shēn tú gāng bào yǒng zi yù zhì yùn zi shòu
申屠刚 鲍永 子昱 郅恽 子寿
shēn tú gāng zì jù qīng, fú fēng mào líng rén yě. qī shì zǔ jiā, wén dì shí wéi chéng xiàng. gāng zhì xìng fāng zhí, cháng mù shǐ jí àn zhī wéi rén. shì jùn gōng cáo.
申屠刚字巨卿,扶风茂陵人也。七世祖嘉,文帝时为丞相。刚质性方直,常慕史、汲黯之为人。仕郡功曹。
píng dì shí, wáng mǎng zhuān zhèng, cháo duō cāi jì, suì gé jué dì wài jiā féng wèi èr zú, bù dé jiāo huàn, gāng cháng jí zhī. jí jǔ xián liáng fāng zhèng, yīn duì cè yuē:
平帝时,王莽专政,朝多猜忌,遂隔绝帝外家冯、卫二族,不得交宦,刚常疾之。及举贤良方正,因对策曰:
chén wén wáng shì shī zé shén qí yuàn yuàn, jiān xié luàn zhèng, gù yīn yáng miù cuò, cǐ tiān suǒ yǐ qiǎn gào wáng zhě, yù lìng shī dào zhī jūn, kuàng rán jué wù, huái xié zhī chén, jù rán zì kè zhě yě. jīn zhāo tíng bù kǎo gōng xiào dé, ér xū nà huǐ yù, shù xià zhào shū, zhāng shè zhòng fǎ, yì duàn fěi bàng, jìn gē lùn yì, zuì zhī zhòng zhě, nǎi zhì yāo zhǎn. shāng zhōng chén zhī qíng, cuò zhí shì zhī ruì, dài guāi jiàn jìn shàn zhī jīng, xiàn gǎn jiàn zhī gǔ, pì sì mén zhī lù, míng sì mù zhī yì yě.
臣闻王事失则神祇怨怨,奸邪乱正,故阴阳谬错,此天所以谴告王者,欲令失道之君,旷然觉悟,怀邪之臣,惧然自刻者也。今朝廷不考功校德,而虚纳毁誉,数下诏书,张设重法,抑断诽谤,禁割论议,罪之重者,乃至腰斩。伤忠臣之情,挫直士之锐,殆乖建进善之旌,县敢谏之鼓,辟四门之路,明四目之义也。
chén wén chéng wáng yòu shǎo, zhōu gōng shè zhèng, tīng yán bù xián, jūn quán shì chǒng, wú jiù wú xīn, wéi rén shì qīn, dòng shùn tiān dì, jǔ cuò bù shī. rán jìn zé zhào gōng bù yuè, yuǎn zé sì guó liú yán. fū zǐ mǔ zhī xìng, tiān dào zhì qīn. jīn shèng zhǔ yòu shǎo, shǐ miǎn qiǎng bǎo, jí wèi yǐ lái, zhì qīn fēn lí, wài qī dù gé, ēn bù dé tōng. qiě hàn jiā zhī zhì, suī rèn yīng xián, yóu yuán yīn qī. qīn shū xiāng cuò, dù sè jiàn xì, chéng suǒ yǐ ān zōng miào, zhòng shè jì yě. jīn féng wèi wú zuì, jiǔ fèi bù lù, huò chù qióng pì, bù ruò mín shù, chéng fēi cí ài zhōng xiào chéng shàng zhī yì. fū wéi rén hòu zhě, zì yǒu zhèng yì, zhì zūn zhì bēi, qí shì bù xián, shì yǐ rén wú xián yú, mò bù wéi yuàn, jiān chén zéi zǐ, yǐ zhī wèi biàn, bù huì zhī biàn, chéng nán qí lǜ. jīn zhī bǎo fù, fēi gǔ zhī zhōu gōng. zhōu gōng zhì shèng, yóu shàng yǒu lèi, hé kuàng shì shī qí zhōng, bù hé tiān xīn zhě zāi!
臣闻成王幼少,周公摄政,听言不贤,均权市宠,无旧无新,唯仁是亲,动顺天地,举措不失。然近则召公不悦,远则四国流言。夫子母之性,天道至亲。今圣主幼少,始免襁褓,即位以来,至亲分离,外戚杜隔,恩不得通。且汉家之制,虽任英贤,犹援姻戚。亲疏相错,杜塞间隙,诚所以安宗庙,重社稷也。今冯、卫无罪,久废不录,或处穷僻,不若民庶,诚非慈爱忠孝承上之意。夫为人后者,自有正义,至尊至卑,其势不嫌,是以人无贤愚,莫不为怨,奸臣贼子,以之为便,不讳之变,诚难其虑。今之保傅,非古之周公。周公至圣,犹尚有累,何况事失其衷,不合天心者哉!
xī zhōu gōng xiān qiǎn bó qín shǒu fēng yú lǔ, yǐ yì hán ēn, chǒng bù jiā hòu, gù pèi tiān jiāo sì, sān shí yú shì. huò guāng bǐng zhèng, fǔ yì shǎo zhǔ, xiū shàn jìn shì, míng wéi zhōng zhí, ér zūn chóng qí zōng dǎng, cuī yì wài qī, jié guì jù quán, zhì jiān zhì gù, zhōng méi zhī hòu, shòu huò miè mén. fāng jīn shī fū jiē yǐ yī zhōu zhī wèi, jù xián bǎo zhī rèn, yǐ cǐ sī huà, zé gōng hé bù zhì? bù sī qí wēi, zé huò hé bú dào? sǔn yì zhī jì, kǒng fù yōu tàn, chí mǎn zhī jiè, lǎo shì suǒ shèn. gài gōng guān tiān xià zhě bù ān, wēi zhèn rén zhǔ zhě bù quán. jīn chéng shuāi luàn zhī hòu, jì zhòng bì zhī shì, gōng jiā qū jié, fù liǎn chóng shù, kē lì duó qí shí, tān fū qīn qí cái, bǎi xìng kùn fá, jí yì yāo mìng. dào zéi qún bèi, qiě yǐ wàn shù, jūn xíng zhòng zhǐ, qiè hào zì lì, gōng fàn jīng shī, fán shāo xiàn yì, zhì nǎi é yán jī nǔ rù gōng, sù wèi jīng jù. zì hàn xìng yǐ lái, chéng wèi yǒu yě. guó jiā wēi ruò, jiān móu bù jīn, liù jí zhī xiào, wēi yú lěi luǎn. wáng zhě chéng tiān shùn dì, diǎn jué zhǔ xíng, bù gǎn yǐ tiān guān sī qí zōng, bù gǎn yǐ tiān fá qīng qí qīn. bì xià yí suì shèng míng zhī dé, zhāo rán jué wù, yuǎn shù dì wáng zhī jī, jìn zūn xiào wén zhī yè, chà wǔ pǐn zhī shǔ, nà zhì qīn zhī xù, jí qiǎn shǐ zhě zhēng zhōng shān tài hòu, zhì zhī bié guān, lìng shí cháo jiàn. yòu zhào féng wèi èr zú, cái yǔ rǒng zhí, shǐ de zhí jǐ, qīn fèng sù wèi, yǐ fáng wèi rán zhī fú, yǐ yì huàn huò zhī duān, shàng ān shè jì, xià quán bǎo fù, nèi hé qīn qī, wài jué xié móu.
昔周公先遣伯禽守封于鲁,以义寒恩,宠不加后,故配天郊祀,三十余世。霍光秉政,辅翼少主,修善进士,名为忠直,而尊崇其宗党,摧抑外戚,结贵据权,至坚至固,终没之后,受祸灭门。方今师傅皆以伊、周之位,据贤保之任,以此思化,则功何不至?不思其危,则祸何不到?损益之际,孔父攸叹,持满之戒,老氏所慎。盖功冠天下者不安,威震人主者不全。今承衰乱之后,继重敝之世,公家屈竭,赋敛重数,苛吏夺其时,贪夫侵其财,百姓困乏,疾疫夭命。盗贼群辈,且以万数,军行众止,窃号自立,攻犯京师,燔烧县邑,至乃讹言积弩入宫,宿卫惊惧。自汉兴以来,诚未有也。国家微弱,奸谋不禁,六极之效,危于累卵。王者承天顺地,典爵主刑,不敢以天官私其宗,不敢以天罚轻其亲。陛下宜遂圣明之德,昭然觉悟,远述帝王之迹,近遵孝文之业,差五品之属,纳至亲之序,亟遣使者征中山太后,置之别官,令时朝见。又召冯、卫二族,裁与冗职,使得执戟,亲奉宿卫,以防未然之符,以抑患祸之端,上安社稷,下全保傅,内和亲戚,外绝邪谋。
shū zòu, mǎng lìng yuán hòu xià zhào yuē:" gāng tīng yán pì jīng wàng shuō, wéi bèi dà yì. qí bà guī tián lǐ."
书奏,莽令元后下诏曰:“刚听言僻经妄说,违背大义。其罢归田里。”
hòu mǎng cuàn wèi, gāng suì bì dì hé xī, zhuǎn rù bā shǔ, wǎng lái èr shí xǔ nián. jí kuí xiāo jù lǒng yòu, yù bèi hàn ér fù gōng sūn shù. gāng shuō zhī yuē:" yú wén rén suǒ guī zhě tiān suǒ yǔ, rén suǒ pàn zhě tiān suǒ qù yě. fú niàn běn cháo gōng shèng dé, jǔ yì bīng, gōng xíng tiān fá, suǒ dāng bì cuī, chéng tiān zhī suǒ fú, fēi rén lì yě. jiāng jūn běn wú chǐ tǔ, gū lì yī yú, yí tuī chéng fèng shùn, yǔ cháo bìng lì, shàng yìng tiān xīn, xià chóu rén wàng, wèi guó lì gōng, kě yǐ yǒng nián. xián yí zhī shì, shèng rén suǒ jué. yǐ jiāng jūn zhī wēi zhòng, yuǎn zài qiān lǐ, dòng zuò jǔ cuò, kě bù shèn yǔ? jīn xǐ shū shù dào, wěi guó guī xìn, yù yǔ jiāng jūn gòng tóng jí xiōng. bù yī xiāng yǔ, shàng yǒu méi shēn bù fù rán nuò zhī xìn, kuàng yú wàn shèng zhě zāi! jīn hé wèi hé lì, jiǔ yí rú shì? zú yǒu fēi cháng zhī biàn, shàng fù zhōng xiào, xià kuì dāng shì. fū wèi zhì yù yán, gù cháng wèi xū, jí qí yǐ zhì, yòu wú suǒ jí, shì yǐ zhōng yán zhì jiàn, xī dé wèi yòng. chéng yuàn fǎn fù yú lǎo zhī yán." xiāo bù nà, suì pàn cóng shù.
后莽篡位,刚遂避地河西,转入巴、蜀,往来二十许年。及隗嚣据陇右,欲背汉而附公孙述。刚说之曰:“愚闻人所归者天所与,人所畔者天所去也。伏念本朝躬圣德,举义兵,龚行天罚,所当必摧,诚天之所福,非人力也。将军本无尺土,孤立一隅,宜推诚奉顺,与朝并力,上应天心,下酬人望,为国立功,可以永年。嫌疑之事,圣人所绝。以将军之威重,远在千里,动作举措,可不慎与?今玺书数到,委国归信,欲与将军共同吉凶。布衣相与,尚有没身不负然诺之信,况于万乘者哉!今何畏何利,久疑如是?卒有非常之变,上负忠孝,下愧当世。夫未至豫言,固常为虚,及其已至,又无所及,是以忠言至谏,希得为用。诚愿反复愚老之言。”嚣不纳,遂畔从述。
jiàn wǔ qī nián, zhào shū zhēng gāng. gāng jiāng guī, yǔ xiāo shū yuē:" yú wén zhuān jǐ zhě gū, jù jiàn zhě sāi, gū sāi zhī zhèng, wáng guó zhī fēng yě. suī yǒu míng shèng zhī zī, yóu qū jǐ cóng zhòng, gù lǜ wú yí cè, jǔ wú guò shì. fū shèng rén bù yǐ dú jiàn wèi míng, ér yǐ wàn wù wèi xīn. shùn rén zhě chāng, nì rén zhě wáng, cǐ gǔ jīn zhī suǒ gòng yě. jiāng jūn yǐ bù yī wèi xiāng lǐ suǒ tuī, láng miào zhī jì, jì bù yù dìng, dòng jūn fā zhòng, yòu bù shēn liào. jīn dōng fāng zhèng jiào rì mù, bǎi xìng píng ān, ér xī zhōu fā bīng, rén rén yōu yōu, sāo dòng huáng jù, mò gǎn zhèng yán, qún zhòng yí huò, rén huái gù wàng. fēi tú wú jīng ruì zhī xīn, qí huàn wú suǒ bù zhì. fū wù qióng zé biàn shēng, shì jí zé jì yì, qí shì rán yě. fū lí dào dé, nì rén qíng, ér néng yǒu guó yǒu jiā zhě, gǔ jīn wèi yǒu yě. jiāng jūn sù yǐ zhōng xiào xiǎn wén, shì yǐ shì dài fū bù yuǎn qiān lǐ, mù lè dé yì. jīn gǒu yù jué yì jiǎo xìng, cǐ hé rú zāi? fū tiān suǒ yòu zhě shùn, rén suǒ zhù zhě xìn. rú wèi méng yòu zhù, lìng xiǎo rén shòu tú dì zhī huò, huǐ huài zhōng shēn zhī dé, bài luàn jūn chén zhī jié, wū shāng fù zǐ zhī ēn, zhòng xián pò dǎn, kě bù shèn zāi!" xiāo bù nà. gāng dào, bài shì yù shǐ, qiān shàng shū lìng.
建武七年,诏书征刚。刚将归,与嚣书曰:“愚闻专己者孤,拒谏者塞,孤塞之政,亡国之风也。虽有明圣之姿,犹屈己从众,故虑无遗策,举无过事。夫圣人不以独见为明,而以万物为心。顺人者昌,逆人者亡,此古今之所共也。将军以布衣为乡里所推,廊庙之计,既不豫定,动军发众,又不深料。今东方政教日睦,百姓平安,而西州发兵,人人忧忧,骚动惶惧,莫敢正言,群众疑惑,人怀顾望。非徒无精锐之心,其患无所不至。夫物穷则变生,事急则计易,其势然也。夫离道德,逆人情,而能有国有家者,古今未有也。将军素以忠孝显闻,是以士大夫不远千里,慕乐德义。今苟欲决意徼幸,此何如哉?夫天所祐者顺,人所助者信。如未蒙祐助,令小人受涂地之祸,毁坏终身之德,败乱君臣之节,污伤父子之恩,众贤破胆,可不慎哉!”嚣不纳。刚到,拜侍御史,迁尚书令。
guāng wǔ cháng yù chū yóu, gāng yǐ lǒng shǔ wèi píng, bù yí yàn ān yì yù. jiàn bú jiàn tīng, suì yǐ tóu rèn shèng yú lún, dì suì wéi zhǐ.
光武尝欲出游,刚以陇蜀未平,不宜宴安逸豫。谏不见听,遂以头轫乘舆轮,帝遂为止。
shí nèi wài qún guān, duō dì zì xuǎn jǔ, jiā yǐ fǎ lǐ yán chá, zhí shì guò kǔ, shàng shū jìn chén, nǎi zhì chuí pū qiān yè yú qián, qún chén mò gǎn zhèng yán. gāng měi zhé jí jiàn, yòu shù yán huáng tài zǐ yí shí jiù dōng gōng, jiǎn rèn xián bǎo, yǐ chéng qí dé, dì bìng bù nà. yǐ shù qiè jiàn shī zhǐ, shù nián, chū wèi píng yīn lìng. fù zhēng bài tài zhōng dài fū, yǐ bìng qù guān, zú yú jiā.
时内外群官,多帝自选举,加以法理严察,职事过苦,尚书近臣,乃至捶扑牵曳于前,群臣莫敢正言。刚每辄极谏,又数言皇太子宜时就东宫,简任贤保,以成其德,帝并不纳。以数切谏失旨,数年,出为平阴令。复征拜太中大夫,以病去官,卒于家。
bào yǒng zì jūn zhǎng, shàng dǎng tún liú rén yě. fù xuān, āi dì shí rèn sī lì xiào wèi, wèi wáng mǎng suǒ shā. yǒng shǎo yǒu zhì cāo, xí ōu yáng shàng shū. shì hòu mǔ zhì xiào, qī cháng yú mǔ qián chì gǒu, ér yǒng jí qù zhī.
鲍永字君长,上党屯留人也。父宣,哀帝时任司隶校尉,为王莽所杀。永少有志操,习欧阳《尚书》。事后母至孝,妻尝于母前叱狗,而永即去之。
chū wèi jùn gōng cáo. mǎng yǐ xuān bù fù jǐ, yù bù qí zǐ sūn. dū wèi lù píng chéng wàng fēng zhǐ, guī yù hài yǒng. tài shǒu gǒu jiàn yōng hù, zhào yǐ wéi lì, cháng zhì fǔ zhōng, yǒng yīn shù wèi jiàn chén xīng fù hàn shì, jiǎn miè cuàn nì zhī cè. jiàn měi jiè yǒng yuē:" jūn zhǎng jǐ shì bù mì, huò yǐ rén mén." yǒng gǎn qí yán. jí jiàn zú, zì sòng sàng guī fú fēng, lù píng suì shōu yǒng dì shēng. tài shǒu zhào xìng dào, wén nǎi tàn yuē:" wǒ shòu hàn máo tǔ, bù néng lì jié, ér bào xuān sǐ zhī, qǐ kě hài qí zi yě!" chì xiàn chū shēng, fù shǔ yǒng gōng cáo. shí, yǒu jiǎo chēng shì zhōng zhǐ chuán shě zhě, xìng yù yè zhī. yǒng yí qí zhà, jiàn bù tīng ér chū, xìng suì jià wǎng, yǒng nǎi bá pèi dāo jié mǎ dāng xiōng, nǎi zhǐ, hòu shù rì, mǎng zhào shū guǒ xià bǔ jiǎo chēng zhě, yǒng yóu shì zhī míng. jǔ xiù cái, bù yīng.
初为郡功曹。莽以宣不附己,欲不其子孙。都尉路平承望风旨,规欲害永。太守苟谏拥护,召以为吏,常置府中,永因数为谏陈兴复汉室,剪灭篡逆之策。谏每戒永曰:“君长几事不密,祸倚人门。”永感其言。及谏卒,自送丧归扶风,路平遂收永弟升。太守赵兴到,闻乃叹曰:“我受汉茅土,不能立节,而鲍宣死之,岂可害其子也!”敕县出升,复署永功曹。时,有矫称侍中止传舍者,兴欲谒之。永疑其诈,谏不听而出,兴遂驾往,永乃拔佩刀截马当匈,乃止,后数日,莽诏书果下捕矫称者,永由是知名。举秀才,不应。
gēng shǐ èr nián zhēng, zài qiān shàng shū pú yè, xíng dà jiàng jūn shì, chí jié jiāng bīng, ān jí hé dōng bīng zhōu shuò bù, dé zì zhì piān bì, zhé xíng jūn fǎ. yǒng zhì hé dōng, yīn jī qīng dú, dà pò zhī, gēng shǐ fēng wèi zhōng yáng hóu. yǒng suī wèi jiāng lǜ, ér chē fú bì sù, wèi dào lù suǒ shí.
更始二年征,再迁尚书仆射,行大将军事,持节将兵,安集河东、并州、朔部,得自置偏裨,辄行军法。永至河东,因击青犊,大破之,更始封为中阳侯。永虽为将率,而车服敝素,为道路所识。
shí chì méi hài gēng shǐ, sān fǔ dào jué. guāng wǔ jí wèi, qiǎn jiàn yì dài fū chǔ dà bó, chí jié zhēng yǒng yì xíng zài suǒ. yǒng yí bù cóng, nǎi shōu xì dà bó, qiǎn shǐ chí zhì cháng ān. jì zhī gēng shǐ yǐ wáng, nǎi fā sāng, chū dà bó děng, fēng shàng jiàng jūn liè hóu yìn shòu, xī bà bīng, dàn fú jīn yǔ zhū jiàng jí tóng xīn kè bǎi yú rén yì hé nèi. dì jiàn yǒng, wèn yuē:" qīng zhòng suǒ zài?" yǒng lí xí kòu tóu yuē:" chén shì gēng shǐ, bù néng lìng quán, chéng cán yǐ qí zhòng xìng fù guì, gù xī bà zhī." dì yuē:" qīng yán dà!" ér yì bù yuè. shí gōng huái wèi bá, dì wèi yǒng yuē:" wǒ gōng huái sān rì ér bīng bù xià, guān dōng wèi fú yù, kě qiě jiāng gù rén zì wǎng chéng xià pì zhī." jí bài yǒng jiàn yì dài fū. zhì huái, nǎi shuō gēng shǐ hé nèi tài shǒu, yú shì kāi chéng ér jiàng. dì dà xǐ, cì yǒng luò yáng shāng lǐ zhái, gù cí bù shòu.
时赤眉害更始,三辅道绝。光武即位,遣谏议大夫储大伯,持节征永诣行在所。永疑不从,乃收系大伯,遣使驰至长安。既知更始已亡,乃发丧,出大伯等,封上将军列侯印绶,悉罢兵,但幅巾与诸将及同心客百余人诣河内。帝见永,问曰:“卿众所在?”永离席叩头曰:“臣事更始,不能令全,诚惭以其众幸富贵,故悉罢之。”帝曰:“卿言大!”而意不悦。时攻怀未拔,帝谓永曰:“我攻怀三日而兵不下,关东畏服御,可且将故人自往城下譬之。”即拜永谏议大夫。至怀,乃说更始河内太守,于是开城而降。帝大喜,赐永洛阳商里宅,固辞不受。
shí, dǒng xiàn pí jiàng tún bīng yú lǔ, qīn hài bǎi xìng, nǎi bài yǒng wèi lǔ jùn tài shǒu. yǒng dào, jī tǎo, dà pò zhī, jiàng zhě shù qiān rén. wéi bié shuài péng fēng yú xiū pí cháng děng gè qiān yú rén, chēng" jiāng jūn", bù zhàng xià. qǐng zhī, kǒng zǐ quē lǐ wú gù jīng jí zì chú, cóng jiǎng táng zhì yú lǐ mén. yǒng yì zhī, wèi fǔ chéng jí lǔ lìng yuē:" fāng jīn wēi jí ér quē lǐ zì kāi, sī qǐ fū zǐ yù lìng tài shǒu xíng lǐ, zhù wú zhū wú dào xié?" nǎi huì rén zhòng, xiū xiāng shè zhī lǐ, qǐng fēng děng gòng huì guān shì, yù yīn cǐ qín zhī. fēng děng yì yù tú yǒng, nǎi chí niú jiǔ láo xiǎng, ér qián xié bīng qì. yǒng jué zhī, shǒu gé shā fēng děng, qín pò dǎng yǔ. dì jiā qí lüè, fēng wèi guān nèi hóu, qiān yáng zhōu mù. shí nán tǔ shàng duō kòu bào, yǒng yǐ lì rén yí shāng zhī hòu, nǎi huǎn qí xián pèi, shì zhū qiáng hèng ér zhèn fǔ qí yú, bǎi xìng ān zhī. huì zāo mǔ yōu, qù guān, xī yǐ cái chǎn yǔ gū dì zǐ.
时,董宪裨将屯兵于鲁,侵害百姓,乃拜永为鲁郡太守。永到,击讨,大破之,降者数千人。唯别帅彭丰、虞休、皮常等各千余人,称“将军”,不胀下。顷之,孔子阙里无故荆棘自除,从讲堂至于里门。永异之,谓府丞及鲁令曰:“方今危急而阙里自开,斯岂夫子欲令太守行礼,助吾诛无道邪?”乃会人众,修乡射之礼,请丰等共会观视,欲因此禽之。丰等亦欲图永,乃持牛酒劳飨,而潜挟兵器。永觉之,手格杀丰等,禽破党与。帝嘉其略,封为关内侯,迁杨州牧。时南土尚多寇暴,永以吏人痍伤之后,乃缓其衔辔,示诛强横而镇抚其余,百姓安之。会遭母忧,去官,悉以财产与孤弟子。
jiàn wǔ shí yī nián, zhēng wèi sī lì xiào wèi. dì shū fù zhào wáng liáng zūn qī guì zhòng, yǒng yǐ shì hé liáng dà bù jìng, yóu shì cháo tíng sù rán, mò bù jiè shèn. nǎi pì fú fēng bào huī wèi dōu guān cóng shì, huī yì kàng zhí bù bì qiáng yù. dì cháng yuē:" guì qī qiě yí liǎn shǒu, yǐ bì èr bào." qí jiàn dàn rú cǐ.
建武十一年,征为司隶校尉。帝叔父赵王良尊戚贵重,永以事劾良大不敬,由是朝廷肃然,莫不戒慎。乃辟扶风鲍恢为都官从事,恢亦抗直不避强御。帝常曰:“贵戚且宜敛手,以避二鲍。”其见惮如此。
yǒng xíng xiàn dào bà líng, lù jīng gēng shǐ mù, yǐn chē rù mò, cóng shì jiàn zhǐ zhī. yǒng yuē:" qīn běi miàn shì rén, níng yǒu guò mù bù bài! suī yǐ huò zuì, sī lì suǒ bù bì yě." suì xià bài, kū jǐn āi ér qù. xī zhì fú fēng, chuí niú shàng gǒu jiàn zhǒng. dì wén zhī, yì bù píng, wèn gōng qīng yuē:" fèng shǐ rú cǐ hé rú?" tài zhōng dài fū zhāng zhàn duì yuē:" rén zhě xíng zhī zōng, zhōng zhě yì zhī zhǔ yě. rén bù yí jiù, zhōng bù wàng jūn, xíng zhī gāo zhě yě." dì yì nǎi shì.
永行县到霸陵,路经更始墓,引车入陌,从事谏止之。永曰:“亲北面事人,宁有过墓不拜!虽以获罪,司隶所不避也。”遂下拜,哭尽哀而去。西至扶风,椎牛上苟谏冢。帝闻之,意不平,问公卿曰:“奉使如此何如?”太中大夫张湛对曰:“仁者行之宗,忠者义之主也。仁不遗旧,忠不忘君,行之高者也。”帝意乃释。
hòu dà sī tú hán xīn zuò shì, yǒng gù qǐng zhī bù dé, yǐ cǐ wǔ dì yì, chū wèi dōng hǎi xiàng. zuò dù tián shì bù shí, bèi zhēng, zhū jùn shǒu duō xià yù. yǒng zhì chéng gāo, zhào shū nì bài wèi yǎn zhōu mù, biàn dào zhī guān. shì shì sān nián, bìng zú. zi yù.
后大司徒韩歆坐事,永固请之不得,以此忤帝意,出为东海相。坐度田事不实,被征,诸郡守多下狱。永至成皋,诏书逆拜为兗州牧,便道之官。视事三年,病卒。子昱。
lùn yuē: bào yǒng shǒu yì yú gù zhǔ, sī kě yǐ shì xīn zhǔ yǐ. chǐ yǐ qí zhòng shòu chǒng, sī kě yǐ shòu dà chǒng yǐ. ruò nǎi yán zhī zhě suī chéng, ér wén zhī wèi pì, qǐ gǒu jìn zhī yuè, yì yǐ qíng nà, chí zhèng zhī wǔ, nán yǐ lǐ qiú hū? chéng néng shì lì yǐ xún dào, jū fāng yǐ cóng yì, jūn zǐ zhī gài yě.
论曰:鲍永守义于故主,斯可以事新主矣。耻以其众受宠,斯可以受大宠矣。若乃言之者虽诚,而闻之未譬,岂苟进之悦,易以情纳,持正之忤,难以理求乎?诚能释利以循道,居方以从义,君子之概也。
yù zì wén quán. shǎo chuán fù xué, kè shòu yú dōng píng. jiàn wǔ chū, tài háng shān zhōng yǒu jù zéi, tài shǒu dài shè wén yù bào yǒng zi, yǒu zhì lüè, nǎi jiù yè, qǐng shǔ shǒu gāo dōu cháng, yù yīng zhī, suì tǎo jī qún zéi, zhū qí qú shuài, dào lù kāi tōng, yóu shì zhī míng. hòu wèi bǐ yáng zhǎng, zhèng huà rén ài, jìng nèi qīng jìng.
昱字文泉。少传父学,客授于东平。建武初,太行山中有剧贼,太守戴涉闻昱鲍永子,有智略,乃就谒,请署守高都长,昱应之,遂讨击群贼,诛其渠帅,道路开通,由是知名。后为沘阳长,政化仁爱,境内清净。
jīng zhōu cì shǐ biǎo shàng zhī, zài qiān, zhōng yuán yuán nián, bài sī lì xiào wèi, zhào yù yì shàng shū, shǐ fēng hú jiàng xí. guāng wǔ qiǎn xiǎo huáng mén wèn yù yǒu suǒ guài bù? duì yuē:" chén wén gù shì tōng guān wén shū bù zhe xìng, yòu dāng sī tú lù bù, guài shǐ sī lì xià shū ér zhe xìng yě." dì bào yuē:" wú gù yù jīn tiān xià zhī zhōng chén zhī zǐ fù wèi sī lì yě." yù zài zhí, fèng fǎ shǒu zhèng, yǒu fù fēng. yǒng píng wǔ nián, zuò jiù huǒ chí, miǎn.
荆州刺史表上之,再迁,中元元年,拜司隶校尉,诏昱诣尚书,使封胡降檄。光武遣小黄门问昱有所怪不?对曰:“臣闻故事通官文书不著姓,又当司徒露布,怪使司隶下书而著姓也。”帝报曰:“吾故欲今天下知忠臣之子复为司隶也。”昱在职,奉法守正,有父风。永平五年,坐救火迟,免。
hòu bài rǔ nán tài shǒu. jùn duō bēi chí, suì suì jué huài, nián fèi cháng sān qiān yú wàn. yù nǎi shàng zuò fāng liáng shí xù, shuǐ cháng ráo zú, gài tián bèi duō, rén yǐ yīn fù.
后拜汝南太守。郡多陂池,岁岁决坏,年费常三千余万。昱乃上作方梁石洫,水常饶足,溉田倍多,人以殷富。
shí qī nián, dài wáng mǐn wèi sī tú, cì qián bó shí qì wéi zhàng, chú zǐ dé wèi láng. jiàn chū yuán nián, dà hàn, gǔ guì. sù zōng zhào yù wèn yuē:" hàn jì tài shèn. jiāng hé yǐ xiāo fù zāi shěng?" duì yuē:" chén wén shèng rén lǐ guó, sān nián yǒu chéng. jīn bì xià shǐ jiàn tiān wèi, xíng zhèng wèi zhe, rú yǒu shī dé, hé néng zhì yì? dàn chén qián zài rǔ nán, diǎn lǐ chǔ shì, xì zhě qiān yú rén, kǒng wèi néng jǐn dāng qí zuì. xiān dì zhào yán, dà yù yì qǐ, yuān zhě guò bàn. yòu zhū xǐ zhě gǔ ròu lí fēn, gū hún bù sì. yī rén hū jiē, wáng zhèng wèi kuī, yí yī qiè hái zhū xǐ jiā shǔ, juān chú jìn gù, xīng miè jì jué, sǐ shēng huò suǒ. rú cǐ, hé qì kě zhì." dì nà qí yán.
十七年,代王敏为司徒,赐钱帛什器帷帐,除子得为郎。建初元年,大旱,谷贵。肃宗召昱问曰:“旱既太甚。将何以消复灾眚?”对曰:“臣闻圣人理国,三年有成。今陛下始践天位,刑政未著,如有失得,何能致异?但臣前在汝南,典理楚事,系者千余人,恐未能尽当其罪。先帝诏言,大狱一起,冤者过半。又诸徙者骨肉离分,孤魂不祀。一人呼嗟,王政为亏,宜一切还诸徙家属,蠲除禁锢,兴灭继绝,死生获所。如此,和气可致。”帝纳其言。
sì nián, dài móu róng wèi tài wèi, liù nián, hōng, nián qī shí yú.
四年,代牟融为太尉,六年,薨,年七十余。
zi dé, xiū zhì jié, yǒu míng chēng, lèi guān wèi nán yáng tài shǒu. shí suì duō huāng zāi, wéi nán yáng fēng ráng. lì rén ài yuè, hào wèi shén fù. shí jùn xué jiǔ fèi, dé nǎi xiū qǐ héng shě, bèi zǔ dòu fú miǎn, xíng lǐ zòu yuè. yòu zūn xiǎng guó lǎo, yàn huì zhū rú. bǎi xìng guān zhě, mò bù quàn fú. zài zhí jiǔ nián, zhēng bài dà sī nóng, zú yú guān.
子德,修志节,有名称,累官为南阳太守。时岁多荒灾,唯南阳丰穰。吏人爱悦,号为神父。时郡学久废,德乃修起横舍,备俎豆黻冕,行礼奏乐。又尊飨国老,宴会诸儒。百姓观者,莫不劝服。在职九年,征拜大司农,卒于官。
zi áng, zì shū yǎ, yǒu xiào yì jié xíng. chū, dé bèi bìng shù nián, áng fǔ fú zuǒ yòu, yī bù huǎn dài jí chù sàng, huǐ jí sān nián, bào fù nǎi xíng fú què, suì qián yú mù cì, bù guān shí wù. jǔ xiào lián, pì gōng fǔ, lián zhēng bù zhì, zú yú jiā.
子昂,字叔雅,有孝义节行。初,德被病数年,昂俯伏左右,衣不缓带;及处丧,毁瘠三年,抱负乃行;服阕,遂潜于墓次,不关时务。举孝廉,辟公府,连征不至,卒于家。
zhì yùn zì jūn zhāng, rǔ nán xī píng rén yě. nián shí èr shī mǔ, jū sāng guò lǐ. jí zhǎng, lǐ hán shī yán shì chūn qiū, míng tiān wén lì shǔ.
郅恽字君章,汝南西平人也。年十二失母,居丧过礼。及长,理《韩诗》、《严氏春秋》,明天文历数。
wáng mǎng shí, kòu zéi qún fā, yùn nǎi yǎng zhàn xuán xiàng, tàn wèi yǒu rén yuē:" fāng jīn zhèn suì yíng huò bìng zài hàn fēn yì zhěn zhī yù, qù ér fù lái, hàn bì zài shòu mìng, fú guī yǒu dé. rú yǒu shùn tiān fā cè zhě, bì chéng dà gōng." shí zuǒ duì dài fū lù B228 sù hǎo shì, yùn shuō zhī yuē:" dāng jīn shàng tiān chuí xiàng, zhì zhě yǐ chāng, yú zhě yǐ wáng. xī yī yǐn zì yù fǔ shāng, lì gōng quán rén. yùn qiè bù xùn, gǎn xī yī yǐn zhī zōng, yìng tiān rén zhī biàn. míng fǔ tǎng bù yí nì, bǐ chéng tiān dé." B228 qí zhī, shǐ shǔ wèi lì. yùn bù yè, yuē:" xī wén wáng bá lǚ shàng yú wèi bīn, gāo zōng lǐ fù shuō yú yán zhù, huán gōng qǔ guǎn zhòng yú shè gōu, gù néng lì hóng liè, jiù yuán xūn. wèi wén shī xiāng zhòng fù, ér kě wèi lì wèi yě. fēi kuī tiān zhě bù kě yǔ tú yuǎn. jūn bù shòu jì yǐ zhòng rèn, jì yì fǔ shǒu guǒ zú ér qù ěr." suì bù shòu shǔ.
王莽时,寇贼群发,恽乃仰占玄象,叹谓友人曰:“方今镇、岁、荧惑并在汉分翼、轸之域,去而复来,汉必再受命,福归有德。如有顺天发策者,必成大功。”时左队大夫逯B228素好士,恽说之曰:“当今上天垂象,智者以昌,愚者以亡。昔伊尹自鬻辅商,立功全人。恽窃不逊,敢希伊尹之踪,应天人之变。明府傥不疑逆,俾成天德。”B228奇之,使署为吏。恽不谒,曰:“昔文王拔吕尚于渭滨,高宗礼傅说于岩筑,桓公取管仲于射钩,故能立弘烈,就元勋。未闻师相仲父,而可为吏位也。非窥天者不可与图远。君不授骥以重任,骥亦俯首裹足而去耳。”遂不受署。
xī zhì cháng ān, nǎi shàng shū wáng mǎng yuē:
西至长安,乃上书王莽曰:
chén wén tiān dì zhòng qí rén, xī qí wù, gù yùn jī héng, chuí rì yuè, hán yuán bāo yī, zhēn táo pǐn lèi, xiǎn biǎo jì shì, tú lù yù shè. hàn lì jiǔ cháng, kǒng wèi chì zhì, bù shǐ yú huò, cán rén luàn shí. zhì zhě shùn yǐ chéng dé, yú zhě nì yǐ qǔ hài, shén qì yǒu mìng, bù kě xū huò. shàng tiān chuí jiè, yù wù bì xià, lìng jiù chén wèi, zhuǎn huò wéi fú. liú shì xiǎng tiān yǒng mìng, bì xià shùn jié shèng shuāi, qǔ zhī yǐ tiān, hái zhī yǐ tiān, kě wèi zhī mìng yǐ. ruò bù zǎo tú, shì bù miǎn yú qiè wèi yě. qiě yáo shùn bù yǐ tiān xiǎn zì yǔ, gù chán tiān xià, bì xià hé tān fēi tiān xiǎn yǐ zì lèi yě? tiān wèi bì xià yán fù, chén wèi bì xià xiào zǐ. fù jiào bù kě fèi, zi jiàn bù kě jù, wéi bì xià liú shén.
臣闻天地重其人,惜其物,故运机衡,垂日月,含元包一,甄陶品类,显表纪世,图录豫设。汉历久长,孔为赤制,不使愚惑,残人乱时。智者顺以成德,愚者逆以取害,神器有命,不可虚获。上天垂戒,欲悟陛下,令就臣位,转祸为福。刘氏享天永命,陛下顺节盛衰,取之以天,还之以天,可谓知命矣。若不早图,是不免于窃位也。且尧、舜不以天显自与,故禅天下,陛下何贪非天显以自累也?天为陛下严父,臣为陛下孝子。父教不可废,子谏不可拒,惟陛下留神。
mǎng dà nù, jí shōu xì zhào yù, hé yǐ dà nì. yóu yǐ yùn jù jīng chèn, nán jí hài zhī, shǐ huáng mén jìn chén xié yùn, lìng zì gào kuáng bìng huǎng hū, bù jué suǒ yán. yùn nǎi chēn mù lì yuē:" suǒ chén jiē tiān wén shèng yì, fēi kuáng rén suǒ néng zào." suì xì xū dōng, huì shè dé chū, nǎi yǔ tóng jùn zhèng jìng nán dùn cāng wú.
莽大怒,即收系诏狱,劾以大逆。犹以恽据经谶,难即害之,使黄门近臣胁恽,令自告狂病恍忽,不觉所言。恽乃瞋目詈曰:“所陈皆天文圣意,非狂人所能造。”遂系须冬,会赦得出,乃与同郡郑敬南遁苍梧。
jiàn wǔ sān nián, yòu zhì lú jiāng, yīn yù jī nǔ jiāng jūn fù jùn dōng xùn yáng zhōu. jùn sù wén yùn míng, nǎi lǐ qǐng zhī, shàng wèi jiāng bīng cháng shǐ, shòu yǐ jūn zhèng. yùn nǎi shì zhòng yuē:" wú yǎn rén bù bèi, qióng rén yú è, bù dé duàn rén zhī tǐ, luǒ rén xíng hái, fàng yín fù nǚ." jùn jūn shì yóu fā zhǒng chén shī, lüè duó bǎi xìng. yùn jiàn jùn yuē:" xī wén wáng bù rěn lòu bái gǔ, wǔ wáng bù yǐ tiān xià yì yī rén zhī mìng, gù néng huò tiān dì zhī yīng, kè shāng rú lín zhī lǚ. jiāng jūn rú hé bù shī fǎ wén wáng, ér fàn nì tiān dì zhī jìn, duō shāng rén hài wù, nüè jí kū shī, qǔ zuì shén míng? jīn bù xiè tiān gǎi zhèng, wú yǐ quán mìng. yuàn jiāng jūn qīn lǜ shì zú, shōu shāng zàng sǐ, kū suǒ cán bào, yǐ míng fēi jiāng jūn běn yì yě." cóng zhī, bǎi xìng yuè fú, suǒ xiàng jiē xià.
建武三年,又至庐江,因遇积弩将军傅俊东徇扬州。俊素闻恽名,乃礼请之,上为将兵长史,授以军政。恽乃誓众曰:“无掩人不备,穷人于厄,不得断人支体,裸人形骸,放淫妇女。”俊军士犹发冢陈尸,掠夺百姓。恽谏俊曰:“昔文王不忍露白骨,武王不以天下易一人之命,故能获天地之应,克商如林之旅。将军如何不师法文王,而犯逆天地之禁,多伤人害物,虐及枯尸,取罪神明?今不谢天改政,无以全命。愿将军亲率士卒,收伤葬死,哭所残暴,以明非将军本意也。”从之,百姓悦服,所向皆下。
qī nián, jùn hái jīng shī, ér shàng lùn zhī. yùn chǐ yǐ jūn gōng qǔ wèi, suì cí guī xiāng lǐ. xiàn lìng bēi shēn chóng lǐ, qǐng yǐ wéi mén xià yuàn. yùn yǒu rén dǒng zi zhāng zhě, fù xiān wèi xiāng rén suǒ hài. jí zi zhāng bìng, jiāng zhōng, yùn wǎng hòu zhī. zi zhāng chuí mò, shì yùn, xū xī bù néng yán. yùn yuē:" wú zhī zi bù bēi tiān mìng, ér tòng chóu bù fù yě. zi zài, wú yōu ér bù shǒu zi wáng, wú shǒu ér bù yōu yě." zi zhāng dàn mù jī ér yǐ. yùn jí qǐ, jiāng kè zhē chóu rén, qǔ qí tóu yǐ shì zi zhāng. zi zhāng jiàn ér qì jué. yùn yīn ér yì xiàn, yǐ zhuàng zì shǒu. lìng yīng zhī chí, yùn yuē:" wèi yǒu bào chóu, lì zhī sī yě. fèng fǎ bù ā, jūn zhī yì yě. kuī jūn yǐ shēng, fēi chén jié yě." qū chū jiù yù. lìng xiǎn ér zhuī yùn, bù jí, suì zì zhì yù, lìng bá rèn zì xiàng yǐ yào yùn yuē:" zi bù cóng wǒ chū, gǎn yǐ sǐ míng xīn." yùn dé cǐ nǎi chū, yīn bìng qù.
七年,俊还京师,而上论之。恽耻以军功取位,遂辞归乡里。县令卑身崇礼,请以为门下掾。恽友人董子张者,父先为乡人所害。及子张病,将终,恽往候之。子张垂殁,视恽,歔欷不能言。恽曰:“吾知子不悲天命,而痛仇不复也。子在,吾忧而不手;子亡,吾手而不忧也。”子张但目击而已。恽即起,将客遮仇人,取其头以示子张。子张见而气绝。恽因而诣县,以状自首。令应之迟,恽曰:“为友报仇,吏之私也。奉法不阿,君之义也。亏君以生,非臣节也。”趋出就狱。令跣而追恽,不及,遂自至狱,令拔刃自向以要恽曰:“子不从我出,敢以死明心。”恽得此乃出,因病去。
jiǔ zhī, tài shǒu ōu yáng shè qǐng wèi gōng cáo. rǔ nán jiù sú, shí yuè xiǎng huì, bǎi lǐ nèi xiàn jiē jī niú jiǔ dào fǔ yàn yǐn. shí lín xiǎng lǐ qì, shè jiào yuē:" xī bù dū yóu yáo yán, tiān zī zhōng zhēn, bǐng xìng gōng fāng, cuī pò jiān xiōng, bù yán ér lǐ. jīn yǔ zhòng rú gòng lùn yán gōng, xiǎn zhī yú cháo. tài shǒu jìng jiā jué xiū, niú jiǔ yǎng dé." zhǔ bù dú jiào, hù cáo yǐn yán shòu cì. yùn yú xià zuò qiǎo rán qián yuē:" sī zhèng jǔ gōng, yǐ jūn zhī zuì, gào xiè yú tiān. àn yán zī xìng tān xié, wài fāng nèi yuán, péng dǎng gòu jiān, wǎng shàng hài rén, suǒ zài huāng luàn, yuàn tè bìng zuò. míng fǔ yǐ è wéi shàn, gǔ gōng yǐ zhí cóng qū, cǐ jì wú jūn, yòu fù wú chén, yùn gǎn zài bài fèng gōng." shè sè cán dòng, bù zhī suǒ yán. mén xià yuàn zhèng jìng jìn yuē:" jūn míng chén zhí, gōng cáo yán qiè, míng fǔ dé yě. kě wú shòu gōng zāi?" shè yì shǎo jiě, yuē:" shí shè zuì yě, jìng fèng gōng." yùn nǎi miǎn kòu xiè yuē:" xī yú shùn fǔ yáo, sì zuì xián fú, chán yán fú yōng, kǒng rèn bù xíng, gù néng zuò gǔ gōng, dì yòng yǒu gē. yùn bù zhōng, kǒng rèn shì zhāo, chái hǔ cóng zhèng, jì xiàn fěi bàng, yòu lù suǒ yán, zuì mò zhòng yān. qǐng shōu yùn yán, yǐ míng hào wù." shè yuē:" shì zhòng wú guò yě." suì bù yàn ér bà. yùn guī fǔ, chēng bìng, yán yì zì tuì.
久之,太守欧阳歙请为功曹。汝南旧俗,十月飨会,百里内县皆赍牛酒到府宴饮。时临飨礼讫,歙教曰:“西部督邮繇延,天资忠贞,禀性公方,摧破奸凶,不严而理。今与众儒共论延功,显之于朝。太守敬嘉厥休,牛酒养德。”主簿读教,户曹引延受赐。恽于下坐愀然前曰:“司正举觥,以君之罪,告谢于天。案延资性贪邪,外方内员,朋党构奸,罔上害人,所在荒乱,怨慝并作。明府以恶为善,股肱以直从曲,此既无君,又复无臣,恽敢再拜奉觥。”歙色惭动,不知所言。门下掾郑敬进曰:“君明臣直,功曹言切,明府德也。可无受觥哉?”歙意少解,曰:“实歙罪也,敬奉觥。”恽乃免寇谢曰:“昔虞舜辅尧,四罪咸服,谗言弗庸,孔任不行,故能作股肱,帝用有歌。恽不忠,孔任是昭,豺虎从政,既陷诽谤,又露所言,罪莫重焉。请收恽、延,以明好恶。”歙曰:“是重吾过也。”遂不宴而罢。恽归府,称病,延亦自退。
zhèng jìng sù yǔ yùn hòu, jiàn qí yán xǔ shè, nǎi xiāng zhāo qù, yuē:" zi tíng zhēng yáo yán, jūn yóu bù nà. yán jīn suī qù, qí shì bì hái. zhí xīn wú huì, chéng sān dài zhī dào. rán dào bù tóng zhě bù xiāng wéi móu, wú bù néng rěn jiàn zi yǒu bù róng jūn zhī wēi, hé qù zhī hū!" yùn yuē:" mèng kē yǐ qiáng qí jūn zhī suǒ bù néng wéi zhōng, liàng qí jūn zhī suǒ bù néng wéi zéi. yùn yè yǐ qiáng zhī yǐ. zhàng jūn yú cháo, jì yǒu qí zhí, ér bù sǐ zhí, zuì yě. yán tuì ér yùn yòu qù, bù kě." jìng nǎi dú yǐn yú yì yáng shān zhōng, jū shù yuè, shè guǒ fù zhào yán, yùn yú shì nǎi qù, cóng jìng zhǐ, yú diào zì yú, liú shù shí rì. yùn zhì zài cóng zhèng, jì nǎi kuì rán ér tàn, wèi jìng yuē:" tiān shēng jùn shì, yǐ wéi rén yě. niǎo shòu bù kě yǔ tóng qún, zi cóng wǒ wèi yī lǚ hū? jiāng wèi cháo xǔ, ér fù lǎo yáo shùn hū?" jìng yuē:" wú zú yǐ. chū cóng shēng bù zhòng huá yú nán yě, wèi lái guī wèi sōng zǐ, jīn xìng de quán qū shù lèi, hái fèng fén mù, jǐn xué wèn dào, suī bù cóng zhèng, shī zhī yǒu zhèng, shì yì wéi zhèng yě. wú nián mào yǐ, ān dé cóng zǐ? zi miǎn zhèng xìng mìng, wù láo shén yǐ hài shēng." yùn yú shì gào bié ér qù. jìng zì cì dōu, qīng zhì gāo shì, guāng wǔ lián zhēng bú dào.
郑敬素与恽厚,见其言许歙,乃相招去,曰:“子廷争繇延,君犹不纳。延今虽去,其势必还。直心无讳,诚三代之道。然道不同者不相为谋,吾不能忍见子有不容君之危,盍去之乎!”恽曰:“孟轲以强其君之所不能为忠,量其君之所不能为贼。恽业已强之矣。障君于朝,既有其直,而不死职,罪也。延退而恽又去,不可。”敬乃独隐于弋阳山中,居数月,歙果复召延,恽于是乃去,从敬止,渔钓自娱,留数十日。恽志在从政,既乃喟然而叹,谓敬曰:“天生俊士,以为人也。鸟兽不可与同群,子从我为伊、吕乎?将为巢、许,而父老尧、舜乎?”敬曰:“吾足矣。初从生步重华于南野,谓来归为松子,今幸得全躯树类,还奉坟墓,尽学问道,虽不从政,施之有政,是亦为政也。吾年耄矣,安得从子?子勉正性命,勿劳神以害生。”恽于是告别而去。敬字次都,清志高世,光武连征不到。
yùn suì kè jū jiāng xià jiào shòu, jùn jǔ xiào lián, wèi shàng dōng chéng mén hòu. dì cháng chū liè, chē jià yè hái, yùn jù guān bù kāi. dì lìng cóng zhě jiàn miàn yú mén jiān. yùn yuē:" huǒ míng liáo yuǎn". suì bù shòu zhào. dì nǎi huí cóng dōng zhōng mén rù. míng rì, yùn shàng shū jiàn yuē:" xī wén wáng bù gǎn pán yú yóu tián, yǐ wàn rén wéi yōu. ér bì xià yuǎn liè shān lín, yè yǐ jì zhòu, qí yú shè jì zōng miào hé? bào hǔ píng hé, wèi zhì zhī jiè, chéng xiǎo chén suǒ qiè yōu yě." shū zòu, cì bù bǎi pǐ, biǎn dōng zhōng mén hòu wèi cān fēng wèi. hòu lìng yùn shòu huáng tài zǐ hán shī, shì jiǎng diàn zhōng. jí guō huáng hòu fèi. yùn nǎi yán yú dì yuē:" chén wén fū fù zhī hǎo, fù bù néng dé zhī yú zi, kuàng chén néng dé zhī yú jūn hū? shì chén suǒ bù gǎn yán. suī rán, yuàn bì xià niàn qí kě fǒu zhī jì, wú lìng tiān xià yǒu yì shè jì ér yǐ." dì yuē:" yùn shàn shù jǐ liàng zhǔ, zhī wǒ bì bù yǒu suǒ zuǒ yòu ér qīng tiān yě." hòu jì fèi, ér tài zǐ yì bù zì ān, yùn nǎi shuō tài zǐ yuē:" jiǔ chù yí wèi, shàng wéi xiào dào, xià jìn wēi dài. xī gāo zōng míng jūn, jí fǔ xián chén, jí yǒu xiān jiè, fàng zhú xiào zǐ. chūn qiū zhī yì, mǔ yǐ zǐ guì. tài zǐ yí yīn zuǒ yòu jí zhū huáng zǐ yǐn qiān tuì shēn, fèng yǎng mǔ shì, yǐ míng shèng jiào, bù bèi suǒ shēng." tài zǐ cóng zhī, dì jìng tīng xǔ.
恽遂客居江夏教授,郡举孝廉,为上东城门候。帝尝出猎,车驾夜还,恽拒关不开。帝令从者见面于门间。恽曰:“火明辽远”。遂不受诏。帝乃回从东中门入。明日,恽上书谏曰:“昔文王不敢槃于游田,以万人惟忧。而陛下远猎山林,夜以继昼,其于社稷宗庙何?暴虎冯河,未至之戒,诚小臣所窃忧也。”书奏,赐布百匹,贬东中门候为参封尉。后令恽授皇太子《韩诗》,侍讲殿中。及郭皇后废。恽乃言于帝曰:“臣闻夫妇之好,父不能得之于子,况臣能得之于君乎?是臣所不敢言。虽然,愿陛下念其可否之计,无令天下有议社稷而已。”帝曰:“恽善恕己量主,知我必不有所左右而轻天也。”后既废,而太子意不自安,恽乃说太子曰:“久处疑位,上违孝道,下近危殆。昔高宗明君,吉甫贤臣,及有纤介,放逐孝子。《春秋》之义,母以子贵。太子宜因左右及诸皇子引愆退身,奉养母氏,以明圣教,不背所生。”太子从之,帝竟听许。
yùn zài qiān cháng shā tài shǒu. xiān shì, cháng shā yǒu xiào zǐ gǔ chū, zāo fù sāng wèi zàng, lín rén shī huǒ, chū pú fú jiù shàng, yǐ shēn gǎn huǒ, huǒ wèi zhī miè. yùn zhēn yì zhī, yǐ wéi shǒu jǔ. hòu zuò shì zuǒ zhuǎn máng zhǎng, yòu miǎn guī, bì dì jiào shòu, zhù shū bā piān. yǐ bìng zú. zi shòu.
恽再迁长沙太守。先是,长沙有孝子古初,遭父丧未葬,邻人失火,初匍匐柩上,以身扞火,火为之灭。恽甄异之,以为首举。后坐事左转芒长,又免归,避地教授,著书八篇。以病卒。子寿。
shòu zì bó xiào, shàn wén zhāng, yǐ lián néng chēng, jǔ xiào lián, shāo qiān jì zhōu cì shǐ. shí, jì bù shǔ jùn duō fēng zhū wáng. bīn kè fàng zòng, lèi bù jiǎn jié, shòu àn chá zhī, wú suǒ róng dài. nǎi shǐ bù cóng shì zhuān zhù wáng guó, yòu xǐ dū yóu shě wáng gōng wài, dòng jìng shī dé, jí shí qí yì yán shàng zòu wáng zuì jí hé fù xiāng, yú shì fān guó wèi jù, bìng wèi zūn jié. shì shì sān nián, jì tǔ sù qīng. sān qiān shàng shū lìng. cháo tíng měi yǒu yí yì, cháng dú jìn jiàn. sù zōng qí qí zhì cè, zhuó wèi jīng zhào yǐn. jùn duō qiáng háo, jiān bào bù jīn. sān fǔ sù wén shòu zài jì zhōu, jiē huái zhèn sǒng, gè xiāng jiǎn chì, mò gǎn gān fàn. shòu suī wēi yán, ér tuī chéng xià lì, jiē yuàn xiào sǐ, mò yǒu qī zhě. yǐ gōng shì miǎn. fù zhēng wèi shàng shū pú yè.
寿字伯孝,善文章,以廉能称,举孝廉,稍迁冀州刺史。时,冀部属郡多封诸王。宾客放纵,类不检节,寿案察之,无所容贷。乃使部从事专住王国,又徙督邮舍王宫外,动静失得,即时骑驿言上奏王罪及劾傅相,于是籓国畏惧,并为遵节。视事三年,冀土肃清。三迁尚书令。朝廷每有疑议,常独进见。肃宗奇其智策,擢为京兆尹。郡多强豪,奸暴不禁。三辅素闻寿在冀州,皆怀震竦,各相检敕,莫敢干犯。寿虽威严,而推诚下吏,皆愿效死,莫有欺者。以公事免。复征为尚书仆射。
shì shí, dà jiàng jūn dòu xiàn yǐ wài qī zhī chǒng, wēi qīng tiān xià. xiàn cháng shǐ mén shēng jī shū yì shòu, yǒu suǒ qǐng tuō, shòu jí sòng zhào yù. qián hòu shàng shū chén xiàn jiāo zì, yǐn wáng mǎng yǐ jiè guó jiā. shì shí, xiàn zhēng xiōng nú, hǎi nèi gōng qí yì fèi, bǎi xiàn jí qí dì dǔ jǐng bìng qǐ dì zhái, jiāo shē fēi fǎ, bǎi xìng kǔ zhī. shòu yǐ fǔ zāng kōng xū, jūn lǚ wèi xiū, suì yīn cháo huì jī cì xiàn děng, lì yīn zhèng sè, cí zhǐ shén qiè. xiàn nù, xiàn shòu yǐ mǎi gōng tián fěi bàng, xià lì dāng zhū. shì yù shǐ hé chǎng shàng shū lǐ zhī yuē:" chén wén shèng wáng pì sì mén, kāi sì cōng, yán zhí yán zhī lù, xià bù huì zhī zhào, lì gǎn jiàn zhī qí, tīng gē yáo yú lù, zhēng chén qī rén, yǐ zì jiàn zhào, kǎo zhī zhèng lǐ, wéi shī rén xīn, zhé gǎi gèng zhī, gù tiān rén bìng yīng, chuán fú wú qióng. chén fú jiàn shàng shū pú yè zhì shòu zuò yú tái shàng, yǔ zhū shàng shū lùn jī xiōng nú, yán yì guò chà, jí shàng shū qǐng mǎi gōng tián, suì xì yù kǎo hé dà bù jìng. chén yú yǐ wéi shòu jī mì jìn chén, kuāng jiù wèi zhí. ruò huái mò bù yán, qí zuì dāng zhū. jīn shòu wéi zhòng zhèng yì, yǐ ān zōng miào, qǐ qí sī xié? yòu tái gé píng shì, fēn zhēng kě fǒu, suī táng yú zhī lóng, sān dài zhī shèng, yóu wèi è è yǐ chāng, bù yǐ fěi bàng wèi zuì. qǐng mǎi gōng tián, rén qíng xì guò, kě cái yǐn rěn. shòu ruò bèi zhū, chén kǒng tiān xià yǐ wéi guó jiā héng zuì zhōng zhí, zéi shāng hé qi, wǔ nì yīn yáng. chén suǒ yǐ gǎn fàn yán wēi, bù bì yí miè, chù sǐ gǔ yán, fēi wéi shòu yě. zhōng chén jǐn jié, yǐ sǐ wèi guī. chén suī bù zhī shòu, dù qí gān xīn ān zhī. chéng bù yù shèng cháo xíng fěi bàng zhī zhū, yǐ shāng yàn yàn zhī huà, dù sè zhōng zhí, chuí jī wú qióng. chén chǎng miù yù jī mì, yán suǒ bù yí, zuì míng míng bái, dāng tián láo yù, xiān shòu jiāng pū, wàn sǐ yǒu yú." shū zòu, shòu dé jiǎn sǐ, lùn xǐ hé pǔ. wèi xíng, zì shā, jiā shǔ dé guī xiāng lǐ.
是时,大将军窦宪以外戚之宠,威倾天下。宪尝使门生赍书诣寿,有所请托,寿即送诏狱。前后上书陈宪骄恣,引王莽以诫国家。是时,宪征匈奴,海内供其役费,百宪及其弟笃、景并起第宅,骄奢非法,百姓苦之。寿以府臧空虚,军旅未休,遂因朝会讥刺宪等,厉音正色,辞旨甚切。宪怒,陷寿以买公田诽谤,下吏当诛。侍御史何敞上疏理之曰:“臣闻圣王辟四门,开四聪,延直言之路,下不讳之诏,立敢谏之旗,听歌谣于路,争臣七人,以自鉴照,考知政理,违失人心,辄改更之,故天人并应,传福无穷。臣伏见尚书仆射郅寿坐于台上,与诸尚书论击匈奴,言议过差,及上书请买公田,遂系狱考劾大不敬。臣愚以为寿机密近臣,匡救为职。若怀默不言,其罪当诛。今寿违众正议,以安宗庙,岂其私邪?又台阁平事,分争可否,虽唐、虞之隆,三代之盛,犹谓谔谔以昌,不以诽谤为罪。请买公田,人情细过,可裁隐忍。寿若被诛,臣恐天下以为国家横罪忠直,贼伤和气,忤逆阴阳。臣所以敢犯严威,不避夷灭,触死瞽言,非为寿也。忠臣尽节,以死为归。臣虽不知寿,度其甘心安之。诚不欲圣朝行诽谤之诛,以伤晏晏之化,杜塞忠直,垂讥无穷。臣敞谬豫机密,言所不宜,罪名明白,当填牢狱,先寿僵仆,万死有余。”书奏,寿得减死,论徙合浦。未行,自杀,家属得归乡里。
zàn yuē: bào yǒng shěn yín, wǎn nǎi guī zhèng. zhì dá yì quán, xiān hào hòu qìng. shēn tú duì cè, zhì yùn shàng shū. yǒu dào suī zhí, wú dào bù yú.
赞曰:鲍永沈吟,晚乃归正。志达义全,先号后庆。申屠对策,郅恽上书。有道虽直,无道不愚。