wáng shāng zì zi wēi, zhuō jùn lí wú rén yě, xǐ dù líng. shāng gōng wǔ wǔ xiōng wú gù, jiē yǐ xuān dì jiù fēng. wú gù wèi píng chāng hóu, wǔ wéi lè chāng hóu. yǔ zài wài qī chuán.
王商字子威,涿郡蠡吾人也,徙杜陵。商公武、武兄无故,皆以宣帝舅封。无故为平昌侯,武为乐昌侯。语在《外戚传》。
shāng shǎo wèi tài zǐ zhōng shù zǐ, yǐ sù jìng dūn hòu chēng. fù hōng, shāng sì wèi hóu, tuī cái yǐ fēn yì mǔ zhū dì, shēn wú suǒ shòu, jū sāng āi qī. yú shì dà chén jiàn shāng háng kě yǐ lì qún chén, yì zú yǐ hòu fēng sú, yí bèi jìn chén. yáo shì zhuó wèi zhū cáo shì zhōng zhōng láng jiàng. yuán dì shí, zhì yòu jiāng jūn guāng lù dài fu. shì shí, dìng táo gòng wáng ài xìng, jǐ dài tài zǐ. shāng wèi wài qī zhòng chén fǔ zhèng, yōng yòu tài zǐ, pō yǒu lì yān.
商少为太子中庶子,以肃敬敦厚称。父薨,商嗣为侯,推财以分异母诸弟,身无所受,居丧哀戚。于是大臣荐商行可以厉群臣,义足以厚风俗,宜备近臣。繇是擢为诸曹、侍中、中郎将。元帝时,至右将军、光禄大夫。是时,定陶共王爱幸,几代太子。商为外戚重臣辅政,拥佑太子,颇有力焉。
yuán dì bēng, chéng dì jí wèi, shén jìng zhòng shāng, xǐ wèi zuǒ jiāng jūn. ér dì yuán jiù dà sī mǎ dà jiàng jūn wáng fèng zhuān quán, xíng duō jiāo tiě. shāng lùn yì bù néng píng fèng, fèng zhī zhī, yì shū shāng. jiàn shǐ sān nián qiū, jīng shī mín wú gù xiāng jīng, yán dà shuǐ zhì, bǎi xìng bēn zǒu xiàng róu lìn lǎo ruò hào hū, cháng ān zhōng dà luàn. tiān zǐ qīn yù qián diàn, zhào gōng qīng yì. dà jiàng jūn fèng yǐ wéi tài hòu yǔ shàng jí hòu gōng kě yù chuán, lìng lì mín shàng cháng ān chéng yǐ bì shuǐ. qún chén jiē cóng fèng yì. zuǒ jiāng jūn shāng dú yuē:" zì gǔ wú dào zhī guó, shuǐ yóu bù mào chéng guō. jīn zhèng zhì hé píng, shì wú bīng gé, shàng xià xiāng ān, hé yīn dāng yǒu dà shuǐ yī rì bào zhì? cǐ bì é yán yě, bù yí lìng shàng chéng, zhòng jīng bǎi xìng." shàng nǎi zhǐ. yǒu qǐng, cháng ān zhōng shāo dìng, wèn zhī, guǒ é yán. shàng yú shì měi zhuàng shāng zhī gù shǒu, shù chēng qí yì. ér fèng dà cán, zì hèn shī yán.
元帝崩,成帝即位,甚敬重商,徙为左将军。而帝元舅大司马大将军王凤颛权,行多骄僣。商论议不能平凤,凤知之,亦疏商。建始三年秋,京师民无故相惊,言大水至,百姓奔走相蹂躏、老弱号呼,长安中大乱。天子亲御前殿,召公卿议。大将军凤以为太后与上及后宫可御船,令吏民上长安城以避水。群臣皆从凤议。左将军商独曰:“自古无道之国,水犹不冒城郭。今政治和平,世无兵革,上下相安,何因当有大水一日暴至?此必讹言也,不宜令上城,重惊百姓。”上乃止。有顷,长安中稍定,问之,果讹言。上于是美壮商之固守,数称其议。而凤大惭,自恨失言。
míng nián, shāng dài kuāng héng wèi chéng xiàng, yì fēng qiān hù, tiān zǐ shén zūn rèn zhī. wéi rén duō zhì yǒu wēi zhòng, zhǎng bā chǐ yú, shēn tǐ hóng dà, róng mào shén guò jué rén. hé píng sì nián, chán yú lái zhāo, yǐn jiàn bái hǔ diàn. chéng xiàng shāng zuò wèi yāng tíng zhōng, chán yú qián, bài yè shāng. shāng qǐ, lí xí yǔ yán, chán yú yǎng shì shāng mào, dà wèi zhī, qiān yán què tuì. tiān zǐ wén ér tàn yuē:" cǐ zhēn hàn xiāng yǐ!"
明年,商代匡衡为丞相,益封千户,天子甚尊任之。为人多质有威重,长八尺余,身体鸿大,容貌甚过绝人。河平四年,单于来朝,引见白虎殿。丞相商坐未央廷中,单于前,拜谒商。商起,离席与言,单于仰视商貌,大畏之,迁延却退。天子闻而叹曰:“此真汉相矣!”
chū, dà jiàng jūn fèng lián hūn yáng róng wèi láng yá tài shǒu, qí jùn yǒu zāi hài shí sì, yǐ shàng. shāng bù shǔ àn wèn, fèng yǐ xiǎo shāng yuē:" zāi yì tiān shì, fēi rén lì suǒ wéi. róng sù shàn lì, yí yǐ wéi hòu." shāng bù tīng, jìng zòu miǎn róng, zòu guǒ qǐn bù xià, fèng zhòng yǐ shì yuàn shāng, yīn qiú qí duǎn, shǐ rén shàng shū yán shāng guī mén nèi shì. tiān zǐ yǐ wéi àn mèi zhī guò, bù zú yǐ shāng dà chén, fèng gù zhēng, xià qí shì sī lì.
初,大将军凤连昏杨肜为琅邪太守,其郡有灾害十四,已上。商部属按问,凤以晓商曰:“灾异天事,非人力所为。肜素善吏,宜以为后。”商不听,竟奏免肜,奏果寝不下,凤重以是怨商,阴求其短,使人上书言商闺门内事。天子以为暗昧之过,不足以伤大臣,凤固争,下其事司隶。
xiān shì, huáng tài hòu cháng zhào wèn shāng nǚ, yù yǐ bèi hòu gōng. shí nǚ bìng, shāng yì yì nán zhī, yǐ bìng duì, bù rù. jí shāng yǐ guī mén shì jiàn kǎo, zì zhī wèi fèng suǒ zhōng, huáng bù, gèng yù nèi nǚ wèi yuán, nǎi yīn xīn xìng lǐ jié yú jiā bái jiàn qí nǚ.
先是,皇太后尝诏问商女,欲以备后宫。时女病,商意亦难之,以病对,不入。及商以闺门事见考,自知为凤所中,惶怖,更欲内女为援,乃因新幸李婕妤家白见其女。
huì rì yǒu shí zhī, tài zhōng dài fū shǔ jùn zhāng kuāng, qí rén nìng qiǎo, shàng shū yuàn duì jìn chén chén rì shí jiù. xià cháo zhě zuǒ jiāng jūn dān děng wèn kuāng, duì yuē:" qiè jiàn chéng xiàng shāng zuò wēi zuò fú, cóng wài zhì zhōng, qǔ bì yú shàng, xìng cán zéi bù rén, qiǎn piào qīng lì wēi qiú rén zuì, yù yǐ lì wēi, tiān xià huàn kǔ zhī. qián pín yáng gěng dìng shàng shū yán shāng yǔ fù fù tōng, jí nǚ dì yín luàn, nú shā qí sī fū, yí shāng jiào shǐ. zhāng xià yǒu sī, shāng sī yuàn duì. shāng zi jùn yù shàng shū gào shāng, jùn qī zuǒ jiāng jūn dān nǚ, chí qí shū yǐ shì dān, dān è qí fù zǐ chéng wù, wèi nǚ qiú qù. shāng bù jìn zhōng nà shàn yǐ fǔ zhì dé, zhī shèng zhǔ chóng xiào, yuǎn bié bù qīn, hòu tíng zhī shì jiē ài mìng huáng tài hòu, tài hòu qián wén shāng yǒu nǚ, yù yǐ bèi hòu gōng, shāng yán yǒu gù jí, hòu yǒu gěng dìng shì, gèng guǐ dào yīn lǐ guì rén jiā nèi nǚ, zhí zuǒ dào yǐ luàn zhèng, wū wǎng bèi dà chén jié, gù yìng shì ér rì shí. zhōu shū yuē:' yǐ zuǒ dào shì jūn zhě zhū.' yì yuē:' rì zhōng jiàn mèi, zé zhé qí yòu gōng.' wǎng zhě chéng xiàng zhōu bó zài jiàn dà gōng, jí xiào wén shí xiān jiè yuàn hèn, ér rì wèi zhī shí, yú shì tuì bó shǐ jiù guó, zú wú chù tì yōu. jīn shāng wú chǐ cùn zhī gōng, ér yǒu sān shì zhī chǒng, shēn wèi sān gōng, zōng zú wèi liè hóu lì èr qiān dàn shì zhōng zhū cáo, jǐ shì jìn mén nèi, lián hūn zhū hóu wáng, quán chǒng zhì shèng. shěn yǒu nèi luàn shā rén yuàn duì zhī duān, yí jiū jìng kǎo wèn. chén wén qín chéng xiàng lǚ bù wéi jiàn wáng wú zi, yì yù yǒu qín guó, jí qiú hǎo nǚ yǐ wéi qī, yīn zhī qí yǒu shēn ér xiàn zhī wáng, chǎn shǐ huáng dì. jí chǔ xiāng chūn shēn jūn yì jiàn wáng wú zi, xīn lì chǔ guó, jí xiàn yǒu shēn qī ér chǎn huái wáng. zì hàn xìng jǐ zāo lǚ huò zhī huàn, jīn shāng yǒu bù rén zhī xìng, nǎi yīn yuàn yǐ nèi nǚ, qí jiān móu wèi kě cè duó. qián xiào jǐng shì qī guó fǎn, jiāng jūn zhōu yà fū yǐ wéi jí dé luò yáng jù mèng, guān dōng fēi hàn zhī yǒu. jīn shāng zōng zú quán shì, hé zī jù wàn jì, sī nú yǐ qiān shù, fēi tè jù mèng pǐ fū zhī tú yě. qiě shī dào zhī zhì, qīn qī pàn zhī, guī mén nèi luàn, fù zǐ xiāng jié, ér yù shǐ zhī yí míng shèng huà, tiáo hé hǎi nèi, qǐ bù miù zāi! shāng shì shì wǔ nián, guān zhí líng yí ér dà è zhe yú bǎi xìng, shén kuī sǔn shèng dé, yǒu dǐng zhé zú zhī xiōng. chén yú yǐ wéi shèng zhǔ fù yú chūn qiū, jí wèi yǐ lái, wèi yǒu chéng jiān zhī wēi, jiā yǐ jì sì wèi lì, dà yì bìng jiàn, yóu yí zhū tǎo bù zhōng, yǐ è wèi rán. xíng zhī yī rén, zé hǎi nèi zhèn dòng, bǎi jiān zhī lù sāi yǐ."
会日有蚀之,太中大夫蜀郡张匡,其人佞巧,上书愿对近臣陈日蚀咎。下朝者左将军丹等问匡,对曰:“窃见丞相商作威作福,从外制中,取必于上,性残贼不仁,遣票轻吏微求人罪,欲以立威,天下患苦之。前频阳耿定上书言商与父傅通,及女弟淫乱,奴杀其私夫,疑商教使。章下有司,商私怨怼。商子俊欲上书告商,俊妻左将军丹女,持其书以示丹,丹恶其父子乘迕,为女求去。商不尽忠纳善以辅至德,知圣主崇孝,远别不亲,后庭之事皆爱命皇太后,太后前闻商有女,欲以备后宫,商言有固疾,后有耿定事,更诡道因李贵人家内女,执左道以乱政,诬罔悖大臣节,故应是而日蚀。《周书》曰:‘以左道事君者诛。’《易》曰:‘日中见昧,则折其右肱。’往者丞相周勃再建大功,及孝文时纤介怨恨,而日为之蚀,于是退勃使就国,卒无怵惕忧。今商无尺寸之功,而有三世之宠,身位三公,宗族为列侯、吏二千石、侍中诸曹,给事禁门内,连昏诸侯王,权宠至盛。审有内乱杀人怨怼之端,宜究竟考问。臣闻秦丞相吕不韦见王无子,意欲有秦国,即求好女以为妻,阴知其有身而献之王,产始皇帝。及楚相春申君亦见王无子,心利楚国,即献有身妻而产怀王。自汉兴几遭吕、霍之患,今商有不仁之性,乃因怨以内女,其奸谋未可测度。前孝景世七国反,将军周亚夫以为即得雒阳剧孟,关东非汉之有。今商宗族权势,合赀巨万计,私奴以千数,非特剧孟匹夫之徒也。且失道之至,亲戚畔之,闺门内乱,父子相讦,而欲使之宜明圣化,调和海内,岂不谬哉!商视事五年,官职陵夷而大恶著于百姓,甚亏损盛德,有鼎折足之凶。臣愚以为圣主富于春秋,即位以来,未有惩奸之威,加以继嗣未立,大异并见,尤宜诛讨不忠,以遏未然。行之一人,则海内震动,百奸之路塞矣。”
yú shì zuǒ jiāng jūn dān děng zòu:" shāng wèi sān gōng, jué liè hóu, qīn shòu zhào cè wèi tiān xià shī, bù zūn fǎ dù yǐ yì guó jiā, ér huí pì xià mèi yǐ jìn qí sī, zhí zuǒ dào yǐ luàn zhèng, wèi chén bù zhōng, wǎng shàng bù dào, fǔ xíng zhī pì, jiē wèi shàng lù, zuì míng míng bái. chén qǐng zhào yè zhě zhào shāng yì ruò lú zhào yù." shàng sù zhòng shāng, zhī kuāng yán duō xiǎn, zhì yuē" wù zhì". fèng gù zhēng zhī, yú shì zhì zhào yù shǐ:" gài chéng xiàng yǐ dé fǔ yì guó jiā, diǎn lǐng bǎi liáo, xié hé wàn guó, wèi zhí rèn mò zhòng yān. jīn lè chāng hóu shāng wèi chéng xiàng, chū rù wǔ nián, wèi wén zhōng yán jiā móu, ér yǒu bù zhōng zhí zuǒ dào zhī gū, xiàn yú dà pì. qián shāng nǚ dì nèi háng bù xiū, nú zéi shā rén, yí shāng jiào shǐ, wèi shāng zhòng chén, gù yì ér bù qióng. jīn huò yán shāng bù yǐ zì huǐ ér fǎn yuàn duì, zhèn shén shāng zhī. wéi shāng yǔ xiān dì yǒu wài qīn, wèi rěn zhì yú lǐ. qí shè shāng zuì. shǐ zhě shōu chéng xiàng yìn shòu."
于是左将军丹等奏:“商位三公,爵列侯,亲受诏策为天下师,不遵法度以翼国家,而回辟下媚以进其私,执左道以乱政,为臣不忠,罔上不道,《甫刑》之辟,皆为上戮,罪名明白。臣请诏谒者召商诣若卢诏狱。”上素重商,知匡言多险,制曰“勿治”。凤固争之,于是制诏御史:“盖丞相以德辅翼国家,典领百寮,协和万国,为职任莫重焉。今乐昌侯商为丞相,出入五年,未闻忠言嘉谋,而有不忠执左道之辜,陷于大辟。前商女弟内行不修,奴贼杀人,疑商教使,为商重臣,故抑而不穷。今或言商不以自悔而反怨怼,朕甚伤之。惟商与先帝有外亲,未忍致于理。其赦商罪。使者收丞相印绶。”
shāng miǎn xiāng sān rì, fā bìng ǒu xuè hōng, shì yuē lì hóu. ér shāng zǐ dì qīn shǔ wèi fù mǎ dū wèi shì zhōng zhōng cháng shì zhū cáo dài fū láng lì zhě, jiē chū bǔ lì, mò de liú jǐ shì sù wèi zhě. yǒu sī zòu shāng zuì guò wèi jué, qǐng chú guó yì. yǒu zhào zhǎng zǐ ān sì jué wéi lè chāng hóu, zhì cháng lè wèi wèi guāng lù xūn.
商免相三日,发病呕血薨,谥曰戾侯。而商子弟亲属为驸马都尉、侍中、中常侍、诸曹大夫郎吏者,皆出补吏,莫得留给事宿卫者。有司奏商罪过未决,请除国邑。有诏长子安嗣爵为乐昌侯,至长乐卫尉、光禄勋。
shāng sǐ hòu, lián nián rì shí dì zhèn, zhí chén jīng zhào yǐn wáng zhāng shàng fēng shì zhào kāi, sòng shāng zhōng zhí wú zuì, yán fèng zhuān quán bì zhǔ. fèng jìng yǐ fǎ zhū zhāng, yǔ zài yuán hòu chuán. zhì yuán shǐ zhōng, wáng mǎng wèi ān hàn gōng, zhū bù fù jǐ zhě, lè chāng hóu ān jiàn bèi yǐ zuì, zì shā, guó chú.
商死后,连年日蚀、地震,直臣京兆尹王章上封事召开,讼商忠直无罪,言凤颛权蔽主。凤竟以法诛章,语在《元后传》。至元始中,王莽为安汉公,诛不附己者,乐昌侯安见被以罪,自杀,国除。
shǐ dān zì jūn zhòng, lǔ guó rén yě, xǐ dù líng. zǔ fù gōng yǒu nǚ dì, wǔ dì shí wéi wèi tài zǐ liáng dì, chǎn dào huáng kǎo. huáng kǎo zhě, xiào xuān dì fù yě. xuān dì wēi shí yī yǐ shǐ shì. yǔ zài shǐ liáng dì chuán. jí xuān dì jí zūn wèi, gōng yǐ sǐ, sān zi, gāo céng xuán. céng xuán jiē yǐ wài shǔ jiù ēn fēng: céng wèi jiāng líng hóu, xuán píng tái hóu. gāo shì zhōng, guì xìng, yǐ fā jǔ fǎn zhě dà sī mǎ huò yǔ gōng fēng lè líng hóu. xuān dì jí bìng, bài gāo wèi dà sī mǎ chē qí jiāng jūn, lǐng shàng shū shì. dì bēng, tài zǐ xí zūn hào, shì wèi xiào yuán dì. gāo fǔ zhèng wǔ nián, qǐ hái gǔ, cì ān chē sì mǎ huáng jīn, bà jiù dì. hōng, shì yuē ān hóu.
史丹字君仲,鲁国人也,徙杜陵。祖父恭有女弟,武帝时为卫太子良娣,产悼皇考。皇考者,孝宣帝父也。宣帝微时依倚史氏。语在《史良娣传》。及宣帝即尊位,恭已死,三子,高、曾、玄。曾、玄皆以外属旧恩封:曾为将陵侯,玄平台侯。高侍中,贵幸,以发举反者大司马霍禹功封乐陵侯。宣帝疾病,拜高为大司马、车骑将军,领尚书事。帝崩,太子袭尊号,是为孝元帝。高辅政五年,乞骸骨,赐安车驷马、黄金,罢就第。薨,谥曰安侯。
zì yuán dì wèi tài zǐ shí, dān yǐ fù gāo rèn wèi zhōng shù zǐ, shì cóng shí yú nián. yuán dì jí wèi, wèi fù mǎ dū wèi shì zhōng, chū cháng cān chéng, shén yǒu chǒng. shàng yǐ dān jiù chén, huáng kǎo wài shǔ, qīn xìn zhī, zhào dān hù tài zǐ jiā. shì shí, fù zhāo yí zi dìng táo gòng wáng yǒu cái yì, zǐ mǔ jù ài xìng, ér tài zǐ pō yǒu jiǔ sè zhī shī, mǔ wáng huáng hòu wú chǒng.
自元帝为太子时,丹以父高任为中庶子,侍从十余年。元帝即位,为驸马都尉侍中,出常骖乘,甚有宠。上以丹旧臣,皇考外属,亲信之,诏丹护太子家。是时,傅昭仪子定陶共王有材艺,子母俱爱幸,而太子颇有酒色之失,母王皇后无宠。
jiàn zhāo zhī hòu, yuán dì bèi jí, bù qīn zhèng shì, liú hǎo yīn yuè. huò zhì pí gǔ diàn xià, tiān zǐ zì lín xuān jiàn shàng, tuí tóng wán yǐ tī gǔ, shēng zhōng yán gǔ zhī jié. hòu gōng jí zuǒ yòu xí zhī yīn zhě mò néng wéi, ér dìng táo wáng yì néng zhī, shàng shù chēng qí cái. dān jìn yuē:" fán suǒ wèi cái zhě, mǐn ér hào xué, wēn gù zhī xīn, huáng tài le shì yě. ruò nǎi qì rén yú sī zhú gǔ pí zhī jiān, zé shì chén huì lǐ wēi gāo yú kuāng héng, kě xiàng guó yě." yú shì shàng hēi rán ér xiào. qí hòu, zhōng shān āi wáng hōng, tài zǐ qián diào. āi wáng zhě, dì zhī shǎo dì, yǔ tài zǐ yóu xué xiāng cháng dà. shàng wàng jiàn tài zǐ, gǎn niàn āi wáng, bēi bù néng zì zhǐ. tài zǐ jì zhì qián, bù āi. shàng dà hèn yuē:" ān yǒu rén bù cí rén ér kě fèng zōng miào wéi mín fù mǔ zhě hū!" shàng yǐ zé wèi dān. dān miǎn guān xiè shàng yuē:" chén chéng jiàn bì xià āi tòng zhōng shān wáng, zhì yǐ gǎn sǔn. xiàng zhě tài zǐ dāng jìn jiàn, chén qiè jiè shǔ wú tì qì, gǎn shāng bì xià. zuì nǎi zài chén, dāng sǐ." shàng yǐ wéi rán, yì nǎi jiě. dān zhī fǔ xiāng, jiē cǐ lèi yě.
建昭之后,元帝被疾,不亲政事,留好音乐。或置鼙鼓殿下,天子自临轩槛上,隤铜丸以擿鼓,声中严鼓之节。后宫及左右习知音者莫能为,而定陶王亦能之,上数称其材。丹进曰:“凡所谓材者,敏而好学,温故知新,皇太了是也。若乃器人于丝竹鼓鼙之间,则是陈惠、李微高于匡衡,可相国也。”于是上嘿然而笑。其后,中山哀王薨,太子前吊。哀王者,帝之少弟,与太子游学相长大。上望见太子,感念哀王,悲不能自止。太子既至前,不哀。上大恨曰:“安有人不慈仁而可奉宗庙为民父母者乎!”上以责谓丹。丹免冠谢上曰:“臣诚见陛下哀痛中山王,至以感损。向者太子当进见,臣窃戒属毋涕泣,感伤陛下。罪乃在臣,当死。”上以为然,意乃解。丹之辅相,皆此类也。
jìng níng yuán nián, shàng qǐn jí, fù zhāo yí jí dìng táo wáng cháng zài zuǒ yòu, ér huáng hòu tài zǐ xī dé jìn jiàn. shàng jí shāo qīn, yì hū hū bù píng, shù wèn shàng shū yǐ jǐng dì shí lì jiāo dōng wáng gù shì. shì shí, tài zǐ zhǎng jiù yáng píng hóu wáng fèng wèi wèi wèi shì zhōng, yǔ huáng hòu tài zǐ jiē yōu, bù zhī suǒ chū. dān yǐ qīn mì chén dé shì shì jí, hóu shàng jiān dú qǐn shí, dān zhí rù wò nèi, dùn shǒu fú qīng pú shàng, tì qì yán yuē:" huáng tài zǐ yǐ shì zhǎng lì, jī shí yú nián, míng hào xì yú bǎi xìng, tiān xià mò bù guī xīn chén zǐ. jiàn dìng táo wáng yǎ sù ài xìng, jīn zhě dào lù liú yán, wèi guó shēng yì, yǐ wéi tài zǐ yǒu dòng yáo zhī yì. shěn ruò cǐ, gōng qīng yǐ xià bì yǐ sǐ zhēng, bù fèng zhào. chén yuàn xiān cì sǐ yǐ shì qún chén!" tiān zǐ sù rén, bù rěn jiàn dān tì qì, yán yòu qiē zhì, shàng yì dà gǎn, kuì rán tài xī yuē:" wú rì kùn liè, ér tài zǐ liǎng wáng yòu shǎo, yì zhōng liàn liàn, yì hé bù niàn hū! rán wú yǒu cǐ yì. qiě huáng hòu jǐn shèn, xiān dì yòu ài tài zǐ, wú qǐ kě wéi zhǐ! fù mǎ dū wèi ān suǒ shòu cǐ yǔ?" dān jí què, dùn shǒu yuē:" yú chén qiè wén, zuì dāng sǐ!" shàng yīn nà, wèi dān yuē:" wú bìng jìn jiā, kǒng bù néng zì hái. shàn fǔ dào tài zǐ, wú wéi wǒ yì!" dān xū xī ér qǐ. tài zǐ yóu shì suì wèi sì yǐ.
竟宁元年,上寝疾,傅昭仪及定陶王常在左右,而皇后、太子希得进见。上疾稍侵,意忽忽不平,数问尚书以景帝时立胶东王故事。是时,太子长舅阳平侯王凤为卫尉、侍中,与皇后、太子皆忧,不知所出。丹以亲密臣得侍视疾,侯上间独寝时,丹直入卧内,顿首伏青蒲上,涕泣言曰:“皇太子以適长立,积十余年,名号系于百姓,天下莫不归心臣子。见定陶王雅素爱幸,今者道路流言,为国生意,以为太子有动摇之议。审若此,公卿以下必以死争,不奉诏。臣愿先赐死以示群臣!”天子素仁,不忍见丹涕泣,言又切至,上意大感,喟然太息曰:“吾日困劣,而太子、两王幼少,意中恋恋,亦何不念乎!然无有此议。且皇后谨慎,先帝又爱太子,吾岂可违指!驸马都尉安所受此语?”丹即却,顿首曰:“愚臣妾闻,罪当死!”上因纳,谓丹曰:“吾病浸加,恐不能自还。善辅道太子,毋违我意!”丹嘘唏而起。太子由是遂为嗣矣。
yuán dì jìng bēng, chéng dì chū jí wèi, zhuó dān wèi cháng lè wèi wèi, qiān yòu jiāng jūn, cì jué guān nèi hóu, shí yì sān bǎi hù, jǐ shì zhōng, hòu xǐ zuǒ jiāng jūn guāng lù dài fu. hóng jiā yuán nián, shàng suì xià zhào yuē:" fū bāo yǒu dé, shǎng yuán gōng, gǔ jīn tōng yì yě. zuǒ jiāng jūn dān wǎng shí dǎo zhèn yǐ zhōng zhèng, bǐng yì chún yī, jiù dé mào yān. qí fēng dān wèi wǔ yáng hóu, guó dōng hǎi tán zhī wǔ qiáng jù, hù qiān yī bǎi."
元帝竟崩,成帝初即位,擢丹为长乐卫尉,迁右将军,赐爵关内侯,食邑三百户,给事中,后徙左将军、光禄大夫。鸿嘉元年,上遂下诏曰:“夫褒有德,赏元功,古今通义也。左将军丹往时导朕以忠正,秉义醇一,旧德茂焉。其封丹为武阳侯,国东海郯之武强聚,户千一百。”
dān wéi rén zú zhī, kǎi tì ài rén, mào ruò tǎng dàng bù bèi, rán xīn shén jǐn mì, gù yóu dé xìn yú shàng. dān xiōng sì fù jué wèi hóu, ràng bù shòu fēn. dān jǐn dé fù cái, shēn yòu shí dà guó yì, zhòng yǐ jiù ēn, shù jiàn bāo shǎng, shǎng cì lèi qiān jīn, tóng nú yǐ bǎi shù, hòu fáng qī qiè shù shí rén, nèi shē yín, hǎo yǐn jiǔ, jí zī wèi shēng sè zhī lè. wèi jiāng jūn qián hòu shí liù nián, yǒng shǐ zhōng bìng qǐ hái gǔ, shàng cì cè yuē:" zuǒ jiāng jūn qǐn bìng bù shuāi, yuàn guī zhì jí, zhèn mǐn yǐ guān zhí zhī shì jiǔ liú jiāng jūn, shǐ gōng bù chōu. shǐ guāng lù xūn cì jiāng jūn huáng jīn wǔ shí jīn, ān chē sì mǎ, qí shàng jiàng jūn yìn shòu. yí zhuān jīng shén, wù jìn yī yào, yǐ fǔ bù shuāi."
丹为人足知,恺弟爱人,貌若傥荡不备,然心甚谨密,故尤得信于上。丹兄嗣父爵为侯,让不受分。丹尽得父财,身又食大国邑,重以旧恩,数见褒赏,赏赐累千金,僮奴以百数,后房妻妾数十人,内奢淫,好饮酒,极滋味声色之乐。为将军前后十六年,永始中病乞骸骨,上赐策曰:“左将军寝病不衰,愿归治疾,朕愍以官职之事久留将军,使躬不瘳。使光禄勋赐将军黄金五十斤,安车驷马,其上将军印绶。宜专精神,务近医药,以辅不衰。”
dān guī dì shù yuè hōng, shì yuē qǐng hóu. yǒu zǐ nán nǚ èr shí rén, jiǔ nán jiē yǐ dān rèn bìng wèi shì zhōng zhū cáo, qīn jìn zài zuǒ yòu. shǐ shì fán sì rén hóu, zhì qīng dài fū èr qiān dàn zhě shí yú rén, jiē qì wáng mǎng nǎi jué, wéi jiāng líng hóu céng wú zi, jué yú shēn yún.
丹归第数月薨,谥曰顷侯。有子男女二十人,九男皆以丹任并为侍中、诸曹,亲近在左右。史氏凡四人侯,至卿、大夫、二千石者十余人,皆讫王莽乃绝,唯将陵侯曾无子,绝于身云。
fù xǐ zì zhì yóu, hé nèi wēn rén yě, āi dì zǔ mǔ dìng táo fù tài hòu cóng fù dì. shǎo hào xué wèn, yǒu zhì xíng. āi dì lì wèi tài zǐ, chéng dì xuǎn xǐ wèi tài zǐ shù zǐ. āi dì chū jí wèi, yǐ xǐ wèi wèi wèi, qiān yòu jiāng jūn. shì shí, wáng mǎng wèi dà sī mǎ, qǐ hái gǔ, bì dì wài jiā. shàng jì tīng mǎng tuì, zhòng shù guī wàng yú xǐ. xǐ cóng dì kǒng xiāng hòu yàn qīn yǔ xǐ děng, ér nǚ wèi huáng hòu. yòu dì jiù yáng ān hóu dīng míng, jiē qīn yǐ wài shǔ fēng. xǐ zhí qiān chēng jí. fù tài hòu shǐ yǔ zhèng shì, xǐ shù jiàn zhī, yóu shì fù tài hòu bù yù lìng xǐ fǔ zhèng. shàng yú shì yòng zuǒ jiāng jūn shī dān dài wáng mǎng wèi dà sī mǎ, cì xǐ huáng jīn bǎi jīn shàng jiàng jūn yìn shòu, yǐ guāng lù dài fu yǎng bìng.
傅喜字稚游,河内温人也,哀帝祖母定陶傅太后从父弟。少好学问,有志行。哀帝立为太子,成帝选喜为太子庶子。哀帝初即位,以喜为卫尉,迁右将军。是时,王莽为大司马,乞骸骨,避帝外家。上既听莽退,众庶归望于喜。喜从弟孔乡侯晏亲与喜等,而女为皇后。又帝舅阳安侯丁明,皆亲以外属封。喜执谦称疾。傅太后始与政事,喜数谏之,由是傅太后不欲令喜辅政。上于是用左将军师丹代王莽为大司马,赐喜黄金百斤、上将军印绶,以光禄大夫养病。
dà sī kōng hé wǔ shàng shū lìng táng lín jiē shàng shū yán:" xǐ xíng yì xiū jié, zhōng chéng yōu guó, nèi fǔ zhī chén yě, jīn yǐ qǐn bìng, yī dàn qiǎn guī, zhòng shù shī wàng, jiē yuē fù shì xián zi, yǐ lùn yì bù hé yú dìng táo tài hòu gù tuì, bǎi liáo mò bù wéi guó hèn zhī. zhōng chén, shè jì zhī wèi, lǔ yǐ jì yǒu zhì luàn, chǔ yǐ zi yù qīng zhòng, wèi yǐ wú jì zhé chōng, xiàng yǐ fàn zēng cún wáng. gù chǔ kuà yǒu nán tǔ, dài jiǎ bǎi wàn, lín guó bù yǐ wéi nán, zi yù wèi jiāng, zé wén gōng cè xí ér zuò, jí qí sǐ yě, jūn chén xiāng qìng. bǎi wàn zhī zhòng, bù rú yī xián, gù qín xíng qiān jīn yǐ jiān lián pō, hàn sàn wàn jīn yǐ shū yà fù. xǐ lì yú cháo, bì xià zhī guāng huī, fù shì zhī fèi xìng yě." shàng yì zì zhòng zhī. míng nián zhēng yuè, nǎi xǐ shī dān wèi dà sī kōng, ér bài xǐ wèi dà sī mǎ, fēng gāo wǔ hòu.
大司空何武、尚书令唐林皆上书言:“喜行义修洁,忠诚忧国,内辅之臣也,今以寝病,一旦遣归,众庶失望,皆曰傅氏贤子,以论议不合于定陶太后故退,百寮莫不为国恨之。忠臣,社稷之卫,鲁以季友治乱,楚以子玉轻重,魏以无忌折冲,项以范增存亡。故楚跨有南土,带甲百万,邻国不以为难,子玉为将,则文公侧席而坐,及其死也,君臣相庆。百万之众,不如一贤,故秦行千金以间廉颇,汉散万金以疏亚父。喜立于朝,陛下之光辉,傅氏之废兴也。”上亦自重之。明年正月,乃徙师丹为大司空,而拜喜为大司马,封高武侯。
dīng fù jiāo shē, jiē jí xǐ zhī gōng jiǎn. yòu fù tài hòu yù qiú chēng zūn hào, yǔ chéng dì mǔ qí zūn, xǐ yǔ chéng xiàng kǒng guāng dà sī kōng shī dān gòng zhí zhèng yì. fù tài hòu dà nù, shàng bù dé yǐ, xiān miǎn shī dān yǐ gǎn dòng xǐ, xǐ zhōng bù shùn. hòu shù yuè, suì cè miǎn xǐ yuē:" jūn fǔ zhèng chū rù sān nián, wèi yǒu zhāo rán kuāng zhèn bù dǎi, ér běn cháo dà chén suì qí jiān xīn, jiù yóu jūn yān. qí shàng dà sī mǎ yìn shòu, jiù dì." fù tài hòu yòu zì zhào chéng xiàng yù shǐ yuē:" gāo wǔ hòu xǐ wú gōng ér fēng, nèi huái bù zhōng, fù xià wǎng shàng, yǔ gù dà sī kōng dān tóng xīn bèi pàn, fàng mìng pǐ zú, kuī sǔn dé huà, zuì è suī zài shè qián, bù yí fèng cháo qǐng, qí qiǎn jiù guó." hòu yòu yù duó xǐ hóu, shàng yì bù tīng.
丁、傅骄奢,皆嫉喜之恭俭。又傅太后欲求称尊号,与成帝母齐尊,喜与丞相孔光、大司空师丹共执正议。傅太后大怒,上不得已,先免师丹以感动喜,喜终不顺。后数月,遂策免喜曰:“君辅政出入三年,未有昭然匡朕不逮,而本朝大臣遂其奸心,咎由君焉。其上大司马印绶,就第。”傅太后又自诏丞相、御史曰:“高武侯喜无功而封,内怀不忠,附下罔上,与故大司空丹同心背畔,放命圮族,亏损德化,罪恶虽在赦前,不宜奉朝请,其遣就国。”后又欲夺喜侯,上亦不听。
xǐ zài guó sān suì yú, āi dì bēng, píng dì jí wèi, wáng mǎng yòng shì, miǎn fù shì gōng jué guī gù jùn, yàn jiāng qī zǐ xǐ hé pǔ. mǎng bái tài hòu xià zhào yuē:" gāo wǔ hòu xǐ zī xìng duān què, lùn yì zhōng zhí. suī yǔ gù dìng táo tài hòu yǒu shǔ, zhōng bù shùn zhǐ cóng xié, jiè rán shǒu jié, yǐ gù chì zhú jiù guó. chuán bù yún hū?' suì hán rán hòu zhī sōng bó zhī hòu diāo yě'. qí hái xǐ cháng ān, yǐ gù gāo ān hóu mò fǔ cì xǐ, wèi tè jìn, fèng cháo qǐng." xǐ suī wài jiàn bāo shǎng, gū lì yōu jù, hòu fù qiǎn jiù guó, yǐ shòu zhōng. mǎng cì shì yuē zhēn hóu. zǐ sì, mǎng bài nǎi jué.
喜在国三岁余,哀帝崩,平帝即位,王莽用事,免傅氏宫爵归故郡,晏将妻子徙合浦。莽白太后下诏曰:“高武侯喜姿性端悫,论议忠直。虽与故定陶太后有属,终不顺指从邪,介然守节,以故斥逐就国。传不云乎?‘岁寒然后知松伯之后凋也’。其还喜长安,以故高安侯莫府赐喜,位特进,奉朝请。”喜虽外见褒赏,孤立忧惧,后复遣就国,以寿终。莽赐谥曰贞侯。子嗣,莽败乃绝。
zàn yuē: zì yí yuán chéng āi wài qī xìng zhě, xǔ shǐ sān wáng dīng fù zhī jiā, jiē zhòng hóu lèi jiāng, qióng guì jí fù, jiàn qí wèi yǐ, wèi jiàn qí rén yě. yáng píng zhī wáng duō yǒu cái néng, hǎo shì mù míng, qí shì yóu shèng, kuàng guì zuì jiǔ. rán zhì yú mǎng, yì yǐ fù guó. wáng shāng yǒu gāng yì jié, fèi chù yǐ yōu sǐ, fēi qí zuì yě. shǐ dān fù zǐ xiāng jì, gāo yǐ zhòng hòu, wèi zhì sān gōng. dān zhī fǔ dào fù zhǔ, yǎn è yáng měi, fù huì shàn yì, suī sù rú dá shì wú yǐ jiā yān. jí qí lì fáng tà, rù wò nèi, tuī zhì chéng, fàn yán sè, dòng wù wàn shèng, zhuǎn yí dà móu, zú chéng tài zǐ, ān mǔ hòu zhī wèi." wú yán bù chóu", zhōng huò zhōng zhēn zhī bào. fù xǐ shǒu jié bù qīng, yì méng hòu diāo zhī shǎng. āi píng jì huì, huò fú sù zāi!
赞曰:自宜、元、成、哀外戚兴者,许、史、三王、丁、傅之家,皆重侯累将,穷贵极富,见其位矣,未见其人也。阳平之王多有材能,好事慕名,其势尤盛,旷贵最久。然至于莽,亦以覆国。王商有刚毅节,废黜以忧死,非其罪也。史丹父子相继,高以重厚,位至三公。丹之辅道副主,掩恶扬美,傅会善意,虽宿儒达士无以加焉。及其历房闼,入卧内,推至诚,犯颜色,动寤万乘,转移大谋,卒成太子,安母后之位。“无言不雠”,终获忠贞之报。傅喜守节不倾,亦蒙后凋之赏。哀、平际会,祸福速哉!