苏之计,是我兵未出而劲韩以威擒,强齐以义从矣。闻于诸侯也,赵氏破胆,荆人狐疑,必有忠计。荆人不动,魏不足患也,则诸侯可蚕食而尽,赵氏可得与敌矣。愿陛下幸察愚臣之计,无忽。
qín suì qiǎn sī shǐ hán yě.
秦遂遣斯使韩也。
lǐ sī wǎng zhào hán wáng, wèi dé jiàn, yīn shàng shū yuē:" xī qín hán lù lì yī yì, yǐ bù xiāng qīn, tiān xià mò gǎn fàn, rú cǐ zhě shù shì yǐ. qián shí wǔ zhū hóu cháng xiāng yǔ gòng fá hán, qín fā bīng yǐ jiù zhī. hán jū zhōng guó, dì bù néng mǎn qiān lǐ, ér suǒ yǐ dé yǔ zhū hóu bān wèi yú tiān xià, jūn chén xiāng bǎo zhě, yǐ shì shì xiàng jiào shì qín zhī lì yě. xiān shí wǔ zhū hóu gòng fá qín, hán fǎn yǔ zhū hóu xiān wèi yàn háng yǐ xiàng qín jūn yú què xià yǐ. zhū hóu bīng kùn lì jí, wú nài hé, zhū hóu bīng bà. dù cāng xiāng qín, qǐ bīng fā jiāng yǐ bào tiān xià zhī yuàn ér xiān gōng jīng. jīng lìng yǐn huàn zhī, yuē:' fū hán yǐ qín wèi bú yì, ér yǔ qín xiōng dì gòng kǔ tiān xià. yǐ yòu bèi qín, xiān wèi yàn háng yǐ gōng guān. hán zé jū zhōng guó, zhǎn zhuǎn bù kě zhī.' tiān xià gòng gē hán shàng dì shí chéng yǐ xiè qín, jiě qí bīng. fū hán cháng yī bèi qín ér guó pò dì qīn, bīng ruò zhì jīn, suǒ yǐ rán zhě, tīng jiān chén zhī fú shuō, bù quán shì shí, gù suī shā lù jiān chén, bù néng shǐ hán fù qiáng.
李斯往诏韩王,未得见,因上书曰:“昔秦、韩戮力一意,以不相侵,天下莫敢犯,如此者数世矣。前时五诸侯尝相与共伐韩,秦发兵以救之。韩居中国,地不能满千里,而所以得与诸侯班位于天下,君臣相保者,以世世相教事秦之力也。先时五诸侯共伐秦,韩反与诸侯先为雁行以向秦军于阙下矣。诸侯兵困力极,无奈何,诸侯兵罢。杜仓相秦,起兵发将以报天下之怨而先攻荆。荆令尹患之,曰:‘夫韩以秦为不义,而与秦兄弟共苦天下。已又背秦,先为雁行以攻关。韩则居中国,展转不可知。'天下共割韩上地十城以谢秦,解其兵。夫韩尝一背秦而国迫地侵,兵弱至今,所以然者,听奸臣之浮说,不权事实,故虽杀戮奸臣,不能使韩复强。
jīn zhào yù jù bīng shì, zú yǐ qín wèi shì, shǐ rén lái jiè dào, yán yù fá qín, qí shì bì xiān hán ér hòu qín. qiě chén wén zhī:' chún wáng zé chǐ hán.' fū qín hán bù dé wú tóng yōu, qí xíng kě jiàn. wèi yù fā bīng yǐ gōng hán, qín shǐ rén jiāng shǐ zhě yú hán. jīn qín wáng shǐ chén sī lái ér bù dé jiàn, kǒng zuǒ yòu xí nǎng jiān chén zhī jì, shǐ hán fù yǒu wáng dì zhī huàn. chén sī bù dé jiàn, qǐng guī bào, qín hán zhī jiāo bì jué yǐ. sī zhī lái shǐ, yǐ fèng qín wáng zhī huān xīn, yuàn xiào biàn jì, qǐ bì xià suǒ yǐ nì jiàn chén zhě xié? chén sī yuàn dé yī jiàn, qián jìn dào yú jì, tuì jiù zū lù, yuàn bì xià yǒu yì yān. jīn shā chén yú hán, zé dài wáng bù zú yǐ qiáng, ruò bù tīng chén zhī jì, zé huò bì gòu yǐ. qín fā bīng bù liú xíng, ér hán zhī shè jì yōu yǐ. chén sī bào shēn yú hán zhī shì, zé suī yù chá jiàn chén yú zhōng zhī jì, bù kě dé yǐ. guò bǐ cán, guó gù shǒu, gǔ duó zhī shēng yú ěr, ér nǎi yòng chén sī zhī jì, wǎn yǐ. qiě fú hán zhī bīng yú tiān xià kě zhī yě, jīn yòu bèi qiáng qín. fū qì chéng ér bài jūn, zé fǎn yē zhī kòu bì xí chéng yǐ. chéng jǐn zé jù sàn, zé wú jūn yǐ. chéng gù shǒu, zé qín bì xīng bīng ér wéi wáng yī dōu, dào bù tōng, zé nán bì móu, qí shì bù jiù, zuǒ yòu jì zhī zhě bù yòng, yuàn bì xià shú tú zhī. ruò chén sī zhī suǒ yán yǒu bù yīng shì shí zhě, yuàn dài wáng xìng shǐ de bì cí yú qián, nǎi jiù lì zhū bù wǎn yě. qín wáng yǐn shí bù gān, yóu guān bù lè, yì zhuān zài tú zhào, shǐ chén sī lái yán, yuàn dé shēn jiàn, yīn jí yú bì xià yǒu jì yě. jīn shǐ chén bù tōng, zé hán zhī xìn wèi kě zhī yě. fū qín bì shì zhào zhī huàn ér yí bīng yú hán, yuàn bì xià xìng fù chá tú zhī, ér cì chén bào jué."
今赵欲聚兵士,卒以秦为事,使人来借道,言欲伐秦,其势必先韩而后秦。且臣闻之:‘唇亡则齿寒。'夫秦、韩不得无同忧,其形可见。魏欲发兵以攻韩,秦使人将使者于韩。今秦王使臣斯来而不得见,恐左右袭曩奸臣之计,使韩复有亡地之患。臣斯不得见,请归报,秦韩之交必绝矣。斯之来使,以奉秦王之欢心,愿效便计,岂陛下所以逆贱臣者邪?臣斯愿得一见,前进道愚计,退就葅戮,愿陛下有意焉。今杀臣于韩,则大王不足以强,若不听臣之计,则祸必构矣。秦发兵不留行,而韩之社稷忧矣。臣斯暴身于韩之市,则虽欲察贱臣愚忠之计,不可得已。过鄙残,国固守,鼓铎之声于耳,而乃用臣斯之计,晚矣。且夫韩之兵于天下可知也,今又背强秦。夫弃城而败军,则反掖之寇必袭城矣。城尽则聚散,则无军矣。城固守,则秦必兴兵而围王一都,道不通,则难必谋,其势不救,左右计之者不用,愿陛下熟图之。若臣斯之所言有不应事实者,愿大王幸使得毕辞于前,乃就吏诛不晚也。秦王饮食不甘,游观不乐,意专在图赵,使臣斯来言,愿得身见,因急于陛下有计也。今使臣不通,则韩之信未可知也。夫秦必释赵之患而移兵于韩,愿陛下幸复察图之,而赐臣报决。”