wáng shāng zì zi wēi, zhuō jùn lí wú rén yě, xǐ dù líng. shāng gōng wǔ wǔ xiōng wú gù, jiē yǐ xuān dì jiù fēng. wú gù wèi píng chāng hóu, wǔ wèi lè chāng hóu. yǔ zài wài qī chuán.
王商字子威,涿郡蠡吾人也,徙杜陵。商公武、武兄無故,皆以宣帝舅封。無故為平昌侯,武為樂昌侯。語在《外戚傳》。
shāng shǎo wèi tài zǐ zhōng shù zǐ, yǐ sù jìng dūn hòu chēng. fù hōng, shāng sì wèi hóu, tuī cái yǐ fēn yì mǔ zhū dì, shēn wú suǒ shòu, jū sàng āi qī. yú shì dà chén jiàn shāng háng kě yǐ lì qún chén, yì zú yǐ hòu fēng sú, yí bèi jìn chén. yáo shì zhuó wèi zhū cáo shì zhōng zhōng láng jiāng. yuán dì shí, zhì yòu jiāng jūn guāng lù dài fū. shì shí, dìng táo gòng wáng ài xìng, jǐ dài tài zǐ. shāng wèi wài qī zhòng chén fǔ zhèng, yōng yòu tài zǐ, pō yǒu lì yān.
商少為太子中庶子,以肅敬敦厚稱。父薨,商嗣為侯,推財以分異母諸弟,身無所受,居喪哀戚。於是大臣薦商行可以厲群臣,義足以厚風俗,宜備近臣。繇是擢為諸曹、侍中、中郎將。元帝時,至右將軍、光祿大夫。是時,定陶共王愛幸,幾代太子。商為外戚重臣輔政,擁佑太子,頗有力焉。
yuán dì bēng, chéng dì jí wèi, shén jìng zhòng shāng, xǐ wèi zuǒ jiāng jūn. ér dì yuán jiù dà sī mǎ dà jiāng jūn wáng fèng zhuān quán, xíng duō jiāo tiě. shāng lùn yì bù néng píng fèng, fèng zhī zhī, yì shū shāng. jiàn shǐ sān nián qiū, jīng shī mín wú gù xiāng jīng, yán dà shuǐ zhì, bǎi xìng bēn zǒu xiàng róu lìn lǎo ruò hào hū, zhǎng ān zhōng dà luàn. tiān zǐ qīn yù qián diàn, zhào gōng qīng yì. dà jiāng jūn fèng yǐ wèi tài hòu yǔ shàng jí hòu gōng kě yù chuán, lìng lì mín shàng zhǎng ān chéng yǐ bì shuǐ. qún chén jiē cóng fèng yì. zuǒ jiāng jūn shāng dú yuē: zì gǔ wú dào zhī guó, shuǐ yóu bù mào chéng guō. jīn zhèng zhì hé píng, shì wú bīng gé, shàng xià xiāng ān, hé yīn dāng yǒu dà shuǐ yī rì bào zhì? cǐ bì é yán yě, bù yí lìng shàng chéng, zhòng jīng bǎi xìng. shàng nǎi zhǐ. yǒu qǐng, zhǎng ān zhōng shāo dìng, wèn zhī, guǒ é yán. shàng yú shì měi zhuàng shāng zhī gù shǒu, shù chēng qí yì. ér fèng dà cán, zì hèn shī yán.
元帝崩,成帝即位,甚敬重商,徙為左將軍。而帝元舅大司馬大將軍王鳳顓權,行多驕僣。商論議不能平鳳,鳳知之,亦疏商。建始三年秋,京師民無故相驚,言大水至,百姓奔走相蹂躪、老弱號呼,長安中大亂。天子親御前殿,召公卿議。大將軍鳳以為太后與上及後宮可御船,令吏民上長安城以避水。群臣皆從鳳議。左將軍商獨曰:「自古無道之國,水猶不冒城郭。今政治和平,世無兵革,上下相安,何因當有大水一日暴至?此必訛言也,不宜令上城,重驚百姓。」上乃止。有頃,長安中稍定,問之,果訛言。上於是美壯商之固守,數稱其議。而鳳大慚,自恨失言。
míng nián, shāng dài kuāng héng wèi chéng xiàng, yì fēng qiān hù, tiān zǐ shén zūn rèn zhī. wèi rén duō zhì yǒu wēi zhòng, zhǎng bā chǐ yú, shēn tǐ hóng dà, róng mào shén guò jué rén. hé píng sì nián, dān yú lái cháo, yǐn jiàn bái hǔ diàn. chéng xiàng shāng zuò wèi yāng tíng zhōng, dān yú qián, bài yè shāng. shāng qǐ, lí xí yǔ yán, dān yú yǎng shì shāng mào, dà wèi zhī, qiān yán què tuì. tiān zǐ wén ér tàn yuē: cǐ zhēn hàn xiāng yǐ!
明年,商代匡衡為丞相,益封千戶,天子甚尊任之。為人多質有威重,長八尺余,身體鴻大,容貌甚過絕人。河平四年,單于來朝,引見白虎殿。丞相商坐未央廷中,單于前,拜謁商。商起,離席與言,單于仰視商貌,大畏之,遷延卻退。天子聞而嘆曰:「此真漢相矣!」
chū, dà jiāng jūn fèng lián hūn yáng róng wèi láng yá tài shǒu, qí jùn yǒu zāi hài shí sì, yǐ shàng. shāng bù shǔ àn wèn, fèng yǐ xiǎo shāng yuē: zāi yì tiān shì, fēi rén lì suǒ wèi. róng sù shàn lì, yí yǐ wèi hòu. shāng bù tīng, jìng zòu miǎn róng, zòu guǒ qǐn bù xià, fèng zhòng yǐ shì yuàn shāng, yīn qiú qí duǎn, shǐ rén shàng shū yán shāng guī mén nèi shì. tiān zǐ yǐ wèi àn mèi zhī guò, bù zú yǐ shāng dà chén, fèng gù zhēng, xià qí shì sī lì.
初,大將軍鳳連昏楊肜為琅邪太守,其郡有災害十四,已上。商部屬按問,鳳以曉商曰:「災異天事,非人力所為。肜素善吏,宜以為後。」商不聽,竟奏免肜,奏果寢不下,鳳重以是怨商,陰求其短,使人上書言商閨門內事。天子以為暗昧之過,不足以傷大臣,鳳固爭,下其事司隸。
xiān shì, huáng tài hòu cháng zhào wèn shāng nǚ, yù yǐ bèi hòu gōng. shí nǚ bìng, shāng yì yì nán zhī, yǐ bìng duì, bù rù. jí shāng yǐ guī mén shì jiàn kǎo, zì zhī wèi fèng suǒ zhōng, huáng bù, gèng yù nèi nǚ wèi yuán, nǎi yīn xīn xìng lǐ jié yú jiā bái jiàn qí nǚ.
先是,皇太后嘗詔問商女,欲以備後宮。時女病,商意亦難之,以病對,不入。及商以閨門事見考,自知為鳳所中,惶怖,更欲內女為援,乃因新幸李婕妤家白見其女。
huì rì yǒu shí zhī, tài zhōng dài fū shǔ jùn zhāng kuāng, qí rén nìng qiǎo, shàng shū yuàn duì jìn chén chén rì shí jiù. xià cháo zhě zuǒ jiāng jūn dān děng wèn kuāng, duì yuē: qiè jiàn chéng xiàng shāng zuò wēi zuò fú, cóng wài zhì zhōng, qǔ bì yú shàng, xìng cán zéi bù rén, qiǎn piào qīng lì wēi qiú rén zuì, yù yǐ lì wēi, tiān xià huàn kǔ zhī. qián pín yáng gěng dìng shàng shū yán shāng yǔ fù fù tōng, jí nǚ dì yín luàn, nú shā qí sī fū, yí shāng jiào shǐ. zhāng xià yǒu sī, shāng sī yuàn duì. shāng zi jùn yù shàng shū gào shāng, jùn qī zuǒ jiāng jūn dān nǚ, chí qí shū yǐ shì dān, dān è qí fù zǐ chéng wù, wèi nǚ qiú qù. shāng bù jǐn zhōng nà shàn yǐ fǔ zhì dé, zhī shèng zhǔ chóng xiào, yuǎn bié bù qīn, hòu tíng zhī shì jiē ài mìng huáng tài hòu, tài hòu qián wén shāng yǒu nǚ, yù yǐ bèi hòu gōng, shāng yán yǒu gù jí, hòu yǒu gěng dìng shì, gèng guǐ dào yīn lǐ guì rén jiā nèi nǚ, zhí zuǒ dào yǐ luàn zhèng, wū wǎng bèi dà chén jié, gù yīng shì ér rì shí. zhōu shū yuē: yǐ zuǒ dào shì jūn zhě zhū. yì yuē: rì zhōng jiàn mèi, zé zhé qí yòu gōng. wǎng zhě chéng xiàng zhōu bó zài jiàn dà gōng, jí xiào wén shí xiān jiè yuàn hèn, ér rì wèi zhī shí, yú shì tuì bó shǐ jiù guó, zú wú chù tì yōu. jīn shāng wú chǐ cùn zhī gōng, ér yǒu sān shì zhī chǒng, shēn wèi sān gōng, zōng zú wèi liè hóu lì èr qiān dàn shì zhōng zhū cáo, gěi shì jìn mén nèi, lián hūn zhū hóu wáng, quán chǒng zhì shèng. shěn yǒu nèi luàn shā rén yuàn duì zhī duān, yí jiū jìng kǎo wèn. chén wén qín chéng xiàng lǚ bù wéi jiàn wáng wú zi, yì yù yǒu qín guó, jí qiú hǎo nǚ yǐ wèi qī, yīn zhī qí yǒu shēn ér xiàn zhī wáng, chǎn shǐ huáng dì. jí chǔ xiāng chūn shēn jūn yì jiàn wáng wú zi, xīn lì chǔ guó, jí xiàn yǒu shēn qī ér chǎn huái wáng. zì hàn xìng jǐ zāo lǚ huò zhī huàn, jīn shāng yǒu bù rén zhī xìng, nǎi yīn yuàn yǐ nèi nǚ, qí jiān móu wèi kě cè dù. qián xiào jǐng shì qī guó fǎn, jiāng jūn zhōu yà fū yǐ wèi jí dé luò yáng jù mèng, guān dōng fēi hàn zhī yǒu. jīn shāng zōng zú quán shì, hé zī jù wàn jì, sī nú yǐ qiān shù, fēi tè jù mèng pǐ fū zhī tú yě. qiě shī dào zhī zhì, qīn qī pàn zhī, guī mén nèi luàn, fù zǐ xiāng jié, ér yù shǐ zhī yí míng shèng huà, diào hé hǎi nèi, qǐ bù miù zāi! shāng shì shì wǔ nián, guān zhí líng yí ér dà è zhe yú bǎi xìng, shén kuī sǔn shèng dé, yǒu dǐng zhé zú zhī xiōng. chén yú yǐ wèi shèng zhǔ fù yú chūn qiū, jí wèi yǐ lái, wèi yǒu chéng jiān zhī wēi, jiā yǐ jì sì wèi lì, dà yì bìng jiàn, yóu yí zhū tǎo bù zhōng, yǐ è wèi rán. xíng zhī yī rén, zé hǎi nèi zhèn dòng, bǎi jiān zhī lù sāi yǐ.
會日有蝕之,太中大夫蜀郡張匡,其人佞巧,上書願對近臣陳日蝕咎。下朝者左將軍丹等問匡,對曰:「竊見丞相商作威作福,從外製中,取必於上,性殘賊不仁,遣票輕吏微求人罪,欲以立威,天下患苦之。前頻陽耿定上書言商與父傅通,及女弟淫亂,奴殺其私夫,疑商教使。章下有司,商私怨懟。商子俊欲上書告商,俊妻左將軍丹女,持其書以示丹,丹惡其父子乘迕,為女求去。商不盡忠納善以輔至德,知聖主崇孝,遠別不親,後庭之事皆愛命皇太后,太后前聞商有女,欲以備後宮,商言有固疾,後有耿定事,更詭道因李貴人家內女,執左道以亂政,誣罔悖大臣節,故應是而日蝕。《周書》曰:『以左道事君者誅。』《易》曰:『日中見昧,則折其右肱。』往者丞相周勃再建大功,及孝文時纖介怨恨,而日為之蝕,於是退勃使就國,卒無怵惕憂。今商無尺寸之功,而有三世之寵,身位三公,宗族為列侯、吏二千石、侍中諸曹,給事禁門內,連昏諸侯王,權寵至盛。審有內亂殺人怨懟之端,宜究竟考問。臣聞秦丞相呂不韋見王無子,意欲有秦國,即求好女以為妻,陰知其有身而獻之王,產始皇帝。及楚相春申君亦見王無子,心利楚國,即獻有身妻而產懷王。自漢興幾遭呂、霍之患,今商有不仁之性,乃因怨以內女,其奸謀未可測度。前孝景世七國反,將軍周亞夫以為即得雒陽劇孟,關東非漢之有。今商宗族權勢,合貲巨萬計,私奴以千數,非特劇孟匹夫之徒也。且失道之至,親戚畔之,閨門內亂,父子相訐,而欲使之宜明聖化,調和海內,豈不謬哉!商視事五年,官職陵夷而大惡著於百姓,甚虧損盛德,有鼎折足之凶。臣愚以為聖主富於春秋,即位以來,未有懲奸之威,加以繼嗣未立,大異並見,尤宜誅討不忠,以遏未然。行之一人,則海內震動,百奸之路塞矣。」
yú shì zuǒ jiāng jūn dān děng zòu: shāng wèi sān gōng, jué liè hóu, qīn shòu zhào cè wèi tiān xià shī, bù zūn fǎ dù yǐ yì guó jiā, ér huí pì xià mèi yǐ jìn qí sī, zhí zuǒ dào yǐ luàn zhèng, wèi chén bù zhōng, wǎng shàng bù dào, fǔ xíng zhī pì, jiē wèi shàng lù, zuì míng míng bái. chén qǐng zhào yè zhě zhào shāng yì ruò lú zhào yù. shàng sù zhòng shāng, zhī kuāng yán duō xiǎn, zhì yuē wù zhì. fèng gù zhēng zhī, yú shì zhì zhào yù shǐ: gài chéng xiàng yǐ dé fǔ yì guó jiā, diǎn lǐng bǎi liáo, xié hé wàn guó, wèi zhí rèn mò zhòng yān. jīn lè chāng hóu shāng wèi chéng xiàng, chū rù wǔ nián, wèi wén zhōng yán jiā móu, ér yǒu bù zhōng zhí zuǒ dào zhī gū, xiàn yú dà pì. qián shāng nǚ dì nèi xíng bù xiū, nú zéi shā rén, yí shāng jiào shǐ, wèi shāng zhòng chén, gù yì ér bù qióng. jīn huò yán shāng bù yǐ zì huǐ ér fǎn yuàn duì, zhèn shén shāng zhī. wéi shāng yǔ xiān dì yǒu wài qīn, wèi rěn zhì yú lǐ. qí shè shāng zuì. shǐ zhě shōu chéng xiàng yìn shòu.
於是左將軍丹等奏:「商位三公,爵列侯,親受詔策為天下師,不遵法度以翼國家,而回辟下媚以進其私,執左道以亂政,為臣不忠,罔上不道,《甫刑》之辟,皆為上戮,罪名明白。臣請詔謁者召商詣若盧詔獄。」上素重商,知匡言多險,制曰「勿治」。鳳固爭之,於是制詔御史:「蓋丞相以德輔翼國家,典領百寮,協和萬國,為職任莫重焉。今樂昌侯商為丞相,出入五年,未聞忠言嘉謀,而有不忠執左道之辜,陷於大辟。前商女弟內行不修,奴賊殺人,疑商教使,為商重臣,故抑而不窮。今或言商不以自悔而反怨懟,朕甚傷之。惟商與先帝有外親,未忍致於理。其赦商罪。使者收丞相印綬。」
shāng miǎn xiāng sān rì, fā bìng ǒu xuè hōng, shì yuē lì hóu. ér shāng zǐ dì qīn shǔ wèi fù mǎ dū wèi shì zhōng zhōng cháng shì zhū cáo dài fū láng lì zhě, jiē chū bǔ lì, mò de liú gěi shì sù wèi zhě. yǒu sī zòu shāng zuì guò wèi jué, qǐng chú guó yì. yǒu zhào zhǎng zǐ ān sì jué wèi lè chāng hóu, zhì zhǎng lè wèi wèi guāng lù xūn.
商免相三日,發病嘔血薨,諡曰戾侯。而商子弟親屬為駙馬都尉、侍中、中常侍、諸曹大夫郎吏者,皆出補吏,莫得留給事宿衛者。有司奏商罪過未決,請除國邑。有詔長子安嗣爵為樂昌侯,至長樂衛尉、光祿勛。
shāng sǐ hòu, lián nián rì shí dì zhèn, zhí chén jīng zhào yǐn wáng zhāng shàng fēng shì zhào kāi, sòng shāng zhōng zhí wú zuì, yán fèng zhuān quán bì zhǔ. fèng jìng yǐ fǎ zhū zhāng, yǔ zài yuán hòu chuán. zhì yuán shǐ zhōng, wáng mǎng wèi ān hàn gōng, zhū bù fù jǐ zhě, lè chāng hóu ān jiàn bèi yǐ zuì, zì shā, guó chú.
商死後,連年日蝕、地震,直臣京兆尹王章上封事召開,訟商忠直無罪,言鳳顓權蔽主。鳳竟以法誅章,語在《元後傳》。至元始中,王莽為安漢公,誅不附己者,樂昌侯安見被以罪,自殺,國除。
shǐ dān zì jūn zhòng, lǔ guó rén yě, xǐ dù líng. zǔ fù gōng yǒu nǚ dì, wǔ dì shí wèi wèi tài zǐ liáng dì, chǎn dào huáng kǎo. huáng kǎo zhě, xiào xuān dì fù yě. xuān dì wēi shí yī yǐ shǐ shì. yǔ zài shǐ liáng dì chuán. jí xuān dì jí zūn wèi, gōng yǐ sǐ, sān zi, gāo céng xuán. céng xuán jiē yǐ wài shǔ jiù ēn fēng: céng wèi jiāng líng hóu, xuán píng tái hóu. gāo shì zhōng, guì xìng, yǐ fā jǔ fǎn zhě dà sī mǎ huò yǔ gōng fēng lè líng hóu. xuān dì jí bìng, bài gāo wèi dà sī mǎ chē qí jiāng jūn, lǐng shàng shū shì. dì bēng, tài zǐ xí zūn hào, shì wèi xiào yuán dì. gāo fǔ zhèng wǔ nián, qǐ hái gǔ, cì ān chē sì mǎ huáng jīn, bà jiù dì. hōng, shì yuē ān hóu.
史丹字君仲,魯國人也,徙杜陵。祖父恭有女弟,武帝時為衛太子良娣,產悼皇考。皇考者,孝宣帝父也。宣帝微時依倚史氏。語在《史良娣傳》。及宣帝即尊位,恭已死,三子,高、曾、玄。曾、玄皆以外屬舊恩封:曾為將陵侯,玄平台侯。高侍中,貴幸,以發舉反者大司馬霍禹功封樂陵侯。宣帝疾病,拜高為大司馬、車騎將軍,領尚書事。帝崩,太子襲尊號,是為孝元帝。高輔政五年,乞骸骨,賜安車駟馬、黃金,罷就第。薨,諡曰安侯。
zì yuán dì wèi tài zǐ shí, dān yǐ fù gāo rèn wèi zhōng shù zǐ, shì cóng shí yú nián. yuán dì jí wèi, wèi fù mǎ dū wèi shì zhōng, chū cháng cān chéng, shén yǒu chǒng. shàng yǐ dān jiù chén, huáng kǎo wài shǔ, qīn xìn zhī, zhào dān hù tài zǐ jiā. shì shí, fù zhāo yí zi dìng táo gòng wáng yǒu cái yì, zǐ mǔ jù ài xìng, ér tài zǐ pō yǒu jiǔ sè zhī shī, mǔ wáng huáng hòu wú chǒng.
自元帝為太子時,丹以父高任為中庶子,侍從十餘年。元帝即位,為駙馬都尉侍中,出常驂乘,甚有寵。上以丹舊臣,皇考外屬,親信之,詔丹護太子家。是時,傅昭儀子定陶共王有材藝,子母俱愛幸,而太子頗有酒色之失,母王皇后無寵。
jiàn zhāo zhī hòu, yuán dì bèi jí, bù qīn zhèng shì, liú hǎo yīn lè. huò zhì pí gǔ diàn xià, tiān zǐ zì lín xuān kǎn shàng, tuí tóng wán yǐ tī gǔ, shēng zhōng yán gǔ zhī jié. hòu gōng jí zuǒ yòu xí zhī yīn zhě mò néng wèi, ér dìng táo wáng yì néng zhī, shàng shù chēng qí cái. dān jìn yuē: fán suǒ wèi cái zhě, mǐn ér hǎo xué, wēn gù zhī xīn, huáng tài le shì yě. ruò nǎi qì rén yú sī zhú gǔ pí zhī jiān, zé shì chén huì lǐ wēi gāo yú kuāng héng, kě xiāng guó yě. yú shì shàng hēi rán ér xiào. qí hòu, zhōng shān āi wáng hōng, tài zǐ qián diào. āi wáng zhě, dì zhī shǎo dì, yǔ tài zǐ yóu xué xiāng zhǎng dà. shàng wàng jiàn tài zǐ, gǎn niàn āi wáng, bēi bù néng zì zhǐ. tài zǐ jì zhì qián, bù āi. shàng dà hèn yuē: ān yǒu rén bù cí rén ér kě fèng zōng miào wèi mín fù mǔ zhě hū! shàng yǐ zé wèi dān. dān miǎn guān xiè shàng yuē: chén chéng jiàn bì xià āi tòng zhōng shān wáng, zhì yǐ gǎn sǔn. xiàng zhě tài zǐ dāng jìn jiàn, chén qiè jiè shǔ wú tì qì, gǎn shāng bì xià. zuì nǎi zài chén, dāng sǐ. shàng yǐ wèi rán, yì nǎi jiě. dān zhī fǔ xiāng, jiē cǐ lèi yě.
建昭之後,元帝被疾,不親政事,留好音樂。或置鼙鼓殿下,天子自臨軒檻上,隤銅丸以擿鼓,聲中嚴鼓之節。後宮及左右習知音者莫能為,而定陶王亦能之,上數稱其材。丹進曰:「凡所謂材者,敏而好學,溫故知新,皇太了是也。若乃器人於絲竹鼓鼙之間,則是陳惠、李微高於匡衡,可相國也。」於是上嘿然而笑。其後,中山哀王薨,太子前吊。哀王者,帝之少弟,與太子遊學相長大。上望見太子,感念哀王,悲不能自止。太子既至前,不哀。上大恨曰:「安有人不慈仁而可奉宗廟為民父母者乎!」上以責謂丹。丹免冠謝上曰:「臣誠見陛下哀痛中山王,至以感損。向者太子當進見,臣竊戒屬毋涕泣,感傷陛下。罪乃在臣,當死。」上以為然,意乃解。丹之輔相,皆此類也。
jìng níng yuán nián, shàng qǐn jí, fù zhāo yí jí dìng táo wáng cháng zài zuǒ yòu, ér huáng hòu tài zǐ xī dé jìn jiàn. shàng jí shāo qīn, yì hū hū bù píng, shù wèn shàng shū yǐ jǐng dì shí lì jiāo dōng wáng gù shì. shì shí, tài zǐ zhǎng jiù yáng píng hóu wáng fèng wèi wèi wèi shì zhōng, yǔ huáng hòu tài zǐ jiē yōu, bù zhī suǒ chū. dān yǐ qīn mì chén dé shì shì jí, hóu shàng jiān dú qǐn shí, dān zhí rù wò nèi, dùn shǒu fú qīng pú shàng, tì qì yán yuē: huáng tài zǐ yǐ shì zhǎng lì, jī shí yú nián, míng hào xì yú bǎi xìng, tiān xià mò bù guī xīn chén zǐ. jiàn dìng táo wáng yǎ sù ài xìng, jīn zhě dào lù liú yán, wèi guó shēng yì, yǐ wèi tài zǐ yǒu dòng yáo zhī yì. shěn ruò cǐ, gōng qīng yǐ xià bì yǐ sǐ zhēng, bù fèng zhào. chén yuàn xiān cì sǐ yǐ shì qún chén! tiān zǐ sù rén, bù rěn jiàn dān tì qì, yán yòu qiē zhì, shàng yì dà gǎn, kuì rán tài xī yuē: wú rì kùn liè, ér tài zǐ liǎng wáng yòu shǎo, yì zhōng liàn liàn, yì hé bù niàn hū! rán wú yǒu cǐ yì. qiě huáng hòu jǐn shèn, xiān dì yòu ài tài zǐ, wú qǐ kě wéi zhǐ! fù mǎ dū wèi ān suǒ shòu cǐ yǔ? dān jí què, dùn shǒu yuē: yú chén qiè wén, zuì dāng sǐ! shàng yīn nà, wèi dān yuē: wú bìng jìn jiā, kǒng bù néng zì hái. shàn fǔ dào tài zǐ, wú wéi wǒ yì! dān xū xī ér qǐ. tài zǐ yóu shì suì wèi sì yǐ.
竟寧元年,上寢疾,傅昭儀及定陶王常在左右,而皇后、太子希得進見。上疾稍侵,意忽忽不平,數問尚書以景帝時立膠東王故事。是時,太子長舅陽平侯王鳳為衛尉、侍中,與皇后、太子皆憂,不知所出。丹以親密臣得侍視疾,侯上間獨寢時,丹直入臥內,頓首伏青蒲上,涕泣言曰:「皇太子以適長立,積十餘年,名號繫於百姓,天下莫不歸心臣子。見定陶王雅素愛幸,今者道路流言,為國生意,以為太子有動搖之議。審若此,公卿以下必以死爭,不奉詔。臣願先賜死以示群臣!」天子素仁,不忍見丹涕泣,言又切至,上意大感,喟然太息曰:「吾日困劣,而太子、兩王幼少,意中戀戀,亦何不念乎!然無有此議。且皇后謹慎,先帝又愛太子,吾豈可違指!駙馬都尉安所受此語?」丹即卻,頓首曰:「愚臣妾聞,罪當死!」上因納,謂丹曰:「吾病浸加,恐不能自還。善輔道太子,毋違我意!」丹噓唏而起。太子由是遂為嗣矣。
yuán dì jìng bēng, chéng dì chū jí wèi, zhuó dān wèi zhǎng lè wèi wèi, qiān yòu jiāng jūn, cì jué guān nèi hóu, shí yì sān bǎi hù, gěi shì zhōng, hòu xǐ zuǒ jiāng jūn guāng lù dài fū. hóng jiā yuán nián, shàng suì xià zhào yuē: fū bāo yǒu dé, shǎng yuán gōng, gǔ jīn tōng yì yě. zuǒ jiāng jūn dān wǎng shí dǎo zhèn yǐ zhōng zhèng, bǐng yì chún yī, jiù dé mào yān. qí fēng dān wèi wǔ yáng hóu, guó dōng hǎi tán zhī wǔ qiáng jù, hù qiān yī bǎi.
元帝竟崩,成帝初即位,擢丹為長樂衛尉,遷右將軍,賜爵關內侯,食邑三百戶,給事中,後徙左將軍、光祿大夫。鴻嘉元年,上遂下詔曰:「夫褒有德,賞元功,古今通義也。左將軍丹往時導朕以忠正,秉義醇一,舊德茂焉。其封丹為武陽侯,國東海郯之武強聚,戶千一百。」
dān wèi rén zú zhī, kǎi dì ài rén, mào ruò tǎng dàng bù bèi, rán xīn shén jǐn mì, gù yóu dé xìn yú shàng. dān xiōng sì fù jué wèi hóu, ràng bù shòu fēn. dān jǐn dé fù cái, shēn yòu shí dà guó yì, zhòng yǐ jiù ēn, shù jiàn bāo shǎng, shǎng cì lèi qiān jīn, tóng nú yǐ bǎi shù, hòu fáng qī qiè shù shí rén, nèi shē yín, hǎo yǐn jiǔ, jí zī wèi shēng sè zhī lè. wèi jiāng jūn qián hòu shí liù nián, yǒng shǐ zhōng bìng qǐ hái gǔ, shàng cì cè yuē: zuǒ jiāng jūn qǐn bìng bù shuāi, yuàn guī zhì jí, zhèn mǐn yǐ guān zhí zhī shì jiǔ liú jiāng jūn, shǐ gōng bù chōu. shǐ guāng lù xūn cì jiāng jūn huáng jīn wǔ shí jīn, ān chē sì mǎ, qí shàng jiāng jūn yìn shòu. yí zhuān jīng shén, wù jìn yī yào, yǐ fǔ bù shuāi.
丹為人足知,愷弟愛人,貌若儻盪不備,然心甚謹密,故尤得信於上。丹兄嗣父爵為侯,讓不受分。丹盡得父財,身又食大國邑,重以舊恩,數見褒賞,賞賜累千金,僮奴以百數,後房妻妾數十人,內奢淫,好飲酒,極滋味聲色之樂。為將軍前後十六年,永始中病乞骸骨,上賜策曰:「左將軍寢病不衰,願歸治疾,朕愍以官職之事久留將軍,使躬不瘳。使光祿勛賜將軍黃金五十斤,安車駟馬,其上將軍印綬。宜專精神,務近醫藥,以輔不衰。」
dān guī dì shù yuè hōng, shì yuē qǐng hóu. yǒu zǐ nán nǚ èr shí rén, jiǔ nán jiē yǐ dān rèn bìng wèi shì zhōng zhū cáo, qīn jìn zài zuǒ yòu. shǐ shì fán sì rén hóu, zhì qīng dài fū èr qiān dàn zhě shí yú rén, jiē qì wáng mǎng nǎi jué, wéi jiāng líng hóu céng wú zi, jué yú shēn yún.
丹歸第數月薨,諡曰頃侯。有子男女二十人,九男皆以丹任並為侍中、諸曹,親近在左右。史氏凡四人侯,至卿、大夫、二千石者十餘人,皆訖王莽乃絕,唯將陵侯曾無子,絕於身雲。
fù xǐ zì zhì yóu, hé nèi wēn rén yě, āi dì zǔ mǔ dìng táo fù tài hòu cóng fù dì. shǎo hǎo xué wèn, yǒu zhì xíng. āi dì lì wèi tài zǐ, chéng dì xuǎn xǐ wèi tài zǐ shù zǐ. āi dì chū jí wèi, yǐ xǐ wèi wèi wèi, qiān yòu jiāng jūn. shì shí, wáng mǎng wèi dà sī mǎ, qǐ hái gǔ, bì dì wài jiā. shàng jì tīng mǎng tuì, zhòng shù guī wàng yú xǐ. xǐ cóng dì kǒng xiāng hóu yàn qīn yǔ xǐ děng, ér nǚ wèi huáng hòu. yòu dì jiù yáng ān hóu dīng míng, jiē qīn yǐ wài shǔ fēng. xǐ zhí qiān chēng jí. fù tài hòu shǐ yǔ zhèng shì, xǐ shù jiàn zhī, yóu shì fù tài hòu bù yù lìng xǐ fǔ zhèng. shàng yú shì yòng zuǒ jiāng jūn shī dān dài wáng mǎng wèi dà sī mǎ, cì xǐ huáng jīn bǎi jīn shàng jiāng jūn yìn shòu, yǐ guāng lù dài fū yǎng bìng.
傅喜字稚游,河內溫人也,哀帝祖母定陶傅太后從父弟。少好學問,有志行。哀帝立為太子,成帝選喜為太子庶子。哀帝初即位,以喜為衛尉,遷右將軍。是時,王莽為大司馬,乞骸骨,避帝外家。上既聽莽退,眾庶歸望於喜。喜從弟孔鄉侯晏親與喜等,而女為皇后。又帝舅陽安侯丁明,皆親以外屬封。喜執謙稱疾。傅太后始與政事,喜數諫之,由是傅太后不欲令喜輔政。上於是用左將軍師丹代王莽為大司馬,賜喜黃金百斤、上將軍印綬,以光祿大夫養病。
dà sī kōng hé wǔ shàng shū lìng táng lín jiē shàng shū yán: xǐ xíng yì xiū jié, zhōng chéng yōu guó, nèi fǔ zhī chén yě, jīn yǐ qǐn bìng, yī dàn qiǎn guī, zhòng shù shī wàng, jiē yuē fù shì xián zi, yǐ lùn yì bù hé yú dìng táo tài hòu gù tuì, bǎi liáo mò bù wèi guó hèn zhī. zhōng chén, shè jì zhī wèi, lǔ yǐ jì yǒu zhì luàn, chǔ yǐ zi yù qīng zhòng, wèi yǐ wú jì zhé chōng, xiàng yǐ fàn zēng cún wáng. gù chǔ kuà yǒu nán tǔ, dài jiǎ bǎi wàn, lín guó bù yǐ wèi nán, zi yù wèi jiāng, zé wén gōng cè xí ér zuò, jí qí sǐ yě, jūn chén xiāng qìng. bǎi wàn zhī zhòng, bù rú yī xián, gù qín xíng qiān jīn yǐ jiān lián pō, hàn sàn wàn jīn yǐ shū yà fù. xǐ lì yú cháo, bì xià zhī guāng huī, fù shì zhī fèi xìng yě. shàng yì zì zhòng zhī. míng nián zhēng yuè, nǎi xǐ shī dān wèi dà sī kōng, ér bài xǐ wèi dà sī mǎ, fēng gāo wǔ hòu.
大司空何武、尚書令唐林皆上書言:「喜行義修潔,忠誠憂國,內輔之臣也,今以寢病,一旦遣歸,眾庶失望,皆曰傅氏賢子,以論議不合於定陶太后故退,百寮莫不為國恨之。忠臣,社稷之衛,魯以季友治亂,楚以子玉輕重,魏以無忌折衝,項以范增存亡。故楚跨有南土,帶甲百萬,鄰國不以為難,子玉為將,則文公側席而坐,及其死也,君臣相慶。百萬之眾,不如一賢,故秦行千金以間廉頗,漢散萬金以疏亞父。喜立於朝,陛下之光輝,傅氏之廢興也。」上亦自重之。明年正月,乃徙師丹為大司空,而拜喜為大司馬,封高武侯。
dīng fù jiāo shē, jiē jí xǐ zhī gōng jiǎn. yòu fù tài hòu yù qiú chēng zūn hào, yǔ chéng dì mǔ qí zūn, xǐ yǔ chéng xiàng kǒng guāng dà sī kōng shī dān gòng zhí zhèng yì. fù tài hòu dà nù, shàng bù dé yǐ, xiān miǎn shī dān yǐ gǎn dòng xǐ, xǐ zhōng bù shùn. hòu shù yuè, suì cè miǎn xǐ yuē: jūn fǔ zhèng chū rù sān nián, wèi yǒu zhāo rán kuāng zhèn bù dǎi, ér běn cháo dà chén suì qí jiān xīn, jiù yóu jūn yān. qí shàng dà sī mǎ yìn shòu, jiù dì. fù tài hòu yòu zì zhào chéng xiàng yù shǐ yuē: gāo wǔ hòu xǐ wú gōng ér fēng, nèi huái bù zhōng, fù xià wǎng shàng, yǔ gù dà sī kōng dān tóng xīn bèi pàn, fàng mìng pǐ zú, kuī sǔn dé huà, zuì è suī zài shè qián, bù yí fèng cháo qǐng, qí qiǎn jiù guó. hòu yòu yù duó xǐ hóu, shàng yì bù tīng.
丁、傅驕奢,皆嫉喜之恭儉。又傅太后欲求稱尊號,與成帝母齊尊,喜與丞相孔光、大司空師丹共執正議。傅太后大怒,上不得已,先免師丹以感動喜,喜終不順。後數月,遂策免喜曰:「君輔政出入三年,未有昭然匡朕不逮,而本朝大臣遂其奸心,咎由君焉。其上大司馬印綬,就第。」傅太后又自詔丞相、御史曰:「高武侯喜無功而封,內懷不忠,附下罔上,與故大司空丹同心背畔,放命圮族,虧損德化,罪惡雖在赦前,不宜奉朝請,其遣就國。」後又欲奪喜侯,上亦不聽。
xǐ zài guó sān suì yú, āi dì bēng, píng dì jí wèi, wáng mǎng yòng shì, miǎn fù shì gōng jué guī gù jùn, yàn jiāng qī zǐ xǐ hé pǔ. mǎng bái tài hòu xià zhào yuē: gāo wǔ hòu xǐ zī xìng duān què, lùn yì zhōng zhí. suī yǔ gù dìng táo tài hòu yǒu shǔ, zhōng bù shùn zhǐ cóng xié, jiè rán shǒu jié, yǐ gù chì zhú jiù guó. chuán bù yún hū? suì hán rán hòu zhī sōng bó zhī hòu diāo yě. qí hái xǐ zhǎng ān, yǐ gù gāo ān hóu mò fǔ cì xǐ, wèi tè jìn, fèng cháo qǐng. xǐ suī wài jiàn bāo shǎng, gū lì yōu jù, hòu fù qiǎn jiù guó, yǐ shòu zhōng. mǎng cì shì yuē zhēn hóu. zǐ sì, mǎng bài nǎi jué.
喜在國三歲余,哀帝崩,平帝即位,王莽用事,免傅氏宮爵歸故郡,晏將妻子徙合浦。莽白太后下詔曰:「高武侯喜姿性端愨,論議忠直。雖與故定陶太后有屬,終不順指從邪,介然守節,以故斥逐就國。傳不云乎?『歲寒然後知松伯之後凋也』。其還喜長安,以故高安侯莫府賜喜,位特進,奉朝請。」喜雖外見褒賞,孤立憂懼,後復遣就國,以壽終。莽賜諡曰貞侯。子嗣,莽敗乃絕。
zàn yuē: zì yí yuán chéng āi wài qī xìng zhě, xǔ shǐ sān wáng dīng fù zhī jiā, jiē zhòng hóu lèi jiāng, qióng guì jí fù, jiàn qí wèi yǐ, wèi jiàn qí rén yě. yáng píng zhī wáng duō yǒu cái néng, hǎo shì mù míng, qí shì yóu shèng, kuàng guì zuì jiǔ. rán zhì yú mǎng, yì yǐ fù guó. wáng shāng yǒu gāng yì jié, fèi chù yǐ yōu sǐ, fēi qí zuì yě. shǐ dān fù zǐ xiāng jì, gāo yǐ zhòng hòu, wèi zhì sān gōng. dān zhī fǔ dào fù zhǔ, yǎn è yáng měi, fù huì shàn yì, suī sù rú dá shì wú yǐ jiā yān. jí qí lì fáng tà, rù wò nèi, tuī zhì chéng, fàn yán sè, dòng wù wàn chéng, zhuǎn yí dà móu, zú chéng tài zǐ, ān mǔ hòu zhī wèi. wú yán bù chóu, zhōng huò zhōng zhēn zhī bào. fù xǐ shǒu jié bù qīng, yì méng hòu diāo zhī shǎng. āi píng jì huì, huò fú sù zāi!
贊曰:自宜、元、成、哀外戚興者,許、史、三王、丁、傅之家,皆重侯累將,窮貴極富,見其位矣,未見其人也。陽平之王多有材能,好事慕名,其勢尤盛,曠貴最久。然至於莽,亦以覆國。王商有剛毅節,廢黜以憂死,非其罪也。史丹父子相繼,高以重厚,位至三公。丹之輔道副主,掩惡揚美,傅會善意,雖宿儒達士無以加焉。及其歷房闥,入臥內,推至誠,犯顏色,動寤萬乘,轉移大謀,卒成太子,安母后之位。「無言不讎」,終獲忠貞之報。傅喜守節不傾,亦蒙後凋之賞。哀、平際會,禍福速哉!