strong biàn jiāng dì liù strong
辨將第六
guó jiā xíng shī shòu lǜ, shēng shā zhī bǐng, dà jiāng suǒ zhǔ. jiāng zhě, guó zhī fù xīn, sān jūn zhī sī mìng yě. kě bù shèn yú xuǎn hū? gǒu yù mìng jiāng, yù yǐ jīng chéng biàn qí kě fǒu zhě yǒu sì: yī yuē mào, èr yuē yán yǔ, sān yuē jǔ dòng, sì yuē xíng shì. qí yī yuē mào. fán méi shàng shuāng gǔ héng qǐ ér lóng jiōng yòu zhě, yǔ yán ér bù chún zhě, mù fǎn yǎng shì zhě, fāng zuò nèi duō xū jīng zhě, xíng ér chēng hū bì zhào hòu zhě, mù jīng duō bái ér yǒu chì yàn zhān shì bù duān zhě, cǐ liù zhě rén yǒu qí yī, sī rén cháng yùn bù chén zhī xīn, bù kě shǐ zhī yě. fēng xià ruì shàng, shén qì ān xiáng zhě, zhòng dé ér shàn ān zhòng rén yě mù hēi duō bái shǎo, diǎn jīng shēn ér shén qì yǔ xíng xiāng fù zhě, jī dù chén hòu, bù kě yǐ zhà dòng rén yě mù jīng yíng lǎng, wǔ yuè xiāng zhào, yàn hàn hǔ yí zhě, xīn jī jí sù yǒng ér yǒu duàn rén yě guī bèi hǔ yì diǎn jīng shēn ér lǎng chè zhě, wèi shì chén yì ér yǒu móu, bù kě yǐ míng lì yòu rén yě méi mù zhān shì xiáng dì ér shén gǔ sǒng qiào zhě, xióng zhuàng yǒu zhì lǜ rén yě. shì wǔ zhě rén yǒu qí yī, kě shǐ zhī yě. zhì ruò shén qì zhòng zhuó, gǔ xiāng bù zhèng, tóu báo ér qiǎn, jǐng dà fù xì, mù jīng hūn méng, diǎn jīng jìn shàng, shì gù bù zhèng, cǐ jiē zhì qì qiǎn liè zhì shí yōng bǐ rén yě. qí èr yuē yán yǔ. rén yǒu yán sì ér mù hài shì zhě, xīn huái yì tú yě yán zhī wàn ér bù jìng zhě, xīn yǒu yǐn yě jīn dà rén shàn wéi kǒng bù zhì zhě, dǎng rén yě yán cuò zōng ér wú suǒ guī zhě, xīn zào jìng yě fāng yán ér tā shì zhě, xīn bù chéng yě yán bēi ér sè xià zhě, xīn yǒu suǒ qū yě fāng yán pín sì gù zhě, qí cí wàng yě yán rén zhī duǎn ér shì bù dìng zhě, wū wǎng rén yě yán duō yǐ sī shì wèi yōu zhě, gù qī zǐ zhī rén yě yán dà ér lǐ bù jīng zhě, qí xué xū yě sè yuè ér xú xú shùn rén yì zhě, nìng mèi rén yě jīn jǐ shàn ér chì rén bù shàn zhě, jué qiáng rén yě yán yù fā ér què suō zhě, hán xù rén yě yán wú gōng sī bì jí lì zhě, tān rén yě sè bēi ér yán duō chǎn zhě, zhì xià liè rén yě shì qū ér yán zhí, qì bèi ér yán shùn, bǐ ér yán dà, shì bù xiáng ér qiáng néng, lǐ jiǎo ér qiáng zhèng, cǐ jiē jiān zhà rén yě. shì shí yǒu liù zhě rén yǒu qí yī, bù kě shǐ yě. yán dà ér yì jīng zhì zhě, yǒu shí dù rén yě yán xī ér chū bì zhōng zhě, zhì jié rén yě yán dòng ér bì jí guó jiā zhě, zhōng xiào rén yě yán fèn ér bù yū zhě, zhuàng zhí rén yě cí guǎ ér yì kěn zhě, gōng zhèng rén yě yán duō jí jūn lì zhī sī zhě, shàn fǔ xù rén yě yán jí zhèn dí xǐ dòng sè zhě, hǎo yǒng rén yě yán jí xì wēi ér néng pōu xī shì fēi zhě, yǒu zhì rén yě yán yū kuò ér zú jìn yú lǐ zhě, shí shēn jiàn yuǎn rén yě yán shǎo ér shì xiáng zhě, dà dù rén yě yǔ qì hé ér shén sè xiàng chēng zhě, shàn nà zhòng rén yě yán xú xú ér shì bèi zhě, xìng huǎn ér yǒu dé rén yě yán sù ér shì dāng, xìng jí ér bù bào, yǒu shí rén yě. shì shí sān zhě rén yǒu qí yī, jiē kě shǐ zhī yě. qí sān yuē jǔ dòng. xíng yǒu láng gù zhě, xíng yǔ zuò hū rú jīng kǒng zhě, fēi shí yán yǔ ér shǒu zú fēn ná zhě, fāng shí ér bù jué qì shi zhù zhě, fāng zuò ér shǒu piān kǒu mù zhé xié dòng zhě, xíng ér wéi kǒng yǒu rén zhú zhě, yù zuò ér pín sì gù rú yǒu suǒ hài zhě, fāng yán bó qì shàng téng shén sè zì dé zhě, dài xià duō bēi gōng ér bù shí zhě, guān shì jué yǐ rú bù zhī ér mù tā shì zhě, shì shí zhě yǒu qí yī, cǐ jiē xīn bù chéng shí, duō xù yì tú rén yě, bù kě shǐ zhī yě. xíng yù rú dà hé, zú dòng ér shēn bù yáo yě zuò yù rú shān yuè, xíng shén jù dìng yě wò yù rú fù zhōu, shén qì ān xiáng yě. cǐ jiē zhì dù shēn chén dà jié chóng dé rén yě. shì sān zhě rén yǒu qí yī, kě shǐ zhī yě. qí sì yuē xíng shì. yǒu rén xíng shì xiān jǐ hòu rén zhě, hǎo sī rén yě shì fán duō ér yòng shì bù dāng zhě, wú zhì rén yě zuò shì bù jí yú yòng zhě, wú yì rén yě zuò shì yǒu shǒu wú wěi zhě, wěi rén yě xiān jí ér hòu màn zhě, zú zhòng yōng rén yě shì bù qiú xiáng ér zhé wèi zhě, cū shū rén yě qiǎo miào ér wú bì jí yòng zhě, fú yàn rén yě suǒ cuò shě lǔ dùn ér bù shì yòng zhě, yú rén yě lì hài zhāng zhāng ér bù néng xī zhī zhě, wú shí rén yě lín shì ér jù zhě, nuò ruò rén yě jìn tuì bù jué zhě, wú duàn rén yě jì yī ér wàng èr zhě, shén mèi rén yě shì xū ér gòu jià guǎng dà, yǐ shàn wèi è yǐ è wèi shàn zhě, jiān rén yě shàn hòu rén zhī yán sè, suí suǒ yù ér yán zhě, nìng rén yě. shì shí sì zhě rén yǒu qí yī, bù kě shǐ zhī yě. yǒu shì jiǎn ér yòng dāng zhě, yǒu xǐ nù zhī shì bù lù yú sè zhě, lín dà shì ér shén qì zì ruò zhě, cǐ wèi shén yǒu yú rén yě. yǒu wēi ér bù qì, dà ér bù fán zhě xiōng shì bù jù, měi shì bù xǐ zhě shì yǒu zhòng huò ér dú duàn zhī zhě shì yǒu zhòng wēi ér dú ān zhī zhě shì yǒu nán dòng ér dú dòng zhī zhě shì yǒu nán ān ér néng ān zhī zhě, cǐ wèi zhì yǒu yú rén yě. shì shí zhě rén yǒu qí yī, jiē kě shǐ zhī yě. shì yǐ zhī mào yě zhě, shén zhī jù yě yán yǔ yě zhě, shén zhī fā yě jǔ dòng yě zhě, shén zhī yòng yě xíng shì yě zhě, shén zhī běn yě. chá qí shén, zé jǐn qí wèi rén zhī dào yě dà yǐ. kuàng guó zhī mìng jiāng, kě bù shěn yú cǐ hū?
國家行師授律,生殺之柄,大將所主。將者,國之腹心,三軍之司命也。可不慎於選乎?苟欲命將,預以精誠辨其可否者有四:一曰貌,二曰言語,三曰舉動,四曰行事。其一曰貌。凡眉上雙骨橫起而隆《冂又》者,語言而不純者,目反仰視者,方坐內多虛驚者,行而瞠乎必照後者,目睛多白而有赤焰、瞻視不端者,此六者人有其一,斯人常蘊不臣之心,不可使之也。豐下銳上,神氣安詳者,重德而善安眾人也;目黑多白少,點睛深而神氣與形相副者,機度沉厚,不可以詐動人也;目睛熒朗,五嶽相照,燕頷虎頤者,心機疾速、勇而有斷人也;龜背虎臆點睛深而朗徹者,為事沉毅而有謀,不可以名利誘人也;眉目瞻視詳諦而神骨聳峭者,雄壯有智慮人也。是五者人有其一,可使之也。至若神氣重濁,骨相不正,頭薄而淺,頸大腹細,目睛昏瞢,點睛近上,視顧不正,此皆志氣淺劣、智識庸鄙人也。其二曰言語。人有言肆而目駭視者,心懷異圖也;言枝蔓而不徑者,心有隱也;矜大人善唯恐不至者,黨人也;言錯綜而無所歸者,心躁競也;方言而他視者,心不誠也;言卑而色下者,心有所屈也;方言頻四顧者,其辭妄也;言人之短而視不定者,誣罔人也;言多以私事為憂者,顧妻子之人也;言大而理不精者,其學虛也;色悅而徐徐順人意者,佞媚人也;矜己善而斥人不善者,崛強人也;言欲發而卻縮者,含蓄人也;言無公私必及利者,貪人也;色卑而言多諂者,志下劣人也;事曲而言直,氣悖而言順,鄙而言大,事不詳而強能,理矯而強正,此皆奸詐人也。是十有六者人有其一,不可使也。言大而意精至者,有識度人也;言希而出必中者,志節人也;言動而必及國家者,忠孝人也;言奮而不迂者,壯直人也;辭寡而意懇者,公正人也;言多及軍吏之私者,善拊恤人也;言及陣敵喜動色者,好勇人也;言及細微而能剖析是非者,有智人也;言迂闊而卒近於理者,識深見遠人也;言少而事詳者,大度人也;語氣和而神色相稱者,善納眾人也;言徐徐而事備者,性緩而有德人也;言速而事當,性急而不暴,有識人也。是十三者人有其一,皆可使之也。其三曰舉動。行有狼顧者,行與坐忽如驚恐者,非時言語而手足紛拿者,方食而不覺棄匙箸者,方坐而首偏口目輒斜動者,行而唯恐有人逐者,欲坐而頻四顧如有所駭者,方言勃氣上騰神色自得者,待下多卑恭而不實者,觀事覺已如不知而目它視者,是十者有其一,此皆心不誠實,多蓄異圖人也,不可使之也。行欲如大輅,足動而身不搖也;坐欲如山嶽,形神俱定也;臥欲如覆舟,神氣安詳也。此皆智度深沉、大節崇德人也。是三者人有其一,可使之也。其四曰行事。有人行事先己後人者,好私人也;事繁多而用事不當者,無智人也;作事不急於用者,無益人也;作事有首無尾者,偽人也;先急而後慢者,卒眾庸人也;事不求詳而輒為者,粗疏人也;巧妙而無裨急用者,浮艷人也;所措舍魯鈍而不適用者,愚人也;利害章章而不能析之者,無識人也;臨事而懼者,懦弱人也;進退不決者,無斷人也;記一而忘二者,神昧人也;事虛而構架廣大,以善為惡、以惡為善者,奸人也;善候人之顏色,隨所欲而言者,佞人也。是十四者人有其一,不可使之也。有事簡而用當者,有喜怒之事不露於色者,臨大事而神氣自若者,此謂神有餘人也。有微而不棄,大而不煩者;凶事不懼,美事不喜者;事有眾惑而獨斷之者;事有眾危而獨安之者;事有難動而獨動之者;事有難安而能安之者,此謂志有餘人也。是十者人有其一,皆可使之也。是以知貌也者,神之聚也;言語也者,神之發也;舉動也者,神之用也;行事也者,神之本也。察其神,則盡其為人之道也大矣。況國之命將,可不審於此乎?
strong lùn jiāng dì qī strong
論將第七
wàn jī lùn yuē: suī yǒu bǎi wàn zhī shī, shì tūn dí zài jiāng zhě, shì jiāng yě. fū jǔ guó zhī lì qì yǐ shòu zhī, gǒu fēi qí rén, shì qīng tiān xià. jiāng hé yǐ wèi? wèi xiǎo dà zhě gè yǒu sì yān. bā zhě jiē wú, hé zú yǐ wèi zhī jiāng hū? qí dà zhě: yī yuē tiān jiāng, èr yuē dì jiāng, sān yuē rén jiāng, sì yuē shén jiāng qí xiǎo zhě: yī yuē wēi jiāng, èr yuē qiáng jiāng, sān yuē měng jiāng, sì yuē liáng jiāng. fán xìng shī jǔ zhòng liè yíng jié zhèn, shì jīng qí zhī dòng, shěn jīn gǔ zhī shēng, kuí rì dù shí, yǐ jué jí xiōng suí wǔ xíng yùn zhuǎn, yīng shén wèi chū rén, yǐ biàn yòng bīng, dí rén bù cè qí suǒ lái, yǐ shén yòng bīng, wǒ shī bù zhī qí suǒ wèi dòng yǒu dù, jìng yǒu fāng, shèng fù zài hu xiān jiàn, chí tiān dì guǐ shén zhī xīn yǐ ān shì zhòng: cǐ zhī wèi tiān jiāng zhě yě. suǒ zhì zhī jìng, xiáng chá dì lǐ yī zuò lì, shān zé yuǎn jìn guǎng xiá xiǎn yì lín sǒu zhī hòu bó xī jiàn zhī shēn qiǎn, ruò shì zhū zhǎng zhàn zhèn zhī shí, qián hòu wú zǔ, zuǒ yòu wú zhì, bù qí shǐ qí wǎng lái, gē jǐ yè qí suǒ yòng, zhǐ huī jìn tuì jiē shùn qí qíng, rén mǎ wú bī sāi zhī kùn, gōng shǒu huò chǔ xù zhī lì, zhèn yě dé shuǐ cǎo zhī ráo, shǐ rén mǎ wú jī kě zhī sè, xiàn sǐ dì ér néng shēng, gōng wáng dì ér néng cún, nì dì ér shùn yòng zhī, shùn dì ér nì yòng zhī, bù zé xiǎn yì jiē néng ān ér hòu dòng, dòng ér jué shèng zhě: cǐ zhī wèi dì jiāng zhě yě. yòu ruò lián yú cái, jié yú sè, shū yú jiǔ, chí shēn yǐ lǐ yī zuò gōng, fèng shàng yǐ zhōng, yōu lè yǔ shì zú tóng, huò dí zhī huò lù ér bù xù, dé dí zhī fù nǚ ér bù liú, nà móu ér néng róng, yí ér néng duàn, yǒng ér bù líng wù, rén ér bù sàng fǎ, nì yī zuò yuán qí xiǎo zuì, jué qí dà guò fàn lìng zhě bù huì qí qīn, yǒu gōng zhě bù jì qí chóu, lǎo zhě fú zhī, ruò zhě fǔ yī zuò xù zhī, jù yī zuò jīng zhě níng zhī, yōu zhě lè zhī, sòng zhě jué zhī, làn zhě xiáng zhī, zéi zhě píng zhī, qiáng zhě yì zhī, nuò zhě yǐn zhī, yǒng zhě shǐ zhī, héng zhě shā zhī, fú zhě yuán zhī, shī zhě fú zhī, wáng zhě zhú zhī, lái zhě jué zhī, bào zhě cuò zhī, zhì zhě nì yī zuò yí zhī, chán zhě yuǎn zhī dé wǒ chéng bù gōng, de dì bù zhuān dí qiǎn yǐ dài biàn, dí guǐ yǐ shùn huì, nì shì zé guān, shùn shì zé gōng, cǐ zhī wèi rén jiāng zhě yě. yòu ruò yǐ tiān wèi biǎo, yǐ dì wèi lǐ, yǐ rén wèi yòng, jǔ sān jiāng ér jiān zhī, cǐ zhī wèi shén jiāng zhě yě. xíng shī zhī shí, wú shī tiān shí, wú shī dì lì, wú shī qí rén, wú yǒu yǒng qiè, wén dí ér jí xíng, xīn wú yí lǜ fàn lìng zhě zuì wú dà xiǎo, bì shéng yǐ xíng, dí wén zhī jí wèi yī zuò jiàng, dāng zhī jí pò, cǐ zhī wèi qiáng jiāng zhě yě. shī wú duō shǎo, dí wú qiáng ruò, sān jūn shùn lìng, ruò bì shǐ zhǐ wǎng fù wàn biàn, chū qí dí bù yì, jǔ dòng rú shén, pǐ mǎ dān jiàn, cuī fēng xiān rén, shǐ dí rén shī cuò jù ér yuǎn dùn, cǐ zhī wèi měng jiāng zhě yě. fū néng yǐ wēi wèi biǎo, yǐ měng wèi lǐ, yǐ qiáng jū zhōng, jiān sān jiāng ér yǒu zhī, cǐ zhī wèi liáng jiāng zhě yě. guó zhī rèn jiāng yě, dé tiān jiāng, kě yǐ dāng wéi tiān zhī dí de dì jiāng, kě yǐ dāng nì dì zhī dí dé rén jiāng, kě yǐ dāng bèi rén zhī dí de shén jiāng, kě yǐ dāng tiān xià zhī dí, jǔ wú yí suàn yǐ. wēi jiāng kě fù tiān jiāng shàng néng shùn tiān, xià zhuàng wēi wǔ, suǒ yí fù yě, qiáng jiāng kě fù dì jiāng shàng míng dì lì, xià zhī jìn tuì, suǒ yí fù yě, měng jiāng kě fù rén jiāng shàng míng rén xīn lì hài, xià yǐ jīng gǎn yù dí, suǒ yí fù yě, liáng jiāng kě bǎo sì fāng. yuē: suī yǒu mǐn jié zhī yòng, rán jiē bù kě yǐ dú yòng yān. rú shì zhě, jiāng zhī tǐ yě.
《萬機論》曰:雖有百萬之師,恃吞敵在將者,恃將也。夫舉國之利器以授之,苟非其人,是輕天下。將何以為?謂小大者各有四焉。八者皆無,何足以謂之將乎?其大者:一曰天將,二曰地將,三曰人將,四曰神將;其小者:一曰威將,二曰強將,三曰猛將,四曰良將。凡興師舉眾列營結陣,視旌旗之動,審金鼓之聲,揆日度時,以決吉凶;隨五行運轉,應神位出人,以變用兵,敵人不測其所來,以神用兵,我師不知其所為;動有度,靜有方,勝負在乎先見,持天地鬼神之心以安士眾:此之謂天將者也。所至之境,詳察地理(一作利),山澤遠近、廣狹險易、林藪之厚薄、溪澗之深淺,若視諸掌;戰陣之時,前後無阻,左右無滯,步騎使其往來,戈戟葉其所用,指揮進退皆順其情,人馬無逼塞之困,攻守獲儲蓄之利,振野得水草之饒,使人馬無饑渴之色,陷死地而能生,攻亡地而能存,逆地而順用之,順地而逆用之,不擇險易皆能安而後動,動而決勝者:此之謂地將者也。又若廉於財,節於色,疏於酒,持身以禮(一作公),奉上以忠,憂樂與士卒同,獲敵之貨賂而不蓄,得敵之婦女而不留,納謀而能容,疑而能斷,勇而不陵物,仁而不喪法,匿(一作原)其小罪,決其大過;犯令者不諱其親,有功者不忌其仇,老者扶之,弱者撫(一作恤)之,懼(一作驚)者寧之,憂者樂之,訟者決之,濫者詳之,賊者平之,強者抑之,懦者隱之,勇者使之,橫者殺之,服者原之,失者扶之,亡者逐之,來者爵之,暴者挫之,智者昵(一作眙)之,讒者遠之;得我城不攻,得地不專;敵淺以待變,敵詭以順會,逆勢則觀,順勢則攻,此之謂人將者也。又若以天為表,以地為里,以人為用,舉三將而兼之,此之謂神將者也。行師之時,無失天時,無失地利,無失其人,無有勇怯,聞敵而即行,心無疑慮;犯令者罪無大小,必繩以刑,敵聞之即畏(一作降),當之即破,此之謂強將者也。師無多少,敵無強弱,三軍順令,若臂使指;往復萬變,出其敵不意,舉動如神,匹馬單劍,摧鋒先人,使敵人失措懼而遠盾,此之謂猛將者也。夫能以威為表,以猛為里,以強居中,兼三將而有之,此之謂良將者也。國之任將也,得天將,可以當違天之敵;得地將,可以當逆地之敵;得人將,可以當悖人之敵;得神將,可以當天下之敵,舉無遺算矣。威將可附天將(上能順天,下壯威武,所宜附也),強將可附地將(上明地利,下知進退,所宜附也),猛將可附人將(上明人心利害,下以精敢禦敵,所宜附也),良將可保四方。曰:雖有敏捷之用,然皆不可以獨用焉。如是者,將之體也。
strong chū jiāng dì bā strong
出將第八
wáng zhě jì shěn dìng dà chén zhī kě fǒu yǐ jiāng zhī, yú shì jū zhèng diàn zhào zhī, yuē: jīn mǒu dì bù chén, yuàn fán jiāng jūn yīng zhī, shè jì ān wēi, yì zài jiāng jūn. nǎi shǐ dà shǐ shì zé jí rì, shòu zhī fǔ yuè. wáng rù dà miào, xī miàn ér lì, wáng cāo yuè chí qí shǒu, shòu zhī bǐng, yuē: cóng shì yǐ shàng zhì tiān zhě, jiāng jūn zhì zhī. fù cāo qí bǐng, shòu zhī yǐ rèn, yuē: cóng shì yǐ xià zhì dì zhě, jiāng jūn zhì zhī. jiāng jì shòu mìng, bài ér bào yuē: chén wén guó bù kě yǐ cóng wài lǐ, jūn bù kě yǐ cóng zhōng yù, èr xīn bù kě yǐ gòng jì, yí xīn bù kě yǐ yīng dí. chén jì shòu mìng, zhuān fǔ yuè zhī wēi, chén bù gǎn shēng hái. nǎi cí ér xíng, záo xiōng mén ér chū. shì yǐ jiāng zhī xíng yě, bù wèn qī zǐ, shì qí zhōng yú guó jūn zhī mìng jiāng, bù gǎn qīng qí lǐ, shì qí chóng yú yòng. jiāng zhī yú wài yě, jūn mìng yǒu suǒ bù shòu, wéi zhú biàn lì guó jiā shì wù. qí yú jǐ yě jié, qí yú rén yě zhì. shì gù jiāng jù jiàn zé yīng xióng sàn, cè bù cóng zé móu zhě qù shàn è děng zé xián yú hùn, shǎng fá luàn zé gāng jì sàn duō xǐ zé bù wēi, duō nù zé rén xīn lí, duō yán zé jī xiè, duō hǎo zé zhì huò kuān zé zhòng xiè, bào zé zhòng yuàn jiāng zhuān quán zé xià guī jiù, jiāng zì shàn zé xià wú gōng, jiāng nà chán zé zhèng rén lí, jiāng hǎo lù zé shì zú dào, jiāng nèi gù zé shì zú yín. biǎn shēng huī sè, suǒ yǐ zì jié bì xián yuǎn yí, suǒ yǐ zì chí chén jī yuǎn lǜ, suǒ yǐ bù shī wěi shí shùn biàn, suǒ yǐ dǎi gōng shù wù dǔ xíng, suǒ yǐ guī ài nì shàn chì chán, suǒ yǐ lái yuǎn xiān dù hòu zuò, suǒ yǐ yīng zú xiān xìn hòu yán, suǒ yǐ fú xià xìn shǎng bì fá, suǒ yǐ zhèng rén míng jīn jiàn gǔ, suǒ yǐ zhào zhòng bēi sè guì rén, suǒ yǐ bǎo zhōng qù sī xún gōng, suǒ yǐ cún guó. qí shén yù zhèng, qí xíng yù duān, dòng yù rú fēng qǔ qí shùn jiàn yě, zhǐ yù rú shān, dòu yù rú léi diàn, jī yù rú guǐ shén, sī yù rú zhào yǐng, lìng yù rú xuě shuāng qǔ qí bì shā yě. gǒu yǒu cǐ zhě, kě yǐ dāng guó zhī dà mìng yǐ.
王者既審定大臣之可否以將之,於是居正殿召之,曰:「今某地不臣,願煩將軍應之,社稷安危,亦在將軍。」乃使大史氏擇吉日,授之斧鉞。王入大廟,西面而立,王操鉞持其首,授之柄,曰:「從是以上至天者,將軍制之。」復操其柄,授之以刃,曰:「從是以下至地者,將軍制之。」將既受命,拜而報曰:「臣聞國不可以從外理,軍不可以從中御,二心不可以共濟,疑心不可以應敵。臣既受命,專斧鉞之威,臣不敢生還。」乃辭而行,鑿凶門而出。是以將之行也,不問妻子,示其忠於國;君之命將,不敢輕其禮,示其崇於用。將之於外也,君命有所不受,唯逐便利國家是務。其於己也潔,其於人也至。是故將拒諫則英雄散,策不從則謀者去;善惡等則賢愚混,賞罰亂則綱紀散;多喜則不威,多怒則人心離,多言則機泄,多好則智惑;寬則眾懈,暴則眾怨;將專權則下歸咎,將自善則下無功,將納讒則正人離,將好賂則士卒盜,將內顧則士卒淫。貶聲揮色,所以自潔;避嫌遠疑,所以自持;沉機遠慮,所以不失;委時順變,所以逮功;恕物篤行,所以歸愛;昵善斥讒,所以來遠;先度後作,所以應卒;先信後言,所以伏下;信賞必罰,所以正人;明今鑑古,所以照眾;卑色貴人,所以保終;去私循公,所以存國。其神欲正,其形欲端,動欲如風(取其順健也),止欲如山,斗欲如雷電,機欲如鬼神,思欲如照影,令欲如雪霜(取其必殺也)。苟有此者,可以當國之大命矣。
strong jūn lìng dì jiǔ strong
軍令第九
dà jiāng jì shòu mìng, zǒng zhuān zhēng zhī bǐng, kào shī yú yě, bì ér xià lìng yān, bù cóng lìng zhě bì shā zhī. fū wén gǔ bù jìn, wén jīn bù zhǐ, qí jǔ bù qǐ, qí dī bù fú, cǐ wèi bèi jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. hū míng bù yīng, zhào zhī yī zuò yǐn bú dào, wǎng fù qiān qī, dòng guāi shī lǜ, cǐ wèi màn jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. yè chuán diāo dǒu, dài ér bù zhèn, gèng chóu guāi dù, shēng hào bù míng, cǐ wèi xiè jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. duō chū nù yán, yuàn qí bù shǎng, zhǔ jiāng suǒ yòng, jué qiáng nán zhì, cǐ wèi héng jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. yáng shēng xiào yǔ, ruò wú qí shàng, jìn yuē bù zhǐ, cǐ wèi qīng jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. suǒ xué qì xiè, gōng nǔ jué xián, jiàn wú yǔ xuàn, jiàn jǐ sè dùn, qí dào diāo bì, cǐ wèi qī jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. yāo yán guǐ cí, zhuàn zào guǐ shén, tuō píng mèng mèi, yǐ liú yán xié shuō kǒng huò lì shì, cǐ wèi yāo jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. jiān shé lì zuǐ, dòu shì zǎn fēi, zǎn yuàn lì shì, lìng qí bù xié, cǐ wèi bàng jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. suǒ dào zhī dì, líng wǔ qí mín, bī qí fù nǚ, cǐ wèi jiān jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. qiè rén cái huò, yǐ wèi jǐ lì duó rén shǒu jí, yǐ wèi jǐ gōng, cǐ wèi dào jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. jiāng jūn jù móu, bī zhàng shǔ yuán, qiè tīng qí shì, cǐ wèi tàn jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. huò wén suǒ móu jí jūn zhōng hào lìng, yáng shēng yú wài, shǐ dí wén zhī, cǐ wèi bèi jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. shǐ yòng zhī shí, jié shé bù yīng, dī méi fǔ shǒu ér yǒu nán sè, cǐ wèi hěn yī zuò hèn jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. chū yuè háng wǔ, zhēng xiān luàn hòu, yán yǔ xuān huá, bù xún jìn lìng, cǐ wèi luàn jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. tuō shāng guǐ bìng, yǐ bì jiān nán, fú shāng yú sǐ, yīn ér dùn yuǎn, cǐ wèi zhà jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. zhǔ zhǎng cái bó gěi shǎng zhī jì, ā sī suǒ qīn, shǐ lì shì jié yuàn, cǐ wèi dǎng jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. guān kòu bù shěn, tàn kòu bù xiáng, dào ér yán bú dào, bú dào ér yán dào, duō yán ér shǎo, shǎo yán ér duō, cǐ wèi wù jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. yíng lěi zhī jiān, jì fēi kào shè, wú gù yǐn jiǔ, cǐ wèi kuáng jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. cǐ lìng jì lì, lì shì yǒu fàn zhī zhě, dāng zhǎn duàn zhī shí, dà jiāng yǐ wèn, zhū jiāng yuē zuì dāng zhǎn, suì lìng lì shì fú yú wài zhǎn zhī. zhǎn duàn zhī hòu, shǐ chuán lìng gào zhū lì shì yuē: mǒu rén fàn mǒu zuì, shì yǔ zhū jiāng yì dāng zhǎn. yǐ chù duàn qì, gōng děng yí guān cǐ yǐ zì jiè. shì dà jiāng yǐ lǐ xíng fá, shǐ shì zú wú yuān sǐ, zhòng yǒu wèi xīn yǐ. gù jūn fǎ zhě, jiāng zhī dà bǐng yě, kě bù zhòng hū! shì yǐ lǚ méng tì qì ér zhǎn xiāng rén, ráng jū lì biǎo ér zhū zhuāng jiǎ. cǐ jiē xiān zūn fǎ lìng, hòu shōu gōng míng zhě yě.
大將既受命,總專征之柄,犒師於野,畢而下令焉,不從令者必殺之。夫聞鼓不進,聞金不止,旗舉不起,旗低不伏,此謂悖軍。如是者斬之。呼名不應,召之(一作引)不到,往復愆期,動乖師律,此謂慢軍。如是者斬之。夜傳刁斗,怠而不振,更籌乖度,聲號不明,此謂懈軍。如是者斬之。多出怒言,怨其不賞,主將所用,崛強難治,此謂橫軍。如是者斬之。揚聲笑語,若無其上,禁約不止,此謂輕軍。如是者斬之。所學器械,弓弩絕弦,箭無羽鏇,劍戟澀鈍,旗纛凋敝,此謂欺軍。如是者斬之。妖言詭辭,撰造鬼神,托憑夢寐,以流言邪說恐惑吏士,此謂妖軍。如是者斬之。奸舌利嘴,斗是攢非,攢怨吏士,令其不協,此謂謗軍。如是者斬之。所到之地,陵侮其民,逼其婦女,此謂奸軍。如是者斬之。竊人財貨,以為己利;奪人首級,以為己功,此謂盜軍。如是者斬之。將軍聚謀,逼帳屬垣,竊聽其事,此謂探軍。如是者斬之。或聞所謀及軍中號令,揚聲於外,使敵聞知,此謂背軍。如是者斬之。使用之時,結舌不應,低眉俯首而有難色,此謂狠(一作恨)軍。如是者斬之。出越行伍,爭先亂後,言語喧譁,不馴禁令,此謂亂軍。如是者斬之。托傷詭病,以避艱難,扶傷舁死,因而遁遠,此謂詐軍。如是者斬之。主掌財帛給賞之際,阿私所親,使吏士結怨,此謂黨軍。如是者斬之。觀寇不審,探寇不詳,到而言不到,不到而言到,多言而少,少言而多,此謂誤軍。如是者斬之。營壘之間,既非犒設,無故飲酒,此謂狂軍。如是者斬之。此令既立,吏士有犯之者,當斬斷之時,大將以問,諸將曰罪當斬,遂令吏士扶於外斬之。斬斷之後,使傳令告諸吏士曰:「某人犯某罪,適與諸將議當斬。已處斷訖,公等宜觀此以自戒。」是大將以禮行罰,使士卒無冤死,眾有畏心矣。故軍法者,將之大柄也,可不重乎!是以呂蒙涕泣而斬鄉人,穰苴立表而誅莊賈。此皆先尊法令,後收功名者也。
strong chuán zhàn dì shí strong
船戰第十
fū shuǐ zhàn zhī shí, léi yī tòng gǔ, lì shì jiē yán sù. zài léi yī tòng gǔ, shì wǔ jiē jiù chuán, zhěng dài yī zuò zhì lǔ zhào zhàn shì gè yī zuò wèi chí bīng qì jiù chuán, gè yī yī zuò wèi dāng qí suǒ. zhuàng fān gǔ jiǎo, gè yī zuò wèi suí suǒ zhàn chuán. gǔ sān tòng, dà xiǎo chuán yǐ cì fā, zuǒ bù dé yòu, yòu bù dé zuǒ, qián hòu bù dé shàn yuè. wéi lìng zhǎn zhī.
夫水戰之時,擂一通鼓,吏士皆嚴肅。再擂一通鼓,士伍皆就船,整待(一作治)櫓棹;戰士各(一作為)持兵器就船,各一(一作為)當其所。幢幡鼓角,各(一作為)隨所戰船。鼓三通,大小船以次發,左不得右,右不得左,前後不得擅越。違令斬之。
strong bù zhàn dì shí yī strong
步戰第十一
fū bù zhàn zhī fǎ, léi gǔ yī tòng, bù qí jiē zhuāng. zài tōng, shàng mǎ, bù jiē tún. sān tòng, yǐ cì chū zhī. suí fān zhù yī zuò shēng zhě, jié tún zhù yī zuò wǎng fān hòu, wén gǔ yīn zhěng zhèn, chì hòu zhě shì zhī dì xíng guǎng xiá, cóng sì jiǎo miàn lì biǎo, zhì zhàn zhèn zhī yí, zhū bù qǔ gè yī zuò wèi ān bù zhèn. bīng cáo jǔ yuē: bù rú lìng zhě zhǎn zhī. ruò yù jié zhèn, duì dí yíng xiān lì biǎo, nǎi yǐn bīng jiù biǎo ér lín, jiē wú xuān huá, míng tīng gǔ kàn qí fān, huī qián zé qián, huī hòu zé hòu, zuǒ zé zuǒ huī, yòu zé yòu huī. bù yīng lìng ér shàn qián hòu zuǒ yòu zhě, zhǎn. wǔ zhōng yǒu bù jìn zhě, wǔ zhǎng shā zhī. wǔ zhǎng bù jìn, shén zhǎng shā zhī. shén zhǎng bù jìn, dū bīng zhě shā zhī. dū zhàn zhī fǎ, jiāng zé bá rèn zài hòu, chá wéi lìng bù jìn zhě jí zhǎn zhī. yī bù shòu dí, yú bù bù jìn dí zhě, zhǎn. lín zhèn bīng qì gōng nǔ bù kě lí zhèn, lí zhèn, wǔ zhǎng shén zhǎng bù jǔ fā zhě, yǔ tóng zuì. wú jiāng jūn lìng ér wàng xíng zhèn jiān zhě, zhǎn. lín zhàn zhèn, qí bīng jiē zài jūn liǎng tóu, qián zhèn chā qí cì zhī, yóu qí zài hòu. ruò bù qí yǔ zéi duì zhèn, lín shí jiàn dì shì biàn, yù shǐ qí dú jìn tǎo zéi zhě, wén sān gǔ yīn, chí qí cóng liǎng yì jìn zhàn, shì huī suǒ zhǐ wén sān jīn yīn, jí hái. cǐ wèi dú jìn zhàn zhī shí yě. bù qí dà zhàn, jìn tuì zì rú fǎ yān.
夫步戰之法,擂鼓一通,步騎皆裝。再通,上馬,步皆屯。三通,以次出之。隨幡住(一作生)者,結屯住(一作往)幡後,聞鼓音整陣,斥候者視之地形廣狹,從四角面立表,制戰陣之宜,諸部曲各(一作為)安部陣。兵曹舉曰:不如令者斬之。若欲結陣,對敵營先立表,乃引兵就表而臨,皆無喧譁,明聽鼓、看旗幡,麾前則前,麾後則後,左則左麾,右則右麾。不應令而擅前後左右者,斬。伍中有不進者,伍長殺之。伍長不進,什長殺之。什長不進,督兵者殺之。督戰之法,將則拔刃在後,察違令不進者即斬之。一步受敵,餘步不進敵者,斬。臨陣兵器弓弩不可離陣,離陣,伍長、什長不舉發者,與同罪。無將軍令而妄行陣間者,斬。臨戰陣,騎兵皆在軍兩頭,前陣叉騎次之,游騎在後。若步、騎與賊對陣,臨時見地勢便,欲使騎獨進討賊者,聞三鼓音,馳騎從兩翼進戰,視麾所指;聞三金音,即還。此謂獨進戰之時也。步、騎大戰,進退自如法焉。