strong zǐ yī nǚ yīn qín wèn zì bái fà wēng ào màn tán wén strong
紫衣女殷勤問字 白髮翁傲慢談文
huà shuō táng áo wén duō jiǔ gōng zhī yán, bù jué xǐ dào: xiǎo dì xiàng wén hǎi wài yǒu gè pí qiān guó, qí rén jiē shòu xiǎng zhǎng nián. bìng wén qí guó yǒu qián pán gǔ suǒ cún jiù àn. wǒ men hé bù shǎng qù zhān yǎng zhān yǎng? duō lín èr rén diǎn tóu chēng shàn. yú shì shōu kǒu dēng àn, bù rù chéng zhōng. zhǐ jiàn qí rén shēng de miàn zhǎng sān chǐ, jǐng zhǎng sān chǐ, shēn zhǎng sān chǐ, pō jué yì yàng. lín zhī yáng dào: tā zhè jǐng xiàng shēng de nèn zhǎng, ruò dào tiān cháo, yào jiào ǎn men jiā xiāng cái fèng zuò lǐng zi, hái méi sān chǐ zhǎng de hǎo lǐng yàng ér lī.
話說唐敖聞多九公之言,不覺喜道:「小弟向聞海外有個毗騫國,其人皆壽享長年。並聞其國有前盤古所存舊案。我們何不上去瞻仰瞻仰?」多、林二人點頭稱善。於是收口登岸,步入城中。只見其人生得面長三尺,頸長三尺,身長三尺,頗覺異樣。林之洋道:「他這頸項生得恁長,若到天朝,要教俺們家鄉裁縫作領子,還沒三尺長的好領樣兒哩。」
dēng shí fǎng dào qián pán gǔ cún àn chù, jiàn le zhǎng guǎn guān lì, shuō míng lái yì. nà guān lì wén shì tiān cháo shàng bāng lái de, zěn gǎn dài màn, dāng jí qǐng jìn xiàn chá, qǔ yào shi kāi le tiě chú. táng áo shēn shǒu qǔ le yī běn, miàn shàng qiān zi xiě zhe dì yī gōng. lín zhī yáng dào: yuán lái pán gǔ jiù àn dōu shì lùn gōng de. nà guān lì tīng le, bù jué xiào le yī xiào. táng áo máng zhē shì dào: yuán lái jiù xiōng jīn rì wèi dài yǎn jìng, wèi jiāng cǐ zì kàn míng. zhè shì juǎn zì bìng fēi gōng zì. yòng shǒu zhǎn kāi, zhǐ jiàn shàng miàn quān quān diǎn diǎn, jǐn shì gǔ zhuàn, bìng wú yī zì kě shí. duō jiǔ gōng yě fān le jǐ běn, jiē shì rú cǐ. sān rén zhǐ de dào le jiǎo rǎo, sǎo xìng ér huí. lín zhī yáng dào: tā shū shàng jǐn shì quān zi, dà yuē qián pán gǔ suǒ zuò de shì zǒng bù néng tiào chū zhè gè quān zi, suǒ yǐ piān piān dōu shì zhè yàng. zhè jiào zuò wéi yǒu quān zhōng rén, cái zhī quān zhòng yì. ǎn men zěn néng cāi zhè yǎ mí! dēng shí shàng chuán.
登時訪到前盤古存案處,見了掌管官吏,說明來意。那官吏聞是天朝上邦來的,怎敢怠慢,當即請進獻茶,取鑰匙開了鐵櫥。唐敖伸手取了一本,面上籤子寫著「第一弓」。林之洋道:「原來盤古舊案都是論弓的。」那官吏聽了,不覺笑了一笑。唐敖忙遮飾道:「原來舅兄今日未戴眼鏡,未將此字看明。這是『卷』字並非『弓』字。」用手展開,只見上面圈圈點點,儘是古篆,並無一字可識。多九公也翻了幾本,皆是如此。三人只得道了攪擾,掃興而回。林之洋道:「他書上儘是圈子,大約前盤古所做的事總不能跳出這個圈子,所以篇篇都是這樣。這叫作惟有圈中人,才知圈中意』。俺們怎能猜這啞謎!」登時上船。
yòu zǒu liǎng rì. zhè rì táng áo zhèng tóng wǎn rú tán lùn shī fù, hū tīng chuán tóu fàng le yī qiāng, zhǐ dāng yù jiàn zéi dào, xià de jīng yí bù zhǐ, lián máng xié le lín zhī yáng chū cāng. yuán lái nèi xiē rén yú, zì cóng fàng rù hǎi nèi, wú lùn chuán zhī huò zǒu huò zhù, tā zǒng jǐn jǐn xiāng suí. zhòng shuǐ shǒu kàn jiàn, yīn yòng niǎo qiāng dǎ shāng yī gè. táng áo dào: qián yīn cǐ yú shēn xíng lèi rén, míng shēng shén cǎn, suǒ yǐ mǎi lái fàng shēng. jīn fǎn shāng tā, qián rì nà jiàn hǎo shì, qǐ fēi bái zuò me? lín zhī yáng dào: tā gēn chuán hòu ài nǐ shén shì, zhè yàng hèn tā? táng áo dào: huò zhě cǐ yú shāo tōng líng xìng, yīn niàn jiù mìng zhī ēn, xīn zhōng gǎn jī, liàn liàn bù shě, yě wèi kě zhī. nǐ men hé kǔ shāng tā xìng mìng! zhòng shuǐ shǒu zhèng yào fàng dì èr qiāng, yīn wén táng áo zhī yán, shén jué jìn lǐ, zhè cái zhù shǒu.
又走兩日。這日唐敖正同婉如談論詩賦,忽聽船頭放了一槍,只當遇見賊盜,嚇的驚疑不止,連忙攜了林之洋出艙。——原來那些人魚,自從放入海內,無論船隻或走或住,他總緊緊相隨。眾水手看見,因用鳥槍打傷一個。唐敖道:「前因此魚身形類人,鳴聲甚慘,所以買來放生。今反傷他,前日那件好事,豈非白做麼?」林之洋道:「他跟船後礙你甚事,這樣恨他?」唐敖道:「或者此魚稍通靈性,因念救命之恩,心中感激,戀戀不捨,也未可知。你們何苦傷他性命!」眾水手正要放第二槍,因聞唐敖之言,甚覺近理,這才住手。
èr rén lái zhì chuán hòu, yǔ duō jiǔ gōng xián tán. táng áo dào: qián zài dōng kǒu, jiù xiōng céng yán guò le jūn zǐ dà rén èr guó, jiù shì hēi chǐ, wèi hé cǐ shí hái bù jiàn dào? duō jiǔ gōng dào: lín xiōng zhǐ jì dé hēi chǐ lí jūn zǐ guó shén jìn, shuí zhī nà shi hàn lù, bìng fēi shuǐ lù. qián miàn guò le wú qǐ shàng hù pū, xià yuè, yīn qǐ. hòu tóng, zài guò shēn mù, cái shì hēi chǐ jiāo jiè lī. táng áo dào: zhè gè wú qǐ, dà yuē jiù shì wú jì guó. xiǎo dì wén bǐ guó zhī rén, cóng bù shēng yù, bìng wú zǐ sì. kě yǒu qí shì? duō jiǔ gōng dào: lǎo fū yě wén cǐ huà. yòu yīn tā men bìng wú nán nǚ zhī fēn, shén jué bù jiě. dāng rì dào bǐ, yě céng shǎng qù kàn guò, guǒ rán wú nán wú nǚ, guāng jǐng dōu chà bù duō. táng áo dào: jì wú nán nǚ, hé néng shēng yù? jì bù shēng yù, zhè xiē guó rén yī jīng sǐ hòu, qǐ bù rén jiàn jiàn shǎo le? zì gǔ zhì jīn, qí rén réng jiù bù jué, zhè shì hé gù? duō jiǔ gōng dào: bǐ guó suī bù shēng yù, nǎ zhī sǐ hòu qí shī bù xiǔ, guò le yī bǎi èr shí nián, réng jiù huó zhuǎn. gǔ rén suǒ wèi bǎi nián hái huà wèi rén, jiù zuì zhǐ cǐ ér yán. suǒ yǐ bǐ guó zhī rén, huó le yòu sǐ, sǐ le yòu huó, cóng bù jiàn shǎo. tā men suī zhī sǐ hòu hái néng zhòng shēng, sù yú míng lì xīn cháng dǎo shì xuě dàn. tā yīn rén shēng zài shì zhōng yǒu yī sǐ, zòng ràng zhēng míng duó lì, fù guì jí dǐng, jí zhì wú cháng yí dào, rú tóng yī mèng, quán huà wū yǒu. suī shuō sǐ hòu hái néng fù shēng, dàn jīng bǎi yú nián zhī jiǔ, shí qiān shì biàn, wù gǎi rén fēi, jīn xī qíng xíng, yòu jiǒng bù tóng, yī jīng huó zhuǎn, lìng shì yī fān shì jiè, shǎo bu dé yòu yào zài nà míng lì chǎng zhōng nǔ lì yī fān. jí zhì lüè lüè yǒu diǎn yì sī, bù zhī bù jué, què yòu nián yǐ gǔ xī, míng guān yòu lái xiāng yāo. xì xì xiǎng qù, réng shì chǎng chūn mèng. yīn cǐ tā men guó zhōng fán yǒu rén sǐ le jiào zuò shuì jué, nà huó zài shì shàng de jiào zuò zuò mèng. tā bǎ shēng sǐ kàn de tòu chè, míng lì zhī xīn yě jiù tán le. zhì yú qiáng qiú wàng wèi, gèng shì wèi yǒu zhī shì. lín zhī yáng dào: ruò shì zhè yàng, ǎn men jìng shì chī rén! tā men sǐ hòu hái néng huó zhuǎn, dǎo bǎ míng lì kàn pò ǎn men sǐ hòu bìng wú yī háo zhǐ wàng, wèi shén dào qù jí lì bā jié?
二人來至船後,與多九公閒談。唐敖道:「前在東口,舅兄曾言過了君子、大人二國,就是黑齒,為何此時還不見到?」多九公道:「林兄只記得黑齒離君子國甚近,誰知那是旱路,並非水路。前面過了無啟[上戶+攵,下月,音啟。後同],再過深目,才是黑齒交界哩。」唐敖道:「這個無啟,大約就是無繼國。小弟聞彼國之人,從不生育,並無子嗣。可有其事?」多九公道:「老夫也聞此話。又因他們並無男女之分,甚覺不解。當日到彼,也曾上去看過,果然無男無女,光景都差不多。」唐敖道:「既無男女,何能生育?既不生育,這些國人一經死後,豈不人漸漸少了?自古至今,其人仍舊不絕,這是何故?」多九公道:「彼國雖不生育,那知死後其屍不朽,過了一百二十年,仍舊活轉。古人所謂『百年還化為人』,就最指此而言。所以彼國之人,活了又死,死了又活,從不見少。他們雖知死後還能重生,素於名利心腸倒是雪淡。他因人生在世終有一死,縱讓爭名奪利,富貴極頂,及至『無常』一到,如同一夢,全化烏有。雖說死後還能復生,但經百餘年之久,時遷世變,物改人非,今昔情形,又迥不同,一經活轉,另是一番世界,少不得又要在那名利場中努力一番。及至略略有點意思,不知不覺,卻又年已古稀,冥官又來相邀。細細想去,仍是—場春夢。因此他們國中凡有人死了叫作『睡覺』,那活在世上的叫作『做夢』。他把生死看的透徹,名利之心也就談了。至於強求妄為,更是未有之事。」林之洋道:「若是這樣,俺們竟是痴人!他們死後還能活轉,倒把名利看破;俺們死後並無一毫指望,為甚倒去極力巴結?
ruò jiào wú qǐ guó kàn jiàn, qǐ bù bèi tā chǐ xiào me? táng áo dào: jiù xiōng jì pà chǐ xiào, hé bù jiāng nà míng lì zhī xīn lüè wèi lěng dàn ne? lín zhī yáng dào: ǎn yě xiǎo dé, wèi rén zài shì, jiù rú zuò mèng, nà míng lì èr zì, yuán shì jiǎ de, píng shí tīng rén tán lùn, yě jiù lěng tán. wú nài dào le zhēng míng duó lì guān tóu, xīn lǐ bù yóu jiù jué fā mí, dào xiàng zì jǐ yǒng shì bù sǐ, yī wèi cháo qián bèn mìng, jiāng lái dào le hūn mí shí, zěn néng yǒu rén dāng tóu yī bàng, zhǐ pò mí tuán? huò zhě nà wèi tí ǎn yī shēng, yě jiù bǎ ǎn jīng xǐng. duō jiǔ gōng dào: zūn jià rú dào hūn mí shí, lǎo fū jué kě tí nǐ yī shēng, kǒng lǎo xiōng tīng le, bù dàn bìng bù xǐng wù, fǎn yào zé bèi lǎo fū shì gè chī rén lī. táng áo dào: jiǔ gōng cǐ huà què yě bù cuò. shì shàng míng lì chǎng zhōng, yuán shì yī zuò mí hún zhèn, cǐ rén zhèng zài zhèn zhōng tǔ qì yáng méi, yáng yáng dé yì, nǎ gè hái néng bǎ tā ǎo dé guò! kàn lái bú dào shuì jué, tā yě bù xiū. yī jīng bǎ yǎn bì le, zhè cái xiǎo dé cóng qián gè shì dōu shì wǎng yòng xīn jī, bù guò zuò le yī chǎng chūn mèng. rén ruò shí tòu cǐ yì, nà zhēng míng duó lì zhī xīn gù rán yī shí bù néng dǎ duàn, tǎng zhū shì lüè wèi kàn pò, tuì hòu yī bù, rěn nài sān fēn, yě jiù miǎn le xǔ duō fán nǎo, shǎo le wú xiàn fēng bō. rú cǐ xíng qù, bù dú suàn de chù shì liáng fāng, yì shì yī shēng kuài huó bù jǐn de mì jué. jiù ràng wú qǐ guó kàn jiàn, yě kě duì dé zhù le. xiǎo dì xiàng wén wú qǐ guó lì lái yǐ tǔ wèi shí, bù zhī hé gù? duō jiǔ gōng dào: bǐ chù bù chǎn wǔ gǔ, suī yǒu guǒ mù, yì dōu bù shí, wéi xǐ yǐ tǔ dài liáng. dà yuē xìng zhī suǒ jìn, xiàng lái chī guàn, yě bù wèi guài. lín zhī yáng dào: xìng kuī wú cháng guó nèi xiē fù jiā bù zhī tǔ kě dāng fàn, tā ruò xiǎo dé, zhǐ pà lián dì pí dōu yào guā jǐn lī.
若教無啟國看見,豈不被他恥笑麼?」唐敖道:「舅兄既怕恥笑,何不將那名利之心略為冷淡呢?」林之洋道:「俺也曉得,為人在世,就如做夢,那名利二字,原是假的,平時聽人談論,也就冷談。無奈到了爭名奪利關頭,心裡不由就覺發迷,倒象自己永世不死,一味朝前奔命,將來到了昏迷時,怎能有人當頭一棒,指破迷團?或者那位提俺一聲,也就把俺驚醒。」多九公道:「尊駕如到昏迷時,老夫絕可提你一聲,恐老兄聽了,不但並不醒悟,反要責備老夫是個痴人哩。」唐敖道:「九公此話卻也不錯。世上名利場中,原是一座『迷魂陣』,此人正在陣中吐氣揚眉,洋洋得意,哪個還能把他拗得過!看來不到睡覺,他也不休。一經把眼閉了,這才曉得從前各事都是枉用心機,不過做了一場春夢。人若識透此義,那爭名奪利之心固然一時不能打斷,倘諸事略為看破,退後一步,忍耐三分,也就免了許多煩惱,少了無限風波。如此行去,不獨算得處世良方,亦是一生快活不盡的秘訣。就讓無啟國看見,也可對得住了。小弟向聞無啟國歷來以土為食,不知何故?」多九公道:「彼處不產五穀,雖有果木,亦都不食,惟喜以土代糧。大約性之所近,向來吃慣,也不為怪。」林之洋道:「幸虧無腸國那些富家不知土可當飯,他若曉得,只怕連地皮都要刮盡哩。」
wú qǐ guò qù, dào le shēn mù guó. qí rén miàn shàng wú mù, gāo gāo jǔ zhe yī shǒu, shǒu shàng shēng chū yī zhī dà yǎn, rú cháo shàng kàn, shǒu zhǎng cháo tiān rú cháo xià kàn, shǒu zhǎng cháo dì rèn píng zuǒ yòu qián hòu, jí qí líng biàn. lín zhī yáng dào: xìng kuī yǎn shēng shǒu shàng, ruò zuǐ shēng shǒu shàng, chī dōng xī shí, suí nǐ huì qiǎng yě qiǎng tā bù guò. bù zhī shēn mù guó yǎn jīng kě yǒu jìn shì? ruò jiāng yǎn jìng dài zài shǒu shàng, dào yě hǎo kàn. qǐng wèn jiǔ gōng, tā men bǎ yǎn shēng zài shǒu shàng, shì shèn yuán gù? duō jiǔ gōng dào: jù lǎo fū kàn lái, dà yuē tā yīn jìn lái rén xīn bù cè, fēi shàng gǔ kě bǐ, zhèng miàn kàn rén, jìng nán zhuō mō, suǒ yǐ bǎ yǎn shēng shǒu shàng, qǔ qí sì lù bā fāng dōu kě chá kàn, yì yú fáng fàn, jiù rú yǎn guān liù lù, ěr tīng bā fāng, wú fēi xiǎo xīn jǐn shèn zhī yì. táng áo dào: gǔ rén shū shàng suī yǒu yǎn shēng shǒu zhǎng zhī shuō, què wèi yán qí suǒ yǐ rán zhī gù. jīn tīng jiǔ gōng zhè fān miào lùn, zhēn kě bǔ dé gǔ shū zhī bù zú.
無啟過去,到了深目國。其人面上無目,高高舉著一手,手上生出一隻大眼,如朝上看,手掌朝天;如朝下看,手掌朝地;任憑左右前後,極其靈便。林之洋道:「幸虧眼生手上,若嘴生手上,吃東西時,隨你會搶也搶他不過。不知深目國眼睛可有近視?若將眼鏡戴在手上,倒也好看。請問九公,他們把眼生在手上,是甚緣故?」多九公道:「據老夫看來,大約他因近來人心不測,非上古可比,正面看人,竟難捉摸,所以把眼生手上,取其四路八方都可察看,易於防範,就如『眼觀六路,耳聽八方』,無非小心謹慎之意。」唐敖道:「古人書上雖有『眼生手掌』之說,卻未言其所以然之故。今聽九公這番妙論,真可補得古書之不足。
zhè rì dào le hēi chǐ guó. qí rén bù dàn tōng shēn rú mò, lián yá chǐ yě shì hēi de, zài yìng zhe yī diǎn zhū chún, liǎng dào hóng méi, yī shēn hóng yī, gèng jué qí hēi wú bǐ. táng áo tuán tā hēi de guò shén, miàn mào xiǎng bì chǒu lòu, nài xiāng lí guò yuǎn, kàn bù míng bái, yīn yuē duō jiǔ gōng yào qù zǒu zǒu. lín zhī yáng jiàn tā men yào qù yóu wán, zì jǐ xié le xǔ duō zhī fěn, xiān mài huò qù le. táng duō èr rén suí hòu yě jiù dēng àn. táng áo dào: tā men xíng zhuàng rú cǐ, bù zhī qí guó fēng sú shì hé guāng jǐng? duō jiǔ gōng dào: cǐ dì shuǐ lù lí jūn zǐ guó suī yuǎn, hàn lù què shì jǐn lín, dà yuē qí guó fēng sú hái bù guò yú cǎo yě. lǎo fū lǚ guò cǐ dì, yīn tā shēng de miàn mào kě zēng, xiǎng lái yǔ yán yě jiù wú wèi, yīn cǐ cóng wèi shàng lái. jīn méng táng xiōng xié dài, què shì chū cì zhān yǎng. dà yuē wǒ men bù guò jí cǐ shàng lái shū shū jīn gǔ, yào xiǎng yǒu shèn kě guān kě tán zhī chù, zhǐ pà wèi bì. táng xiōng zhǐ kàn qí rén, qí yú jiù kě xiǎng jiàn.
這日到了黑齒國。其人不但通身如墨,連牙齒也是黑的,再映著一點朱唇,兩道紅眉,一身紅衣,更覺其黑無比。唐敖團他黑的過甚,面貌想必醜陋,奈相離過遠,看不明白,因約多九公要去走走。林之洋見他們要去遊玩,自己攜了許多脂粉,先賣貨去了。唐、多二人隨後也就登岸。唐敖道:「他們形狀如此,不知其國風俗是何光景?」多九公道:「此地水路離君子國雖遠,旱路卻是緊鄰,大約其國風俗還不過於草野。老夫屢過此地,因他生的面貌可憎,想來語言也就無味,因此從未上來。今蒙唐兄攜帶,卻是初次瞻仰。大約我們不過藉此上來舒舒筋骨,要想有甚可觀可談之處,只怕未必。唐兄只看其人,其餘就可想見。」
táng áo lián lián diǎn tóu.
唐敖連連點頭。
bù zhī bù jué jìn le chéng. zuò mǎi zuò mài, dào yě rè nào. yǔ yán yě hái yì dǒng. shì zhōng yě yǒu fù nǚ xíng zǒu, nán nǚ què bù hùn zá, yīn shì zhōng yǒu tiáo dà jiē, xíng lù shí, nán rén jù yóu yòu biān xíng zǒu, fù rén dōu xiàng zuǒ biān xíng zǒu, suī xì yī tiáo jiē, qí zhōng dà yǒu fèn bié. yōng áo qǐ chū bù zhī, wù xiàng zuǒ biān zǒu qù, zhǐ tīng yòu biān yǒu rén zhāo hū dào: èr wèi guì kè, qǐng xiàng zhè biān zǒu lái. èr rén lián máng zǒu guò. xì xì dǎ tīng, cái zhī nà biān shì fù rén suǒ xíng zhī lù. táng áo xiào dào: wǒ dào kàn bu chū, tā men shēng de suī hēi, yú nán nǚ lǐ jié dào fēn de míng bái. jiǔ gōng, nǐ kàn, tā men lái lái wǎng wǎng, nán nǚ bìng bù jiāo yán, dōu shì mù bù xié shì, fǔ shǒu ér xíng. bù yì cǐ dì jìng néng rú cǐ, kě jiàn jūn zǐ guó fēng qì gǎn huà yě bù wèi bù yuǎn le. duō jiǔ gōng dào: qián zài jūn zǐ guó, nà wú shì dì xiōng céng yán tā men guó zhōng shì sú rén wén, mò fēi tiān cháo wén zhāng jiào huà suǒ zhì jīn hēi chǐ guó yòu shì jūn zǐ guó jiào huà suǒ gǎn. yǐ mù běn shuǐ yuán ér lùn, jiū jìng wǒ men tiān cháo yào suàn wàn bāng gēn běn le.
不知不覺進了城。作買作賣,倒也熱鬧。語言也還易懂。市中也有婦女行走,男女卻不混雜,因市中有條大街,行路時,男人俱由右邊行走,婦人都向左邊行走,雖系一條街,其中大有分別。庸敖起初不知,誤向左邊走去,只聽右邊有人招呼道:「二位貴客,請向這邊走來。」二人連忙走過。細細打聽,才知那邊是婦人所行之路。唐敖笑道:「我倒看不出,他們生的雖黑,於男女禮節倒分的明白。九公,你看,他們來來往往,男女並不交言,都是目不邪視,俯首而行。不意此地竟能如此,可見君子國風氣感化也不為不遠了。」多九公道:「前在君子國,那吳氏弟兄曾言他們國中世俗人文,莫非天朝文章教化所致;今黑齒國又是君子國教化所感。以木本水源而論,究竟我們天朝要算萬邦根本了。」
tán lùn jiān, yíng miàn dào le shí zì lù kǒu, páng yǒu yī tiáo xiǎo xiàng. èr rén xìn bù jìn le xiǎo xiàng, zǒu le jǐ bù, zhǐ jiàn yǒu yī jiā mén shǒu tiē zhe yī zhāng hóng zhǐ, xiě zhe nǚ xué shú sān gè dà zì. táng áo yīn lì zhù dào: jiǔ gōng nǐ kàn, cǐ dì jì yǒu nǚ xué shú, zì rán nán zǐ yě huì dú shū le. bù zhī tā men nǚ zǐ suǒ dú hé shū? zhǐ jiàn mén nèi zǒu chū yī gè lóng zhōng lǎo zhě, bǎ táng duō èr rén kàn le yī kàn, jiàn yī fú miàn mào bù tóng, zhī shì yì xiāng lái de, yīn gǒng shǒu dào: èr wèi guì kè, xiǎng yóu lín bāng zhì cǐ, kǔ bù xián cǎo yě, hé bù qǐng jìn xiàn chá? táng áo zhèng yào wèn wèn fēng sú, tīng le cǐ huà, máng gǒng shǒu dào: chū cì shí jīng, jiù lái dǎ jiǎo, wèi miǎn zào cì. yú shì lā le duō jiǔ gōng, yī tóng jìn qù. sān rén zhòng fù xíng lǐ. lǐ miàn yǒu liǎng gè nǚ xué shēng, dōu yǒu shí sì wǔ suì, gè chuān zhe hóng shān, gè chuān zhe zǐ shān miàn mào suī hēi, dàn wān wān liǎng dào zhū méi, yíng yíng yī shuāng xiù mù, zài chèn zhe wàn lǚ qīng sī, yīng táo xiǎo kǒu, dǐ xià lù zhe sān cùn jīn lián, dào yě bù sú. dōu shàng lái bài le yī bài, réng jiù guī wèi. táng duō èr rén hái lǐ. lǎo zhě ràng zuò, nǚ xué shēng xiàn chá. bǐ cǐ qǐng wèn xìng shì. shuí zhī zhè gè lǎo zhě liǎng ěr shén lóng, dà jiā fèi le wú xiàn qì lì, cái bǎ míng xìng lái lì lüè lüè shuō míng.
談論間,迎面到了十字路口,旁有一條小巷。二人信步進了小巷,走了幾步,只見有一家門首貼著一張紅紙,寫著「女學塾」三個大字。唐敖因立住道:「九公你看,此地既有女學塾,自然男子也會讀書了。不知他們女子所讀何書?」只見門內走出一個龍鍾老者,把唐、多二人看了一看,見衣服面貌不同,知是異鄉來的,因拱手道:「二位貴客,想由鄰邦至此,苦不嫌草野,何不請進獻茶?」唐敖正要問問風俗,聽了此話,忙拱手道:「初次識荊,就來打攪,未免造次。」於是拉了多九公,一同進去。三人重複行禮。裡面有兩個女學生,都有十四五歲,—個穿著紅衫,—個穿著紫衫;面貌雖黑,但彎彎兩道朱眉,盈盈一雙秀目,再襯着萬縷青絲,櫻桃小口,底下露著三寸金蓮,倒也不俗。都上來拜了一拜,仍就歸位。唐、多二人還禮。老者讓坐,女學生獻茶。彼此請問姓氏。誰知這個老者兩耳甚聾,大家費了無限氣力,才把名姓來歷略略說明。
yuán lái cǐ rén xìng lú, nǎi běn dì yǒu míng lǎo xiù cái, wèi rén zhōng hòu, jiào dú yǒu fāng. tā wén táng duō èr rén dōu shì shēn zài hóng mén, jiān xì tiān cháo rén, bù jué gōng shēn dào: xiǎo zi sù wén tiān cháo wèi wàn guó zhī shǒu, nǎi shèng rén zhī bāng, rén pǐn xué wèn, mò bù chū lèi chāo qún. bǐ rén suī jiǔ huái qīn yǎng, wú rú wù jiào wú yóu. jīn de xìng yù, zú wèi shēng píng jǐng mù. dì cǎo yě wú zhī, jiān mù zhòng tīng, jīn yǐ cǎo shè mào mèi qū jià, wèi miǎn jiǎn xiè, shàng qiú hǎi hán. táng áo lián dào: qǐ gǎn! yīn dà shēng wèn dào: xiǎo dì xiàng wén guì chù nǎi wén shèng zhī bāng, lǎo zhàng xiǎng yǐ gāo fā duō nián, rú jīn tuì guī lín xià le? lǎo zhě dào: bì chù xiàng zūn tiān cháo zhī lì, yě yǐ shī fù qǔ shì. xiǎo zi yòu ér shī xué, jiān zhī zhì xìng lǔ dùn, suī lǚ cì guān guāng, nài xué wèn qiǎn báo, zhì jīn nián yǐ bā xún, réng shì yī lǐng qīng shān. shù nián lái wú zhì gōng míng, xué yè yǐ fèi. nián lǎo shuāi cán, jiān bù néng dān, shǒu bù néng tí, wú yǐ hú kǒu, wéi yǒu kè dú jǐ gè nǚ xué shēng, yǐ shé gēng wèi yè. zhì bì xiāng kǎo shì, lì lái suī wú nǚ kē, xiàng yǒu jiù lì, měi dào shí yú nián, guó mǔ jí yǒu guān fēng shèng diǎn: fán yǒu néng wén chù nǚ, jù zhǔn fù shì, yǐ wén zhī yōu liè, dìng yǐ děng dì, huò cì cái nǚ biǎn é, huò cì guān dài róng shēn, huò fēng qí fù mǔ, huò róng jí wēng shǐ, nǎi wú xiāng shèng shì. yīn cǐ, fán shēng nǚ zhī jiā, dào le sì wǔ suì, wú lùn pín fù, mò bù sòng shú dú shū, yǐ bèi fù shì. yīn zhǐ zǐ yī nǚ zǐ dào: zhè shì xiǎo nǚ, nà chuān hóng shān de xìng lí, shì bì mén shēng. xiàn zài guó mǔ sì dìng míng chūn guān fēng, qián zhě xiǎo nǚ tóng bì mén shēng fù xué chén kǎo shì, xìng ér dōu qǔ sān děng zhī wèi, míng suì dé yǔ guān fēng shèng diǎn, shàng yǒu jǐ xī zhī wàng, suǒ yǐ cǐ shí dōu zài cǐ gǎn jǐn yòng gōng. bù mán èr wèi dà xián shuō, zhè jiào zuò lín shí bào fú jiǎo, yě shì wǒ men dú shū rén tōng bìng, hé kuàng tā men gū lòu guǎ wén de yòu nǚ lī. yīn wèn liǎng nǚ zǐ dào: jīn rì nán dé èr wèi dà xián dào cǐ, nǐ men píng rì suǒ dú shū nèi rú yǒu shèn me bù míng zhī chù, hé bù qǐng jiào? guǎng guǎng shí jiàn, qǐ bú shì hǎo!
原來此人姓盧,乃本地有名老秀才,為人忠厚,教讀有方。他聞唐、多二人都是身在黌門,兼系天朝人,不覺躬身道:「小子素聞天朝為萬國之首,乃聖人之邦,人品學問,莫不出類超群。鄙人雖久懷欽仰,無如晤教無由。今得幸遇,足慰生平景慕。第草野無知,兼目重聽,今以草舍冒昧屈駕,未免簡褻,尚求海涵。」唐敖連道:「豈敢!……」因大聲問道:「小弟向聞貴處乃文盛之邦,老丈想已高發多年,如今退歸林下了?」老者道:「敝處向遵天朝之例,也以詩賦取士。小子幼而失學,兼之質性魯鈍,雖屢次觀光,奈學問淺薄,至今年已八旬,仍是一領青衫。數年來無志功名,學業已廢。年老衰殘,肩不能擔,手不能提,無以糊口,惟有課讀幾個女學生,以舌耕為業。至敝鄉考試,歷來雖無女科,向有舊例,每到十餘年,國母即有觀風盛典:凡有能文處女,俱准赴試,以文之優劣,定以等第,或賜才女匾額,或賜冠帶榮身,或封其父母,或榮及翁始,乃吾鄉勝事。因此,凡生女之家,到了四五歲,無論貧富,莫不送塾讀書,以備赴試。」因指紫衣女子道:「這是小女,那穿紅衫的姓黎,是敝門生。現在國母巳定明春觀風,前者小女同敝門生赴學臣考試,幸而都取三等之未,明歲得與觀風盛典,尚有幾希之望,所以此時都在此趕緊用功。不瞞二位大賢說,這叫作『臨時抱佛腳』,也是我們讀書人通病,何況他們孤陋寡聞的幼女哩。」因問兩女子道:「今日難得二位大賢到此,你們平日所讀書內如有甚麼不明之處,何不請教?廣廣識見,豈不是好!」
duō jiǔ gōng dào: bù zhī èr wèi cái nǚ kě yǒu jiàn jiào? lǎo fū yú xué wèn yī dào, suī wèi shí fēn jīng tōng, zhì yú yǎn qián wén yì, cū zhī dà yè, yě hái lüè zhī yī èr. zǐ yī nǚ zǐ tīng le, yīn qiàn shēn dào: bì zǐ xiàng wén tiān cháo wèi rén wén yuān sǒu, rén cái zhī guǎng, zì gǔ jiē rán. dà xián shì jū dà bāng, jiàn duō shí guǎng, ér qiě róng liè jiāo xiáng, zì rán cái guàn èr yǒu, xué fù wǔ chē le. bì zǐ pì chù hǎi yú, fù xìng jì dùn, jiān shǎo jiàn wén, yú xiān shèng xiān xián jīng shū zhī zhǐ, měi měi wèi néng kuī xún qí duān. yùn yí jì jiǔ, wèn zì wú yóu. jīn yù shàng zhì gāo xián, yòu kǒng yǔ shè qiǎn lòu, wèi miǎn yǐ tíng kòu zhōng, zì jué táng tū, hé gǎn mào mèi qǐng jiào! duō jiǔ gōng cǔn dào: jù zhè nǚ zǐ yán tán dào yě bù sú, kàn lái shū shì dú guò jǐ nián de. kě xī shì gè yòu nián nǚ liú, bù zhī kě yǒu yī èr kě tán zhī chù. rú shāo tōng wén mò, jīn tóng wài guó hēi nǚ tán tán, dào yě shì duàn jiā huà. bì xū yòng huà yǐn tā yī yǐn, zhǐ yào lüè lüè dǒng de wén mò, jiù kě màn màn tán le. yīn shuō dào: cái nǚ qǐng zuò, xiū de guò qiān. lǎo fū suī tiǎn liè jiāo xiáng, sù rì hú kǒu sì fāng, wèi néng bó lǎn, wéi yòu nián suǒ dú jīng shū, shàng néng lüè zhī yī èr, qí yú huāng shū rì jiǔ, yǐ tóng gé shì. cái nǚ yǒu hé xià wèn, qǐng dào qí xiáng. tǎng yǒu suǒ zhī, wú bù jǐn yán. táng áo dào: wǒ men dōu shì pāo le shū běn, huāng shū duō nián, chéng kǒng xià wèn, jiàn shí bú dào, shàng wàng zhǐ jiào. duō jiǔ gōng tīng jiàn zhǐ jiào èr zì, bí zhōng bù jué hēng le yī shēng, kǒu suī bù yán, xīn zhōng cǔn dào: tā men bù guò hǎi wài yòu nǚ, fù zhōng xué wèn kě xiǎng ér zhī, táng xiōng hé bì rú cǐ guò qiān, wèi miǎn bǎ tā kàn de guò gāo le.
多九公道:「不知二位才女可有見教?老夫於學問一道,雖未十分精通,至於眼前文義,粗枝大葉,也還略知一二。」紫衣女子聽了,因欠身道:「婢子向聞天朝為人文淵藪,人才之廣,自古皆然。大賢世居大邦,見多識廣,而且榮列膠庠,自然才貫二酉,學富五車了。婢子僻處海隅,賦性既鈍,兼少見聞,於先聖先賢經書之旨,每每未能窺尋其端。蘊疑既久,問字無由。今欲上質高賢,又恐語涉淺陋,未免『以莛叩鐘』,自覺唐突,何敢冒昧請教!」多九公忖道:「據這女子言談倒也不俗,看來書是讀過幾年的。可惜是個幼年女流,不知可有一二可談之處。如稍通文墨,今同外國黑女談談,倒也是段佳話。必須用話引他一引,只要略略懂得文墨,就可慢慢談了。」因說道:「才女請坐,休得過謙。老夫雖忝列膠庠,素日糊口四方,未能博覽,惟幼年所讀經書,尚能略知一二,其餘荒疏日久,已同隔世。才女有何下問,請道其詳。倘有所知,無不盡言。」唐敖道:「我們都是拋了書本,荒疏多年,誠恐下問,見識不到,尚望指教。」多九公聽見「指教」二字,鼻中不覺哼了一聲,口雖不言,心中忖道:「他們不過海外幼女,腹中學問可想而知,唐兄何必如此過謙,未免把他看的過高了。」
zhǐ jiàn zǐ yī nǚ zǐ yòu lì qǐ dào: bì zǐ wén dé dú shū mò nán yú shí zì, shí zì mò nán yú biàn yīn. ruò yīn bù biàn, zé yì bù míng. jí rú jīng shū suǒ zài dūn zì, qí yīn bù yī. mǒu shū yīng dú mǒu yīn, bì chù wèi dé gāo míng zhǐ jiào, wǎng wǎng dú cuò, yǐ zhì hòu xué wú suǒ shì cóng. dà xián páng sōu bó lǎn, zì zhī qí xiáng le? duō jiǔ gōng dào: cái nǚ qǐng zuò. àn zhè dūn zì zài huī yùn yīng dāng dú duī. máo shī suǒ wèi dūn bǐ dú sù yuán yùn yīn xin dūn, yì jīng dūn lín jí yòu yuán yùn yīn tún, hàn shū dūn huáng, jùn míng hán yùn yīn tuán, máo shī dūn bǐ xíng wěi xiāo yùn yīn diāo, máo shī dūn gōng jì jiān zhěn yùn zhě zhǔn, zhōu lǐ nèi zǎi chū qí dù liàng dūn zhì ruǎn yùn yīn dùn, zuǒ chuán wèi zhī hún dūn duì yùn yīn duì, yí lǐ shǔ jì sì dūn yuàn yùn yīn dùn, ěr yǎ tài suì zài zǐ yuē kùn dūn hào yùn yīn dǎo, zhōu lǐ suǒ wèi měi dūn yī jǐ. chú cǐ shí yīn zhī wài, bù dú jīng chuán wèi yǒu tā yīn, jiù shì bié de shū shàng yě jiù shǎo le. xìng ér cái nǚ qǐng jiào lǎo fū, ruò wèn bié rén, zhǐ pà lián yī bàn hái jì bù dé lī. zǐ yī nǚ zǐ dào: bì zǐ xiàng wén zhè gè dūn zì dào xiàng hái yǒu tūn yīn chóu yīn zhī lèi. jīn dà xián yán shí yīn zhī wài, bìng wú bié yīn, dà yuē gè chù fāng yīn bù tóng, suǒ yǐ yǒu duō guǎ zhī yì le. duō jiǔ gōng tīng jiàn hái yǒu jǐ yīn. yīn gāng cái huà yǐ shuō mǎn, bù hǎo xì wèn, zhǐ de shuō dào: zhè xiē wén zì xiǎo shì, měi měi yī zì shù yīn shén duō, lǎo fū nà lǐ hái qù jì tā. kuàng jì jǐ gè lěng zì, yě suàn bù dé xué wèn. zhè dōu shì xiǎo hái zi de gōng kè. ruò guò yú jiǎng jiū, wèi miǎn fǎn jué qí chǒu. kě xī nǐ men dōu shì hǎo hǎo zhì dì, wèi jīng míng rén zhǐ jiào, bǎ gōng fū dōu cuò yòng. zǐ yī nǚ zǐ tīng bà, yòu shuō chū yī duàn huà lái.
只見紫衣女子又立起道:「婢子聞得讀書莫難於識字,識字莫難於辨音。若音不辨,則義不明。即如經書所載『敦』字,其音不一。某書應讀某音,敝處未得高明指教,往往讀錯,以致後學無所適從。大賢旁搜博覽,自知其詳了?」多九公道:「才女請坐。按這『敦』字在灰韻應當讀堆。《毛詩》所謂『敦彼獨宿』;元韻音[忄+敦],《易經》『敦臨吉』;又元韻音豚,《漢書》『敦煌,郡名』;寒韻音團,《毛詩》『敦彼行葦』;蕭韻音雕,《毛詩》『敦弓既堅』;軫韻者准,《周禮》『內宰出其度量敦制』;阮韻音遁,《左傳》『謂之渾敦』;隊韻音對,《儀禮》『黍稷四敦』;願韻音頓,《爾雅》『太歲在子曰困敦』;號韻音導,《周禮》所謂『每敦一幾』。除此十音之外,不獨經傳未有他音,就是別的書上也就少了。幸而才女請教老夫,若問別人,只怕連一半還記不得哩。」紫衣女子道:「婢子向聞這個『敦』字倒象還有吞音、儔音之類。今大賢言十音之外,並無別音,大約各處方音不同,所以有多寡之異了。」多九公聽見還有幾音。因剛才話已說滿,不好細問,只得說道:「這些文字小事,每每一字數音甚多,老夫那裡還去記他。況記幾個冷字,也算不得學問。這都是小孩子的功課。若過於講究,未免反覺其丑。可惜你們都是好好質地,未經明人指教,把工夫都錯用。」紫衣女子聽罷,又說出一段話來。
wèi zhī rú hé, xià huí fēn jiě.
未知如何,下回分解。