rèn wén gōng guō xiàn xǔ yáng gāo huò wáng qiáo xiè yí wú yáng yóu lǐ nán lǐ hé duàn yì liào fú zhé xiàng fán yīng
任文公 郭宪 许杨 高获 王乔 谢夷吾 杨由 李南 李郃 段翳 廖扶 折像 樊英
zhòng ní chēng yì yǒu jūn zǐ zhī dào sì yān, yuē" bǔ shì zhě shàng qí zhàn". zhàn yě zhě, xiān wáng suǒ yǐ dìng huò fú, jué xián yí, yōu zàn yú shén míng, suì zhī lái wù zhě yě. ruò fú yīn yáng tuī bù zhī xué, wǎng wǎng jiàn yú fén jì yǐ. rán shén jīng guài dié yù cè jīn shéng, guān jiōng yú míng líng zhī fǔ fēng F639 yú yáo tán zhī shàng zhě, mí dé ér kuī yě. zhì nǎi hé luò zhī wén, guī lóng zhī tú, jī zǐ zhī shù, shī kuàng zhī shū, wěi hòu zhī bù, qián jué zhī fú, jiē suǒ yǐ tàn chōu míng zé cān yàn rén qū, shí yǒu kě wén zhě yān. qí liú yòu yǒu fēng jiǎo dùn jiǎ qī zhèng yuán qì liù rì qī fēn féng zhàn rì zhě tǐng zhuān xū yú gū xū zhī shù, nǎi wàng yún shěng qì, tuī chù xiáng yāo, shí yì yǒu yǐ xiào yú shì yě. ér sī dào yǐn yuǎn, xuán ào nán yuán, gù shèng rén bù yǔ guài shén, hǎn yán xìng mìng. huò kāi mò ér yì qí duān, huò qǔ cí yǐ zhāng qí yì, suǒ wèi" mín kě shǐ yóu zhī, bù kě shǐ zhī zhī".
仲尼称《易》有君子之道四焉,曰“卜筮者尚其占”。占也者,先王所以定祸福,决嫌疑,幽赞于神明,遂知来物者也。若夫阴阳推步之学,往往见于坟记矣。然神经怪牒、玉策金绳,关扃于明灵之府、封F639于瑶坛之上者,靡得而窥也。至乃《河》、《洛》之文,龟龙之图,箕子之术,师旷之书,纬候之部,钤决之符,皆所以探抽冥赜、参验人区,时有可闻者焉。其流又有风角、遁甲、七政、元气、六日七分、逢占、日者、挺专、须臾、孤虚之术,乃望云省气,推处祥妖,时亦有以效于事也。而斯道隐远,玄奥难原,故圣人不语怪神,罕言性命。或开末而抑其端,或曲辞以章其义,所谓“民可使由之,不可使知之”。
hàn zì wǔ dì pō hǎo fāng shù, tiān xià huái xié dào yì zhī shì, mò bù fù cè dǐ zhǎng, shùn fēng ér jiè yān. hòu wáng mǎng jiǎo yòng fú mìng, jí guāng wǔ yóu xìn chèn yán, shì zhī fù qù shí yí zhě, jiē chěng chí chuān záo, zhēng tán zhī yě. gù wáng liáng sūn xián, míng yīng tú lù, yuè dēng huái dǐng zhī rèn zhèng xìng jiǎ kuí, yǐ fù tóng chēng xiǎn héng tán yǐn mǐn, yǐ guāi wǔ lún bài. zì shì xí wèi nèi xué, shàng qí wén, guì yì shù, bù fá yú shí yǐ. shì yǐ tōng rú shuò shēng, fèn qí jiān wàng bù jīng, zòu yì kāng kǎi, yǐ wéi yí jiàn cáng bìn. zǐ cháng yì yún:" guān yīn yáng zhī shū, shǐ rén jū ér duō jì." gài wèi cǐ yě.
汉自武帝颇好方术,天下怀协道艺之士,莫不负策抵掌,顺风而届焉。后王莽矫用符命,及光武尤信谶言,士之赴趣时宜者,皆骋驰穿凿,争谈之也。故王梁、孙咸,名应图箓,越登槐鼎之任;郑兴、贾逵,以附同称显;恒谭、尹敏,以乖忤沦败。自是习为内学,尚奇文,贵异数,不乏于时矣。是以通儒硕生,忿其奸妄不经,奏议慷慨,以为宜见藏摈。子长亦云:“观阴阳之书,使人拘而多忌。”盖为此也。
fū wù zhī suǒ piān, wèi néng wú bì. suī yún dà dào, qí ài huò tóng. ruò nǎi shī zhī shī yú, shū zhī shī wū. rán zé shù shù zhī shī, zhì yú guǐ sú hū? rú lìng wēn róu dūn hòu ér bù yú, sī shēn yú shī zhě yě shū tōng zhī yuǎn ér bù wū, sī shēn yú shū zhě yě jí shù zhī biàn ér bù guǐ sú, sī shēn yú shù shù zhě yě. gù yuē:" gǒu fēi qí rén, dào bù xū xíng." yì zhě duō mí qí tǒng, qǔ qiǎn pō piān, shén yǒu suī liú dàng guò dàn yì shī yě.
夫物之所偏,未能无蔽。虽云大道,其硋或同。若乃《诗》之失愚,《书》之失诬。然则数术之失,至于诡俗乎?如令温柔敦厚而不愚,斯深于《诗》者也;疏通知远而不诬,斯深于《书》者也;极数知变而不诡俗,斯深于数术者也。故曰:“苟非其人,道不虚行。”意者多迷其统,取遣颇偏,甚有虽流宕过诞亦失也。
zhōng shì zhāng héng wèi yīn yáng zhī zōng, láng yǐ jiù zhēng zuì mì, yú yì bān bān míng jiā yān. qí tú yì yǒu yǎ cái wěi dé, wèi bì tǐ jí yì néng. jīn gài jiū qí tuī biàn yóu zhǎng, kě yǐ hóng bǔ shí shì, yīn hé biǎo zhī yún.
中世张衡为阴阳之宗,郎顗咎征最密,余亦班班名家焉。其徒亦有雅才伟德,未必体极艺能。今盖纠其推变尤长,可以弘补时事,因合表之云。
rèn wén gōng, bā jùn láng zhōng rén yě. fù wén sūn, míng xiǎo tiān guān fēng jiǎo mì yào. wén gōng shǎo xiū fù shù, zhōu pì cóng shì. āi dì shí, yǒu yán yuè guī tài shǒu yù fǎn, cì shǐ dà jù, qiǎn wén gōng děng wǔ cóng shì jiǎn xíng jùn jiè, qián cì xū shí. gòng zhǐ chuán shě, shí, bào fēng zú zhì, wén gōng jù qù bái zhū cóng shì cù qù, dāng yǒu nì biàn lái hài rén zhě, yīn qǐ jià sù qū. zhū cóng shì wèi néng zì fā, jùn guǒ shǐ bīng shā zhī, wén gōng dú de miǎn.
任文公,巴郡阆中人也。父文孙,明晓天官风角秘要。文公少修父术,州辟从事。哀帝时,有言越巂太守欲反,刺史大惧,遣文公等五从事检行郡界,潜伺虚实。共止传舍,时,暴风卒至,文公遽趣白诸从事促去,当有逆变来害人者,因起驾速驱。诸从事未能自发,郡果使兵杀之,文公独得免。
hòu wèi zhì zhōng cóng shì. shí, tiān dà hàn, bái cì shǐ yuē:" wǔ yuè yī rì, dāng yǒu dà shuǐ. qí biàn yǐ zhì, bù kě fáng jiù, yí lìng lì rén yù wèi qí bèi." cì shǐ bù tīng, wén gōng dú chǔ dà chuán. bǎi xìng huò wén, pō yǒu wéi fáng zhě. dào qí rì hàn liè, wén gōng jí mìng cù zài, shǐ bái cì shǐ, cì shǐ xiào zhī. rì jiāng zhōng, tiān běi yún qǐ, xū yú dà yǔ, zhì bū shí, jiān shuǐ yǒng qǐ shí yú zhàng, tū huài lú shè, suǒ hài shù qiān rén. wén gōng suì yǐ zhàn shù chí míng. pì sī kōng yuàn. píng dì jí wèi, chēng jí guī jiā.
后为治中从事。时,天大旱,白刺史曰:“五月一日,当有大水。其变已至,不可防救,宜令吏人豫为其备。”刺史不听,文公独储大船。百姓或闻,颇有为防者。到其日旱烈,文公急命促载,使白刺史,刺史笑之。日将中,天北云起,须臾大雨,至晡时,湔水涌起十余丈,突坏庐舍,所害数千人。文公遂以占术驰名。辟司空掾。平帝即位,称疾归家。
wáng mǎng cuàn hòu, wén gōng tuī shù, zhī dāng dà luàn, nǎi kè jiā rén fù wù bǎi jīn, huán shě qū zǒu, rì shù shí, shí rén mò zhī qí gù. hòu bīng kòu bìng qǐ, qí táo wáng zhě shǎo néng zì tuō, wéi wén gōng dà xiǎo fù liáng jié bù, xī dé wán miǎn. suì bēn zi gōng shān, shí yú nián bù bèi bīng gé.
王莽篡后,文公推数,知当大乱,乃课家人负物百斤,环舍趋走,日数十,时人莫知其故。后兵寇并起,其逃亡者少能自脱,惟文公大小负粮捷步,悉得完免。遂奔子公山,十余年不被兵革。
gōng sūn shù shí, shǔ wǔ dān shí zhé. wén gōng yuē:" yī! xī zhōu zhì shì sǐ, wǒ nǎi dāng zhī." zì shì cháng huì jù zǐ sūn, shè jiǔ shí. hòu sān yuè guǒ zú. gù yì bù wèi zhī yǔ yuē:" rèn wén gōng, zhì wú shuāng."
公孙述时,蜀武担石折。文公曰:“噫!西州智士死,我乃当之。”自是常会聚子孙,设酒食。后三月果卒。故益部为之语曰:“任文公,智无双。”
guō xiàn zì zi héng, rǔ nán sòng rén yě. shǎo shī shì dōng hǎi wáng zhòng zi. shí, wáng mǎng wèi dà sī mǎ, zhào zhòng zi. zhòng zi yù wǎng. xiàn jiàn yuē:" lǐ yǒu lái xué, wú yǒu wǎng jiào zhī yì. jīn jūn jiàn dào wèi guì, qiè suǒ bù qǔ." zhòng zǐ yuē:" wáng gōng zhì zhòng, bù gǎn wéi zhī." xiàn yuē:" jīn zhèng lín jiǎng yè, qiě dāng qì shì." zhòng zi cóng zhī, rì yàn nǎi wǎng. mǎng wèn:" jūn lái hé chí?" zhòng zi jù yǐ xiàn yán duì, mǎng yīn qí zhī. jí hòu cuàn wèi, bài xiàn láng zhōng, cì yǐ yī fú. xiàn shòu yī fén zhī, táo yú dōng hǎi zhī bīn. mǎng shēn fèn huì, tǎo zhú bù zhī suǒ zài.
郭宪字子横,汝南宋人也。少师事东海王仲子。时,王莽为大司马,召仲子。仲子欲往。宪谏曰:“礼有来学,无有往教之义。今君贱道畏贵,窃所不取。”仲子曰:“王公至重,不敢违之。”宪曰:“今正临讲业,且当讫事。”仲子从之,日晏乃往。莽问:“君来何迟?”仲子具以宪言对,莽阴奇之。及后篡位,拜宪郎中,赐以衣服。宪受衣焚之,逃于东海之滨。莽深忿恚,讨逐不知所在。
guāng wǔ jí wèi, qiú tiān xià yǒu dào zhī rén, nǎi zhēng xiàn bài bó shì. zài qiān, jiàn wǔ qī nián, dài zhāng kān wèi guāng lù xūn. cóng jià nán jiāo. xiàn zài wèi, hū huí xiàng dōng běi, hán jiǔ sān xùn. zhí fǎ zòu wèi bù jìng. zhào wèn qí gù. xiàn duì yuē:" qí guó shī huǒ, gù yǐ cǐ yàn zhī." hòu qí guǒ shàng huǒ zāi, yǔ jiāo tóng rì.
光武即位,求天下有道之人,乃征宪拜博士。再迁,建武七年,代张堪为光禄勋。从驾南郊。宪在位,忽回向东北,含酒三潠。执法奏为不敬。诏问其故。宪对曰:“齐国失火,故以此厌之。”后齐果上火灾,与郊同日。
bā nián, chē jià xī zhēng kuí xiāo. xiàn jiàn yuē:" tiān xià chū dìng, chē jià wèi kě yǐ dòng." xiàn nǎi dāng chē bá pèi dāo yǐ duàn chē yǐn. dì bù cóng, suì shàng lǒng. qí hòu yǐng chuān bīng qǐ, nǎi huí jià ér hái. dì tàn yuē:" hèn bù yòng zi héng zhī yán."
八年,车驾西征隗嚣。宪谏曰:“天下初定,车驾未可以动。”宪乃当车拔佩刀以断车靷。帝不从,遂上陇。其后颍川兵起,乃回驾而还。帝叹曰:“恨不用子横之言。”
shí, xiōng nú shù fàn sāi, dì huàn zhī, nǎi zhào bǎi liáo tíng yì. xiàn yǐ wéi tiān xià pí bì, bù yí dòng zhòng. jiàn zhēng bù hé, nǎi fú dì chēng xuàn mào, bù fù yán. dì lìng liǎng láng fú xià diàn, xiàn yì bù bài. dì yuē:" cháng wén' guān dōng gōng gōng guō zi héng', jìng bù xū yě." xiàn suì yǐ bìng cí tuì, zú yú jiā.
时,匈奴数犯塞,帝患之,乃召百僚廷议。宪以为天下疲敝,不宜动众。谏争不合,乃伏地称眩瞀,不复言。帝令两郎扶下殿,宪亦不拜。帝曰:“常闻‘关东觥觥郭子横’,竟不虚也。”宪遂以病辞退,卒于家。
xǔ yáng zì wěi jūn, rǔ nán píng yú rén yě. shǎo hǎo shù shù. wáng mǎng fǔ zhèng, zhào wèi láng, shāo qiān jiǔ quán dū wèi. jí mǎng cuàn wèi, yáng nǎi biàn xìng míng wéi wū yī, táo nì tā jiè. mǎng bài, fāng huán xiāng lǐ.
许杨字伟君,汝南平舆人也。少好术数。王莽辅政,召为郎,稍迁酒泉都尉。及莽篡位,杨乃变姓名为巫医,逃匿它界。莽败,方还乡里。
rǔ nán jiù yǒu hóng C23B bēi, chéng dì shí, chéng xiàng dí fāng jìn zòu huǐ bài zhī. jiàn wǔ zhōng, tài shǒu dèng chén yù xiū fù qí gōng. wén yáng xiǎo shuǐ mài, zhào yǔ yì zhī. yáng yuē:" xī chéng dì yòng fāng jìn zhī yán, xún ér zì mèng shàng tiān, tiān dì nù yuē:' hé gù bài wǒ zhuó lóng yuān?' shì hòu mín shī qí lì, duō zhì jī kùn. shí yǒu yáo gē yuē:' bài wǒ bēi zhě dí zi wēi, yí wǒ dà dòu, hēng wǒ yù kuí. fǎn hū fù, bēi dāng fù.' xī dà yǔ jué jiāng shū hé, yǐ lì tiān xià. míng fǔ jīn xìng lì fèi yè, fù guó ān mín, tóng yáo zhī yán, jiāng yǒu zhēng yú cǐ. chéng yuàn yǐ sǐ xiào lì." chén dà yuè, yīn shǔ yáng wèi dōu shuǐ yuàn, shǐ diǎn qí shì. yáng yīn gāo xià xíng shì, qǐ táng sì bǎi yú lǐ, shù nián nǎi lì. bǎi xìng dé qí biàn, lèi suì dà rěn.
汝南旧有鸿C23B陂,成帝时,丞相翟方进奏毁败之。建武中,太守邓晨欲修复其功。闻杨晓水脉,召与议之。杨曰:“昔成帝用方进之言,寻而自梦上天,天帝怒曰:‘何故败我濯龙渊?’是后民失其利,多致饥困。时有谣歌曰:‘败我陂者翟子威,饴我大豆,亨我芋魁。反乎覆,陂当复。’昔大禹决江疏河,以利天下。明府今兴立废业,富国安民,童谣之言,将有征于此。诚愿以死效力。”晨大悦,因署杨为都水掾,使典其事。杨因高下形势,起塘四百余里,数年乃立。百姓得其便,累岁大稔。
chū, háo yòu dà xìng yīn yuán bēi yì, jìng yù gū jiào zài suǒ, yáng yī wú tīng, suì gòng zèn yáng shòu qǔ qiú lù. chén suì shōu yáng xià yù, ér xiè zhé zì jiě. yù lì kǒng, jù bái chén. chén jīng yuē:" guǒ làn yǐ. tài shǒu wén zhōng xìn kě yǐ gǎn líng, jīn qí xiào hū!" jí yè chū yáng, qiǎn guī. shí tiān dà yīn huì, dào zhōng ruò yǒu huǒ guāng zhào zhī, shí rén yì yān. hòu yǐ bìng zú. chén yú dū gōng wèi yáng qǐ miào, tú huà xíng xiàng, bǎi xìng sī qí gōng jī, jiē jì sì zhī.
初,豪右大姓因缘陂役,竞欲辜较在所,杨一无听,遂共谮杨受取赇赂。晨遂收杨下狱,而械辄自解。狱吏恐,遽白晨。晨惊曰:“果滥矣。太守闻忠信可以感灵,今其效乎!”即夜出杨,遣归。时天大阴晦,道中若有火光照之,时人异焉。后以病卒。晨于都宫为杨起庙,图画形像,百姓思其功绩,皆祭祀之。
gāo huò zì jìng gōng, rǔ nán xīn xī rén yě. wéi rén ní shǒu fāng miàn. shǎo yóu xué jīng shī, yǔ guāng wǔ yǒu jiù. shī shì sī tú ōu yáng shè. shè xià yù dāng duàn, huò guān tiě guān, dài fū zhì, yì quē qǐng shè. dì suī bù shè, ér yǐn jiàn zhī. wèi yuē:" jìng gōng, zhèn yù yòng zi wèi lì, yí gǎi cháng xìng." huò duì yuē:" chén shòu xìng yú fù mǔ, bù kě gǎi zhī yú bì xià." chū biàn cí qù.
高获字敬公,汝南新息人也。为人尼首方面。少游学京师,与光武有旧。师事司徒欧阳歙。歙下狱当断,获冠铁冠,带鈇锧,诣阙请歙。帝虽不赦,而引见之。谓曰:“敬公,朕欲用子为吏,宜改常性。”获对曰:“臣受性于父母,不可改之于陛下。”出便辞去。
sān gōng zhēng pì, bù yīng. hòu tài shǒu bào yù qǐng huò, jì zhì mén, lìng zhǔ bù jiù yíng, zhǔ bù dàn shǐ qí lì yíng zhī, huò wén zhī, jí qù. yù qiǎn zhuī qǐng huò, huò gù yuē:" fǔ jūn dàn wéi zhǔ bù suǒ qī, bù zú yǔ tán." suì bù liú. shí jùn jìng dà hàn. huò sù shàn tiān wén, xiǎo dùn jiǎ, néng yì shǐ guǐ shén. yù zì wǎng wèn hé yǐ zhì yǔ, huò yuē:" jí bà sān bù dū yóu, míng fǔ dāng zì běi chū, dào sān shí lǐ tíng, yǔ kě zhì yě." yù cóng zhī, guǒ dé dà yǔ. měi xíng xiàn, zhé shì qí lǘ. huò suì yuǎn dùn jiāng nán, zú yú shí chéng. shí chéng rén sī zhī, gòng wèi lì cí.
三公争辟,不应。后太守鲍昱请获,既至门,令主簿就迎,主簿但使骑吏迎之,获闻之,即去。昱遣追请获,获顾曰:“府君但为主簿所欺,不足与谈。”遂不留。时郡境大旱。获素善天文,晓遁甲,能役使鬼神。昱自往问何以致雨,获曰:“急罢三部督邮,明府当自北出,到三十里亭,雨可致也。”昱从之,果得大雨。每行县,辄轼其闾。获遂远遁江南,卒于石城。石城人思之,共为立祠。
wáng qiáo zhě, hé dōng rén yě. xiǎn zōng shì, wèi yè lìng. qiáo yǒu shén shù, měi yuè shuò wàng, cháng zì xiàn yì tái cháo. dì guài qí lái shù, ér bú jiàn chē qí, mì lìng tài shǐ cì wàng zhī. yán qí lín zhì, zhé yǒu shuāng fú cóng dōng nán fēi lái. yú shì hòu fú zhì, jǔ luó zhāng zhī, dàn dé yì zhī xì yān. nǎi zhào shàng fāng yán ěr shì, zé sì nián zhōng suǒ cì shàng shū guān shǔ lǚ yě. měi dāng cháo shí, yè mén xià gǔ bù jī zì míng, wén yú jīng shī. hòu tiān xià yù guān yú táng qián, lì rén tuī pái, zhōng bù yáo dòng. qiáo yuē:" tiān dì dú zhào wǒ xié?" nǎi mù yù fú shì qǐn qí zhōng, gài biàn lì fù. sù xī zàng yú chéng dōng, tǔ zì chéng fén. qí xī, xiàn zhōng niú jiē liú hàn chuǎn fá, ér rén wú zhī zhě. bǎi xìng nǎi wèi lì miào, hào yè jūn cí. mù shǒu měi bān lù, jiē xiān yè bài zhī. lì rén qí dǎo, wú bù rú yīng. ruò yǒu wéi fàn, yì lì néng wéi suì. dì nǎi yíng qǔ qí gǔ, zhì dōu tíng xià, lüè wú fù shēng yān. huò yún cǐ jí gǔ xiān rén wáng zǐ qiáo yě.
王乔者,河东人也。显宗世,为叶令。乔有神术,每月朔望,常自县诣台朝。帝怪其来数,而不见车骑,密令太史伺望之。言其临至,辄有双凫从东南飞来。于是候凫至,举罗张之,但得一只舄焉。乃诏上方讠尔视,则四年中所赐尚书官属履也。每当朝时,叶门下鼓不击自鸣,闻于京师。后天下玉棺于堂前,吏人推排,终不摇动。乔曰:“天帝独召我邪?”乃沐浴服饰寝其中,盖便立覆。宿昔葬于城东,土自成坟。其夕,县中牛皆流汗喘乏,而人无知者。百姓乃为立庙,号叶君祠。牧守每班录,皆先谒拜之。吏人祈祷,无不如应。若有违犯,亦立能为祟。帝乃迎取其鼓,置都亭下,略无复声焉。或云此即古仙人王子乔也。
xiè yí wú zì yáo qīng, kuài jī shān yīn rén yě. shǎo wèi jùn lì, xué fēng jiǎo zhàn hòu. tài shǒu dì wǔ lún zhuó wèi dū yóu. shí, wū chéng zhǎng yǒu zāng xìn, lún shǐ shōu àn qí zuì. yí wú dào xiàn, wú suǒ yàn, dàn wàng gé fú kū ér hái. yī xiàn jīng guài, bù zhī suǒ wéi. jí hái, bái lún yuē:" qiè yǐ zhàn hòu, zhī zhǎng dāng sǐ. jìn sān shí rì, yuǎn bù guò liù shí rì, yóu hún jiǎ xī, fēi xíng suǒ jiā, gù bù shōu zhī." lún tīng qí yán, zhì yuè yú, guǒ yǒu yì mǎ jī zhǎng yìn shòu, shàng yán bào zú. lún yǐ cǐ yì lǐ xìn zhī.
谢夷吾字尧卿,会稽山阴人也。少为郡吏,学风角占候。太守第五伦擢为督邮。时,乌程长有臧衅,伦使收案其罪。夷吾到县,无所验,但望阁伏哭而还。一县惊怪,不知所为。及还,白伦曰:“窃以占候,知长当死。近三十日,远不过六十日,游魂假息,非刑所加,故不收之。”伦听其言,至月余,果有驿马赍长印绶,上言暴卒。伦以此益礼信之。
jǔ xiào lián, wèi shòu zhāng lìng, shāo qiān jīng zhōu cì shǐ, qiān jù lù tài shǒu. suǒ zài ài yù rén wù, yǒu shàn jī. jí lún zuò sī tú, lìng bān gù wéi wén jiàn yí wú yuē:
举孝廉,为寿张令,稍迁荆州刺史,迁钜鹿太守。所在爱育人物,有善绩。及伦作司徒,令班固为文荐夷吾曰:
chén wén yáo dēng jì qì, zhèng lóng tài píng shùn yòng gāo yáo, zhèng zhì yōng xī yīn zhōu suī yǒu gāo zōng chāng fā zhī jūn, yóu lài fù shuō lǚ wàng zhī cè, gù néng kè chóng qí yè, yǔn xié dà zhōng. qiè jiàn jù lù tài shǒu kuài jī xiè yí wú, chū zì dōng zhōu, jué tǔ tú ní, ér yīng zī tǐng tè, qí wěi xiù chū. cái jiān sì kē, xíng bāo jiǔ dé, rén zú jì shí, zhī zhōu wàn wù. jiā yǐ shǎo yīng rú yǎ, tāo hán liù jí, tuī kǎo xīng dù, zōng xiào tú lù, tàn zé shèng mì, guān biàn lì zhēng, zhàn tiān zhī dì, yǔ shén hé qì, jù qí dào dé, yǐ jīng wáng wù. xī wèi péi lì, yǔ chén cóng shì, fèn zhōng yì zhī cāo, gōng shǐ yú zhī jié, dǒng chén yán gāng, xù chén nuò ruò, dé yǐ miǎn lì, shí lài jué xūn. jí qí yìng xuǎn zuò zǎi, huì fū bǎi lǐ, jiàng fú mí yì, liú huà ruò shén, yuán mù jīng zhōu, wēi xíng bāng guó. fèng fǎ zuò zhèng, yǒu zhōu zhào zhī fēng jū jiǎn lǚ yuē, shào gōng yí zhī cāo. xún gōng jiǎn néng, wèi wài tái zhī biǎo tīng shēng chá shí, wèi jiǔ bó zhī guān. qiān shǒu jù lù, zhèng hé shí yōng. dé liàng jī móu, yǒu yī lǚ guǎn yàn zhī rèn chǎn hóng dào ào, tóng shǐ sū jīng fáng zhī lún. suī mì wù zài gōng, ér shēn chū xīn yǐn, bù xùn míng yǐ qiú yù, bù chí wù yǐ yào chǒng, niàn cún xùn dùn, yǎn zhì jī shān. fāng zhī gǔ xián, shí yǒu lún xù cǎi zhī yú jīn, chāo yān jué sú. chéng shè jì zhī yuán guī, dà hàn zhī dòng méng. yí dāng bá zhuó, shǐ dēng dǐng sī. shàng lìng sān chén shùn guǐ yú lì xiàng, xià shǐ wǔ pǐn xián xùn yú jiā shí, bì zhì xiū zhēng kè chāng zhī qìng, fēi tú xún fǎ fèng zhí ér yǐ. chén yǐ wán nú, qì fēi qí chóu, shī lù fù chéng, xī tì ruò lì. yuàn qǐ hái gǔ, gèng shòu yí wú, shàng yǐ guāng qī yào zhī míng, xià yǐ yàn lǜ tǔ zhī wàng, shù lìng wēi chén sāi jiù miǎn huǐ.
臣闻尧登稷、契,政隆太平;舜用皋陶,政致雍熙、殷、周虽有高宗、昌、发之君,犹赖傅说、吕望之策,故能克崇其业,允协大中。窃见钜鹿太守会稽谢夷吾,出自东州,厥土涂泥,而英姿挺特,奇伟秀出。才兼四科,行包九德,仁足济时,知周万物。加以少膺儒雅,韬含六籍,推考星度,综校图录,探赜圣秘,观变历征,占天知地,与神合契,据其道德,以经王务。昔为陪隶,与臣从事,奋忠毅之操,躬史鱼之节,董臣严纲,勖臣懦弱,得以免戾,实赖厥勋。及其应选作宰,惠敷百里,降福弥异,流化若神,爰牧荆州,威行邦国。奉法作政,有周、召之风;居俭履约,绍公仪之操。寻功简能,为外台之表;听声察实,为九伯之冠。迁守钜鹿,政合时雍。德量绩谋,有伊、吕、管、晏之任;阐弘道奥,同史苏、京房之伦。虽密勿在公,而身出心隐,不殉名以求誉,不驰鹜以要宠,念存逊遁,演志箕山。方之古贤,实有伦序;采之于今,超焉绝俗。诚社稷之元龟,大汉之栋甍。宜当拔擢,使登鼎司。上令三辰顺轨于历象,下使五品咸训于嘉时,必致休征克昌之庆,非徒循法奉职而已。臣以顽驽,器非其畴,尸禄负乘,夕惕若厉。愿乞骸骨,更授夷吾,上以光七曜之明,下以厌率土之望,庶令微臣塞咎免悔。
hòu yǐ xíng chūn chéng chái chē, cóng liǎng shǐ, jì zhōu cì shǐ shàng qí yí xù shī zhōng, yǒu sǔn guó diǎn, zuǒ zhuǎn xià pī lìng. yù kè sǐ rì, rú qī guǒ zú. chì qí zǐ yuē:" hàn mò dāng luàn, bì yǒu fā jué lù hái zhī huò." shǐ xuán guān xià zàng, mù bù qǐ fén.
后以行春乘柴车,从两史,冀州刺史上其仪序失中,有损国典,左转下邳令。豫克死日,如期果卒。敕其子曰:“汉末当乱,必有发掘露骸之祸。”使悬棺下葬,墓不起坟。
shí, bó shì bó hǎi guō fèng yì hǎo tú chèn, shàn shuō zāi yì, jí xiōng zhàn yīng. xiān zì zhī sǐ qī, yù lìng dì zǐ shì guān liǎn jù, zhì qí rì ér zhōng.
时,博士勃海郭凤亦好图谶,善说灾异,吉凶占应。先自知死期,豫令弟子市棺敛具,至其日而终。
yáng yóu zì āi hóu, shǔ jùn chéng dū rén yě, shǎo xí yì, bìng qī zhèng yuán qì fēng yún zhàn hòu. wèi jùn wén xué yuàn. shí, yǒu dà què yè jí yú kù lóu shàng, tài shǒu lián fàn yǐ wèn yóu. yóu duì yuē:" cǐ zhàn jùn nèi dāng yǒu xiǎo bīng, rán bù wéi hài." hòu èr shí yú rì, guǎng róu xiàn mán yí fǎn, shā shāng zhǎng lì, jùn fā kù bīng jī zhī. yòu yǒu fēng chuī xuē bǔ, tài shǒu yǐ wèn yóu. yóu duì yuē:" fāng dāng yǒu jiàn mù shí zhě, qí sè huáng chì." qǐng zhī, wǔ guān yuàn xiàn jú shù bāo.
杨由字哀侯,蜀郡成都人也,少习《易》,并七政、元气、风云占候。为郡文学掾。时,有大雀夜集于库楼上,太守廉范以问由。由对曰:“此占郡内当有小兵,然不为害。”后二十余日,广柔县蛮夷反,杀伤长吏,郡发库兵击之。又有风吹削哺,太守以问由。由对曰:“方当有荐木实者,其色黄赤。”顷之,五官掾献橘数包。
yóu cháng cóng rén yǐn, chì yù zhě yuē:" jiǔ ruò sān xíng, pián yí yán jià." jì ér qù qù. hòu zhǔ rén shě yǒu dòu xiāng shā zhě, rén qǐng wèn hé yǐ zhī zhī. yóu yuē:" xiàng shè zhōng mù shàng yǒu jiū dòu, cǐ bīng zéi zhī xiàng yě." qí yán duō yàn. zhù shū shí yú piān, míng yuē qí píng. zhōng yú jiā.
由尝从人饮,敕御者曰:“酒若三行,便宜严驾。”既而趣去。后主人舍有斗相杀者,人请问何以知之。由曰:“向社中木上有鸠斗,此兵贼之象也。”其言多验。著书十余篇,名曰《其平》。终于家。
lǐ nán zì xiào shān, dān yáng jù róng rén yě. shǎo dǔ xué, míng yú fēng jiǎo. hé dì yǒng yuán zhōng, tài shǒu mǎ léng zuò dào zéi shì bèi zhēng, dāng yì tíng wèi, lì mín bù níng, nán tè tōng yè hè. léng yì yǒu hèn, wèi yuē:" tài shǒu bù dé, jīn dāng jí zuì, ér jūn fǎn xiāng hè xié?" nán yuē:" dàn yǒu shàn fēng, míng rì zhōng shí, yīng yǒu jí wèn, gù lái chēng qìng." dàn rì, léng yán wàng jǐng yàn, yǐ wéi wú zhēng zhì bū, nǎi yǒu yì shǐ jī zhào shū yuán tíng léng shì. nán wèn qí chí liú zhī zhuàng. shǐ zhě yuē:" xiàng dù wǎn líng pǔ lǐ lt fāng kàng gt, mǎ DC77 zú, shì yǐ bù dé sù." léng nǎi fú yān. hòu jǔ yǒu dào, pì gōng fǔ, bìng bù xíng, zhōng yú jiā.
李南字孝山,丹阳句容人也。少笃学,明于风角。和帝永元中,太守马棱坐盗贼事被征,当诣廷尉,吏民不宁,南特通谒贺。棱意有恨,谓曰:“太守不德,今当即罪,而君反相贺邪?”南曰:“旦有善风,明日中时,应有吉问,故来称庆。”旦日,棱延望景晏,以为无征;至晡,乃有驿使赍诏书原停棱事。南问其迟留之状。使者曰:“向度宛陵浦里<方亢>,马DC77足,是以不得速。”棱乃服焉。后举有道,辟公府,病不行,终于家。
nán nǚ yì xiǎo jiā shù, wèi yóu quán xiàn rén qī. chén yì cuàn shì, zú yǒu bào fēng, fù biàn shàng táng cóng gū qiú guī, cí qí èr qīn. gū bù xǔ, nǎi guì ér qì yuē:" jiā shì chuán shù, jí fēng zú qǐ, xiān chuī zào tū jí jǐng, cǐ huò wèi fù nǚ zhǔ cuàn zhě, qiè jiāng wáng zhī yīng." yīn zhe qí wáng rì. nǎi tīng huán jiā, rú qī bìng zú.
南女亦晓家术,为由拳县人妻。晨诣爨室,卒有暴风,妇便上堂从姑求归,辞其二亲。姑不许,乃跪而泣曰:“家世传术,疾风卒起,先吹灶突及井,此祸为妇女主爨者,妾将亡之应。”因著其亡日。乃听还家,如期病卒。
lǐ hé zì mèng jié, hàn zhōng nán zhèng rén yě. fù jié, yǐ rú xué chēng, guān zhì bó shì. hé xí fù yè, yóu tài xué, tōng wǔ jīng. shàn hé luò fēng xīng, wài zhì piáo, rén mò zhī shí. xiàn zhào shǔ mù mén hòu lì.
李郃字孟节,汉中南郑人也。父颉,以儒学称,官至博士。郃袭父业,游太学,通《五经》。善《河》、《洛》风星,外质朴,人莫之识。县召署幕门候吏。
hé dì jí wèi, fēn qiǎn shǐ zhě, jiē wēi fú dān xíng, gè zhì zhōu xiàn, guān cǎi fēng yáo. shǐ zhě èr rén dāng dào yì bù, tóu hé hòu shě. shí, xià xī lù zuò, hé yīn yǎng guān, wèn yuē:" èr jūn fā jīng shī shí, níng zhī cháo tíng qiǎn èr shǐ xié?" èr rén mò rán, jīng xiāng shì yuē:" bù wén yě." wèn hé yǐ zhī zhī. hé zhǐ xīng shì yún:" yǒu èr shǐ xīng xiàng yì zhōu fēn yě, gù zhī zhī ěr."
和帝即位,分遣使者,皆微服单行,各至州县,观采风谣。使者二人当到益部,投郃候舍。时,夏夕露坐,郃因仰观,问曰:“二君发京师时,宁知朝廷遣二使邪?”二人默然,惊相视曰:“不闻也。”问何以知之。郃指星示云:“有二使星向益州分野,故知之耳。”
hòu sān nián, qí shǐ zhě yī rén bài hàn zhōng tài shǒu, hé yóu wèi lì. tài shǒu qí qí yǐn dé, zhào shǔ hù cáo shǐ. shí, dà jiàng jūn dòu xiàn nà qī, tiān xià jùn guó jiē yǒu lǐ qìng, jùn yì qiǎn shǐ. hé jìn jiàn yuē:" dòu jiāng jūn jiāo fáng zhī qīn, bù xiū lǐ dé, ér zhuān quán jiāo zì, wēi wáng zhī huò kě qiáo zú ér dài. yuàn míng fǔ yī xīn wáng shì, wù yǔ jiāo tōng." tài shǒu gù qiǎn zhī, hé bù néng zhǐ. qǐng qiú zì xíng, xǔ zhī. hé suì suǒ zài liú chí, yǐ guān qí biàn. xíng zhì fú fēng, ér xiàn jiù guó zì shā, zhī dǎng xī fú qí zhū. fán jiāo tōng xiàn zhě, jiē wèi miǎn guān, wéi hàn zhōng tài shǒu bù yù yān.
后三年,其使者一人拜汉中太守,郃犹为吏。太守奇其隐德,召署户曹史。时,大将军窦宪纳妻,天下郡国皆有礼庆,郡亦遣使。郃进谏曰:“窦将军椒房之亲,不修礼德,而专权骄恣,危亡之祸可翘足而待。愿明府一心王室,勿与交通。”太守固遣之,郃不能止。请求自行,许之。郃遂所在留迟,以观其变。行至扶风,而宪就国自杀,支党悉伏其诛。凡交通宪者,皆为免官,唯汉中太守不豫焉。
hé suì zhòng jǔ xiào lián, wǔ qiān shàng shū lìng, yòu bài tài cháng. yuán chū sì nián, dài yuán chǎng wèi sī kōng, shù chén dé shī, yǒu zhōng chén jié. zài wèi sì nián, zuò qǐng tuō shì miǎn.
郃岁中举孝廉,五迁尚书令,又拜太常。元初四年,代袁敞为司空,数陈得失,有忠臣节。在位四年,坐请托事免。
ān dì bēng, běi xiāng hòu lì, fù wèi sī tú. jí běi xiāng hòu bìng, hé yīn yǔ shào fǔ hé nán táo fàn bù bīng xiào wèi zhào zhí móu lì shùn dì, huì sūn chéng děng shì xiān chéng, gù hé gōng bù xiǎn. míng nián, zuò lì mín jí bìng, réng yǒu zāi yì, cì cè miǎn. jiāng zuò dà jiàng dí pú shàng hé" qián tú dà jì, yǐ ān shè jì", yú shì lù yīn móu zhī gōng, fēng hé shè dōu hóu, cí ràng bù shòu. nián bā shí yú, zú yú jiā. mén rén shàng dǎng féng zhòu dú zhì fú, xīn sàng sān nián, shí rén yì zhī.
安帝崩,北乡侯立,复为司徒。及北乡侯病,郃阴与少府河南陶范、步兵校尉赵直谋立顺帝,会孙程等事先成,故郃功不显。明年,坐吏民疾病,仍有灾异,赐策免。将作大匠翟酺上郃“潜图大计,以安社稷”,于是录阴谋之功,封郃涉都侯,辞让不受。年八十余,卒于家。门人上党冯胄独制服,心丧三年,时人异之。
zhòu zì shì wēi, fèng shì zhī hòu yě. cháng mù zhōu bó kuàng mǐn zhòng shū zhī wéi rén, yǐn chǔ shān zé, bù yìng zhēng pì.
胄字世威,奉世之后也。常慕周伯况、闵仲叔之为人,隐处山泽,不应征辟。
hé zi gù, yǐ jiàn qián zhuàn. dì zǐ lì, zì jì zǐ. qīng bái yǒu jié, bó xué shàn jiāo, yǔ zhèng xuán chén jì děng xiāng jié. wèi xīn chéng zhǎng, zhèng guì wú wéi. yì hǎo fāng shù. shí, tiān xià hàn, xiàn jiè tè yǔ. guān zhì fèng chē dū wèi.
郃子固,已见前传。弟子历,字季子。清白有节,博学善交,与郑玄、陈纪等相结。为新城长,政贵无为。亦好方术。时,天下旱,县界特雨。官至奉车都尉。
duàn yì zì yuán zhāng, guǎng hàn xīn dū rén yě. xí yì jīng, míng fēng jiǎo. shí yǒu jiù qí xué zhě, suī wèi zhì, bì yù zhī qí xìng míng. cháng gào shǒu jīn lì yuē:" mǒu rì dāng yǒu zhū shēng èr rén, hé dān wèn yì shě chù zhě, xìng wèi gào zhī." hòu jìng rú qí yán. yòu yǒu yī shēng lái xué, jī nián, zì wèi lüè jiū yào shù, cí guī xiāng lǐ. yì wèi hé gāo yào, bìng yǐ jiǎn shū fēng yú tǒng zhōng, gào shēng yuē:" yǒu jí fā shì zhī." shēng dào jiā méng, yǔ lì zhēng dù, jīn lì huò pò cóng zhě tóu. shēng kāi tǒng dé shū, yán dào jiā méng, yǔ lì dòu tóu pò zhě, yǐ cǐ gāo guǒ zhī. shēng yòng qí yán, chuàng zhě jí yù. shēng tàn fú, nǎi hái zú yè. yì suì yǐn jū cuàn jī, zhōng yú jiā.
段翳字元章,广汉新都人也。习《易经》,明风角。时有就其学者,虽未至,必豫知其姓名。尝告守津吏曰:“某日当有诸生二人,荷担问翳舍处者,幸为告之。”后竟如其言。又有一生来学,积年,自谓略究要术,辞归乡里。翳为合膏药,并以简书封于筒中,告生曰:“有急发视之。”生到葭萌,与吏争度,津吏楇破从者头。生开筒得书,言到葭萌,与吏斗头破者,以此膏裹之。生用其言,创者即愈。生叹服,乃还卒业。翳遂隐居窜迹,终于家。
liào fú zì wén qǐ, rǔ nán píng yú rén yě. xí hán shī ōu yáng shàng shū, jiào shòu cháng shù bǎi rén. fù wèi běi dì tài shǒu, yǒng chū zhōng, zuò qiāng méi jùn xià yù sǐ. fú gǎn fù yǐ fǎ sàng shēn, dàn wèi lì. jí fú zhōng ér tàn yuē:" lǎo zi yǒu yán:' míng yǔ shēn shú qīn?' wú qǐ wéi míng hū!" suì jué zhì shì wài. zhuān jīng jīng diǎn, yóu míng tiān wén chèn wěi, fēng jiǎo tuī bù zhī shù. zhōu jùn gōng fǔ pì zhào, jiē bù yīng. jiù wèn zāi yì, yì wú suǒ duì.
廖扶字文起,汝南平舆人也。习《韩诗》、《欧阳尚书》,教授常数百人。父为北地太守,永初中,坐羌没郡下狱死。扶感父以法丧身,惮为吏。及服终而叹曰:“老子有言:‘名与身孰亲?’吾岂为名乎!”遂绝志世外。专精经典,尤明天文、谶纬,风角、推步之术。州郡公府辟召,皆不应。就问灾异,亦无所对。
fú nì zhī suì huāng, nǎi jù gǔ shù qiān hú, xī yòng gěi zōng zú yīn qīn, yòu liǎn zàng zāo yì sǐ wáng bù néng zì shōu zhě. cháng jū xiān rén zhǒng cè, wèi zēng rù chéng shì. tài shǒu yè huàn, xiān wèi zhū shēng, cóng fú xué. hòu lín jùn, wèi dào, xiān qiǎn lì xiū mén rén zhī lǐ, yòu yù zhuó fú zǐ dì, gù bù kěn, dāng shí rén yīn hào wèi běi guō xiān shēng. nián bā shí, zhōng yú jiā.
扶逆知岁荒,乃聚谷数千斛,悉用给宗族姻亲,又敛葬遭疫死亡不能自收者。常居先人冢侧,未曾入城市。太守谒焕,先为诸生,从扶学。后临郡,未到,先遣吏修门人之礼,又欲擢扶子弟,固不肯,当时人因号为北郭先生。年八十,终于家。
èr zi, mèng jǔ wěi jǔ, bìng zhī míng.
二子,孟举、伟举,并知名。
zhé xiàng zì bó shì, guǎng hàn luò rén yě. qí xiān zhāng jiāng zhě, fēng zhé hóu, zēng sūn guó wèi yù lín tài shǒu, xǐ guǎng hàn, yīn fēng shì yān. guó shēng xiàng.
折像字伯式,广汉雒人也。其先张江者,封折侯,曾孙国为郁林太守,徙广汉,因封氏焉。国生像。
guó yǒu zī cái èr yì, jiā tóng bā bǎi rén. xiàng yòu yǒu rén xīn, bù shā kūn chóng, bù zhé méng yá. néng tōng jīng shì yì, hǎo huáng lǎo yán. jí guó zú, gǎn duō cáng hòu wáng zhī yì, nǎi sàn jīn bó zī chǎn, zhōu shī qīn shū. huò jiàn xiàng yuē:" jūn sān nán liǎng nǚ, sūn xī yíng qián, dāng zēng yì chǎn yè, hé wéi zuò zì dān jié hū?" xiàng yuē:" xī dǒu zi wén yǒu yán:' wǒ nǎi táo huò, fēi bì fù yě.' wú mén hù zhí cái rì jiǔ, yíng mǎn zhī jiù, dào jiā suǒ jì. jīn shì jiāng shuāi, zi yòu bù cái. bù rén ér fù, wèi zhī bù xìng. qiáng xì ér gāo, qí bēng bì jí yě." zhì zhě wén zhī, xián fú yān.
国有资财二亿,家僮八百人。像幼有仁心,不杀昆虫,不折萌牙。能通《京氏易》,好黄、老言。及国卒,感多藏厚亡之义,乃散金帛资产,周施亲疏。或谏像曰:“君三男两女,孙息盈前,当增益产业,何为坐自殚竭乎?”像曰:“昔斗子文有言:‘我乃逃祸,非避富也。’吾门户殖财日久,盈满之咎,道家所忌。今世将衰,子又不才。不仁而富,谓之不幸。墙隙而高,其崩必疾也。”智者闻之,咸服焉。
zì zhī wáng rì, zhào bīn kè jiǔ zú yǐn shí cí jué, hū rán ér zhōng. shí nián bā shí sì. jiā wú yú zī, zhū zǐ shuāi liè rú qí yán yún.
自知亡日,召宾客九族饮食辞诀,忽然而终。时年八十四。家无余资,诸子衰劣如其言云。
fán yīng zì jì qí, nán yáng lǔ yáng rén yě. shǎo shòu yè sān fǔ, xí jīng shì yì, jiān míng wǔ jīng. yòu shàn fēng jiǎo xīng suàn, hé luò qī wěi, tuī bù zāi yì. yǐn yú hú shān zhī yáng, shòu yè zhě sì fāng ér zhì. zhōu jùn qián hòu lǐ qǐng, bù yīng gōng qīng jǔ xián liáng fāng zhèng yǒu dào, jiē bù xíng.
樊英字季齐,南阳鲁阳人也。少受业三辅,习《京氏易》,兼明《五经》。又善风角、星算,《河》、《洛》七纬,推步灾异。隐于壶山之阳,受业者四方而至。州郡前后礼请,不应;公卿举贤良方正、有道,皆不行。
cháng yǒu bào fēng cóng xī fāng qǐ, yīng wèi xué zhě yuē:" chéng dū shì huǒ shén shèng." yīn hán shuǐ xī xiàng shù zhī, nǎi lìng jì qí rì shí. kè hòu yǒu cóng shǔ dōu lái, yún" shì rì dà huǒ, yǒu hēi yún zú cóng dōng qǐ, xū yú dà yǔ, huǒ suì dé miè". yú shì tiān xià chēng qí shù yì.
尝有暴风从西方起,英谓学者曰:“成都市火甚盛。”因含水西向漱之,乃令记其日时。客后有从蜀都来,云“是日大火,有黑云卒从东起,须臾大雨,火遂得灭”。于是天下称其术艺。
ān dì chū, zhēng wèi bó shì. zhì jiàn guāng yuán nián, fù zhào gōng chē cì cè shū, zhēng yīng jí tóng jùn kǒng qiáo lǐ bǐng běi hǎi láng zōng chén liú yáng lún dōng píng wáng fǔ liù rén, wéi láng zōng yáng lún dào luò yáng, yīng děng sì rén bìng bù zhì.
安帝初,征为博士。至建光元年,复诏公车赐策书,征英及同郡孔乔、李昺、北海郎宗、陈留杨伦、东平王辅六人,唯郎宗、杨伦到洛阳,英等四人并不至。
yǒng jiàn èr nián, shùn dì cè shū bèi lǐ, xuán xūn zhēng zhī, fù gù cí jí dǔ. nǎi zhào qiè zé jùn xiàn, jià zài shàng dào. yīng bù dé yǐ, dào jīng, chēng jí bù kěn qǐ. nǎi qiáng yú rù diàn, yóu bù yǐ lǐ qū. dì nù, wèi yīng yuē:" zhèn néng shēng jūn, néng shā jūn néng guì jūn, néng jiàn jūn néng fù jūn, néng pín jūn. jūn hé yǐ màn zhèn mìng?" yīng yuē:" chén shòu mìng yú tiān. shēng jǐn qí mìng, tiān yě sǐ bù dé qí mìng, yì tiān yě. bì xià yān néng shēng chén, yān néng shā chén! chén jiàn bào jūn rú jiàn chóu chóu, lì qí cháo yóu bù kěn, kě dé ér guì hū? suī zài bù yī zhī liè, huán dǔ zhī zhōng, yàn rán zì dé, bù yì wàn shèng zhī zūn, yòu kě dé ér jiàn hū? bì xià yān néng guì chén, yān néng jiàn chén! chén fēi lǐ zhī lù, suī wàn zhōng bù shòu ruò shēn qí zhì, suī dān shí bù yàn yě. bì xià yān néng fù chén, yān néng pín chén!" dì bù néng qū, ér jìng qí míng, shǐ chū jiù tài yī yǎng jí, yuè zhì yáng jiǔ.
永建二年,顺帝策书备礼,玄纁征之,复固辞疾笃。乃诏切责郡县,驾载上道。英不得已,到京,称疾不肯起。乃强舆入殿,犹不以礼屈。帝怒,谓英曰:“朕能生君,能杀君;能贵君,能贱君;能富君,能贫君。君何以慢朕命?”英曰:“臣受命于天。生尽其命,天也;死不得其命,亦天也。陛下焉能生臣,焉能杀臣!臣见暴君如见仇雠,立其朝犹不肯,可得而贵乎?虽在布衣之列,环堵之中,晏然自得,不易万乘之尊,又可得而贱乎?陛下焉能贵臣,焉能贱臣!臣非礼之禄,虽万钟不受;若申其志,虽箪食不厌也。陛下焉能富臣,焉能贫臣!”帝不能屈,而敬其名,使出就太医养疾,月致羊、酒。
zhì sì nián sān yuè, tiān zǐ nǎi wèi yīng shè tán xí, lìng gōng chē lìng dǎo, shàng shū fèng yǐn, cì jǐ zhàng, dài yǐ shī fū zhī lǐ, yán wèn dé shī. yīng bù gǎn cí, bài wǔ guān zhōng láng jiàng. shù yuè, yīng chēng jí dǔ, zhào yǐ wéi guāng lù dài fu, cì gào guī. lìng zài suǒ sòng gǔ qiān hú, cháng yǐ bā yuè zhì niú yī tóu, jiǔ sān hú rú yǒu bù xìng, cí yǐ zhōng láo. yīng cí wèi bù shòu, yǒu zhào pì zhǐ, wù tīng.
至四年三月,天子乃为英设坛席,令公车令导,尚书奉引,赐几杖,待以师傅之礼,延问得失。英不敢辞,拜五官中郎将。数月,英称疾笃,诏以为光禄大夫,赐告归。令在所送谷千斛,常以八月致牛一头,酒三斛;如有不幸,祠以中牢。英辞位不受,有诏譬旨,勿听。
yīng chū bèi zhào mìng, qiān yǐ wéi bì bù jiàng zhì, jí hòu yìng duì, yòu wú qí mó shēn cè, tán zhě yǐ wéi shī wàng. chū, hé nán zhāng kǎi yǔ yīng jù zhēng, jì ér wèi yīng yuē:" tiān xià yǒu èr dào, chū yǔ chù yě. wú qián yǐ zi zhī chū, néng fǔ shì jūn yě, jì sī rén yě. ér zi shǐ yǐ bù zī zhī shēn, nù wàn shèng zhī zhǔ jí qí xiǎng shòu jué lù, yòu bù wén kuāng jiù zhī shù, jìn tuì wú suǒ jù yǐ."
英初被诏命,佥以为必不降志,及后应对,又无奇谟深策,谈者以为失望。初,河南张楷与英俱征,既而谓英曰:“天下有二道,出与处也。吾前以子之出,能辅是君也,济斯人也。而子始以不訾之身,怒万乘之主;及其享受爵禄,又不闻匡救之术,进退无所据矣。”
yīng jì shàn shù, cháo tíng měi yǒu zāi yì, zhào zhé xià wèn biàn fù zhī xiào, suǒ yán duō yàn.
英既善术,朝廷每有灾异,诏辄下问变复之效,所言多验。
chū, yīng zhe yì zhāng jù, shì míng fán shì xué, yǐ tú wěi jiào shòu. yǐng chuān chén shí, shǎo cóng yīng xué. cháng yǒu jí, qī qiǎn bì bài wèn, yīng xià chuáng dá bài. shí guài ér wèn zhī. yīng yuē:" qī, qí yě. gòng fèng jì sì, lǐ wú bù dá." qí gōng jǐn ruò shì. nián qī shí yú, zú yú jiā.
初,英著《易章句》,世名樊氏学,以图纬教授。颍川陈寔,少从英学。尝有疾,妻遣婢拜问,英下床答拜。寔怪而问之。英曰:“妻,齐也。共奉祭祀,礼无不答。”其恭谨若是。年七十余,卒于家。
sūn líng, líng dì shí yǐ chǎn shì huàn rén wéi sī tú.
孙陵,灵帝时以谄事宦人为司徒。
chén jùn xì xún, xué chuán yīng yè, guān zhì shì zhōng.
陈郡郤巡,学传英业,官至侍中。
lùn yuē: hàn shì zhī suǒ wèi míng shì zhě, qí fēng liú kě zhī yǐ. suī chí zhāng qù shě, shí yǒu wèi chún, yú kè qíng xiū róng, yī yǐ dào yì, yǐ jiù qí shēng jià, fēi suǒ néng tōng wù fāng, hóng shí wù yě. jí zhēng fán yīng yáng hòu, cháo tíng ruò dài shén míng, zhì, jìng wú tā yì. yīng míng zuì gāo, huǐ zuì shén. lǐ gù zhū mù děng, yǐ wéi chǔ shì chún dào xū míng, wú yì yú yòng, gù qí suǒ yǐ rán yě. rán ér hòu jìn xī zhī yǐ chéng míng, shì zhǔ lǐ zhī yǐ dé zhòng, yuán qí wú yòng yì suǒ yǐ wéi yòng, zé qí yǒu yòng huò guī yú wú yòng yǐ. hé yǐ yán zhī? fū huàn hū wén zhāng, shí huò guāi yòng běn hū lǐ yuè, shì mò huò shū. jí qí táo jìn shēn, zǎo xīn xìng, shǐ yóu zhī ér bù zhī zhě, qǐ fēi dào miǎo yòng biǎo, guāi zhī shù jī hū? ér huò zhě hū bù jiàn zhī dì, shē wú yòng zhī gōng, zhì nǎi qiào zào yuǎn shù, jiàn chì guó huá, yǐ wéi lì zhà kě yǐ jiù lún bì, wén lǜ zú yǐ zhì níng píng, zhì jǐn yú cāi chá, dào zú yú fǎ lìng, suī jì wàn shì, qí jiāng yǔ yí dí tóng yě. mèng kē yǒu yán yuē:" yǐ xià biàn yí, bù wén biàn yí yú xià." kuàng yǒu wèi jì zhě hū!
论曰:汉世之所谓名士者,其风流可知矣。虽弛张趣舍,时有未纯,于刻情修容,依倚道艺,以就其声价,非所能通物方,弘时务也。及征樊英、杨厚,朝廷若待神明,至,竟无他异。英名最高,毁最甚。李固、朱穆等,以为处士纯盗虚名,无益于用,故其所以然也。然而后进希之以成名,世主礼之以得众,原其无用亦所以为用,则其有用或归于无用矣。何以言之?夫焕乎文章,时或乖用;本乎礼乐,适末或疏。及其陶搢绅,藻心性,使由之而不知者,岂非道邈用表,乖之数迹乎?而或者忽不践之地,赊无用之功,至乃诮噪远术,贱斥国华,以为力诈可以救沦敝,文律足以致宁平,智尽于猜察,道足于法令,虽济万世,其将与夷狄同也。孟轲有言曰:“以夏变夷,不闻变夷于夏。”况有未济者乎!