bān chāo zi yǒng liáng qín hé xī
班超 子勇 梁慬 何熙
bān chāo zì zhòng shēng, fú fēng píng líng rén, xú lìng biāo zhī shǎo zǐ yě. wéi rén yǒu dà zhì, bù xiū xì jié. rán nèi xiào jǐn, jū jiā cháng zhí qín kǔ, bù chǐ láo rǔ. yǒu kǒu biàn, ér shè liè shū chuán. yǒng píng wǔ nián, xiōng gù bèi zhào yì jiào shū láng, chāo yǔ mǔ suí zhì luò yáng. jiā pín, cháng wèi guān yōng shū yǐ gōng yǎng. jiǔ láo kǔ, cháng chuò yè tóu bǐ tàn yuē:" dà zhàng fū wú tā zhì lüè, yóu dāng xiào fù jiè zǐ zhāng qiān lì gōng yì yù, yǐ qǔ fēng hóu, ān néng jiǔ shì bǐ yán jiān hū?" zuǒ yòu jiē xiào zhī. chāo yuē:" xiǎo zǐ ān zhī zhuàng shì zhì zāi!" qí hòu xíng yì xiāng zhě, yuē:" jì jiǔ, bù yī zhū shēng ěr, ér dāng fēng hóu wàn lǐ zhī wài." chāo wèn qí zhuàng. xiāng zhě zhǐ yuē:" shēng yàn hàn hǔ jǐng, fēi ér shí ròu, cǐ wàn lǐ hóu xiāng yě." jiǔ zhī, xiǎn zōng wèn gù:" qīng dì ān zài?" gù duì:" wèi guān xiě shū, shòu zhí yǐ yǎng lǎo mǔ." dì nǎi chú chāo wèi lán tái lìng shǐ. hòu zuò shì miǎn guān.
班超字仲升,扶风平陵人,徐令彪之少子也。为人有大志,不修细节。然内孝谨,居家常执勤苦,不耻劳辱。有口辩,而涉猎书传。永平五年,兄固被召诣校书郎,超与母随至洛阳。家贫,常为官佣书以供养。久劳苦,尝辍业投笔叹曰:“大丈夫无它志略,犹当效傅介子、张骞立功异域,以取封侯,安能久事笔研间乎?”左右皆笑之。超曰:“小子安知壮士志哉!”其后行诣相者,曰:“祭酒,布衣诸生耳,而当封侯万里之外。”超问其状。相者指曰:“生燕颔虎颈,飞而食肉,此万里侯相也。”久之,显宗问固:“卿弟安在?”固对:“为官写书,受直以养老母。”帝乃除超为兰台令史。后坐事免官。
shí liù nián, fèng chē dū wèi dòu gù chū jī xiōng nú, yǐ chāo wèi jiǎ sī mǎ, jiāng bīng bié jī yī wú, zhàn yú pú lèi hǎi, duō zhǎn shǒu lǔ ér hái. gù yǐ wéi néng, qiǎn yǔ cóng shì guō xún jù shǐ xī yù.
十六年,奉车都尉窦固出击匈奴,以超为假司马,将兵别击伊吾,战于蒲类海,多斩首虏而还。固以为能,遣与从事郭恂惧使西域。
chāo dào shàn shàn, shàn shàn wáng guǎng fèng chāo lǐ jìng shén bèi, hòu hū gèng shū xiè. chāo wèi qí guān shǔ yuē:" níng jué guǎng lǐ yì báo hū? cǐ bì yǒu běi lǔ shǐ lái, hú yí wèi zhī suǒ cóng gù yě. míng zhě dǔ wèi méng, kuàng yǐ zhe xié." nǎi zhào dài hú zhà zhī yuē:" xiōng nú shǐ lái shù rì, jīn ān zài hu?" shì hú huáng kǒng, jù fú qí zhuàng. chāo nǎi bì shì hú, xī huì qí lì shì sān shí liù rén, yǔ gòng yǐn, jiǔ hān, yīn jī nù zhī yuē:" qīng cáo yǔ wǒ jù zài jué yù, yù lì dà gōng, yǐ qiú fù guì. jīn lǔ shǐ dào cái shù rì, ér wáng guǎng lǐ jìng jí fèi rú lìng shàn shàn shōu wú shǔ sòng xiōng nú, hái gǔ zhǎng wèi chái láng shí yǐ. wèi zhī nài hé?" guān shǔ jiē yuē:" jīn zài wēi wáng zhī dì, sǐ shēng cóng sī mǎ." chāo yuē:" bù rù hǔ xué, bù dé hǔ zǐ. dāng jīn zhī jì, dú yǒu yīn yè yǐ huǒ gōng lǔ, shǐ bǐ bù zhī wǒ duō shǎo, bì dà zhèn bù, kě tiǎn jǐn yě. miè cǐ lǔ, zé shàn shàn pò dǎn, gōng chéng shì lì yǐ." zhòng yuē:" dāng yǔ cóng shì yì zhī." chāo nù yuē:" jí xiōng jué yú jīn rì. cóng shì wén sú lì, wén cǐ bì kǒng ér móu xiè, sǐ wú suǒ míng, fēi zhuàng shì yě!" zhòng yuē:" shàn." chū yè, suì jiāng lì shì wǎng bēn lǔ yíng. huì tiān dà fēng, chāo lìng shí rén chí gǔ cáng lǔ shě hòu, yuē yuē:" jiàn huǒ rán, jiē dāng míng gǔ dà hū." yú rén xī chí bīng nǔ jiā mén ér fú. chāo nǎi shùn fēng zòng huǒ, qián hòu gǔ zào. lǔ zhòng jīng luàn, chāo shǒu gé shā sān rén, lì bīng zhǎn qí shǐ jí cóng shì sān shí yú jí, yú zhòng bǎi xǔ rén xī shāo sǐ. míng rì nǎi hái gào guō xún, xún dà jīng, jì ér sè dòng. chāo zhī qí yì, jǔ shǒu yuē:" yuàn suī bù xíng, bān chāo hé xīn dú shàn zhī hū?" xún nǎi yuè. chāo yú shì zhào shàn shàn wáng guǎng, yǐ lǔ shǐ shǒu shì zhī, yī guó zhèn bù. chāo xiǎo gào fǔ wèi, suì nà zi wèi zhì. hái zòu yú dòu gù, gù dà xǐ, jù shàng chāo gōng xiào, bìng qiú gèng xuǎn shǐ shǐ xī yù, dì zhuàng chāo jié, zhào gù yuē:" lì rú bān chāo, hé gù bù qiǎn ér gèng xuǎn hū? jīn yǐ chāo wèi jūn sī mǎ, lìng suì qián gōng." chāo fù shòu shǐ, gù yù yì qí bīng, chāo yuē:" yuàn jiāng běn suǒ cóng sān shí yú rén zú yǐ. rú yǒu bù yú, duō yì wèi lèi."
超到鄯善,鄯善王广奉超礼敬甚备,后忽更疏懈。超谓其官属曰:“宁觉广礼意薄乎?此必有北虏使来,狐疑未知所从故也。明者睹未萌,况已著邪。”乃召待胡诈之曰:“匈奴使来数日,今安在乎?”侍胡惶恐,具服其状。超乃闭侍胡,悉会其吏士三十六人,与共饮,酒酣,因激怒之曰:“卿曹与我俱在绝域,欲立大功,以求富贵。今虏使到裁数日,而王广礼敬即废;如令鄯善收吾属送匈奴,骸骨长为豺狼食矣。为之奈何?”官属皆曰:“今在危亡之地,死生从司马。”超曰:“不入虎穴,不得虎子。当今之计,独有因夜以火攻虏,使彼不知我多少,必大震怖,可殄尽也。灭此虏,则鄯善破胆,功成事立矣。”众曰:“当与从事议之。”超怒曰:“吉凶决于今日。从事文俗吏,闻此必恐而谋泄,死无所名,非壮士也!”众曰:“善。”初夜,遂将吏士往奔虏营。会天大风,超令十人持鼓藏虏舍后,约曰:“见火然,皆当鸣鼓大呼。”余人悉持兵弩夹门而伏。超乃顺风纵火,前后鼓噪。虏众惊乱,超手格杀三人,吏兵斩其使及从士三十余级,余众百许人悉烧死。明日乃还告郭恂,恂大惊,既而色动。超知其意,举手曰:“掾虽不行,班超何心独擅之乎?”恂乃悦。超于是召鄯善王广,以虏使首示之,一国震怖。超晓告抚慰,遂纳子为质。还奏于窦固,固大喜,具上超功效,并求更选使使西域,帝壮超节,诏固曰:“吏如班超,何故不遣而更选乎?今以超为军司马,令遂前功。”超复受使,固欲益其兵,超曰:“愿将本所从三十余人足矣。如有不虞,多益为累。”
shì shí, yú tián wáng guǎng dé xīn gōng pò shā chē, suì xióng zhāng nán dào, ér xiōng nú qiǎn shǐ jiān hù qí guó, chāo jì xī, xiān zhì yú tián. guǎng dé lǐ yì shén shū. qiě qí sú xìn wū. wū yán:" shén nù hé gù yù xiàng hàn? hàn shǐ yǒu guā mǎ, jí qiú qǔ yǐ cí wǒ." guǎng dé nǎi qiǎn shǐ jiù chāo qǐng mǎ. chāo mì zhī qí zhuàng, bào xǔ zhī, ér lìng wū zì lái qǔ mǎ. yǒu qǐng, wū zhì, chāo jí zhǎn qí shǒu yǐ sòng guǎng dé, yīn cí ràng zhī. guǎng dé sù wén chāo zài shàn shàn zhū miè lǔ shǐ, dà huáng kǒng, jí gōng shā xiōng nú shǐ zhě ér jiàng chāo. chāo zhòng cì qí wáng yǐ xià, yīn zhèn fǔ yān.
是时,于窴王广德新攻破莎车,遂雄张南道,而匈奴遣使监护其国,超既西,先至于窴。广德礼意甚疏。且其俗信巫。巫言:“神怒何故欲向汉?汉使有騧马,急求取以祠我。”广德乃遣使就超请马。超密知其状,报许之,而令巫自来取马。有顷,巫至,超即斩其首以送广德,因辞让之。广德素闻超在鄯善诛灭虏使,大惶恐,即攻杀匈奴使者而降超。超重赐其王以下,因镇抚焉。
shí, qiū cí wáng jiàn wèi xiōng nú suǒ lì, yǐ shì lǔ wēi, jù yǒu běi dào, gōng pò shū lè, shā qí wáng, ér lì qiū cí rén dōu tí wèi shū lè wáng. míng nián chūn, chāo cóng jiān dào zhì shū lè. qù dōu tí suǒ jū B231 tuó chéng jiǔ shí lǐ, nì qiǎn lì tián lǜ xiān wǎng jiàng zhī. chì lǜ yuē:" dōu tí běn fēi shū lè zhǒng, guó rén bì bù yòng mìng. ruò bù jí jiàng, biàn kě zhí zhī." lǜ jì dào, dōu tí jiàn lǜ qīng ruò, shū wú jiàng yì. lǜ yīn qí wú bèi, suì qián jié fù dōu tí. zuǒ yòu chū qí bù yì, jiē jīng jù bēn zǒu. lǜ chí bào chāo, chāo jí fù zhī, xī zhào shū lè jiāng lì, shuō yǐ qiū cí wú dào zhī zhuàng, yīn lì qí gù wáng xiōng zi zhōng wèi wáng, guó rén dà yuè. zhōng jí guān shǔ jiē qǐng shā dōu tí, chāo bù tīng, yù shì yǐ wēi xìn, shì ér qiǎn zhī. shū lè yóu shì yǔ qiū cí jié yuàn.
时,龟兹王建为匈奴所立,倚恃虏威,据有北道,攻破疏勒,杀其王,而立龟兹人兜题为疏勒王。明年春,超从间道至疏勒。去兜题所居B231橐城九十里,逆遣吏田虑先往降之。敕虑曰:“兜题本非疏勒种,国人必不用命。若不即降,便可执之。”虑既到,兜题见虑轻弱,殊无降意。虑因其无备,遂前劫缚兜题。左右出其不意,皆惊惧奔走。虑驰报超,超即赴之,悉召疏勒将吏,说以龟兹无道之状,因立其故王兄子忠为王,国人大悦。忠及官属皆请杀兜题,超不听,欲示以威信,释而遣之。疏勒由是与龟兹结怨。
shí bā nián, dì bēng. yān qí yǐ zhōng guó dà sàng, suì gōng méi dū hù chén mù. chāo gū lì wú yuán, ér qiū cí gū mò shù fā bīng gōng shū lè. chāo shǒu pán tuó chéng, yǔ zhōng wéi shǒu wěi, shì lì dān shǎo, jù shǒu suì yú. sù zōng chū jí wèi, yǐ chén mù xīn méi, kǒng chāo dān wēi bù néng zì lì, xià zhào zhēng chāo. chāo fā huán, shū lè jǔ guó yōu kǒng. qí dū wèi lí yǎn yuē:" hàn shǐ qì wǒ, wǒ bì fù wèi qiū cí suǒ miè ěr. chéng bù rěn jiàn hàn shǐ qù." yīn yǐ dāo zì wěn. chāo hái zhì yú tián, wáng hóu yǐ xià jiē hào qì yuē:" yī hàn shǐ rú fù mǔ, chéng bù kě qù." hù bào chāo mǎ jiǎo, bù de xíng. chāo kǒng yú tián zhōng bù tīng qí dōng, yòu yù suì běn zhì, nǎi gèng hái shū lè. shū lè liǎng chéng zì chāo qù hòu, fù jiàng qiū cí, ér yǔ wèi tóu lián bīng. chāo bǔ zhǎn fǎn zhě, jī pò wèi tóu, shā liù bǎi yú rén, shū lè fù ān.
十八年,帝崩。焉耆以中国大丧,遂攻没都护陈睦。超孤立无援,而龟兹、姑墨数发兵攻疏勒。超守盘橐城,与忠为首尾,士吏单少,拒守岁余。肃宗初即位,以陈睦新没,恐超单危不能自立,下诏征超。超发还,疏勒举国忧恐。其都尉黎弇曰:“汉使弃我,我必复为龟兹所灭耳。诚不忍见汉使去。”因以刀自刎。超还至于窴,王侯以下皆号泣曰:“依汉使如父母,诚不可去。”互抱超马脚,不得行。超恐于窴终不听其东,又欲遂本志,乃更还疏勒。疏勒两城自超去后,复降龟兹,而与尉头连兵。超捕斩反者,击破尉头,杀六百余人,疏勒复安。
jiàn chū sān nián, chāo lǜ shū lè kāng jū yú tián jū mí bīng yī wàn rén gōng gū mò shí chéng, pò zhī, zhǎn shǒu qī bǎi jí. chāo yù yīn cǐ pǒ píng zhū guó, nǎi shàng shū qǐng bīng. yuē:
建初三年,超率疏勒、康居、于窴、居弥兵一万人攻姑墨石城,破之,斩首七百级。超欲因此叵平诸国,乃上疏请兵。曰:
chén qiè jiàn xiān dì yù kāi xī chéng, gù běi jī xiōng nú, xī shǐ wài guó, shàn shàn yú tián jí shí xiàng huà. jīn jū mí shā chē shū lè ròu zhī wū sūn kāng jū fù yuàn guī fù, yù gòng bìng lì pò miè qiū cí, píng tōng hàn dào. ruò dé qiū cí, zé xī yù wèi fú zhě bǎi fēn zhī yī ěr. chén fú zì wéi niàn, zú wǔ xiǎo lì, shí yuàn cóng gǔ jí xiào mìng jué yù, shù jī zhāng qiān qì shēn kuàng yě. xī wèi jiàng liè guó dài fū, shàng néng hé jí zhū róng, kuàng chén fèng dà hàn zhī wēi, ér wú CD4B dāo yī gē zhī yòng hū? qián shì yì zhě jiē yuē qǔ sān shí liù guó, hào wèi duàn xiōng nú yòu bì. jīn xī yù zhū guó, zì rì zhī suǒ rù, mò bù xiàng huà, dà xiǎo xīn xīn, gòng fèng bù jué, wéi yān qí, qiū cí dú wèi fú cóng. chén qián yǔ guān shǔ sān shí liù rén fèng shǐ jué yù, bèi zāo jiān è. zì gū shǒu shū lè, yú jīn wǔ zài, hú yí qíng shù, chén pō shí zhī. wèn qí chéng guō dà xiǎo, jiē yán" yǐ hàn yǔ yī tiān děng". yǐ shì xiào zhī, zé cōng lǐng kě tōng, cōng lǐng tōng zé qiū cí kě fá. jīn yí bài qiū cí shì zi bái bà wèi qí guó wáng, yǐ bù qí shù bǎi sòng zhī, yǔ zhū guó lián bīng, suì yuè zhī jiān, qiū cí kě qín. yǐ yí dí gōng yí dí, jì zhī shàn zhě yě. chén jiàn shā chē shū lè tián dì féi guǎng, cǎo mù ráo yǎn, bù bǐ dūn huáng shàn shàn jiān yě, bīng kě bù fèi zhōng guó ér liáng shí zì zú. qiě gū mò wēn sù èr wáng, tè wèi qiū cí suǒ zhì, jì fēi qí zhǒng, gèng xiāng yàn kǔ, qí shì bì yǒu jiàng fǎn. ruò èr guó lái jiàng, zé qiū cí zì pò. yuàn xià chén zhāng, cān kǎo xíng shì. chéng yǒu wàn fēn, sǐ fù hé hèn. chén chāo qū qū, tè méng shén líng, qiè jì wèi biàn jiāng pū, mù jiàn xī yù píng dìng, bì xià jǔ wàn nián zhī shāng, jiàn xūn zǔ miào, bù dà xǐ yú tiān xià.
臣窃见先帝欲开西城,故北击匈奴,西使外国,鄯善、于窴即时向化。今拘弥、莎车、疏勒、月氏、乌孙、康居复愿归附,欲共并力破灭龟兹,平通汉道。若得龟兹,则西域未服者百分之一耳。臣伏自惟念,卒伍小吏,实愿从谷吉效命绝域,庶几张骞弃身旷野。昔魏绛列国大夫,尚能和辑诸戎,况臣奉大汉之威,而无CD4B刀一割之用乎?前世议者皆曰取三十六国,号为断匈奴右臂。今西域诸国,自日之所入,莫不向化,大小欣欣,贡奉不绝,惟焉耆,龟兹独未服从。臣前与官属三十六人奉使绝域,备遭艰厄。自孤守疏勒,于今五载,胡夷情数,臣颇识之。问其城郭大小,皆言“倚汉与依天等”。以是效之,则葱领可通,葱领通则龟兹可伐。今宜拜龟兹侍子白霸为其国王,以步骑数百送之,与诸国连兵,岁月之间,龟兹可禽。以夷狄攻夷狄,计之善者也。臣见莎车、疏勒田地肥广,草牧饶衍,不比敦煌、鄯善间也,兵可不费中国而粮食自足。且姑墨、温宿二王,特为龟兹所置,既非其种,更相厌苦,其势必有降反。若二国来降,则龟兹自破。愿下臣章,参考行事。诚有万分,死复何恨。臣超区区,特蒙神灵,窃冀未便僵仆,目见西域平定,陛下举万年之觞,荐勋祖庙,布大喜于天下。
shū zòu, dì zhī qí gōng kě chéng, yì yù gěi bīng. píng líng rén xú F8B5 sù yǔ chāo tóng zhì, shàng shū yuàn fèn shēn zuǒ chāo, wǔ nián, suì yǐ F8B5 wèi jiǎ sī mǎ, jiāng chí xíng jí yì cóng qiān rén jiù chāo.
书奏,帝知其功可成,议欲给兵。平陵人徐F8B5素与超同志,上疏愿奋身佐超,五年,遂以F8B5为假司马,将驰刑及义从千人就超。
xiān shì, shā chē yǐ wéi hàn bīng bù chū, suì jiàng yú qiū cí, ér shū lè dū wèi fān chén yì fù fǎn pàn. huì xú F8B5 shì zhì, chāo suì yǔ F8B5 jī fān chén, dà pò zhī, zhǎn shǒu qiān yú jí, duō huò shēng kǒu. chāo jì pò fān chén, yù jìn gōng qiū cí. yǐ wū sūn bīng qiáng, yí lì qí lì, nǎi shàng yán:" wū sūn dà guó, kòng xián shí wàn, gù wǔ dì qī yǐ gōng zhǔ, zhì xiào xuān huáng dì, zú dé qí yòng. jīn kě qiǎn shǐ zhāo wèi, yǔ gòng hé lì." dì nà zhī. bā nián, bài chāo wèi jiāng bīng cháng shǐ, jiǎ gǔ chuī chuáng huī. yǐ xú F8B5 wèi jūn sī mǎ, bié qiǎn wèi hóu lǐ yì hù sòng wū sūn shǐ zhě, cì dà xiǎo kūn mí yǐ xià jǐn bó.
先是,莎车以为汉兵不出,遂降于龟兹, 而疏勒都尉番辰亦复反叛。 会徐F8B5适至,超遂与F8B5击番辰,大破之,斩首千余级,多获生口。超既破番辰,欲进攻龟兹。以乌孙兵强,宜历其力,乃上言:“乌孙大国,控弦十万,故武帝妻以公主,至孝宣皇帝,卒得其用。今可遣使招慰,与共合力。”帝纳之。八年,拜超为将兵长史,假鼓吹幢麾。以徐F8B5为军司马,别遣卫侯李邑护送乌孙使者,赐大小昆弥以下锦帛。
lǐ yì shǐ dào yú tián, ér zhí qiū cí gōng shū lè, kǒng jù bù gǎn qián, yīn shàng shū chén xī yù zhī gōng bù kě chéng, yòu shèng huǐ chāo yōng ài qī, bào ài zǐ, ān lè wài guó, wú nèi gù xīn. chāo wén zhī, tàn yuē:" shēn fēi zēng shēn ér yǒu sān zhì zhī chán, kǒng jiàn yí yú dāng shí yǐ." suì qù qí qī. dì zhī chāo zhōng, nǎi qiè zé yì yuē:" zòng chāo yōng ài qī, bào ài zǐ, sī guī zhī shì qiān yú rén, hé néng jǐn yǔ chāo tóng xīn hū?" lìng yì yì chāo shòu jié dù. zhào chāo:" ruò yì rèn zài wài zhě, biàn liú yǔ cóng shì." chāo jí qiǎn yì jiāng wū sūn shì zi hái jīng shī. xú F8B5 wèi chāo yuē:" yì qián qīn huǐ jūn, yù bài xī yù, jīn hé bù yuán zhào shū liú zhī, gèng qiǎn tā lì sòng shì zi hū?" chāo yuē:" shì hé yán zhī lòu yě! yǐ yì huǐ chāo, gù jīn qiǎn zhī. nèi xǐng bù jiù, hé xù rén yán! kuài yì liú zhī, fēi zhōng chén yě."
李邑始到于窴,而值龟兹攻疏勒,恐惧不敢前,因上书陈西域之功不可成,又盛毁超拥爱妻,抱爱子,安乐外国,无内顾心。超闻之,叹曰:“身非曾参而有三至之谗,恐见疑于当时矣。”遂去其妻。帝知超忠,乃切责邑曰:“纵超拥爱妻,抱爱子,思归之士千余人,何能尽与超同心乎?”令邑诣超受节度。诏超:“若邑任在外者,便留与从事。”超即遣邑将乌孙侍子还京师。徐F8B5谓超曰:“邑前亲毁君,欲败西域,今何不缘诏书留之,更遣它吏送侍子乎?”超曰:“是何言之陋也!以邑毁超,故今遣之。内省不疚,何恤人言!快意留之,非忠臣也。”
míng nián, fù qiǎn jiǎ sī mǎ hé gōng děng sì rén jiāng bīng bā bǎi xié chāo, chāo yīn fā shū lè yú tián bīng jī shā chē. shā chē yīn tōng shǐ shū lè wáng zhōng, dàn yǐ zhòng lì, zhōng suì fǎn cóng zhī, xī bǎo wū jí chéng. chāo nǎi gèng lì qí fǔ chéng chéng dà wéi shū lè wáng, xī fā qí bù fǎn zhě yǐ gōng zhōng. jī bàn suì, ér kāng jū qiǎn jīng bīng jiù zhī, chāo bù néng xià. shì shí, ròu zhī xīn yǔ kāng jū hūn, xiāng qīn, chāo nǎi shǐ shǐ duō jī jǐn bó yí ròu zhī wáng, lìng xiǎo shì kāng jū wáng, kāng jū wáng nǎi bà bīng, zhí zhōng yǐ guī qí guó, wū jí chéng suì jiàng yú chāo.
明年,复遣假司马和恭等四人将兵八百谐超,超因发疏勒、于窴兵击莎车。莎车阴通使疏勒王忠,啖以重利,忠遂反从之,西保乌即城。超乃更立其府丞成大为疏勒王,悉发其不反者以攻忠。积半岁,而康居遣精兵救之,超不能下。是时,月氏新与康居婚,相亲,超乃使使多赍锦帛遗月氏王,令晓示康居王,康居王乃罢兵,执忠以归其国,乌即城遂降于超。
hòu sān nián, zhōng shuō kāng jū wáng jiè bīng, hái jù sǔn zhōng, mì yǔ qiū cí móu, qiǎn shǐ zhà xiáng yú chāo. chāo nèi zhī qí jiān ér wài wěi xǔ zhī. zhōng dà xǐ, jí cóng qīng yī yì chāo. chāo mì lè bīng dài zhī, wèi gōng zhāng shè lè, jiǔ xíng, nǎi chì lì fù zhōng zhǎn zhī. yīn jī pò qí zhòng, shā qī bǎi yú rén, nán dào yú shì suì tōng.
后三年,忠说康居王借兵,还据损中,密与龟兹谋,遣使诈降于超。超内知其奸而外伪许之。忠大喜,即从轻猗诣超。超密勒兵待之,为供张设乐,酒行,乃叱吏缚忠斩之。因击破其众,杀七百余人,南道于是遂通。
míng nián, chāo fā yú tián zhū guó bīng èr wàn wǔ qiān rén, fù jī shā chē. ér qiū cí wáng qiǎn zuǒ jiāng jūn fā wēn sù gū mò wèi tóu hé wǔ wàn rén qiú zhī. chāo zhào jiàng xiào jí yú tián wáng yì yuē:" jīn bīng shǎo bù dí, qí jì mò ruò gè sàn qù. yú tián cóng shì ér dōng, zhǎng shǐ yì yú cǐ xī guī, kě xū yè gǔ shēng ér fā." yīn huǎn suǒ de shēng kǒu. qiū cí wáng wén zhī dà xǐ, zì yǐ wàn qí yú xī jiè zhē chāo, wēn sù wáng jiāng bā qiān qí yú dōng jiè jiǎo yú tián. chāo zhī èr lǔ yǐ chū, mì zhào zhū bù lè bīng, jī míng chí fù shā chē yíng, hú dà jīng luàn bēn zǒu, zhuī zhǎn wǔ qiān yú jí, dà huò qí mǎ chù cái wù. shā chē suì jiāng, qiū cí děng yīn gè tuì sàn, zì shì wēi zhèn xī yù.
明年,超发于窴诸国兵二万五千人,复击莎车。而龟兹王遣左将军发温宿、姑墨、尉头合五万人求之。超召将校及于窴王议曰:“今兵少不敌,其计莫若各散去。于窴从是而东,长史亦于此西归,可须夜鼓声而发。”阴缓所得生口。龟兹王闻之大喜,自以万骑于西界遮超,温宿王将八千骑于东界徼于窴。超知二虏已出,密召诸部勒兵,鸡鸣驰赴莎车营,胡大惊乱奔走,追斩五千余级,大获其马畜财物。莎车遂将,龟兹等因各退散,自是威震西域。
chū, ròu zhī cháng zhù hàn jī chē shī yǒu gōng, shì suì gòng fèng zhēn bǎo fú bá shī zi, yīn qiú hàn gōng zhǔ. chāo jù hái qí shǐ, yóu shì yuàn hèn. yǒng yuán èr nián, ròu zhī qiǎn qí fù wáng xiè jiāng bīng qī wàn gōng chāo. chāo zhòng shǎo, jiē dà kǒng. chāo pì jūn shì yuē:" ròu zhī bīng suī duō, rán shù qiān lǐ yú cōng lǐng lái, fēi yǒu yùn shū, hé zú yōu xié? dàn dāng shōu gǔ jiān shǒu, bǐ jī qióng zì jiàng, bù guò shù shí rì jué yǐ." xiè suì qián gōng chāo, bù xià, yòu chāo lüè wú suǒ de. chāo dù qí liáng jiāng jǐn, bì cóng qiū cí qiú jiù, nǎi qiǎn bīng shù bǎi yú dōng jiè yào zhī. xiè guǒ qiǎn qí jī jīn yín zhū yù yǐ lù qiū cí. chāo fú bīng shù jī, jǐn shā zhī, chí qí shǐ shǒu yǐ shì xiè. xiè dà jīng, jí qiǎn shǐ qǐng zuì, yuàn dé shēng guī. chāo zòng qiǎn zhī. ròu zhī yóu shì dà zhèn, suì fèng gòng xiàn.
初,月氏尝助汉击车师有功,是岁贡奉珍宝、符拔、师子,因求汉公主。超拒还其使,由是怨恨。永元二年,月氏遣其副王谢将兵七万攻超。超众少,皆大恐。超譬军士曰:“月氏兵虽多,然数千里逾葱领来,非有运输,何足忧邪?但当收谷坚守,彼饥穷自降,不过数十日决矣。”谢遂前攻超,不下,又抄掠无所得。超度其粮将尽,必从龟兹求救,乃遣兵数百于东界要之。谢果遣骑赍金银珠玉以赂龟兹。超伏兵庶击,尽杀之,持其使首以示谢。谢大惊,即遣使请罪,愿得生归。超纵遣之。月氏由是大震,岁奉贡献。
míng nián, qiū cí gū mò wēn sù jiē jiàng, nǎi yǐ chāo wèi dū hù, xú F8B5 wèi zhǎng shǐ. bài bái bà wèi qiū cí wáng, qiǎn sī mǎ yáo guāng sòng zhī. chāo yǔ guāng gòng xié qiū cí fèi qí wáng yóu lì duō ér lì bái bà, shǐ guāng jiāng yóu lì duō hái yì jīng shī. chāo jū qiū cí tā gān chéng, xú F8B5 tún shū lè. xī yù wéi yān qí wēi xū yù lí yǐ qián méi dū hù, huái èr xīn, qí yú xī dìng.
明年,龟兹、姑墨、温宿皆降,乃以超为都护,徐F8B5为长史。拜白霸为龟兹王,遣司马姚光送之。超与光共胁龟兹废其王尤利多而立白霸,使光将尤利多还诣京师。超居龟兹它乾城,徐F8B5屯疏勒。西域唯焉耆、危须、尉犁以前没都护,怀二心,其余悉定。
liù nián qiū, chāo suì fā qiū cí shàn shàn děng bā guó bīng hé qī wàn rén, jí lì shì gǔ kè qiān sì bǎi rén tǎo yān qí. bīng dào yù lí jiè, ér qiǎn xiǎo shuō yān qí yù lí wēi xū yuē:" dū hù lái zhě, yù zhèn fǔ sān guó. jí yù gǎi guò xiàng shàn, yí qiǎn dà rén lái yíng, dāng shǎng cì wáng hóu yǐ xià, shì bì jí hái. jīn cì wáng cǎi wǔ bǎi pǐ." yān qí wáng guǎng qiǎn qí zuǒ jiāng běi jiān zhī fèng niú jiǔ yíng chāo. chāo jí jiān zhī yuē:" rǔ suī xiōng nú shì zi, ér jīn bǐng guó zhī quán. dū hù zì lái, wáng bù yǐ shí yíng, jiē rǔ zuì yě." huò wèi chāo kě biàn shā zhī. chāo yuē:" fēi rǔ suǒ jí. cǐ rén quán zhòng yú wáng, jīn wèi rù qí guó ér shā zhī, suì lìng zì yí, shè bèi shǒu xiǎn, qǐ dé dào qí chéng xià zāi!" yú shì cì ér qiǎn zhī. guǎng nǎi yǔ dà rén yíng chāo yú yù lí, fèng xiàn zhēn wù.
六年秋,超遂发龟兹、鄯善等八国兵合七万人,及吏士贾客千四百人讨焉耆。兵到尉犁界,而遣晓说焉耆、尉犁、危须曰:“都护来者,欲镇抚三国。即欲改过向善,宜遣大人来迎,当赏赐王侯已下,事毕即还。今赐王彩五百匹。”焉耆王广遣其左将北鞬支奉牛、酒迎超。超诘鞬支曰:“汝虽匈奴侍子,而今秉国之权。都护自来,王不以时迎,皆汝罪也。”或谓超可便杀之。超曰:“非汝所及。此人权重于王,今未入其国而杀之,遂令自疑,设备守险,岂得到其城下哉!”于是赐而遣之。广乃与大人迎超于尉犁,奉献珍物。
yān qí guó yǒu wěi qiáo zhī xiǎn, guǎng nǎi jué qiáo, bù yù lìng hàn jūn rù guó. chāo gèng cóng tā dào lì dù. qī yuè huì, dào yān zhě, qù chéng èr shí lǐ, yíng dà zé zhōng. guǎng chū bù yì, dà kǒng, nǎi yù xī qū qí rén gòng rù shān bǎo. yān qí zuǒ hóu yuán mèng xiān cháng zhì jīng shī, mì qiǎn shǐ yǐ shì gào chāo, chāo jí zhǎn zhī, shì bù xìn yòng. nǎi qī dà huì zhū guó wáng, yīn yáng shēng dāng zhòng jiā shǎng cì, yú shì yān qí wáng guǎng, yù lí wáng B02A jí běi gé jiàn zhī děng sān shí rén xiāng shuài yì chāo. qí guó xiāng fù jiǔ děng shí qī rén jù zhū, jiē wáng rù hǎi, ér wēi xū wáng yì bù zhì. zuò dìng, chāo nù jí guǎng yuē:" wēi xū wáng hé gù bú dào? fù jiǔ děng suǒ yuán táo wáng?" suì chì lì shì shōu guǎng B02A děng yú chén mù gù chéng zhǎn zhī, chuán shǒu jīng shī. yīn zòng bīng chāo lüè, zhǎn shǒu wǔ qiān yú jí, huò shēng kǒu wàn wǔ qiān rén, mǎ chù niú yáng sān shí yú wàn tóu, gèng lì yuán mèng wèi yān qí wáng. chāo liú yān qí bàn suì, wèi fǔ zhī. yú shì xī yù wǔ shí yú guó xī jiē nà zhì nèi shǔ yān.
焉耆国有苇桥之险,广乃绝桥,不欲令汉军入国。超更从它道厉度。七月晦,到焉者,去城二十里,营大泽中。广出不意,大恐,乃欲悉驱其人共入山保。焉耆左侯元孟先尝质京师,密遣使以事告超,超即斩之,示不信用。乃期大会诸国王,因扬声当重加赏赐,于是焉耆王广,尉犁王B02A及北革建支等三十人相率诣超。其国相腹久等十七人惧诛,皆亡入海,而危须王亦不至。坐定,超怒诘广曰:“危须王何故不到?腹久等所缘逃亡?”遂叱吏士收广、B02A等于陈睦故城斩之,传首京师。因纵兵抄掠,斩首五千余级,获生口万五千人,马畜牛羊三十余万头,更立元孟为焉耆王。超留焉耆半岁,尉抚之。于是西域五十余国悉皆纳质内属焉。
míng nián, xià zhào yuē:" wǎng zhě xiōng nú dú shàn xī yù, kòu dào hé xī, yǒng píng zhī mò, chéng mén zhòu bì. xiān dì shēn mǐn biān méng yīng luó kòu hài, nǎi mìng jiàng shuài jī yòu dì, pò bái shān, lín pú lèi, qǔ chē shī, chéng guō zhū guó zhèn shè xiǎng yìng, suì kāi xī yù, zhì dū hù. ér yān qí wáng shùn shùn zi zhōng dú móu bèi nì, shì qí xiǎn ài, fù mò dū hù, bìng jí lì shì. xiān dì zhòng yuán yuán zhī mìng, dàn bīng yì zhī xìng, gù shǐ jūn sī mǎ bān chāo ān jí yú tián yǐ xī. chāo suì yú cōng lǐng, qì xiàn dù, chū rù èr shí èr nián, mò bù bīn cóng. gǎi lì qí wáng, ér suí qí rén. bù dòng zhōng guó, bù fán róng shì, dé yuǎn yí zhī hé, tóng yì sú zhī xīn, ér zhì tiān zhū, juān sù chǐ, yǐ bào jiàng shì zhī chóu. sī mǎ fǎ yuē:' shǎng bù yú yuè, yù rén sù dǔ wéi shàn zhī lì yě.' qí fēng chāo wèi dìng yuǎn hóu, yì qiān hù."
明年,下诏曰:“往者匈奴独擅西域,寇盗河西,永平之末,城门昼闭。先帝深愍边萌婴罗寇害,乃命将帅击右地,破白山,临蒲类,取车师,城郭诸国震慑响应,遂开西域,置都护。而焉耆王舜、舜子忠独谋悖逆,恃其险隘,覆没都护,并及吏士。先帝重元元之命,惮兵役之兴,故使军司马班超安集于窴以西。超遂逾葱领,迄县度,出入二十二年,莫不宾从。改立其王,而绥其人。不动中国,不烦戎士,得远夷之和,同异俗之心,而致天诛,蠲宿耻,以报将士之仇。《司马法》曰:‘赏不逾月,欲人速睹为善之利也。’其封超为定远侯,邑千户。”
chāo zì yǐ jiǔ zài jué yù, nián lǎo sī tǔ. shí èr nián, shàng shū yuē:" chén wén tài gōng fēng qí, wǔ shì zàng zhōu, hú sǐ shǒu qiū, dài mǎ yī fēng. fū zhōu qí tóng zài zhōng tǔ qiān lǐ zhī jiān, kuàng yú yuǎn chù jué yù, xiǎo chén néng wú yī fēng shǒu qiū zhī sī zāi? mán yí zhī sú, wèi zhuàng wǔ lǎo. chén chāo quǎn mǎ chǐ jiān, cháng kǒng nián shuāi, yǎn hū jiāng pū, gū hún qì juān. xī sū wǔ liú xiōng nú zhōng shàng shí jiǔ nián, jīn chén xìng de fèng jié dài jīn yín hù xī yù, rú zì yǐ shòu zhōng tún bù, chéng wú suǒ hèn, rán kǒng hòu shì huò míng chén wèi méi xī yù. chén bù gǎn wàng dào jiǔ quán jùn, dàn yuàn shēng rù yù mén guān. chén lǎo bìng shuāi kùn, mào sǐ gǔ yán, jǐn qiǎn zi yǒng suí xiàn wù rù sāi. jí chén shēng zài, lìng yǒng mù jiàn zhōng tǔ." ér chāo mèi tóng jùn cáo shòu qī zhāo yì shàng shū qǐng chāo yuē:
超自以久在绝域,年老思土。十二年,上疏曰:“臣闻太公封齐,五世葬周,狐死首丘,代马依风。夫周齐同在中土千里之间,况于远处绝域,小臣能无依风首丘之思哉?蛮夷之俗,畏壮侮老。臣超犬马齿歼,常恐年衰,奄忽僵仆,孤魂弃捐。昔苏武留匈奴中尚十九年,今臣幸得奉节带金银护西域,如自以寿终屯部,诚无所恨,然恐后世或名臣为没西域。臣不敢望到酒泉郡,但愿生入玉门关。臣老病衰困,冒死瞽言,谨遣子勇随献物入塞。及臣生在,令勇目见中土。”而超妹同郡曹寿妻昭亦上书请超曰:
qiè tóng chǎn xiōng xī yù dū hù dìng yuǎn hóu chāo, xìng de yǐ wēi gōng tè méng zhòng shǎng, jué liè tōng hóu, wèi èr qiān dàn. tiān ēn shū jué, chéng fēi xiǎo chén suǒ dāng bèi méng. chāo zhī shǐ chū, zhì juān qū mìng, jì lì wēi gōng, yǐ zì chén xiào. huì chén mù zhī biàn, dào lù gé jué, chāo yǐ yī shēn zhuǎn cè jué yù, xiǎo pì zhū guó, yīn qí bīng zhòng, měi yǒu gōng zhàn, zhé wèi xiān dēng, shēn bèi jīn yí, bù bì sǐ wáng. lài méng bì xià shén líng, qiě dé yán mìng shā mò, zhì jīn jī sān shí nián. gǔ ròu shēng lí, bù fù xiāng shí. suǒ yǔ xiāng suí shí rén shì zhòng, jiē yǐ wù gù. chāo nián zuì zhǎng, jīn qiě qī shí. shuāi lǎo bèi bìng, tóu fà wú hēi, liǎng shǒu bù rén, ěr mù bù cōng míng, fú zhàng nǎi néng xíng. suī yù jié jìn qí lì, yǐ bào sāi tiān ēn, pò yú suì mù, quǎn mǎ chǐ suǒ. mán yí zhī xìng, bèi nì wǔ lǎo, ér chāo dàn mù rù dì, jiǔ bú jiàn dài, kǒng kāi jiān guǐ zhī yuán, shēng nì luàn zhī xīn. ér qīng dài fū xián huái yī qiè, mò kěn yuǎn lǜ. rú yǒu zú bào, chāo zhī qì lì bù néng cóng xīn, biàn wèi shàng sǔn guó jiā lěi shì zhī gōng, xià qì zhōng chén jié lì zhī yòng, chéng kě tòng yě. gù chāo wàn lǐ guī chéng, zì chén kǔ jí, yán jǐng yú wàng, sān nián yú jīn, wèi méng shěng lù.
妾同产兄西域都护定远侯超,幸得以微功特蒙重赏,爵列通侯,位二千石。天恩殊绝,诚非小臣所当被蒙。超之始出,志捐躯命,冀立微功,以自陈效。会陈睦之变,道路隔绝,超以一身转侧绝域,晓譬诸国,因其兵众,每有攻战,辄为先登,身被金夷,不避死亡。赖蒙陛下神灵,且得延命沙漠,至今积三十年。骨肉生离,不复相识。所与相随时人士众,皆已物故。超年最长,今且七十。衰老被病,头发无黑,两手不仁,耳目不聪明,扶杖乃能行。虽欲竭尽其力,以报塞天恩,迫于岁暮,犬马齿索。蛮夷之性,悖逆侮老,而超旦暮入地,久不见代,恐开奸宄之源,生逆乱之心。而卿大夫咸怀一切,莫肯远虑。如有卒暴,超之气力不能从心,便为上损国家累世之功,下弃忠臣竭力之用,诚可痛也。故超万里归诚,自陈苦急,延颈逾望,三年于今,未蒙省录。
qiè qiè wén gǔ zhě shí wǔ shòu bīng, liù shí hái zhī, yì yǒu xiū xī bù rèn zhí yě. yuán bì xià yǐ zhì xiào lǐ tiān xià, dé wàn guó zhī huān xīn, bù qiǎn xiǎo guó zhī chén, kuàng chāo dé bèi hóu bó zhī wèi, gù gǎn chù sǐ wèi chāo qiú shuāi, gài chāo yú nián. yī de shēng huán, fù jiàn quē tíng, shǐ guó yǒng wú láo yuǎn zhī lǜ, xī yù wú cāng cù zhī yōu, chāo dé zhǎng měng wén wáng zàng gǔ zhī ēn, zi fāng āi lǎo zhī huì. shī yún:" mín yì láo zhǐ, qì kě xiǎo kāng, huì cǐ zhōng guó, yǐ suí sì fāng." chāo yǒu shū yǔ qiè shēng jué, kǒng bù fù xiāng jiàn. qiè chéng shāng chāo yǐ zhuàng nián jié zhōng xiào yú shā mò, pí lǎo zé biàn juān sǐ yú kuàng yě, chéng kě āi lián. rú bù méng jiù hù, chāo hòu yǒu yī dàn zhī biàn, jì xìng chāo jiā dé méng zhào mǔ wèi jī xiān qǐng zhī dài. qiè yú gàng bù zhī dà yì, chù fàn jì huì.
妾窃闻古者十五受兵,六十还之,亦有休息不任职也。缘陛下以至孝理天下,得万国之欢心,不遣小国之臣,况超得备侯伯之位,故敢触死为超求衰,丐超余年。一得生还,复见阙庭,使国永无劳远之虑,西域无仓卒之忧,超得长蒙文王葬骨之恩,子方哀老之惠。《诗》云:“民亦劳止,汔可小康,惠此中国,以绥四方。”超有书与妾生诀,恐不复相见。妾诚伤超以壮年竭忠孝于沙漠,疲老则便捐死于旷野,诚可哀怜。如不蒙救护,超后有一旦之变,冀幸超家得蒙赵母、卫姬先请之贷。妾愚戆不知大义,触犯忌讳。
shū zòu, dì gǎn qí yán, nǎi zhēng chāo hái.
书奏,帝感其言,乃征超还。
chāo zài xī yù sān shí yī suì. shí sì nián bā yuè zhì luò yáng, bài wèi shè shēng xiào wèi. chāo sù yǒu xiōng xié jí, jì zhì, bìng suì jiā. dì qiǎn zhōng huáng mén wèn jí, cì yī yào. qí nián jiǔ yuè zú, nián qī shí yī. cháo tíng mǐn xī yān, shǐ zhě diào jì, zèng fèng shén hòu. zi xióng sì.
超在西域三十一岁。十四年八月至洛阳,拜为射声校尉。超素有胸胁疾,既至,病遂加。帝遣中黄门问疾,赐医药。其年九月卒,年七十一。朝廷愍惜焉,使者吊祭,赠赗甚厚。子雄嗣。
chū, chāo bèi zhēng, yǐ wù jǐ xiào wèi rèn shàng wèi dū hù. yǔ chāo jiāo dài. shàng wèi chāo yuē:" jūn hóu zài wài guó sān shí yú nián, ér xiǎo rén wěi chéng jūn hòu, rèn zhòng lǜ qiǎn, yí yǒu yǐ huì zhī." chāo yuē:" nián lǎo shī zhì, rèn jūn shù dāng dà wèi, qǐ bān chāo suǒ néng jí zāi! bì bù dé yǐ, yuàn jìn yú yán. hán wài lì shì, běn fēi xiào zǐ shùn sūn, jiē yǐ zuì guò xǐ bǔ biān tún. ér mán yí huái niǎo shòu zhī xīn, nán yǎng yì bài. jīn jūn xìng yán jí, shuǐ qīng wú dà yú, chá zhèng bù dé xià hé. yí dàng yì jiǎn yì, kuān xiǎo guò, zǒng dà gāng ér yǐ." chāo qù hòu, shàng sī wèi suǒ qīn yuē:" wǒ yǐ bān jūn dāng yǒu qí cè, jīn suǒ yán píng píng ěr." shàng zhì shù nián, ér xī yù fǎn luàn, yǐ zuì bèi zhēng, rú chāo suǒ jiè.
初,超被征,以戊己校尉任尚为都护。与超交代。尚谓超曰:“君侯在外国三十余年,而小人猥承君后,任重虑浅,宜有以诲之。”超曰:“年老失智,任君数当大位,岂班超所能及哉!必不得已,愿进愚言。寒外吏士,本非孝子顺孙,皆以罪过徙补边屯。而蛮夷怀鸟兽之心,难养易败。今君性严急,水清无大鱼,察政不得下和。宜荡佚简易,宽小过,总大纲而已。”超去后,尚私谓所亲曰:“我以班君当有奇策,今所言平平耳。”尚至数年,而西域反乱,以罪被征,如超所戒。
yǒu sān zi. zhǎng zǐ xióng, lèi qiān tún qí xiào wèi. huì pàn qiāng kòu sān fǔ, zhào xióng jiāng wǔ yíng bīng tún cháng ān, jiù bài jīng zhào yǐn. xióng zú, zi shǐ sì, shàng qīng hé xiào wáng nǚ yīn chéng gōng zhǔ. zhǔ shùn dì zhī gū, guì jiāo yín luàn, yǔ bì rén jū wéi zhōng, ér zhào shǐ rù, shǐ fú chuáng xià. shǐ jī nù, yǒng jiàn wǔ nián, suì bá rèn shā zhǔ. dì dà nù, yāo zhǎn shǐ, tóng chǎn jiē qì shì. chāo shǎo zǐ yǒng.
有三子。长子雄,累迁屯骑校尉。会叛羌寇三辅,诏雄将五营兵屯长安,就拜京兆尹。雄卒,子始嗣,尚清河孝王女阴城公主。主顺帝之姑,贵骄淫乱,与嬖人居帷中,而召始入,使伏床下。始积怒,永建五年,遂拔刃杀主。帝大怒,腰斩始,同产皆弃市。超少子勇。
yǒng zì yí liáo, shǎo yǒu fù fēng. yǒng chū yuán nián, xī yù fǎn pàn, yǐ yǒng wèi jūn sī mǎ. yǔ xiōng xióng jù chū dūn huáng, yíng dū hù jí xī yù jiǎ zú ér hái. yīn bà dū hù. hòu xī yù jué wú hàn lì shí yú nián.
勇字宜僚,少有父风。永初元年,西域反叛,以勇为军司马。与兄雄俱出敦煌,迎都护及西域甲卒而还。因罢都护。后西域绝无汉吏十余年。
yuán chū liù nián, dūn huáng tài shǒu cáo zōng qiǎn zhǎng shǐ suǒ bān jiāng qiān yú rén tún yī wú, chē shī qián wáng jí shàn shàn wáng jiē lái jiàng bān. hòu shù yuè, běi chán yú yǔ chē shī hòu bù suì gòng gōng méi bān, jìn jī zǒu qián wáng, lüè yǒu běi dào. shàn shàn wáng jí, qiú jiù yú cáo zōng, zōng yīn cǐ qǐng chū bīng wǔ qiān rén jī xiōng nú, bào suǒ bān zhī chǐ, yīn fù qǔ xī yù. dèng tài hòu zhào yǒng yì cháo táng huì yì. xiān shì, gōng qīng duō yǐ wéi yí bì yù mén guān, suì qì xī yù. yǒng shàng yì yuē:
元初六年,敦煌太守曹宗遣长史索班将千余人屯伊吾,车师前王及鄯善王皆来降班。后数月,北单于与车师后部遂共攻没班,进击走前王,略有北道。鄯善王急,求救于曹宗,宗因此请出兵五千人击匈奴,报索班之耻,因复取西域。邓太后召勇诣朝堂会议。先是,公卿多以为宜闭玉门关,遂弃西域。勇上议曰:
xī xiào wǔ huáng dì huàn xiōng nú qiáng shèng, jiān zǒng bǎi mán, yǐ bī zhàng sāi. yú shì kāi tōng xī yù, lí qí dǎng yǔ, lùn zhě yǐ wéi duó xiōng nú fǔ cáng, duàn qí yòu bì. zāo wáng mǎng cuàn dào, zhēng qiú wú CA75, hú yí fèn dú, suì yǐ bèi pàn. guāng wǔ zhōng xīng, wèi huáng wài shì, gù xiōng nú fù qiáng, qū lǜ zhū guó. jí zhì yǒng píng, zài gōng dūn huáng, hé xī zhū jùn, chéng mén zhòu bì. xiào míng huáng dì shēn wéi miào cè, nǎi mìng hǔ chén, chū zhēng xī yù, gù xiōng nú yuǎn dùn, biān jìng dé ān. jí zhì yǒng yuán, mò bù nèi shǔ. huì jiān zhě qiāng luàn, xī yù fù jué, běi lǔ suì qiǎn zé zhū guó, bèi qí bū zū, gāo qí jià zhí, yán yǐ qī huì. shàn shàn chē shī jiē huái fèn yuàn, sī lè shì hàn, qí lù wú cóng. qián suǒ yǐ shí yǒu pàn zhě, jiē yóu mù yǎng shī yí, hái wèi qí hài gù yě. jīn cáo zōng tú chǐ yú qián fù, yù bào xuě xiōng nú, ér bù xún chū bīng gù shì, wèi dù dāng shí zhī yí yě. fū yāo gōng huāng wài, wàn wú yī chéng, ruò bīng lián huò jié, huǐ wú jí yǐ. kuàng jīn fǔ cáng wèi chōng, shī wú hòu jì, shì shì ruò yú yuǎn yí, bào duǎn yú hǎi nèi, chén yú yǐ wéi bù kě xǔ yě. jiù dūn huáng jùn yǒu yíng bīng sān bǎi rén, jīn yí fù zhī, fù zhì hù xī yù fù xiào wèi, jū yú dūn huáng, rú yǒng yuán gù shì. yòu yí qiǎn xī yù zhǎng shǐ jiāng wǔ bǎi rén tún lóu lán, xī dāng yān qí qiū cí jìng lù, nán qiáng shàn shàn yú tián xīn dǎn, běi B473 xiōng nú, dōng jìn dūn huáng. rú cǐ chéng biàn.
昔孝武皇帝患匈奴强盛,兼总百蛮,以逼障塞。于是开通西域,离其党与,论者以为夺匈奴府藏,断其右臂。遭王莽篡盗,征求无CA75,胡夷忿毒,遂以背叛。光武中兴,未遑外事,故匈奴负强,驱率诸国。及至永平,再攻敦煌,河西诸郡,城门昼闭。孝明皇帝深惟庙策,乃命虎臣,出征西域,故匈奴远遁,边境得安。及至永元,莫不内属。会间者羌乱,西域复绝,北虏遂遣责诸国,备其逋租,高其价值,严以期会。鄯善、车师皆怀愤怨,思乐事汉,其路无从。前所以时有叛者,皆由牧养失宜,还为其害故也。今曹宗徒耻于前负,欲报雪匈奴,而不寻出兵故事,未度当时之宜也。夫要功荒外,万无一成,若兵连祸结,悔无及已。况今府藏未充,师无后继,是示弱于远夷,暴短于海内,臣愚以为不可许也。旧敦煌郡有营兵三百人,今宜复之,复置护西域副校尉,居于敦煌,如永元故事。又宜遣西域长史将五百人屯楼兰,西当焉耆、龟兹径路,南强鄯善、于窴心胆,北B473匈奴,东近敦煌。如此诚便。
shàng shū wèn yǒng yuē:" jīn lì fù xiào wèi, hé yǐ wéi biàn? yòu zhì zhǎng shǐ tún lóu lán, lì hài yún hé?" yǒng duì yuē:" xī yǒng píng zhī mò, shǐ tōng xī yù, chū qiǎn zhōng láng jiàng jū guō huáng, hòu zhì fù xiào wèi yú chē shī, jì wèi hú lǔ jié dù, yòu jìn hàn rén bù dé yǒu suǒ qīn rǎo. gù wài yí guī xīn, xiōng nú wèi wēi. jīn shàn shàn wáng yóu hái, hàn rén wài sūn, ruò xiōng nú dé zhì, zé yóu hái bì sǐ. cǐ děng suī tóng niǎo shòu, yì zhī bì hài. ruò chū tún lóu lán, zú yǐ zhāo fù qí xīn, yú yǐ wéi biàn." cháng lè wèi wèi chán xiǎn tíng wèi qí mǔ cān sī lì xiào wèi cuī jù nán yuē:" cháo tíng qián suǒ yǐ qì xī yù zhě, yǐ qí wú yì yú zhōng guó ér fèi nán gōng yě. jīn chē shī yǐ shǔ xiōng nú, shàn shàn bù kě bǎo xìn, yī dàn fǎn fù, bān jiāng néng bǎo běi lǔ bù wéi biān hài hū?" yǒng duì yuē:" jīn zhōng guó zhì zhōu mù zhě, yǐ jìn jùn xiàn jiān huá dào zéi yě. ruò zhōu mù néng bǎo dào zéi bù qǐ zhě, chén yì yuàn yǐ yào zhǎn bǎo xiōng nú zhī bù wéi biān hài yě. jīn tōng xī yù zé lǔ shì bì ruò, lǔ shì ruò zé wéi huàn wēi yǐ. shú yǔ guī qí fǔ cáng, xù qí duàn bì zāi! jīn zhì xiào wèi yǐ B473 fǔ xī yù, shè zhǎng shǐ yǐ zhāo huái zhū guó, ruò qì ér bù lì, zé xī yù wàng jué. wàng jué zhī hòu, qū jiù běi lǔ, yuán biān zhī jùn jiāng shòu kùn hài, kǒng hé xī chéng mén bì fù yǒu zhòu bì zhī jǐng yǐ. jīn bù kuò kāi cháo tíng zhī dé, ér jū tún shù zhī fèi, ruò běi lǔ suì chì, qǐ ān biān jiǔ cháng zhī cè zāi!"
尚书问勇曰:“今立副校尉,何以为便?又置长史屯楼兰,利害云何?”勇对曰:“昔永平之末,始通西域,初遣中郎将居郭煌,后置副校尉于车师,既为胡虏节度,又禁汉人不得有所侵扰。故外夷归心,匈奴畏威。今鄯善王尤还,汉人外孙,若匈奴得志,则尤还必死。此等虽同鸟兽,亦知避害。若出屯楼兰,足以招附其心,愚以为便。”长乐卫尉镡显、廷尉綦母参、司隶校尉崔据难曰:“朝廷前所以弃西域者,以其无益于中国而费难供也。今车师已属匈奴,鄯善不可保信,一旦反复,班将能保北虏不为边害乎?”勇对曰:“今中国置州牧者,以禁郡县奸猾盗贼也。若州牧能保盗贼不起者,臣亦愿以要斩保匈奴之不为边害也。今通西域则虏势必弱,虏势弱则为患微矣。孰与归其府藏,续其断臂哉!今置校尉以B473抚西域,设长史以招怀诸国,若弃而不立,则西域望绝。望绝之后,屈就北虏,缘边之郡将受困害,恐河西城门必复有昼闭之儆矣。今不廓开朝廷之德,而拘屯戍之费,若北虏遂炽,岂安边久长之策哉!”
tài wèi shǔ máo zhěn nán yuē:" jīn ruò zhì xiào wèi, zé xī yù luò yì qiǎn shǐ, qiú suǒ wú CA75, yǔ zhī zé fèi nán gōng, bù yǔ zé shī qí xīn. yī dàn wèi xiōng nú suǒ pò, dāng fù qiú jiù, zé wèi yì dà yǐ." yǒng duì yuē:" jīn shè yǐ xī yù guī xiōng nú, ér shǐ qí ēn dé dà hàn, bù wéi chāo dào zé kě yǐ. rú qí bù rán, zé yīn xī yù zū rù zhī ráo, bīng mǎ zhī zhòng, yǐ rǎo dòng yuán biān, shì wèi fù chóu chóu zhī cái, zēng bào yí zhī shì yě. zhì xiào wèi zhě, xuān wēi bù dé, yǐ xì zhū guó nèi xiàng zhī xīn, yǐ yí xiōng nú jì yú zhī qíng, ér wú cái fèi hào guó zhī lǜ yě. qiě xī yù zhī rén wú tā qiú suǒ, qí lái rù zhě, bù guò bǐng shí ér yǐ. jīn ruò jù jué, shì guī běi shǔ, yí lǔ bìng lì yǐ kòu bìng liáng, zé zhōng guó zhī fèi bù zhǐ qiān yì. zhì zhī chéng biàn."
太尉属毛轸难曰:“今若置校尉,则西域骆驿遣使,求索无CA75,与之则费难供,不与则失其心。一旦为匈奴所迫,当复求救,则为役大矣。”勇对曰:“今设以西域归匈奴,而使其恩德大汉,不为抄盗则可矣。如其不然,则因西域租入之饶,兵马之众,以扰动缘边,是为富仇雠之财,增暴夷之势也。置校尉者,宣威布德,以系诸国内向之心,以疑匈奴觊觎之情,而无财费耗国之虑也。且西域之人无它求索,其来入者,不过禀食而已。今若拒绝,势归北属,夷虏并力以寇并、凉,则中国之费不止千亿。置之诚便。”
yú shì cóng yǒng yì, fù guō huáng jùn yíng bīng sān bǎi rén, zhì xī yù fù xiào wèi jū dūn huáng. suī fù jī mí xī yù, rán yì wèi néng chū tún. qí hòu xiōng nú guǒ shù yǔ chē shī gòng rù kòu chāo, hé xī dà bèi qí hài.
于是从勇议,复郭煌郡营兵三百人,置西域副校尉居敦煌。虽复羁縻西域,然亦未能出屯。其后匈奴果数与车师共入寇抄,河西大被其害。
yán guāng èr nián xià, fù yǐ yǒng wèi xī yù zhǎng shǐ, jiāng bīng wǔ bǎi rén chū tún liǔ zhōng. míng nián zhēng yuè, yǒng zhì lóu lán, yǐ shàn shàn guī fù, tè jiā sān suí. ér qiū cí wáng bái yīng yóu zì yí wèi xià, yǒng kāi yǐ ēn xìn, bái yīng nǎi lǜ gū mò wēn sù zì fù yì yǒng jiàng. yǒng yīn fā qí bīng bù qí wàn yú rén dào chē shī qián wáng tíng, jī zǒu xiōng nú yī lí wáng yú yī hé gǔ, shōu de qián bù wǔ qiān yú rén, yú shì qián bù shǐ fù kāi tōng. hái, tún tián liǔ zhōng.
延光二年夏,复以勇为西域长史,将兵五百人出屯柳中。明年正月,勇至楼兰,以鄯善归附,特加三绥。而龟兹王白英犹自疑未下,勇开以恩信,白英乃率姑墨、温宿自缚诣勇降。勇因发其兵步骑万余人到车师前王庭,击走匈奴伊蠡王于伊和谷,收得前部五千余人,于是前部始复开通。还,屯田柳中。
sì nián qiū, yǒng fā dūn huáng zhāng yè jiǔ quán liù qiān qí jí shàn shàn shū lè chē shī qián bù bīng jī hòu bù wáng jūn jiù, dà pò zhī. shǒu lǔ bā qiān yú rén, mǎ chù wǔ wàn yú tóu. bǔ dé jūn jiù jí xiōng nú chí jié shǐ zhě, jiāng zhì suǒ bān méi chǔ zhǎn zhī, yǐ bào qí chǐ, chuán shǒu jīng shī. yǒng jiàn yuán nián, gèng lì hòu bù gù wáng zǐ jiā tè nú wèi wáng. yǒng yòu shǐ bié xiào zhū zhǎn dōng qiě mí wáng, yì gèng lì qí zhǒng rén wéi wáng, yú shì chē shī liù guó xī píng.
四年秋,勇发敦煌、张掖、酒泉六千骑及鄯善、疏勒、车师前部兵击后部王军就,大破之。首虏八千余人,马畜五万余头。捕得军就及匈奴持节使者,将至索班没处斩之,以报其耻,传首京师。永建元年,更立后部故王子加特奴为王。勇又使别校诛斩东且弥王,亦更立其种人为王,于是车师六国悉平。
qí dōng, yǒng fā zhū guó bīng jī xiōng nú hū yǎn wáng, hū yǎn wáng wáng zǒu, qí zhòng èr wàn yú rén jiē jiàng. bǔ dé chán yú cóng xiōng, yǒng shǐ jiā tè nú shǒu zhǎn zhī, yǐ jié chē shī, xiōng nú zhī xì. běi chán yú zì jiāng wàn yú qí rù hòu bù, zhì jīn qiě gǔ, yǒng shǐ jiǎ sī mǎ cáo qí chí jiù zhī. chán yú yǐn qù, jùn zhuī zhǎn qí guì rén gǔ dōu hóu, yú shì hū yǎn wáng suì xǐ jū kū wú hé shàng. shì hòu chē shī wú fù lǔ jī, chéng guō jiē ān. wéi yān qí wáng yuán mèng wèi jiàng.
其冬,勇发诸国兵击匈奴呼衍王,呼衍王亡走,其众二万余人皆降。捕得单于从兄,勇使加特奴手斩之,以结车师,匈奴之隙。北单于自将万余骑入后部,至金且谷,勇使假司马曹俟驰救之。单于引去,俊追斩其贵人骨都侯,于是呼衍王遂徙居枯梧河上。是后车师无复虏迹,城郭皆安。惟焉耆王元孟未降。
èr nián, yǒng shàng qǐng gōng yuán mèng, yú shì yí dūn huáng tài shǒu zhāng lǎng jiāng hé xī sì jùn bīng sān qiān rén pèi yǒng. yīn fā zhū guó bīng sì wàn yú rén, fēn qí wèi liǎng dào jī zhī. yǒng cóng nán dào, lǎng cóng běi dào, yuē qī jù zhì yān qí. ér lǎng xiān yǒu zuì, yù jiǎo gōng zì shú, suì xiān qī zhì jué lí guān, qiǎn sī mǎ jiāng bīng qián zhàn, shǒu lǔ èr qiān yú rén. yuán mèng jù zhū, nì qiǎn shǐ qǐ xiáng, zhāng lǎng jìng rù yān qí shòu xiáng ér hái. yuán mèng jìng bù kěn miàn fù, wéi qiǎn zi yì quē gòng xiàn. lǎng suì dé miǎn zhū. yǒng yǐ hòu qī, zhēng xià yù, miǎn. hòu zú yú jiā.
二年,勇上请攻元孟,于是遗敦煌太守张朗将河西四郡兵三千人配勇。因发诸国兵四万余人,分骑为两道击之。勇从南道,朗从北道,约期俱至焉耆。而朗先有罪,欲徼功自赎,遂先期至爵离关,遣司马将兵前战,首虏二千余人。元孟惧诛,逆遣使乞降,张朗径入焉耆受降而还。元孟竟不肯面缚,惟遣子诣阙贡献。朗遂得免诛。勇以后期,征下狱,免。后卒于家。
liáng D454 zì bó wēi, běi dì yì jū rén yě. fù fěng, lì zhōu zǎi. yǒng yuán yuán nián, chē qí jiāng jūn dòu xiàn chū zhēng xiōng nú, chú fěng wèi jūn sī mǎ, lìng xiān jī jīn bó shǐ běi chán yú, xuān guó wēi dé, qí guī fù zhě wàn yú rén. hòu zuò shī xiàn yì, kūn shū wǔ wēi, wǔ wēi tài shǒu chéng zhǐ shā zhī. dòu shì jì miè, hé dì zhī qí wèi xiàn suǒ wū, zhēng D454, chú wèi láng zhōng.
梁D454字伯威,北地弋居人也。父讽,历州宰。永元元年,车骑将军窦宪出征匈奴,除讽为军司马,令先赍金帛使北单于,宣国威德,其归附者万余人。后坐失宪意,髡输武威,武威太守承旨杀之。窦氏既灭, 和帝知其为宪所诬, 征D454,除为郎中。
D454 yǒu yǒng qì, cháng kāng kǎi hǎo gōng míng. chū wèi chē qí jiāng jūn dèng hóng sī mǎ, zài qiān, yán píng yuán nián bài xī yù fù xiào wèi. D454 xíng zhì hé xī, huì xī yù zhū guó fǎn pàn, gōng dū hù rèn shàng yú shū lè. shàng shàng shū qiú jiù, zhào D454 jiāng hé xī sì jùn qiāng hú wǔ qiān qí chí fù zhī, D454 wèi zhì ér shàng yǐ dé jiě. huì zhēng shàng hái, yǐ qí dū wèi duàn xǐ wèi dū hù, xī yù zhǎng shǐ zhào bó wèi qí dū wèi. xǐ bó shǒu tā gān chéng. tā gān chéng xiǎo, D454 yǐ wéi bù kě gù, nǎi jué shuō qiū cí wáng bái bà, yù rù gòng bǎo qí chéng, bái bà xǔ zhī. lì rén gù jiàn, bái bà bù tīng, dǒng jì rù, qiǎn jiàng jí yíng xǐ bó, hé jūn bā jiǔ qiān rén. qiū cí lì rén bìng pàn qí wáng, ér yǔ wēn sù gū mò shù wàn bīng fǎn, gòng wéi chéng. D454 děng chū zhàn, dà pò zhī. lián bīng shù yuè, hú zhòng bài zǒu, chéng shèng zhuī jī, fán zhǎn shǒu wàn yú jí, huò shēng kǒu shù qiān rén, luò tuó xù chǎn shù wàn tóu, qiū cí nǎi dìng. ér dào lù shàng gé. xí shū bù tōng. suì yú, cháo tíng yōu zhī. gōng qīng yì zhě yǐ wéi xī yù zǔ yuǎn, shù yǒu bèi pàn, lì shì tún tián, qí fèi wú yǐ. yǒng chū yuán nián, suì bà dū hù, qiǎn qí dū wèi wáng hóng fā guān zhōng bīng yíng D454 xǐ bó jí yī wú lú liǔ zhōng tún tián lì shì.
D454有勇气,常慷慨好功名。初为车骑将军邓鸿司马,再迁,延平元年拜西域副校尉。D454行至河西,会西域诸国反叛,攻都护任尚于疏勒。尚上书求救,诏D454将河西四郡羌胡五千骑驰赴之,D454未至而尚已得解。会征尚还,以骑都尉段禧为都护,西域长史赵博为骑都尉。禧、博守它乾城。它乾城小,D454以为不可固,乃谲说龟兹王白霸,欲入共保其城,白霸许之。吏人固谏,白霸不听,懂既入,遣将急迎禧、博,合军八九千人。龟兹吏人并叛其王,而与温宿、姑墨数万兵反,共围城。D454等出战,大破之。连兵数月,胡众败走,乘胜追击,凡斩首万余级,获生口数千人,骆驼畜产数万头,龟兹乃定。而道路尚隔。檄书不通。岁余,朝廷忧之。公卿议者以为西域阻远,数有背叛,吏士屯田,其费无已。永初元年,遂罢都护,遣骑都尉王弘发关中兵迎D454、禧、博及伊吾卢、柳中屯田吏士。
èr nián chūn, hái zhì dūn huáng. huì zhòng qiāng fǎn pàn, cháo tíng dà fā bīng xī jī zhī, nì zhào D454 liú wèi zhū jūn yuán. D454 zhì zhāng yè rì lēi. qiāng zhū zhǒng wàn yú rén gōng tíng hòu, shā lüè lì rén. D454 jìn bīng jī, dà pò zhī, chéng shèng zhuī zhì zhāo wǔ, lǔ suì sàn zǒu, qí néng tuō zhě shí èr sān. nǎi zhì gū zāng, qiāng dà háo sān bǎi yú rén yì D454 jiàng, bìng wèi pì qiǎn hái gù dì, hé xī sì jùn fù ān.
二年春,还至敦煌。会众羌反叛,朝廷大发兵西击之,逆诏D454留为诸军援。D454至张掖日勒。羌诸种万余人攻亭侯,杀略吏人。D454进兵击,大破之,乘胜追至昭武,虏遂散走,其能脱者十二三。乃至姑臧,羌大豪三百余人诣D454降,并慰譬遣还故地,河西四郡复安。
D454 shòu zhào dāng tún jīn chéng, wén qiāng zhuǎn kòu sān fǔ, pò jìn yuán líng, jí yǐn bīng fù jī zhī, zhuǎn zhàn wǔ gōng měi yáng guān. D454 lín zhèn bèi chuàng, bù gù, lián pò zǒu zhī. jǐn hái dé suǒ lüè shēng kǒu, huò mǎ chù cái wù shén zhòng, qiāng suì bēn sàn. cháo yán jiā zhī, shù xǐ shū láo miǎn, wěi yǐ xī fāng shì, lìng wèi zhū jūn jié dù.
D454受诏当屯金城,闻羌转寇三辅,迫近园陵,即引兵赴击之,转战武功美阳关。D454临阵被创,不顾,连破走之。尽还得所掠生口,获马畜财物甚众,羌遂奔散。朝延嘉之,数玺书劳勉,委以西方事,令为诸军节度。
sān nián dōng, nán chán yú yǔ wū huán dà rén jù fǎn. yǐ dà sī nóng hé xī xíng chē qí jiāng jūn shì, zhōng láng jiàng chǒng xióng wèi fù, jiāng yǔ lín wǔ xiào yíng shì, jí fā yuán biān shí jùn bīng èr wàn yú rén, yòu liáo dōng tài shǒu gěng kuí lǜ jiāng xiān bēi zhǒng zhòng gòng jī zhī, zhào D4 54 xíng dù liáo jiāng jūn shì. páng xióng yǔ gěng kuí gòng jī xiōng nú ào jiān rì zhú wáng, pò zhī. chán yú nǎi zì jiāng wéi zhōng láng jiàng gěng zhǒng yú měi jì, lián zhàn shù yuè, gōng zhī zhuǎn jí, zhǒng yí xí qiú jiù. míng nián zhēng yuè, D454 jiāng bā qiān yú rén chí wǎng fù zhī, zhì shǔ guó gù chéng, yǔ xiōng nú zuǒ jiāng jūn wū huán dà rén zhàn, pò zhǎn qí qú shuài, shā sān qiān yú rén, lǔ qí qī zǐ, huò cái wù shén zhòng. chán yú fù zì jiāng qī bā qiān qí yíng gōng, wéi D454. D454 bèi jiǎ bēn jī, suǒ xiàng jiē pò, lǔ suì yǐn hái hǔ zé. sān yuè, hé xī jūn dào wǔ yuán màn bǎi, bào jí, bù néng jìn, qiǎn páng xióng yǔ D454 jí gěng zhǒng bù qí wàn liù qiān rén gōng hǔ zé. lián yíng shāo qián, bēi yú huáng bù, qiǎn zuǒ ào jiān rì zhú wáng yì D454 qǐ xiáng, D454 nǎi dà chén bīng shòu zhī. chán yú tuō mào tú xiǎn, miàn fù jī sǎng, nà zhì. huì xī zú yú shī, jí bài D454 dù liáo jiāng jūn. páng xióng hái wèi dà hóng lú. xióng, bā jùn rén, yǒu yǒng lüè, chēng wéi míng jiàng.
三年冬,南单于与乌桓大人俱反。以大司农何熙行车骑将军事,中郎将宠雄为副,将羽林五校营士,及发缘边十郡兵二万余人,又辽东太守耿夔率将鲜卑种众共击之,诏D4 54行度辽将军事。庞雄与耿夔共击匈奴奥鞬日逐王,破之。 单于乃自将围中郎将耿种于美稷,连战数月,攻之转急,种移檄求救。明年正月,D454将八千余人驰往赴之,至属国故城,与匈奴左将军、乌桓大人战,破斩其渠帅,杀三千余人,虏其妻子,获财物甚众。单于复自将七八千骑迎攻,围D454。D454被甲奔击,所向皆破,虏遂引还虎泽。三月,何熙军到五原曼柏,暴疾,不能进,遣庞雄与D454及耿种步骑万六千人攻虎泽。连营稍前,卑于惶怖,遣左奥鞬日逐王诣D454乞降,D454乃大陈兵受之。单于脱帽徒跣,面缚稽颡,纳质。会熙卒于师,即拜D454度辽将军。庞雄还为大鸿胪。雄,巴郡人,有勇略,称为名将。
míng nián, ān dìng běi dì shàng jùn jiē bèi qiāng kòu, gǔ guì rén liú, bù néng zì lì. zhào D454 fā biān bīng yíng sān jùn tài shǒu, shǐ jiāng lì rén xǐ fú fēng jiè. D454 jí qiǎn nán chán yú xiōng zi yōu gū tú nú jiāng bīng yíng zhī. jì hái, D454 yǐ tú nú jiē qí jiā shǔ yǒu láo, zhé shòu yǐ qiāng hóu yìn shòu, zuò zhuān shàn, zhēng xià yù, dǐ zuì. míng nián, jiào shū láng mǎ róng shàng shū sòng D454 yǔ hù qiāng xiào wèi páng cān, yǒu zhào yuán xíng. yǔ zài páng cān chuán.
明年,安定、北地、上郡皆被羌寇,谷贵人流,不能自立。诏D454发边兵迎三郡太守,使将吏人徙扶风界。D454即遣南单于兄子优孤涂奴将兵迎之。既还,D454以涂奴接其家属有劳,辄授以羌侯印绶,坐专擅,征下狱,抵罪。明年,校书郎马融上书讼D454与护羌校尉庞参,有诏原刑。语在《庞参传》。
huì pàn qiāng kòu sān fǔ, guān zhōng dào zéi qǐ, bài D454 yè zhě, jiāng bīng jī zhī. zhì hú xiàn, bìng zú.
会叛羌寇三辅,关中盗贼起,拜D454谒者,将兵击之。至胡县,病卒。
hé xī zì mèng sūn, chén guó rén. shǎo yǒu dà zhì. yǒng yuán zhōng, wèi yè zhě. shēn cháng bā chǐ wǔ cùn, shàn wèi wēi róng, zàn bài diàn zhōng, yīn dòng zuǒ yòu. hé dì wěi zhī, zhuó wèi yù shǐ zhōng chéng, lì sī lì xiào wèi dà sī nóng. jí zài jūn lín mò, yí yán báo zàng. sān zi: lín jǐn fù. lín jǐn bìng yǒu zhèng néng. fù jùn cái zǎo méi. lín zi héng, wèi shàng shū, yǐ zhèng zhí chēng, zuò sòng lǐ yīng děng xià yù, miǎn guān, fèi yú jiā.
何熙字孟孙,陈国人。少有大志。永元中,为谒者。身长八尺五寸,善为威容,赞拜殿中,音动左右。和帝伟之,擢为御史中丞,历司隶校尉、大司农。及在军临殁,遗言薄葬。三子:临、瑾、阜。临、瑾并有政能。阜俊才早没。临子衡,为尚书,以正直称,坐讼李膺等下狱,免官,废于家。
lùn yuē: shí zhèng píng zé wén dé yòng, ér wǔ lüè zhī shì wú suǒ fèn qí lì néng, gù hàn shì yǒu fā fèn zhāng dǎn zhēng gāo shēn yú yí dí, yǐ yāo gōng míng, duō yǐ. jì róng gěng bǐng qǐ xiōng nú zhī quán, bān chāo liáng D454 fèn xī yù zhī lüè, zú néng chéng gōng lì míng, xiǎng shòu jué wèi, jiàn gōng zǔ miào, lēi xūn yú hòu, yì yī shí zhī zhì tǔ yě.
论曰:时政平则文德用,而武略之士无所奋其力能,故汉世有发愤张胆、争膏身于夷狄,以要功名,多矣。祭肜、耿秉启匈奴之权,班超、梁D454奋西域之略,卒能成功立名,享受爵位,荐功祖庙,勒勋于后,亦一时之志土也。
zàn yuē: dìng yuǎn kāng kǎi, zhuān gōng xī xiá. tǎn bù cōng xuě, zhǐ chǐ lóng shā. D454 yì kàng fèn, yǒng nǎi fù hè.
赞曰:定远慷慨,专功西遐。坦步葱、雪,咫尺龙沙。D454亦抗愤,勇乃负荷。