liù nián chūn zhēng yuè bǐng chén, gǎi chōng líng xiāng wèi zhāng líng xiàn. shì shì fù yáo yì, bǐ fēng pèi, wú yǒu suǒ yù. xīn yǒu, zhào yuē:" wǎng suì shuǐ hàn huáng chóng wèi zāi, gǔ jià téng yuè, rén yòng kùn fá. zhèn wéi bǎi xìng wú yǐ zì shàn, cè rán mǐn zhī. qí mìng jùn guó yǒu gǔ zhě, gěi bǐng gāo nián guān guǎ gū dú jí dǔ lóng wú jiā shǔ pín bù néng zì cún zhě, rú lǜ. èr qiān dàn miǎn jiā xún fǔ, wú lìng shī zhí."
六年春正月丙辰，改舂陵鄉為章陵縣。世世復徭役，比豐、沛，無有所豫。辛酉，詔曰："往歲水、旱、蝗蟲為災，谷價騰躍，人用睏乏。朕惟百姓無以自贍，惻然愍之。其命郡國有谷者，給稟高年、鰥、寡、孤、獨及篤癃、無家屬貧不能自存者，如《律》。二千石勉加循撫，無令失職。"

yáng wǔ jiāng jūn mǎ chéng děng bá shū, huò lǐ xiàn.
揚武將軍馬成等拔舒，獲李憲。

èr yuè, dà sī mǎ wú hàn bá qú, huò dǒng xiàn páng méng, shān dōng xī píng. zhū jiāng hái jīng shī, zhì jiǔ shǎng cì.
二月，大司馬吳漢拔朐，獲董憲、龐萌，山東悉平。諸將還京師，置酒賞賜。

sān yuè, gōng sūn shù qiǎn jiāng rèn mǎn kòu nán jùn.
三月，公孫述遣將任滿寇南郡。

xià sì yuè bǐng zǐ, xìng zhǎng ān, shǐ yè gāo miào, suì yǒu shì shí yī líng. qiǎn hǔ yá dà jiāng jūn gài yán děng qī jiāng jūn cóng lǒng dào fá gōng sūn shù.
夏四月丙子，幸長安，始謁高廟，遂有事十一陵。遣虎牙大將軍蓋延等七將軍從隴道伐公孫述。

wǔ yuè jǐ wèi, zhì zì zhǎng ān.
五月己未，至自長安。

kuí xiāo fǎn, gài yán děng yīn yǔ xiāo zhàn yú lǒng dǐ, zhū jiāng bài jī. xīn chǒu, zhào yuē:" wéi tiān shuǐ lǒng xī ān dìng běi dì lì rén wèi kuí xiāo suǒ guà wù zhě, yòu sān fǔ zāo nán chì méi, yǒu fàn fǎ bù dào zhě, zì shū sǐ yǐ xià, jiē shè chú zhī."
隗囂反，蓋延等因與囂戰於隴阺，諸將敗績。辛丑，詔曰："惟天水、隴西、安定、北地吏人為隗囂所詿誤者，又三輔遭難赤眉，有犯法不道者，自殊死以下，皆赦除之。"

liù yuè xīn mǎo, zhào yuē:" fū zhāng guān zhì lì, suǒ yǐ wèi rén yě. jīn bǎi xìng zāo nán, hù kǒu hào shǎo, ér xiàn guān lì zhí suǒ zhì shàng fán, qí lìng sī lì zhōu mù gè shí suǒ bù, shěng jiǎn lì yuán. xiàn guó bù zú zhì zhǎng lì kě bìng hé zhě, shàng dà sī tú dà sī kōng èr fǔ." yú shì tiáo zòu bìng shěng sì bǎi yú xiàn, lì zhí jiǎn sǔn, shí zhì qí yī.
六月辛卯，詔曰："夫張官置吏，所以為人也。今百姓遭難，戶口耗少，而縣官吏職所置尚繁，其令司隸、州牧各實所部，省減吏員。縣國不足置長吏可併合者，上大司徒、大司空二府。"於是條奏並省四百餘縣，吏職減損，十置其一。

dài jùn tài shǒu liú xìng jī lú fāng jiāng jiǎ lǎn yú gāo liǔ, zhàn mò.
代郡太守劉興擊盧芳將賈覽於高柳，戰歿。

chū, lè làng rén wáng diào jù jùn bù fú. qiū, qiǎn lè làng tài shǒu wáng zūn jī zhī, jùn lì shā diào jiàng.
初，樂浪人王調據郡不服。秋，遣樂浪太守王遵擊之，郡吏殺調降。

qiǎn qián jiāng jūn lǐ tōng lǜ èr jiāng jūn, yǔ gōng sūn shù jiāng zhàn yú xī chéng, pò zhī.
遣前將軍李通率二將軍，與公孫述將戰於西城，破之。

xià, huáng.
夏，蝗。

qiū jiǔ yuè gēng zǐ, shè lè làng móu fǎn dà nì shū sǐ yǐ xià. bǐng yín huì, rì yǒu shí zhī.
秋九月庚子，赦樂浪謀反大逆殊死已下。丙寅晦，日有食之。

dōng shí yuè dīng chǒu, zhào yuē:" wú dé báo bù míng, kòu zéi wèi hài, qiáng ruò xiāng líng, yuán yuán shī suǒ. shī yún:' rì yuè gào xiōng, bù yòng qí xíng.' yǒng niàn jué jiù, nèi jiù yú xīn. qí chì gōng qīng jǔ xián liáng fāng zhèng gè yī rén bǎi liáo bìng shàng fēng shì, wú yǒu yǐn huì yǒu sī xiū zhí, wù zūn fǎ dù."
冬十月丁丑，詔曰："吾德薄不明，寇賊為害，強弱相陵，元元失所。《詩》云：'日月告凶，不用其行。'永念厥咎，內疚於心。其敕公卿舉賢良、方正各一人；百僚並上封事，無有隱諱；有司修職，務遵法度。"

shí yī yuè dīng mǎo, zhào wáng mǎng shí lì rén méi rén wèi nú bì bù yīng jiù fǎ zhě, jiē miǎn wèi shù rén.
十一月丁卯，詔王莽時吏人沒人為奴婢不應舊法者，皆免為庶人。

shí èr yuè rén chén, dà sī kōng sòng hóng miǎn. guǐ sì, zhào yuē:" qǐng zhě shī lǚ wèi jiě, yòng dù bù zú, gù xíng shén yī zhī shuì. jīn jūn shì tún tián, liáng chǔ chà jī. qí lìng jùn guó shōu jiàn tián zū sān shí shuì yī, rú jiù zhì."
十二月壬辰，大司空宋弘免。癸巳，詔曰："頃者師旅未解，用度不足，故行什一之稅。今軍士屯田，糧儲差積。其令郡國收見田租三十稅一，如舊制。"

kuí xiāo qiǎn jiāng xíng xún kòu fú fēng, zhēng xī dà jiāng jūn féng yì jù pò zhī.
隗囂遣將行巡寇扶風，征西大將軍馮異拒破之。

shì suì, chū bà jùn guó dōu wèi guān. shǐ qiǎn liè hóu jiù guó. xiōng nú qiǎn shǐ lái xiàn, shǐ zhōng láng jiāng bào mìng.
是歲，初罷郡國都慰官。始遣列侯就國。匈奴遣使來獻，使中郎將報命。

qī nián chūn zhēng yuè bǐng shēn, zhào zhōng dōu guān sān fǔ jùn guó chū xì qiú, fēi fàn shū sǐ, jiē yī qiē wù àn qí zuì. jiàn tú miǎn wèi shù rén. nài zuì wáng mìng, lì yǐ wén chú zhī. yòu zhào yuē:" shì yǐ hòu zàng wèi dé, báo zhōng wèi bǐ, zhì yú fù zhě shē tiě, pín zhě dān cái, fǎ lìng bù néng jìn, lǐ yì bù néng zhǐ, cāng zú nǎi zhī qí jiù. qí bù gào tiān xià, lìng zhī zhōng chén xiào zǐ cí xiōng tì dì báo zàng sòng zhōng zhī yì."
七年春正月丙申，詔中都官、三輔、郡、國出繫囚，非犯殊死，皆一切勿案其罪。見徒免為庶人。耐罪亡命，吏以文除之。又詔曰："世以厚葬為德，薄終為鄙，至於富者奢僣，貧者單財，法令不能禁，禮義不能止，倉卒乃知其咎。其布告天下，令知忠臣、孝子、慈兄、悌弟薄葬送終之義。"

èr yuè xīn sì, bà hù cáo dū wèi guān.
二月辛巳，罷護漕都尉官。

sān yuè dīng yǒu, zhào yuē:" jīn guó yǒu zhòng jūn, bìng duō jīng yǒng, yí qiě bà qīng chē qí shì cái guān lóu chuán shì jí jūn jiǎ lì, lìng hái fù mín wǔ."
三月丁酉，詔曰："今國有眾軍，並多精勇，宜且罷輕車、騎士、材官、樓船士及軍假吏，令還復民伍。"

gōng sūn shù lì kuí xiāo wèi shuò níng wáng.
公孫述立隗囂為朔寧王。

guǐ hài huì, rì yǒu shí zhī, bì zhèng diàn, qǐn bīng, bù tīng shì wǔ rì. zhào yuē:" wú dé báo zhì zāi, zhé jiàn rì yuè, zhàn lì kǒng jù, fū hé yán zāi! jīn fāng niàn qiān, shù xiāo jué jiù. qí lìng yǒu sī gè xiū zhí rèn, fèng zūn fǎ dù, huì zī yuán yuán. bǎi liáo gè shàng fēng shì, wú yǒu suǒ huì. qí shàng shū zhě, bù dé yán shèng."
癸亥晦，日有食之，避正殿，寢兵，不聽事五日。詔曰："吾德薄致災，謫見日月，戰慄恐懼，夫何言哉！今方念愆，庶消厥咎。其令有司各修職任，奉遵法度，惠茲元元。百僚各上封事，無有所諱。其上書者，不得言聖。"

xià sì yuè rén wǔ, zhào yuē:" bǐ yīn yáng cuò miù, rì yuè báo shí. bǎi xìng yǒu guò, zài yǔ yī rén, dà shè tiān xià. gōng qīng sī lì zhōu mù jǔ xián liáng fāng zhèng gè yī rén, qiǎn yì gōng chē, zhèn jiāng lǎn shì yān."
夏四月壬午，詔曰："比陰陽錯謬，日月薄食。百姓有過，在予一人，大赦天下。公、卿、司隸、州牧舉賢良、方正各一人，遣詣公車，朕將覽試焉。"

wǔ yuè wù xū, qián jiāng jūn lǐ tōng wèi dà sī kōng. jiǎ yín, zhào lì rén zāo jī luàn jí wèi qīng xú zéi suǒ lüè wèi nú bì xià qī, yù qù liú zhě, zì tīng zhī. gǎn jū zhì bù hái, yǐ mài rén fǎ cóng shì.
五月戊戌，前將軍李通為大司空。甲寅，詔吏人遭飢亂及為青、徐賊所略為奴婢下妻，欲去留者，恣聽之。敢拘制不還，以賣人法從事。

shì xià, lián yǔ shuǐ.
是夏，連雨水。

hàn zhōng jiāng jūn wáng cháng wèi héng yě dà jiāng jūn.
漢忠將軍王常為橫野大將軍。

bā yuè dīng hài, fēng qián hé jiān wáng shào wèi hé jiān wáng.
八月丁亥，封前河間王邵為河間王。

kuí xiāo kòu ān dìng, zhēng xī dà jiāng jūn féng yì zhēng lǔ jiāng jūn jì zūn jī què zhī.
隗囂寇安定，征西大將軍馮異、征虜將軍祭遵擊卻之。

dōng, lú fāng suǒ zhì shuò fāng tài shǒu tián sà yún zhōng tài shǒu qiáo hù gè jǔ jùn jiàng.
冬，盧芳所置朔方太守田颯、雲中太守喬扈各舉郡降。

shì suì, shěng zhǎng shuǐ shè shēng èr xiào wèi guān.
是歲，省長水、射聲二校尉官。

bā nián chūn zhēng yuè, zhōng láng jiāng lái shè xí lüè yáng, shā kuí xiāo shǒu jiāng ér jù qí chéng.
八年春正月，中郎將來歙襲略陽，殺隗囂守將而據其城。

xià sì yuè, sī lì xiào wèi fù kàng xià yù sǐ. kuí xiāo gōng lái shè, bù néng xià. rùn yuè, dì zì zhēng xiāo, hé xī dà jiāng jūn dòu róng lǜ wǔ jùn tài shǒu yǔ chē jià huì gāo píng. lǒng yòu kuì, kuí xiāo bēn xī chéng, yí dà sī mǎ wú hàn zhēng nán dà jiāng jūn cén péng wéi zhī jìn xìng shàng guī, bù jiàng, mìng hǔ yá dà jiāng jūn gài yán jiàn wēi dà jiāng jūn gěng yǎn gōng zhī. yǐng chuān dào zéi kòu méi shǔ xiàn, hé dōng shǒu shǒu bīng yì pàn, jīng shī sāo dòng.
夏四月，司隸校尉傅抗下獄死。隗囂攻來歙，不能下。閏月，帝自征囂，河西大將軍竇融率五郡太守與車駕會高平。隴右潰，隗囂奔西城，遺大司馬吳漢、征南大將軍岑彭圍之；進幸上邽，不降，命虎牙大將軍蓋延、建威大將軍耿弇攻之。潁川盜賊寇沒屬縣，河東守守兵亦叛，京師騷動。

qiū, dà shuǐ.
秋，大水。

bā yuè, dì zì shàng guī chén yè dōng chí.
八月，帝自上邽晨夜東馳。

jiǔ yuè yǐ mǎo, chē jià hái gōng. gēng shēn, dì zì zhēng yǐng chuān dào zéi, jiē jiàng. ān qiū hóu zhāng bù pàn guī láng yá, láng yá tài shǒu chén jùn tǎo huò zhī. wù yín, zhì zì yǐng chuān.
九月乙卯，車駕還宮。庚申，帝自征潁川盜賊，皆降。安丘侯張步叛歸琅邪，琅邪太守陳俊討獲之。戊寅，至自潁川。

dōng shí yuè bǐng wǔ, xìng huái.
冬十月丙午，幸懷。

shí yī yuè yǐ chǒu, zhì zì huái.
十一月乙丑，至自懷。

gōng sūn shù qiǎn bīng jiù kuí qì, wú hàn gài yán děng hái jūn zhǎng ān. tiān shuǐ lǒng xī fù fǎn guī xiāo.
公孫述遣兵救隗器，吳漢、蓋延等還軍長安。天水、隴西復反歸囂。

shí èr yuè, gāo jù lì wáng qiǎn shǐ fèng gòng.
十二月，高句麗王遣使奉貢。

shì suì dà shuǐ.
是歲大水。

jiǔ nián chūn zhēng yuè, kuí qì bìng sǐ, qí jiāng wáng yuán zhōu zōng fù lì xiāo zi chún wèi wáng. xǐ yàn mén lì rén yú tài yuán.
九年春正月，隗器病死，其將王元、周宗復立囂子純為王。徙雁門吏人於太原。

sān yuè xīn hài, chū zhì qīng jīn zuǒ xiào wèi guān.
三月辛亥，初置青巾左校尉官。

gōng sūn shù qiǎn jiāng tián róng rèn mǎn jù jīng mén.
公孫述遣將田戎、任滿據荊門。

xià liù yuè bǐng xū, xìng gōu shì, dēng huán yuán.
夏六月丙戌，幸緱氏，登轘轅。

qiǎn dà sī mǎ wú hàn lǜ sì jiāng jūn jī lú fāng jiāng jiǎ lǎn yú gāo liǔ, zhàn bù lì.
遣大司馬吳漢率四將軍擊盧芳將賈覽於高柳，戰不利。

qiū bā yuè, qiǎn zhōng láng jiāng lái shè jiān zhēng xī dà jiāng jūn féng yì děng wǔ jiāng jūn tǎo kuí chún yú tiān shuǐ. biāo qí dà jiāng jūn dù mào yǔ jiǎ lǎn zhàn yú fán zhì, mào jūn bài jī.
秋八月，遣中郎將來歙監征西大將軍馮異等五將軍討隗純於天水。驃騎大將軍杜茂與賈覽戰於繁畤，茂軍敗績。

shì suì, shěng guān dū wèi, fù zhì hù qiāng xiào wèi guān.
是歲，省關都尉，復置護羌校尉官。

shí nián chūn zhēng yuè, dà sī mǎ wú hàn lǜ bǔ lǔ jiāng jūn wáng bà děng wǔ jiāng jūn jī jiǎ lǎn yú gāo liǔ, xiōng nú qiǎn qí jiù lǎn, zhū jiāng yǔ zhàn, què zhī.
十年春正月，大司馬吳漢率捕虜將軍王霸等五將軍擊賈覽於高柳，匈奴遣騎救覽，諸將與戰，卻之。

xiū lǐ zhǎng ān gāo miào.
修理長安高廟。

xià, zhēng xī dà jiāng jūn féng yì pò gōng sūn shù jiāng zhào kuāng yú tiān shuǐ, zhǎn zhī. zhēng xī dà jiāng jūn féng yì hōng.
夏，征西大將軍馮異破公孫述將趙匡於天水，斬之。征西大將軍馮異薨。

qiū bā yuè jǐ hài, xìng zhǎng ān, cí gāo miào, suì yǒu shì shí yī líng. wù xū, jìn xìng shui jiān. kuí xiāo jiāng gāo jùn jiàng.
秋八月己亥，幸長安，祠高廟，遂有事十一陵。戊戌，進幸氵幵。隗囂將高峻降。

dōng shí yuè, zhōng láng jiāng lái shè děng dà pò kuí chún yú luò mén, qí jiāng wáng yuán bēn shǔ, chún yǔ zhōu zōng jiàng, lǒng yòu píng. xiān líng qiāng kòu jīn chéng lǒng xī, lái shè lǜ zhū jiāng jī qiāng yú wǔ xī, dà pò zhī. gēng yín, chē jià hái gōng.
冬十月，中郎將來歙等大破隗純於落門，其將王元奔蜀，純與周宗降，隴右平。先零羌寇金城、隴西，來歙率諸將擊羌於五溪，大破之。庚寅，車駕還宮。

shì suì, shěng dìng xiāng jùn, xǐ qí mín yú xī hé. sì shuǐ wáng shè hōng. zī chuān wáng zhōng hōng.
是歲，省定襄郡，徙其民於西河。泗水王歙薨。淄川王終薨。

shí yī nián chūn èr yuè jǐ mǎo, zhào yuē:" tiān dì zhī xìng rén wèi guì. qí shā nú bì, bù dé jiǎn zuì."
十一年春二月己卯，詔曰："天地之性人為貴。其殺奴婢，不得減罪。"

sān yuè jǐ yǒu, xìng nán yáng hái, xìng zhāng líng, cí yuán líng. chéng yáng wáng zhǐ hōng. gēng wǔ, chē jià hái gōng.
三月己酉，幸南陽；還，幸章陵，祠園陵。城陽王祉薨。庚午，車駕還宮。

rùn yuè, zhēng nán dà jiāng jūn cén péng lǜ sān jiāng jūn yǔ gōng sūn shù jiāng tián róng rèn mǎn zhàn yú jīng mén, dà pò zhī, huò rèn mǎn. wēi lǔ jiāng jūn féng jùn wéi tián róng yú jiāng zhōu, cén péng suì lǜ zhōu shī fá gōng sūn shù, píng bā jùn.
閏月，征南大將軍岑彭率三將軍與公孫述將田戎、任滿戰於荊門，大破之，獲任滿。威虜將軍馮駿圍田戎於江州，岑彭遂率舟師伐公孫述，平巴郡。

xià sì yuè dīng mǎo, shěng dà sī tú sī zhí guān.
夏四月丁卯，省大司徒司直官。

xiān líng qiāng kòu lín táo.
先零羌寇臨洮。

liù yuè, zhōng láng jiāng lái shè lǜ yáng wǔ jiāng jūn mǎ chéng pò gōng sūn shù jiāng wáng yuán huán ān yú xià biàn. ān qiǎn jiān rén cì shā zhōng láng jiāng lái shè. dì zì jiāng zhēng gōng sūn shù.
六月，中郎將來歙率揚武將軍馬成破公孫述將王元、環安於下辯。安遣間人刺殺中郎將來歙。帝自將征公孫述。

qiū qī yuè, cì zhǎng ān.
秋七月，次長安。

bā yuè, cén péng pò gōng sūn shù jiāng hóu dān yú huáng shí. fǔ wēi jiāng jūn zāng gōng yǔ gōng sūn shù jiāng yán cén zhàn yú shěn shuǐ, dà pò zhī. wáng yuán jiàng. zhì zì zhǎng ān. guǐ hài, zhào yuē:" gǎn jiǔ zhuó nú bì, lùn rú lǜ, miǎn suǒ jiǔ zhuó zhě wèi shù rén."
八月，岑彭破公孫述將侯丹於黃石。輔威將軍臧宮與公孫述將延岑戰於瀋水，大破之。王元降。至自長安。癸亥，詔曰："敢灸灼奴婢，論如律，免所灸灼者為庶人。"

dōng shí yuè rén wǔ, zhào chú nú bì shè shāng rén qì shì lǜ.
冬十月壬午，詔除奴婢射傷人棄市律。

gōng sūn shù qiǎn jiān rén cì shā zhēng nán dà jiāng jūn cén péng. mǎ chéng píng wǔ dū, yīn lǒng xī tài shǒu mǎ yuán jī pò xiān líng qiāng, xǐ zhì tiān shuǐ lǒng xī fú fēng.
公孫述遣間人刺殺征南大將軍岑彭。馬成平武都，因隴西太守馬援擊破先零羌，徙致天水、隴西、扶風。

shí èr yuè, dà sī mǎ wú hàn lǜ zhōu shī fá gōng sūn shù.
十二月，大司馬吳漢率舟師伐公孫述。

shì suì, shěng shuò fāng mù, bìng bīng zhōu. chū duàn zhōu mù zì hái zòu shì.
是歲，省朔方牧，並并州。初斷州牧自還奏事。

shí èr nián chūn zhēng yuè, dà sī mǎ wú hàn yǔ gōng sūn shù jiāng shǐ xìng zhàn yú wǔ yáng, zhǎn zhī.
十二年春正月，大司馬吳漢與公孫述將史興戰於武陽，斬之。

sān yuè guǐ yǒu, zhào lǒng shǔ mín bèi lüè wèi nú bì zì sòng zhě, jí yù guān wèi bào, yī qiè miǎn wèi shù rén.
三月癸酉，詔隴、蜀民被略為奴婢自訟者，及獄官未報，一切免為庶人。

xià, gān lù jiàng nán xíng táng. liù yuè, huáng lóng jiàn dōng ā.
夏，甘露降南行唐。六月，黃龍見東阿。

qiū qī yuè, wēi lǔ jiāng jūn féng jùn bá jiāng zhōu, huò tián róng.
秋七月，威虜將軍馮駿拔江州，獲田戎。

jiǔ yuè, wú hàn dà pò gōng sūn shù jiāng xiè fēng yú guǎng dōu, zhǎn zhī. fǔ wēi jiāng jūn zāng gōng bá fú chéng, zhǎn gōng sūn huī. dà sī kōng lǐ tōng bà.
九月，吳漢大破公孫述將謝豐於廣都，斬之。輔威將軍臧宮拔涪城，斬公孫恢。大司空李通罷。

dōng shí yī yuè wù yín, wú hàn zāng gōng yǔ gōng sūn shù zhàn yú chéng dū, dà pò zhī. shù bèi chuàng, yè sǐ. xīn sì, wú hàn tú chéng dū, yí shù zōng zú jí yán cén děng.
冬十一月戊寅，吳漢、臧宮與公孫述戰於成都，大破之。述被創，夜死。辛巳，吳漢屠成都，夷述宗族及延岑等。

shí èr yuè xīn mǎo, yáng wǔ jiāng jūn mǎ chéng háng dà sī kōng shì.
十二月辛卯，揚武將軍馬成行大司空事。

shì suì, jiǔ zhēn jiǎo wài mán yí zhāng yóu lǜ zhǒng rén nèi shǔ, fēng wèi guī hàn lǐ jūn. shěng jīn chéng jùn shǔ lǒng xī. cān láng qiāng kòu wǔ dū, lǒng xī tài shǒu mǎ yuán tǎo jiàng zhī. zhào biān lì lì bù zú zhàn zé shǒu, zhuī lǔ liào dí bù jū yǐ dòu liú fǎ. héng yě dà jiāng jūn wáng cháng hōng. qiǎn biāo qí dà jiāng jūn dù mào jiāng zhòng jùn shī xíng tún běi biān, zhú tíng hòu, xiū fēng suì.
是歲，九真徼外蠻夷張游率種人內屬，封為歸漢里君。省金城郡屬隴西。參狼羌寇武都，隴西太守馬援討降之。詔邊吏力不足戰則守，追虜料敵不拘以逗留法。橫野大將軍王常薨。遣驃騎大將軍杜茂將眾郡施刑屯北邊，築亭候，修烽燧。

shí sān nián chūn zhēng yuè gēng shēn, dà sī tú hóu bà hōng. wù zǐ, zhào yuē:" wǎng nián yǐ chì jùn guó, yì wèi bù dé yǒu suǒ xiàn yù, jīn yóu wèi zhǐ, fēi tú yǒu yù yǎng dǎo zé zhī láo, zhì nǎi fán rǎo dào shàng, pí fèi guò suǒ. qí lìng tài guān wù fù shòu. míng chì xià yǐ yuǎn fāng kǒu shí suǒ yǐ jiàn zōng miào, zì rú jiù zhì."
十三年春正月庚申，大司徒侯霸薨。戊子，詔曰："往年已敕郡國，異味不得有所獻御，今猶未止，非徒有豫養導擇之勞，至乃煩擾道上，疲費過所。其令太官勿復受。明敕下以遠方口實所以薦宗廟，自如舊制。"

èr yuè, qiǎn bǔ lǔ jiāng jūn mǎ wǔ tún hū tuó hé yǐ bèi xiōng nú. lú fāng zì wǔ yuán wáng rù xiōng nú. bǐng chén, zhào yuē:" zhǎng shā wáng xìng zhēn dìng wáng dé hé jiān wáng shào zhōng shān wáng mào, jiē xí jué wèi wáng, bù yīng jīng yì. qí yǐ xìng wèi lín xiāng hóu, dé wèi zhēn dìng hóu, shào wèi lè chéng hóu, mào wèi dān fù hóu." qí zōng shì jí jué guó fēng hóu zhě fán yī bǎi sān shí qī rén. dīng sì, jiàng zhào wáng liáng wèi zhào gōng, tài yuán wáng zhāng wèi qí gōng, lǔ wáng xìng wèi lǔ gōng. gēng wǔ, yǐ yīn shào jiā gōng kǒng ān wèi sòng gōng, zhōu chéng xiū gōng jī wǔ wèi wèi gōng. shěng bìng xī jīng shí sān guó: guǎng píng shǔ jù lù, zhēn dìng shǔ cháng shān, hé jiān shǔ xìn dōu, chéng yáng shǔ láng yá, sì shuǐ shǔ guǎng líng, zī chuān shǔ gāo mì, jiāo dōng shǔ běi hǎi, lù ān shǔ lú jiāng, guǎng yáng shǔ shàng gǔ.
二月，遣捕虜將軍馬武屯滹沱河以備匈奴。盧芳自五原亡入匈奴。丙辰，詔曰："長沙王興、真定王得、河間王邵、中山王茂，皆襲爵為王，不應經義。其以興為臨湘侯，得為真定侯，邵為樂成侯，茂為單父侯。"其宗室及絕國封侯者凡一百三十七人。丁巳，降趙王良為趙公，太原王章為齊公，魯王興為魯公。庚午，以殷紹嘉公孔安為宋公，周承休公姬武為衛公。省並西京十三國：廣平屬巨鹿，真定屬常山，河間屬信都，城陽屬琅邪，泗水屬廣陵，淄川屬高密，膠東屬北海，六安屬廬江，廣陽屬上谷。

sān yuè xīn wèi, pèi jùn tài shǒu hán xīn wèi dà sī tú. bǐng zǐ, xíng dà sī kōng mǎ chéng bà.
三月辛未，沛郡太守韓歆為大司徒。丙子，行大司空馬成罷。

xià sì yuè, dà sī mǎ wú hàn zì shǔ hái jīng shī, yú shì dà xiǎng jiāng shì, bān láo cè xūn. gōng chén zēng yì gèng fēng, fán sān bǎi liù shí wǔ rén. qí wài qī ēn zé fēng zhě sì shí wǔ rén. bà zuǒ yòu jiāng jūn guān. jiàn wēi dà jiāng jūn gěng yǎn bà. yì zhōu chuán sòng gōng sūn shù gǔ shī jiāo miào lè qì bǎo chē yú niǎn, yú shì fǎ wù shǐ bèi. shí, bīng gé jì xī, tiān xià shǎo shì, wén shū diào yì, wù cóng jiǎn guǎ, zhì nǎi shí cún yī yān. jiǎ yín, jì zhōu mù dòu róng wèi dà sī kōng.
夏四月，大司馬吳漢自蜀還京師，於是大饗將士，班勞策勛。功臣增邑更封，凡三百六十五人。其外戚恩澤封者四十五人。罷左右將軍官。建威大將軍耿弇罷。益州傳送公孫述瞽師、郊廟樂器、葆車、輿輦，於是法物始備。時，兵革既息，天下少事，文書調役，務從簡寡，至乃十存一焉。甲寅，冀州牧竇融為大司空。

wǔ yuè, xiōng nú kòu hé dōng.
五月，匈奴寇河東。

qiū qī yuè, guǎng hàn jiǎo wài bái mǎ qiāng háo lǜ zhǒng rén nèi shǔ.
秋七月，廣漢徼外白馬羌豪率種人內屬。

jiǔ yuè, rì nán jiǎo wài mán yí xiàn bái zhì bái tù.
九月，日南徼外蠻夷獻白雉、白兔。

dōng shí èr yuè jiǎ yín, zhào yì zhōu mín zì bā nián yǐ lái bèi lüè wèi nú bì zhě, jiē yī qiè miǎn wèi shù rén huò yī tuō wèi rén xià qī, yù qù zhě, zì tīng zhī gǎn jū liú zhě, bǐ qīng xú èr zhōu yǐ lüè rén fǎ cóng shì.
冬十二月甲寅，詔益州民自八年以來被略為奴婢者，皆一切免為庶人；或依託為人下妻，欲去者，恣聽之；敢拘留者，比青、徐二州以略人法從事。

fù zhì jīn chéng jùn.
復置金城郡。

shí sì nián chūn zhēng yuè, qǐ nán gōng qián diàn. xiōng nú qiǎn shǐ fèng xiàn, shǐ zhōng láng jiāng bào mìng.
十四年春正月，起南宮前殿。匈奴遣使奉獻，使中郎將報命。

xià sì yuè xīn sì, fēng kǒng zǐ hòu zhì wèi bāo chéng hóu.
夏四月辛巳，封孔子後志為褒成侯。

yuè guī rén rèn guì zì chēng tài shǒu, qiǎn shǐ fèng jì.
越巂人任貴自稱太守，遣使奉計。

qiū jiǔ yuè, píng chéng rén jiǎ dān shā lú fāng jiāng yǐn yóu lái jiàng.
秋九月，平城人賈丹殺盧芳將尹由來降。

shì suì, huì jī dà yì. shā chē guó shàn shàn guó qiǎn shǐ fèng xiàn.
是歲，會稽大疫。莎車國、鄯善國遣使奉獻。

shí èr yuè guǐ mǎo, zhào yì liáng èr zhōu nú bì, zì bā nián yǐ lái zì sòng zài suǒ guān, yī qiè miǎn wèi shù rén, mài zhě wú hái zhí.
十二月癸卯，詔益、涼二州奴婢，自八年以來自訟在所官，一切免為庶人，賣者無還直。

shí wǔ nián chūn zhēng yuè xīn chǒu, dà sī tú hán xīn miǎn, zì shā. dīng wèi, yǒu xīng bèi yú mǎo.
十五年春正月辛丑，大司徒韓歆免，自殺。丁未，有星孛於昴。

rǔ nán tài shǒu ōu yáng shè wèi dà sī tú. jiàn yì dà jiāng jūn zhū yòu bà.
汝南太守歐陽歙為大司徒。建義大將軍朱祐罷。

dīng wèi, yǒu xīng bèi yú yíng shì.
丁未，有星孛於營室。

èr yuè, xǐ yàn mén dài jùn shàng gǔ sān jùn mín, zhì cháng shān guān jū yōng guān yǐ dōng.
二月，徙雁門、代郡、上谷三郡民，置常山關、居庸關以東。

chū, bā shǔ jì píng, dà sī mǎ wú hàn shàng shū qǐng fēng huáng zǐ, bù xǔ, chóng zòu lián suì. sān yuè, nǎi zhào qún chén yì. dà sī kōng róng gù shǐ hóu tōng jiāo dōng hóu fù gāo mì hóu yǔ tài cháng dēng děng zòu yì yuē:" gǔ zhě fēng jiàn zhū hóu, yǐ fān píng jīng shī. zhōu fēng bā bǎi, tóng xìng zhū jī bìng wèi jiàn guó, jiā fǔ wáng shì, zūn shì tiān zǐ, xiǎng guó yǒng zhǎng, wèi hòu shì fǎ. gù shī yún:' dà qǐ ěr yǔ, wèi zhōu shì fǔ.' gāo zǔ shèng dé, guāng yǒu tiān xià, yì wù qīn qīn, fēng lì xiōng dì zhū zi, bù wéi jiù zhāng. bì xià dé héng tiān dì, xìng fù zōng tǒng, bāo dé shǎng xūn, qīn mù jiǔ zú, gōng chén zōng shì, xián méng fēng jué, duō shòu guǎng dì, huò lián shǔ xiàn. jīn huáng zǐ lài tiān, néng shèng yī qū bài, bì xià gōng qiān kè ràng, yì ér wèi yì, qún chén bǎi xìng, mò bù shī wàng. yí yīn shèng xià jí shí, dìng hào wèi, yǐ guǎng fān fǔ, míng qīn qīn, zūn zōng miào, zhòng shè jì, yīng gǔ hé jiù, yàn sāi zhòng xīn. chén qǐng dà sī kōng shàng yú dì tú, tài cháng zé jí rì, jù lǐ yí." zhì yuē:" kě."
初，巴蜀既平，大司馬吳漢上書請封皇子，不許，重奏連歲。三月，乃詔群臣議。大司空融、固始侯通、膠東侯復、高密侯禹、太常登等奏議曰："古者封建諸侯，以藩屏京師。周封八百，同姓諸姬並為建國，夾輔王室，尊事天子，享國永長，為後世法。故《詩》云：'大啟爾宇，為周室輔。'高祖聖德，光有天下，亦務親親，封立兄弟諸子，不違舊章。陛下德橫天地，興復宗統，褒德賞勛，親睦九族，功臣宗室，咸蒙封爵，多受廣地，或連屬縣。今皇子賴天，能勝衣趨拜，陛下恭謙克讓，抑而未議，群臣百姓，莫不失望。宜因盛夏吉時，定號位，以廣藩輔，明親親，尊宗廟，重社稷，應古合舊，厭塞眾心。臣請大司空上輿地圖，太常擇吉日，具禮儀。"制曰："可。"

xià sì yuè wù shēn, yǐ tài láo gào cí zōng miào. dīng sì, shǐ dà sī kōng róng gào miào, fēng huáng zǐ fǔ wèi yòu yì gōng, yīng wèi chǔ gōng, yáng wèi dōng hǎi gōng, kāng wèi jì nán gōng, cāng wèi dōng píng gōng, yán wèi huái yáng gōng, jīng wèi shān yáng gōng, héng wèi lín huái gōng, yān wèi zuǒ yì gōng, jīng wèi láng yá gōng. guǐ chǒu, zhuī shì xiōng bó shēng wèi qí wǔ gōng, xiōng zhòng wèi lǔ āi gōng.
夏四月戊申，以太牢告祠宗廟。丁巳，使大司空融告廟，封皇子輔為右翊公，英為楚公，陽為東海公，康為濟南公，蒼為東平公，延為淮陽公，荊為山陽公，衡為臨淮公，焉為左翊公，京為琅邪公。癸丑，追諡兄伯升為齊武公，兄仲為魯哀公。

liù yuè gēng wǔ, fù zhì tún qí zhǎng shuǐ shè shēng sān xiào wèi guān, gǎi qīng jīn zuǒ xiào wèi wèi yuè qí xiào wèi.
六月庚午，復置屯騎、長水、射聲三校尉官，改青巾左校尉為越騎校尉。

zhào xià zhōu jùn jiǎn hé kěn tián qǐng mǔ jí hù kǒu nián jì, yòu kǎo shí èr qiān dàn zhǎng lì ā wǎng bù píng zhě.
詔下州郡檢核墾田頃畝及戶口年紀，又考實二千石長吏阿枉不平者。

dōng shí yī yuè jiǎ xū, dà sī tú ōu yáng shè xià yù sǐ.
冬十一月甲戌，大司徒歐陽歙下獄死。

shí èr yuè gēng wǔ, guān nèi hóu dài shè wèi dà sī tú.
十二月庚午，關內侯戴涉為大司徒。

lú fāng zì xiōng nú rù jū gāo liǔ.
盧芳自匈奴入居高柳。

shì suì, biāo qí dà jiāng jūn dù mào miǎn. hǔ yá dà jiāng jūn gài yán hōng.
是歲，驃騎大將軍杜茂免。虎牙大將軍蓋延薨。

shí liù nián chūn èr yuè, jiāo zhǐ nǚ zǐ wēi cè fǎn, lüè yǒu chéng yì.
十六年春二月，交阯女子微側反，略有城邑。

sān yuè xīn chǒu huì, rì yǒu shí zhī.
三月辛丑晦，日有蝕之。

qiū jiǔ yuè, hé nán yǐn zhāng jí jí zhū jùn shǒu shí yú rén, zuò dù tián bù shí, jiē xià yù sǐ.
秋九月，河南尹張伋及諸郡守十餘人，坐度田不實，皆下獄死。

jùn guó dà xìng jí bīng zhǎng qún dào chù chù bìng qǐ, gōng jié zài suǒ, hài shā zhǎng lì. jùn xiàn zhuī tǎo, dào zé jiě sàn, qù fù tún jié. qīng xú yōu jì sì zhōu yóu shén. dōng shí yuè, qiǎn shǐ zhě xià jùn guó, tīng qún dào zì xiāng jiū tī, wǔ rén gòng zhǎn yī rén zhě, chú qí zuì. lì suī dòu liú huí bì gù zòng zhě, jiē wù wèn, tīng yǐ qín tǎo wèi xiào. qí mù shǒu lìng zhǎng zuò jiè nèi dào zéi ér bù shōu bǔ zhě, yòu yǐ wèi xin ruǎn juān chéng wěi shǒu zhě, jiē bù yǐ wèi fù, dàn qǔ huò zéi duō shǎo wèi diàn zuì, wéi bì nì zhě nǎi zuì zhī. yú shì gèng xiāng zhuī bǔ, zéi bìng jiě sàn. xǐ qí kuí shuài yú tā jùn, fù tián shòu bǐng, shǐ ān shēng yè. zì shì niú mǎ fàng mù, yì mén bù bì.
郡國大姓及兵長、群盜處處並起，攻劫在所，害殺長吏。郡縣追討，到則解散，去復屯結。青、徐、幽、冀四州尤甚。冬十月，遣使者下郡國，聽群盜自相糾擿，五人共斬一人者，除其罪。吏雖逗留迴避故縱者，皆勿問，聽以禽討為效。其牧守令長坐界內盜賊而不收捕者，又以畏忄耎捐城委守者，皆不以為負，但取獲賊多少為殿最，唯蔽匿者乃罪之。於是更相追捕，賊並解散。徙其魁帥於它郡，賦田受稟，使安生業。自是牛馬放牧，邑門不閉。

lú fāng qiǎn shǐ qǐ xiáng, shí èr yuè jiǎ chén, fēng fāng wèi dài wáng.
盧芳遣使乞降，十二月甲辰，封芳為代王。

chū, wáng mǎng luàn hòu, huò bì zá yòng bù bó jīn sù. shì suì, shǐ xíng wǔ zhū qián.
初，王莽亂後，貨幣雜用布、帛、金、粟。是歲，始行五銖錢。

shí qī nián chūn zhēng yuè, zhào gōng liáng hōng.
十七年春正月，趙公良薨。

èr yuè yǐ wèi huì, rì yǒu shí zhī.
二月乙未晦，日有食之。

xià sì yuè yǐ mǎo, nán xún shòu, huáng tài zǐ jí yòu yì gōng fǔ chǔ gōng yīng dōng hǎi gōng yáng jì nán gōng kāng dōng píng gōng cāng cóng, xìng yǐng chuān, jìn xìng yè zhāng líng.
夏四月乙卯，南巡狩，皇太子及右翊公輔、楚公英、東海公陽、濟南公康、東平公蒼從，幸潁川，進幸葉、章陵。

wǔ yuè yǐ mǎo, chē jià hái gōng.
五月乙卯，車駕還宮。

liù yuè guǐ sì, lín huái gōng héng hōng.
六月癸巳，臨淮公衡薨。

qiū qī yuè, yāo wū lǐ guǎng děng qún qǐ jù wǎn chéng, qiǎn hǔ bì zhōng láng jiāng mǎ yuán biāo qí jiāng jūn duàn zhì tǎo zhī.
秋七月，妖巫李廣等群起據皖城，遣虎賁中郎將馬援、驃騎將軍段志討之。

jiǔ yuè, pò wǎn chéng, zhǎn lǐ guǎng děng.
九月，破皖城，斬李廣等。

dōng shí yuè xīn sì, fèi huáng hòu guō shì wèi zhōng shān tài hòu, lì guì rén yīn shì wèi huáng hòu. jìn yòu yì gōng fǔ wèi zhōng shān wáng, shí cháng shān jùn. qí yú jiǔ guó gōng, jiē jí jiù fēng jìn jué wèi wáng. jiǎ shēn, xìng zhāng líng. xiū yuán miào, cí jiù zhái, guān tián lú, zhì jiǔ zuò lè, shǎng cì. shí, zōng shì zhū mǔ yīn hān yuè, xiāng yǔ yǔ yuē:" wén shū shǎo shí jǐn xìn, yǔ rén bù kuǎn qǔ, wéi zhí róu ěr. jīn nǎi néng rú cǐ!" dì wén zhī, dà xiào yuē:" wú lǐ tiān xià, yì yù yǐ róu dào héng zhī." nǎi xī wèi chōng líng zōng shì qǐ cí táng. yǒu wǔ fèng huáng jiàn yú yǐng chuān zhī jiá xiàn.
冬十月辛巳，廢皇后郭氏為中山太后，立貴人陰氏為皇后。進右翊公輔為中山王，食常山郡。其餘九國公，皆即舊封進爵為王。甲申，幸章陵。修園廟，祠舊宅，觀田廬，置酒作樂，賞賜。時，宗室諸母因酣悅，相與語曰："文叔少時謹信，與人不款曲，唯直柔耳。今乃能如此！"帝聞之，大笑曰："吾理天下，亦欲以柔道行之。"乃悉為舂陵宗室起祠堂。有五鳳凰見於潁川之郟縣。

shí èr yuè, zhì zì zhāng líng.
十二月，至自章陵。

shì suì, shā chē guó qiǎn shǐ gòng xiàn.
是歲，莎車國遣使貢獻。

shí bā nián chūn èr yuè, shǔ jùn shǒu jiāng shǐ xīn pàn, qiǎn dà sī mǎ wú hàn lǜ èr jiāng jūn tǎo zhī, wéi chéng dū. jiǎ yín, xī xún shòu, xìng zhǎng ān.
十八年春二月，蜀郡守將史歆叛，遣大司馬吳漢率二將軍討之，圍成都。甲寅，西巡狩，幸長安。

sān yuè rén wǔ, cí gāo miào, suì yǒu shì shí yī líng. lì féng yì jiè, jìn xìng pú bǎn, cí hòu tǔ.
三月壬午，祠高廟，遂有事十一陵。歷馮翊界，進幸蒲坂，祠后土。

xià sì yuè guǐ yǒu, chē jià hái gōng. jiǎ xū, zhào yuē:" jīn biān jùn dào gǔ wǔ shí hú, zuì zhì yú sǐ, kāi cán lì wàng shā zhī lù, qí juān chú cǐ fǎ, tóng zhī nèi jùn."
夏四月癸酉，車駕還宮。甲戌，詔曰："今邊郡盜谷五十斛，罪至於死，開殘吏妄殺之路，其蠲除此法，同之內郡。"

qiǎn fú bō jiāng jūn mǎ yuán lǜ lóu chuán jiāng jūn duàn zhì děng jī jiāo zhǐ zéi wēi cè děng. jiǎ shēn, xìng hé nèi. wù zǐ, zhì zì hé nèi.
遣伏波將軍馬援率樓船將軍段志等擊交阯賊微側等。甲申，幸河內。戊子，至自河內。

wǔ yuè, hàn.
五月，旱。

lú fāng fù wáng rù xiōng nú.
盧芳復亡入匈奴。

qiū qī yuè, wú hàn bá chéng dū, zhǎn shǐ xīn děng. rén xū, shè yì zhōu suǒ bù shū sǐ yǐ xià.
秋七月，吳漢拔成都，斬史歆等。壬戌，赦益州所部殊死已下。

dōng shí yuè gēng chén, xìng yí chéng. hái, cí zhāng líng.
冬十月庚辰，幸宜城。還，祠章陵。

shí èr yuè yǐ chǒu, chē jià hái gōng.
十二月乙丑，車駕還宮。

shì suì, bà zhōu mù, zhì cì shǐ.
是歲，罷州牧，置刺史。

shí jiǔ nián chūn zhēng yuè gēng zǐ, zhuī zūn xiào xuān huáng dì yuē zhōng zōng. shǐ cí zhāo dì yuán dì yú tài miào, chéng dì āi dì píng dì yú zhǎng ān, chōng líng jié hóu yǐ xià sì shì yú zhāng líng.
十九年春正月庚子，追遵孝宣皇帝曰中宗。始祠昭帝、元帝於太廟，成帝、哀帝、平帝於長安，舂陵節侯以下四世於章陵。

yāo wū dān chén fù zhèn děng fǎn, jù yuán wǔ, qiǎn tài zhōng dài fū zāng gōng wéi zhī. xià sì yuè, bá yuán wǔ, zhǎn chén zhèn děng.
妖巫單臣、傅鎮等反，據原武，遣太中大夫臧宮圍之。夏四月，拔原武，斬臣、鎮等。

fú bō jiāng jūn mǎ yuán pò jiāo zhǐ, zhǎn wēi cè děng. yīn jī pò jiǔ zhēn zéi dōu yáng děng, jiàng zhī.
伏波將軍馬援破交阯，斬微側等。因擊破九真賊都陽等，降之。

rùn yuè wù shēn, jìn zhào qí lǔ sān guó gōng jué wèi wáng.
閏月戊申，進趙、齊、魯三國公爵為王。

liù yuè wù shēn, zhào yuē:" chūn qiū zhī yì, lì zi yǐ guì. dōng hǎi wáng yáng, huáng hòu zhī zǐ, yí chéng dà tǒng. huáng tài zǐ jiàng, chóng zhí qiān tuì, yuàn bèi fān guó. fù zǐ zhī qíng, zhòng jiǔ wéi zhī. qí yǐ jiàng wèi dōng hǎi wáng, lì yáng wèi huáng tài zǐ, gǎi míng zhuāng."
六月戊申，詔曰："《春秋》之義，立子以貴。東海王陽，皇后之子，宜承大統。皇太子彊，崇執謙退，願備藩國。父子之情，重久違之。其以彊為東海王，立陽為皇太子，改名莊。"

qiū jiǔ yuè, nán xún shòu. rén shēn, xìng nán yáng, jìn xìng rǔ nán nán dùn xiàn shě, zhì jiǔ huì, cì lì rén, fù nán dùn tián zū suì. fù lǎo qián kòu tóu yán:" huáng kǎo jū cǐ rì jiǔ, bì xià shí zhī sì shě, měi lái zhé jiā hòu ēn, yuàn cì fù shí nián." dì yuē:" tiān xià zhòng qì, cháng kǒng bù rèn, rì fù yī rì, ān gǎn yuǎn qī shí suì hū?" lì rén yòu yán:" bì xià shí xī zhī, hé yán qiān yě?" dì dà xiào, fù zēng yī suì. jìn xìng huái yáng liáng pèi.
秋九月，南巡狩。壬申，幸南陽，進幸汝南南頓縣舍，置酒會，賜吏人，復南頓田租歲。父老前叩頭言："皇考居此日久，陛下識知寺舍，每來輒加厚恩，願賜復十年。"帝曰："天下重器，常恐不任，日復一日，安敢遠期十歲乎？"吏人又言："陛下實惜之，何言謙也？"帝大笑，復增一歲。進幸淮陽、梁、沛。

xī nán yí kòu yì zhōu jùn, qiǎn wǔ wēi jiāng jūn liú shàng tǎo zhī. yuè guī tài shǒu rèn guì móu pàn, shí èr yuè, liú shàng xí guì, zhū zhī.
西南夷寇益州郡，遣武威將軍劉尚討之。越巂太守任貴謀叛，十二月，劉尚襲貴，誅之。

shì suì, fù zhì hán gǔ guān dū wèi. xiū xī jīng gōng shì.
是歲，復置函谷關都尉。修西京宮室。

èr shí nián chūn èr yuè wù zǐ, chē jià hái gōng.
二十年春二月戊子，車駕還宮。

xià sì yuè gēng chén, dà sī tú dài shè xià yù sǐ. dà sī kōng dòu róng miǎn.
夏四月庚辰，大司徒戴涉下獄死。大司空竇融免。

wǔ yuè xīn hài, dà sī mǎ wú hàn hōng.
五月辛亥，大司馬吳漢薨。

xiōng nú kòu shàng dǎng tiān shuǐ, suì zhì fú fēng.
匈奴寇上黨、天水，遂至扶風。

liù yuè gēng yín, guǎng hàn tài shǒu cài mào wèi dà sī tú, tài pú zhū fú wèi dà sī kōng. rén chén, zuǒ zhōng láng jiāng liú lóng wèi biāo qí jiāng jūn, xíng dà sī mǎ shì.
六月庚寅，廣漢太守蔡茂為大司徒，太僕朱浮為大司空。壬辰，左中郎將劉隆為驃騎將軍，行大司馬事。

yǐ wèi, xǐ zhōng shān wáng fǔ wèi pèi wáng.
乙未，徙中山王輔為沛王。

qiū, dōng yí hán guó rén lǜ zhòng yì lè làng nèi fù.
秋，東夷韓國人率眾詣樂浪內附。

dōng shí yuè, dōng xún shòu. jiǎ wǔ, xìng lǔ, jìn xìng dōng hǎi chǔ pèi guó.
冬十月，東巡狩。甲午，幸魯，進幸東海、楚、沛國。

shí èr yuè, xiōng nú kòu tiān shuǐ. rén yín, chē jià hái gōng.
十二月，匈奴寇天水。壬寅，車駕還宮。

shì suì, shěng wǔ yuán jùn, xǐ qí lì rén zhì hé dōng. fù jì yáng xiàn yáo yì liù suì.
是歲，省五原郡，徙其吏人置河東。復濟陽縣徭役六歲。

èr shí yī nián chūn zhēng yuè, wǔ wēi jiāng jūn liú shàng pò yì zhōu yí, píng zhī.
二十一年春正月，武威將軍劉尚破益州夷，平之。

xià sì yuè, ān dìng shǔ guó hú pàn, tún jù qīng shān, qiǎn jiāng bīng zhǎng shǐ chén tǎo píng zhī.
夏四月，安定屬國胡叛，屯聚青山，遣將兵長史陳討平之。

qiū, xiān bēi kòu liáo dōng, liáo dōng tài shǒu jì róng dà pò zhī.
秋，鮮卑寇遼東，遼東太守祭肜大破之。

dōng shí yuè, qiǎn fú bō jiāng jūn mǎ yuán chū sài jī wū huán, bù kè.
冬十月，遣伏波將軍馬援出塞擊烏桓，不克。

xiōng nú kòu shàng gǔ zhōng shān.
匈奴寇上谷、中山。

qí dōng, shàn shàn wáng chē shī wáng děng shí liù guó jiē qiǎn zi rù shì fèng xiàn, yuàn qǐng dōu hù. dì yǐ zhōng guó chū dìng, wèi huáng wài shì, nǎi hái qí shì zi, hòu jiā shǎng cì.
其冬，鄯善王、車師王等十六國皆遣子入侍奉獻，願請都護。帝以中國初定，未遑外事，乃還其侍子，厚加賞賜。

èr shí èr nián chūn rùn yuè bǐng xū, xìng zhǎng ān, cí gāo miào, suì yǒu shì shí yī líng. èr yuè jǐ sì, zhì zì zhǎng ān.
二十二年春閏月丙戌，幸長安，祠高廟，遂有事十一陵。二月己巳，至自長安。

xià wǔ yuè yǐ wèi huì, rì yǒu shí zhī.
夏五月乙未晦，日有食之。

qiū qī yuè, sī lì xiào wèi sū yè xià yù sǐ.
秋七月，司隸校尉蘇鄴下獄死。

jiǔ yuè wù chén, dì zhèn liè. zhì zhào yuē:" rì zhě dì zhèn, nán yáng yóu shén. fū dì zhě, rèn wù zhì zhòng, jìng ér bù dòng zhě yě. ér jīn zhèn liè, jiù zài jūn shàng. guǐ shén bù shùn wú dé, zāi yāng jiāng jí lì rén, zhèn shén jù yān. qí lìng nán yáng wù shū jīn nián tián zū chú gǎo. qiǎn yè zhě àn xíng, qí sǐ zuì xì qiú zài wù chén yǐ qián, jiǎn sǐ zuì yī děng tú jiē chí jiě qián, yī sī xù. cì jùn zhōng jū rén yā sǐ zhě guān qián, rén sān qiān. qí kǒu fù bū shuì ér lú zhái yóu pò huài zhě, wù shōu zé. lì rén sǐ wáng, huò zài huài yuán huǐ wū zhī xià, ér jiā léi ruò bù néng shōu shí zhě, qí yǐ jiàn qián gǔ qǔ yōng, wèi xún qiú zhī."
九月戊辰，地震裂。制詔曰："日者地震，南陽尤甚。夫地者，任物至重，靜而不動者也。而今震裂，咎在君上。鬼神不順無德，災殃將及吏人，朕甚懼焉。其令南陽勿輸今年田租芻稿。遣謁者案行，其死罪繫囚在戊辰以前，減死罪一等；徒皆弛解鉗，衣絲絮。賜郡中居人壓死者棺錢，人三千。其口賦逋稅而廬宅尤破壞者，勿收責。吏人死亡，或在壞垣毀屋之下，而家羸弱不能收拾者，其以見錢穀取傭，為尋求之。"

dōng shí yuè rén zǐ, dà sī kōng zhū fú miǎn. guǐ chǒu, guāng lù xūn dù lín wèi dà sī kōng.
冬十月壬子，大司空朱浮免。癸丑，光祿勛杜林為大司空。

shì suì, qí wáng zhāng hōng. qīng zhōu huáng. xiōng nú yù jiān rì zhú wáng bǐ qiǎn shǐ yì yú yáng qǐng hé qīn, shǐ zhōng láng jiāng lǐ mào bào mìng. wū huán jī pò xiōng nú, xiōng nú běi tú, mù nán dì kōng. zhào bà zhū biān jùn tíng hòu lì zú.
是歲，齊王章薨。青州蝗。匈奴薁鞬日逐王比遣使詣漁陽請和親，使中郎將李茂報命。烏桓擊破匈奴，匈奴北徒，幕南地空。詔罷諸邊郡亭侯吏卒。

èr shí sān nián chūn zhēng yuè, nán jùn mán pàn, qiǎn wǔ jiāng jūn liú shàng tǎo pò zhī, tú qí zhǒng rén yú jiāng xià.
二十三年春正月，南郡蠻叛，遣武將軍劉尚討破之，徒其種人於江夏。

xià wǔ yuè dīng mǎo, dà sī tú cài mào hōng.
夏五月丁卯，大司徒蔡茂薨。

qiū bā yuè bǐng xū, dà sī kōng dù lín hōng.
秋八月丙戌，大司空杜林薨。

jiǔ yuè xīn wèi, chén liú tài shǒu yù kuàng wèi dà sī tú.
九月辛未，陳留太守玉況為大司徒。

dōng shí yuè bǐng shēn, tài pú zhāng chún wèi dà sī kōng.
冬十月丙申，太僕張純為大司空。

gāo jù lì lǜ zhǒng rén yì lè làng nèi shǔ.
高句麗率種人詣樂浪內屬。

shí èr yuè, wǔ líng mán pàn, kòu lüè jùn xiàn, qiǎn liú shàng tǎo zhī, zhàn yú yuán shuǐ, shàng jūn bài mò.
十二月，武陵蠻叛，寇掠郡縣，遣劉尚討之，戰於沅水，尚軍敗歿。

shì suì, xiōng nú yù jiān rì zhú wáng bǐ lǜ bù qǔ qiǎn shǐ yì xī hé nèi fù.
是歲，匈奴薁鞬日逐王比率部曲遣使詣西河內附。

èr shí sì nián chūn zhēng yuè yǐ hài, dà shè tiān xià.
二十四年春正月乙亥，大赦天下。

xiōng nú yù jiān rì zhú wáng bǐ qiǎn shǐ kuǎn wǔ yuán sāi, qiú gǎn yù běi lǔ.
匈奴薁鞬日逐王比遣使款五原塞，求扞御北虜。

qiū qī yuè, wǔ líng mán kòu lín yuán, qiǎn yè zhě lǐ sōng zhōng shān tài shǒu mǎ chéng tǎo mán, bù kè, yú shì fú bō jiāng jūn mǎ yuán lǜ sì jiāng jūn tǎo zhī. zhào yǒu sī shēn míng jiù zhì ē fù fān wáng fǎ.
秋七月，武陵蠻寇臨沅，遣謁者李嵩、中山太守馬成討蠻，不克，於是伏波將軍馬援率四將軍討之。詔有司申明舊制阿附蕃王法。

dōng shí yuè, xiōng nú yù jiān rì zhú wáng bǐ zì lì wèi nán dān yú, yú shì fēn wèi nán běi xiōng nú.
冬十月，匈奴薁鞬日逐王比自立為南單于，於是分為南、北匈奴。

èr shí wǔ nián chūn zhēng yuè, liáo dōng jiǎo wài mò rén kòu yòu běi píng yú yáng shàng gǔ tài yuán, liáo dōng tài shǒu jì róng zhāo xiáng zhī. wū huán dà rén lái cháo.
二十五年春正月，遼東徼外貊人寇右北平、漁陽、上谷、太原，遼東太守祭肜招降之。烏桓大人來朝。

nán dān yú qiǎn shǐ yì jué gòng xiàn, fèng fān chēng chén yòu qiǎn qí zuǒ xián wáng jī pò běi xiōng nú, què dì qiān yú lǐ. sān yuè, nán dān yú yí zi rù shì. wù shēn huì, rì yǒu shí zhī.
南單于遣使詣厥貢獻，奉蕃稱臣；又遣其左賢王擊破北匈奴，卻地千餘里。三月，南單于遺子入侍。戊申晦，日有食之。

fú bō jiāng jūn mǎ yuán děng pò wǔ líng mán yú lín yuán. dōng shí yuè, pàn mán xī jiàng. fū yú wáng qiǎn shǐ fèng xiàn.
伏波將軍馬援等破武陵蠻於臨沅。冬十月，叛蠻悉降。夫餘王遣使奉獻。

shì suì, wū huán dà rén lǜ zhòng nèi shǔ, yì jué cháo gòng.
是歲，烏桓大人率眾內屬，詣厥朝貢。

èr shí liù nián chūn zhēng yuè, zhào yǒu sī zēng bǎi guān fèng. qí qiān dàn yǐ shàng, jiǎn yú xī jīng jiù zhì liù bǎi shí yǐ xià, zēng yú jiù zhì.
二十六年春正月，詔有司增百官奉。其千石已上，減於西京舊制；六百石已下，增於舊秩。

chū zuò shòu líng. jiāng zuò dà jiàng dòu róng shàng yán:" yuán líng guǎng mào, wú lǜ suǒ yòng." dì yuē:" gǔ zhě dì wáng zhī zàng, jiē táo rén wǎ qì, mù chē máo mǎ, shǐ hòu shì zhī rén bù zhī qí chù. tài zōng shí zhōng shǐ zhī yì, jǐng dì néng shù zūn xiào dào, zāo tiān xià fǎn fù, ér bà líng dú wán shòu qí fú, qǐ bù měi zāi! lìng suǒ zhì dì bù guò èr sān qǐng, wú wèi shān líng, bēi chí cái lìng liú shuǐ ér yǐ."
初作壽陵。將作大匠竇融上言："園陵廣袤，無慮所用。"帝曰："古者帝王之葬，皆陶人瓦器，木車茅馬，使後世之人不知其處。太宗識終始之義，景帝能述遵孝道，遭天下反覆，而霸陵獨完受其福，豈不美哉！令所制地不過二三頃，無為山陵，陂池裁令流水而已。"

qiǎn zhōng láng jiāng duàn chēn shòu nán dān yú xǐ shòu, lìng rù jū yún zhōng, shǐ zhì shǐ xiōng nú zhōng láng jiāng, jiāng bīng wèi hù zhī. nán dān yú qiǎn zi rù shì, fèng zòu yì jué. yú shì yún zhōng wǔ yuán shuò fāng běi dì dìng xiāng yàn mén shàng gǔ dài bā jùn mín guī yú běn tǔ. qiǎn yè zhě fēn jiāng shī xíng bǔ lǐ chéng guō. fā qiǎn biān mín zài zhōng guó zhě, bù hái zhū xiàn, jiē cì yǐ zhuāng qián, zhuǎn shū gěi shí.
遣中郎將段郴授南單于璽綬，令入居雲中，始置使匈奴中郎將，將兵衛護之。南單于遣子入侍，奉奏詣厥。於是雲中、五原、朔方、北地、定襄、雁門、上谷、代八郡民歸於本土。遣謁者分將施刑補理城郭。發遣邊民在中國者，布還諸縣，皆賜以裝錢，轉輸給食。

èr shí qī nián xià sì yuè wù wǔ, dà sī tú yù kuàng hōng.
二十七年夏四月戊午，大司徒玉況薨。

wǔ yuè dīng chǒu, zhào yuē:" xī qì zuò sī tú, yǔ zuò sī kōng, jiē wú' dà' míng, qí lìng èr fǔ qù' dà'." yòu gǎi dà sī mǎ wèi tài wèi. biāo qí dà jiāng jūn xíng dà sī mǎ liú lóng jí rì bà, yǐ tài pú zhào xī wèi tài wèi, dà sī nóng féng qín wèi sī tú.
五月丁丑，詔曰："昔契作司徒，禹作司空，皆無'大'名，其令二府去'大'。"又改大司馬為太尉。驃騎大將軍行大司馬劉隆即日罷，以太僕趙熹為太尉，大司農馮勤為司徒。

yì zhōu jùn jiǎo wài mán yí lǜ zhǒng rén nèi shǔ.
益州郡徼外蠻夷率種人內屬。

běi xiōng nú qiǎn shǐ yì wǔ wēi qǐ hé qīn.
北匈奴遣使詣武威乞和親。

dōng, lǔ wáng xìng qí wáng shí shǐ jiù guó.
冬，魯王興、齊王石始就國。

èr shí bā nián chūn zhēng yuè jǐ sì, xǐ lǔ wáng xìng wèi běi hǎi wáng, yǐ lǔ guó yì dōng hǎi. cì dōng hǎi wáng jiàng hǔ bì máo tóu zhōng jù zhī lè.
二十八年春正月己巳，徙魯王興為北海王，以魯國益東海。賜東海王彊虎賁、旄頭、鍾虡之樂。

xià liù yuè dīng mǎo, pèi tài hòu guō shì hōng, yīn zhào jùn xiàn bǔ wáng hóu bīn kè, zuò sǐ zhě shù qiān rén.
夏六月丁卯，沛太后郭氏薨，因詔郡縣捕王侯賓客，坐死者數千人。

qiū bā yuè wù yín, dōng hǎi wáng jiàng pèi wáng fǔ chǔ wáng yīng jì nán wáng kāng huái yáng wáng yán shǐ jiù guó.
秋八月戊寅，東海王彊、沛王輔、楚王英、濟南王康、淮陽王延始就國。

dōng shí yuè guǐ yǒu, zhào sǐ zuì xì qiú jiē yī qiè mù xià cán shì, qí nǚ zǐ gōng.
冬十月癸酉，詔死罪繫囚皆一切募下蠶室，其女子宮。

běi xiōng nú qiǎn shǐ gòng xiàn, qǐ hé qīn.
北匈奴遣使貢獻，乞和親。

èr shí jiǔ nián chūn èr yuè dīng sì shuò, rì yǒu shí zhī. qiǎn shǐ zhě jǔ yuān yù, chū xì qiú.
二十九年春二月丁巳朔，日有食之。遣使者舉冤獄，出繫囚。

gēng shēn, cì tiān xià nán zǐ jué, rén èr jí guān guǎ gū dú dǔ lóng pín bù néng zì cún zhě sù, rén wǔ hú.
庚申，賜天下男子爵，人二級；鰥、寡、孤、獨、篤癃、貧不能自存者粟，人五斛。

xià sì yuè yǐ chǒu, zhào lìng tiān xià xì qiú zì shū sǐ yǐ xià jí tú gè jiǎn běn zuì yī děng, qí yú shú zuì shū zuò gè yǒu chà.
夏四月乙丑，詔令天下繫囚自殊死已下及徒各減本罪一等，其餘贖罪輸作各有差。

sān shí nián chūn zhēng yuè, xiān bēi dà rén nèi shǔ, cháo hè.
三十年春正月，鮮卑大人內屬，朝賀。

èr yuè, dōng xún shòu. jiǎ zǐ, xìng lǔ, jìn xìng jì nán. rùn yuè guǐ chǒu, chē jià hái gōng.
二月，東巡狩。甲子，幸魯，進幸濟南。閏月癸丑，車駕還宮。

yǒu xīng bèi yú zǐ gōng.
有星孛於紫宮。

xià sì yuè wù zǐ, xǐ zuǒ yì wáng yān wèi zhōng shān wáng.
夏四月戊子，徙左翊王焉為中山王。

wǔ yuè, dà shuǐ.
五月，大水。

cì tiān xià nán zǐ jué, rén èr jí guān guǎ gū dú dǔ lóng pín bù néng zì cún zhě sù, rén wǔ hú.
賜天下男子爵，人二級；鰥、寡、孤、獨、篤癃、貧不能自存者粟，人五斛。

qiū qī yuè dīng yǒu. xìng lǔ guó. fù jì yáng xiàn shì nián yáo yì. dōng shí yī yuè dīng yǒu, zhì zì lǔ.
秋七月丁酉。幸魯國。復濟陽縣是年徭役。冬十一月丁酉，至自魯。

sān shí yī nián xià wǔ yuè, dà shuǐ.
三十一年夏五月，大水。

wù chén, cì tiān xià nán zǐ jué, rén èr jí guān guǎ gū dú dǔ lóng pín bù néng zì cún zhě sù, rén liù hú.
戊辰，賜天下男子爵，人二級；鰥、寡、孤、獨、篤癃、貧不能自存者粟，人六斛。

guǐ yǒu huì, rì yǒu shí zhī.
癸酉晦，日有食之。

shì xià, huáng.
是夏，蝗。

qiū jiǔ yuè jiǎ chén, zhào lìng sǐ zuì xì qiú jiē yī qiè mù xià cán shì, qí nǚ zǐ gōng.
秋九月甲辰，詔令死罪繫囚皆一切募下蠶室，其女子宮。

shì suì, chén liú yǔ gǔ, xíng rú bài shí. běi xiōng nú qiǎn shǐ fèng xiàn.
是歲，陳留雨谷，形如稗實。北匈奴遣使奉獻。

zhōng yuán yuán nián chūn zhēng yuè, dōng hǎi wáng jiàng pèi wáng fǔ chǔ wáng yīng jì nán wáng kāng huái yáng wáng yán zhào wáng xū jiē lái cháo. dīng mǎo, dōng xún shòu. èr yuè jǐ mǎo, xìng lǔ, jìn xìng tài shān. běi hǎi wáng xìng qí wáng shí cháo yú dōng yuè. xīn mǎo, chái wàng dài zōng, dēng fēng tài shān jiǎ wǔ, chán yú liáng fù.
中元元年春正月，東海王彊、沛王輔、楚王英、濟南王康、淮陽王延、趙王盱皆來朝。丁卯，東巡狩。二月己卯，幸魯，進幸太山。北海王興、齊王石朝於東嶽。辛卯，柴望岱宗，登封太山；甲午，禪於梁父。

sān yuè wù chén, sī kōng zhāng chún hōng.
三月戊辰，司空張純薨。

xià sì yuè guǐ yǒu, chē jià hái gōng. jǐ mǎo, dà shè tiān xià. fù yíng bó liáng fù fèng gāo, wù chū jīn nián tián zū chú gǎo. gǎi nián wèi zhōng yuán.
夏四月癸酉，車駕還宮。己卯，大赦天下。復嬴、博、梁父、奉高，勿出今年田租芻稿。改年為中元。

xíng xìng zhǎng ān. wù zǐ, sì zhǎng líng. wǔ yuè yǐ chǒu, zhì zì zhǎng ān.
行幸長安。戊子，祀長陵。五月乙丑，至自長安。

liù yuè xīn mǎo, tài pú féng fáng wèi sī kōng. yǐ wèi, sī tú féng qín hōng.
六月辛卯，太僕馮魴為司空。乙未，司徒馮勤薨。

shì xià, jīng shī lǐ quán yǒng chū, yǐn zhī zhě gù jí jiē yù, wéi miǎo jiǎn zhě bù chōu. yòu yǒu chì cǎo shēng yú shuǐ yá. jùn guó pín shàng gān lù. qún chén zòu yán:" dì qí líng yīng ér zhū cǎo méng shēng. xiào xuān dì měi yǒu jiā ruì, zhé yǐ gǎi yuán shén jué wǔ fèng gān lù huáng lóng, liè wèi nián jì, gài yǐ gǎn zhì shén qí, biǎo zhāng dé xìn. shì yǐ huà zhì shēng píng, chēng wèi zhōng xìng. jīn tiān xià qīng níng, líng wù réng jiàng. bì xià qíng cún sǔn yì, tuī ér bù jū, qǐ kě shǐ xiáng fú xiǎn qìng, méi ér wú wén? yí lìng tài shǐ zhuàn jí, yǐ chuán lái shì." dì bù nà. cháng zì qiān wú dé, měi jùn guó suǒ shàng, zhé yì ér bù dāng, gù shǐ guān hǎn dé jì yān.
是夏，京師醴泉湧出，飲之者固疾皆愈，惟眇、蹇者不瘳。又有赤草生於水崖。郡國頻上甘露。群臣奏言："地祇靈應而朱草萌生。孝宣帝每有嘉瑞，輒以改元、神爵、五鳳、甘露、黃龍，列為年紀，蓋以感致神祇，表彰德信。是以化致昇平，稱為中興。今天下清寧，靈物仍降。陛下情存損挹，推而不居，豈可使祥符顯慶，沒而無聞？宜令太史撰集，以傳來世。"帝不納。常自謙無德，每郡國所上，輒抑而不當，故史官罕得記焉。

qiū, jùn guó sān huáng.
秋，郡國三蝗。

dōng shí yuè xīn wèi, sī lì xiào wèi dōng lái lǐ wèi sī tú.
冬十月辛未，司隸校尉東萊李為司徒。

jiǎ shēn, shǐ sī kōng gào cí gāo miào yuē:" gāo huáng dì yǔ qún chén yuē, fēi liú shì bù wáng. lǚ tài hòu zéi hài sān zhào, zhuān wáng lǚ shì, lài shè jì zhī líng, lù chǎn fú zhū, tiān mìng jǐ zhuì, wēi cháo gèng ān. lǚ tài hòu bù yí pèi shí gāo miào, tóng tiāo zhì zūn. báo tài hòu mǔ dé cí rén, xiào wén huáng dì xián míng lín guó, zi sūn lài fú, yán zuò zhì jīn. qí shàng báo tài hòu zūn hào yuē gāo huáng hòu, pèi shí dì qí. qiān lǚ tài hòu miào zhǔ yú yuán, sì shí shàng jì."
甲申，使司空告祠高廟曰："高皇帝與群臣約，非劉氏不王。呂太后賊害三趙，專王呂氏，賴社稷之靈，祿、產伏誅，天命幾墜，危朝更安。呂太后不宜配食高廟，同祧至尊。薄太后母德慈仁，孝文皇帝賢明臨國，子孫賴福，延祚至今。其上薄太后尊號曰高皇后，配食地祇。遷呂太后廟主於園，四時上祭。"

shí yī yuè jiǎ zǐ huì, rì yǒu shí zhī.
十一月甲子晦，日有食之。

shì suì, chū qǐ míng táng líng tái bì yōng, jí běi jiāo zhào yù. xuān bù tú chèn yú tiān xià. fù jì yáng nán dùn shì nián yáo yì. cān láng qiāng kòu wǔ dū, bài jùn bīng, lǒng xī tài shǒu liú xū qiǎn jūn jiù zhī, jí wǔ dū jùn bīng tǎo pàn qiāng, jiē pò zhī.
是歲，初起明堂、靈台、辟雍，及北郊兆域。宣布圖讖於天下。復濟陽、南頓是年徭役。參狼羌寇武都，敗郡兵，隴西太守劉盱遣軍救之，及武都郡兵討叛羌，皆破之。

èr nián chūn zhēng yuè xīn wèi, chū lì běi jiāo, sì hòu tǔ.
二年春正月辛未，初立北郊，祀后土。

dōng yí wō nú guó wáng qiǎn shǐ fèng xiàn.
東夷倭奴國王遣使奉獻。

èr yuè wù xū, dì bēng yú nán gōng qián diàn, nián liù shí èr. yí zhào yuē:" zhèn wú yì bǎi xìng, jiē rú xiào wén huáng dì zhì dù, wù cóng yuē shěng. cì shǐ èr qiān dàn zhǎng lì jiē wú lí chéng guō, wú qiǎn lì jí yīn yóu zòu."
二月戊戌，帝崩於南宮前殿，年六十二。遺詔曰："朕無益百姓，皆如孝文皇帝制度，務從約省。刺史、二千石長吏皆無離城郭，無遣吏及因郵奏。"

chū, dì zài bīng jiān jiǔ, yàn wǔ shì, qiě zhī tiān xià pí hào, sī lè xī jiān. zì lǒng shǔ píng hòu, fēi jǐng jí, wèi cháng fù yán jūn lǚ. huáng tài zǐ cháng wèn gōng zhàn zhī shì, dì yuē:" xī wèi líng gōng wèn chén, kǒng zǐ bù duì, cǐ fēi ěr suǒ jí." měi dàn shì cháo, rì zè nǎi bà. shù yǐn gōng qīng láng jiāng jiǎng lùn jīng lǐ, yè fēn nǎi mèi. huáng tài zǐ jiàn dì qín láo bù dài, chéng jiān jiàn yuē:" bì xià yǒu yǔ tāng zhī míng, ér shī huáng lǎo yǎng xìng zhī fú, yuàn yí ài jīng shén, yōu yóu zì níng." dì yuē:" wǒ zì lè cǐ, bù wèi pí yě." suī shēn jì dà yè, jīng jīng rú bù jí, gù néng míng shèn zhèng tǐ, zǒng lǎn quán gāng, liàng shí dù lì, jǔ wú guò shì. tuì gōng chén ér jìn wén lì, jí gōng shǐ ér sàn mǎ niú, suī dào wèi fāng gǔ, sī yì zhǐ gē zhī wǔ yān.
初，帝在兵間久，厭武事，且知天下疲耗，思樂息肩。自隴、蜀平後，非儆急，未嘗復言軍旅。皇太子嘗問攻戰之事，帝曰："昔衛靈公問陳，孔子不對，此非爾所及。"每旦視朝，日仄乃罷。數引公卿、郎、將講論經理，夜分乃寐。皇太子見帝勤勞不怠，承間諫曰："陛下有禹、湯之明，而失黃、老養性之福，願頤愛精神，優遊自寧。"帝曰："我自樂此，不為疲也。"雖身濟大業，兢兢如不及，故能明慎政體，總攬權綱，量時度力，舉無過事。退功臣而進文吏，戢弓矢而散馬牛，雖道未方古，斯亦止戈之武焉。

lùn yuē: huáng kǎo nán dùn jūn chū wèi jì yáng lìng, yǐ jiàn píng yuán nián shí èr yuè jiǎ zǐ yè shēng guāng wǔ yú xiàn shě, yǒu chì guāng zhào shì zhōng. qīn yì yān, shǐ bo zhě wáng zhǎng zhàn zhī. zhǎng pì zuǒ yòu yuē:" cǐ zhào jí bù kě yán." shì suì xiàn jiè yǒu jiā hé shēng, yī jīng jiǔ suì, yīn míng guāng wǔ yuē xiù. míng nián, fāng shì yǒu xià hè liáng zhě, shàng yán āi dì, yún hàn jiā lì yùn zhōng shuāi, dāng zài shòu mìng. yú shì gǎi hào wèi tài chū yuán nián, chēng" chén shèng liú tài píng huáng dì", yǐ yàn shèng zhī. jí wáng mǎng cuàn wèi, jì è liú shì, yǐ qián wén yǒu jīn dāo, gù gǎi wèi huò quán. huò yǐ huò quán zì wén wèi" bái shuǐ zhēn rén". hòu wàng qì zhě sū bó ā wèi wáng mǎng shǐ zhì nán yáng, yáo wàng jiàn chōng líng guō, zé yuē:" qì jiā zāi! yù yù cōng cōng rán." jí shǐ qǐ bīng hái chōng líng, yuǎn wàng shě nán, huǒ guāng hè rán shǔ tiān, yǒu qǐng bù jiàn. chū, dào shì xī mén jūn huì lǐ shǒu děng yì yún liú xiù dāng wèi tiān zǐ. qí wáng zhě shòu mìng, xìn yǒu fú hū? bù rán, hé yǐ néng chéng shí lóng ér yù tiān zāi!
論曰：皇考南頓君初為濟陽令，以建平元年十二月甲子夜生光武於縣舍，有赤光照室中。欽異焉，使卜者王長占之。長辟左右曰："此兆吉不可言。"是歲縣界有嘉禾生，一莖九穗，因名光武曰秀。明年，方士有夏賀良者，上言哀帝，雲漢家歷運中衰，當再受命。於是改號為太初元年，稱"陳聖劉太平皇帝"，以厭勝之。及王莽篡位，忌惡劉氏，以錢文有金刀，故改為貨泉。或以貨泉字文為"白水真人"。後望氣者蘇伯阿為王莽使至南陽，遙望見舂陵郭，唶曰："氣佳哉！鬱鬱蔥蔥然。"及始起兵還舂陵，遠望舍南，火光赫然屬天，有頃不見。初，道士西門君惠、李守等亦云劉秀當為天子。其王者受命，信有符乎？不然，何以能乘時龍而御天哉！

zàn yuē: yán zhèng zhōng wēi, dà dào yí guó. jiǔ xiàn biāo huí, sān jīng wù sāi. rén yàn yín zhà, shén sī fǎn dé. guāng wǔ dàn mìng, líng kuàng zì zhēn. shěn jǐ xiān wù, shēn lüè wěi wén. xún yì bǎi wàn, pí hǔ wèi qún. zhǎng gǔ léi yě, gāo fēng huì yún. yīng wēi jì zhèn, xīn dū zì fén. qián liú yōng dài, fēn tán liáng zhào. sān hé wèi chéng, sì guān zhòng rǎo. shén jīng nǎi gù, dì xíng tiān tǎo. jīn tāng shī xiǎn, chē shū gòng dào. líng qìng jì qǐ, rén móu xián zàn. míng míng miào mó, jiū jiū xióng duàn. yú hè yǒu mìng, xì lóng wǒ hàn.
贊曰：炎正中微，大盜移國。九縣飆回，三精霧塞。人厭淫詐，神思反德。光武誕命，靈貺自甄。沈幾先物，深略緯文。尋、邑百萬，貔虎為群。長轂雷野，高鋒彗雲。英威既振，新都自焚。虔劉庸、代，紛壇梁、趙。三河未澄，四關重擾。神旌乃顧，遞行天討。金湯失險，車書共道。靈慶既啟，人謀咸贊。明明廟謨，赳赳雄斷。於赫有命，系隆我漢。