dù zhōu, nán yáng dù yǎn rén yě. yì zòng wèi nán yáng tài shǒu, yǐ zhōu wèi zhǎo yá, jiàn zhī zhāng tāng, wèi tíng wèi shǐ. shǐ àn biān shī wáng, suǒ lùn shā shén duō. zòu shì zhòng yì, rèn yòng, yǔ jiǎn xuān gèng wéi zhōng chéng zhě shí yú suì.
杜周,南阳杜衍人也。义纵为南阳太守,以周为爪牙,荐之张汤,为廷尉史。使案边失亡,所论杀甚多。奏事中意,任用,与减宣更为中丞者十余岁。
zhōu shǎo yán zhòng chí, ér nèi shēn cì gǔ. xuān wèi zuǒ nèi shǐ, zhōu wèi tíng wèi, qí zhì dà dǐ fàng zhāng tāng, ér shàn hòu sī. shàng suǒ yù jǐ zhě, yīn ér xiàn zhī shàng suǒ yù shì, jiǔ xì dài wèn ér wēi jiàn qí yuān zhuàng. kè yǒu wèi zhōu yuē:" jūn wèi tiān xià jué píng, bù xún sān chǐ fǎ, zhuān yǐ rén zhǔ yì zhǐ wèi yù, yù zhě gù rú shì hū?" zhōu yuē:" sān chǐ ān chū zāi? qián zhǔ suǒ shì zhe wèi lǜ, hòu zhǔ suǒ shì shū wèi lìng dāng shí wéi shì, hé gǔ zhī fǎ hū!"
周少言重迟,而内深次骨。宣为左内史,周为廷尉,其治大抵放张汤,而善候司。上所欲挤者,因而陷之;上所欲释,久系待问而微见其冤状。客有谓周曰:“君为天下决平,不循三尺法,专以人主意指为狱,狱者固如是乎?”周曰:“三尺安出哉?前主所是著为律,后主所是疏为令;当时为是,何古之法乎!”
zhì zhōu wèi tíng wèi, zhào yù yì yì duō yǐ. èr qiān dàn xì zhě xīn gù xiāng yīn, bù jiǎn bǎi yú rén. jùn lì dà fǔ jǔ zhī yán wèi, yī suì zhì qiān yú zhāng. zhāng dà zhě lián dǎi zhèng àn shù bǎi, xiǎo zhě shù shí rén yuǎn zhě shù qiān lǐ, jìn zhě shù bǎi lǐ. huì yù, lì yīn zé rú zhāng gào hé, bù fú, yǐ lüè chī dìng zhī. yú shì wén yǒu dǎi zhèng, jiē wáng nì. yù jiǔ zhě zhì gèng shù shè shí yú suì ér xiāng gào yán, dà dī jǐn dǐ yǐ bù dào, yǐ shàng yán wèi jí zhōng dōu guān, zhào yù dǎi zhì liù qī wàn rén, lì suǒ zēng jiā shí yǒu yú wàn.
至周为廷尉,诏狱亦益多矣。二千石系者新故相因,不减百余人。郡吏大府举之延尉,一岁至千余章。章大者连逮证案数百,小者数十人;远者数千里,近者数百里。会狱,吏因责如章告劾,不服,以掠笞定之。于是闻有逮证,皆亡匿。狱久者至更数赦十余岁而相告言,大氐尽诋以不道,以上延尉及中都官,诏狱逮至六七万人,吏所增加十有余万。
zhōu zhōng fèi, hòu wèi zhí jīn wú, zhú bǔ sāng hóng yáng wèi huáng hòu kūn dì zǐ kè shēn, shàng yǐ wéi jìn lì wú sī, qiān wèi yù shǐ dài fū.
周中废,后为执金吾,逐捕桑弘羊、卫皇后昆弟子刻深,上以为尽力无私,迁为御史大夫。
shǐ zhōu wèi tíng shǐ, yǒu yī mǎ, jí jiǔ rèn shì, liè sān gōng, ér liǎng zi jiā hé wèi jùn shǒu, jiā zī lèi jù wàn yǐ. zhì jiē kù bào, wéi shǎo zǐ yán nián xíng kuān hòu yún.
始周为廷史,有一马,及久任事,列三公,而两子夹河为郡守,家訾累巨万矣。治皆酷暴,唯少子延年行宽厚云。
yán nián zì yòu gōng, yì míng fǎ lǜ. zhāo dì chū lì, dà jiàng jūn huò guāng bǐng zhèng, yǐ yán nián sān gōng zǐ, lì cái yǒu yú, bǔ jūn sī kōng. shǐ yuán sì nián, yì zhōu mán yí fǎn, yán nián yǐ xiào wèi jiāng nán yáng shì jī yì zhōu, hái, wèi jiàn dài fū. zuǒ jiāng jūn shàng guān jié fù zǐ yǔ gài zhǔ yàn wáng móu wèi nì luàn. jiǎ dào tián shǐ zhě yàn cāng zhī qí móu, yǐ gào dà sī nóng yáng chǎng. bì huáng jù, yí bìng, yǐ yǔ yán nián. yán nián yǐ wén, jié děng fú gū. yán nián fēng wèi jiàn píng hóu.
延年字幼公,亦明法律。昭帝初立,大将军霍光秉政,以延年三公子,吏材有余,补军司空。始元四年,益州蛮夷反,延年以校尉将南阳士击益州,还,为谏大夫。左将军上官桀父子与盖主、燕王谋为逆乱。假稻田使者燕仓知其谋,以告大司农杨敞。敝惶惧,移病,以语延年。延年以闻,桀等伏辜。延年封为建平侯。
yán nián běn dà jiàng jūn huò guāng lì, shǒu fā dà jiān, yǒu zhōng jié, yóu shì zhuó wèi tài pú yòu cáo jǐ shì zhōng. guāng chí xíng fá yán, yán nián fǔ zhī yǐ kuān. zhì yàn wáng yù shí, yù shǐ dài fū sāng hóng yáng zǐ qiān wáng, guò fù gù lì hóu shǐ wú. hòu qiān bǔ dé, fú fǎ. huì shè, hóu shǐ wú zì chū xì yù, tíng wèi wáng píng yǔ shào fǔ xú rén zá zhì fǎn shì, jiē yǐ wéi sāng qiān zuò fù móu fǎn ér hóu shǐ wú zāng zhī, fēi nì fǎn zhě, nǎi nì wèi suí zhě yě. jí yǐ shè lìng chú wú zuì. hòu shì yù shǐ zhì shí, yǐ sāng qiān tōng jīng shù, zhī fù móu fǎn ér bù jiàn zhēng, yǔ fǎn zhě shēn wú yì hóu shǐ wú gù sān bǎi shí lì, shǒu nì qiān, bù yǔ shù rén nì suí cóng zhě děng, wú bù dé shè. zòu qǐng fù zhì, hé tíng wèi shào fǔ zòng fǎn zhě. shào fǔ xú rén jí chéng xiàng chē qiān qiū nǚ xù yě, gù qiān qiū shù wèi hóu shǐ wú yán. kǒng guāng bù tīng, qiān qiū jí zhào zhōng èr qiān dàn bó shì huì gōng chē mén, yì wèn wú fǎ. yì zhě zhī dà jiàng jūn zhǐ, jiē zhí wú wèi bù dào. míng rì, qiān qiū fēng shàng zhòng yì, guāng yú shì yǐ qiān qiū shàn zhào zhōng èr qiān dàn yǐ xià, wài nèi yì yán, suì xià yán wèi píng shào fǔ rén yù. cháo tíng jiē kǒng chéng xiàng zuò zhī. yán nián nǎi zòu jì guāng zhēng, yǐ wéi" lì zòng zuì rén, yǒu cháng fǎ, jīn gèng dǐ wú wèi bù dào, kǒng yú fǎ shēn. yòu chéng xiàng sù wú suǒ shǒu chí, ér wèi hǎo yán yú xià, jǐn qí sù xíng yě. zhì shàn zhào zhōng èr qiān dàn, shén wú zhuàng. yán nián yú, yǐ wéi chéng xiàng jiǔ gù, jí xiān dì yòng shì, fēi yǒu dà gù, bù kě qì yě. jiān zhě mín pō yán yù shēn, lì wèi jùn dǐ, jīn chéng xiàng suǒ yì, yòu yù shì yě, rú shì yǐ jí chéng xiàng, kǒng bù hé zhòng xīn. qún xià yán guàn huā, shù rén sī yì, liú yán sì bù, yán nián qiè zhòng jiāng jūn shī cǐ míng yú tiān xià yě!" guāng yǐ tíng wèi shào fǔ nòng fǎ qīng zhòng, jiē lùn qì shì, ér bù yǐ jí chéng xiàng, zhōng yǔ xiāng jìng. yán nián lùn yì chí píng, hé hé cháo tíng, jiē cǐ lèi yě.
延年本大将军霍光吏,首发大奸,有忠节,由是擢为太仆、右曹、给事中。光持刑罚严,延年辅之以宽。治燕王狱时,御史大夫桑弘羊子迁亡,过父故吏侯史吴。后迁捕得,伏法。会赦,侯史吴自出系狱,廷尉王平与少府徐仁杂治反事,皆以为桑迁坐父谋反而侯史吴臧之,非匿反者,乃匿为随者也。即以赦令除吴罪。后侍御史治实,以桑迁通经术,知父谋反而不谏争,与反者身无异;侯史吴故三百石吏,首匿迁,不与庶人匿随从者等,吴不得赦。奏请复治,劾廷尉、少府纵反者。少府徐仁即丞相车千秋女婿也,故千秋数为侯史吴言。恐光不听,千秋即召中二千石、博士会公车门,议问吴法。议者知大将军指,皆执吴为不道。明日,千秋封上众议,光于是以千秋擅召中二千石以下,外内异言,遂下延尉平、少府仁狱。朝廷皆恐丞相坐之。延年乃奏记光争,以为“吏纵罪人,有常法,今更诋吴为不道,恐于法深。又丞相素无所守持,而为好言于下,尽其素行也。至擅召中二千石,甚无状。延年愚,以为丞相久故,及先帝用事,非有大故,不可弃也。间者民颇言狱深,吏为峻诋,今丞相所议,又狱事也,如是以及丞相,恐不合众心。群下讠雚哗,庶人私议,流言四布,延年窃重将军失此名于天下也!”光以廷尉、少府弄法轻重,皆论弃市,而不以及丞相,终与相竟。延年论议持平,合和朝廷,皆此类也。
jiàn guó jiā chéng wǔ dì shē chǐ shī lǚ zhī hòu, shù wèi dà jiàng jūn guāng yán:" nián suì bǐ bù dēng, liú mín wèi jǐn hái, yí xiū xiào wén míng zhèng, shì yǐ jiǎn yuē kuān hé, shùn tiān xīn, shuō mín yì, nián suì yí yīng." guāng nà qí yán, jǔ xián liáng, yì bà jiǔ què yán tiě, jiē zì yán nián fā zhī. lì mín shàng shū yán pián yí, yǒu yì, zhé xià yán nián píng chù fù zòu. yán kě guān shì zhě, zhì wéi xiàn lìng, huò chéng xiàng yù shǐ chú yòng, mǎn suì yǐ zhuàng wén, huò dǐ qí zuì fǎ, cháng yǔ liǎng fǔ jí tíng wèi fēn zhāng.
见国家承武帝奢侈师旅之后,数为大将军光言:“年岁比不登,流民未尽还,宜修孝文明政,示以俭约宽和,顺天心,说民意,年岁宜应。”光纳其言,举贤良,议罢酒榷、盐、铁,皆自延年发之。吏民上书言便宜,有异,辄下延年平处复奏。言可官试者,至为县令,或丞相、御史除用,满岁以状闻,或抵其罪法,常与两府及廷尉分章。
zhāo dì mò, qǐn jí, zhēng tiān xià míng yī, yán nián diǎn lǐng fāng yào. dì bēng, chāng yì wáng jí wèi, fèi, dà jiàng jūn guāng chē qí jiāng jūn zhāng ān shì yǔ dà chén yì suǒ lì. shí, xuān dì yǎng yú yē tíng, hào huáng zēng sūn, yǔ yán nián zhōng zǐ tuó xiāng ài shàn, yán nián zhī zēng sūn dé měi, quàn guāng ān shì lì yān. xuān dì jí wèi, bāo shǎng dà chén, yán nián yǐ dìng cè ān zōng miào, yì hù èr qiān sān bǎi, yǔ shǐ fēng suǒ shí yì fán sì qiān sān bǎi hù. zhào yǒu sī lùn dìng cè gōng: dà sī mǎ dà jiàng jūn guāng gōng dé guò tài wèi jiàng hóu zhōu bó chē qí jiāng jūn ān shì chéng xiàng yáng chǎng gōng bǐ chéng xiàng chén píng qián jiāng jūn hán zēng yù shǐ dài fū cài yì gōng bǐ yǐng yīn hóu guàn yīng tài pú dù yán nián gōng bǐ zhū xū hóu liú zhāng hòu jiāng jūn zhào chōng guó dà sī nóng tián yán nián shào fǔ shǐ lè chéng gōng bǐ diǎn kè liú jiē, jiē fēng hóu yì tǔ.
昭帝末,寝疾,征天下名医,延年典领方药。帝崩,昌邑王即位,废,大将军光、车骑将军张安世与大臣议所立。时,宣帝养于掖廷,号皇曾孙,与延年中子佗相爱善,延年知曾孙德美,劝光、安世立焉。宣帝即位,褒赏大臣,延年以定策安宗庙,益户二千三百,与始封所食邑凡四千三百户。诏有司论定策功:大司马大将军光功德过太尉绛侯周勃;车骑将军安世、丞相杨敞功比丞相陈平;前将军韩增、御史大夫蔡谊功比颍阴侯灌婴;太仆杜延年功比朱虚侯刘章;后将军赵充国、大司农田延年、少府史乐成功比典客刘揭,皆封侯益土。
yán nián wéi rén ān hé, bèi yú zhū shì, jiǔ diǎn cháo zhèng, shàng rèn xìn zhī, chū jí fèng jià, rù jǐ shì zhōng, jū jiǔ qīng wèi shí yú nián, shǎng cì lù yí, zī shù qiān wàn.
延年为人安和,备于诸事,久典朝政,上任信之,出即奉驾,入给事中,居九卿位十余年,赏赐赂遗,訾数千万。
huò guāng hōng hòu, zi yǔ yǔ zōng zú móu fǎn, zhū. shàng yǐ yán nián huò shì jiù rén, yù tuì zhī, ér chéng xiàng wèi xiāng zòu yán nián sù guì yòng shì, guān zhí duō jiān. qiǎn lì kǎo àn, dàn dé yuàn mǎ duō sǐ, guān nú bì fá yī shí, yán nián zuò miǎn guān, xuē hù èr qiān. hòu shù yuè, fù zhào bài wèi běi dì tài shǒu. yán nián yǐ gù jiǔ qīng wài wèi biān lì, zhì jùn bù jìn, shàng yǐ xǐ shū ràng yán nián. yán nián nǎi xuǎn yòng liáng lì, bǔ jī háo qiáng, jùn zhōng qīng jìng. jū suì yú, shàng shǐ yè zhě cì yán nián xǐ shū, huáng jīn èr shí jīn, xǐ wèi xī hé tài shǒu, zhì shén yǒu míng. wǔ fèng zhōng, zhēng rù wèi yù shǐ dài fū. yán nián jū fù guān fǔ, bù gǎn dāng jiù wèi, zuò wò jiē yì qí chù. shì shí, sì yí hé, hǎi nèi píng, yán nián shì shì sān suì, yǐ lǎo bìng qǐ hái gǔ, tiān zǐ yōu zhī, shǐ guāng lù dài fu chí jié cì yán nián huáng jīn bǎi jīn jiǔ, jiā zhì yī yào, yán nián suì chēng bìng dǔ. cì ān chē sì mǎ, bà jiù dì. hòu shù yuè hōng, shì yuē jìng hóu, zi huǎn sì.
霍光薨后,子禹与宗族谋反,诛。上以延年霍氏旧人,欲退之,而丞相魏相奏延年素贵用事,官职多奸。遣吏考案,但得苑马多死,官奴婢乏衣食,延年坐免官,削户二千。后数月,复召拜为北地太守。延年以故九卿外为边吏,治郡不进,上以玺书让延年。延年乃选用良吏,捕击豪强,郡中清静。居岁余,上使谒者赐延年玺书,黄金二十斤,徙为西河太守,治甚有名。五凤中,征入为御史大夫。延年居父官府,不敢当旧位,坐卧皆易其处。是时,四夷和,海内平,延年视事三岁,以老病乞骸骨,天子优之,使光禄大夫持节赐延年黄金百斤、酒,加致医药,延年遂称病笃。赐安车驷马,罢就第。后数月薨,谥曰敬侯,子缓嗣。
huǎn shǎo wèi láng, běn shǐ zhōng yǐ xiào wèi cóng pú lèi jiāng jūn jī xiōng nú, hái wèi jiàn dài fū, qiān shàng gǔ dū wèi, yàn mén tài shǒu. fù yán nián hōng, zhēng shì sāng shì, bài wèi tài cháng, zhì zhū líng xiàn, měi dōng yuè fēng jù yù rì, cháng qù jiǔ shěng shí, guān shǔ chēng qí yǒu ēn. yuán dì chū jí wèi, gǔ guì mín liú, yǒng guāng zhōng xī qiāng fǎn, huǎn zhé shàng shū rù qián gǔ yǐ zhù yòng, qián hòu shù bǎi wàn.
缓少为郎,本始中以校尉从蒲类将军击匈奴,还为谏大夫,迁上谷都尉,雁门太守。父延年薨,征视丧事,拜为太常,治诸陵县,每冬月封具狱日,常去酒省食,官属称其有恩。元帝初即位,谷贵民流,永光中西羌反,缓辄上书入钱、谷以助用,前后数百万。
huǎn liù dì, wǔ rén zhì dà guān, shǎo dì xióng lì wǔ jùn èr qiān dàn sān zhōu mù cì shǐ, yǒu néng míng, wéi zhōng dì qīn guān bù zhì ér zuì zhī míng.
缓六弟,五人至大官,少弟熊历五郡二千石、三州牧刺史,有能名,唯中弟钦官不至而最知名。
qīn zì zi xià, shǎo hǎo jīng shū, jiā fù ér mù piān máng, gù bù hǎo wèi lì. mào líng dù yè yǔ qīn tóng xìng zì, jù yǐ cái néng chēng jīng shī, gù yì guān wèi qīn wèi" máng dù zi xià" yǐ xiāng bié. qīn è yǐ jí jiàn dǐ, nǎi wèi xiǎo guān, gāo guǎng cái èr cùn, yóu shì jīng shī gèng wèi qīn wèi" xiǎo guān dù zi xià", ér yè wèi" dà guān dù zi xià" yún.
钦字子夏,少好经书,家富而目偏盲,故不好为吏。茂陵杜邺与钦同姓字,俱以材能称京师,故衣冠谓钦为“盲杜子夏”以相别。钦恶以疾见诋,乃为小冠,高广财二寸,由是京师更谓钦为“小冠杜子夏”,而邺为“大冠杜子夏”云。
shí, dì jiù dà jiàng jūn wáng fèng yǐ wài qī fǔ zhèng, qiú xián zhī zì zhù. fèng fù qǐng hóu jìn yǔ qīn xiōng huǎn xiāng shàn, gù fèng shēn zhì qīn néng, zòu qǐng qīn wèi dà jiàng jūn jūn wǔ kù lìng. zhí xián wú shì, qīn suǒ hǎo yě.
时,帝舅大将军王凤以外戚辅政,求贤知自助。凤父顷侯禁与钦兄缓相善,故凤深知钦能,奏请钦为大将军军武库令。职闲无事,钦所好也。
qīn wéi rén shēn bó yǒu móu. zì shàng wèi tài zǐ shí, yǐ hào sè wén, jí jí wèi, huáng tài hòu zhào cǎi liáng jiā nǚ. qīn yīn shì shuō dà jiàng jūn fèng yuē:" lǐ yī qǔ jiǔ nǚ, suǒ yǐ jí yáng shù, guǎng sì zhòng zǔ yě bì xiāng jǔ qiú yǎo tiǎo, bù wèn huá sè, suǒ yǐ zhù dé lǐ nèi yě dì zhí suī quē bù fù bǔ, suǒ yǐ yǎng shòu sāi zhēng yě. gù hòu fēi yǒu zhēn shū zhī xíng, zé yìn sì yǒu xián shèng zhī jūn zhì dù yǒu wēi yí zhī jié, zé rén jūn yǒu shòu kǎo zhī fú. fèi ér bù yóu, zé nǚ dé bù yàn nǚ dé bù yàn, zé shòu mìng bù jiù yú gāo nián. shū yún:' huò sì sān nián', yán shī yù zhī shēng hài yě. nán zǐ wǔ shí, hào sè wèi shuāi fù rén sì shí, róng mào gǎi qián. yǐ gǎi qián zhī róng shì yú wèi shuāi zhī nián, ér bù yǐ lǐ wèi zhì, zé qí yuán bù kě jiù ér hòu lái yì tài hòu lái yì tài, zé zhèng hòu zì yí ér zhī shù yǒu jiàn shì zhī xīn. shì yǐ jìn xiàn bèi nà chán zhī bàng, shēn shēng méng wú zuì zhī gū. jīn shèng zhǔ fù yú chūn qiū, wèi yǒu shì sì, fāng xiāng shù rù xué, wèi qīn hòu fēi zhī yì. jiāng jūn fǔ zhèng, yí yīn shǐ chū zhī lóng, jiàn jiǔ nǚ zhī zhì, xiáng zé yǒu xíng yì zhī jiā, qiú shū nǚ zhī zhì, wú bì yǒu sè shēng yīn jì néng, wèi wàn shì dà fǎ. fū shǎo, jiè zhī zài sè, xiǎo biàn zhī zuò, kě wèi hán xīn. wéi jiāng jūn cháng yǐ wéi yōu."
钦为人深博有谋。自上为太子时,以好色闻,及即位,皇太后诏采良家女。钦因是说大将军凤曰:“礼壹娶九女,所以极阳数,广嗣重祖也;必乡举求窈窕,不问华色,所以助德理内也;娣侄虽缺不复补,所以养寿塞争也。故后妃有贞淑之行,则胤嗣有贤圣之君;制度有威仪之节,则人君有寿考之福。废而不由,则女德不厌;女德不厌,则寿命不究于高年。《书》云:‘或四三年’,言失欲之生害也。男子五十,好色未衰;妇人四十,容貌改前。以改前之容侍于未衰之年,而不以礼为制,则其原不可救而后徕异态;后徕异态,则正后自疑而支庶有间適之心。是以晋献被纳谗之谤,申生蒙无罪之辜。今圣主富于春秋,未有適嗣,方乡术入学,未亲后妃之议。将军辅政,宜因始初之隆,建九女之制,详择有行义之家,求淑女之质,毋必有色声音技能,为万世大法。夫少,戒之在色,《小卞》之作,可为寒心。唯将军常以为忧。”
fèng bái zhī tài hòu, tài hòu yǐ wéi gù shì wú yǒu. qīn fù zhòng yán:" shī yún:' yīn jiān bù yuǎn, zài xià hòu shì zhī shì'. cì jiè zhě zhì pò jìn, ér shěng tīng zhě cháng dài hū, kě bù shèn zāi! qián yán jiǔ nǚ, lüè chén qí huò fú, shén kě dào jù, qiè kǒng jiāng jūn bù shēn liú yì. hòu fēi zhī zhì, yāo shòu zhì luàn cún wáng zhī duān yě. jī sān dài zhī jì shì, lǎn zōng xuān zhī xiǎng guó, chá jìn shǔ zhī fú yàn, huò bài hé cháng bù yóu nǚ dé? shì yǐ pèi yù yàn míng, guān jū tàn zhī, zhī hào sè zhī fá xìng duǎn nián, lí zhì dù zhī shēng wú yàn, tiān xià jiāng méng huà, líng yí ér chéng sú yě. gù yǒng shū nǚ, jǐ yǐ pèi shàng, zhōng xiào zhī dǔ, rén hòu zhī zuò yě. fū jūn qīn shòu zūn, guó jiā zhì ān, chéng chén zǐ zhì yuàn, suǒ dāng miǎn zhī yě. yì yuē:' zhèng qí běn, wàn wù lǐ.' fán shì lùn yǒu yí wèi kě lì xíng zhě, qiú zhī wǎng gǔ zé diǎn xíng wú, kǎo zhī lái jīn zé jí xiōng tóng, zú yáo yì zhī zé mín xīn huò, ruò shì zhě chéng nán shī yě. jīn jiǔ nǚ zhī zhì, hé yú wǎng gǔ, wú hài yú jīn, bù nì yú mín xīn, zhì yì xíng yě, xíng zhī zhì yǒu fú yě, jiāng jūn fǔ zhèng ér bù zǎo dìng, fēi tiān xià zhī suǒ wàng yě. wéi jiāng jūn xìn chén zǐ zhī yuàn, niàn guān jū zhī sī, dǎi wěi zhèng zhī lóng, jí shǐ chū qīng míng, wèi hàn jiā jiàn wú qióng zhī jī, chéng nán yǐ hū, bù kě yǐ lín." fèng bù néng zì lì fǎ dù, xún gù shì ér yǐ. huì huáng tài hòu nǚ dì sī mǎ jūn lì yǔ qīn xiōng zi sī tōng, shì shàng wén, qīn cán jù, qǐ hái gǔ qù.
凤白之太后,太后以为故事无有。钦复重言:“《诗》云:‘殷监不远,在夏后氏之世’。刺戒者至迫近,而省听者常怠忽,可不慎哉!前言九女,略陈其祸福,甚可悼惧,窃恐将军不深留意。后妃之制,夭寿治乱存亡之端也。迹三代之季世,览宗、宣之飨国,察近属之符验,祸败曷常不由女德?是以佩玉晏鸣,《关雎》叹之,知好色之伐性短年,离制度之生无厌,天下将蒙化,陵夷而成俗也。故咏淑女,几以配上,忠孝之笃,仁厚之作也。夫君亲寿尊,国家治安,诚臣子至愿,所当勉之也。《易》曰:‘正其本,万物理。’凡事论有疑未可立行者,求之往古则典刑无,考之来今则吉凶同,卒摇易之则民心惑,若是者诚难施也。今九女之制,合于往古,无害于今,不逆于民心,至易行也,行之至有福也,将军辅政而不蚤定,非天下之所望也。唯将军信臣子之愿,念《关雎》之思,逮委政之隆,及始初清明,为汉家建无穷之基,诚难以忽,不可以遴。”凤不能自立法度,循故事而已。会皇太后女弟司马君力与钦兄子私通,事上闻,钦惭惧,乞骸骨去。
hòu yǒu rì shí dì zhèn zhī biàn, zhào jǔ xián liáng fāng zhèng néng zhí yán shì, hé yáng hóu liáng fàng jǔ qīn. qīn shàng duì yuē:" bì xià wèi tiān mìng, dào biàn yì, yán jiàn gōng qīng, jǔ zhí yán zhī shì, jiāng yǐ qiú tiān xīn, jī dé shī yě. chén qīn yú gàng, jīng shù qiǎn bó, bù zú yǐ fèng dà duì. chén wén rì shí dì zhèn, yáng wēi yīn shèng yě. chén zhě, jūn zhī yīn yě zi zhě, fù zhī yīn yě qī zhě, fū zhī yīn yě yí dí zhě, zhōng guó zhī yīn yě. chūn qiū rì shí sān shí liù, dì zhèn wǔ, huò yí dí qīn zhōng guó, huò zhèng quán zài chén xià, huò fù chéng fū, huò chén zǐ bèi jūn fù, shì suī bù tóng, qí lèi yī yě. chén qiè guān rén shì yǐ kǎo biàn yì, zé běn cháo dà chén wú bù zì ān zhī rén, wài qī qīn shǔ wú guāi cì zhī xīn, guān dōng zhū hóu wú qiáng dà zhī guó, sān chuí mán yí wú nì lǐ zhī jié dài wèi hòu gōng. hé yǐ yán zhī? rì yǐ wù shēn shí. shí jiā wèi. wù wèi, tǔ yě. tǔ zhě, zhōng gōng zhī bù yě. qí yè dì zhèn wèi yāng gōng diàn zhōng, cǐ bì shì qiè jiāng yǒu zhēng chǒng xiāng hài ér wéi huàn zhě, wéi bì xià shēn jiè zhī. biàn gǎn yǐ lèi xiāng yìng, rén shì shī yú xià, biàn xiàng jiàn yú shàng. néng yīng zhī yǐ dé, zé yì jiù xiāo wáng bù néng yīng zhī yǐ shàn, zé huò bài zhì. gāo zōng zāo gòu zhì zhī jiè, chì jǐ zhèng shì, xiǎng bǎi nián zhī shòu, yīn dào fù xīng, yào zài suǒ yǐ yīng zhī. yīng zhī fēi chéng bù lì, fēi xìn bù xíng. sòng jǐng gōng, xiǎo guó zhī zhū hóu ěr, yǒu bù rěn yí huò zhī chéng, chū rén jūn zhī yán sān, yíng huò wèi zhī tuì shě. yǐ bì xià shèng míng, nèi tuī zhì chéng, shēn sī tiān biàn, hé yīng ér bù gǎn? hé yáo ér bù dòng? kǒng zǐ yuē:' rén yuǎn hū zāi!' wéi bì xià zhèng hòu qiè, yì nǚ chǒng, fáng shē tài, qù yì yóu, gōng jié jiǎn, qīn wàn shì, shù yù ān chē, yóu niǎn dào, qīn èr gōng zhī yōng shàn, zhì chén hūn zhī dìng shěng. rú cǐ, jí yáo shùn bù zú yǔ bǐ lóng, jiù yì hé zú xiāo miè? rú bù liú tīng yú shù shì, bù lùn cái ér shòu wèi, dān tiān xià zhī cái yǐ fèng yín chǐ, kuì wàn xìng zhī lì yǐ cóng ěr mù, jìn chǎn yú zhī rén ér yuǎn gōng fāng, xìn chán zéi zhī chén yǐ zhū zhōng liáng, xián jùn shī zài yán xué, dà chén yuàn yú bù yǐ, suī wú biàn yì shè jì zhī yōu yě. tiān xià zhì dà, wàn shì zhì zhòng, zǔ yè zhì zhòng, chéng bù kě yǐ yì yù wèi, bù kě yǐ shē tài chí yě. wéi bì xià rěn wú yì zhī yù, yǐ quán zhòng shù zhī mìng. chén qīn yú gàng, yán bù zú cǎi."
后有日蚀、地震之变,诏举贤良方正能直言士,合阳侯梁放举钦。钦上对曰:“陛下畏天命,悼变异,延见公卿,举直言之士,将以求天心,迹得失也。臣钦愚戆,经术浅薄,不足以奉大对。臣闻日蚀、地震,阳微阴盛也。臣者,君之阴也;子者,父之阴也;妻者,夫之阴也;夷狄者,中国之阴也。《春秋》日蚀三十六,地震五,或夷狄侵中国,或政权在臣下,或妇乘夫,或臣子背君父,事虽不同,其类一也。臣窃观人事以考变异,则本朝大臣无不自安之人,外戚亲属无乖刺之心,关东诸侯无强大之国,三垂蛮夷无逆理之节;殆为后宫。何以言之?日以戊申蚀。时加未。戊未,土也。土者,中宫之部也。其夜地震未央宫殿中,此必適妾将有争宠相害而为患者,唯陛下深戒之。变感以类相应,人事失于下,变象见于上。能应之以德,则异咎消亡;不能应之以善,则祸败至。高宗遭雊雉之戒,饬己正事,享百年之寿,殷道复兴,要在所以应之。应之非诚不立,非信不行。宋景公,小国之诸侯耳,有不忍移祸之诚,出人君之言三,荧惑为之退舍。以陛下圣明,内推至诚,深思天变,何应而不感?何摇而不动?孔子曰:‘仁远乎哉!’唯陛下正后妾,抑女宠,防奢泰,去佚游,躬节俭,亲万事,数御安车,由辇道,亲二宫之饔膳,致晨昏之定省。如此,即尧、舜不足与比隆,咎异何足消灭?如不留听于庶事,不论材而授位,殚天下之财以奉淫侈,匮万姓之力以从耳目,近谄谀之人而远公方,信谗贼之臣以诛忠良,贤俊失在岩穴,大臣怨于不以,虽无变异、社稷之忧也。天下至大,万事至众,祖业至重,诚不可以佚豫为,不可以奢泰持也。唯陛下忍无益之欲,以全众庶之命。臣钦愚戆,言不足采。”
qí xià, shàng jǐn zhào zhí yán zhī shì yì bái hǔ diàn duì cè, cè yuē:" tiān dì zhī dào hé guì? wáng zhě zhī fǎ hé rú? liù jīng zhī yì hé shàng? rén zhī xíng hé xiān? qǔ rén zhī shù hé yǐ? dāng shì zhī zhì hé wù? gè yǐ jīng duì."
其夏,上尽召直言之士诣白虎殿对策,策曰:“天地之道何贵?王者之法何如?《六经》之义何上?人之行何先?取人之术何以?当世之治何务?各以经对。”
qīn duì yuē:" chén wén tiān dào guì xìn, dì dào guì zhēn bù xìn bù zhēn, wàn wù bù shēng. shēng, tiān dì zhī suǒ guì yě. wáng zhě chéng tiān dì zhī suǒ shēng, lǐ ér chéng zhī, kūn chóng cǎo mù mí bù dé qí suǒ. wáng zhě fǎ tiān dì, fēi rén wú yǐ guǎng shī, fēi yì wú yǐ zhèng shēn kè jǐ jiù yì, shù yǐ jí rén, liù jīng zhī suǒ shàng yě. bù xiào, zé shì jūn bù zhōng, lì guān bù jìng, zhàn chén wú yǒng, péng yǒu bù xìn. kǒng zǐ yuē:' xiào wú zhōng shǐ, ér huàn bù jí zhě, wèi zhī yǒu yě.' xiào, rén xíng zhī suǒ xiān yě. guān běn háng yú xiāng dǎng, kǎo gōng néng yú guān zhí, dá guān qí suǒ jǔ, fù guān qí suǒ yǔ, qióng guān qí suǒ bù wéi, fá guān qí suǒ bù qǔ, jìn guān qí suǒ wéi zhǔ, yuǎn guān qí suǒ zhǔ. kǒng zǐ yuē:' shì qí suǒ yǐ, guān qí suǒ yóu, chá qí suǒ ān, rén yān shòu zāi?' qǔ rén zhī shù yě. yīn yīn yú xià shàng zhì, zhōu yīn yú yīn shàng wén, jīn hàn jiā chéng zhōu qín zhī bì, yí yì wén shàng zhì, fèi shē zhǎng jiǎn, biǎo shí qù wěi. kǒng zǐ yuē' è zǐ zhī duó zhū', dāng shì zhì zhī suǒ wù yě. chén qiè yǒu suǒ yōu, yán zhī zé fú xīn nì zhǐ, bù yán zé jiàn rì zhǎng, wèi huò bù xì, rán xiǎo chén bù gǎn fèi dào ér qiú cóng, wéi zhōng ér ǒu yì. chén wén wán sè wú yàn, bì shēng hǎo zēng zhī xīn hǎo zēng zhī xīn shēng, zé ài chǒng piān yú yī rén ài chǒng piān yú yī rén, zé jì sì zhī lù bù guǎng, ér jí dù zhī xīn xìng yǐ. rú cǐ, zé pǐ fù zhī shuō, bù kě shèng yě. wéi bì xià chún dé pǔ shī, wú yù shì cóng, cǐ zé zhòng shù xián shuō, jì sì rì guǎng, ér hǎi nèi cháng ān. wàn shì zhī shì fēi hé zú bèi yán!"
钦对曰:“臣闻天道贵信,地道贵贞;不信不贞,万物不生。生,天地之所贵也。王者承天地之所生,理而成之,昆虫草木靡不得其所。王者法天地,非仁无以广施,非义无以正身;克己就义,恕以及人,《六经》之所上也。不孝,则事君不忠,莅官不敬,战陈无勇,朋友不信。孔子曰:‘孝无终始,而患不及者,未之有也。’孝,人行之所先也。观本行于乡党,考功能于官职,达观其所举,富观其所予,穷观其所不为,乏观其所不取,近观其所为主,远观其所主。孔子曰:‘视其所以,观其所由,察其所安,人焉瘦哉?’取人之术也。殷因于夏尚质,周因于殷尚文,今汉家承周、秦之敝,宜抑文尚质,废奢长俭,表实去伪。孔子曰‘恶紫之夺朱’,当世治之所务也。臣窃有所忧,言之则拂心逆指,不言则渐日长,为祸不细,然小臣不敢废道而求从,违忠而耦意。臣闻玩色无厌,必生好憎之心;好憎之心生,则爱宠偏于一人;爱宠偏于一人,则继嗣之路不广,而嫉妒之心兴矣。如此,则匹妇之说,不可胜也。唯陛下纯德普施,无欲是从,此则众庶咸说,继嗣日广,而海内长安。万事之是非何足备言!”
qīn yǐ qián shì bìng, cì bó bà, hòu wèi yì láng, fù yǐ bìng miǎn.
钦以前事病,赐帛罢,后为议郎,复以病免。
zhēng yì dà jiàng jūn mò fǔ, guó jiā zhèng móu, fèng cháng yǔ qīn lǜ zhī. shù chēng dá míng shì wáng jùn wéi ān shì wáng yán shì děng, jiù jiě féng yě wáng wáng zūn hú cháng zhī zuì guò, jí jì gōng chén jué shì, tián fǔ sì yí, dāng shì shàn zhèng, duō chū yú qīn zhě. jiàn fèng zhuān zhèng tài zhòng, jiè zhī yuē:" xī zhōu gōng shēn yǒu zhì shèng zhī dé, shǔ yǒu shū fù zhī qīn, ér chéng wáng yǒu dú jiàn zhī míng, wú xìn chán zhī tīng, rán guǎn cài liú yán ér zhōu gōng jù. ráng hóu, zhāo wáng zhī jiù yě, quán zhòng yú qín, wēi zhèn lín dí, yǒu dàn mò yǎn fú zhī ài, xīn bù jiè rán yǒu jiàn, rán fàn jū qǐ tú bù, yóu yì guó, wú yǎ xìn, kāi yī zhāo zhī shuō, ér ráng hóu jiù fēng. jí jìn zhě wǔ ān hóu zhī jiàn tuì, sān shì zhī jī, xiāng qù gè shù bǎi suì, ruò hé fú jié, shén bù kě bù chá. yuàn jiāng jūn yóu zhōu gōng zhī qiān jù, sǔn ráng hóu zhī wēi, fàng wǔ ān zhī yù, wú shǐ fàn jū zhī tú dé jiān qí shuō."
征诣大将军莫府,国家政谋,凤常与钦虑之。数称达名士王骏、韦安世、王延世等,救解冯野王、王尊、胡常之罪过,及继功臣绝世,填抚四夷,当世善政,多出于钦者。见凤专政泰重,戒之曰:“昔周公身有至圣之德,属有叔父之亲,而成王有独见之明,无信谗之听,然管、蔡流言而周公惧。穰侯,昭王之舅也,权重于秦,威震邻敌,有旦莫偃伏之爱,心不介然有间,然范雎起徒步,由异国,无雅信,开一朝之说,而穰侯就封。及近者武安侯之见退,三事之迹,相去各数百岁,若合符节,甚不可不察。愿将军由周公之谦惧,损穰侯之威,放武安之欲,毋使范雎之徒得间其说。”
qǐng zhī, fù rì shí, jīng zhào yǐn wáng zhāng shàng fēng shì qiú jiàn, guǒ yán fèng zhuān quán bì zhǔ zhī guò, yí fèi wù yòng, yǐ yìng tiān biàn. yú shì tiān zǐ gǎn wù, zhào jiàn zhāng, yǔ yì, yù tuì fèng. fèng shén yōu jù, qīn lìng fèng shàng shū xiè zuì, qǐ hái gǔ, wén zhǐ shén āi. tài hòu tì qì wèi bù shí. shàng shǎo ér qīn yǐ fèng, yì bù rěn fèi, fù qǐ fèng jiù wèi. fèng xīn cán, chēng bìng dǔ, yù suì tuì. qīn fù shuō zhī yuē:" jiāng jūn shēn dào fǔ zhèng shí nián, biàn yì bù yǐ, gù qǐ hái gǔ, guī jiù yú shēn, kè jǐ zì zé, zhì chéng dòng zhòng, yú zhī mò bù gǎn shāng. suī rán, shì wú shǔ zhī chén, zhí jìn tuì zhī fēn, jié qí qù jiù zhī jié zhě ěr, fēi zhǔ shàng suǒ yǐ dài jiāng jūn, fēi jiāng jūn suǒ yǐ bào zhǔ shàng yě. xī zhōu gōng suī lǎo, yóu zài jīng shī, míng bù lí chéng zhōu, shì bù wàng wáng shì yě. zhòng shān fù yì xìng zhī chén, wú qīn yú xuān, jiù fēng yú qí, yóu tàn xī yǒng huái, sù yè pái huái, bù rěn yuǎn qù, kuàng jiāng jūn zhī yú zhǔ shàng, zhǔ shàng zhī yǔ jiāng jūn zāi! fū yù tiān xià zhì ān biàn yì zhī yì, mò yǒu jiāng jūn, zhǔ shàng zhào rán zhī zhī, gù pān yuán bù qiǎn, shū chēng' gōng wú kùn wǒ!' wéi jiāng jūn bù wéi sì guó liú yán zì yí yú chéng wáng, yǐ gù zhì zhōng." fèng fù qǐ shì shì. shàng lìng shàng shū hé zòu jīng zhào yǐn zhāng, zhāng sǐ zhào yù. yǔ zài yuán hòu chuán.
顷之,复日蚀,京兆尹王章上封事求见,果言凤专权蔽主之过,宜废勿用,以应天变。于是天子感悟,召见章,与议,欲退凤。凤甚忧惧,钦令凤上疏谢罪,乞骸骨,文指甚哀。太后涕泣为不食。上少而亲倚凤,亦不忍废,复起凤就位。凤心惭,称病笃,欲遂退。钦复说之曰:“将军深悼辅政十年,变异不已,故乞骸骨,归咎于身,刻己自责,至诚动众,愚知莫不感伤。虽然,是无属之臣,执进退之分,絜其去就之节者耳,非主上所以待将军,非将军所以报主上也。昔周公虽老,犹在京师,明不离成周,示不忘王室也。仲山父异姓之臣,无亲于宣,就封于齐,犹叹息永怀,宿夜徘徊,不忍远去,况将军之于主上,主上之与将军哉!夫欲天下治安变异之意,莫有将军,主上照然知之,故攀援不遣,《书》称‘公毋困我!’唯将军不为四国流言自疑于成王,以固至忠。”凤复起视事。上令尚书劾奏京兆尹章,章死诏狱。语在《元后传》。
zhāng jì sǐ, zhòng shù yuān zhī, yǐ jī cháo tíng. qīn yù jiù qí guò, fù shuō fèng yuē:" jīng zhào yǐn zhāng suǒ zuò shì mì, lì mín jiàn zhāng sù hǎo yán shì, yǐ wéi bù zuò guān zhí, yí qí yǐ rì shí jiàn duì yǒu suǒ yán yě. jiǎ lìng zhāng nèi yǒu suǒ fàn, suī xiàn zhèng fǎ, shì bù bào yáng, zì jīng shī bù xiǎo, kuàng yú yuǎn fāng. kǒng tiān xià bù zhī zhāng shí yǒu zuì, ér yǐ wéi zuò yán shì yě. rú shì, sāi zhēng yǐn zhī yuán, sǔn kuān míng zhī dé. qīn yú yǐ wéi yí yīn zhāng shì jǔ zhí yán jí jiàn, bìng jiàn láng cóng guān zhǎn jǐn qí zhāng, jiā yú wǎng qián, yǐ míng shì sì fāng, shǐ tiān xià xián zhī zhǔ shàng shèng míng, bù yǐ yán zuì xià yě. ruò cǐ, zé liú yán xiāo shì, yí huò zhe míng." fèng bái xíng qí cè. qīn zhī bǔ guò jiāng měi, jiē cǐ lèi yě.
章既死,众庶冤之,以讥朝廷。钦欲救其过,复说凤曰:“京兆尹章所坐事密,吏民见章素好言事,以为不坐官职,疑其以日蚀见对有所言也。假令章内有所犯,虽陷正法,事不暴扬,自京师不晓,况于远方。恐天下不知章实有罪,而以为坐言事也。如是,塞争引之原,损宽明之德。钦愚以为宜因章事举直言极谏,并见郎从官展尽其章,加于往前,以明示四方,使天下咸知主上圣明,不以言罪下也。若此,则流言消释,疑惑著明。”凤白行其策。钦之补过将美,皆此类也。
yōu yóu bù shì, yǐ shòu zhōng. qīn zi jí kūn dì zhī shǔ zhì èr qiān dàn zhě qiě shí rén. qīn xiōng huǎn qián miǎn tài cháng, yǐ liè hóu fèng cháo qǐng, chéng dì shí nǎi hōng, zi yè sì.
优游不仕,以寿终。钦子及昆弟支属至二千石者且十人。钦兄缓前免太常,以列侯奉朝请,成帝时乃薨,子业嗣。
yè yǒu cái néng, yǐ liè hóu xuǎn, fù wèi tài cháng. shù yán dé shī, bù shì quán guì, yǔ chéng xiàng dí fāng jìn wèi wèi dìng líng hóu chún yú zhǎng bù píng. hòu yè zuò fǎ miǎn guān, fù wèi hán gǔ guān dū wèi. huì dìng líng hóu zhǎng yǒu zuì, dāng jiù guó, zhǎng jiù hóng yáng hóu lì yǔ yè shū yuē:" chéng āi lǎo zǐ chuí bái, suí wú zhuàng zǐ chū guān, yuàn wù fù yòng qián shì xiāng qīn." dìng líng hóu jì chū guān, fú zuì fù fā, xià luò yáng yù. chéng xiàng shǐ sōu dé hóng yáng hóu shū, zòu yè tīng qǐng, bù jìng, zuò miǎn jiù guó.
业有材能,以列侯选,复为太常。数言得失,不事权贵,与丞相翟方进、卫尉定陵侯淳于长不平。后业坐法免官,复为函谷关都尉。会定陵侯长有罪,当就国,长舅红阳侯立与业书曰:“诚哀老姊垂白,随无状子出关,愿勿复用前事相侵。”定陵侯既出关,伏罪复发,下洛阳狱。丞相史搜得红阳侯书,奏业听请,不敬,坐免就国。
qí chūn, chéng xiàng fāng jìn hōng, yè shàng shū yán:" fāng jìn běn yǔ zhǎng shēn jié hòu, gèng xiāng chèn jiàn, zhǎng xiàn dà è, dú de bù zuò, gǒu yù zhàng sāi qián guò, bù wéi bì xià guǎng chí píng lì, yòu wú kǒng jù zhī xīn, fǎn yīn shí xìn qí xié pì, bào yá zì yuàn. gù shì, dà nì péng yǒu zuò miǎn guān, wú guī gù jùn zhě, jīn zuò zhǎng zhě guī gù jùn, yǐ shēn yī děng hóng yáng hóu lì zuò zi shòu zhǎng huò lù gù jiù guó ěr, fēi dà nì yě, ér fāng jìn fù zòu lì dǎng yǒu hòu jiāng jūn zhū bó jù lù tài shǒu sūn hóng gù shào fǔ chén xián, jiē miǎn guān, guī xián gù jùn. xíng fá wú píng, zài fāng jìn zhī bǐ duān, zhòng shù mò bù yí huò, jiē yán sūn hóng bù yǔ hóng yáng hóu xiāng ài. hóng qián wèi zhōng chéng shí, fāng jìn wèi yù shǐ dài fū, jǔ yuàn lóng kě shì yù shǐ, hóng fèng lóng qián fèng shǐ qī mán, bù yí zhí fǎ jìn shì, fāng jìn yǐ cǐ yuàn hóng. yòu fāng jìn wèi jīng zhào yǐn shí, chén xián wèi shào fǔ, zài jiǔ qīng gāo dì, bì xià suǒ zì zhī yě. fāng jìn sù yǔ sī zhí shī dān xiāng shàn, lín yù shǐ dài fū quē, shǐ dān zòu xián wèi jiān lì, qǐng àn yàn, zú bù néng yǒu suǒ de, ér fāng jìn guǒ zì dé yù shǐ dài fū. wèi chéng xiàng, jí shí dǐ qī, zòu miǎn xián, fù yīn hóng yáng hóu shì guī xián gù jùn. zhòng rén jiē yán guó jiā jiǎ fāng jìn quán tài shèn. àn shī dān xíng néng wú yì, jí guāng lù xūn xǔ shāng bèi bìng cán rén, jiē dàn yǐ fù cóng fāng jìn, cháng huò zūn guān. dān qián qīn jiàn yì zi chéng xiàng shǐ néng shǐ wū xià shén, wèi guó qiú fú, jǐ huò dà lì. xìng lài bì xià zhì míng, qiǎn shǐ zhě máo mò rú xiān kǎo yàn, zú dé qí jiān, jiē zuò sǐ. jiǎ lìng dān zhī ér bái zhī, cǐ wū wǎng zuì yě bù zhī ér bái zhī, shì bèi jīng shù huò zuǒ dào yě: èr zhě jiē zài dà pì, zhòng yú zhū bó sūn hóng chén xián suǒ zuò. fāng jìn zhōng bù jǔ bái, zhuān zuò wēi fú, ā dǎng suǒ hòu, pái jǐ yīng jùn, tuō gōng bào sī, héng lì wú suǒ wèi jì, yù yǐ xūn lǎo tiān xià. tiān xià mò bù wàng fēng ér mí, zì shàng shū jìn chén jiē jié shé dù kǒu, gǔ ròu qīn shǔ mò bù gǔ lì. wēi quán tài shèng ér bù zhōng xìn, fēi suǒ yǐ ān guó jiā yě. jīn wén fāng jìn zú bìng sǐ, bù yǐ wèi shì tiān xià, fǎn fù shǎng cì hòu zàng, wéi bì xià shēn sī wǎng shì, yǐ jiè lái jīn."
其春,丞相方进薨,业上书言:“方进本与长深结厚,更相称荐,长陷大恶,独得不坐,苟欲障塞前过,不为陛下广持平例,又无恐惧之心,反因时信其邪辟,报睚眦怨。故事,大逆朋友坐免官,无归故郡者,今坐长者归故郡,已深一等;红阳侯立坐子受长货赂故就国耳,非大逆也,而方进复奏立党友后将军朱博、巨鹿太守孙宏、故少府陈咸,皆免官,归咸故郡。刑罚无平,在方进之笔端,众庶莫不疑惑,皆言孙宏不与红阳侯相爱。宏前为中丞时,方进为御史大夫,举掾隆可侍御史,宏奉隆前奉使欺谩,不宜执法近侍,方进以此怨宏。又方进为京兆尹时,陈咸为少府,在九卿高弟,陛下所自知也。方进素与司直师丹相善,临御史大夫缺,使丹奏咸为奸利,请案验,卒不能有所得,而方进果自得御史大夫。为丞相,即时诋欺,奏免咸,复因红阳侯事归咸故郡。众人皆言国家假方进权太甚。案师丹行能无异,及光禄勋许商被病残人,皆但以附从方进,尝获尊官。丹前亲荐邑子丞相史能使巫下神,为国求福,几获大利。幸赖陛下至明,遣使者毛莫如先考验,卒得其奸,皆坐死。假令丹知而白之,此诬罔罪也;不知而白之,是背经术惑左道也:二者皆在大辟,重于朱博、孙宏、陈咸所坐。方进终不举白,专作威福,阿党所厚,排挤英俊,托公报私,横厉无所畏忌,欲以熏轑天下。天下莫不望风而靡,自尚书近臣皆结舌杜口,骨肉亲属莫不股栗。威权泰盛而不忠信,非所以安国家也。今闻方进卒病死,不以尉示天下,反复赏赐厚葬,唯陛下深思往事,以戒来今。”
huì chéng dì bēng, āi dì jí wèi, yè fù shàng shū yán:" wáng shì shì quán rì jiǔ, cháo wú gǔ gěng zhī chén, zōng shì zhū hóu wēi ruò, yǔ xì qiú wú yì, zì zuǒ shǐ yǐ shàng zhì yú dà lì jiē quán chén zhī dǎng. qǔ yáng hóu gēn qián wèi sān gōng fǔ zhèng, zhī zhào zhāo yí shā huáng zǐ, bù zhé bái zòu, fǎn yǔ zhào shì bǐ zhōu, zì yì wàng xíng, zèn sù gù xǔ hòu, bèi jiā yǐ fēi zuì, zhū pò zhū xǔ zú, bài yuán dì wài jiā. nèi jí dù tóng chǎn xiōng zǐ hóng yáng hóu lì jí chún yú shì, jiē lǎo bèi fàng qì. xīn dié xuè jīng shī, wēi quán kě wèi. gāo yáng hóu xuē xuān yǒu bù yǎng mǔ zhī míng, ān chāng hóu zhāng yǔ jiān rén zhī xióng, huò luàn cháo tíng, shǐ xiān dì fù bàng yú hǎi nèi, yóu bù kě bù shèn. bì xià chū jí wèi, qiān ràng wèi huáng, gū dú tè lì, mò kě jù zhàng, quán chén yì shì, yì ruò tàn tāng. yí zǎo yǐ yì gē ēn, ān bǎi xìng xīn. qiè jiàn zhū bó zhōng xìn yǒng měng, cái lüè bù shì chū, chéng guó jiā xióng jùn zhī bǎo chén yě, yí zhēng bó zhì zuǒ yòu, yǐ tián tiān xià. cǐ rén zài cháo, zé bì xià kě gāo zhěn ér wò yǐ. xī zhū lǚ yù wēi liú shì, lài yǒu gāo zǔ yí chén zhōu bó chén píng shàng cún, bù zhě, jǐ wèi jiān chén xiào."
会成帝崩,哀帝即位,业复上书言:“王氏世权日久,朝无骨鲠之臣,宗室诸侯微弱,与系囚无异,自佐史以上至于大吏皆权臣之党。曲阳侯根前为三公辅政,知赵昭仪杀皇子,不辄白奏,反与赵氏比周,恣意妄行,谮诉故许后,被加以非罪,诛破诸许族,败元帝外家。内嫉妒同产兄姊红阳侯立及淳于氏,皆老被放弃。新喋血京师,威权可畏。高阳侯薛宣有不养母之名,安昌侯张禹奸人之雄,惑乱朝廷,使先帝负谤于海内,尤不可不慎。陛下初即位,谦让未皇,孤独特立,莫可据杖,权臣易世,意若探汤。宜蚤以义割恩,安百姓心。窃见朱博忠信勇猛,材略不世出,诚国家雄俊之宝臣也,宜征博置左右,以填天下。此人在朝,则陛下可高枕而卧矣。昔诸吕欲危刘氏,赖有高祖遗臣周勃、陈平尚存,不者,几为奸臣笑。”
yè yòu yán yí wèi gōng wáng lì miào jīng shī, yǐ zhāng xiào dào. shí, gāo chāng hóu dǒng hóng yì yán yí zūn dì mǔ dìng táo wáng dīng hòu wèi dì tài hòu. dà sī kōng shī dān děng hé hóng wù cháo bù dào, zuò miǎn wèi shù rén, yè fù shàng shū sòng hóng. qián hòu suǒ yán jiē hé zhǐ shī xíng, zhū bó guǒ jiàn bá yòng. yè yóu shì zhēng, fù wèi tài cháng. suì yú, zuǒ qiān shàng dǎng dū wèi. huì sī lì zòu yè wèi tài cháng xuǎn jǔ bù shí, yè zuò miǎn guān, fù jiù guó.
业又言宜为恭王立庙京师,以章孝道。时,高昌侯董宏亦言宜尊帝母定陶王丁后为帝太后。大司空师丹等劾宏误朝不道,坐免为庶人,业复上书讼宏。前后所言皆合指施行,朱博果见拔用。业由是征,复为太常。岁余,左迁上党都尉。会司隶奏业为太常选举不实,业坐免官,复就国。
āi dì bēng, wáng mǎng bǐng zhèng, zhū qián yì lì miào zūn hào zhě jiē miǎn, xǐ hé pǔ. yè yǐ qián bà chù, gù jiàn kuò lüè, yōu kǒng, fā bìng sǐ. yè chéng dì chū shàng dì mèi yǐng yì gōng zhǔ, zhǔ wú zi, hōng, yè jiā shàng shū qiú hái jīng shī yǔ zhǔ hé zàng, bù xǔ, ér cì shì yuē huāng hóu, chuán zi zhì sūn jué. chū, dù zhōu wǔ dì shí xǐ mào líng, zhì yán nián xǐ dù líng yún.
哀帝崩,王莽秉政,诸前议立庙尊号者皆免,徙合浦。业以前罢黜,故见阔略,忧恐,发病死。业成帝初尚帝妹颍邑公主,主无子,薨,业家上书求还京师与主合葬,不许,而赐谥曰荒侯,传子至孙绝。初,杜周武帝时徙茂陵,至延年徙杜陵云。
zàn yuē: zhāng tāng dù zhōu bìng qǐ wén mò xiǎo lì, zhì wèi sān gōng, liè yú kù lì. ér jù yǒu liáng zi, dé qì zì guò, jué wèi zūn xiǎn, jì shì lì cháo, xiāng yǔ tí héng, zhì yú jiàn wǔ, dù shì jué nǎi dú jué, jī qí fú zuò yuán gōng rú lín zhī hòu mò néng jí yě. zì wèi táng dù miáo yì, qǐ qí rán hū? jí qīn fú chén dāng shì, hǎo móu ér chéng, yǐ jiàn shǐ zhī chū shēn chén nǚ jiè, zhōng rú qí yán, shù jī hū guān jū zhī jiàn wēi, fēi fū fú huá bó xí zhī tú suǒ néng guī yě. yè yīn shì ér dǐ guǐ, chēng zhū bó, huǐ shī dān, ài zēng zhī yì kě bù wèi zāi!
赞曰:张汤、杜周并起文墨小吏,致位三公,列于酷吏。而俱有良子,德器自过,爵位尊显,继世立朝,相与提衡,至于建武,杜氏爵乃独绝,迹其福祚、元功儒林之后莫能及也。自谓唐杜苗裔,岂其然乎?及钦浮沉当世,好谋而成,以建始之初深陈女戒,终如其言,庶几乎《关雎》之见微,非夫浮华博习之徒所能规也。业因势而抵陒,称朱博,毁师丹,爱憎之议可不畏哉!