zhào guǎng hàn zì zǐ dōu, zhuō jùn lí wú rén yě, gù shǔ hé jiān. shǎo wèi jùn lì zhōu cóng shì, yǐ lián jié tōng mǐn xià shì wèi míng. jǔ mào cái, píng zhǔn lìng. chá lián wèi yáng dí lìng. yǐ zhì xíng yóu yì, qiān jīng fǔ dū wèi, shǒu jīng zhào yǐn. huì zhāo dì bēng, ér xīn fēng dù jiàn wèi jīng zhào yuàn, hù zuò píng líng fāng shàng. jiàn sù háo xiá, bīn kè wèi jiān lì, guǎng hàn wén zhī, xiān fēng gào. jiàn bù gǎi, yú shì shōu àn zhì fǎ. zhōng guì rén háo zhǎng zhě wèi qǐng wú bù zhì, zhōng wú suǒ tīng. zōng zú bīn kè móu yù cuàn qǔ, guǎng hàn jǐn zhī qí jì yì zhǔ míng qǐ jū, shǐ lì gào yuē: ruò jì rú cǐ, qiě bìng miè jiā. lìng shù lì jiāng jiàn qì shì, mò gǎn jìn zhě. jīng shī chēng zhī.
趙廣漢字子都,涿郡蠡吾人也,故屬河間。少為郡吏、州從事,以廉潔通敏下士為名。舉茂材,平準令。察廉為陽翟令。以治行尤異,遷京輔都尉,守京兆尹。會昭帝崩,而新豐杜建為京兆掾,護作平陵方上。建素豪俠,賓客為奸利,廣漢聞之,先風告。建不改,於是收案致法。中貴人豪長者為請無不至,終無所聽。宗族賓客謀欲篡取,廣漢盡知其計議主名起居,使吏告曰:「若計如此,且並滅家。」令數吏將建棄市,莫敢近者。京師稱之。
shì shí, chāng yì wáng zhēng jí wèi, xíng yín luàn, dà jiāng jūn huò guāng yǔ qún chén gòng fèi wáng, zūn lì xuān dì. guǎng hàn yǐ yǔ yì dìng cè, cì jué guān nèi hóu. qiān yǐng chuān tài shǒu. jùn dà xìng yuán chǔ zōng zú héng zì, bīn kè fàn wèi dào zéi, qián èr qiān dàn mò néng qín zhì. guǎng hàn jì zhì shù yuè, zhū yuán chǔ shǒu è, jùn zhōng zhèn lì.
是時,昌邑王征即位,行淫亂,大將軍霍光與群臣共廢王,尊立宣帝。廣漢以與議定策,賜爵關內侯。遷潁川太守。郡大姓原、褚宗族橫恣,賓客犯為盜賊,前二千石莫能禽制。廣漢既至數月,誅原、褚首惡,郡中震慄。
xiān shì, yǐng chuān háo jié dà xìng xiāng yǔ wèi hūn yīn, lì sú péng dǎng. guǎng hàn huàn zhī, lì shǐ qí zhōng kě yòng zhě shòu jì, chū yǒu àn wèn, jì dé zuì míng, xíng fǎ fá zhī, guǎng hàn gù lòu xiè qí yǔ, lìng xiāng yuàn jiù. yòu jiào lì wèi xiàng tóng, jí dé tóu shū, xuē qí zhǔ míng, ér tuō yǐ wèi háo jié dà xìng zǐ dì suǒ yán. qí hòu qiáng zōng dà zú jiā jiā jié wèi chóu chóu, jiān dǎng sàn luò, fēng sú dà gǎi. lì mín xiāng gào jié, guǎng hàn dé yǐ wèi ěr mù, dào zéi yǐ gù bù fā, fā yòu zhé dé. yī qiè zhì lǐ, wēi míng liú wén, jí xiōng nú jiàng zhě yán xiōng nú zhōng jiē wén guǎng hàn.
先是,潁川豪傑大姓相與為婚姻,吏俗朋黨。廣漢患之,厲使其中可用者受記,出有案問,既得罪名,行法罰之,廣漢故漏泄其語,令相怨咎。又教吏為缿筩,及得投書,削其主名,而托以為豪桀大姓子弟所言。其後強宗大族家家結為仇讎,奸黨散落,風俗大改。吏民相告訐,廣漢得以為耳目,盜賊以故不發,發又輒得。一切治理,威名流聞,及匈奴降者言匈奴中皆聞廣漢。
běn shǐ èr nián, hàn fā wǔ jiāng jūn jī xiōng nú, zhēng qiǎn guǎng hàn yǐ tài shǒu jiāng bīng, shǔ pú lèi jiāng jūn zhào chōng guó. cóng jūn hái, fù yòng shǒu jīng zhào yǐn, mǎn suì wèi zhēn.
本始二年,漢發五將軍擊匈奴,征遣廣漢以太守將兵,屬蒲類將軍趙充國。從軍還,復用守京兆尹,滿歲為真。
guǎng hàn wèi èr qiān dàn, yǐ hé yán jiē shì, qí wèi jiàn dài yù lì, yīn qín shén bèi. shì tuī gōng shàn, guī zhī yú xià, yuē: mǒu yuàn qīng suǒ wèi, fēi èr qiān dàn suǒ jí. xíng zhī fā yú zhì chéng. lì jiàn zhě jiē shū xiě xīn fù, wú suǒ yǐn nì, xián yuàn wèi yòng. jiāng pū wú suǒ bì. guǎng hàn cōng míng, jiē zhī qí néng zhī suǒ yí, jǐn lì yǔ fǒu. qí huò fù zhě, zhé xiān wén zhī, fēng yù bù gǎi, nǎi shōu bǔ zhī, wú suǒ táo, àn zhī zuì lì jù, jí shí fú gū.
廣漢為二千石,以和顏接士,其尉薦待遇吏,殷勤甚備。事推功善,歸之於下,曰:「某掾卿所為,非二千石所及。」行之發於至誠。吏見者皆輸寫心腹,無所隱匿,咸願為用。僵仆無所避。廣漢聰明,皆知其能之所宜,盡力與否。其或負者,輒先聞知,風諭不改,乃收捕之,無所逃,按之罪立具,即時伏辜。
guǎng hàn wèi rén qiáng lì, tiān xìng jīng yú lì zhí. jiàn lì mín, huò yè bù qǐn zhì dàn. yóu shàn wèi gōu jù, yǐ dé shì qíng. gōu jù zhě, shè yù zhī mǎ jiǎ, zé xiān wèn gǒu, yǐ wèn yáng, yòu wèn niú, rán hòu jí mǎ, cān wǔ qí jiǎ, yǐ lèi xiāng zhǔn, zé zhī mǎ zhī guì jiàn bù shī shí yǐ. wéi guǎng hàn zhì jīng néng xíng zhī, tā rén xiào zhě mò néng jí. jùn zhōng dào zéi, lǘ lǐ qīng xiá, qí gēn zhū kū xué suǒ zài, jí lì shòu qǔ qǐng qiú zhū liǎng zhī jiān, jiē zhī zhī. zhǎng ān shào nián shù rén huì qióng lǐ kōng shě móu gòng jié rén, zuò yǔ wèi qì, guǎng hàn shǐ lì bǔ zhì jù fú. fù rén sū huí wèi láng, èr rén jié zhī. yǒu qīng, guǎng hàn jiāng lì dào jiā, zì lì tíng xià, shǐ zhǎng ān chéng gōng shē kòu táng hù xiǎo zéi, yuē: jīng zhào yǐn zhào jūn xiè liǎng qīng, wú dé shā zhì, cǐ sù wèi chén yě. shì zhì, shù shǒu, dé shàn xiāng yù, xìng féng shè lìng, huò shí jiě tuō. èr rén jīng è, yòu sù wén guǎng hàn míng, jí kāi hù chū, xià táng kòu tóu, guǎng hàn guì xiè yuē: xìng quán huó láng, shén hòu! sòng yù, chì lì jǐn yù, gěi jiǔ ròu. zhì dōng dāng chū sǐ, yù wèi diào guān, gěi liǎn zàng jù, gào yǔ zhī, jiē yuē: sǐ wú suǒ hèn!
廣漢為人強力,天性精於吏職。見吏民,或夜不寢至旦。尤善為鈎距,以得事情。鈎距者,設欲知馬賈,則先問狗,已問羊,又問牛,然後及馬,參伍其賈,以類相准,則知馬之貴賤不失實矣。唯廣漢至精能行之,他人效者莫能及。郡中盜賊,閭里輕俠,其根株窟穴所在,及吏受取請求銖兩之奸,皆知之。長安少年數人會窮里空舍謀共劫人,坐語未訖,廣漢使吏捕治具服。富人蘇回為郎,二人劫之。有傾,廣漢將吏到家,自立庭下,使長安丞龔奢叩堂戶曉賊,曰:「京兆尹趙君謝兩卿,無得殺質,此宿衛臣也。釋質,束手,得善相遇,幸逢赦令,或時解脫。」二人驚愕,又素聞廣漢名,即開戶出,下堂叩頭,廣漢跪謝曰:「幸全活郎,甚厚!」送獄,敕吏謹遇,給酒肉。至冬當出死,豫為調棺,給斂葬具,告語之,皆曰:「死無所恨!」
guǎng hàn cháng jì zhào hú dōu tíng zhǎng, hú dōu tíng zhǎng xī zhì jiè shàng, jiè shàng tíng zhǎng xì yuē: zhì fǔ, wèi wǒ duō xiè wèn zhào jūn. tíng zhǎng jì zhì, guǎng hàn yǔ yǔ, wèn shì bì, wèi yuē: jiè shàng tíng zhǎng jì shēng xiè wǒ, hé yǐ bù wèi zhì wèn? tíng zhǎng kòu tóu fú shí yǒu zhī. guǎng hàn yīn yuē: hái wèi wú xiè jiè shàng tíng zhǎng, miǎn sī zhí shì, yǒu yǐ zì xiào, jīng zhào bù wàng qīng hòu yì. qí fā jiān tī fú rú shén, jiē cǐ lèi yě.
廣漢嘗記召湖都亭長,湖都亭長西至界上,界上亭長戲曰:「至府,為我多謝問趙君。」亭長既至,廣漢與語,問事畢,謂曰:「界上亭長寄聲謝我,何以不為致問?」亭長叩頭服實有之。廣漢因曰:「還為吾謝界上亭長,勉思職事,有以自效,京兆不忘卿厚意。」其發奸擿伏如神,皆此類也。
guǎng hàn zòu qǐng, lìng zhǎng ān yóu jiǎo yù lì zhì bǎi shí, qí hòu bǎi shí lì jiē chà zì zhòng, bù gǎn wǎng fǎ wàng jì liú rén. jīng zhào zhèng qīng, lì mín chēng zhī bù róng kǒu. zhǎng lǎo chuán yǐ wèi zì hàn xìng zhì jīng zhào zhě mò néng jí. zuǒ féng yì yòu fú fēng jiē zhì zhǎng ān zhōng, fàn fǎ zhě cóng jī xǐ guò jīng zhào jiè. guǎng hàn tàn yuē: luàn wú zhì zhě, cháng èr fǔ yě! chéng lìng guǎng hàn de jiān zhì zhī, zhí chà yì ěr.
廣漢奏請,令長安游徼獄吏秩百石,其後百石吏皆差自重,不敢枉法妄系留人。京兆政清,吏民稱之不容口。長老傳以為自漢興治京兆者莫能及。左馮翊、右扶風皆治長安中,犯法者從跡喜過京兆界。廣漢嘆曰:「亂吾治者,常二輔也!誠令廣漢得兼治之,直差易耳。」
chū, dà jiāng jūn huò guāng bǐng zhèng, guǎng hàn shì guāng. jí guāng hōng hòu, guǎng hàn xīn zhī wēi zhǐ, fà zhǎng ān lì zì jiāng, yǔ jù zhì guāng zǐ bó lù hóu yǔ dì, zhí tū rù qí mén, sōu suǒ sī tú gū, chuí pò lú yīng, fǔ zhǎn qí mén guān ér qù. shí, guāng nǚ wèi huáng hòu, wén zhī, duì dì tì qì. dì xīn shàn zhī, yǐ zhào wèn guǎng hàn. guǎng hàn yóu shì qīn fàn guì qī dà chén. suǒ jū hǎo yòng shì lì zi sūn xīn jìn nián shào zhě, zhuān lì qiáng zhuàng fēng qì, jiàn shì fēng shēng, wú suǒ huí bì, lǜ duō guǒ gǎn zhī jì, mò wèi chí nán. guǎng hàn zhōng yǐ cǐ bài.
初,大將軍霍光秉政,廣漢事光。及光薨後,廣漢心知微指,髮長安吏自將,與俱至光子博陸侯禹第,直突入其門,廋索私屠酤,椎破盧罌,斧斬其門關而去。時,光女為皇后,聞之,對帝涕泣。帝心善之,以召問廣漢。廣漢由是侵犯貴戚大臣。所居好用世吏子孫新進年少者,專厲強壯鋒氣,見事風生,無所迴避,率多果敢之計,莫為持難。廣漢終以此敗。
chū, guǎng hàn kè sī gū jiǔ zhǎng ān shì, chéng xiàng lì zhú qù, kè yí nán zǐ sū xián yán zhī, yǐ yǔ guǎng hàn. guǎng hàn shǐ zhǎng ān chéng àn xián, wèi shǐ yǔ gù hé xián wèi qí shì tún bà shàng, bù yì tún suǒ, fá jūn xìng. xián fù shàng shū sòng zuì, gào guǎng hàn, shì xià yǒu sī fù zhì, yǔ zuò yào zhǎn, qǐng dài bǔ guǎng hàn. yǒu zhào jí xùn, cí fú, huì shè, biǎn zhì yī děng. guǎng hàn yí qí yì zi róng chù jiào lìng, hòu yǐ tā fǎ lùn shā chù. rén shàng shū yán zhī, shì xià chéng xiàng yù shǐ, àn yàn shén jí. guǎng hàn shǐ suǒ qīn xìn zhǎng ān rén wèi chéng xiàng fǔ mén zú, lìng wēi sī chéng xiàng mén nèi bù fǎ shì. dì jié sān nián qī yuè zhōng, chéng xiàng fù bì yǒu guò, zì jiǎo sǐ. guǎng hàn wén zhī, yí chéng xiàng fū rén dù shā zhī fǔ shě. ér chéng xiàng fèng zhāi zhòu rù miào cí, guǎng hàn dé cǐ, shǐ zhōng láng zhào fèng shòu fēng xiǎo chéng xiàng, yù yǐ xié zhī, wú lìng qióng zhèng jǐ shì. chéng xiàng bù tīng, àn yàn yù jí. guǎng hàn yù gào zhī. xiān wèn tài shǐ zhī xīng qì zhě, yán jīn nián dāng yǒu lù sǐ dà chén, guǎng hàn jí shàng shū gào chéng xiàng zuì. zhì yuē: xià jīng zhào yǐn zhì. guǎng hàn zhī shì pò qiè, suì zì jiāng lì zú tū rù chéng xiàng fǔ, zhào qí fū rén guì tíng xià shòu cí, shōu nú bì shí yú rén qù, zé yǐ shā bì shì. chéng xiàng wèi xiāng shàng shū zì chén: qī shí bù shā bì. guǎng hàn shù fàn zuì fǎ bù fú gū, yǐ zhà qiǎo pò xié chén xiāng, xìng chén xiāng kuān bù zòu. yuàn xià míng shǐ zhě zhì guǎng hàn suǒ yàn chén xiāng jiā shì. shì xià tíng wèi zhì, shí chéng xiàng zì yǐ guò qiǎn chī fù bì, chū zhì wài dì nǎi sǐ, bù rú guǎng hàn yán. sī zhí xiāo wàng zhī hé zòu: guǎng hàn cuī rǔ dà chén, yù yǐ jié chí fèng gōng, nì jié shāng huà, bù dào. xuān dì è zhī. xià guǎng hàn tíng wèi yù, yòu zuò zéi shā bù gū, jū yù gù bù yǐ shí, shàn chì chú qí shì fá jūn xìng shù zuì. tiān zǐ kě qí zòu. lì mín shǒu què hào qì zhě shù wàn rén, huò yán: chén shēng wú yì xiàn guān, yuàn dài zhào jīng zhào sǐ, shǐ de mù yǎng xiǎo mín. guǎng hàn jìng zuò yào zhǎn.
初,廣漢客私酤酒長安市,丞相吏逐去,客疑男子蘇賢言之,以語廣漢。廣漢使長安丞按賢,尉史禹故劾賢為騎士屯霸上,不詣屯所,乏軍興。賢父上書訟罪,告廣漢,事下有司復治,禹坐要斬,請逮捕廣漢。有詔即訊,辭服,會赦,貶秩一等。廣漢疑其邑子榮畜教令,後以他法論殺畜。人上書言之,事下丞相御史,案驗甚急。廣漢使所親信長安人為丞相府門卒,令微司丞相門內不法事。地節三年七月中,丞相傅婢有過,自絞死。廣漢聞之,疑丞相夫人妒殺之府舍。而丞相奉齋酎入廟祠,廣漢得此,使中郎趙奉壽風曉丞相,欲以脅之,毋令窮正己事。丞相不聽,按驗愈急。廣漢欲告之。先問太史知星氣者,言今年當有戮死大臣,廣漢即上書告丞相罪。制曰:「下京兆尹治。」廣漢知事迫切,遂自將吏卒突入丞相府,召其夫人跪庭下受辭,收奴婢十餘人去,責以殺婢事。丞相魏相上書自陳:「妻實不殺婢。廣漢數犯罪法不伏辜,以詐巧迫脅臣相,幸臣相寬不奏。願下明使者治廣漢所驗臣相家事。」事下廷尉治,實丞相自以過譴笞傅婢,出至外弟乃死,不如廣漢言。司直蕭望之劾奏:「廣漢摧辱大臣,欲以劫持奉公,逆節傷化,不道。」宣帝惡之。下廣漢廷尉獄,又坐賊殺不辜,鞠獄故不以實,擅斥除騎士乏軍興數罪。天子可其奏。吏民守闕號泣者數萬人,或言:「臣生無益縣官,願代趙京兆死,使得牧養小民。」廣漢竟坐要斬。
guǎng hàn suī zuò fǎ zhū, wèi jīng zhào yǐn lián míng, wēi zhì háo qiáng, xiǎo mín dé zhí. bǎi xìng zhuī sī, gē zhī zhì jīn.
廣漢雖坐法誅,為京兆尹廉明,威制豪強,小民得職。百姓追思,歌之至今。
yǐn wēng guī zì zi xiōng, hé dōng píng yáng rén yě, xǐ dù líng. wēng guī shǎo gū, yǔ jì fù jū. wèi yù xiǎo lì, xiǎo xí wén fǎ. xǐ jī jiàn, rén mò néng dāng. shì shí, dà jiāng jūn huò guāng bǐng zhèng, zhū huò zài píng yáng, nú kè chí dāo bīng rù shì dòu biàn, lì bù néng jìn, jí wēng guī wèi shì lì, mò gǎn fàn zhě. gōng lián bù shòu kuì, bǎi jiǎ wèi zhī.
尹翁歸字子兄,河東平陽人也,徙杜陵。翁歸少孤,與季父居。為獄小吏,曉習文法。喜擊劍,人莫能當。是時,大將軍霍光秉政,諸霍在平陽,奴客持刀兵入市斗變,吏不能禁,及翁歸為市吏,莫敢犯者。公廉不受饋,百賈畏之。
hòu qù lì jū jiā. huì tián yán nián wèi hé dōng tài shǒu, xíng xiàn zhì píng yáng, xī zhào gù lì wǔ liù shí rén, yán nián qīn lín jiàn, lìng yǒu wén zhě dōng, yǒu wǔ zhě xī. yuè shù shí rén, cì dào wēng guī, dú fú bù kěn qǐ, duì yuē: wēng guī wén wǔ jiān bèi, wéi suǒ shī shè. gōng cáo yǐ wèi cǐ lì jù áo bù xùn, yán nián yuē hé shāng? suì zhào shàng cí wèn, shén qí qí duì, chú bǔ zú shǐ, biàn cóng guī fǔ. àn shì fā jiān, qióng jìng shì qíng, yán nián dà zhòng zhī, zì yǐ néng bù jí wēng guī, xǐ shǔ dū yóu. hé dōng èr shí bā xiàn, fēn wèi liǎng bù, hóng rú bù fén běi, wēng guī bù fén nán. suǒ jǔ yīng fǎ, dé qí zuì gū, shǔ xiàn zhǎng lì suī zhōng shāng, mò yǒu yuàn zhě. jǔ lián wèi gōu shì wèi, lì shǒu jùn zhōng, suǒ jū zhì lǐ, qiān bǔ dōu nèi lìng, jǔ lián wèi hóng nóng dū wèi.
後去吏居家。會田延年為河東太守,行縣至平陽,悉召故吏五六十人,延年親臨見,令有文者東,有武者西。閱數十人,次到翁歸,獨伏不肯起,對曰:「翁歸文武兼備,唯所施設。」功曹以為此吏倨敖不遜,延年曰「何傷?」遂召上辭問,甚奇其對,除補卒史,便從歸府。案事發奸,窮竟事情,延年大重之,自以能不及翁歸,徙署督郵。河東二十八縣,分為兩部,閎孺部汾北,翁歸部汾南。所舉應法,得其罪辜,屬縣長吏雖中傷,莫有怨者。舉廉為緱氏尉,歷守郡中,所居治理,遷補都內令,舉廉為弘農都尉。
zhēng bài dōng hǎi tài shǒu, guò cí tíng wèi yú dìng guó. dìng guó jiā zài dōng hǎi, yù shǔ tuō yì zi liǎng rén, lìng zuò hòu táng dài jiàn. dìng guó yǔ wēng guī yǔ zhōng rì, bù gǎn jiàn qí yì zi. jì qù, dìng guó nǎi wèi yì zǐ yuē: cǐ xián jiāng, rǔ bù rèn shì yě, yòu bù kě gàn yǐ sī.
征拜東海太守,過辭廷尉於定國。定國家在東海,欲屬託邑子兩人,令坐後堂待見。定國與翁歸語終日,不敢見其邑子。既去,定國乃謂邑子曰:「此賢將,汝不任事也,又不可干以私。」
wēng guī zhì dōng hǎi míng chá, jùn zhōng lì mín xián bù xiào, jí jiān xié zuì míng jǐn zhī zhī, xiàn xiàn gè yǒu jì jí. zì tīng qí zhèng, yǒu jí míng zé shǎo huǎn zhī, lì mín xiǎo jiě, zhé pī jí. xiàn xiàn shōu qǔ xiá lì háo mín, àn zhì qí zuì, gāo zhì yú sǐ. shōu qǔ rén bì yú qiū dōng kè lì dà huì zhōng, jí chū xíng xiàn, bù yǐ wú shì shí. qí yǒu suǒ qǔ yě, yǐ yī jǐng bǎi, lì mín jiē fú, kǒng jù gǎi háng zì xīn. dōng hǎi dà háo tán xǔ zhòng sūn wèi jiān huá, luàn lì zhì, jùn zhōng kǔ zhī. èr qiān dàn yù bǔ zhě, zhé yǐ lì shì biàn zhà zì jiě, zhōng mò néng zhì. wēng guī zhì, lùn qì zhòng sūn shì, yī jùn bù lì, mò gǎn fàn jìn. dōng hǎi dà zhì.
翁歸治東海明察,郡中吏民賢不肖,及奸邪罪名盡知之,縣縣各有記籍。自聽其政,有急名則少緩之,吏民小解,輒披籍。縣縣收取黠吏豪民,案致其罪,高至於死。收取人必於秋冬課吏大會中,及出行縣,不以無事時。其有所取也,以一警百,吏民皆服,恐懼改行自新。東海大豪郯許仲孫為奸猾,亂吏治,郡中苦之。二千石欲捕者,輒以力勢變詐自解,終莫能制。翁歸至,論棄仲孫市,一郡怖栗,莫敢犯禁。東海大治。
yǐ gāo dì rù shǒu yòu fú fēng, mǎn suì wèi zhēn. xuǎn yòng lián píng jí jiān lì yǐ wèi yòu zhí, jiē dài yǐ lǐ, hǎo è yǔ tóng zhī qí fù wēng guī, fá yì bì xíng. zhì rú zài dōng hǎi gù jī, jiān xié zuì míng yì xiàn xiàn yǒu míng jí. dào zéi fā qí bǐ wǔ zhōng, wēng guī zhé zhào qí xiàn zhǎng lì, xiǎo gào yǐ jiān xiá zhǔ míng, jiào shǐ yòng lèi tuī jī dào zéi suǒ guò dǐ, lèi cháng rú wēng guī yán, wú yǒu yí tuō. huǎn yú xiǎo ruò, jí yú háo qiáng. háo qiáng yǒu lùn zuì, shū zhǎng chù guān, shǐ zhuó cuò, zé yǐ yuán chéng, bù dé qǔ dài. bù zhōng chéng, zhé chī dū, jí zhě zhì yǐ fū zì jǐng ér sǐ. jīng shī wèi qí wēi yán, fú fēng dà zhì, dào zéi kè cháng wèi sān fǔ zuì.
以高第入守右扶風,滿歲為真。選用廉平疾奸吏以為右職,接待以禮,好惡與同之;其負翁歸,罰亦必行。治如在東海故跡,奸邪罪名亦縣縣有名籍。盜賊發其比伍中,翁歸輒召其縣長吏,曉告以奸黠主名,教使用類推跡盜賊所過抵,類常如翁歸言,無有遺脫。緩於小弱,急於豪強。豪強有論罪,輸掌畜官,使斫莝,責以員程,不得取代。不中程,輒笞督,極者至以鈇自剄而死。京師畏其威嚴,扶風大治,盜賊課常為三輔最。
wēng guī wèi zhèng suī rèn xíng, qí zài gōng qīng zhī jiān qīng jié zì shǒu, yǔ bù jí sī, rán wēn liáng qiān tuì, bù yǐ xíng néng jiāo rén, shén dé míng yù yú cháo tíng. shì shì shù suì, yuán kāng sì nián bìng zú. jiā wú yú cái, tiān zǐ xián zhī, zhì zhào yù shǐ: zhèn sù xìng yè mèi, yǐ qiú xián wèi yòu, bù yì qīn shū jìn yuǎn, wù zài ān mín ér yǐ. fú fēng wēng guī lián píng xiāng zhèng, zhì mín yì děng, zǎo yāo bù suí, bù dé zhōng qí gōng yè, zhèn shén lián zhī. qí cì wēng guī zi huáng jīn bǎi jīn, yǐ fèng qí jì cí.
翁歸為政雖任刑,其在公卿之間清潔自守,語不及私,然溫良謙退,不以行能驕人,甚得名譽於朝廷。視事數歲,元康四年病卒。家無餘財,天子賢之,制詔御史:「朕夙興夜寐,以求賢為右,不異親疏近遠,務在安民而已。扶風翁歸廉平鄉正,治民異等,早夭不遂,不得終其功業,朕甚憐之。其賜翁歸子黃金百斤,以奉其祭祠。」
wēng guī sān zi jiē wèi jùn shǒu. shǎo zǐ cén lì wèi jiǔ qīng, zhì hòu jiāng jūn. ér hóng rú yīng zhì guǎng líng xiāng, yǒu zhì míng. yóu shì shì chēng tián yán nián wèi zhī rén.
翁歸三子皆為郡守。少子岑歷位九卿,至後將軍。而閎孺應至廣陵相,有治名。由是世稱田延年為知人。
hán yán shòu zì zhǎng gōng, yàn rén yě, xǐ dù líng. shǎo wèi jùn wén xué. fù yì wèi yàn láng zhōng. cì wáng zhī móu nì yě, yì jiàn ér sǐ, yàn rén mǐn zhī. shì shí, zhāo dì fù yú chūn qiū, dà jiāng jūn huò guāng chí zhèng, zhēng jùn guó xián liáng wén xué, wèn yǐ dé shī. shí wèi xiāng yǐ wén xué duì cè, yǐ wèi shǎng fá suǒ yǐ quàn shàn jìn è, zhèng zhī běn yě. rì zhě yàn wáng wèi wú dào, hán yì chū shēn qiáng jiàn, wèi wáng suǒ shā. yì wú bǐ gàn zhī qīn ér dǎo bǐ gàn zhī jié, yí xiǎn shǎng qí zi, yǐ shì tiān xià, míng wèi rén chén zhī yì. guāng nà qí yán, yīn zhuó yán shòu wèi jiàn dài fū, qiān huái yáng tài shǒu. zhì shén yǒu míng, xǐ yǐng chuān.
韓延壽字長公,燕人也,徙杜陵。少為郡文學。父義為燕郎中。刺王之謀逆也,義諫而死,燕人閔之。是時,昭帝富於春秋,大將軍霍光持政,征郡國賢良、文學,問以得失。時魏相以文學對策,以為「賞罰所以勸善禁惡,政之本也。日者燕王為無道,韓義出身強諫,為王所殺。義無比干之親而蹈比干之節,宜顯賞其子,以示天下,明為人臣之義。」光納其言,因擢延壽為諫大夫,遷淮陽太守。治甚有名,徙潁川。
yǐng chuān duō háo qiáng, nán zhì, guó jiā cháng wèi xuǎn liáng èr qiān dàn. xiān shì, zhào guǎng hàn wèi tài shǒu, huàn qí sú duō péng dǎng, gù gòu huì lì mín, lìng xiāng gào jié, yī qiè yǐ wèi cōng míng, yǐng chuān yóu shì yǐ wèi sú, mín duō yuàn chóu. yán shòu yù gēng gǎi zhī, jiào yǐ lǐ ràng, kǒng bǎi xìng bù cóng, nǎi lì zhào jùn zhōng zhǎng lǎo wèi xiāng lǐ suǒ xìn xiàng zhě shù shí rén, shè jiǔ jù shí, qīn yǔ xiāng duì, jiē yǐ lǐ yì, rén rén wèn yǐ yáo sú, mín suǒ jí kǔ, wèi chén hé mù qīn ài xiāo chú yuàn jiù zhī lù. zhǎng lǎo jiē yǐ wèi biàn, kě shī xíng, yīn yǔ yì dìng jià qǔ sàng jì yí pǐn, lüè yī gǔ lǐ, bù dé guò fǎ. yán shòu yú shì lìng wén xué xiào guān zhū shēng pí biàn zhí zǔ dòu, wèi lì mín xíng sàng jià qǔ lǐ. bǎi xìng zūn yòng qí jiào, mài ǒu chē mǎ xià lǐ wěi wù zhě, qì zhī shì dào. shù nián, xǐ wèi dōng jùn tài shǒu, huáng bà dài yán shòu jū yǐng chuān, bà yīn qí jī ér dà zhì.
潁川多豪強,難治,國家常為選良二千石。先是,趙廣漢為太守,患其俗多朋黨,故構會吏民,令相告訐,一切以為聰明,潁川由是以為俗,民多怨仇。延壽欲更改之,教以禮讓,恐百姓不從,乃歷召郡中長老為鄉里所信向者數十人,設酒具食,親與相對,接以禮意,人人問以謠俗,民所疾苦,為陳和睦親愛、銷除怨咎之路。長老皆以為便,可施行,因與議定嫁娶、喪祭儀品,略依古禮,不得過法。延壽於是令文學校官諸生皮弁執俎豆,為吏民行喪嫁娶禮。百姓遵用其教,賣偶車馬下里偽物者,棄之市道。數年,徙為東郡太守,黃霸代延壽居潁川,霸因其跡而大治。
yán shòu wèi lì, shàng lǐ yì, hào gǔ jiào huà, suǒ zhì bì pìn qí xián shì, yǐ lǐ dài yòng, guǎng móu yì, nà jiàn zhēng jǔ xíng sàng ràng cái, biǎo xiào dì yǒu xíng xiū zhì xué guān, chūn qiū xiāng shè, chén zhōng gǔ guǎn xián, shèng shēng jiàng yī ràng, jí dōu shì jiǎng wǔ, shè fǔ chéng jīng qí, xí shè yù zhī shì, zhì chéng guō, shōu fù zū, xiān míng bù gào qí rì, yǐ qī huì wèi dà shì, lì mín jìng wèi qū xiāng zhī. yòu zhì zhèng wǔ zhǎng, xiāng shuài yǐ xiào dì, bù dé shě jiān rén. lǘ lǐ qiān bǎi yǒu fēi cháng, lì zhé wén zhī, jiān rén mò gǎn rù jiè. qí shǐ ruò fán, hòu lì wú zhuī bǔ zhī kǔ, mín wú chuí chǔ zhī yōu, jiē biàn ān zhī. jiē dài xià lì, ēn shī shén hòu ér yuē shì míng. huò qī fù zhī zhě, yán shòu tòng zì kè zé: qǐ qí fù zhī, hé yǐ zhì cǐ? lì wén zhě zì shāng huǐ, qí xiàn wèi zhì zì cì sǐ. jí mén xià yuàn zì jǐng, rén jiù bù shū, yīn yīn bù néng yán. yán shòu wén zhī, duì yuàn shǐ tì qì, qiǎn lì yī zhì shì, hòu fù qí jiā.
延壽為吏,上禮義,好古教化,所至必聘其賢士,以禮待用,廣謀議,納諫爭;舉行喪讓財,表孝弟有行;修治學官,春秋鄉射,陳鐘鼓管弦,盛升降揖讓,及都試講武,設斧鋮旌旗,習射御之事,治城郭,收賦租,先明布告其日,以期會為大事,吏民敬畏趨鄉之。又置正、五長,相率以孝弟,不得舍奸人。閭里仟佰有非常,吏輒聞知,奸人莫敢入界。其始若煩,後吏無追捕之苦,民無箠楚之憂,皆便安之。接待下吏,恩施甚厚而約誓明。或欺負之者,延壽痛自刻責:「豈其負之,何以至此?」吏聞者自傷悔,其縣尉至自刺死。及門下掾自剄,人救不殊,因瘖不能言。延壽聞之,對掾史涕泣,遣吏醫治視,厚復其家。
yán shòu cháng chū, lín shàng chē, qí lì yī rén hòu zhì, chì gōng cáo yì fá bái. hái zhì fǔ mén, mén zú dāng chē, yuàn yǒu suǒ yán. yán shòu zhǐ chē wèn zhī, zú yuē: xiào jīng yuē: zī yú shì fù yǐ shì jūn, ér jìng tóng, gù mǔ qǔ qí ài, ér jūn qǔ qí jìng, jiān zhī zhě fù yě. jīn dàn míng fǔ zǎo jià, jiǔ zhù wèi chū, qí lì fù lái zhì fǔ mén, bù gǎn rù. qí lì wén zhī, qū zǒu chū yè, shì huì míng fǔ dēng chē. yǐ jìng fù ér jiàn fá, dé wú kuī dà huà hū? yán shòu jǔ shǒu yú zhōng yuē: wēi zǐ, tài shǒu bù zì zhī guò. guī shě, zhào jiàn mén zú. zú běn zhū shēng, wén yán shòu xián, wú yīn zì dá, gù dài zú, yán shòu suì dài yòng zhī. qí nà shàn tīng jiàn, jiē cǐ lèi yě. zài dōng jùn sān suì, lìng xíng jìn zhǐ, duàn yù dà jiǎn, wèi tiān xià zuì.
延壽嘗出,臨上車,騎吏一人後至,敕功曹議罰白。還至府門,門卒當車,願有所言。延壽止車問之,卒曰:「《孝經》曰:『資於事父以事君,而敬同,故母取其愛,而君取其敬,兼之者父也。』今旦明府早駕,久駐未出,騎吏父來至府門,不敢入。騎吏聞之,趨走出謁,適會明府登車。以敬父而見罰,得毋虧大化乎?」延壽舉手輿中曰:「微子,太守不自知過。」歸舍,召見門卒。卒本諸生,聞延壽賢,無因自達,故代卒,延壽遂待用之。其納善聽諫,皆此類也。在東郡三歲,令行禁止,斷獄大減,為天下最。
rù shǒu zuǒ féng yì, mǎn suì chēng zhí wèi zhēn. suì yú, bù kěn chū xíng xiàn. chéng yuàn shù bái: yí xún xíng jùn zhōng, lǎn guān mín sú, kǎo zhǎng lì zhì jī. yán shòu yuē: xiàn jiē yǒu xián lìng zhǎng, dū yóu fēn míng shàn è yú wài, xíng xiàn kǒng wú suǒ yì, zhòng wèi fán yōu. chéng yuàn jiē yǐ wèi fāng chūn yuè, kě yī chū quàn gēng sāng. yán shòu bù dé yǐ, xíng xiàn zhì gāo líng, mín yǒu kūn dì xiāng yǔ sòng tián zì yán, yán shòu dà shāng zhī, yuē: xìng de bèi wèi, wèi jùn biǎo shuài, bù néng xuān míng jiào huà, zhì lìng mín yǒu gǔ ròu zhēng sòng, jì shāng fēng huà, zhòng shǐ xián zhǎng lì sè fū sān lǎo xiào dì shòu qí chǐ, jiù zài féng yì, dāng xiān tuì. shì rì, yí bìng bù tīng shì, yīn rù wò chuán shě, bì gé sī guò. yī xiàn mò zhī suǒ wèi, lìng chéng sè fū sān lǎo yì jiē zì xì dài zuì. yú shì sòng zhě zōng zú chuán xiāng zé ràng, cǐ liǎng kūn dì shēn zì huǐ, jiē zì kūn ròu tǎn xiè, yuàn yǐ tián xiāng yí, zhōng sǐ bù gǎn fù zhēng. yán shòu dà xǐ, kāi gé yán jiàn, nèi jiǔ ròu yǔ xiāng duì yǐn shí, lì miǎn yǐ yì gào xiāng bù, yǒu yǐ biǎo quàn huǐ guò cóng shàn zhī mín. yán shòu nǎi qǐ tīng shì, láo xiè lìng chéng yǐ xià, yǐn jiàn wèi jiàn. jùn zhōng shè rán, mò bù chuán xiāng chì lì, bù gǎn fàn. yán shòu ēn xìn zhōu biàn èr shí sì xiàn, mò fù yǐ cí sòng zì yán zhě. tuī qí zhì chéng, lì mín bù rěn qī dài.
入守左馮翊,滿歲稱職為真。歲余,不肯出行縣。丞掾數白:「宜循行郡中,覽觀民俗,考長吏治跡。」延壽曰:「縣皆有賢令長,督郵分明善惡於外,行縣恐無所益,重為煩憂。」丞掾皆以為方春月,可一出勸耕桑。延壽不得已,行縣至高陵,民有昆弟相與訟田自言,延壽大傷之,曰:「幸得備位,為郡表率,不能宣明教化,至令民有骨肉爭訟,既傷風化,重使賢長吏、嗇夫、三老、孝弟受其恥,咎在馮翊,當先退。」是日,移病不聽事,因入臥傳舍,閉閣思過。一縣莫知所為,令丞、嗇夫、三老亦皆自系待罪。於是訟者宗族傳相責讓,此兩昆弟深自悔,皆自髡肉袒謝,願以田相移,終死不敢復爭。延壽大喜,開閣延見,內酒肉與相對飲食,厲勉以意告鄉部,有以表勸悔過從善之民。延壽乃起聽事,勞謝令丞以下,引見尉薦。郡中歙然,莫不傳相敕厲,不敢犯。延壽恩信周遍二十四縣,莫復以辭訟自言者。推其至誠,吏民不忍欺紿。
yán shòu dài xiāo wàng zhī wèi zuǒ féng yì, ér wàng zhī qiān yù shǐ dài fū. shì yè zhě fú wèi wàng zhī dào yán shòu zài dōng jùn shí fàng sàn guān qián qiān yú wàn. wàng zhī yǔ chéng xiàng bǐng jí yì, jí yǐ wèi gèng dà shè, bù xū kǎo. huì yù shǐ dāng wèn dōng jùn, wàng zhī yīn lìng bìng wèn zhī. yán shòu wén zhī, jí bù lì àn xiào wàng zhī zài féng yì shí lǐn xī guān qián fàng sàn bǎi yú wàn. lǐn xī lì lüè zhì jí, zì yǐn yǔ wàng zhī wèi jiān. yán shòu hé zòu, yí diàn mén jìn zhǐ wàng zhī. wàng zhī zì zòu: zhí zài zǒng lǐng tiān xià, wén shì bù gǎn bù wèn, ér wèi yán shòu suǒ jū chí. shàng yóu shì bù zhí yán shòu, gè lìng qióng jìng suǒ kǎo. wàng zhī zú wú shì shí, ér wàng zhī qiǎn yù shǐ àn dōng jùn, jù dé qí shì. yán shòu zài dōng jùn shí, shì qí shì, zhì shì bīng chē, huà lóng hǔ zhū jué. yán shòu yī huáng wán fāng lǐng, jià sì mǎ, fù zǒng, jiàn chuáng qǐ, zhí yǔ bǎo, gǔ chē gē chē, gōng cáo yǐn chē, jiē jià sì mǎ, zài qǐ jǐ. wǔ qí wèi wǔ, fēn zuǒ yòu bù, jūn jiǎ sī mǎ qiān rén chí chuáng páng gǔ. gē zhě xiān jū shè shì, wàng jiàn yán shòu chē, jiào táo chǔ gē. yán shòu zuò shè shì, qí lì chí jǐ jiā bì liè lì, qí shì cóng zhě dài gōng jiān luó hòu. lìng qí shì bīng chē sì miàn yíng chén, bèi jiǎ dī jū mǎ shàng, bào nǔ fù lán. yòu shǐ qí shì xì chē nòng mǎ dào cān. yán shòu yòu qǔ guān tóng wù, hòu yuè shí zhù zuò dāo jiàn gōu xín, fàng xiào shàng fāng shì. jí qǔ guān qián bó, sī jiǎ yáo shǐ lì. jí zhì shì chē jiǎ sān bǎi wàn yǐ shàng.
延壽代蕭望之為左馮翊,而望之遷御史大夫。侍謁者福為望之道延壽在東郡時放散官錢千餘萬。望之與丞相丙吉議,吉以為更大赦,不須考。會御史當問東郡,望之因令並問之。延壽聞知,即部吏案校望之在馮翊時廩犧官錢放散百餘萬。廩犧吏掠治急,自引與望之為奸。延壽劾奏,移殿門禁止望之。望之自奏:「職在總領天下,聞事不敢不問,而為延壽所拘持。」上由是不直延壽,各令窮竟所考。望之卒無事實,而望之遣御史案東郡,具得其事。延壽在東郡時,試騎士,治飾兵車,畫龍虎朱爵。延壽衣黃紈方領,駕四馬,傅總,建幢棨,植羽葆,鼓車歌車,功曹引車,皆駕四馬,載棨戟。五騎為伍,分左右部,軍假司馬、千人持幢旁轂。歌者先居射室,望見延壽車,噭啕楚歌。延壽坐射室,騎吏持戟夾陛列立,騎士從者帶弓鞬羅後。令騎士兵車四面營陳,被甲鞮■居馬上,抱弩負籣。又使騎士戲車弄馬盜驂。延壽又取官銅物,候月蝕鑄作刀劍鈎鐔,放效尚方事。及取官錢帛,私假徭使吏。及治飾車甲三百萬以上。
yú shì wàng zhī hé zòu yán shòu shàng tiě bù dào, yòu zì chēng: qián wèi yán shòu suǒ zòu, jīn fù jǔ yán shòu zuì, zhòng shù jiē yǐ chén huái bù zhèng zhī xīn, qīn yuān yán shòu. yuàn xià chéng xiàng zhōng èr qiān dàn bó shì yì qí zuì. shì xià gōng qīng, jiē yǐ yán shòu qián jì wú zhuàng, hòu fù wū sù diǎn fǎ dà chén, yù yǐ jiě zuì, jiǎo huá bù dào. tiān zǐ è zhī, yán shòu jìng zuò qì shì. lì mín shù qiān rén sòng zhì wèi chéng, lǎo xiǎo fú chí chē gǔ, zhēng zòu jiǔ zhì. yán shòu bù rěn jù nì, rén rén wèi yǐn, jì yǐn jiǔ shí yú, shǐ yuàn shǐ fēn xiè sòng zhě: yuǎn kǔ lì mín, yán shòu sǐ wú suǒ gēn. bǎi xìng mò bù liú tì.
於是望之劾奏延壽上僣不道,又自稱:「前為延壽所奏,今復舉延壽罪,眾庶皆以臣懷不正之心,侵冤延壽。願下丞相、中二千石、博士議其罪。」事下公卿,皆以延壽前既無狀,後復誣訴典法大臣,欲以解罪,狡猾不道。天子惡之,延壽竟坐棄市。吏民數千人送至渭城,老小扶持車轂,爭奏酒炙。延壽不忍距逆,人人為飲,計飲酒石余,使掾史分謝送者:「遠苦吏民,延壽死無所根。」百姓莫不流涕。
yán shòu sān zi jiē wèi láng lì. qiě sǐ, shǔ qí zi wù wèi lì, yǐ jǐ wèi jiè. zi jiē yǐ fù yán qù guān bù shì. zhì sūn wēi, nǎi fù wèi lì zhì jiāng jūn. wēi yì duō ēn xìn, néng fǔ zhòng, dé shì sǐ lì. wēi yòu zuò shē rén cǎn zhū, yán shòu zhī fēng lèi yě.
延壽三子皆為郎吏。且死,屬其子勿為吏,以己為戒。子皆以父言去官不仕。至孫威,乃復為吏至將軍。威亦多恩信,能拊眾,得士死力。威又坐奢亻朁誅,延壽之風類也。
zhāng chǎng zì zi gāo, běn hé dōng píng yáng rén yě. zǔ fù rú wèi shàng gǔ tài shǒu, xǐ mào líng. chǎng fù fú shì xiào wǔ dì, guān zhì guāng lù dài fū. chǎng hòu suí xuān dì xǐ dù líng. chǎng běn yǐ xiāng yǒu zhì bǔ tài shǒu zú shǐ, chá lián wèi gān quán cāng zhǎng, shāo qiān tài pú chéng, dù yán nián shén qí zhī. huì chāng yì wáng zhēng jí wèi, dòng zuò bù yóu fǎ dù, chǎng shàng shū jiàn yuē: xiào zhāo huáng dì zǎo bēng wú sì, dà chén yōu jù, xuǎn xián shèng chéng zōng miào, dōng yíng zhī rì, wéi kǒng shǔ chē zhī xíng chí. jīn tiān zǐ yǐ shèng nián chū jí wèi, tiān xià mò bù shì mù qīng ěr, guān huà tīng fēng. guó fǔ dà chén wèi bāo, ér chāng yì xiǎo niǎn xiān qiān, cǐ guò zhī dà zhě yě. hòu shí yú rì wáng hè fèi, chǎng yǐ qiè jiàn xiǎn míng, zhuó wèi yù zhōu cì shǐ. yǐ shù shàng shì yǒu zhōng yán, xuān dì zhēng chǎng wèi tài zhōng dài fū, yǔ yú dìng guó bìng píng shàng shū shì. yǐ zhèng wéi wǔ dà jiāng jūn huò guāng, ér shǐ zhǔ bīng chē chū jūn shěng jiǎn yòng dù, fù chū wèi hán gǔ guān dū wèi. xuān dì chū jí wèi, fèi wáng hè zài chāng yì, shàng xīn dàn zhī, xǐ chǎng wèi shān yáng tài shǒu.
張敞字子高,本河東平陽人也。祖父孺為上谷太守,徙茂陵。敞父福事孝武帝,官至光祿大夫。敞後隨宣帝徙杜陵。敞本以鄉有秩補太守卒史,察廉為甘泉倉長,稍遷太僕丞,杜延年甚奇之。會昌邑王征即位,動作不由法度,敞上書諫曰:「孝昭皇帝蚤崩無嗣,大臣憂懼,選賢聖承宗廟,東迎之日,唯恐屬車之行遲。今天子以盛年初即位,天下莫不拭目傾耳,觀化聽風。國輔大臣未褒,而昌邑小輦先遷,此過之大者也。」後十餘日王賀廢,敞以切諫顯名,擢為豫州刺史。以數上事有忠言,宣帝征敞為太中大夫,與於定國並平尚書事。以正違忤大將軍霍光,而使主兵車出軍省減用度,復出為函谷關都尉。宣帝初即位,廢王賀在昌邑,上心憚之,徙敞為山陽太守。
jiǔ zhī, dà jiāng jūn huò guāng hōng, xuān dì shǐ qīn zhèng shì, fēng guāng xiōng sūn shān yún jiē wèi liè hóu, yǐ guāng zǐ yǔ wèi dà sī mǎ. qǐng zhī, shān yún yǐ guò guī dì, huò shì zhū xù qīn shǔ pō chū bǔ lì. chǎng wén zhī, shàng fēng shì yuē: chén wén gōng zǐ jì yǒu yǒu gōng yú lǔ, dài fū zhào shuāi yǒu gōng yú jìn, dài fū tián wán yǒu gōng yú qí, jiē chóu qí yōng, yán jí zi sūn, zhōng hòu tián shì cuàn qí, zhào shì fēn jìn, jì shì zhuān lǔ. gù zhòng ní zuò chūn qiū, jī shèng shuāi, jī shì qīng zuì shén. nǎi zhě dà jiāng jūn jué dà jì, ān zōng miào, dìng tiān xià, gōng yì bù xì yǐ. fū zhōu gōng qī nián ěr, ér dà jiāng jūn èr shí suì, hǎi nèi zhī mìng, duàn yú zhǎng wò. fāng qí lóng shí, gǎn dòng tiān dì, qīn pò yīn yáng, yuè tiǎo rì shí, zhòu míng xiāo guāng, dì dà zhèn liè, huǒ shēng dì zhōng, tiān wén shī dù, ǎo xiáng biàn guài, bù kě shèng jì, jiē yīn lèi shèng zhǎng, chén xià zhuān zhì zhī suǒ shēng yě. cháo chén yí yǒu míng yán, yuē bì xià bāo chǒng gù dà jiāng jūn yǐ bào gōng dé zú yǐ. jiān zhě fǔ chén zhuān zhèng, guì qī tài shèng, jūn chén zhī fēn bù míng, qǐng bà huò shì sān hóu jiē jiù dì. jí wèi jiāng jūn zhāng ān shì, yí cì jǐ zhàng guī lín, shí cún wèn zhào jiàn, yǐ liè hóu wèi tiān zǐ shī. míng zhào yǐ ēn bù tīng, qún chén yǐ yì gù zhēng ér hòu xǔ, tiān xià bì yǐ bì xià wèi bù wàng gōng dé, ér cháo chén wèi zhī lǐ, huò shì shì shì wú suǒ huàn kǔ. jīn zhāo tíng bù wén zhí shēng, ér lìng míng zhào zì qīn qí wén, fēi cè zhī dé zhě yě. jīn liǎng hóu yǐ chū, rén qíng bù xiāng yuǎn, yǐ chén xīn dù zhī, dà sī mǎ jí qí zhī shǔ bì yǒu wèi jù zhī xīn. fū jìn chén zì wēi, fēi wán jì yě, chén chǎng yuàn yú guǎng cháo bái fà qí duān, zhí shǒu yuǎn jùn, qí lù wú yóu. fū xīn zhī jīng wēi kǒu bù néng yán yě, yán zhī wēi miǎo shū bù néng wén yě, gù yī yǐn wǔ jiù jié, wǔ jiù tāng, xiāo xiāng guó jiàn huái yīn lèi suì nǎi dé tōng, kuàng hū qiān lǐ zhī wài, yīn shū wén yù shì zhǐ zāi! wéi bì xià xǐng chá. shàng shén shàn qí jì, rán bù zhēng yě.
久之,大將軍霍光薨,宣帝始親政事,封光兄孫山、雲皆為列侯,以光子禹為大司馬。頃之,山、雲以過歸第,霍氏諸婿親屬頗出補吏。敞聞之,上封事曰:「臣聞公子季友有功於魯,大夫趙衰有功於晉,大夫田完有功於齊,皆疇其庸,延及子孫,終後田氏篡齊,趙氏分晉,季氏顓魯。故仲尼作《春秋》,跡盛衰,譏世卿最甚。乃者大將軍決大計,安宗廟,定天下,功亦不細矣。夫周公七年耳,而大將軍二十歲,海內之命,斷於掌握。方其隆時,感動天地,侵迫陰陽,月朓日蝕,晝冥宵光,地大震裂,火生地中,天文失度,襖祥變怪,不可勝記,皆陰類盛長,臣下顓制之所生也。朝臣宜有明言,曰陛下褒寵故大將軍以報功德足矣。間者輔臣顓政,貴戚太盛,君臣之分不明,請罷霍氏三侯皆就第。及衛將軍張安世,宜賜几杖歸林,時存問召見,以列侯為天子師。明詔以恩不聽,群臣以義固爭而後許,天下必以陛下為不忘功德,而朝臣為知禮,霍氏世世無所患苦。今朝廷不聞直聲,而令明詔自親其文,非策之得者也。今兩侯以出,人情不相遠,以臣心度之,大司馬及其枝屬必有畏懼之心。夫近臣自危,非完計也,臣敞願於廣朝白髮其端,直守遠郡,其路無由。夫心之精微口不能言也,言之微眇書不能文也,故伊尹五就桀,五就湯,蕭相國薦淮陰累歲乃得通,況乎千里之外,因書文諭事指哉!唯陛下省察。」上甚善其計,然不征也。
jiǔ zhī, bó hǎi jiāo dōng dào zéi bìng qǐ, chǎng shàng shū zì qǐng zhì zhī, yuē: chén wén zhōng xiào zhī dào, tuì jiā zé jǐn xīn yú qīn, jìn huàn zé jié lì yú jūn. fū xiǎo guó zhōng jūn yóu yǒu fèn bù gù shēn zhī chén, kuàng yú míng tiān zǐ hū! jīn bì xià yóu yì yú tài píng, láo jīng yú zhèng shì, wěi wěi bù shě zhòu yè. qún chén yǒu sī yí gè jié lì zhì shēn. shān yáng jùn hù jiǔ wàn sān qiān, kǒu wǔ shí wàn yǐ shàng, qì jì dào zéi wèi dé zhě qī shí qī rén, tā kè zhū shì yì lüè rú cǐ. chén chǎng yú nú, jì wú yǐ zuǒ sī lǜ, jiǔ chù xián jùn, shēn yì lè ér wàng guó shì, fēi zhōng xiào zhī jié yě. fú wén jiāo dōng bó hǎi zuǒ yòu jùn suì shù bù dēng, dào zéi bìng qǐ, zhì gōng gōng sì, cuàn qiú tú, sōu shì cháo, jié liè hóu. lì shī gāng jì, jiān guǐ bù jīn. chén chǎng bù gǎn ài shēn bì sǐ, wéi míng zhào zhī suǒ chù, yuàn jǐn lì cuī cuò qí bào nüè, cún fǔ qí gū ruò. shì jí yǒu yè, suǒ zhì jùn tiáo zòu qí suǒ yóu fèi jí suǒ yǐ xìng zhī zhuàng. shū zòu, tiān zǐ zhēng chǎng, bài jiāo dōng xiāng, cì huáng jīn sān shí jīn. chǎng cí zhī guān, zì qǐng zhì jù jùn fēi shǎng fá wú yǐ quàn shàn chéng è, lì zhuī bǔ yǒu gōng xiào zhě, yuàn dé yī qiè bǐ sān fǔ yóu yì. tiān zǐ xǔ zhī.
久之,勃海、膠東盜賊並起,敞上書自請治之,曰:「臣聞忠孝之道,退家則盡心於親,進宦則竭力於君。夫小國中君猶有奮不顧身之臣,況於明天子乎!今陛下游意於太平,勞精於政事,亹亹不舍晝夜。群臣有司宜各竭力致身。山陽郡戶九萬三千,口五十萬以上,訖計盜賊未得者七十七人,它課諸事亦略如此。臣敞愚駑,既無以佐思慮,久處閒郡,身逸樂而忘國事,非忠孝之節也。伏聞膠東、勃海左右郡歲數不登,盜賊並起,至攻宮寺,篡囚徒,搜市朝,劫列侯。吏失綱紀,奸軌不禁。臣敞不敢愛身避死,唯明詔之所處,願盡力摧挫其暴虐,存撫其孤弱。事即有業,所至郡條奏其所由廢及所以興之狀。」書奏,天子征敞,拜膠東相,賜黃金三十斤。敞辭之官,自請治劇郡非賞罰無以勸善懲惡,吏追捕有功效者,願得一切比三輔尤異。天子許之。
chǎng dào jiāo dōng, míng shè gòu shǎng, kāi qún dào lìng xiāng bǔ zhǎn chú zuì. lì zhuī bǔ yǒu gōng, shàng míng shàng shū diào bǔ xiàn lìng zhě shù shí rén. yóu shì dào zéi jiě sàn, chuán xiāng bǔ zhǎn. lì mín shè rán, guó zhōng suì píng.
敞到膠東,明設購賞,開群盜令相捕斬除罪。吏追捕有功,上名尚書調補縣令者數十人。由是盜賊解散,傳相捕斬。吏民歙然,國中遂平。
jū qǐng zhī, wáng tài hòu shù chū yóu liè, chǎng zòu shū jiàn yuē: chén wén qín wáng hǎo yín shēng, yè yáng hòu wèi bù tīng zhèng wèi zhī lè chǔ yán hǎo tián liè, fán jī wèi bù shí niǎo shòu zhī ròu. kǒu fēi è zhǐ gān, ěr fēi zēng sī zhú yě, suǒ yǐ yì xīn yì, jué qí yù zhě, jiāng yǐ lǜ èr jūn ér quán zōng sì yě. lǐ, jūn mǔ chū mén zé chéng zī píng, xià táng zé cóng fù mǔ, jìn tuì zé míng yù pèi, nèi shì zé jié chóu móu. cǐ yán zūn guì suǒ yǐ zì liǎn zhì, bù cóng zì zhī yì yě. jīn tài hòu zī zhì shū měi, cí ài kuān rén, zhū hóu mò bù wén, ér shǎo yǐ tián liè zòng yù wèi míng, yú yǐ shàng wén, yì wèi yí yě. wéi guān lǎn yú wǎng gǔ, quán xíng hū lái jīn, lìng hòu jī dé yǒu suǒ fǎ zé, xià chén yǒu suǒ chēng sòng, chén chǎng xìng shèn! shū zòu, tài hòu zhǐ bù fù chū.
居頃之,王太后數出遊獵,敞奏書諫曰:「臣聞秦王好淫聲,葉陽后為不聽鄭、衛之樂;楚嚴好田獵,樊姬為不食鳥獸之肉。口非惡旨甘,耳非憎絲竹也,所以抑心意,絕耆欲者,將以率二君而全宗祀也。禮,君母出門則乘輜軿,下堂則從傅母,進退則鳴玉佩,內飾則結綢繆。此言尊貴所以自斂制,不從恣之義也。今太后資質淑美,慈愛寬仁,諸侯莫不聞,而少以田獵縱慾為名,於以上聞,亦未宜也。唯觀覽於往古,全行乎來今,令後姬得有所法則,下臣有所稱誦,臣敞幸甚!」書奏,太后止不復出。
shì shí, yǐng chuān tài shǒu huáng bà yǐ zhì xíng dì yī rù shǒu jīng zhào yǐn. bà shì shì shù yuè, bù chēng, bà guī yǐng chuān. yú shì zhì zhào yù shǐ: qí yǐ jiāo dōng xiāng chǎng shǒu jīng zhào yǐn. zì zhào guǎng hàn zhū hòu, bǐ gèng shǒu yǐn, rú bà děng shù rén, jiē bù chēng zhí. jīng shī jìn fèi, zhǎng ān shì tōu dào yóu duō, bǎi jiǎ kǔ zhī. shàng yǐ wèn chǎng, chǎng yǐ wèi kě jìn. chǎng jì shì shì, qiú wèn zhǎng ān fù lǎo, tōu dào qiú zhǎng shù rén, jū jiē wēn hòu, chū cóng tóng qí, lǘ lǐ yǐ wèi zhǎng zhě. chǎng jiē zhào jiàn zé wèn, yīn shì qí zuì, bǎ qí sù fù, lìng zhì zhū tōu yǐ zì shú. tōu zhǎng yuē: jīn yī dàn zhào yì fǔ, kǒng zhū tōu jīng hài, yuàn yī qiè shòu shǔ. chǎng jiē yǐ wèi lì, qiǎn guī xiū. zhì jiǔ, xiǎo tōu xī lái hè, qiě yǐn zuì, tōu zhǎng yǐ zhě wū qí yī jū. lì zuò lǐ lǘ yuè chū zhě, wū zhě zhé shōu fù zhī, yī rì bǔ dé shù bǎi rén. qióng zhì suǒ fàn, huò yī rén bǎi yú fā, jǐn xíng fǎ fá. yóu shì bāo gǔ xī míng, shì wú tōu dào, tiān zǐ jiā zhī.
是時,潁川太守黃霸以治行第一入守京兆尹。霸視事數月,不稱,罷歸穎川。於是制詔御史:「其以膠東相敞守京兆尹。」自趙廣漢誅後,比更守尹,如霸等數人,皆不稱職。京師浸廢,長安市偷盜尤多,百賈苦之。上以問敞,敞以為可禁。敞既視事,求問長安父老,偷盜酋長數人,居皆溫厚,出從童騎,閭里以為長者。敞皆召見責問,因貰其罪,把其宿負,令致諸偷以自贖。偷長曰:「今一旦召詣府,恐諸偷驚駭,願一切受署。」敞皆以為吏,遣歸休。置酒,小偷悉來賀,且飲醉,偷長以赭污其衣裾。吏坐里閭閱出者,污赭輒收縛之,一日捕得數百人。窮治所犯,或一人百餘發,盡行法罰。由是枹鼓稀鳴,市無偷盜,天子嘉之。
chǎng wèi rén mǐn jí, shǎng fá fēn míng, jiàn è zhé qǔ, shí shí yuè fǎ zòng shě, yǒu zú dà zhě. qí zhì jīng zhào, lüè xún zhào guǎng hàn zhī jī. fāng lüè ěr mù, fā fú jìn jiān, bù rú guǎng hàn, rán chǎng běn zhì chūn qiū, yǐ jīng shù zì fǔ, qí zhèng pō zá rú yǎ, wǎng wǎng biǎo xián xiǎn shàn, bù chún yòng zhū fá, yǐ cǐ néng zì quán, jìng miǎn yú xíng lù.
敞為人敏疾,賞罰分明,見惡輒取,時時越法縱舍,有足大者。其治京兆,略循趙廣漢之跡。方略耳目,發伏禁奸,不如廣漢,然敞本治《春秋》,以經術自輔,其政頗雜儒雅,往往表賢顯善,不醇用誅罰,以此能自全,竟免於刑戮。
jīng zhào diǎn jīng shī, zhǎng ān zhōng hào ráng, yú sān fǔ yóu wèi jù. jùn guó èr qiān dàn yǐ gāo dì rù shǒu, jí wèi zhēn, jiǔ zhě bù guò èr sān nián, jìn zhě shù yuè yī suì, zhé huǐ shāng shī míng, yǐ zuì guò bà. wéi guǎng hàn jí chǎng wèi jiǔ rèn zhí. chǎng wèi jīng zhào, cháo tíng měi yǒu dà yì, yǐn gǔ jīn, chù pián yí, gōng qīng jiē fú, tiān zǐ shù cóng zhī. rán chǎng wú wēi yí, shí bà cháo huì, guò zǒu mǎ zhāng tái jiē, shǐ yù lì qū, zì yǐ biàn miàn fǔ mǎ. yòu wèi fù huà méi, zhǎng ān zhōng chuán zhāng jīng zhào méi wǔ. yǒu sī yǐ zòu chǎng. shàng wèn zhī, duì yuē: chén wén guī fáng zhī nèi, fū fù zhī sī, yǒu guò yú huà méi zhě. shàng ài qí néng, fú bèi zé yě. rán zhōng bù dé dà wèi.
京兆典京師,長安中浩穰,於三輔尤為劇。郡國二千石以高弟入守,及為真,久者不過二三年,近者數月一歲,輒毀傷失名,以罪過罷。唯廣漢及敞為久任職。敞為京兆,朝廷每有大議,引古今,處便宜,公卿皆服,天子數從之。然敞無威儀,時罷朝會,過走馬章台街,使御吏驅,自以便面拊馬。又為婦畫眉,長安中傳張京兆眉憮。有司以奏敞。上問之,對曰:「臣聞閨房之內,夫婦之私,有過於畫眉者。」上愛其能,弗備責也。然終不得大位。
chǎng yǔ xiāo wàng zhī yú dìng guó xiāng shàn. shǐ chǎng yǔ dìng guó jù yǐ jiàn chāng yì wáng chāo qiān. dìng guó wèi dài fū píng shàng shū shì, chǎng chū wèi cì shǐ, shí wàng zhī wèi dà xíng chéng. hòu wàng zhī xiān zhì yù shǐ dài fū, dìng guó hòu zhì chéng xiàng, chǎng zhōng bù guò jùn shǒu. wèi jīng zhào jiǔ suì, zuò yǔ guāng lù xūn yáng yùn hòu shàn, hòu yùn zuò dà nì zhū, gōng qīng zòu yùn dǎng yǒu, bù yí chù wèi, děng bǐ jiē miǎn, ér chǎng zòu dú qǐn bù xià. chǎng shǐ zéi bǔ yuàn xù shùn yǒu suǒ àn yàn. shùn yǐ chǎng hé zòu dāng miǎn, bù kěn wèi chǎng jìng shì, sī guī qí jiā. rén huò jiàn shùn, shùn yuē: wú wèi shì gōng jǐn lì duō yǐ, jīn wǔ rì jīng zhào ěr, ān néng fù àn shì? chǎng wén shùn yǔ, jí bù lì shōu shùn xì yù. shì shí, dōng yuè wèi jǐn shù rì, àn shì lì zhòu yè yàn zhì shùn, jìng zhì qí sǐ shì. shùn dāng chū sǐ, chǎng shǐ zhǔ bù chí jiào gào shùn yuē: wǔ rì jīng zhào jìng hé rú? dōng yuè yǐ jǐn, yán mìng hū? nǎi qì shùn shì. huì lì chūn, xíng yuān yù shǐ zhě chū, shùn jiā zài shī, bìng biān chǎng jiào, zì yán shǐ zhě. shǐ zhě zòu chǎng zéi shā bù gū. tiān zǐ báo qí zuì, yù lìng chǎng dé zì biàn lì, jí xiān xià chǎng qián zuò yáng yùn bù yí chù wèi zòu, miǎn wèi shù rén. chǎng miǎn zòu jì xià, yì què shàng yìn shòu, biàn cóng què xià wáng mìng.
敞與蕭望之、於定國相善。始敞與定國俱以諫昌邑王超遷。定國為大夫平尚書事,敞出為刺史,時望之為大行丞。後望之先至御史大夫,定國後至丞相,敞終不過郡守。為京兆九歲,坐與光祿勛楊惲厚善,後惲坐大逆誅,公卿奏惲黨友,不宜處位,等比皆免,而敞奏獨寢不下。敞使賊捕掾絮舜有所案驗。舜以敞劾奏當免,不肯為敞竟事,私歸其家。人或諫舜,舜曰:「吾為是公盡力多矣,今五日京兆耳,安能復案事?」敞聞舜語,即部吏收舜系獄。是時,冬月未盡數日,案事吏晝夜驗治舜,竟致其死事。舜當出死,敞使主簿持教告舜曰:「五日京兆竟何如?冬月已盡,延命乎?」乃棄舜市。會立春,行冤獄使者出,舜家載屍,並編敞教,自言使者。使者奏敞賊殺不辜。天子薄其罪,欲令敞得自便利,即先下敞前坐楊惲不宜處位奏,免為庶人。敞免奏既下,詣闕上印綬,便從闕下亡命。
shù yuè, jīng shī lì mín jiě chí, bāo gǔ shù qǐ, ér yì zhōu bù zhōng yǒu dà zéi. tiān zǐ sī chǎng gōng xiào, shǐ shǐ zhě jí jiā zài suǒ zhào chǎng. chǎng shēn bèi zhòng hé, jí shǐ zhě zhì, qī zǐ jiā shì jiē qì huáng jù, ér chǎng dú xiào yuē: wú shēn wáng mìng wèi mín, jùn lì dāng jiù bǔ, jīn shǐ zhě lái, cǐ tiān zǐ yù yòng wǒ yě. jí zhuāng suí shǐ zhě yì gōng chē shàng shū yuē: chén qián xìng de bèi wèi liè qīng, dài zuì jīng zhào, zuò shā zéi bǔ yuàn xù shùn. shùn běn chén chǎng sù suǒ hòu lì, shù méng ēn dài, yǐ chén yǒu zhāng hé dāng miǎn, shòu jì kǎo shì, biàn guī wò jiā, wèi chén wǔ rì jīng zhào, bèi ēn wàng yì, shāng huà báo sú. chén qiè yǐ shùn wú zhuàng, wǎng fǎ yǐ zhū zhī. chén chǎng zéi shā wú gū, jū yù gù bù zhí, suī fú míng fǎ, sǐ wú suǒ hèn. tiān zǐ yǐn jiàn chǎng, bài wèi jì zhōu cì shǐ. chǎng qǐ wáng mìng, fù fèng shǐ diǎn zhōu. jì dào bù, ér guǎng chuān wáng guó qún bèi bù dào, zéi lián fā, bù dé. chǎng yǐ ěr mù fā qǐ zéi zhǔ míng qū chù, zhū qí qú shuài. guǎng chuān wáng jī kūn dì jí wáng tóng zú zōng shì liú diào děng tōng xíng wèi zhī náng tuó, lì zhú bǔ qióng jiǒng, zōng jī jiē rù wáng gōng. chǎng zì jiāng jùn guó lì, chē shù bǎi liàng, wéi shǒu wáng gōng, sōu suǒ diào děng, guǒ dé zhī diàn wū zhòng lǎo zhōng. chǎng fù lì jiē bǔ gé duàn tóu, xiàn qí tóu wáng gōng mén wài. yīn hé zòu guǎng chuān wáng. tiān zǐ bù rěn zhì fǎ, xuē qí hù. chǎng jū bù suì yú, jì zhōu dào zéi jìn zhǐ. shǒu tài yuán tài shǒu, mǎn suì wèi zhēn, tài yuán jùn qīng.
數月,京師吏民解弛,枹鼓數起,而翼州部中有大賊。天子思敞功效,使使者即家在所召敞。敞身被重劾,及使者至,妻子家室皆泣惶懼,而敞獨笑曰:「吾身亡命為民,郡吏當就捕,今使者來,此天子欲用我也。」即裝隨使者詣公車上書曰:「臣前幸得備位列卿,待罪京兆,坐殺賊捕掾絮舜。舜本臣敞素所厚吏,數蒙恩貸,以臣有章劾當免,受記考事,便歸臥家,謂臣『五日京兆』,背恩忘義,傷化薄俗。臣竊以舜無狀,枉法以誅之。臣敞賊殺無辜,鞠獄故不直,雖伏明法,死無所恨。」天子引見敞,拜為冀州刺史。敞起亡命,復奉使典州。既到部,而廣川王國群輩不道,賊連發,不得。敞以耳目發起賊主名區處,誅其渠帥。廣川王姬昆弟及王同族宗室劉調等通行為之囊橐,吏逐捕窮窘,蹤跡皆入王宮。敞自將郡國吏,車數百輛,圍守王宮,搜索調等,果得之殿屋重轑中。敞傅吏皆捕格斷頭,縣其頭王宮門外。因劾奏廣川王。天子不忍致法,削其戶。敞居部歲余,冀州盜賊禁止。守太原太守,滿歲為真,太原郡清。
qǐng zhī, xuān dì bēng. yuán dì chū jí wèi, dài zhào zhèng péng jiàn chǎng xiān dì míng chén, yí fù fǔ huáng tài zǐ. shàng yǐ wèn qián jiāng jūn xiāo wàng zhī, wàng zhī yǐ wèi chǎng néng lì, rèn zhì fán luàn, cái qīng, fēi shī fù zhī qì. tiān zǐ shǐ shǐ zhě zhēng chǎng, yù yǐ wèi zuǒ féng yì. huì bìng zú. chǎng suǒ zhū shā tài yuán lì, lì jiā yuàn chǎng, suí zhì dù líng cì shā chǎng zhōng zǐ huáng. chǎng sān zi guān jiē zhì dū wèi.
頃之,宣帝崩。元帝初即位,待詔鄭朋薦敞先帝名臣,宜傅輔皇太子。上以問前將軍蕭望之,望之以為敞能吏,任治煩亂,材輕,非師傅之器。天子使使者征敞,欲以為左馮翊。會病卒。敞所誅殺太原吏,吏家怨敞,隨至杜陵刺殺敞中子璜。敞三子官皆至都尉。
chū, chǎng wèi jīng zhào yǐn, ér chǎng dì wǔ bài wèi liáng xiāng. shì shí, liáng wáng jiāo guì, mín duō háo qiáng, hào wèi nán zhì. chǎng wèn wǔ: yù hé yǐ zhì liáng? wǔ jìng dàn xiōng, qiān bù kěn yán. chǎng shǐ lì sòng zhì guān, jiè lì zì wèn wǔ. wǔ yīng yuē: yù xiá mǎ zhě lì qí xián cè, liáng guó dà dū, lì mín diāo bì, qiě dāng yǐ zhù hòu huì wén dàn zhì zhī ěr. qín shí yù fǎ lì guān zhù hòu huì wén, wǔ yì yù yǐ xíng fǎ zhì liáng. lì hái dào zhī, chǎng xiào yuē: shěn rú yuàn yán, wǔ bì biàn zhì liáng yǐ. wǔ jì dào guān, qí zhì yǒu jī, yì néng lì yě.
初,敞為京兆尹,而敞弟武拜為梁相。是時,梁王驕貴,民多豪強,號為難治。敞問武:「欲何以治梁?」武敬憚兄,謙不肯言。敞使吏送至關,戒吏自問武。武應曰:「馭黠馬者利其銜策,梁國大都,吏民凋敝,且當以柱後惠文彈治之耳。」秦時獄法吏冠柱後惠文,武意欲以刑法治梁。吏還道之,敞笑曰:「審如掾言,武必辨治梁矣。」武既到官,其治有跡,亦能吏也。
chǎng sūn sǒng, wáng mǎng shí zhì jùn shǒu, fēng hóu, bó xué wén yǎ guò yú chǎng, rán zhèng shì bù jí yě. sǒng sǐ, chǎng wú hòu.
敞孫竦,王莽時至郡守,封侯,博學文雅過於敞,然政事不及也。竦死,敞無後。
wáng zūn zì zi gàn, zhuō jùn gāo yáng rén yě. shǎo gū, guī zhū fù, shǐ mù yáng zé zhōng. zūn qiè xué wèn, néng shǐ shū. nián shí sān, qiú wèi yù xiǎo lì. shù suì, gěi shì tài shǒu fǔ, wèn zhào shū xíng shì, zūn wú bù duì. tài shǒu qí zhī, chú bǔ shū zuǒ, shǔ shǒu shǔ jiān yù. jiǔ zhī, zūn chēng bìng qù, shì shī jùn wén xué guān, zhì shàng shū lùn yǔ, lüè tōng dà yì. fù zhào shǔ shǒu shǔ zhì yù, wèi jùn jué cáo shǐ. shù suì, yǐ lìng jǔ yōu zhōu cì shǐ cóng shì. ér tài shǒu chá zūn lián, bǔ liáo xī yán guān zhǎng. shù shàng shū yán biàn yán shì, shì xià chéng xiàng yù shǐ.
王尊字子贛,涿郡高陽人也。少孤,歸諸父,使牧羊澤中。尊竊學問,能史書。年十三,求為獄小吏。數歲,給事太守府,問詔書行事,尊無不對。太守奇之,除補書佐,署守屬監獄。久之,尊稱病去,事師郡文學官,治《尚書》、《論語》,略通大義。復召署守屬治獄,為郡決曹史。數歲,以令舉幽州刺史從事。而太守察尊廉,補遼西鹽官長。數上書言便言事,事下丞相、御史。
chū yuán zhōng, jǔ zhí yán, qiān guó lìng, zhuǎn shǒu huái lǐ, jiān xíng měi yáng lìng shì. chūn zhēng yuè, měi yáng nǚ zǐ gào jià zi bù xiào, yuē: ér cháng yǐ wǒ wèi qī, dù chī wǒ. zūn wén zhī, qiǎn lì shōu bǔ yàn wèn, cí fú. zūn yuē: lǜ wú qī mǔ zhī fǎ, shèng rén suǒ bù rěn shū, cǐ jīng suǒ wèi zào yù zhě yě. zūn yú shì chū zuò tíng shàng, qǔ bù xiào zǐ xuán zhé zhe shù, shǐ qí lì wǔ rén zhāng gōng shè shā zhī, lì mín jīng hài.
初元中,舉直言,遷虢令,轉守槐里,兼行美陽令事。春正月,美陽女子告假子不孝,曰:「兒常以我為妻,妒笞我。」尊聞之,遣吏收捕驗問,辭服。尊曰:「律無妻母之法,聖人所不忍書,此經所謂造獄者也。」尊於是出坐廷上,取不孝子懸磔著樹,使騎吏五人張弓射殺之,吏民驚駭。
hòu shàng xíng xìng yōng, guò guó, zūn gōng zhāng rú fǎ ér bàn. yǐ gāo dì zhuó wèi ān dìng tài shǒu. dào guān, chū jiào gào shǔ xiàn yuē: lìng zhǎng chéng wèi fèng fǎ shǒu chéng, wèi mín fù mǔ, yì qiáng fú ruò, xuān ēn guǎng zé, shén láo kǔ yǐ. tài shǒu yǐ jīn rì zhì fǔ, yuàn zhū jūn qīng miǎn lì zhèng shēn yǐ lǜ xià. gù xíng tān bǐ, néng biàn gèng zhě yǔ wèi zhì. míng shèn suǒ zhí, wú yǐ shēn shì fǎ. yòu chū jiào chì yuàn gōng cáo gè zì dǐ lì, zhù tài shǒu wèi zhì. qí bù zhōng yòng, qù zì bì tuì, wú jiǔ fáng xián. fū yǔ hé bù xiū, zé bù kě yǐ zhì qiān lǐ niè nèi bù lǐ, wú yǐ zhěng wài. fǔ chéng xī shǔ lì xíng néng, fēn bié bái zhī. xián wèi shàng, wú yǐ fù. jiǎ rén bǎi wàn, bù zú yǔ jì shì. xī kǒng zǐ zhì lǔ, qī rì zhū shǎo zhèng mǎo, jīn tài shǒu shì shì yǐ yī yuè yǐ, wǔ yuè yuàn zhāng fǔ huái hǔ láng zhī xīn, tān wū bù guǐ, yī jùn zhī qián jǐn rù fǔ jiā, rán shì zú yǐ zàng yǐ. jīn jiāng fǔ sòng yù, zhí fú lì yì gé xià, cóng tài shǒu shòu qí shì. chéng jiè zhī jiè zhī! xiāng suí rù yù yǐ! fǔ xì yù shù rì sǐ, jǐn dé qí jiǎo huá bù dào, bǎi wàn jiān zāng. wēi zhèn jùn zhōng, dào zéi fēn sǎn, rù bàng jùn jiè. háo qiáng duō zhū shāng fú gū zhě. zuò cán zéi miǎn.
後上行幸雍,過虢,尊供張如法而辦。以高弟擢為安定太守。到官,出教告屬縣曰:「令長丞尉奉法守城,為民父母,抑強扶弱,宣恩廣澤,甚勞苦矣。太守以今日至府,願諸君卿勉力正身以率下。故行貪鄙,能變更者與為治。明慎所職,毋以身試法。」又出教敕掾功曹「各自厎厲,助太守為治。其不中用,趣自避退,毋久妨賢。夫羽翮不修,則不可以致千里;闑內不理,無以整外。府丞悉署吏行能,分別白之。賢為上,毋以富。賈人百萬,不足與計事。昔孔子治魯,七日誅少正卯,今太守視事已一月矣,五月掾張輔懷虎狼之心,貪污不軌,一郡之錢盡入輔家,然適足以葬矣。今將輔送獄,直符吏詣閣下,從太守受其事。丞戒之戒之!相隨入獄矣!」輔系獄數日死,盡得其狡猾不道,百萬奸臧。威震郡中,盜賊分散,入傍郡界。豪強多誅傷伏辜者。坐殘賊免。
qǐ jiā, fù wèi hù qiāng jiāng jūn zhuǎn xiào wèi, hù sòng jūn liáng wěi shū. ér qiāng rén fǎn, jué zhuǎn dào, bīng shù wàn wéi zūn. zūn yǐ qiān yú qí bēn tū qiāng zéi. gōng wèi liè shàng, zuò shàn lí bù shǔ, huì shè, miǎn guī jiā.
起家,復為護羌將軍轉校尉,護送軍糧委輸。而羌人反,絕轉道,兵數萬圍尊。尊以千餘騎奔突羌賊。功未列上,坐擅離部署,會赦,免歸家。
zhuō jùn tài shǒu xú míng jiàn zūn bù yí jiǔ zài lǘ xiàng, shàng yǐ zūn wèi méi lìng, qiān yì zhōu cì shǐ. xiān shì. láng yá wáng yáng wèi yì zhōu cì shǐ, xíng bù zhì qióng lái jiǔ zhé bǎn, tàn yuē: fèng xiān rén yí tǐ, nài hé shù chéng cǐ xiǎn! hòu yǐ bìng qù. jí zūn wèi cì shǐ, zhì qí bǎn, wèn lì yuē: cǐ fēi wáng yáng suǒ wèi dào yé? lì duì yuē: shì. zūn chì qí yù yuē: qū zhī! wáng yáng wèi xiào zǐ, wáng zūn wèi zhōng chén. zūn jū bù èr suì, huái lái jiǎo wài, mán yí guī fù qí wēi xìn. bó shì zhèng kuān zhōng shǐ xíng fēng sú, jǔ zòu zūn zhì zhuàng, qiān wèi dōng píng xiāng.
涿郡太守徐明薦尊不宜久在閭巷,上以尊為郿令,遷益州刺史。先是。琅邪王陽為益州刺史,行部至邛郲九折阪,嘆曰:「奉先人遺體,奈何數乘此險!」後以病去。及尊為刺史,至其阪,問吏曰:「此非王陽所畏道耶?」吏對曰:「是。」尊叱其馭曰:「驅之!王陽為孝子,王尊為忠臣。」尊居部二歲,懷來徼外,蠻夷歸附其威信。博士鄭寬中使行風俗,舉奏尊治狀,遷為東平相。
shì shí, dōng píng wáng yǐ zhì qīn jiāo shē bù fèng fǎ dù, fù xiāng lián zuò. jí zūn shì shì, fèng xǐ shū zhì tíng zhōng, wáng wèi jí chū shòu zhào, zūn chí xǐ shū guī shě, shí yǐ nǎi hái. zhì zhào hòu, jié jiàn wáng, tài fù zài qián shuō xiāng shǔ zhī shī. zūn yuē: wú chí bù gǔ guò léi mén! wáng nù, qǐ rù hòu gōng. zūn yì zhí qū chū jiù shě. xiān shì, wáng shù sī chū rù, qū chí guó zhōng, yǔ hòu jī jiā jiāo tōng. zūn dào guān. zhào chì jiù zhǎng: dài wáng dāng cóng guān shǔ, míng hé luán nǎi chū, zì jīn yǒu lìng jià xiǎo chē, kòu tóu zhēng zhī, yán xiāng jiào bù dé. hòu zūn cháo wáng, wáng fù yán qǐng dēng táng. zūn wèi wáng yuē: zūn lái wèi xiāng, rén jiē diào zūn yě, yǐ zūn bù róng cháo tíng, gù jiàn shǐ xiāng wáng ěr. tiān xià jiē yán wáng yǒng, gù dàn fù zé, ān néng yǒng? rú zūn nǎi yǒng ěr. wáng biàn sè shì zūn, yì yù gé shā zhī, jí hǎo wèi zūn yuē: yuàn guān xiāng jūn pèi dāo. zūn jǔ yē, gù wèi bàng shì láng: qián yǐn pèi dāo shì wáng, wáng yù wū xiāng bá dāo xiàng wáng xié? wáng qíng dé, yòu yǎ wén zūn gāo míng, dà wèi zūn qū, zhuó jiǔ jù shí, xiāng duì jí huān. tài hòu zhēng shǐ zòu zūn: wèi xiāng jù màn bù chén, wáng xuè qì wèi dìng, bù néng rěn. yú chéng kǒng mǔ zǐ jù sǐ. jīn qiè bù de shǐ wáng fù jiàn zūn. bì xià bù liú yì, qiè yuàn xiān zì shā, bù rěn jiàn wáng zhī shī yì yě. zūn jìng zuò miǎn wèi shù rén. dà jiāng jūn wáng fèng zòu qǐng zūn bǔ jūn zhōng sī mǎ, zhuó wèi sī lì xiào wèi.
是時,東平王以至親驕奢不奉法度,傅相連坐。及尊視事,奉璽書至庭中,王未及出受詔,尊持璽書歸舍,食已乃還。致詔後,竭見王,太傅在前說《相鼠》之詩。尊曰:「毋持布鼓過雷門!」王怒,起入後宮。尊亦直趨出就舍。先是,王數私出入,驅馳國中,與後姬家交通。尊到官。召敕廄長:「大王當從官屬,鳴和鸞乃出,自今有令駕小車,叩頭爭之,言相教不得。」後尊朝王,王復延請登堂。尊謂王曰:「尊來為相,人皆吊尊也,以尊不容朝廷,故見使相王耳。天下皆言王勇,顧但負責,安能勇?如尊乃勇耳。」王變色視尊,意欲格殺之,即好謂尊曰:「願觀相君佩刀。」尊舉掖,顧謂傍侍郎:「前引佩刀視王,王欲誣相拔刀向王邪?」王情得,又雅聞尊高名,大為尊屈,酌酒具食,相對極歡。太后徵史奏尊:「為相倨慢不臣,王血氣未定,不能忍。愚誠恐母子俱死。今妾不得使王復見尊。陛下不留意,妾願先自殺,不忍見王之失義也。」尊竟坐免為庶人。大將軍王鳳奏請尊補軍中司馬,擢為司隸校尉。
chū, zhōng shū yè zhě lìng shí xiǎn guì xìng, zhuān quán wèi jiān xié. chéng xiàng kuāng héng yù shǐ dài fū zhāng tán jiē ē fù wèi shì xiǎn, bù gǎn yán. jiǔ zhī, yuán dì bēng, chéng dì chū jí wèi, xiǎn xǐ wèi zhōng tài pú, bù fù diǎn quán. héng tán nǎi zòu xiǎn jiù è, qǐng miǎn xiǎn děng. zūn yú shì hé zòu: chéng xiàng héng yù shǐ dài fū tán wèi sān gōng, diǎn wǔ cháng jiǔ dé, yǐ zǒng fāng lüè yī tǒng lèi guǎng jiào huà měi fēng sú wèi zhí. zhī zhōng shū yè zhě lìng xiǎn děng zhuān quán shàn shì, dà zuò wēi fú, zòng zì bù zhì, wú suǒ wèi jì, wèi hǎi nèi huàn hài, bù yǐ shí bái zòu xíng fá, ér ā yú qū cóng, fù xià wǎng shàng, huái xié mí guó, wú dà chén fǔ zhèng zhī yì yě, jiē bù dào, zài shè lìng qián. shè hòu, héng tán jǔ zòu xiǎn, bù zì chén bù zhōng zhī zuì, ér fǎn yáng zhe xiān dì rèn yòng qīng fù zhī tú, wàng yán bǎi guān wèi zhī. shén yú zhǔ shàng. bēi jūn zūn chén, fēi suǒ yí chēng, shī dà chén tǐ. yòu zhēng yuè xíng xìng diǎn tái, lín xiǎng bà wèi shì, héng yǔ zhōng èr qiān dàn dà hóng lú shǎng děng huì zuò diàn mén xià, héng nán xiāng, shǎng děng xī xiāng. héng gèng wèi shǎng bù dōng xiāng xí, qǐ lì yán shǎng zuò, sī yǔ rú shí qǐng. héng zhī xíng lín, bǎi guān gòng zhí, wàn zhòng huì jù, ér shè bù zhèng zhī xí, shǐ xià zuò shàng, xiāng bǐ wèi xiǎo huì yú gōng mén zhī xià, dòng bù zhōng lǐ, luàn cháo tíng jué zhì zhī wèi. héng yòu shǐ guān dà nú rù diàn zhōng, wèn xíng qǐ jū, hái yán: lòu shàng shí sì kè xíng. lín dào, héng ān zuò, bù biàn sè gǎi róng. wú chù tì sù jìng zhī xīn, jiāo màn bù jǐn, jiē bù jìng. yǒu zhào wù zhì. yú shì héng cán jù, miǎn guān xiè zuì, shàng chéng xiàng hóu yìn shòu. tiān zǐ yǐ xīn jí wèi, zhòng shāng dà chén, nǎi xià yù shǐ chéng wèn zhuàng. hé zòu zūn: wàng dǐ qī fēi bàng shè qián shì, wěi lì zòu dà chén, wú zhèng fǎ, shì chéng xiǎo guò, yǐ tú wū zǎi xiàng, cuī rǔ gōng qīng, qīng báo guó jiā, fèng shǐ bù jìng. yǒu zhào zuǒ qiān zūn wèi gāo líng lìng, shù yuè, yǐ bìng miǎn.
初,中書謁者令石顯貴幸,專權為奸邪。丞相匡衡、御史大夫張譚皆阿附畏事顯,不敢言。久之,元帝崩,成帝初即位,顯徙為中太僕,不復典權。衡、譚乃奏顯舊惡,請免顯等。尊於是劾奏:「丞相衡、御史大夫譚位三公,典五常九德,以總方略、一統類、廣教化、美風俗為職。知中書謁者令顯等專權擅勢,大作威福,縱恣不制,無所畏忌,為海內患害,不以時白奏行罰,而阿諛曲從,附下罔上,懷邪迷國,無大臣輔政之義也,皆不道,在赦令前。赦後,衡、譚舉奏顯,不自陳不忠之罪,而反揚著先帝任用傾覆之徒,妄言百官畏之。甚於主上。卑君尊臣,非所宜稱,失大臣體。又正月行幸典台,臨饗罷衛士,衡與中二千石大鴻臚賞等會坐殿門下,衡南鄉,賞等西鄉。衡更為賞布東鄉席,起立延賞坐,私語如食頃。衡知行臨,百官共職,萬眾會聚,而設不正之席,使下坐上,相比為小惠於公門之下,動不中禮,亂朝廷爵秩之位。衡又使官大奴入殿中,問行起居,還言:『漏上十四刻行。』臨到,衡安坐,不變色改容。無怵惕肅敬之心,驕慢不謹,皆不敬。」有詔勿治。於是衡慚懼,免冠謝罪,上丞相、侯印綬。天子以新即位,重傷大臣,乃下御史丞問狀。劾奏尊:「妄詆欺非謗赦前事,猥歷奏大臣,無正法,飾成小過,以塗污宰相,摧辱公卿,輕薄國家,奉使不敬。」有詔左遷尊為高陵令,數月,以病免。
huì nán shān qún dào bēng zōng děng shù bǎi rén wèi lì mín hài, bài gù hóng nóng tài shǒu fù gāng wèi xiào wèi, jiāng jī shè shì qiān rén zhú bǔ, suì yú bù néng qín. huò shuō dà jiāng jūn fèng: zéi shù bǎi rén zài gǔ xià, fā jūn jī zhī bù néng dé, nán yǐ shì sì yí. dú xuǎn xián jīng zhào yǐn nǎi kě. yú shì fèng jiàn zūn, wǎng wèi jiàn dài fū, shǒu jīng fǔ dū wèi, xíng jīng zhào yǐn shì. xún yuè jiān dào zéi qīng. qiān guāng lù dài fū, shǒu jīng zhào yǐn, hòu wèi zhēn, fán sān suì. zuò yù shǐ zhě wú lǐ. sī lì qiǎn jiǎ zuǒ fàng fèng zhào shū bái zūn fā lì bǔ rén, fàng wèi zūn: zhào shū suǒ bǔ yí mì. zūn yuē: zhì suǒ gōng zhèng, jīng zhào shàn lòu xiè rén shì. fàng yuē: suǒ bǔ yí lìng fā lì. zūn yòu yuē: zhào shū wú jīng zhào wén, bù dāng fā lì. jí zhǎng ān xì zhě sān yuè jiān qiān rén yǐ shàng. zūn chū xíng xiàn, nán zǐ guō cì zì yán zūn: xǔ zhòng jiā shí yú rén gòng shā cì xiōng shǎng, gōng guī shě. lì bù gǎn bǔ. zūn xíng xiàn hái, shàng zòu yuē: qiáng bù líng ruò, gè dé qí suǒ, kuān dà zhī zhèng xíng, hé píng zhī qì tōng. yù shǐ dài fū zhōng zòu zūn bào nüè bù gǎi, wài wèi dà yán, jù mān shān shàng, wēi xìn rì fèi, bù yí bèi wèi jiǔ qīng. zūn zuò miǎn, lì mín duō chēng xī zhī.
會南山群盜傰宗等數百人為吏民害,拜故弘農太守傅剛為校尉,將跡射士千人逐捕,歲余不能禽。或說大將軍鳳:「賊數百人在轂下,發軍擊之不能得,難以視四夷。獨選賢京兆尹乃可。」於是鳳薦尊,往為諫大夫,守京輔都尉,行京兆尹事。旬月間盜賊清。遷光祿大夫,守京兆尹,後為真,凡三歲。坐遇使者無禮。司隸遣假佐放奉詔書白尊發吏捕人,放謂尊:「詔書所捕宜密。」尊曰:「治所公正,京兆善漏泄人事。」放曰:「所捕宜令發吏。」尊又曰:「詔書無京兆文,不當發吏。」及長安系者三月間千人以上。尊出行縣,男子郭賜自言尊:「許仲家十餘人共殺賜兄賞,公歸舍。」吏不敢捕。尊行縣還,上奏曰:「強不陵弱,各得其所,寬大之政行,和平之氣通。」御史大夫中奏尊暴虐不改,外為大言,倨嫚姍上,威信日廢,不宜備位九卿。尊坐免,吏民多稱惜之。
hú sān lǎo gōng chéng xìng děng shàng shū sòng zūn zhì jīng zhào gōng xiào rì zhe: wǎng zhě nán shān dào zéi zǔ shān héng xíng, piāo jié liáng mín, shā fèng fǎ lì, dào lù bù tōng, chéng mén zhì yǐ jǐng jiè. bù bīng xiào wèi shǐ zhú bǔ, bào shī lù zhòng, kuàng rì fán fèi, bù néng qín zhì. èr qīng zuò chù, qún dào jìn qiáng, lì qì shāng jǔ, liú wén sì fāng, wèi guó jiā yōu. dāng cǐ zhī shí, yǒu néng bǔ zhǎn, bù ài jīn jué zhòng shǎng. guān nèi hóu kuān zhōng shǐ wèn suǒ zhēng gù sī lì xiào wèi wáng zūn bǔ qún dào fāng lüè, bài wèi jiàn dài fū, shǒu jīng fǔ dū wèi, xíng jīng zhào yǐn shì. zūn jǐn jié láo xīn, sù yè sī zhí, bēi tǐ xià shì, lì bēn běi zhī lì, qǐ jǔ shāng zhī qì, èr xún zhī jiān, dà dǎng zhèn huái, qú lǜ xiào shǒu. zéi luàn juān chú, mín fǎn nóng yè, fǔ xún pín ruò, chú yún háo qiáng. zhǎng ān sù háo dà huá dōng shì jiǎ wàn chéng xī yǔ zhāng jiǎn zhāng jìn jiǔ zhào fàng dù líng yáng zhāng děng jiē tōng xié jié dǎng, xié yǎng jiān guǐ, shàng gàn wáng fǎ, xià luàn lì zhì, bìng jiān yì shǐ, jìn yú xiǎo mín, wèi bǎi xìng chái láng. gèng shù èr qiān dàn, èr shí nián mò néng qín tǎo, zūn yǐ zhèng fǎ àn zhū, jiē fú qí gū. jiān xié xiāo shì, lì mín shuō fú. zūn bō jù zhěng luàn, zhū bào jìn xié, jiē qián suǒ xī yǒu, míng jiāng suǒ bù jí. suī bài wèi zhēn, wèi yǒu shū jué bāo shǎng jiā yú zūn shēn. jīn yù shǐ dài fū zòu zūn shāng hài yīn yáng, wèi guó jiā yōu, yì chéng yòng zhào shū zhī yì, jìng yán yōng wéi, xiàng gōng tāo tiān. yuán qí suǒ yǐ, chū yù shǐ chéng yáng fǔ, gù wèi zūn shū zuǒ, sù xíng yīn zéi, è kǒu bù xìn, hǎo yǐ dāo bǐ xiàn rén yú fǎ. fǔ cháng zuì guò zūn dà nú lì jiā, lì jiā zuó bó qí jiá, xiōng zi hóng bá dāo yù jǐng zhī. fǔ yǐ gù shēn yuàn jí dú, yù shāng hài zūn. yí fǔ nèi huái yuàn hèn, wài yī gōng shì, jiàn huà wèi cǐ yì, fù zhì zòu wén, jìn rùn jiā wū, yǐ fù sī yuàn. xī bái qǐ wèi qín jiāng, dōng pò hán wèi, nán bá yǐng dū, yīng hóu zèn zhī, cì sǐ dù yóu wú qǐ wèi wèi shǒu xī hé, ér qín hán bù gǎn fàn, chán rén jiān yān, chì zhú bēn chǔ. qín tīng jìn rùn yǐ zhū liáng jiāng, wèi xìn chán yán yǐ zhú xián shǒu, cǐ jiē piān tīng bù cōng, shī rén zhī huàn yě. chén děng qiè tòng shāng zūn xiū shēn jié jǐ, dǐ jié shǒu gōng, cì jī bù dàn jiāng xiāng, zhū è bù bì háo qiáng, zhū bù zhì zhī zéi, jiě guó jiā zhī yōu, gōng zhe zhí xiū, wēi xìn bù fèi, chéng guó jiā zhǎo yá zhī lì, zhé chōng zhī chén, jīn yī dàn wú gū zhì yú chóu rén zhī shǒu, shāng yú dǐ qī zhī wén, shàng bù dé yǐ gōng chú zuì, xià bù dé méng jí mù zhī tīng, dú yǎn yuàn chóu zhī piān zòu, bèi gòng gōng zhī dà è, wú suǒ chén yuàn sù zuì. zūn yǐ jīng shī fèi luàn, qún dào bìng xìng, xuǎn xián zhēng yòng, qǐ jiā wèi qīng, zéi luàn jì chú, háo huá fú gū, jí yǐ nìng qiǎo fèi chù. yī zūn zhī shēn, sān qī zhī jiān, zhà xián zhà nìng, qǐ bù shèn zāi! kǒng zǐ yuē: ài zhī yù qí shēng, è zhī yù qí sǐ, shì huò yě. jìn rùn zhī zèn bù xíng yān, kě wèi míng yǐ. yuàn xià gōng qīng dài fū bó shì yì láng, dìng zūn sù xíng. fū rén chén ér shāng hài yīn yáng, sǐ zhū zhī zuì yě jìng yán yōng wéi, fàng jí zhī xíng yě. shěn rú yù shǐ zhāng, zūn nǎi dāng fú guān què zhī zhū, fàng yú wú rén zhī yù, bù dé gǒu miǎn. jí rèn jǔ zūn zhě, dāng huò xuǎn jǔ zhī gū, bù kě dàn yǐ. jí bù rú zhāng, shì wén shēn dǐ yǐ sù wú zuì, yì yí yǒu zhū, yǐ chéng chán zéi zhī kǒu, jué zhà qī zhī lù. wéi míng zhǔ cān xiáng, shǐ bái hēi fēn bié. shū zòu, tiān zǐ fù yǐ zūn wèi xú zhōu cì shǐ, qiān dōng jùn tài shǒu.
湖三老公乘興等上書訟尊治京兆功效日著:「往者南山盜賊阻山橫行,剽劫良民,殺奉法吏,道路不通,城門至以警戒。步兵校尉使逐捕,暴師露眾,曠日煩費,不能禽制。二卿坐黜,群盜浸強,吏氣傷沮,流聞四方,為國家憂。當此之時,有能捕斬,不愛金爵重賞。關內侯寬中使問所征故司隸校尉王尊捕群盜方略,拜為諫大夫,守京輔都尉,行京兆尹事。尊盡節勞心,夙夜思職,卑體下士,厲奔北之吏,起沮傷之氣,二旬之間,大黨震懷,渠率效首。賊亂蠲除,民反農業,拊循貧弱,鋤耘豪強。長安宿豪大猾東市賈萬、城西萭章、剪張禁、酒趙放、杜陵楊章等皆通邪結黨,挾養奸軌,上干王法,下亂吏治,併兼役使,浸漁小民,為百姓豺狼。更數二千石,二十年莫能禽討,尊以正法案誅,皆伏其辜。奸邪銷釋,吏民說服。尊撥劇整亂,誅暴禁邪,皆前所稀有,名將所不及。雖拜為真,未有殊絕褒賞加於尊身。今御史大夫奏尊『傷害陰陽,為國家憂,亦承用詔書之意,靖言庸違,象龔滔天』。原其所以,出御史丞楊輔,故為尊書佐,素行陰賊,惡口不信,好以刀筆陷人於法。輔常醉過尊大奴利家,利家捽搏其頰,兄子閎拔刀欲剄之。輔以故深怨疾毒,欲傷害尊。疑輔內懷怨恨,外依公事,建畫為此議,傅致奏文,浸潤加誣,以復私怨。昔白起為秦將,東破韓、魏,南拔郢都,應侯譖之,賜死杜郵;吳起為魏守西河,而秦、韓不敢犯,讒人間焉,斥逐奔楚。秦聽浸潤以誅良將,魏信讒言以逐賢守,此皆偏聽不聰,失人之患也。臣等竊痛傷尊修身潔己,砥節首公,刺譏不憚將相,誅惡不避豪強,誅不制之賊,解國家之憂,功著職修,威信不廢,誠國家爪牙之吏,折衝之臣,今一旦無辜制於仇人之手,傷於詆欺之文,上不得以功除罪,下不得蒙棘木之聽,獨掩怨仇之偏奏,被共工之大惡,無所陳怨訴罪。尊以京師廢亂,群盜並興,選賢徵用,起家為卿,賊亂既除,豪猾伏辜,即以佞巧廢黜。一尊之身,三期之間,乍賢乍佞,豈不甚哉!孔子曰:『愛之欲其生,惡之欲其死,是惑也。』『浸潤之譖不行焉,可謂明矣。』願下公卿、大夫、博士、議郎,定尊素行。夫人臣而傷害陰陽,死誅之罪也;靖言庸違,放殛之刑也。審如御史章,尊乃當伏觀闕之誅,放於無人之域,不得苟免。及任舉尊者,當獲選舉之辜,不可但已。即不如章,飾文深詆以訴無罪,亦宜有誅,以懲讒賊之口,絕詐欺之路。唯明主參詳,使白黑分別。」書奏,天子復以尊為徐州刺史,遷東郡太守。
jiǔ zhī, hé shuǐ shèng yì, fàn jìn hù zǐ jīn dī, lǎo ruò bēn zǒu, kǒng shuǐ dà jué wèi hài. zūn gōng lǜ lì mín, tóu chén bái mǎ, sì shuǐ shén hé bó. zūn qīn zhí guī bì, shǐ wū cè zhù, qǐng yǐ shēn tián jīn dī, yīn zhǐ sù, lú jū dī shàng. lì mín shù qiān wàn rén zhēng kòu tóu jiù zhǐ zūn, zūn zhōng bù kěn qù. jí shuǐ shèng dī huài, lì mín jiē bēn zǒu. wéi yī zhǔ bù qì zài zūn páng, lì bù dòng. ér shuǐ bō shāo què huí hái. lì mín jiā zhuàng zūn zhī yǒng jié, bái mǎ sān lǎo zhū yīng děng zòu qí zhuàng. xià yǒu sī kǎo, jiē rú yán. yú shì zhì zhào yù shǐ: dōng jùn hé shuǐ shèng zhǎng, huǐ huài jīn dī, wèi jué sān chǐ, bǎi xìng huáng kǒng bēn zǒu. tài shǒu shēn dāng shuǐ chōng, lǚ zhǐ chǐ zhī nán, bù bì wēi dài, yǐ ān zhòng xīn, lì mín fù hái jiù zuò, shuǐ bù wèi zāi, zhèn shén jiā zhī. zhì zūn zhōng èr qiān dàn, jiā cì huáng jīn èr shí jīn.
久之,河水盛溢,泛浸瓠子金堤,老弱奔走,恐水大決為害。尊躬率吏民,投沉白馬,祀水神河伯。尊親執圭璧,使巫策祝,請以身填金堤,因止宿,廬居堤上。吏民數千萬人爭叩頭救止尊,尊終不肯去。及水盛堤壞,吏民皆奔走。唯一主簿泣在尊旁,立不動。而水波稍卻回還。吏民嘉壯尊之勇節,白馬三老朱英等奏其狀。下有司考,皆如言。於是制詔御史:「東郡河水盛長,毀壞金堤,未決三尺,百姓惶恐奔走。太守身當水沖,履咫尺之難,不避危殆,以安眾心,吏民復還就作,水不為災,朕甚嘉之。秩尊中二千石,加賜黃金二十斤。」
shù suì, zú guān, lì mín jì zhī. zūn zi bó yì wèi jīng zhào yǐn, zuò ruǎn ruò bù shèng rèn miǎn.
數歲,卒官,吏民紀之。尊子伯亦為京兆尹,坐耎弱不勝任免。
wáng zhāng zì zhòng qīng, tài shān jù píng rén yě. shǎo yǐ wén xué wèi guān, shāo qiān zhì jiàn dài fū, zài cháo tíng míng gǎn zhí yán. yuán dì chū, zhuó wèi zuǒ cáo zhōng láng jiāng, yǔ yù shǐ zhōng chéng chén xián xiāng shàn, gòng huǐ zhōng shū lìng shí xiǎn, wèi xiǎn suǒ xiàn, xián jiǎn sǐ kūn, zhāng miǎn guān. chéng dì lì, zhēng zhāng wèi jiàn dài fū, qiān sī lì xiào wèi, dà chén guì qī jìng dàn zhī. wáng zūn miǎn hòu, dài zhě bù chēng zhí, zhāng yǐ xuǎn wèi jīng zhào yǐn. shí, dì jiù dà jiāng jūn wáng fèng fǔ zhèng, zhāng suī wèi fèng suǒ jǔ, fēi fèng zhuān quán, bù qīn fù fèng. huì rì yǒu shí zhī, zhāng zòu fēng shì, zhào jiàn, yán fèng bù kě rèn yòng, yí gèng xuǎn zhōng xián. shàng chū nà shòu zhāng yán, hòu bù rěn tuì fèng. zhāng yóu shì jiàn yí, suì wèi fèng suǒ xiàn, zuì zhì dà nì. yǔ zài yuán hòu chuán.
王章字仲卿,泰山巨平人也。少以文學為官,稍遷至諫大夫,在朝廷名敢直言。元帝初,擢為左曹中郎將,與御史中丞陳咸相善,共毀中書令石顯,為顯所陷,咸減死髡,章免官。成帝立,征章為諫大夫,遷司隸校尉,大臣貴戚敬憚之。王尊免後,代者不稱職,章以選為京兆尹。時,帝舅大將軍王鳳輔政,章雖為鳳所舉,非鳳專權,不親附鳳。會日有蝕之,章奏封事,召見,言鳳不可任用,宜更選忠賢。上初納受章言,後不忍退鳳。章由是見疑,遂為鳳所陷,罪至大逆。語在《元後傳》。
chū, zhāng wèi zhū shēng xué zhǎng ān, dú yǔ qī jū. zhāng jí bìng, wú bèi, wò niú yī zhōng, yǔ qī jué, tì qì. qí qī ā nù zhī yuē: zhòng qīng! jīng shī zūn guì zài cháo tíng rén shuí yú zhòng qīng zhě? jīn jí bìng kùn è, bù zì jī áng, nǎi fǎn tì qì, hé bǐ yě!
初,章為諸生學長安,獨與妻居。章疾病,無被,臥牛衣中,與妻決,涕泣。其妻呵怒之曰:「仲卿!京師尊貴在朝廷人誰逾仲卿者?今疾病困厄,不自激卬,乃反涕泣,何鄙也!」
hòu zhāng rèn guān, lì wèi jí wèi jīng zhào, yù shàng fēng shì, qī yòu zhǐ zhī yuē: rén dāng zhī zú, dú bù niàn niú yī zhōng tì qì shí xié? zhāng yuē: fēi nǚ zǐ suǒ zhī yě. shū suì shàng, guǒ xià tíng wèi yù, qī zǐ jiē shōu xì. zhāng xiǎo nǚ nián kě shí èr, yè qǐ hào kū yuē: píng shēng yù shàng hū qiú, shù cháng zhì jiǔ, jīn bā ér zhǐ. wǒ jūn sù gāng, xiān sǐ zhě bì jūn. míng rì wèn zhī, zhāng guǒ sǐ. qī zǐ jiē xǐ hé pǔ.
後章任官,歷位及為京兆,欲上封事,妻又止之曰:「人當知足,獨不念牛衣中涕泣時邪?」章曰:「非女子所知也。」書遂上,果下廷尉獄,妻子皆收系。章小女年可十二,夜起號哭曰:「平生獄上呼囚,數常至九,今八而止。我君素剛,先死者必君。」明日問之,章果死。妻子皆徙合浦。
dà jiāng jūn fèng hōng hòu, dì chéng dū hóu shāng fù wèi dà jiāng jūn fǔ zhèng, bái shàng hái zhāng qī zǐ gù jùn. qí jiā shǔ jiē wán jù, cǎi zhū zhì chǎn shù bǎi wàn. shí, xiāo yù wèi tài shān tài shǒu, jiē lìng shú hái gù tián zhái.
大將軍鳳薨後,弟成都侯商復為大將軍輔政,白上還章妻子故郡。其家屬皆完具,採珠致產數百萬。時,蕭育為泰山太守,皆令贖還故田宅。
zhāng wèi jīng zhào èr suì, sǐ bù yǐ qí zuì, zhòng shù yuān jì zhī, hào wèi sān wáng. wáng jùn zì yǒu chuán. jùn jí wáng yáng zi yě.
章為京兆二歲,死不以其罪,眾庶冤紀之,號為三王。王駿自有傳。駿即王陽子也。
zàn yuē: zì xiào wǔ zhì zuǒ féng yì yòu fú fēng jīng zhào yǐn, ér lì mín wèi zhī yǔ yuē: qián yǒu zhào zhāng, hòu yǒu sān wáng. rán liú xiàng dú xù zhào guǎng hàn yǐn wēng guī hán yán shòu, féng shāng chuán wáng zūn, yáng xióng yì rú zhī. guǎng hàn cōng míng, xià bù néng qī, yán shòu lì shàn, suǒ jū yí fēng, rán jiē jié shàng bù xìn, yǐ shī shēn duò gōng. wēng guī bào gōng jié jǐ, wèi jìn shì biǎo. zhāng chǎng kàn kàn, lǚ zhōng jìn yán, yuán shì rú yǎ, xíng fá bì xíng, zòng shè yǒu dù, tiáo jiào kě guān, rán bèi qīng duò zhī míng. wáng zūn wén wǔ zì jiāng, suǒ zài bì fā, jué guǐ bù jīng, hǎo wèi dà yán. wáng zhāng gāng zhí shǒu jié, bù liàng qīng zhòng, yǐ xiàn xíng lù, qī zǐ liú qiān, āi zāi!
贊曰:自孝武置左馮翊、右扶風、京兆尹,而吏民為之語曰:「前有趙、張,後有三王。」然劉向獨序趙廣漢、尹翁歸、韓延壽,馮商傳王尊,楊雄亦如之。廣漢聰明,下不能欺,延壽厲善,所居移風,然皆訐上不信,以失身墮功。翁歸抱公潔己,為近世表。張敞衎衎,履忠進言,緣飾儒雅,刑罰必行,縱赦有度,條教可觀,然被輕惰之名。王尊文武自將,所在必發,譎詭不經,好為大言。王章剛直守節,不量輕重,以陷刑戮,妻子流遷,哀哉!