dù zhōu, nán yáng dù yǎn rén yě. yì zòng wèi nán yáng tài shǒu, yǐ zhōu wèi zhǎo yá, jiàn zhī zhāng tāng, wèi tíng wèi shǐ. shǐ àn biān shī wáng, suǒ lùn shā shén duō. zòu shì zhòng yì, rèn yòng, yǔ jiǎn xuān gèng wèi zhōng chéng zhě shí yú suì.
杜周,南陽杜衍人也。義縱為南陽太守,以周為爪牙,薦之張湯,為廷尉史。使案邊失亡,所論殺甚多。奏事中意,任用,與減宣更為中丞者十餘歲。
zhōu shǎo yán zhòng chí, ér nèi shēn cì gǔ. xuān wèi zuǒ nèi shǐ, zhōu wèi tíng wèi, qí zhì dà dǐ fàng zhāng tāng, ér shàn hòu sī. shàng suǒ yù jǐ zhě, yīn ér xiàn zhī shàng suǒ yù shì, jiǔ xì dài wèn ér wēi jiàn qí yuān zhuàng. kè yǒu wèi zhōu yuē: jūn wèi tiān xià jué píng, bù xún sān chǐ fǎ, zhuān yǐ rén zhǔ yì zhǐ wèi yù, yù zhě gù rú shì hū? zhōu yuē: sān chǐ ān chū zāi? qián zhǔ suǒ shì zhe wèi lǜ, hòu zhǔ suǒ shì shū wèi lìng dāng shí wèi shì, hé gǔ zhī fǎ hū!
周少言重遲,而內深次骨。宣為左內史,周為廷尉,其治大抵放張湯,而善候司。上所欲擠者,因而陷之;上所欲釋,久系待問而微見其冤狀。客有謂周曰:「君為天下決平,不循三尺法,專以人主意指為獄,獄者固如是乎?」周曰:「三尺安出哉?前主所是著為律,後主所是疏為令;當時為是,何古之法乎!」
zhì zhōu wèi tíng wèi, zhào yù yì yì duō yǐ. èr qiān dàn xì zhě xīn gù xiāng yīn, bù jiǎn bǎi yú rén. jùn lì dà fǔ jǔ zhī yán wèi, yī suì zhì qiān yú zhāng. zhāng dà zhě lián dǎi zhèng àn shù bǎi, xiǎo zhě shù shí rén yuǎn zhě shù qiān lǐ, jìn zhě shù bǎi lǐ. huì yù, lì yīn zé rú zhāng gào hé, bù fú, yǐ lüè chī dìng zhī. yú shì wén yǒu dǎi zhèng, jiē wáng nì. yù jiǔ zhě zhì gèng shù shè shí yú suì ér xiāng gào yán, dà dī jǐn dǐ yǐ bù dào, yǐ shàng yán wèi jí zhōng dōu guān, zhào yù dǎi zhì liù qī wàn rén, lì suǒ zēng jiā shí yǒu yú wàn.
至周為廷尉,詔獄亦益多矣。二千石系者新故相因,不減百餘人。郡吏大府舉之延尉,一歲至千餘章。章大者連逮證案數百,小者數十人;遠者數千里,近者數百里。會獄,吏因責如章告劾,不服,以掠笞定之。於是聞有逮證,皆亡匿。獄久者至更數赦十餘歲而相告言,大氐盡詆以不道,以上延尉及中都官,詔獄逮至六七萬人,吏所增加十有餘萬。
zhōu zhōng fèi, hòu wèi zhí jīn wú, zhú bǔ sāng hóng yáng wèi huáng hòu kūn dì zǐ kè shēn, shàng yǐ wèi jǐn lì wú sī, qiān wèi yù shǐ dài fū.
周中廢,後為執金吾,逐捕桑弘羊、衛皇后昆弟子刻深,上以為盡力無私,遷為御史大夫。
shǐ zhōu wèi tíng shǐ, yǒu yī mǎ, jí jiǔ rèn shì, liè sān gōng, ér liǎng zi jiā hé wèi jùn shǒu, jiā zī lèi jù wàn yǐ. zhì jiē kù bào, wéi shǎo zǐ yán nián xíng kuān hòu yún.
始周為廷史,有一馬,及久任事,列三公,而兩子夾河為郡守,家訾累巨萬矣。治皆酷暴,唯少子延年行寬厚雲。
yán nián zì yòu gōng, yì míng fǎ lǜ. zhāo dì chū lì, dà jiāng jūn huò guāng bǐng zhèng, yǐ yán nián sān gōng zǐ, lì cái yǒu yú, bǔ jūn sī kōng. shǐ yuán sì nián, yì zhōu mán yí fǎn, yán nián yǐ xiào wèi jiāng nán yáng shì jī yì zhōu, hái, wèi jiàn dài fū. zuǒ jiāng jūn shàng guān jié fù zǐ yǔ gài zhǔ yàn wáng móu wèi nì luàn. jiǎ dào tián shǐ zhě yàn cāng zhī qí móu, yǐ gào dà sī nóng yáng chǎng. bì huáng jù, yí bìng, yǐ yǔ yán nián. yán nián yǐ wén, jié děng fú gū. yán nián fēng wèi jiàn píng hóu.
延年字幼公,亦明法律。昭帝初立,大將軍霍光秉政,以延年三公子,吏材有餘,補軍司空。始元四年,益州蠻夷反,延年以校尉將南陽士擊益州,還,為諫大夫。左將軍上官桀父子與蓋主、燕王謀為逆亂。假稻田使者燕倉知其謀,以告大司農楊敞。敝惶懼,移病,以語延年。延年以聞,桀等伏辜。延年封為建平侯。
yán nián běn dà jiāng jūn huò guāng lì, shǒu fā dà jiān, yǒu zhōng jié, yóu shì zhuó wèi tài pú yòu cáo gěi shì zhōng. guāng chí xíng fá yán, yán nián fǔ zhī yǐ kuān. zhì yàn wáng yù shí, yù shǐ dài fū sāng hóng yáng zǐ qiān wáng, guò fù gù lì hóu shǐ wú. hòu qiān bǔ dé, fú fǎ. huì shè, hóu shǐ wú zì chū xì yù, tíng wèi wáng píng yǔ shào fǔ xú rén zá zhì fǎn shì, jiē yǐ wèi sāng qiān zuò fù móu fǎn ér hóu shǐ wú zāng zhī, fēi nì fǎn zhě, nǎi nì wèi suí zhě yě. jí yǐ shè lìng chú wú zuì. hòu shì yù shǐ zhì shí, yǐ sāng qiān tōng jīng shù, zhī fù móu fǎn ér bù jiàn zhēng, yǔ fǎn zhě shēn wú yì hóu shǐ wú gù sān bǎi shí lì, shǒu nì qiān, bù yǔ shù rén nì suí cóng zhě děng, wú bù dé shè. zòu qǐng fù zhì, hé tíng wèi shào fǔ zòng fǎn zhě. shào fǔ xú rén jí chéng xiàng chē qiān qiū nǚ xù yě, gù qiān qiū shù wèi hóu shǐ wú yán. kǒng guāng bù tīng, qiān qiū jí zhào zhōng èr qiān dàn bó shì huì gōng chē mén, yì wèn wú fǎ. yì zhě zhī dà jiāng jūn zhǐ, jiē zhí wú wèi bù dào. míng rì, qiān qiū fēng shàng zhòng yì, guāng yú shì yǐ qiān qiū shàn zhào zhōng èr qiān dàn yǐ xià, wài nèi yì yán, suì xià yán wèi píng shào fǔ rén yù. cháo tíng jiē kǒng chéng xiàng zuò zhī. yán nián nǎi zòu jì guāng zhēng, yǐ wèi lì zòng zuì rén, yǒu cháng fǎ, jīn gèng dǐ wú wèi bù dào, kǒng yú fǎ shēn. yòu chéng xiàng sù wú suǒ shǒu chí, ér wèi hǎo yán yú xià, jǐn qí sù xíng yě. zhì shàn zhào zhōng èr qiān dàn, shén wú zhuàng. yán nián yú, yǐ wèi chéng xiàng jiǔ gù, jí xiān dì yòng shì, fēi yǒu dà gù, bù kě qì yě. jiān zhě mín pō yán yù shēn, lì wèi jùn dǐ, jīn chéng xiàng suǒ yì, yòu yù shì yě, rú shì yǐ jí chéng xiàng, kǒng bù hé zhòng xīn. qún xià yán guàn huā, shù rén sī yì, liú yán sì bù, yán nián qiè zhòng jiāng jūn shī cǐ míng yú tiān xià yě! guāng yǐ tíng wèi shào fǔ nòng fǎ qīng zhòng, jiē lùn qì shì, ér bù yǐ jí chéng xiàng, zhōng yǔ xiāng jìng. yán nián lùn yì chí píng, hé hé cháo tíng, jiē cǐ lèi yě.
延年本大將軍霍光吏,首發大奸,有忠節,由是擢為太僕、右曹、給事中。光持刑罰嚴,延年輔之以寬。治燕王獄時,御史大夫桑弘羊子遷亡,過父故吏侯史吳。後遷捕得,伏法。會赦,侯史吳自出系獄,廷尉王平與少府徐仁雜治反事,皆以為桑遷坐父謀反而侯史吳臧之,非匿反者,乃匿為隨者也。即以赦令除吳罪。後侍御史治實,以桑遷通經術,知父謀反而不諫爭,與反者身無異;侯史吳故三百石吏,首匿遷,不與庶人匿隨從者等,吳不得赦。奏請復治,劾廷尉、少府縱反者。少府徐仁即丞相車千秋女婿也,故千秋數為侯史吳言。恐光不聽,千秋即召中二千石、博士會公車門,議問吳法。議者知大將軍指,皆執吳為不道。明日,千秋封上眾議,光於是以千秋擅召中二千石以下,外內異言,遂下延尉平、少府仁獄。朝廷皆恐丞相坐之。延年乃奏記光爭,以為「吏縱罪人,有常法,今更詆吳為不道,恐於法深。又丞相素無所守持,而為好言於下,盡其素行也。至擅召中二千石,甚無狀。延年愚,以為丞相久故,及先帝用事,非有大故,不可棄也。間者民頗言獄深,吏為峻詆,今丞相所議,又獄事也,如是以及丞相,恐不合眾心。群下訁雚嘩,庶人私議,流言四布,延年竊重將軍失此名於天下也!」光以廷尉、少府弄法輕重,皆論棄市,而不以及丞相,終與相竟。延年論議持平,合和朝廷,皆此類也。
jiàn guó jiā chéng wǔ dì shē chǐ shī lǚ zhī hòu, shù wèi dà jiāng jūn guāng yán: nián suì bǐ bù dēng, liú mín wèi jǐn hái, yí xiū xiào wén míng zhèng, shì yǐ jiǎn yuē kuān hé, shùn tiān xīn, shuō mín yì, nián suì yí yīng. guāng nà qí yán, jǔ xián liáng, yì bà jiǔ què yán tiě, jiē zì yán nián fā zhī. lì mín shàng shū yán pián yí, yǒu yì, zhé xià yán nián píng chù fù zòu. yán kě guān shì zhě, zhì wèi xiàn lìng, huò chéng xiàng yù shǐ chú yòng, mǎn suì yǐ zhuàng wén, huò dǐ qí zuì fǎ, cháng yǔ liǎng fǔ jí tíng wèi fēn zhāng.
見國家承武帝奢侈師旅之後,數為大將軍光言:「年歲比不登,流民未盡還,宜修孝文明政,示以儉約寬和,順天心,說民意,年歲宜應。」光納其言,舉賢良,議罷酒榷、鹽、鐵,皆自延年發之。吏民上書言便宜,有異,輒下延年平處復奏。言可官試者,至為縣令,或丞相、御史除用,滿歲以狀聞,或抵其罪法,常與兩府及廷尉分章。
zhāo dì mò, qǐn jí, zhēng tiān xià míng yī, yán nián diǎn lǐng fāng yào. dì bēng, chāng yì wáng jí wèi, fèi, dà jiāng jūn guāng chē qí jiāng jūn zhāng ān shì yǔ dà chén yì suǒ lì. shí, xuān dì yǎng yú yē tíng, hào huáng céng sūn, yǔ yán nián zhōng zǐ tuó xiāng ài shàn, yán nián zhī céng sūn dé měi, quàn guāng ān shì lì yān. xuān dì jí wèi, bāo shǎng dà chén, yán nián yǐ dìng cè ān zōng miào, yì hù èr qiān sān bǎi, yǔ shǐ fēng suǒ shí yì fán sì qiān sān bǎi hù. zhào yǒu sī lùn dìng cè gōng: dà sī mǎ dà jiāng jūn guāng gōng dé guò tài wèi jiàng hóu zhōu bó chē qí jiāng jūn ān shì chéng xiàng yáng chǎng gōng bǐ chéng xiàng chén píng qián jiāng jūn hán zēng yù shǐ dài fū cài yì gōng bǐ yǐng yīn hóu guàn yīng tài pú dù yán nián gōng bǐ zhū xū hóu liú zhāng hòu jiāng jūn zhào chōng guó dà sī nóng tián yán nián shào fǔ shǐ lè chéng gōng bǐ diǎn kè liú jiē, jiē fēng hóu yì tǔ.
昭帝末,寢疾,征天下名醫,延年典領方藥。帝崩,昌邑王即位,廢,大將軍光、車騎將軍張安世與大臣議所立。時,宣帝養於掖廷,號皇曾孫,與延年中子佗相愛善,延年知曾孫德美,勸光、安世立焉。宣帝即位,褒賞大臣,延年以定策安宗廟,益戶二千三百,與始封所食邑凡四千三百戶。詔有司論定策功:大司馬大將軍光功德過太尉絳侯周勃;車騎將軍安世、丞相楊敞功比丞相陳平;前將軍韓增、御史大夫蔡誼功比潁陰侯灌嬰;太僕杜延年功比朱虛侯劉章;後將軍趙充國、大司農田延年、少府史樂成功比典客劉揭,皆封侯益土。
yán nián wèi rén ān hé, bèi yú zhū shì, jiǔ diǎn cháo zhèng, shàng rèn xìn zhī, chū jí fèng jià, rù gěi shì zhōng, jū jiǔ qīng wèi shí yú nián, shǎng cì lù yí, zī shù qiān wàn.
延年為人安和,備於諸事,久典朝政,上任信之,出即奉駕,入給事中,居九卿位十餘年,賞賜賂遺,訾數千萬。
huò guāng hōng hòu, zi yǔ yǔ zōng zú móu fǎn, zhū. shàng yǐ yán nián huò shì jiù rén, yù tuì zhī, ér chéng xiàng wèi xiāng zòu yán nián sù guì yòng shì, guān zhí duō jiān. qiǎn lì kǎo àn, dàn dé yuàn mǎ duō sǐ, guān nú bì fá yī shí, yán nián zuò miǎn guān, xuē hù èr qiān. hòu shù yuè, fù zhào bài wèi běi dì tài shǒu. yán nián yǐ gù jiǔ qīng wài wèi biān lì, zhì jùn bù jìn, shàng yǐ xǐ shū ràng yán nián. yán nián nǎi xuǎn yòng liáng lì, bǔ jī háo qiáng, jùn zhōng qīng jìng. jū suì yú, shàng shǐ yè zhě cì yán nián xǐ shū, huáng jīn èr shí jīn, xǐ wèi xī hé tài shǒu, zhì shén yǒu míng. wǔ fèng zhōng, zhēng rù wèi yù shǐ dài fū. yán nián jū fù guān fǔ, bù gǎn dāng jiù wèi, zuò wò jiē yì qí chù. shì shí, sì yí hé, hǎi nèi píng, yán nián shì shì sān suì, yǐ lǎo bìng qǐ hái gǔ, tiān zǐ yōu zhī, shǐ guāng lù dài fū chí jié cì yán nián huáng jīn bǎi jīn jiǔ, jiā zhì yī yào, yán nián suì chēng bìng dǔ. cì ān chē sì mǎ, bà jiù dì. hòu shù yuè hōng, shì yuē jìng hóu, zi huǎn sì.
霍光薨後,子禹與宗族謀反,誅。上以延年霍氏舊人,欲退之,而丞相魏相奏延年素貴用事,官職多奸。遣吏考案,但得苑馬多死,官奴婢乏衣食,延年坐免官,削戶二千。後數月,復召拜為北地太守。延年以故九卿外為邊吏,治郡不進,上以璽書讓延年。延年乃選用良吏,捕擊豪強,郡中清靜。居歲余,上使謁者賜延年璽書,黃金二十斤,徙為西河太守,治甚有名。五鳳中,征入為御史大夫。延年居父官府,不敢當舊位,坐臥皆易其處。是時,四夷和,海內平,延年視事三歲,以老病乞骸骨,天子優之,使光祿大夫持節賜延年黃金百斤、酒,加致醫藥,延年遂稱病篤。賜安車駟馬,罷就第。後數月薨,諡曰敬侯,子緩嗣。
huǎn shǎo wèi láng, běn shǐ zhōng yǐ xiào wèi cóng pú lèi jiāng jūn jī xiōng nú, hái wèi jiàn dài fū, qiān shàng gǔ dū wèi, yàn mén tài shǒu. fù yán nián hōng, zhēng shì sàng shì, bài wèi tài cháng, zhì zhū líng xiàn, měi dōng yuè fēng jù yù rì, cháng qù jiǔ shěng shí, guān shǔ chēng qí yǒu ēn. yuán dì chū jí wèi, gǔ guì mín liú, yǒng guāng zhōng xī qiāng fǎn, huǎn zhé shàng shū rù qián gǔ yǐ zhù yòng, qián hòu shù bǎi wàn.
緩少為郎,本始中以校尉從蒲類將軍擊匈奴,還為諫大夫,遷上谷都尉,雁門太守。父延年薨,征視喪事,拜為太常,治諸陵縣,每冬月封具獄日,常去酒省食,官屬稱其有恩。元帝初即位,谷貴民流,永光中西羌反,緩輒上書入錢、谷以助用,前後數百萬。
huǎn liù dì, wǔ rén zhì dà guān, shǎo dì xióng lì wǔ jùn èr qiān dàn sān zhōu mù cì shǐ, yǒu néng míng, wéi zhōng dì qīn guān bù zhì ér zuì zhī míng.
緩六弟,五人至大官,少弟熊歷五郡二千石、三州牧刺史,有能名,唯中弟欽官不至而最知名。
qīn zì zi xià, shǎo hǎo jīng shū, jiā fù ér mù piān máng, gù bù hǎo wèi lì. mào líng dù yè yǔ qīn tóng xìng zì, jù yǐ cái néng chēng jīng shī, gù yì guān wèi qīn wèi máng dù zi xià yǐ xiāng bié. qīn è yǐ jí jiàn dǐ, nǎi wèi xiǎo guān, gāo guǎng cái èr cùn, yóu shì jīng shī gèng wèi qīn wèi xiǎo guān dù zi xià, ér yè wèi dà guān dù zi xià yún.
欽字子夏,少好經書,家富而目偏盲,故不好為吏。茂陵杜鄴與欽同姓字,俱以材能稱京師,故衣冠謂欽為「盲杜子夏」以相別。欽惡以疾見詆,乃為小冠,高廣財二寸,由是京師更謂欽為「小冠杜子夏」,而鄴為「大冠杜子夏」雲。
shí, dì jiù dà jiāng jūn wáng fèng yǐ wài qī fǔ zhèng, qiú xián zhī zì zhù. fèng fù qǐng hóu jìn yǔ qīn xiōng huǎn xiāng shàn, gù fèng shēn zhì qīn néng, zòu qǐng qīn wèi dà jiāng jūn jūn wǔ kù lìng. zhí xián wú shì, qīn suǒ hǎo yě.
時,帝舅大將軍王鳳以外戚輔政,求賢知自助。鳳父頃侯禁與欽兄緩相善,故鳳深知欽能,奏請欽為大將軍軍武庫令。職閒無事,欽所好也。
qīn wèi rén shēn bó yǒu móu. zì shàng wèi tài zǐ shí, yǐ hào sè wén, jí jí wèi, huáng tài hòu zhào cǎi liáng jiā nǚ. qīn yīn shì shuō dà jiāng jūn fèng yuē: lǐ yī qǔ jiǔ nǚ, suǒ yǐ jí yáng shù, guǎng sì zhòng zǔ yě bì xiāng jǔ qiú yǎo tiǎo, bù wèn huá sè, suǒ yǐ zhù dé lǐ nèi yě dì zhí suī quē bù fù bǔ, suǒ yǐ yǎng shòu sāi zhēng yě. gù hòu fēi yǒu zhēn shū zhī xíng, zé yìn sì yǒu xián shèng zhī jūn zhì dù yǒu wēi yí zhī jié, zé rén jūn yǒu shòu kǎo zhī fú. fèi ér bù yóu, zé nǚ dé bù yàn nǚ dé bù yàn, zé shòu mìng bù jiù yú gāo nián. shū yún: huò sì sān nián, yán shī yù zhī shēng hài yě. nán zǐ wǔ shí, hào sè wèi shuāi fù rén sì shí, róng mào gǎi qián. yǐ gǎi qián zhī róng shì yú wèi shuāi zhī nián, ér bù yǐ lǐ wèi zhì, zé qí yuán bù kě jiù ér hòu lái yì tài hòu lái yì tài, zé zhèng hòu zì yí ér zhī shù yǒu jiān shì zhī xīn. shì yǐ jìn xiàn bèi nà chán zhī bàng, shēn shēng méng wú zuì zhī gū. jīn shèng zhǔ fù yú chūn qiū, wèi yǒu shì sì, fāng xiāng shù rù xué, wèi qīn hòu fēi zhī yì. jiāng jūn fǔ zhèng, yí yīn shǐ chū zhī lóng, jiàn jiǔ nǚ zhī zhì, xiáng zé yǒu xíng yì zhī jiā, qiú shū nǚ zhī zhì, wú bì yǒu sè shēng yīn jì néng, wèi wàn shì dà fǎ. fū shǎo, jiè zhī zài sè, xiǎo biàn zhī zuò, kě wèi hán xīn. wéi jiāng jūn cháng yǐ wèi yōu.
欽為人深博有謀。自上為太子時,以好色聞,及即位,皇太后詔采良家女。欽因是說大將軍鳳曰:「禮壹娶九女,所以極陽數,廣嗣重祖也;必鄉舉求窈窕,不問華色,所以助德理內也;娣侄雖缺不復補,所以養壽塞爭也。故后妃有貞淑之行,則胤嗣有賢聖之君;制度有威儀之節,則人君有壽考之福。廢而不由,則女德不厭;女德不厭,則壽命不究於高年。《書》云:『或四三年』,言失欲之生害也。男子五十,好色未衰;婦人四十,容貌改前。以改前之容侍於未衰之年,而不以禮為制,則其原不可救而後徠異態;後徠異態,則正後自疑而支庶有間適之心。是以晉獻被納讒之謗,申生蒙無罪之辜。今聖主富於春秋,未有適嗣,方鄉術入學,未親后妃之議。將軍輔政,宜因始初之隆,建九女之制,詳擇有行義之家,求淑女之質,毋必有色聲音技能,為萬世大法。夫少,戒之在色,《小卞》之作,可為寒心。唯將軍常以為憂。」
fèng bái zhī tài hòu, tài hòu yǐ wèi gù shì wú yǒu. qīn fù zhòng yán: shī yún: yīn jiān bù yuǎn, zài xià hòu shì zhī shì. cì jiè zhě zhì pò jìn, ér shěng tīng zhě cháng dài hū, kě bù shèn zāi! qián yán jiǔ nǚ, lüè chén qí huò fú, shén kě dào jù, qiè kǒng jiāng jūn bù shēn liú yì. hòu fēi zhī zhì, yāo shòu zhì luàn cún wáng zhī duān yě. jī sān dài zhī jì shì, lǎn zōng xuān zhī xiǎng guó, chá jìn shǔ zhī fú yàn, huò bài hé cháng bù yóu nǚ dé? shì yǐ pèi yù yàn míng, guān jū tàn zhī, zhī hào sè zhī fá xìng duǎn nián, lí zhì dù zhī shēng wú yàn, tiān xià jiāng méng huà, líng yí ér chéng sú yě. gù yǒng shū nǚ, jǐ yǐ pèi shàng, zhōng xiào zhī dǔ, rén hòu zhī zuò yě. fū jūn qīn shòu zūn, guó jiā zhì ān, chéng chén zǐ zhì yuàn, suǒ dāng miǎn zhī yě. yì yuē: zhèng qí běn, wàn wù lǐ. fán shì lùn yǒu yí wèi kě lì xíng zhě, qiú zhī wǎng gǔ zé diǎn xíng wú, kǎo zhī lái jīn zé jí xiōng tóng, zú yáo yì zhī zé mín xīn huò, ruò shì zhě chéng nán shī yě. jīn jiǔ nǚ zhī zhì, hé yú wǎng gǔ, wú hài yú jīn, bù nì yú mín xīn, zhì yì xíng yě, xíng zhī zhì yǒu fú yě, jiāng jūn fǔ zhèng ér bù zǎo dìng, fēi tiān xià zhī suǒ wàng yě. wéi jiāng jūn xìn chén zǐ zhī yuàn, niàn guān jū zhī sī, dǎi wěi zhèng zhī lóng, jí shǐ chū qīng míng, wèi hàn jiā jiàn wú qióng zhī jī, chéng nán yǐ hū, bù kě yǐ lín. fèng bù néng zì lì fǎ dù, xún gù shì ér yǐ. huì huáng tài hòu nǚ dì sī mǎ jūn lì yǔ qīn xiōng zi sī tōng, shì shàng wén, qīn cán jù, qǐ hái gǔ qù.
鳳白之太后,太后以為故事無有。欽復重言:「《詩》云:『殷監不遠,在夏后氏之世』。刺戒者至迫近,而省聽者常怠忽,可不慎哉!前言九女,略陳其禍福,甚可悼懼,竊恐將軍不深留意。后妃之制,夭壽治亂存亡之端也。跡三代之季世,覽宗、宣之饗國,察近屬之符驗,禍敗曷常不由女德?是以佩玉晏鳴,《關雎》嘆之,知好色之伐性短年,離制度之生無厭,天下將蒙化,陵夷而成俗也。故詠淑女,幾以配上,忠孝之篤,仁厚之作也。夫君親壽尊,國家治安,誠臣子至願,所當勉之也。《易》曰:『正其本,萬物理。』凡事論有疑未可立行者,求之往古則典刑無,考之來今則吉凶同,卒搖易之則民心惑,若是者誠難施也。今九女之制,合於往古,無害於今,不逆於民心,至易行也,行之至有福也,將軍輔政而不蚤定,非天下之所望也。唯將軍信臣子之願,念《關雎》之思,逮委政之隆,及始初清明,為漢家建無窮之基,誠難以忽,不可以遴。」鳳不能自立法度,循故事而已。會皇太后女弟司馬君力與欽兄子私通,事上聞,欽慚懼,乞骸骨去。
hòu yǒu rì shí dì zhèn zhī biàn, zhào jǔ xián liáng fāng zhèng néng zhí yán shì, hé yáng hóu liáng fàng jǔ qīn. qīn shàng duì yuē: bì xià wèi tiān mìng, dào biàn yì, yán jiàn gōng qīng, jǔ zhí yán zhī shì, jiāng yǐ qiú tiān xīn, jī dé shī yě. chén qīn yú zhuàng, jīng shù qiǎn báo, bù zú yǐ fèng dà duì. chén wén rì shí dì zhèn, yáng wēi yīn shèng yě. chén zhě, jūn zhī yīn yě zi zhě, fù zhī yīn yě qī zhě, fū zhī yīn yě yí dí zhě, zhōng guó zhī yīn yě. chūn qiū rì shí sān shí liù, dì zhèn wǔ, huò yí dí qīn zhōng guó, huò zhèng quán zài chén xià, huò fù chéng fū, huò chén zǐ bèi jūn fù, shì suī bù tóng, qí lèi yī yě. chén qiè guān rén shì yǐ kǎo biàn yì, zé běn cháo dà chén wú bù zì ān zhī rén, wài qī qīn shǔ wú guāi cì zhī xīn, guān dōng zhū hóu wú qiáng dà zhī guó, sān chuí mán yí wú nì lǐ zhī jié dài wèi hòu gōng. hé yǐ yán zhī? rì yǐ wù shēn shí. shí jiā wèi. wù wèi, tǔ yě. tǔ zhě, zhōng gōng zhī bù yě. qí yè dì zhèn wèi yāng gōng diàn zhōng, cǐ bì shì qiè jiāng yǒu zhēng chǒng xiāng hài ér wèi huàn zhě, wéi bì xià shēn jiè zhī. biàn gǎn yǐ lèi xiāng yīng, rén shì shī yú xià, biàn xiàng jiàn yú shàng. néng yīng zhī yǐ dé, zé yì jiù xiāo wáng bù néng yīng zhī yǐ shàn, zé huò bài zhì. gāo zōng zāo gòu zhì zhī jiè, chì jǐ zhèng shì, xiǎng bǎi nián zhī shòu, yīn dào fù xìng, yào zài suǒ yǐ yīng zhī. yīng zhī fēi chéng bù lì, fēi xìn bù xíng. sòng jǐng gōng, xiǎo guó zhī zhū hóu ěr, yǒu bù rěn yí huò zhī chéng, chū rén jūn zhī yán sān, yíng huò wèi zhī tuì shě. yǐ bì xià shèng míng, nèi tuī zhì chéng, shēn sī tiān biàn, hé yīng ér bù gǎn? hé yáo ér bù dòng? kǒng zǐ yuē: rén yuǎn hū zāi! wéi bì xià zhèng hòu qiè, yì nǚ chǒng, fáng shē tài, qù yì yóu, gōng jié jiǎn, qīn wàn shì, shù yù ān chē, yóu niǎn dào, qīn èr gōng zhī yōng shàn, zhì chén hūn zhī dìng shěng. rú cǐ, jí yáo shùn bù zú yǔ bǐ lóng, jiù yì hé zú xiāo miè? rú bù liú tīng yú shù shì, bù lùn cái ér shòu wèi, dān tiān xià zhī cái yǐ fèng yín chǐ, guì wàn xìng zhī lì yǐ cóng ěr mù, jìn chǎn yú zhī rén ér yuǎn gōng fāng, xìn chán zéi zhī chén yǐ zhū zhōng liáng, xián jùn shī zài yán xué, dà chén yuàn yú bù yǐ, suī wú biàn yì shè jì zhī yōu yě. tiān xià zhì dà, wàn shì zhì zhòng, zǔ yè zhì zhòng, chéng bù kě yǐ yì yù wèi, bù kě yǐ shē tài chí yě. wéi bì xià rěn wú yì zhī yù, yǐ quán zhòng shù zhī mìng. chén qīn yú zhuàng, yán bù zú cǎi.
後有日蝕、地震之變,詔舉賢良方正能直言士,合陽侯梁放舉欽。欽上對曰:「陛下畏天命,悼變異,延見公卿,舉直言之士,將以求天心,跡得失也。臣欽愚戇,經術淺薄,不足以奉大對。臣聞日蝕、地震,陽微陰盛也。臣者,君之陰也;子者,父之陰也;妻者,夫之陰也;夷狄者,中國之陰也。《春秋》日蝕三十六,地震五,或夷狄侵中國,或政權在臣下,或婦乘夫,或臣子背君父,事雖不同,其類一也。臣竊觀人事以考變異,則本朝大臣無不自安之人,外戚親屬無乖刺之心,關東諸侯無強大之國,三垂蠻夷無逆理之節;殆為後宮。何以言之?日以戊申蝕。時加未。戊未,土也。土者,中宮之部也。其夜地震未央宮殿中,此必適妾將有爭寵相害而為患者,唯陛下深戒之。變感以類相應,人事失於下,變象見於上。能應之以德,則異咎消亡;不能應之以善,則禍敗至。高宗遭雊雉之戒,飭己正事,享百年之壽,殷道復興,要在所以應之。應之非誠不立,非信不行。宋景公,小國之諸侯耳,有不忍移禍之誠,出人君之言三,熒惑為之退舍。以陛下聖明,內推至誠,深思天變,何應而不感?何搖而不動?孔子曰:『仁遠乎哉!』唯陛下正後妾,抑女寵,防奢泰,去佚游,躬節儉,親萬事,數御安車,由輦道,親二宮之饔膳,致晨昏之定省。如此,即堯、舜不足與比隆,咎異何足消滅?如不留聽於庶事,不論材而授位,殫天下之財以奉淫侈,匱萬姓之力以從耳目,近諂諛之人而遠公方,信讒賊之臣以誅忠良,賢俊失在岩穴,大臣怨於不以,雖無變異、社稷之憂也。天下至大,萬事至眾,祖業至重,誠不可以佚豫為,不可以奢泰持也。唯陛下忍無益之欲,以全眾庶之命。臣欽愚戇,言不足采。」
qí xià, shàng jǐn zhào zhí yán zhī shì yì bái hǔ diàn duì cè, cè yuē: tiān dì zhī dào hé guì? wáng zhě zhī fǎ hé rú? liù jīng zhī yì hé shàng? rén zhī xíng hé xiān? qǔ rén zhī shù hé yǐ? dāng shì zhī zhì hé wù? gè yǐ jīng duì.
其夏,上盡召直言之士詣白虎殿對策,策曰:「天地之道何貴?王者之法何如?《六經》之義何上?人之行何先?取人之術何以?當世之治何務?各以經對。」
qīn duì yuē: chén wén tiān dào guì xìn, dì dào guì zhēn bù xìn bù zhēn, wàn wù bù shēng. shēng, tiān dì zhī suǒ guì yě. wáng zhě chéng tiān dì zhī suǒ shēng, lǐ ér chéng zhī, kūn chóng cǎo mù mí bù dé qí suǒ. wáng zhě fǎ tiān dì, fēi rén wú yǐ guǎng shī, fēi yì wú yǐ zhèng shēn kè jǐ jiù yì, shù yǐ jí rén, liù jīng zhī suǒ shàng yě. bù xiào, zé shì jūn bù zhōng, lì guān bù jìng, zhàn chén wú yǒng, péng yǒu bù xìn. kǒng zǐ yuē: xiào wú zhōng shǐ, ér huàn bù jí zhě, wèi zhī yǒu yě. xiào, rén xíng zhī suǒ xiān yě. guān běn háng yú xiāng dǎng, kǎo gōng néng yú guān zhí, dá guān qí suǒ jǔ, fù guān qí suǒ yǔ, qióng guān qí suǒ bù wèi, fá guān qí suǒ bù qǔ, jìn guān qí suǒ wèi zhǔ, yuǎn guān qí suǒ zhǔ. kǒng zǐ yuē: shì qí suǒ yǐ, guān qí suǒ yóu, chá qí suǒ ān, rén yān shòu zāi? qǔ rén zhī shù yě. yīn yīn yú xià shàng zhì, zhōu yīn yú yīn shàng wén, jīn hàn jiā chéng zhōu qín zhī bì, yí yì wén shàng zhì, fèi shē zhǎng jiǎn, biǎo shí qù wěi. kǒng zǐ yuē è zǐ zhī duó zhū, dāng shì zhì zhī suǒ wù yě. chén qiè yǒu suǒ yōu, yán zhī zé fú xīn nì zhǐ, bù yán zé jiàn rì zhǎng, wèi huò bù xì, rán xiǎo chén bù gǎn fèi dào ér qiú cóng, wéi zhōng ér ǒu yì. chén wén wán sè wú yàn, bì shēng hǎo zēng zhī xīn hǎo zēng zhī xīn shēng, zé ài chǒng piān yú yī rén ài chǒng piān yú yī rén, zé jì sì zhī lù bù guǎng, ér jí dù zhī xīn xìng yǐ. rú cǐ, zé pǐ fù zhī shuō, bù kě shèng yě. wéi bì xià chún dé pǔ shī, wú yù shì cóng, cǐ zé zhòng shù xián shuō, jì sì rì guǎng, ér hǎi nèi zhǎng ān. wàn shì zhī shì fēi hé zú bèi yán!
欽對曰:「臣聞天道貴信,地道貴貞;不信不貞,萬物不生。生,天地之所貴也。王者承天地之所生,理而成之,昆蟲草木靡不得其所。王者法天地,非仁無以廣施,非義無以正身;克己就義,恕以及人,《六經》之所上也。不孝,則事君不忠,蒞官不敬,戰陳無勇,朋友不信。孔子曰:『孝無終始,而患不及者,未之有也。』孝,人行之所先也。觀本行於鄉黨,考功能於官職,達觀其所舉,富觀其所予,窮觀其所不為,乏觀其所不取,近觀其所為主,遠觀其所主。孔子曰:『視其所以,觀其所由,察其所安,人焉瘦哉?』取人之術也。殷因於夏尚質,周因於殷尚文,今漢家承周、秦之敝,宜抑文尚質,廢奢長儉,表實去偽。孔子曰『惡紫之奪朱』,當世治之所務也。臣竊有所憂,言之則拂心逆指,不言則漸日長,為禍不細,然小臣不敢廢道而求從,違忠而耦意。臣聞玩色無厭,必生好憎之心;好憎之心生,則愛寵偏於一人;愛寵偏於一人,則繼嗣之路不廣,而嫉妒之心興矣。如此,則匹婦之說,不可勝也。唯陛下純德普施,無欲是從,此則眾庶咸說,繼嗣日廣,而海內長安。萬事之是非何足備言!」
qīn yǐ qián shì bìng, cì bó bà, hòu wèi yì láng, fù yǐ bìng miǎn.
欽以前事病,賜帛罷,後為議郎,復以病免。
zhēng yì dà jiāng jūn mò fǔ, guó jiā zhèng móu, fèng cháng yǔ qīn lǜ zhī. shù chēng dá míng shì wáng jùn wéi ān shì wáng yán shì děng, jiù jiě féng yě wáng wáng zūn hú cháng zhī zuì guò, jí jì gōng chén jué shì, tián fǔ sì yí, dāng shì shàn zhèng, duō chū yú qīn zhě. jiàn fèng zhuān zhèng tài zhòng, jiè zhī yuē: xī zhōu gōng shēn yǒu zhì shèng zhī dé, shǔ yǒu shū fù zhī qīn, ér chéng wáng yǒu dú jiàn zhī míng, wú xìn chán zhī tīng, rán guǎn cài liú yán ér zhōu gōng jù. ráng hóu, zhāo wáng zhī jiù yě, quán zhòng yú qín, wēi zhèn lín dí, yǒu dàn mò yǎn fú zhī ài, xīn bù jiè rán yǒu jiān, rán fàn jū qǐ tú bù, yóu yì guó, wú yǎ xìn, kāi yī zhāo zhī shuō, ér ráng hóu jiù fēng. jí jìn zhě wǔ ān hóu zhī jiàn tuì, sān shì zhī jī, xiāng qù gè shù bǎi suì, ruò hé fú jié, shén bù kě bù chá. yuàn jiāng jūn yóu zhōu gōng zhī qiān jù, sǔn ráng hóu zhī wēi, fàng wǔ ān zhī yù, wú shǐ fàn jū zhī tú dé jiān qí shuō.
征詣大將軍莫府,國家政謀,鳳常與欽慮之。數稱達名士王駿、韋安世、王延世等,救解馮野王、王尊、胡常之罪過,及繼功臣絕世,填撫四夷,當世善政,多出於欽者。見鳳專政泰重,戒之曰:「昔周公身有至聖之德,屬有叔父之親,而成王有獨見之明,無信讒之聽,然管、蔡流言而周公懼。穰侯,昭王之舅也,權重於秦,威震鄰敵,有旦莫偃伏之愛,心不介然有間,然范雎起徒步,由異國,無雅信,開一朝之說,而穰侯就封。及近者武安侯之見退,三事之跡,相去各數百歲,若合符節,甚不可不察。願將軍由周公之謙懼,損穰侯之威,放武安之欲,毋使范雎之徒得間其說。」
qǐng zhī, fù rì shí, jīng zhào yǐn wáng zhāng shàng fēng shì qiú jiàn, guǒ yán fèng zhuān quán bì zhǔ zhī guò, yí fèi wù yòng, yǐ yīng tiān biàn. yú shì tiān zǐ gǎn wù, zhào jiàn zhāng, yǔ yì, yù tuì fèng. fèng shén yōu jù, qīn lìng fèng shàng shū xiè zuì, qǐ hái gǔ, wén zhǐ shén āi. tài hòu tì qì wèi bù shí. shàng shǎo ér qīn yǐ fèng, yì bù rěn fèi, fù qǐ fèng jiù wèi. fèng xīn cán, chēng bìng dǔ, yù suì tuì. qīn fù shuō zhī yuē: jiāng jūn shēn dào fǔ zhèng shí nián, biàn yì bù yǐ, gù qǐ hái gǔ, guī jiù yú shēn, kè jǐ zì zé, zhì chéng dòng zhòng, yú zhī mò bù gǎn shāng. suī rán, shì wú shǔ zhī chén, zhí jìn tuì zhī fēn, jié qí qù jiù zhī jié zhě ěr, fēi zhǔ shàng suǒ yǐ dài jiāng jūn, fēi jiāng jūn suǒ yǐ bào zhǔ shàng yě. xī zhōu gōng suī lǎo, yóu zài jīng shī, míng bù lí chéng zhōu, shì bù wàng wáng shì yě. zhòng shān fù yì xìng zhī chén, wú qīn yú xuān, jiù fēng yú qí, yóu tàn xī yǒng huái, sù yè pái huái, bù rěn yuǎn qù, kuàng jiāng jūn zhī yú zhǔ shàng, zhǔ shàng zhī yǔ jiāng jūn zāi! fū yù tiān xià zhì ān biàn yì zhī yì, mò yǒu jiāng jūn, zhǔ shàng zhào rán zhī zhī, gù pān yuán bù qiǎn, shū chēng gōng wú kùn wǒ! wéi jiāng jūn bù wèi sì guó liú yán zì yí yú chéng wáng, yǐ gù zhì zhōng. fèng fù qǐ shì shì. shàng lìng shàng shū hé zòu jīng zhào yǐn zhāng, zhāng sǐ zhào yù. yǔ zài yuán hòu chuán.
頃之,復日蝕,京兆尹王章上封事求見,果言鳳專權蔽主之過,宜廢勿用,以應天變。於是天子感悟,召見章,與議,欲退鳳。鳳甚憂懼,欽令鳳上疏謝罪,乞骸骨,文指甚哀。太后涕泣為不食。上少而親倚鳳,亦不忍廢,復起鳳就位。鳳心慚,稱病篤,欲遂退。欽復說之曰:「將軍深悼輔政十年,變異不已,故乞骸骨,歸咎於身,刻己自責,至誠動眾,愚知莫不感傷。雖然,是無屬之臣,執進退之分,絜其去就之節者耳,非主上所以待將軍,非將軍所以報主上也。昔周公雖老,猶在京師,明不離成周,示不忘王室也。仲山父異姓之臣,無親於宣,就封於齊,猶嘆息永懷,宿夜徘徊,不忍遠去,況將軍之於主上,主上之與將軍哉!夫欲天下治安變異之意,莫有將軍,主上照然知之,故攀援不遣,《書》稱『公毋困我!』唯將軍不為四國流言自疑於成王,以固至忠。」鳳復起視事。上令尚書劾奏京兆尹章,章死詔獄。語在《元後傳》。
zhāng jì sǐ, zhòng shù yuān zhī, yǐ jī cháo tíng. qīn yù jiù qí guò, fù shuō fèng yuē: jīng zhào yǐn zhāng suǒ zuò shì mì, lì mín jiàn zhāng sù hǎo yán shì, yǐ wèi bù zuò guān zhí, yí qí yǐ rì shí jiàn duì yǒu suǒ yán yě. jiǎ lìng zhāng nèi yǒu suǒ fàn, suī xiàn zhèng fǎ, shì bù bào yáng, zì jīng shī bù xiǎo, kuàng yú yuǎn fāng. kǒng tiān xià bù zhī zhāng shí yǒu zuì, ér yǐ wèi zuò yán shì yě. rú shì, sāi zhēng yǐn zhī yuán, sǔn kuān míng zhī dé. qīn yú yǐ wèi yí yīn zhāng shì jǔ zhí yán jí jiàn, bìng jiàn láng cóng guān zhǎn jǐn qí zhāng, jiā yú wǎng qián, yǐ míng shì sì fāng, shǐ tiān xià xián zhī zhǔ shàng shèng míng, bù yǐ yán zuì xià yě. ruò cǐ, zé liú yán xiāo shì, yí huò zhe míng. fèng bái xíng qí cè. qīn zhī bǔ guò jiāng měi, jiē cǐ lèi yě.
章既死,眾庶冤之,以譏朝廷。欽欲救其過,復說鳳曰:「京兆尹章所坐事密,吏民見章素好言事,以為不坐官職,疑其以日蝕見對有所言也。假令章內有所犯,雖陷正法,事不暴揚,自京師不曉,況於遠方。恐天下不知章實有罪,而以為坐言事也。如是,塞爭引之原,損寬明之德。欽愚以為宜因章事舉直言極諫,並見郎從官展盡其章,加於往前,以明示四方,使天下咸知主上聖明,不以言罪下也。若此,則流言消釋,疑惑著明。」鳳白行其策。欽之補過將美,皆此類也。
yōu yóu bù shì, yǐ shòu zhōng. qīn zi jí kūn dì zhī shǔ zhì èr qiān dàn zhě qiě shí rén. qīn xiōng huǎn qián miǎn tài cháng, yǐ liè hóu fèng cháo qǐng, chéng dì shí nǎi hōng, zi yè sì.
優遊不仕,以壽終。欽子及昆弟支屬至二千石者且十人。欽兄緩前免太常,以列侯奉朝請,成帝時乃薨,子業嗣。
yè yǒu cái néng, yǐ liè hóu xuǎn, fù wèi tài cháng. shù yán dé shī, bù shì quán guì, yǔ chéng xiàng dí fāng jìn wèi wèi dìng líng hóu chún yú zhǎng bù píng. hòu yè zuò fǎ miǎn guān, fù wèi hán gǔ guān dū wèi. huì dìng líng hóu zhǎng yǒu zuì, dāng jiù guó, zhǎng jiù hóng yáng hóu lì yǔ yè shū yuē: chéng āi lǎo zǐ chuí bái, suí wú zhuàng zi chū guān, yuàn wù fù yòng qián shì xiāng qīn. dìng líng hóu jì chū guān, fú zuì fù fā, xià luò yáng yù. chéng xiàng shǐ sōu dé hóng yáng hóu shū, zòu yè tīng qǐng, bù jìng, zuò miǎn jiù guó.
業有材能,以列侯選,復為太常。數言得失,不事權貴,與丞相翟方進、衛尉定陵侯淳于長不平。後業坐法免官,復為函谷關都尉。會定陵侯長有罪,當就國,長舅紅陽侯立與業書曰:「誠哀老姊垂白,隨無狀子出關,願勿復用前事相侵。」定陵侯既出關,伏罪復發,下洛陽獄。丞相史搜得紅陽侯書,奏業聽請,不敬,坐免就國。
qí chūn, chéng xiàng fāng jìn hōng, yè shàng shū yán: fāng jìn běn yǔ zhǎng shēn jié hòu, gèng xiāng chēng jiàn, zhǎng xiàn dà è, dú dé bù zuò, gǒu yù zhàng sāi qián guò, bù wèi bì xià guǎng chí píng lì, yòu wú kǒng jù zhī xīn, fǎn yīn shí xìn qí xié pì, bào yá zì yuàn. gù shì, dà nì péng yǒu zuò miǎn guān, wú guī gù jùn zhě, jīn zuò zhǎng zhě guī gù jùn, yǐ shēn yī děng hóng yáng hóu lì zuò zi shòu zhǎng huò lù gù jiù guó ěr, fēi dà nì yě, ér fāng jìn fù zòu lì dǎng yǒu hòu jiāng jūn zhū bó jù lù tài shǒu sūn hóng gù shào fǔ chén xián, jiē miǎn guān, guī xián gù jùn. xíng fá wú píng, zài fāng jìn zhī bǐ duān, zhòng shù mò bù yí huò, jiē yán sūn hóng bù yǔ hóng yáng hóu xiāng ài. hóng qián wèi zhōng chéng shí, fāng jìn wèi yù shǐ dài fū, jǔ yuàn lóng kě shì yù shǐ, hóng fèng lóng qián fèng shǐ qī mán, bù yí zhí fǎ jìn shì, fāng jìn yǐ cǐ yuàn hóng. yòu fāng jìn wèi jīng zhào yǐn shí, chén xián wèi shào fǔ, zài jiǔ qīng gāo dì, bì xià suǒ zì zhī yě. fāng jìn sù yǔ sī zhí shī dān xiāng shàn, lín yù shǐ dài fū quē, shǐ dān zòu xián wèi jiān lì, qǐng àn yàn, zú bù néng yǒu suǒ de, ér fāng jìn guǒ zì dé yù shǐ dài fū. wèi chéng xiàng, jí shí dǐ qī, zòu miǎn xián, fù yīn hóng yáng hóu shì guī xián gù jùn. zhòng rén jiē yán guó jiā jiǎ fāng jìn quán tài shèn. àn shī dān xíng néng wú yì, jí guāng lù xūn xǔ shāng bèi bìng cán rén, jiē dàn yǐ fù cóng fāng jìn, cháng huò zūn guān. dān qián qīn jiàn yì zi chéng xiàng shǐ néng shǐ wū xià shén, wèi guó qiú fú, jǐ huò dà lì. xìng lài bì xià zhì míng, qiǎn shǐ zhě máo mò rú xiān kǎo yàn, zú dé qí jiān, jiē zuò sǐ. jiǎ lìng dān zhī ér bái zhī, cǐ wū wǎng zuì yě bù zhī ér bái zhī, shì bèi jīng shù huò zuǒ dào yě: èr zhě jiē zài dà pì, zhòng yú zhū bó sūn hóng chén xián suǒ zuò. fāng jìn zhōng bù jǔ bái, zhuān zuò wēi fú, ā dǎng suǒ hòu, pái jǐ yīng jùn, tuō gōng bào sī, héng lì wú suǒ wèi jì, yù yǐ xūn lǎo tiān xià. tiān xià mò bù wàng fēng ér mí, zì shàng shū jìn chén jiē jié shé dù kǒu, gǔ ròu qīn shǔ mò bù gǔ lì. wēi quán tài shèng ér bù zhōng xìn, fēi suǒ yǐ ān guó jiā yě. jīn wén fāng jìn zú bìng sǐ, bù yǐ wèi shì tiān xià, fǎn fù shǎng cì hòu zàng, wéi bì xià shēn sī wǎng shì, yǐ jiè lái jīn.
其春,丞相方進薨,業上書言:「方進本與長深結厚,更相稱薦,長陷大惡,獨得不坐,苟慾障塞前過,不為陛下廣持平例,又無恐懼之心,反因時信其邪辟,報睚眥怨。故事,大逆朋友坐免官,無歸故郡者,今坐長者歸故郡,已深一等;紅陽侯立坐子受長貨賂故就國耳,非大逆也,而方進復奏立黨友後將軍朱博、巨鹿太守孫宏、故少府陳咸,皆免官,歸咸故郡。刑罰無平,在方進之筆端,眾庶莫不疑惑,皆言孫宏不與紅陽侯相愛。宏前為中丞時,方進為御史大夫,舉掾隆可侍御史,宏奉隆前奉使欺謾,不宜執法近侍,方進以此怨宏。又方進為京兆尹時,陳咸為少府,在九卿高弟,陛下所自知也。方進素與司直師丹相善,臨御史大夫缺,使丹奏咸為奸利,請案驗,卒不能有所得,而方進果自得御史大夫。為丞相,即時詆欺,奏免咸,復因紅陽侯事歸咸故郡。眾人皆言國家假方進權太甚。案師丹行能無異,及光祿勛許商被病殘人,皆但以附從方進,嘗獲尊官。丹前親薦邑子丞相史能使巫下神,為國求福,幾獲大利。幸賴陛下至明,遣使者毛莫如先考驗,卒得其奸,皆坐死。假令丹知而白之,此誣罔罪也;不知而白之,是背經術惑左道也:二者皆在大辟,重於朱博、孫宏、陳咸所坐。方進終不舉白,專作威福,阿黨所厚,排擠英俊,托公報私,橫厲無所畏忌,欲以熏轑天下。天下莫不望風而靡,自尚書近臣皆結舌杜口,骨肉親屬莫不股慄。威權泰盛而不忠信,非所以安國家也。今聞方進卒病死,不以尉示天下,反覆賞賜厚葬,唯陛下深思往事,以戒來今。」
huì chéng dì bēng, āi dì jí wèi, yè fù shàng shū yán: wáng shì shì quán rì jiǔ, cháo wú gǔ gěng zhī chén, zōng shì zhū hóu wēi ruò, yǔ xì qiú wú yì, zì zuǒ shǐ yǐ shàng zhì yú dà lì jiē quán chén zhī dǎng. qū yáng hóu gēn qián wèi sān gōng fǔ zhèng, zhī zhào zhāo yí shā huáng zǐ, bù zhé bái zòu, fǎn yǔ zhào shì bǐ zhōu, zì yì wàng xíng, zèn sù gù xǔ hòu, bèi jiā yǐ fēi zuì, zhū pò zhū xǔ zú, bài yuán dì wài jiā. nèi jí dù tóng chǎn xiōng zǐ hóng yáng hóu lì jí chún yú shì, jiē lǎo bèi fàng qì. xīn dié xuè jīng shī, wēi quán kě wèi. gāo yáng hóu xuē xuān yǒu bù yǎng mǔ zhī míng, ān chāng hóu zhāng yǔ jiān rén zhī xióng, huò luàn cháo tíng, shǐ xiān dì fù bàng yú hǎi nèi, yóu bù kě bù shèn. bì xià chū jí wèi, qiān ràng wèi huáng, gū dú tè lì, mò kě jù zhàng, quán chén yì shì, yì ruò tàn tāng. yí zǎo yǐ yì gē ēn, ān bǎi xìng xīn. qiè jiàn zhū bó zhōng xìn yǒng měng, cái lüè bù shì chū, chéng guó jiā xióng jùn zhī bǎo chén yě, yí zhēng bó zhì zuǒ yòu, yǐ tián tiān xià. cǐ rén zài cháo, zé bì xià kě gāo zhěn ér wò yǐ. xī zhū lǚ yù wēi liú shì, lài yǒu gāo zǔ yí chén zhōu bó chén píng shàng cún, bù zhě, jǐ wèi jiān chén xiào.
會成帝崩,哀帝即位,業復上書言:「王氏世權日久,朝無骨鯁之臣,宗室諸侯微弱,與繫囚無異,自佐史以上至於大吏皆權臣之黨。曲陽侯根前為三公輔政,知趙昭儀殺皇子,不輒白奏,反與趙氏比周,恣意妄行,譖訴故許後,被加以非罪,誅破諸許族,敗元帝外家。內嫉妒同產兄姊紅陽侯立及淳于氏,皆老被放棄。新喋血京師,威權可畏。高陽侯薛宣有不養母之名,安昌侯張禹奸人之雄,惑亂朝廷,使先帝負謗於海內,尤不可不慎。陛下初即位,謙讓未皇,孤獨特立,莫可據杖,權臣易世,意若探湯。宜蚤以義割恩,安百姓心。竊見朱博忠信勇猛,材略不世出,誠國家雄俊之寶臣也,宜征博置左右,以填天下。此人在朝,則陛下可高枕而臥矣。昔諸呂欲危劉氏,賴有高祖遺臣周勃、陳平尚存,不者,幾為奸臣笑。」
yè yòu yán yí wèi gōng wáng lì miào jīng shī, yǐ zhāng xiào dào. shí, gāo chāng hóu dǒng hóng yì yán yí zūn dì mǔ dìng táo wáng dīng hòu wèi dì tài hòu. dà sī kōng shī dān děng hé hóng wù cháo bù dào, zuò miǎn wèi shù rén, yè fù shàng shū sòng hóng. qián hòu suǒ yán jiē hé zhǐ shī xíng, zhū bó guǒ jiàn bá yòng. yè yóu shì zhēng, fù wèi tài cháng. suì yú, zuǒ qiān shàng dǎng dū wèi. huì sī lì zòu yè wèi tài cháng xuǎn jǔ bù shí, yè zuò miǎn guān, fù jiù guó.
業又言宜為恭王立廟京師,以章孝道。時,高昌侯董宏亦言宜尊帝母定陶王丁後為帝太后。大司空師丹等劾宏誤朝不道,坐免為庶人,業復上書訟宏。前後所言皆合指施行,朱博果見拔用。業由是征,復為太常。歲余,左遷上黨都尉。會司隸奏業為太常選舉不實,業坐免官,復就國。
āi dì bēng, wáng mǎng bǐng zhèng, zhū qián yì lì miào zūn hào zhě jiē miǎn, xǐ hé pǔ. yè yǐ qián bà chù, gù jiàn kuò lüè, yōu kǒng, fā bìng sǐ. yè chéng dì chū shàng dì mèi yǐng yì gōng zhǔ, zhǔ wú zi, hōng, yè jiā shàng shū qiú hái jīng shī yǔ zhǔ hé zàng, bù xǔ, ér cì shì yuē huāng hóu, chuán zi zhì sūn jué. chū, dù zhōu wǔ dì shí xǐ mào líng, zhì yán nián xǐ dù líng yún.
哀帝崩,王莽秉政,諸前議立廟尊號者皆免,徙合浦。業以前罷黜,故見闊略,憂恐,發病死。業成帝初尚帝妹潁邑公主,主無子,薨,業家上書求還京師與主合葬,不許,而賜諡曰荒侯,傳子至孫絕。初,杜周武帝時徙茂陵,至延年徙杜陵雲。
zàn yuē: zhāng tāng dù zhōu bìng qǐ wén mò xiǎo lì, zhì wèi sān gōng, liè yú kù lì. ér jù yǒu liáng zi, dé qì zì guò, jué wèi zūn xiǎn, jì shì lì cháo, xiāng yǔ tí héng, zhì yú jiàn wǔ, dù shì jué nǎi dú jué, jī qí fú zuò yuán gōng rú lín zhī hòu mò néng jí yě. zì wèi táng dù miáo yì, qǐ qí rán hū? jí qīn fú chén dāng shì, hǎo móu ér chéng, yǐ jiàn shǐ zhī chū shēn chén nǚ jiè, zhōng rú qí yán, shù jǐ hū guān jū zhī jiàn wēi, fēi fū fú huá bó xí zhī tú suǒ néng guī yě. yè yīn shì ér dǐ guǐ, chēng zhū bó, huǐ shī dān, ài zēng zhī yì kě bù wèi zāi!
贊曰:張湯、杜周並起文墨小吏,致位三公,列於酷吏。而俱有良子,德器自過,爵位尊顯,繼世立朝,相與提衡,至於建武,杜氏爵乃獨絕,跡其福祚、元功儒林之後莫能及也。自謂唐杜苗裔,豈其然乎?及欽浮沉當世,好謀而成,以建始之初深陳女戒,終如其言,庶幾乎《關雎》之見微,非夫浮華博習之徒所能規也。業因勢而抵陒,稱朱博,毀師丹,愛憎之議可不畏哉!