ān sī yán huáng hòu huì jī, hé nán xíng yáng rén yě. zǔ fù zhāng, yǒng píng zhōng wèi shàng shū, yǐ èr mèi wèi guì rén. zhāng jīng lì xiǎo jiù diǎn, jiǔ cì, dāng qiān yǐ zhòng zhí, xiǎn zōng wèi hòu gōng qīn shǔ, jìng bù yòng, chū wèi bù bīng xiào wèi. zhāng shēng chàng, chàng shēng hòu. hòu yǒu cái sè.
安思閻皇后諱姬,河南滎陽人也。祖父章,永平中為尚書,以二妹為貴人。章精力曉舊典,久次,當遷以重職,顯宗為後宮親屬,竟不用,出為步兵校尉。章生暢,暢生後。後有才色。
yuán chū yuán nián, yǐ xuǎn rù yè tíng, shén jiàn chǒng ài, wèi guì rén. èr nián, lì wèi huáng hòu. hòu zhuān fáng dù jì, dì xìng gōng rén lǐ shì, shēng huáng zǐ bǎo, suì zhèn shā lǐ shì. sān nián, yǐ hòu fù shì zhōng chàng wèi zhǎng shuǐ xiào wèi, fēng běi yí chūn hóu, shí yì wǔ qiān hù. sì nián, chàng zú, shì yuē wén hóu, zi xiǎn sì.
元初元年,以選入掖庭,甚見寵愛,為貴人。二年,立為皇后。後專房妒忌,帝幸宮人李氏,生皇子保,遂鴆殺李氏。三年,以後父侍中暢為長水校尉,封北宜春侯,食邑五千戶。四年,暢卒,諡曰文侯,子顯嗣。
jiàn guāng yuán nián, dèng tài hòu bēng, dì shǐ qīn zhèng shì. xiǎn jí dì jǐng yào yàn bìng wèi qīng xiào, diǎn jìn bīng. yán guāng yuán nián, gèng fēng xiǎn zhǎng shè hòu, shí yì wàn sān qiān wǔ bǎi hù, zhuī zūn hòu mǔ zōng wèi xíng yáng jūn. xiǎn jǐng zhū zi nián jiē tóng chèn, bìng wèi huáng mén shì láng. hòu chǒng jì shèng, ér xiōng dì pō yǔ cháo quán, hòu suì yǔ dà zhǎng qiū jiāng jīng zhōng cháng shì fán fēng děng gòng zèn huáng tài zǐ bǎo, fèi wèi jì yīn wáng.
建光元年,鄧太后崩,帝始親政事。顯及弟景、耀、晏並為卿校,典禁兵。延光元年,更封顯長社候,食邑萬三千五百戶,追尊后母宗為滎陽君。顯、景諸子年皆童齔,並為黃門侍郎。後寵既盛,而兄弟頗與朝權,後遂與大長秋江京、中常侍樊豐等共譖皇太子保,廢為濟陰王。
sì nián chūn, hòu cóng dì xìng zhāng líng, dì dào jí, bēng yú yè xiàn. hòu xiǎn xiōng dì jí jiāng jīng fán fēng děng móu yuē:" jīn yàn jià dào cì, jì yīn wáng zài nèi, xiè hòu gōng qīng lì zhī, hái wèi dà hài." nǎi wěi yún dì jí shén, xǐ yù wò chē. xíng sì rì, qū chí hái gōng. míng rì, zhà qiǎn sī tú liú xī yì jiāo miào shè jì, gào tiān qǐng mìng. qí xī, nǎi fā sàng. zūn hòu yuē huáng tài hòu. huáng tài hòu lín cháo, yǐ xiǎn wèi chē qí jiāng jūn yí tóng sān sī.
四年春,後從帝幸章陵,帝道疾,崩於葉縣。後、顯兄弟及江京、樊豐等謀曰:"今晏駕道次,濟陰王在內,邂逅公卿立之,還為大害。"乃偽雲帝疾甚,徙御臥車。行四日,驅馳還宮。明日,詐遣司徒劉熹詣郊廟社稷,告天請命。其夕,乃發喪。尊后曰皇太后。皇太后臨朝,以顯為車騎將軍儀同三司。
tài hòu yù jiǔ zhuān guó zhèng, tān lì yòu nián, yǔ xiǎn děng dìng cè jìn zhōng, yíng jì běi huì wáng zǐ běi xiāng hóu yì, lì wèi huáng dì. xiǎn jì dà jiāng jūn gěng bǎo wèi zūn quán zhòng, wēi xíng qián cháo, nǎi fēng yǒu sī zòu bǎo jí qí dǎng yǔ zhōng cháng shì fán fēng hǔ bì zhōng láng jiāng xiè yùn yùn dì shì zhōng dǔ dǔ dì dà jiāng jūn zhǎng shǐ mì shì zhōng zhōu guǎng ā mǔ yě wáng jūn wáng shèng shèng nǚ yǒng yǒng xù huáng mén shì láng fán yán děng, gèng xiāng ā dǎng, hù zuò wēi fú, tàn cì jìn shěng, gèng wèi chàng hè, jiē dà bù dào. fēng yùn guǎng jiē xià yù sǐ, jiā shǔ xǐ bǐ jǐng mì yán jiǎn sǐ, kūn qián biǎn bǎo wèi zé tíng hòu, qiǎn jiù guó, zì shā wáng shèng mǔ zǐ xǐ yàn mén. yú shì jǐng wèi wèi wèi, yào chéng mén xiào wèi, yàn zhí jīn wú, xiōng dì quán yào, wēi fú zì yóu.
太后欲久專國政,貪立幼年,與顯等定策禁中,迎濟北惠王子北鄉侯懿,立為皇帝。顯忌大將軍耿寶位尊權重,威行前朝,乃風有司奏寶及其黨與中常侍樊豐、虎賁中郎將謝惲、惲弟侍中篤、篤弟大將軍長史宓、侍中周廣、阿母野王君王聖、聖女永、永婿黃門侍郎樊嚴等,更相阿黨,互作威福,探刺禁省,更為唱和,皆大不道。豐、惲、廣皆下獄死,家屬徙比景;宓、嚴減死,髡鉗;貶寶為則亭侯,遣就國,自殺;王聖母子徙雁門。於是景為衛尉,耀城門校尉,晏執金吾,兄弟權要,威福自由。
shǎo dì lì èr bǎi yú rì ér jí dǔ, xiǎn xiōng dì jí jiāng jīng děng jiē zài zuǒ yòu. jīng yǐn xiǎn píng yǔ yuē:" běi xiāng hóu bìng bù jiě, guó sì yí shí yǒu dìng. qián bù yòng jì yīn wáng, jīn ruò lì zhī, hòu bì dāng yuàn, yòu hé bù zǎo zhēng zhū wáng zǐ, jiǎn suǒ zhì hū?" xiǎn yǐ wèi rán. jí shǎo dì hōng, jīng bái tài hòu, zhēng jì běi hé jiān wáng zǐ. wèi zhì, ér zhōng huáng mén sūn chéng hé móu shā jiāng jīng děng, lì jì yīn wáng, shì wèi shùn dì. xiǎn jǐng yàn jí dǎng yǔ jiē fú zhū, qiān tài hòu yú lí gōng, jiā shǔ xǐ bǐ jǐng. míng nián, tài hòu bēng. zài wèi shí èr nián, hé zàng gōng líng.
少帝立二百餘日而疾篤,顯兄弟及江京等皆在左右。京引顯屏語曰:"北鄉侯病不解,國嗣宜時有定。前不用濟陰王,今若立之,後必當怨,又何不早征諸王子,簡所置乎?"顯以為然。及少帝薨,京白太后,征濟北、河間王子。未至,而中黃門孫程合謀殺江京等,立濟陰王,是為順帝。顯、景、晏及黨與皆伏誅,遷太后於離宮,家屬徙比景。明年,太后崩。在位十二年,合葬恭陵。
dì mǔ lǐ shì yì zài luò yáng chéng běi, dì chū bù zhī, mò gǎn yǐ wén. jí tài hòu bēng, zuǒ yòu bái zhī, dì gǎn wù fā āi, qīn zhì yì suǒ, gèng yǐ lǐ bìn, shàng zūn shì yuē gōng mǐn huáng hòu, zàng gōng běi líng, wèi cè shū jīn guì, cáng yú shì zǔ miào.
帝母李氏瘞在洛陽城北,帝初不知,莫敢以聞。及太后崩,左右白之,帝感悟發哀,親至瘞所,更以禮殯,上尊諡曰恭愍皇后,葬恭北陵,為策書金匱,藏於世祖廟。
shùn liè liáng huáng hòu huì nà, dà jiāng jūn shāng zhī nǚ, gōng huái huáng hòu dì zhī sūn yě. hòu shēng, yǒu guāng jǐng zhī xiáng. shǎo shàn nǚ gōng. hǎo shǐ shū, jiǔ suì néng sòng lùn yǔ, zhì hán shī, dà yì lüè jǔ. cháng yǐ liè nǚ tú huà zhì yú zuǒ yòu, yǐ zì jiān jiè. fù shāng shēn yì zhī, qiè wèi zhū dì yuē:" wǒ xiān rén quán jì hé xī, suǒ huó zhě bù kě shèng shù. suī dà wèi bù jiù, ér jī dé bì bào. ruò qìng liú zi sūn zhě, tǎng xìng cǐ nǚ hū?"
順烈梁皇后諱妠,大將軍商之女,恭懷皇后弟之孫也。後生,有光景之祥。少善女工。好《史書》,九歲能誦《論語》,治《韓詩》,大義略舉。常以列女圖畫置於左右,以自監戒。父商深異之,竊謂諸弟曰:"我先人全濟河西,所活者不可勝數。雖大位不究,而積德必報。若慶流子孫者,倘興此女乎?"
yǒng jiàn sān nián, yǔ gū jù xuǎn rù yè tíng, shí nián shí sān, xiāng gōng máo tōng jiàn hòu, jīng, zài bài hè yuē:" cǐ suǒ wèi rì jiǎo yǎn yuè, xiāng zhī jí guì, chén suǒ wèi cháng jiàn yě." tài shǐ bo zhào dé shòu fáng, yòu shì dé kūn zhī bǐ, suì yǐ wèi guì rén. cháng tè bèi yǐn yù, cóng róng cí yú dì yuē:" fū yáng yǐ bó shī wèi dé, yīn yǐ bù zhuān wèi yì, zhōng sī zé bǎi, fú zhī suǒ yóu xìng yě. yuàn bì xià sī yún yǔ zhī jūn zé, shí guàn yú zhī cì xù, shǐ xiǎo qiè dé miǎn zuì bàng zhī lèi." yóu shì dì jiā jìng yān.
永建三年,與姑俱選入掖庭,時年十三,相工茅通見後,驚,再拜賀曰:"此所謂日角偃月,相之極貴,臣所未嘗見也。"太史卜兆得壽房,又筮得《坤》之《比》,遂以為貴人。常特被引御,從容辭於帝曰:"夫陽以博施為德,陰以不專為義,螽斯則百,福之所由興也。願陛下思雲雨之均澤,識貫魚之次序,使小妾得免罪謗之累。"由是帝加敬焉。
yáng jiā yuán nián chūn, yǒu sī zòu lì zhǎng qiū gōng, yǐ chéng shì hóu shāng xiān dì wài qī, chūn qiū zhī yì, qǔ xiān dà guó, liáng xiǎo guì rén yí pèi tiān zuò, zhèng wèi kūn jí. dì cóng zhī, nǎi yú shòu ān diàn lì guì rén wèi huáng hòu. hòu jì shǎo cōng huì, shēn lǎn qián shì dé shī, suī yǐ dé jìn, bù gǎn yǒu jiāo zhuān zhī xīn, měi rì yuè jiàn zhé, zhé xiáng fú qiú qiān.
陽嘉元年春,有司奏立長秋宮,以乘氏侯商先帝外戚,《春秋》之義,娶先大國,梁小貴人宜配天祚,正位坤極。帝從之,乃於壽安殿立貴人為皇后。後既少聰惠,深覽前世得失,雖以德進,不敢有驕專之心,每日月見謫,輒降服求愆。
jiàn kāng yuán nián, dì bēng. hòu wú zi, měi rén yú shì zi bǐng lì, shì wèi chōng dì. zūn hòu wèi huáng tài hòu, tài hòu lín cháo. chōng dì xún bēng, fù lì zhì dì, yóu bǐng cháo zhèng.
建康元年,帝崩。後無子,美人虞氏子炳立,是為沖帝。尊后為皇太后,太后臨朝。沖帝尋崩,復立質帝,猶秉朝政。
shí, yáng xú jù zéi kòu rǎo zhōu jùn, xī qiāng xiān bēi jí rì nán mán yí gōng chéng bào lüè, fù liǎn fán shù, guān mín kùn jié. tài hòu sù yè qín láo, tuī xīn zhàng xián, wěi rèn tài wèi lǐ gù děng, bá yòng zhōng liáng, wù chóng jié jiǎn. qí tān dāo zuì tè, duō jiàn zhū fèi. fēn bīng tǎo fá, qún kòu xiāo yí. gù hǎi nèi sù rán, zōng miào yǐ níng. ér xiōng dà jiāng jūn jì zhèn shā zhì dì, zhuān quán bào làn, jì hài zhōng liáng, shù yǐ xié shuō yí wù tài hòu, suì lì huán dì ér zhū lǐ gù. tài hòu yòu nì yú huàn guān, duō suǒ fēng chǒng, yǐ cǐ tiān xià shī wàng.
時,楊、徐劇賊寇擾州郡,西羌、鮮卑及日南蠻夷攻城暴掠,賦斂煩數,官民困竭。太后夙夜勤勞,推心杖賢,委任太尉李固等,拔用忠良,務崇節儉。其貪叨罪慝,多見誅廢。分兵討伐,群寇消夷。故海內肅然,宗廟以寧。而兄大將軍冀鴆殺質帝,專權暴濫,忌害忠良,數以邪說疑誤太后,遂立桓帝而誅李固。太后又溺於宦官,多所封寵,以此天下失望。
hé píng yuán nián chūn, guī zhèng yú dì, tài hòu qǐn jí suì dǔ, nǎi yù niǎn xìng xuān dé diàn, jiàn gōng shěng guān shǔ jí zhū liáng xiōng dì. zhào yuē:" zhèn sù yǒu xīn xià jié qì, cóng jiān yǐ lái, jiā yǐ fú zhǒng, nì hài yǐn shí, jìn yǐ chén kùn, bǐ shǐ nèi wài láo xīn qǐng dǎo. sī zì cǔn duó, rì yè xū liè, bù néng fù yǔ qún gōng qīng shì gòng xiāng zhōng jìng. yuán lì shèng sì, hèn bù jiǔ yù yǎng, jiàn qí zhōng shǐ. jīn yǐ huáng dì jiāng jūn xiōng dì wěi fù gǔ gōng, qí gè zì miǎn yān." hòu èr rì ér bēng. zài wèi shí jiǔ nián, nián sì shí wǔ. hé zàng xiàn líng.
和平元年春,歸政於帝,太后寢疾遂篤,乃御輦幸宣德殿,見宮省官屬及諸梁兄弟。詔曰:"朕素有心下結氣,從間以來,加以浮腫,逆害飲食,浸以沉困,比使內外勞心請禱。私自忖度,日夜虛劣,不能復與群公卿士共相終竟。援立聖嗣,恨不久育養,見其終始。今以皇帝、將軍兄弟委付股肱,其各自勉焉。"後二日而崩。在位十九年,年四十五。合葬憲陵。
yú měi rén zhě, yǐ liáng jiā zǐ nián shí sān xuǎn rù yè tíng, yòu shēng nǚ wǔ yáng zhǎng gōng zhǔ. zì hàn xìng, mǔ shì mò bù zūn chǒng. shùn dì jì wèi jiā měi rén jué hào, ér chōng dì zǎo yāo, dà jiāng jūn liáng jì bǐng zhèng, jì è tā zú, gù yú shì yì ér bù dēng, dàn chēng" dà jiā" ér yǐ.
虞美人者,以良家子年十三選入掖庭,又生女舞陽長公主。自漢興,母氏莫不尊寵。順帝既未加美人爵號,而沖帝早夭,大將軍梁冀秉政,忌惡他族,故虞氏抑而不登,但稱"大家"而已。
chén fū rén zhě, jiā běn wèi jùn, shǎo yǐ shēng jì rù xiào wáng gōng, de xìng, shēng zhì dì. yì yǐ liáng shì gù, róng chǒng bù jí yān.
陳夫人者,家本魏郡,少以聲伎入孝王宮,得幸,生質帝。亦以梁氏故,榮寵不及焉。
xī píng sì nián, xiǎo huáng mén zhào yòu yì láng bēi zhěng shàng yán:" chūn qiū zhī yì, mǔ yǐ zi guì. lóng hàn shèng diǎn, zūn chóng mǔ shì, fán zài wài qī, mò bù jiā chǒng. jīn chōng dì mǔ yú dà jiā, zhì dì mǔ chén fū rén, jiē dàn shēng shèng huáng, ér wèi yǒu chēng hào. fū chén zǐ suī jiàn, shàng yǒu zhuī zèng zhī diǎn, kuàng èr mǔ jiàn zài, bù méng chóng xiǎn zhī cì, wú yǐ shù zūn xiān shì, chuí shì hòu shì yě." dì gǎn qí yán, nǎi bài yú dà jiā wèi xiàn líng guì rén, chén fū rén wèi bó hǎi xiào wáng fēi, shǐ zhōng cháng shì chí jié shòu yìn shòu, qiǎn tài cháng yǐ sān shēng gào xiàn líng huái líng jìng líng yān.
熹平四年,小黃門趙祐、議郎卑整上言:"《春秋》之義,母以子貴。隆漢盛典,尊崇母氏,凡在外戚,莫不加寵。今沖帝母虞大家,質帝母陳夫人,皆誕生聖皇,而未有稱號。夫臣子雖賤,尚有追贈之典,況二母見在,不蒙崇顯之次,無以述尊先世,垂示後世也。"帝感其言,乃拜虞大家為憲陵貴人,陳夫人為渤海孝王妃,使中常侍持節授印綬,遣太常以三牲告憲陵、懷陵、靜陵焉。
xiào chóng yǎn huáng hòu huì míng, wèi lí wú hóu yì yìng qiè, shēng huán dì. huán dì jí wèi, míng nián, zhuī zūn yì wèi xiào chóng huáng, líng yuē bó líng, yǐ hòu wèi bó yuán guì rén. hé píng yuán nián, liáng tài hòu bēng, nǎi jiù bó líng zūn hòu wèi xiào chóng huáng hòu. qiǎn sī tú chí jié fèng cè shòu xǐ shòu, jī chéng yú qì fú, bèi fǎ wù. gōng yuē yǒng lè. zhì tài pú shào fǔ yǐ xià, jiē rú zhǎng lè gōng gù shì. yòu zhì hǔ bì yǔ lín wèi shì, qǐ gōng shì, fēn jù lù jiǔ xiàn wèi hòu tāng mù yì. zài wèi sān nián, yuán jiā èr nián bēng. yǐ dì dì píng yuán wáng shí wèi sàng zhǔ, liǎn yǐ dōng yuán huà zǐ shòu qì yù xiá fàn hán zhī jù, lǐ yí zhì dù bǐ gōng huái huáng hòu. shǐ sī tú chí jié, dà zhǎng qiū fèng diào cí, fù qián sì qiān wàn, bù sì wàn pǐ, zhōng yè zhě pú shè diǎn hù sàng shì, shì yù shǐ hù dà jià lǔ bù. zhào ān píng wáng bào hé jiān wáng jiàn bó hǎi wáng kuī, zhǎng shè yì yáng èr zhǎng gōng zhǔ, yǔ zhū guó hóu sān bǎi lǐ nèi zhě, jí zhōng èr qiān dàn èr qiān dàn lìng zhǎng xiāng, jiē huì zàng. jiāng zuò dà jiàng fù tǔ, shàn miào, hé zàng bó líng.
孝崇郾皇后諱明,為蠡吾侯翼媵妾,生桓帝。桓帝即位,明年,追尊翼為孝崇皇,陵曰博陵,以後為博園貴人。和平元年,梁太后崩,乃就博陵尊后為孝崇皇后。遣司徒持節奉策授璽綬,齎乘輿器服,備法物。宮曰永樂。置太僕、少府以下,皆如長樂宮故事。又置虎賁、羽林衛士,起宮室,分巨鹿九縣為後湯沐邑。在位三年,元嘉二年崩。以帝弟平原王石為喪主,斂以東園畫梓壽器、玉匣、飯含之具,禮儀制度比恭懷皇后。使司徒持節,大長秋奉吊祠,賻錢四千萬,布四萬匹,中謁者僕射典護喪事,侍御史護大駕鹵簿。詔安平王豹、河間王建、勃海王悝,長社、益陽二長公主,與諸國侯三百里內者,及中二千石、二千石、令、長、相,皆會葬。將作大匠復土,繕廟,合葬博陵。
huán dì yì xiàn liáng huáng hòu huì nǚ yíng, shùn liè huáng hòu zhī nǚ dì yě. dì chū wèi lí wú hóu, liáng tài hòu zhēng, yù yǔ hòu wèi hūn, wèi jí jiā lǐ, huì zhì dì bēng, yīn yǐ lì dì. míng nián, yǒu sī zòu tài hòu yuē:" chūn qiū yíng wáng hòu yú jì, zài tú zé chēng hòu. jīn dà jiāng jūn jì nǚ dì, yīng shào shèng shàn. jié hūn zhī jì, yǒu mìng jì jí, yí bèi lǐ zhāng, shí jìn zhēng bì. qǐng xià sān gōng tài cháng àn lǐ yí." zòu kě. yú shì xī yī xiào huì huáng dì nà hòu gù shì, pìn huáng jīn èr wàn jīn, nà cǎi yàn bì chéng mǎ shù bó, yī rú jiù diǎn. jiàn hé yuán nián liù yuè shǐ rù yè tíng, bā yuè lì wèi huáng hòu.
桓帝懿獻梁皇后諱女瑩,順烈皇后之女弟也。帝初為蠡吾侯,梁太后征,欲與後為婚,未及嘉禮,會質帝崩,因以立帝。明年,有司奏太后曰:"《春秋》迎王后於紀,在塗則稱後。今大將軍冀女弟,膺紹聖善。結婚之際,有命既集,宜備禮章,時進征幣。請下三公、太常案禮儀。"奏可。於是悉依孝惠皇帝納後故事,聘黃金二萬斤,納采雁、璧、乘馬、束帛,一如舊典。建和元年六月始入掖庭,八月立為皇后。
shí, tài hòu bǐng zhèng ér liáng jì zhuān cháo, gù hòu dú dé chǒng xìng, zì xià mò de jìn jiàn. hòu jiè zǐ xiōng yīn shì, zì jí shē mí, gōng wò diāo lì, fú yù zhēn huá, qiǎo shì zhì dù, jiān bèi qián shì. jí huáng tài hòu bēng, ēn ài shāo shuāi. hòu jì wú zi, qián huái yuàn jì, měi gōng rén yùn yù, xiān dé quán zhě. dì suī pò wèi liáng jì, bù gǎn qiǎn nù, rán jiàn yù zhuǎn xī. zhì yán xī èr nián, hòu yǐ yōu huì bēng, zài wèi shí sān nián, zàng yì líng. qí suì, zhū liáng jì, fèi yì líng wèi guì rén zhǒng yān.
時,太后秉政而梁冀專朝,故後獨得寵幸,自下莫得進見。後借姊兄蔭勢,恣極奢靡,宮幄雕麗,服御珍華,巧飾制度,兼倍前世。及皇太后崩,恩愛稍衰。後既無子,潛懷怨忌,每宮人孕育,鮮得全者。帝雖迫畏梁冀,不敢譴怒,然見御轉稀。至延熹二年,後以憂恚崩,在位十三年,葬懿陵。其歲,誅梁冀,廢懿陵為貴人冢焉。
huán dì dèng huáng hòu huì měng nǚ, hé xī huáng hòu cóng xiōng zi dèng xiāng zhī nǚ yě. mǔ xuān, chū shì xiāng, shēng hòu. gǎi jià liáng jì, jì zhě, dà jiāng jūn liáng jì qī sūn shòu zhī jiù yě. hòu shǎo gū, suí mǔ wèi jū, yīn mào xìng liáng shì. jì qī jiàn hòu mào měi, yǒng xìng zhōng jìn rù yè tíng, wèi cǎi nǚ, jué xìng. míng nián, fēng xiōng dèng yǎn wèi nán dùn hóu, wèi tè jìn. yǎn zú, zi kāng sì. jí yì xiàn hòu bēng, liáng jì zhū, lì hòu wèi huáng hòu. dì è liáng shì, gǎi xìng wèi báo, fēng hòu mǔ xuān wèi zhǎng ān jūn. sì nián, yǒu sī zòu hòu běn láng zhōng dèng xiāng zhī nǚ, bù yí gǎi yì tā xìng, yú shì fù wèi dèng shì. zhuī fēng zèng xiāng chē qí jiāng jūn ān yáng hóu yìn shòu, gèng fēng xuān kāng dà xiàn, xuān wèi kūn yáng jūn, kāng wèi bǐ yáng hóu, shǎng cì jù wàn jì. xuān zú, fèng zèng zàng lǐ, jiē yī hòu mǔ jiù yí. yǐ kāng dì tǒng xí fēng kūn yáng hóu, wèi shì zhōng tǒng cóng xiōng huì xí ān yáng hóu, wèi hǔ bì zhōng láng jiāng yòu fēng tǒng dì bǐng wèi yù yáng hóu. zōng zú jiē liè xiào láng jiāng.
桓帝鄧皇后諱猛女,和熹皇后從兄子鄧香之女也。母宣,初適香,生後。改嫁梁紀,紀者,大將軍梁冀妻孫壽之舅也。後少孤,隨母為居,因冒姓梁氏。冀妻見後貌美,永興中進入掖庭,為采女,絕幸。明年,封兄鄧演為南頓侯,位特進。演卒,子康嗣。及懿獻後崩,梁冀誅,立後為皇后。帝惡梁氏,改姓為薄,封后母宣為長安君。四年,有司奏後本郎中鄧香之女,不宜改易它姓,於是復為鄧氏。追封贈香車騎將軍安陽侯印綬,更封宣、康大縣,宣為昆陽君,康為沘陽侯,賞賜巨萬計。宣卒,賵贈葬禮,皆依後母舊儀。以康弟統襲封昆陽侯,位侍中;統從兄會襲安陽侯,為虎賁中郎將;又封統弟秉為淯陽侯。宗族皆列校、郎將。
dì duō nèi xìng, bó cǎi gōng nǚ zhì wǔ liù qiān rén, jí qū yì cóng shǐ, fù jiān bèi yú cǐ. ér hòu shì zūn jiāo jì, yǔ dì suǒ xìng guō guì rén gèng xiāng zèn sù. bā nián, zhào fèi hòu, sòng bào shì, yǐ yōu sǐ. lì qī nián. zàng yú běi máng. cóng fù hé nán yǐn wàn shì jí huì jiē xià yù sǐ. tǒng chóu yì xì bào shì, miǎn guān jué, guī běn jùn, cái wù méi rù xiàn guān.
帝多內幸,博採宮女至五六千人,及驅役從使,復兼倍於此。而後恃尊驕忌,與帝所幸郭貴人更相譖訴。八年,詔廢后,送暴室,以憂死。立七年。葬於北邙。從父河南尹萬世及會皆下獄死。統籌亦系暴室,免官爵,歸本郡,財物沒入縣官。
huán sī dòu huáng hòu huì miào, zhāng dé huáng hòu cóng zǔ dì zhī sūn nǚ yě. fù wǔ. yán xī bā nián, dèng huáng hòu fèi, hòu yǐ xuǎn rù yè tíng wèi guì rén, qí dōng, lì wèi huáng hòu, ér yù jiàn shén xī, dì suǒ chǒng wéi cǎi nǚ tián shèng děng. yǒng kāng yuán nián dōng, dì qǐn jí, suì yǐ shèng děng jiǔ nǚ jiē wèi guì rén. jí bēng, wú sì, hòu wèi huáng tài hòu. tài hòu lín cháo dìng cè, lì jiě dú tíng hòu hóng, shì wèi líng dì.
桓思竇皇后諱妙,章德皇后從祖弟之孫女也。父武。延熹八年,鄧皇后廢,後以選入掖庭為貴人,其冬,立為皇后,而御見甚稀,帝所寵唯采女田聖等。永康元年冬,帝寢疾,遂以聖等九女皆為貴人。及崩,無嗣,後為皇太后。太后臨朝定策,立解犢亭侯宏,是為靈帝。
tài hòu sù jì rěn, jī nù tián shèng děng, huán dì zǐ gōng shàng zài qián diàn, suì shā tián shèng. yòu yù jǐn zhū zhū guì rén, zhōng cháng shì guǎn bà sū kāng kǔ jiàn, nǎi zhǐ. shí tài hòu fù dà jiāng jūn wǔ móu zhū huàn guān, ér zhōng cháng shì cáo jié děng jiǎo zhào shā wǔ, qiān tài hòu yú nán gōng yún tái, jiā shǔ xǐ bǐ jǐng.
太后素忌忍,積怒田聖等,桓帝梓宮尚在前殿,遂殺田聖。又欲盡誅諸貴人,中常侍管霸、蘇康苦諫,乃止。時太后父大將軍武謀誅宦官,而中常侍曹節等矯詔殺武,遷太后於南宮雲台,家屬徙比景。
dòu shì suī zhū, dì yóu yǐ tài hòu yǒu yuán lì zhī gōng, jiàn níng sì nián shí yuè shuò, lǜ qún chén cháo yú nán gōng, qīn kuì shàng shòu. huáng mén lìng dǒng méng yīn cǐ shù wèi tài hòu sù yuàn, dì shēn nà zhī, gōng yǎng zī fèng yǒu jiā yú qián. zhōng cháng shì cáo jié wáng fǔ jí méng fù zhù tài hòu, wū yǐ bàng shàn yǒng lè gōng, méng zuò xià yù sǐ. xī píng yuán nián, tài hòu mǔ zú yú bǐ jǐng, tài hòu gǎn jí ér bēng. lì qī nián. hé zàng xuān líng.
竇氏雖誅,帝猶以太后有援立之功,建寧四年十月朔,率群臣朝於南宮,親饋上壽。黃門令董萌因此數為太后訴怨,帝深納之,供養資奉有加於前。中常侍曹節、王甫疾萌附助太后,誣以謗訕永樂宮,萌坐下獄死。熹平元年,太后母卒於比景,太后感疾而崩。立七年。合葬宣陵。
xiào rén dǒng huáng hòu huì mǒu, hé jiān rén. wèi jiě dú tíng hòu cháng fū rén, shēng líng dì. jiàn níng yuán nián, dì jí wèi, zhuī zūn cháng wèi xiào rén huáng, líng yuē shèn líng, yǐ hòu wèi shèn yuán guì rén. jí dòu shì zhū, míng nián, dì shǐ zhōng cháng shì yíng guì rén, bìng zhēng guì rén xiōng chǒng dào jīng shī, shàng zūn hào yuē xiào rén huáng hòu, jū nán gōng jiā dé diàn, gōng chēng yǒng lè. bài chǒng zhí jīn wú. hòu zuò jiǎo chēng yǒng lè hòu shǔ qǐng, xià yù sǐ.
孝仁董皇后諱某,河間人。為解犢亭侯萇夫人,生靈帝。建寧元年,帝即位,追尊萇為孝仁皇,陵曰慎陵,以後為慎園貴人。及竇氏誅,明年,帝使中常侍迎貴人,並征貴人兄寵到京師,上尊號曰孝仁皇后,居南宮嘉德殿,宮稱永樂。拜寵執金吾。後坐矯稱永樂後屬請,下獄死。
jí dòu tài hòu bēng, shǐ yǔ cháo zhèng, shǐ dì mài guān qiú huò, zì nà jīn qián, yíng mǎn táng shì. zhōng píng wǔ nián, yǐ hòu xiōng zi wèi wèi xiū hóu zhòng wèi piào qí jiāng jūn, lǐng bīng qiān yú rén. chū, hòu zì yǎng huáng zǐ xié, shù quàn dì lì wèi tài zǐ, ér hé huáng hòu hèn zhī, yì wèi jí dìng ér dì bēng. hé tài hòu lín cháo, zhòng yǔ tài hòu xiōng dà jiāng jūn jìn quán shì xiāng hài, hòu měi yù cān gàn zhèng shì, tài hòu zhé xiāng jìn sāi. hòu fèn huì lì yán yuē:" rǔ jīn zhōu zhāng, hù rǔ xiōng yé? dāng chì piào qí duàn hé jìn tóu lái." hé tài hòu wén, yǐ gào jìn. jìn yǔ sān gōng jí dì chē qí jiāng jūn miáo děng zòu:" xiào rén huáng hòu shǐ gù zhōng cháng shì xià yùn yǒng lè tài pú fēng xū děng jiāo tōng zhōu jùn, gū jiào zài suǒ zhēn bǎo huò lù, xī rù xī shěng. fān hòu gù shì bù dé liú jīng shī, yú fú yǒu zhāng, shàn xiū yǒu pǐn. qǐng yǒng lè hòu qiān gōng běn guó." zòu kě. hé jìn suì jǔ bīng wéi biāo qí fǔ, shōu zhòng, zhòng miǎn guān zì shā. hòu yōu bù, jí bìng bào bēng, zài wèi èr shí èr nián. mín jiān guī jiù hé shì. sàng hái hé jiān, hé zàng shèn líng.
及竇太后崩,始與朝政,使帝賣官求貨,自納金錢,盈滿堂室。中平五年,以後兄子衛尉脩侯重為票騎將軍,領兵千餘人。初,後自養皇子協,數勸帝立為太子,而何皇后恨之,議未及定而帝崩。何太后臨朝,重與太后兄大將軍進權勢相害,後每欲參干政事,太后輒相禁塞。後忿恚詈言曰:"汝今輈張,怙汝兄耶?當敕票騎斷何進頭來。"何太后聞,以告進。進與三公及弟車騎將軍苗等奏:"孝仁皇后使故中常侍夏惲、永樂太僕封諝等交通州郡,辜較在所珍寶貨賂,悉入西省。蕃後故事不得留京師,輿服有章,膳羞有品。請永樂後遷宮本國。"奏可。何進遂舉兵圍驃騎府,收重,重免官自殺。後憂怖,疾病暴崩,在位二十二年。民間歸咎何氏。喪還河間,合葬慎陵。
líng dì sòng huáng hòu huì mǒu, fú fēng píng líng rén yě, sù zōng sòng guì rén zhī cóng céng sūn yě. jiàn níng sān nián, xuǎn rù yè tíng wèi guì rén. míng nián, lì wèi huáng hòu. fù fēng, zhí jīn wú, fēng bù qí xiāng hóu.
靈帝宋皇后諱某,扶風平陵人也,肅宗宋貴人之從曾孫也。建寧三年,選入掖庭為貴人。明年,立為皇后。父酆,執金吾,封不其鄉侯。
hòu wú chǒng ér jū zhèng wèi, hòu gōng xìng jī zhòng, gòng zèn huǐ. chū, zhōng cháng shì wáng fǔ wǎng zhū bó hǎi wáng kuī jí fēi sòng shì, fēi jí hòu zhī gū yě. fǔ kǒng hòu yuàn zhī, nǎi yǔ tài zhōng dài fū chéng ā gòng gòu yán huáng hòu xié zuǒ dào zhù zǔ, dì xìn zhī. guāng hé yuán nián, suì cè shōu xǐ shòu. hòu zì zhì bào shì, yǐ yōu sǐ. zài wèi bā nián. fù jí xiōng dì bìng bèi zhū. zhū cháng shì xiǎo huáng mén zài shěng tà zhě, jiē lián sòng shì wú gū, gòng hé qián wù, shōu zàng fèi hòu jí fēng fù zǐ, guī sòng shì jiù yíng gāo mén tíng.
後無寵而居正位,後宮幸姬眾,共譖毀。初,中常侍王甫枉誅勃海王悝及妃宋氏,妃即後之姑也。甫恐後怨之,乃與太中大夫程阿共構言皇后挾左道祝詛,帝信之。光和元年,遂策收璽綬。後自致暴室,以憂死。在位八年。父及兄弟並被誅。諸常侍、小黃門在省闥者,皆憐宋氏無辜,共合錢物,收葬廢后及酆父子,歸宋氏舊塋皋門亭。
dì hòu mèng jiàn huán dì nù yuē:" sòng huáng hòu yǒu hé zuì guò, ér tīng yòng xié niè, shǐ jué qí mìng? bó hǎi wáng kuī jì yǐ zì biǎn, yòu shòu zhū bì. jīn sòng shì jí kuī zì sù yú tiān, shàng dì zhèn nù, zuì zài nán jiù." mèng shū míng chá. dì jì jué ér kǒng, yǐ shì wèn yú yǔ lín zuǒ jiān xǔ yǒng yuē:" cǐ hé xiáng? qí kě rǎng hū?" yǒng duì yuē:" sòng huáng hòu qīn yǔ bì xià gòng chéng zōng miào, mǔ lín wàn guó, lì nián yǐ jiǔ, hǎi nèi méng huà, guò è wú wén. ér xū tīng chán dù zhī shuō, yǐ zhì wú gū zhī zuì, shēn yīng jí zhū, huò jí jiā zú, tiān xià chén qiè, xián wèi yuàn tòng. bó hǎi wáng kuī, huán dì mǔ dì yě. chù guó fèng fān, wèi cháng yǒu guò. bì xià céng bù zhèng shěn, suì fú qí gū. xī jìn hóu shī xíng, yì mèng dà lì bèi fā shǔ dì. tiān dào míng chá, guǐ shén nán wū. yí bìng gǎi zàng, yǐ ān yuān hún. fǎn sòng hòu zhī xǐ jiā, fù bó hǎi zhī xiān fēng, yǐ xiāo jué jiù." dì fú néng yòng, xún yì bēng yān.
帝後夢見桓帝怒曰:"宋皇后有何罪過,而聽用邪孽,使絕其命?勃海王悝既已自貶,又受誅斃。今宋氏及悝自訴於天,上帝震怒,罪在難救。"夢殊明察。帝既覺而恐,以事問於羽林左監許永曰:"此何祥?其可攘乎?"永對曰:"宋皇后親與陛下共承宗廟,母臨萬國,歷年已久,海內蒙化,過惡無聞。而虛聽讒妒之說,以致無辜之罪,身嬰極誅,禍及家族,天下臣妾,咸為怨痛。勃海王悝,桓帝母弟也。處國奉藩,未嘗有過。陛下曾不證審,遂伏其辜。昔晉侯失刑,亦夢大厲被發屬地。天道明察,鬼神難誣。宜並改葬,以安冤魂。反宋後之徙家,復勃海之先封,以消厥咎。"帝弗能用,尋亦崩焉。
líng sī hé huáng hòu huì mǒu, nán yáng wǎn rén. jiā běn tú zhě, yǐ xuǎn rù yè tíng. zhǎng qī chǐ yī cùn. shēng huáng zǐ biàn, yǎng yú shǐ dào rén jiā, hào yuē shǐ hóu. bài hòu wèi guì rén, shén yǒu chǒng xìng. xìng qiáng jì, hòu gōng mò bù zhèn shè.
靈思何皇后諱某,南陽宛人。家本屠者,以選入掖庭。長七尺一寸。生皇子辯,養於史道人家,號曰史侯。拜後為貴人,甚有寵幸。性強忌,後宮莫不震懾。
guāng hé sān nián, lì wèi huáng hòu. míng nián, zhuī hào hòu fù zhēn wèi chē qí jiāng jūn wǔ yáng xuān dé hóu, yīn fēng hòu mǔ xìng wèi wǔ yáng jūn. shí wáng měi rén rèn shēn, wèi hòu, nǎi fú yào yù chú zhī, ér tāi ān bù dòng, yòu shù mèng fù rì ér xíng. sì nián, shēng huáng zǐ xié, hòu suì zhèn shā měi rén. dì dà nù, yù fèi hòu, zhū huàn guān gù qǐng dé zhǐ. dǒng tài hòu zì yǎng xié, hào yuē dǒng hóu.
光和三年,立為皇后。明年,追號後父真為車騎將軍、舞陽宣德侯,因封后母興為舞陽君。時王美人任娠,畏後,乃服藥欲除之,而胎安不動,又數夢負日而行。四年,生皇子協,後遂鴆殺美人。帝大怒,欲廢后,諸宦官固請得止。董太后自養協,號曰董侯。
wáng měi rén, zhào guó rén yě. zǔ fù bāo, wǔ guān zhōng láng jiāng. měi rén fēng zī sè, cōng mǐn yǒu cái míng, néng shū huì jì, yǐ liáng jiā zǐ yīng fǎ xiāng xuǎn rù yè tíng. dì mǐn xié zǎo shī mǔ, yòu sī měi rén, zuò zhuī dé fù lìng yí sòng.
王美人,趙國人也。祖父苞,五官中郎將。美人丰姿色,聰敏有才明,能書會計,以良家子應法相選入掖庭。帝愍協早失母,又思美人,作《追德賦》、《令儀頌》。
zhōng píng liù nián, dì bēng, huáng zǐ biàn jí wèi, zūn hòu wèi huáng tài hòu. tài hòu lín cháo. hòu xiōng dà jiāng jūn jìn yù zhū huàn guān, fǎn wèi suǒ hài wǔ yáng jūn yì wèi luàn bīng suǒ shā. bīng zhōu mù dǒng zhuō bèi zhēng, jiāng bīng rù luò yáng, líng nüè cháo tíng, suì fèi shǎo dì wèi hóng nóng wáng ér lì xié, shì wèi xiàn dì. fú hóng nóng wáng xià diàn, běi miàn chēng chén. tài hòu gěng tì, qún chén hán bēi, mò gǎn yán. dǒng zhuō yòu yì tài hòu cù pò yǒng lè gōng, zhì jīn yōu sǐ, nì fù gū zhī lǐ, nǎi qiān yú yǒng ān gōng, yīn jìn zhèn, shì ér bēng. zài wèi shí nián. dǒng zhuō lìng dì chū fèng cháng tíng jǔ āi, gōng qīng jiē bái yī huì, bù chéng sàng yě. hé zàng wén zhāo líng.
中平六年,帝崩,皇子辯即位,尊后為皇太后。太后臨朝。後兄大將軍進欲誅宦官,反為所害;舞陽君亦為亂兵所殺。并州牧董卓被征,將兵入洛陽,陵虐朝庭,遂廢少帝為弘農王而立協,是為獻帝。扶弘農王下殿,北面稱臣。太后鯁涕,群臣含悲,莫敢言。董卓又議太后踧迫永樂宮,至今憂死,逆婦姑之禮,乃遷於永安宮,因進鴆,弒而崩。在位十年。董卓令帝出奉常亭舉哀,公卿皆白衣會,不成喪也。合葬文昭陵。
chū, tài hòu xīn lì, dāng jié èr zǔ miào, yù zhāi, zhé yǒu biàn gù, rú cǐ zhě shù, jìng bù kè. shí yǒu shí zhī shì xīn dú guài zhī, hòu suì yīn hé shì qīng méi hàn zuò yān.
初,太后新立,當竭二祖廟,欲齋,輒有變故,如此者數,竟不克。時有識之士心獨怪之,後遂因何氏傾沒漢祚焉。
míng nián, shān dōng yì bīng dà qǐ, tǎo dǒng zhuō zhī luàn. zhuō nǎi zhì hóng nóng wáng yú gé shàng, shǐ láng zhōng lìng lǐ rú jìn zhèn, yuē:" fú cǐ yào, kě yǐ pì è." wáng yuē:" wǒ wú jí, shì yù shā wǒ ěr!? bù kěn yǐn. qiáng yǐn zhī, bù dé yǐ, nǎi yǔ qī táng jī jí gōng rén yǐn yàn bié. jiǔ xíng, wáng bēi gē yuē:" tiān dào yì xī wǒ hé jiān! qì wàn chéng xī tuì shǒu fān. nì chén jiàn pò xī mìng bù yán, shì jiāng qù rǔ xī shì yōu xuán!" yīn lìng táng jī qǐ wǔ, jī kàng xiù ér gē yuē:" huáng tiān bēng xī hòu tǔ tuí, shēn wèi dì xī mìng yāo cuī. sǐ shēng lù yì xī cóng cǐ guāi, nài wǒ qióng dú xī xīn zhōng āi!" yīn qì xià wū yàn, zuò zhě jiē xū xī. wáng wèi jī yuē:" qīng wáng zhě fēi, shì bù fù wèi lì mín qī. zì ài, cóng cǐ zhǎng cí!" suì yǐn yào ér sǐ. shí nián shí bā.
明年,山東義兵大起,討董卓之亂。卓乃置弘農王於閣上,使郎中令李儒進鴆,曰:"服此藥,可以辟惡。"王曰:"我無疾,是欲殺我耳!?不肯飲。強飲之,不得已,乃與妻唐姬及宮人飲宴別。酒行,王悲歌曰:"天道易兮我何艱!棄萬乘兮退守蕃。逆臣見迫兮命不延,逝將去汝兮適幽玄!"因令唐姬起舞,姬抗袖而歌曰:"皇天崩兮后土穨,身為帝兮命夭摧。死生路異兮從此乖,奈我煢獨兮心中哀!"因泣下嗚咽,坐者皆歔欷。王謂姬曰:"卿王者妃,勢不復為吏民妻。自愛,從此長辭!"遂飲藥而死。時年十八。
táng jī, yǐng chuān rén yě. wáng hōng, guī xiāng lǐ. fù huì jī tài shǒu mào yù jià zhī, jī shì bù xǔ. jí lǐ jué pò zhǎng ān, qiǎn bīng chāo guān dōng, lüè dé jī. jué yīn yù qī zhī, gù bù tīng, ér zhōng bù zì míng. shàng shū jiǎ xǔ zhī zhī, yǐ zhuàng bái xiàn dì. dì wén gǎn chuàng, nǎi xià zhào yíng jī, zhì yuán zhōng, shǐ shì zhōng chí jié bài wèi hóng nóng wáng fēi.
唐姬,潁川人也。王薨,歸鄉里。父會稽太守瑁欲嫁之,姬誓不許。及李傕破長安,遣兵抄關東,略得姬。傕因欲妻之,固不聽,而終不自名。尚書賈詡知之,以狀白獻帝。帝聞感愴,乃下詔迎姬,置園中,使侍中持節拜為弘農王妃。
chū píng yuán nián èr yuè, zàng hóng nóng wáng yú gù zhōng cháng shì zhào zhōng chéng kuàng zhōng, shì yuē huái wáng.
初平元年二月,葬弘農王於故中常侍趙忠成壙中,諡曰懷王。
dì qiú mǔ wáng měi rén xiōng bīn, bīn jiāng qī zǐ yì zhǎng ān, cì dì zhái tián yè, bài fèng chē dū wèi.
帝求母王美人兄斌,斌將妻子詣長安,賜第宅田業,拜奉車都尉。
xìng píng yuán nián, dì jiā yuán fú. yǒu sī zòu lì zhǎng qiū gōng. zhào yuē:" zhèn bǐng shòu bù hóng, zāo zhí huò luàn, wèi néng shào xiān, yǐ guāng gù diǎn. huáng mǔ qián hōng, wèi bǔ zhái zhào, lǐ zhāng yǒu què, zhōng xīn rú jié. sān suì zhī qī, gài bù yán jí, qiě xū qí hòu." yú shì yǒu sī nǎi zòu zhuī zūn wáng měi rén wèi líng huái huáng hòu, gǎi zàng wén zhāo líng, yí bǐ jìng gōng èr líng, shǐ guāng lù dài fū chí jié xíng sī kōng shì fèng xǐ shòu, bīn yǔ hé nán yǐn luò yè fù tǔ.
興平元年,帝加元服。有司奏立長秋宮。詔曰:"朕稟受不弘,遭值禍亂,未能紹先,以光故典。皇母前薨,未卜宅兆,禮章有闕,中心如結。三歲之戚,蓋不言吉,且須其後。"於是有司乃奏追尊王美人為靈懷皇后,改葬文昭陵,儀比敬、恭二陵,使光祿大夫持節行司空事奉璽綬,斌與河南尹駱業復土。
bīn hái, qiān zhí jīn wú, fēng dōu tíng hòu, shí yì wǔ bǎi hù. bìng zú, zèng qián jiāng jūn yìn shòu, yè zhě jiān hù sàng shì. zhǎng zi duān xí jué.
斌還,遷執金吾,封都亭侯,食邑五百戶。病卒,贈前將軍印綬,謁者監護喪事。長子端襲爵。
xiàn dì fú huáng hòu huì shòu, láng yá dōng wǔ rén, dà sī tú zhàn zhī bā shì sūn yě. fù wán, chén shēn yǒu dà dù, xí jué bù qí hóu, shàng huán dì nǚ yáng ān gōng zhǔ, wèi shì zhōng.
獻帝伏皇后諱壽,琅邪東武人,大司徒湛之八世孫也。父完,沉深有大度,襲爵不其侯,尚桓帝女陽安公主,為侍中。
chū píng yuán nián, cóng dà jià xī qiān zhǎng ān, hòu shí rù yè tíng wèi guì rén. xìng píng èr nián, lì wèi huáng hòu, wán qiān zhí jīn wú. dì xún ér dōng guī, lǐ jué guō sì děng zhuī bài chéng yú yú cáo yáng, dì nǎi qián yè dù hé zǒu, liù gōng jiē bù xíng chū yíng. hòu shǒu chí jiān shù pǐ, dǒng chéng shǐ fú jié lìng sūn huī yǐ rèn xié duó zhī, shā bàng shì zhě, xuè jiàn hòu yī. jì zhì ān yì, yù fú chuān bì, wéi yǐ zǎo lì wèi liáng. jiàn ān yuán nián, bài wán fǔ guó jiāng jūn, yí bǐ sān sī. wán yǐ zhèng zài cáo cāo, zì xián zūn qī, nǎi shàng yìn shòu, bài zhōng sàn dài fū, xún qiān tún qí xiào wèi. shí sì nián zú, zi diǎn sì.
初平元年,從大駕西遷長安,後時入掖庭為貴人。興平二年,立為皇后,完遷執金吾。帝尋而東歸,李傕、郭汜等追敗乘輿於曹陽,帝乃潛夜度河走,六宮皆步行出營。後手持縑數匹,董承使符節令孫徽以刃脅奪之,殺傍侍者,血濺後衣。既至安邑,御服穿敝,唯以棗栗為糧。建安元年,拜完輔國將軍,儀比三司。完以政在曹操,自嫌尊戚,乃上印綬,拜中散大夫,尋遷屯騎校尉。十四年卒,子典嗣。
zì dì dū xǔ, shǒu wèi ér yǐ, sù wèi bīng shì, mò fēi cáo shì dǎng jiù yīn qī. yì láng zhào yàn cháng wèi dì chén yán shí cè, cáo cāo è ér shā zhī. qí yú nèi wài, duō jiàn zhū lù. cāo hòu yǐ shì rù jiàn diàn zhōng, dì bù rèn qí fèn, yīn yuē:" jūn ruò néng xiāng fǔ, zé hòu bù ěr, xìng chuí ēn xiāng shě." cāo shī sè, fǔ yǎng qiú chū. jiù yí, sān gōng lǐng bīng cháo jiàn, lìng hǔ bì zhí rèn xié zhī. cāo chū, gù zuǒ yòu, hàn liú jiā bèi, zì hòu bù gǎn fù cháo qǐng. dǒng chéng nǚ wèi guì rén, cāo zhū chéng ér qiú guì rén shā zhī. dì yǐ guì rén yǒu rèn, lèi wèi qǐng, bù néng dé. hòu zì shì huái jù, nǎi yǔ fù wán shū, yán cáo cāo cán bī zhī zhuàng, lìng mì tú zhī. wán bù gǎn fā, zhì shí jiǔ nián, shì nǎi lù xiè. cāo zhuī dà nù, suì bī dì fèi hòu, jiǎ wèi cè yuē:" huáng hòu shòu, dé yóu bēi jiàn, dēng xiǎn zūn jí, zì chù jiāo fáng, èr jì yú zī. jì wú rèn sì huī yīn zhī měi, yòu fá jǐn shēn yǎng jǐ zhī fú, ér yīn huái dù hài, bāo cáng huò xīn, fú kě yǐ chéng tiān mìng, fèng zǔ zōng. jīn shǐ yù shǐ dài fū xī lǜ chí jié cè zhào, qí shàng huáng hòu xǐ shòu, tuì bì zhōng gōng, qiān yú tā guǎn. míng hū shāng zāi! zì shòu qǔ zhī, wèi zhì yú lǐ, wèi xìng duō yān." yòu yǐ shàng shū lìng huá xīn wèi xī lǜ fù, lè bīng rù gōng shōu hòu. bì hù cáng bì zhōng, xīn jiù qiān hòu chū. shí dì zài wài diàn, yǐn lǜ yú zuò. hòu bèi fā tú xiǎn xíng qì guò jué yuē:" bù néng fù xiāng huó xié?" dì yuē:" wǒ yì bù zhī mìng zài hé shí!" gù wèi lǜ yuē:" xī gōng, tiān xià níng yǒu shì xié?" suì jiāng hòu xià bào shì, yǐ yōu bēng. suǒ shēng èr huáng zǐ, jiē zhèn shā zhī. hòu zài wèi èr shí nián, xiōng dì jí zōng zú sǐ zhě bǎi yú rén, mǔ yíng děng shí jiǔ rén xǐ zhuō jùn.
自帝都許,守位而已,宿衛兵侍,莫非曹氏黨舊姻戚。議郎趙彥嘗為帝陳言時策,曹操惡而殺之。其餘內外,多見誅戮。操後以事入見殿中,帝不任其憤,因曰:"君若能相輔,則厚;不爾,幸垂恩相舍。"操失色,俯仰求出。舊儀,三公領兵朝見,令虎賁執刃挾之。操出,顧左右,汗流浹背,自後不敢復朝請。董承女為貴人,操誅承而求貴人殺之。帝以貴人有妊,累為請,不能得。後自是懷懼,乃與父完書,言曹操殘逼之狀,令密圖之。完不敢發,至十九年,事乃露泄。操追大怒,遂逼帝廢后,假為策曰:"皇后壽,得由卑賤,登顯尊極,自處椒房,二紀於茲。既無任、姒徽音之美,又乏謹身養己之福,而陰懷妒害,苞藏禍心,弗可以承天命,奉祖宗。今使御史大夫郗慮持節策詔,其上皇后璽綬,退避中宮,遷於它館。鳴呼傷哉!自壽取之,未致於理,為幸多焉。"又以尚書令華歆為郗慮副,勒兵入宮收後。閉戶藏壁中,歆就牽後出。時帝在外殿,引慮於坐。後被發徒跣行泣過訣曰:"不能復相活邪?"帝曰:"我亦不知命在何時!"顧謂慮曰:"郗公,天下寧有是邪?"遂將後下暴室,以幽崩。所生二皇子,皆鴆殺之。後在位二十年,兄弟及宗族死者百餘人,母盈等十九人徙涿郡。
xiàn mù cáo huáng hòu huì jié, wèi gōng cáo cāo zhī zhōng nǚ yě. jiàn ān shí bā nián, cāo jìn sān nǚ xiàn jié huá wèi fū rén, pìn yǐ shù bó xuán xūn wǔ wàn pǐ, xiǎo zhě dài nián yú guó. shí jiǔ nián, bìng bài wèi guì rén. jí fú huáng hòu bèi shì, míng nián, lì jié wèi huáng hòu. wèi shòu chán, qiǎn shǐ qiú xǐ shòu, hòu nù bù yǔ. rú cǐ shù bèi, hòu nǎi hū shǐ zhě rén, qīn shù ràng zhī, yǐ xǐ dǐ xuān xià, yīn tì qì héng liú yuē:" tiān bù zuò ěr!" zuǒ yòu jiē mò néng yǎng shì. hòu zài wèi qī nián. wèi shì jì lì, yǐ hòu wèi shān yáng gōng fū rén. zì hòu sì shí yī nián, wèi jǐng yuán yuán nián hōng, hé zàng chán líng, chē fú lǐ yí jiē yī hàn zhì.
獻穆曹皇后諱節,魏公曹操之中女也。建安十八年,操進三女憲、節、華為夫人,聘以束帛玄纁五萬匹,小者待年於國。十九年,並拜為貴人。及伏皇后被弒,明年,立節為皇后。魏受禪,遣使求璽綬,後怒不與。如此數輩,後乃呼使者人,親數讓之,以璽抵軒下,因涕泣橫流曰:"天不祚爾!"左右皆莫能仰視。後在位七年。魏氏既立,以後為山陽公夫人。自後四十一年,魏景元元年薨,合葬禪陵,車服禮儀皆依漢制。
lùn yuē: hàn shì huáng hòu wú shì, jiē yīn dì shì yǐ wèi chēng. suī lǚ shì zhuān zhèng, shàng guān lín zhì, yì wú shū hào. zhōng xìng, míng dì shǐ jiàn guāng liè zhī chēng, qí hòu bìng yǐ dé wèi pèi, zhì yú xián yú yōu liè, hùn tóng yī guàn, gù mǎ dòu èr hòu jù chēng dé yān. qí yú wéi dì zhī shù mǔ jí fān wáng chéng tǒng, yǐ zhuī zūn zhī zhòng, tè wèi qí hào, rú gōng huái xiào chóng zhī bǐ shì yě. chū píng zhōng, cài yōng shǐ zhuī zhèng hé xī zhī shì, qí ān sī shùn liè yǐ xià, jiē yī ér jiā yān.
論曰:漢世皇后無諡,皆因帝諡以為稱。雖呂氏專政,上官臨制,亦無殊號。中興,明帝始建光烈之稱,其後並以德為配,至於賢愚優劣,混同一貫,故馬、竇二後懼稱德焉。其餘唯帝之庶母及蕃王承統,以追尊之重,特為其號,如恭懷、孝崇之比是也。初平中,蔡邕始追正和熹之諡,其安思、順烈以下,皆依而加焉。
zàn yuē: kūn wéi hòu zài, yīn zhèng hū nèi shī měi hǎo qiú, yì chēng guī mèi. qí qí huáng lí, yán guān zhēn shū. mèi zī liáng zhé, chéng wǒ tiān lù. bān zhèng lán guī, xuān lǐ jiāo wū. jì yún dé shēng, yì yuē xìng jìn. shēn dāng lóng jí, zú jiàn hé rùn. shì jǐng zhēng huī, fāng shān bìng jùn. chéng gāng duō zǔ, xíng dì bì shùn. jiù jí jiāo mǎn, fú xié zhēn xìn. qìng yán zì jǐ, huò chéng shuí xìn.
贊曰:坤惟厚載,陰正乎內《詩》美好逑,《易》稱歸妹。祁祁皇孋,言觀貞淑。媚茲良哲,承我天祿。班政蘭閨,宣禮椒屋。既雲德升,亦曰幸進。身當隆極,族漸河潤。視景爭暉,方山並峻。乘剛多阻,行地必順。咎集驕滿,福協貞信。慶延自己,禍成誰釁。
hàn zhì, huáng nǚ jiē fēng xiàn gōng zhǔ, yí fú tóng liè hóu. qí zūn chóng zhě, jiā hào zhǎng gōng zhǔ, yí fú tóng fān wáng. zhū wáng nǚ jiē fēng xiāng tíng gōng zhǔ, yí fú tóng xiāng tíng hòu. sù zōng wéi tè fēng dōng píng xiàn wáng cāng láng yá xiào wáng jīng nǚ wèi xiàn gōng zhǔ. qí hòu ān dì huán dì mèi yì fēng zhǎng gōng zhǔ, tóng zhī huáng nǚ. qí huáng nǚ fēng gōng zhǔ zhě, suǒ shēng zhī zǐ xí mǔ fēng wèi liè hóu, jiē chuán guó yú hòu. xiāng tíng zhī fēng, zé bù chuán xí. qí zhí liáo pǐn zhì, shì zài bǎi guān zhì. bù zú bié zài, gù fù yú hòu jì mò.
漢制,皇女皆封縣公主,儀服同列侯。其尊崇者,加號長公主,儀服同蕃王。諸王女皆封鄉、亭公主,儀服同鄉、亭侯。肅宗唯特封東平憲王蒼、琅邪孝王京女為縣公主。其後安帝、桓帝妹亦封長公主,同之皇女。其皇女封公主者,所生之子襲母封為列侯,皆傳國於後。鄉、亭之封,則不傳襲。其職僚品秩,事在《百官志》。不足別載,故附於後紀末。
huáng nǚ yì wáng, jiàn wǔ shí wǔ nián fēng wǔ yáng zhǎng gōng zhǔ, shì líng xiāng hóu tài pú liáng sōng. sōng zuò fěi bàng zhū.
皇女義王,建武十五年封舞陽長公主,適陵鄉侯太僕梁松。松坐誹謗誅。
huáng nǚ zhōng lǐ, shí wǔ nián fēng niè yáng gōng zhǔ, shì xiǎn qīn hóu dà hóng lú dòu gù, sù zōng zūn wèi zhǎng gōng zhǔ.
皇女中禮,十五年封涅陽公主,適顯親侯大鴻臚竇固,肅宗尊為長公主。
huáng nǚ hóng fū, shí wǔ nián fēng guǎn táo gōng zhǔ, shì fù mǎ dū wèi hán guāng. guāng zuò yǔ huái yáng wáng yán móu fǎn zhū.
皇女紅夫,十五年封館陶公主,適駙馬都尉韓光。光坐與淮陽王延謀反誅。
huáng nǚ lǐ liú, shí qī nián fēng yù yáng gōng zhǔ, shì yáng ān hóu zhǎng lè shào fǔ guō huáng. huáng zuò yǔ dòu xiàn móu fǎn zhū.
皇女禮劉,十七年封淯陽公主,適陽安侯長樂少府郭璜。璜坐與竇憲謀反誅。
huáng nǚ shòu, èr shí yī nián fēng lì yì gōng zhǔ, shì xīn yáng hóu shì zǐ yīn fēng. fēng hài zhǔ, zhū sǐ.
皇女綬,二十一年封酈邑公主,適新陽侯世子陰豐。豐害主,誅死。
shì zǔ wǔ nǚ.
世祖五女。
huáng nǚ jī, yǒng píng èr nián fēng huò jiā zhǎng gōng zhǔ, shì yáng yì hóu jiāng zuò dà jiàng féng zhù.
皇女姬,永平二年封獲嘉長公主,適楊邑侯將作大匠馮柱。
huáng nǚ nú, sān nián fēng píng yáng gōng zhǔ, shì dà hóng lú féng shùn.
皇女奴,三年封平陽公主,適大鴻臚馮順。
huáng nǚ yíng, sān nián fēng lóng lǜ gōng zhǔ, shì mù píng hóu gěng xí.
皇女迎,三年封隆慮公主,適牟平侯耿襲。
huáng nǚ cì, sān nián fēng píng shì gōng zhǔ.
皇女次,三年封平氏公主。
huáng nǚ zhì, sān nián fēng qìn shuǐ gōng zhǔ. shì gāo mì hóu dèng gān.
皇女致,三年封沁水公主。適高密侯鄧乾。
huáng nǚ xiǎo jī, shí èr nián fēng píng gāo gōng zhǔ, shì chāng ān hóu shì zhōng dèng fān.
皇女小姬,十二年封平皋公主,適昌安侯侍中鄧蕃。
huáng nǚ zhòng, shí qī nián fēng jùn yí gōng zhǔ, shì yǎng hóu huáng mén shì láng wáng dù.
皇女仲,十七年封浚儀公主,適軮侯黃門侍郎王度。
huáng nǚ huì, shí qī nián fēng wǔ ān gōng zhǔ, shì zhēng qiāng hóu shì zǐ huáng mén shì láng lái léng, ān dì zūn wèi zhǎng gōng zhǔ.
皇女惠,十七年封武安公主,適征羌侯世子黃門侍郎來棱,安帝尊為長公主。
huáng nǚ chén, jiàn chū yuán nián fēng lǔ yáng gōng zhǔ.
皇女臣,建初元年封魯陽公主。
huáng nǚ xiǎo yíng, yuán nián fēng lè píng gōng zhǔ.
皇女小迎,元年封樂平公主。
huáng nǚ xiǎo mín, yuán nián fēng chéng ān gōng zhǔ.
皇女小民,元年封成安公主。
xiǎn zōng shí yī nǚ.
顯宗十一女。
huáng nǚ nán, jiàn chū sì nián fēng wǔ dé zhǎng gōng zhǔ.
皇女男,建初四年封武德長公主。
huáng nǚ wáng, sì nián fēng píng yì gōng zhǔ, shì huáng mén shì láng féng yóu.
皇女王,四年封平邑公主,適黃門侍郎馮由。
huáng nǚ jí, yǒng yuán wǔ nián fēng yīn ān gōng zhǔ.
皇女吉,永元五年封陰安公主。
sù zōng sān nǚ.
肅宗三女。
huáng nǚ bǎo, yán píng yuán nián fēng xiū wǔ zhǎng gōng zhǔ.
皇女保,延平元年封脩武長公主。
huáng nǚ chéng, yuán nián fēng gòng yì gōng zhǔ.
皇女成,元年封共邑公主。
huáng nǚ lì, yuán nián fēng lín yǐng gōng zhǔ, shì jí mò hóu shì zhōng jiǎ jiàn.
皇女利,元年封臨潁公主,適即墨侯侍中賈建。
huáng nǚ xìng, yuán nián fēng wén xǐ gōng zhǔ.
皇女興,元年封聞喜公主。
hé dì sì nǚ.
和帝四女。
huáng nǚ shēng, yǒng hé sān nián fēng wǔ yáng zhǎng gōng zhǔ.
皇女生,永和三年封舞陽長公主。
huáng nǚ chéng nán, sān nián fēng guān jūn zhǎng gōng zhǔ.
皇女成男,三年封冠軍長公主。
huáng nǚ guǎng, yǒng hé liù nián fēng rǔ yáng zhǎng gōng zhǔ.
皇女廣,永和六年封汝陽長公主。
shùn dì sān nǚ.
順帝三女。
huáng nǚ huá, yán xī yuán nián fēng yáng ān zhǎng gōng zhǔ, shì bù qí hóu fǔ guó jiāng jūn fú wán.
皇女華,延熹元年封陽安長公主,適不其侯輔國將軍伏完。
huáng nǚ jiān, qī nián fēng yǐng yīn zhǎng gōng zhǔ.
皇女堅,七年封潁陰長公主。
huáng nǚ xiū, qī nián fēng yáng dí zhǎng gōng zhǔ.
皇女脩,七年封陽翟長公主。
huán dì sān nǚ.
桓帝三女。
huáng nǚ mǒu, guāng hé sān nián fēng wàn nián gōng zhǔ.
皇女某,光和三年封萬年公主。
líng dì yī nǚ.
靈帝一女。