hán shì qín sān shí yú nián, chū zé wèi gǎn bì, rù zé wèi xí jiàn. qín tè chū ruì shī qǔ dì ér hán suí zhī, yuàn xuán yú tiān xià, gōng guī yú qiáng qín. qiě fú hán rù gòng zhí, yǔ jùn xiàn wú yì yě. jīn rì chén qiè wén guì chén zhī jì, jǔ bīng jiāng fá hán. fū zhào shì jù shì zú, yǎng cóng tú, yù zhuì tiān xià zhī bīng, míng qín bù ruò zé zhū hóu bì miè zōng miào, yù xī miàn xíng qí yì, fēi yī rì zhī jì yě. jīn shì zhào zhī huàn, ér rǎng nèi chén zhī hán, zé tiān xià míng zhào shì zhī jì yǐ.
韓事秦三十餘年,出則為扞蔽,入則為席薦。秦特出銳師取地而韓隨之,怨懸於天下,功歸於強秦。且夫韓入貢職,與郡縣無異也。今日臣竊聞貴臣之計,舉兵將伐韓。夫趙氏聚士卒,養從徒,欲贅天下之兵,明秦不弱則諸侯必滅宗廟,欲西面行其意,非一日之計也。今釋趙之患,而攘內臣之韓,則天下明趙氏之計矣。
fū hán, xiǎo guó yě, ér yǐ yīng tiān xià sì jī, zhǔ rǔ chén kǔ, shàng xià xiāng yǔ tóng yōu jiǔ yǐ. xiū shǒu bèi, róng qiáng dí, yǒu xù jī, zhú chéng chí yǐ shǒu gù. jīn fá hán, wèi kě yī nián ér miè, bá yī chéng ér tuì, zé quán qīng yú tiān xià, tiān xià cuī wǒ bīng yǐ. hán pàn, zé wèi yīng zhī, zhào jù qí yǐ wèi yuán, rú cǐ, zé yǐ hán wèi zī zhào jiǎ qí yǐ gù qí cóng, ér yǐ yǔ zhēng qiáng, zhào zhī fú ér qín zhī huò yě. fū jìn ér jī zhào bù néng qǔ, tuì ér gōng hán fú néng bá, zé xiàn ruì zhī zú qín yú yě zhàn, fù rèn zhī lǚ bà yú nèi gōng, zé hé qún kǔ ruò yǐ dí ér gòng èr wàn chéng, fēi suǒ yǐ wáng zhào zhī xīn yě. jūn rú guì chén zhī jì, zé qín bì wèi tiān xià bīng zhì yǐ. bì xià suī yǐ jīn shí xiāng bì, zé jiān tiān xià zhī rì wèi yě.
夫韓,小國也,而以應天下四擊,主辱臣苦,上下相與同憂久矣。修守備,戎強敵,有蓄積,築城池以守固。今伐韓,未可一年而滅,拔一城而退,則權輕於天下,天下摧我兵矣。韓叛,則魏應之,趙據齊以為原,如此,則以韓、魏資趙假齊以固其從,而以與爭強,趙之福而秦之禍也。夫進而擊趙不能取,退而攻韓弗能拔,則陷銳之卒勤於野戰,負任之旅罷於內攻,則合群苦弱以敵而共二萬乘,非所以亡趙之心也。均如貴臣之計,則秦必為天下兵質矣。陛下雖以金石相弊,則兼天下之日未也。
jīn jiàn chén zhī yú jì: shǐ rén shǐ jīng, zhòng bì yòng shì zhī chén, míng zhào zhī suǒ yǐ qī qín zhě yǔ wèi zhì yǐ ān qí xīn, cóng hán ér fá zhào, zhào suī yǔ qí wèi yī, bù zú huàn yě. èr guó shì bì, zé hán kě yǐ yí shū dìng yě. shì wǒ yī jǔ èr guó yǒu wáng xíng, zé jīng wèi yòu bì zì fú yǐ. gù yuē: bīng zhě, xiōng qì yě. bù kě bù shěn yòng yě. yǐ qín yǔ zhào dí héng, jiā yǐ qí, jīn yòu bèi hán, ér wèi yǒu yǐ jiān jīng wèi zhī xīn. fū yī zhàn ér bù shèng, zé huò gòu yǐ. jì zhě, suǒ yǐ dìng shì yě, bù kě bù chá yě. hán qín qiáng ruò, zài jīn nián ěr. qiě zhào yǔ zhū hóu yīn móu jiǔ yǐ. fū yī dòng ér ruò yú zhū hóu, wēi shì yě wèi jì ér shǐ zhū hóu yǒu yì wǒ zhī xīn, zhì dài yě. jiàn èr shū, fēi suǒ yǐ qiáng yú zhū hóu yě. chén qiè yuàn bì xià zhī xìng shú tú zhī! gōng fá ér shǐ cóng zhě wén yān, bù kě huǐ yě.
今賤臣之愚計:使人使荊,重幣用事之臣,明趙之所以欺秦者;與魏質以安其心,從韓而伐趙,趙雖與齊為一,不足患也。二國事畢,則韓可以移書定也。是我一舉二國有亡形,則荊、魏又必自服矣。故曰:「兵者,兇器也。」不可不審用也。以秦與趙敵衡,加以齊,今又背韓,而未有以堅荊、魏之心。夫一戰而不勝,則禍構矣。計者,所以定事也,不可不察也。韓、秦強弱,在今年耳。且趙與諸侯陰謀久矣。夫一動而弱於諸侯,危事也;為計而使諸 侯有意我之心,至殆也。見二疏,非所以強於諸侯也。臣竊願陛下之幸熟圖之!攻伐而使從者聞焉,不可悔也。
zhào yǐ hán kè zhī suǒ shàng shū, shū yán hán zi zhī wèi kě jǔ, xià chén sī. shén yǐ wèi bù rán. qín zhī yǒu hán, ruò rén zhī yǒu fù xīn zhī bìng yě, xū chù zé rán, ruò jū shī dì, zhe ér bù qù, yǐ jí zǒu, zé fā yǐ. fū hán suī chén yú qín, wèi cháng bù wèi qín bìng, jīn ruò yǒu zú bào zhī shì, hán bù kě xìn yě. qín yǔ zhào wèi nán. jīng sū shǐ qí, wèi zhī hé rú. yǐ chén guān zhī, zé qí zhào zhī jiāo wèi bì yǐ jīng sū jué yě ruò bù jué, shì xī zhào ér yīng èr wàn chéng yě. fū hán bù fú qín zhī yì ér fú yú qiáng yě. jīn zhuān yú qí zhào, zé hán bì wèi fù xīn zhī bìng ér fā yǐ. hán yǔ jīng yǒu móu, zhū hóu yīng zhī, zé qín bì fù jiàn xiáo sāi zhī huàn.
詔以韓客之所上書,書言韓子之未可舉,下臣斯。甚以為不然。秦之有韓,若人之有腹心之病也,虛處則然,若居濕地,著而不去,以極走,則發矣。夫韓雖臣於秦,未嘗不為秦病,今若有卒報之事,韓不可信也。秦與趙為難。荊蘇使齊,未知何如。以臣觀之,則齊、趙之交未必以荊蘇絕也;若不絕,是悉趙而應二萬乘也。夫韓不服秦之義而服於強也。今專於齊、趙,則韓必為腹心之病而發矣。韓與荊有謀,諸侯應之,則秦必復見崤塞之患。
fēi zhī lái yě, wèi bì bù yǐ qí néng cún hán yě wèi zhòng yú hán yě. biàn shuō shǔ cí, shì fēi zhà móu, yǐ diào lì yú qín, ér yǐ hán lì kuī bì xià. fū qín hán zhī jiāo qīn, zé fēi zhòng yǐ, cǐ zì biàn zhī jì yě.
非之來也,未必不以其能存韓也為重於韓也。辯說屬辭,飾非詐謀,以釣利於秦,而以韓利窺陛下。夫秦、韓之交親,則非重矣,此自便之計也。
chén shì fēi zhī yán, wén qí yín shuō mí biàn, cái shén. chén kǒng bì xià yín fēi zhī biàn ér tīng qí dào xīn, yīn bù xiáng chá shì qíng. jīn yǐ chén yú yì: qín fā bīng ér wèi míng suǒ fá, zé hán zhī yòng shì zhě yǐ shì qín wèi jì yǐ. chén sī qǐng wǎng jiàn hán wáng, shǐ lái rù jiàn, dài wáng jiàn, yīn nèi qí shēn ér wù qiǎn, shāo zhào qí shè jì zhī chén, yǐ yǔ hán rén wèi shì, zé hán kě shēn gē yě. yīn lìng méng wǔ fā dōng jùn zhī zú, kuī bīng yú jìng shàng ér wèi míng suǒ zhī, zé qí rén jù ér cóng sū zhī jì, shì wǒ bīng wèi chū ér jìn hán yǐ wēi qín, qiáng qí yǐ yì cóng yǐ. wén yú zhū hóu yě, zhào shì pò dǎn, jīng rén hú yí, bì yǒu zhōng jì. jīng rén bù dòng, wèi bù zú huàn yě, zé zhū hóu kě cán shí ér jǐn, zhào shì kě dé yǔ dí yǐ. yuàn bì xià xìng chá yú chén zhī jì, wú hū.
臣視非之言,文其淫說靡辯,才甚。臣恐陛下淫非之辯而聽其盜心,因不詳察事情。今以臣愚議:秦發兵而未名所伐,則韓之用事者以事秦為計矣。臣斯請往見韓王,使來入見,大王見,因內其身而勿遣,稍召其社稷之臣,以與韓人為市,則韓可深割也。因令蒙武發東郡之卒,窺兵於境上而未名所之,則齊人懼而從蘇之計,是我兵未出而勁韓以威擒,強齊以義從矣。聞於諸侯也,趙氏破膽,荊人狐疑,必有忠計。荊人不動,魏不足患也,則諸侯可蠶食而盡,趙氏可得與敵矣。願陛下幸察愚臣之計,無忽。
qín suì qiǎn sī shǐ hán yě.
秦遂遣斯使韓也。
lǐ sī wǎng zhào hán wáng, wèi dé jiàn, yīn shàng shū yuē: xī qín hán lù lì yī yì, yǐ bù xiāng qīn, tiān xià mò gǎn fàn, rú cǐ zhě shù shì yǐ. qián shí wǔ zhū hóu cháng xiāng yǔ gòng fá hán, qín fā bīng yǐ jiù zhī. hán jū zhōng guó, dì bù néng mǎn qiān lǐ, ér suǒ yǐ dé yǔ zhū hóu bān wèi yú tiān xià, jūn chén xiāng bǎo zhě, yǐ shì shì xiàng jiào shì qín zhī lì yě. xiān shí wǔ zhū hóu gòng fá qín, hán fǎn yǔ zhū hóu xiān wèi yàn háng yǐ xiàng qín jūn yú què xià yǐ. zhū hóu bīng kùn lì jí, wú nài hé, zhū hóu bīng bà. dù cāng xiāng qín, qǐ bīng fā jiāng yǐ bào tiān xià zhī yuàn ér xiān gōng jīng. jīng lìng yǐn huàn zhī, yuē: fū hán yǐ qín wèi bù yì, ér yǔ qín xiōng dì gòng kǔ tiān xià. yǐ yòu bèi qín, xiān wèi yàn háng yǐ gōng guān. hán zé jū zhōng guó, zhǎn zhuǎn bù kě zhī.' tiān xià gòng gē hán shàng dì shí chéng yǐ xiè qín, jiě qí bīng. fū hán cháng yī bèi qín ér guó pò dì qīn, bīng ruò zhì jīn, suǒ yǐ rán zhě, tīng jiān chén zhī fú shuō, bù quán shì shí, gù suī shā lù jiān chén, bù néng shǐ hán fù qiáng.
李斯往詔韓王,未得見,因上書曰:「昔秦、韓戮力一意,以不相侵,天下莫敢犯,如此者數世矣。前時五諸侯嘗相與共伐韓,秦發兵以救之。韓居中國,地不能滿千里,而所以得與諸侯班位於天下,君臣相保者,以世世相教事秦之力也。先時五諸侯共伐秦,韓反與諸侯先為雁行以向秦軍於闕下矣。諸侯兵困力極,無奈何,諸侯兵罷。杜倉相秦,起兵發將以報天下之怨而先攻荊。荊令尹患之,曰:『夫韓以秦為不義,而與秦兄弟共苦天下。已又背秦,先為雁行以攻關。韓則居中國,展轉不可知。'天下共割韓上地十城以謝秦,解其兵。夫韓嘗一背秦而國迫地侵,兵弱至今,所以然者,聽奸臣之浮說,不權事實,故雖殺戮奸臣,不能使韓復強。
jīn zhào yù jù bīng shì, zú yǐ qín wèi shì, shǐ rén lái jiè dào, yán yù fá qín, qí shì bì xiān hán ér hòu qín. qiě chén wén zhī: chún wáng zé chǐ hán.' fū qín hán bù dé wú tóng yōu, qí xíng kě jiàn. wèi yù fā bīng yǐ gōng hán, qín shǐ rén jiāng shǐ zhě yú hán. jīn qín wáng shǐ chén sī lái ér bù dé jiàn, kǒng zuǒ yòu xí nǎng jiān chén zhī jì, shǐ hán fù yǒu wáng dì zhī huàn. chén sī bù dé jiàn, qǐng guī bào, qín hán zhī jiāo bì jué yǐ. sī zhī lái shǐ, yǐ fèng qín wáng zhī huān xīn, yuàn xiào biàn jì, qǐ bì xià suǒ yǐ nì jiàn chén zhě xié? chén sī yuàn dé yī jiàn, qián jìn dào yú jì, tuì jiù zū lù, yuàn bì xià yǒu yì yān. jīn shā chén yú hán, zé dài wáng bù zú yǐ qiáng, ruò bù tīng chén zhī jì, zé huò bì gòu yǐ. qín fā bīng bù liú xíng, ér hán zhī shè jì yōu yǐ. chén sī bào shēn yú hán zhī shì, zé suī yù chá jiàn chén yú zhōng zhī jì, bù kě dé yǐ. guò bǐ cán, guó gù shǒu, gǔ duó zhī shēng yú ěr, ér nǎi yòng chén sī zhī jì, wǎn yǐ. qiě fú hán zhī bīng yú tiān xià kě zhī yě, jīn yòu bèi qiáng qín. fū qì chéng ér bài jūn, zé fǎn yē zhī kòu bì xí chéng yǐ. chéng jǐn zé jù sàn, zé wú jūn yǐ. chéng gù shǒu, zé qín bì xìng bīng ér wéi wáng yī dōu, dào bù tōng, zé nán bì móu, qí shì bù jiù, zuǒ yòu jì zhī zhě bù yòng, yuàn bì xià shú tú zhī. ruò chén sī zhī suǒ yán yǒu bù yīng shì shí zhě, yuàn dài wáng xìng shǐ de bì cí yú qián, nǎi jiù lì zhū bù wǎn yě. qín wáng yǐn shí bù gān, yóu guān bù lè, yì zhuān zài tú zhào, shǐ chén sī lái yán, yuàn dé shēn jiàn, yīn jí yú bì xià yǒu jì yě. jīn shǐ chén bù tōng, zé hán zhī xìn wèi kě zhī yě. fū qín bì shì zhào zhī huàn ér yí bīng yú hán, yuàn bì xià xìng fù chá tú zhī, ér cì chén bào jué.
今趙欲聚兵士,卒以秦為事,使人來借道,言欲伐秦,其勢必先韓而後秦。且臣聞之:『唇亡則齒寒。'夫秦、韓不得無同憂,其形可見。魏欲發兵以攻韓,秦使人將使者於韓。今秦王使臣斯來而不得見,恐左右襲曩奸臣之計,使韓復有亡地之患。臣斯不得見,請歸報,秦韓之交必絕矣。斯之來使,以奉秦王之歡心,願效便計,豈陛下所以逆賤臣者邪?臣斯願得一見,前進道愚計,退就葅戮,願陛下有意焉。今殺臣於韓,則大王不足以強,若不聽臣之計,則禍必構矣。秦發兵不留行,而韓之社稷憂矣。臣斯暴身於韓之市,則雖欲察賤臣愚忠之計,不可得已。過鄙殘,國固守,鼓鐸之聲於耳,而乃用臣斯之計,晚矣。且夫韓之兵於天下可知也,今又背強秦。夫棄城而敗軍,則反掖之寇必襲城矣。城盡則聚散,則無軍矣。城固守,則秦必興兵而圍王一都,道不通,則難必謀,其勢不救,左右計之者不用,願陛下熟圖之。若臣斯之所言有不應事實者,願大王幸使得畢辭於前,乃就吏誅不晚也。秦王飲食不甘,游觀不樂,意專在圖趙,使臣斯來言,願得身見,因急於陛下有計也。今使臣不通,則韓之信未可知也。夫秦必釋趙之患而移兵於韓,願陛下幸復察圖之,而賜臣報決。」