yáng wǎn cuī yòu fǔ zi zhí zhí zài cóng xiōng jùn
○楊綰 崔祐甫 子植 植再從兄俊
cháng gǔn
常袞
yáng wǎn, zì gōng quán, huá zhōu huá yīn rén yě. zǔ wēn yù, zé tiān cháo wèi hù bù shì láng guó zi jì jiǔ. fù kǎn, kāi yuán zhōng lǐ quán lìng, jiē yǐ rú xíng chēng. wǎn shēng cōng huì, nián sì suì, chù qún cóng zhī zhōng, mǐn shí guò rén. cháng yè yàn qīn bīn, gè jǔ zuò zhōng wù yǐ sì shēng hū zhī, zhū bīn wèi yán, wǎn yīng shēng zhǐ tiě dēng shù yuē: dēng zhǎn bǐng qū. zhòng xián yì zhī. jí zhǎng, hǎo xué bù juàn, bó tōng jīng shǐ, jiǔ liú qī lüè, wú bù gāi lǎn, yóu gōng wén cí, zǎo sī qīng shàn. ér zōng shàng xuán lǐ, chén jìng guǎ yù, cháng dú chù yī shì, zuǒ yòu jīng shū, níng chén mǎn xí, dàn rú yě. hán guāng huì yòng, bù yù míng zhāng, měi shǔ wén, chǐ yú zì bái, fēi zhī jǐ bù kě dé ér jiàn. zǎo gū jiā pín, yǎng mǔ yǐ xiào wén, gān zhǐ huò què, yōu jiàn yú sè. qīn yǒu fěng lìng gàn lù, jǔ jìn shì. diào bǔ tài zǐ zhèng zì. tiān bǎo shí sān nián, xuán zōng yù qín zhèng lóu, shì bó tōng fén diǎn dòng xiǎo xuán jīng cí zǎo hóng lì jūn móu chū zhòng děng jǔ rén, mìng yǒu sī gōng shí, jì mù ér bà. qǔ cí zǎo hóng lì wài, bié shì shī fù gè yī shǒu. zhì jǔ shì shī fù, zì cǐ shǐ yě. shí dēng kē zhě sān rén, wǎn wèi zhī shǒu, chāo shòu yòu shí yí.
楊綰,字公權,華州華陰人也。祖溫玉,則天朝為戶部侍郎、國子祭酒。父侃, 開元中醴泉令,皆以儒行稱。綰生聰惠,年四歲,處群從之中,敏識過人。嘗夜宴 親賓,各舉坐中物以四聲呼之,諸賓未言,綰應聲指鐵燈樹曰:「燈盞柄曲。」眾 咸異之。及長,好學不倦,博通經史,九流七略,無不該覽,尤工文辭,藻思清贍。 而宗尚玄理,沉靜寡慾,常獨處一室,左右經書,凝塵滿席,澹如也。含光晦用, 不欲名彰,每屬文,恥於自白,非知己不可得而見。早孤家貧,養母以孝聞,甘旨 或闕,憂見於色。親友諷令干祿,舉進士。調補太子正字。天寶十三年,玄宗御勤 政樓,試博通墳典、洞曉玄經、辭藻宏麗、軍謀出眾等舉人,命有司供食,既暮而 罷。取辭藻宏麗外,別試詩賦各一首。制舉試詩賦,自此始也。時登科者三人,綰 為之首,超授右拾遺。
tiān bǎo mò, ān lù shān fǎn, sù zōng jí wèi yú líng wǔ. wǎn zì zéi zhōng mào nán, pī zhēn qiú shí, yǐ fù xíng zài. shí cháo tíng fāng jí xián, jí wǎn zhì, zhòng xīn xián yuè, bài qǐ jū shè rén zhī zhì gào. lì sī xūn yuán wài láng zhí fāng láng zhōng, zhǎng gào rú gù. qiān zhōng shū shè rén, jiān xiū guó shǐ. gù shì, shè rén nián shēn zhě wèi zhī gé lǎo, gōng xiè zá liào, guī gé lǎo zhě wǔ zhī sì. wǎn yǐ wèi pǐn zhì tóng liè, gěi shòu yí jūn, xī píng fēn zhī, shén wèi shí lùn guī měi. zài qiān lǐ bù shì láng, shàng shū tiáo zòu gòng jǔ zhī bì yuē:
天寶末,安祿山反,肅宗即位於靈武。綰自賊中冒難,披榛求食,以赴行在。 時朝廷方急賢,及綰至,眾心咸悅,拜起居舍人、知制誥。歷司勛員外郎、職方郎 中,掌誥如故。遷中書舍人,兼修國史。故事,舍人年深者謂之「閣老」,公廨雜 料,歸閣老者五之四。綰以為品秩同列,給受宜均,悉平分之,甚為時論歸美。再 遷禮部侍郎,上疏條奏貢舉之弊曰:
guó zhī xuǎn shì, bì jí xián liáng. gài qǔ xiào yǒu chún bèi, yán xíng dūn shí, jū cháng yù dé, dòng bù wéi rén. tǐ zhōng xìn zhī zī, lǚ qiān gōng zhī cāo, cáng qì zé wèi cháng zì fá, xū xīn ér suǒ yīng bì chéng. fū rú shì, gù néng lǜ jǐ cóng zhèng, huà rén zhèn sú zhě yě. zì shū yè jiāo zhà, zī dào jìn wēi, zhēng shàng wén cí, hù xiāng jīn xuàn. mǎ qīng fú báo, jìng bù zhōu yú rèn yòng zhào yī xū dàn, zhōng qǔ bìn yú xiāng lǘ. zì shí jué hòu, qí dào mí shèng, bù sī shí xíng, jiē xùn kōng míng, bài sú shāng jiào, bèi zài qián shǐ, gǔ rén bǐ wén zhāng yú zhèng wèi, gài yǒu yóu yě.
國之選士,必藉賢良。蓋取孝友純備,言行敦實,居常育德,動不違仁。體忠 信之資,履謙恭之操,藏器則未嘗自伐,虛心而所應必誠。夫如是,故能率己從政, 化人鎮俗者也。自叔葉澆詐,茲道浸微,爭尚文辭,互相矜炫。馬卿浮薄,竟不周 於任用;趙壹虛誕,終取擯於鄉閭。自時厥後,其道彌盛,不思實行,皆徇空名, 敗俗傷教,備載前史,古人比文章於鄭、衛,蓋有由也。
jìn yáng dì shǐ zhì jìn shì zhī kē, dāng shí yóu shì cè ér yǐ. zhì gāo zōng cháo, liú sī lì wèi kǎo gōng yuán wài láng, yòu zòu jìn shì jiā zá wén, míng jīng tián tiē, cóng cǐ jī bì, jìn zhuǎn chéng sú. yòu néng jiù xué, jiē sòng dāng dài zhī shī zhǎng ér bó wén, bù yuè zhū jiā zhī jí. dì xiāng dǎng yǔ, yòng zhì xū shēng, liù jīng zé wèi cháng kāi juǎn, sān shǐ zé jiē tóng guà bì. kuàng fù zhēng yǐ kǒng mén zhī dào, zé qí jūn zǐ zhī rú zhě zāi. zǔ xí jì shēn, bēn jìng wèi wù. jīn néng zhě céng wú kuì sè, yǒng jìn zhě dàn yù líng rén, yǐ huǐ dú wèi cháng tán, yǐ xiàng bèi wèi jǐ rèn. tóu cì gàn yè, qū chí yú yào jīn lù cái yáng jǐ, xuān téng yú dāng dài. gǔ zhī xián liáng fāng zhèng, qǐ yǒu rú cǐ zhě hū! cháo zhī gōng qīng, yǐ cǐ dài shì, jiā zhī zhǎng lǎo, yǐ cǐ chuí xùn. yù qí fǎn chún pǔ, huái lǐ ràng, shǒu zhōng xìn, shí lián yú, hé kě de yě! pì zhī yú shuǐ, qí liú yǐ zhuó, ruò bù chéng běn, hé dāng fù qīng. fāng jīn shèng dé yù tiān, zài níng huán yǔ, sì hǎi zhī nèi, yóng yóng xiàng huà, jiē yán jǐng jǔ zhǒng, sī shèng cháo zhī lǐ yě. bù yǐ cǐ shí ér lǐ zhī, zé tài píng zhī zhèng yòu guāi yǐ.
近煬帝始置進士之科,當時猶試策而已。至高宗朝,劉思立為考功員外郎,又 奏進士加雜文,明經填帖,從此積弊,浸轉成俗。幼能就學,皆誦當代之詩;長而 博文,不越諸家之集。遞相黨與,用致虛聲,《六經》則未嘗開卷,《三史》則皆 同掛壁。況復征以孔門之道,責其君子之儒者哉。祖習既深,奔競為務。矜能者曾 無愧色,勇進者但欲凌人,以毀讟為常談,以向背為己任。投刺干謁,驅馳於要津; 露才揚己,喧騰於當代。古之賢良方正,豈有如此者乎!朝之公卿,以此待士,家 之長老,以此垂訓。欲其返淳樸,懷禮讓,守忠信,識廉隅,何可得也!譬之於水, 其流已濁,若不澄本,何當復清。方今聖德御天,再寧寰宇,四海之內,顒顒向化, 皆延頸舉踵,思聖朝之理也。不以此時而理之,則太平之政又乖矣。
fán guó zhī dà bǐng, mò xiān zé shì. zì gǔ zhé hòu, jiē cè xí dài xián jīn zhī qǔ rén, lìng tóu dié zì jǔ, fēi jīng guó zhī tǐ yě. wàng qǐng yī gǔ zhì, xiàn lìng chá xiào lián, shěn zhī qí xiāng lǘ yǒu xiào yǒu xìn yì lián chǐ zhī xíng, jiā yǐ jīng yè, cái kān cè shì zhě, yǐ xiào lián wèi míng, jiàn zhī yú zhōu. cì shǐ dāng yǐ lǐ dài zhī, shì qí suǒ tōng zhī xué, qí tōng zhě sòng míng yú shěng. zì xiàn zhì shěng, bù de lìng jǔ rén zhé zì chén dié. bǐ lái yǒu dào zhuàng bǎo biàn shí dié děng, yī qiè bìng tíng. qí suǒ xí jīng, qǔ zuǒ chuán gōng yáng gǔ liáng lǐ jì zhōu lǐ yí lǐ shàng shū máo shī zhōu yì, rèn tōng yī jīng, wù qǔ shēn yì ào zhǐ, tōng zhū jiā zhī yì. shì rì, chà zhū sī yǒu rú xué zhě duì wèn, měi jīng wèn yì shí tiáo, wèn bì duì cè sān dào. qí cè jiē wèn gǔ jīn lǐ tǐ jí dāng shí yào wù, qǔ kān xíng yòng zhě. qí jīng yì bìng cè quán tōng wèi shàng dì, wàng fù lì bù biàn yǔ guān qí jīng yì tōng bā cè tōng èr wèi zhōng dì, yǔ chū shēn xià dì bà guī. qí míng jīng bǐ shì tiē jīng, shū fēi gǔ yì, jiē sòng tiē kuò, jì tú jiǎo xìng. bìng jìn yǒu dào jǔ, yì fēi lǐ guó zhī tǐ, wàng qǐng yǔ míng jīng jìn shì bìng tíng. qí guó zi jiān jǔ rén, yì qǐng zhǔn cǐ. rú yǒu xíng yè bù zhe, suǒ yóu wàng xiāng tuī jiàn, qǐng liàng jiā biǎn chù. suǒ jì shù nián zhī jiān, rén lún yī biàn, jì guī shí xué, dāng shí dà yóu. jū jiā zhě bì xiū dé yè, cóng zhèng zhě jiē zhī lián chǐ, fú jìng zì zhǐ, dūn páng zì quàn, jiào rén zhī běn, shí zài zī yān. shì ruò shī xíng, jí bié lì tiáo lì.
凡國之大柄,莫先擇士。自古哲後,皆側席待賢;今之取人,令投牒自舉,非 經國之體也。望請依古制,縣令察孝廉,審知其鄉閭有孝友信義廉恥之行,加以經 業,才堪策試者,以孝廉為名,薦之於州。刺史當以禮待之,試其所通之學,其通 者送名於省。自縣至省,不得令舉人輒自陳牒。比來有到狀保辯識牒等,一切並停。 其所習經,取《左傳》、《公羊》、《穀梁》、《禮記》、《周禮》、《儀禮》、 《尚書》、《毛詩》、《周易》,任通一經,務取深義奧旨,通諸家之義。試日, 差諸司有儒學者對問,每經問義十條,問畢對策三道。其策皆問古今理體及當時要 務,取堪行用者。其經義並策全通為上第,望付吏部便與官;其經義通八、策通二 為中第,與出身;下第罷歸。其明經比試帖經,殊非古義,皆誦帖括,冀圖僥倖。 並近有道舉,亦非理國之體,望請與明經、進士並停。其國子監舉人,亦請准此。 如有行業不著,所由妄相推薦,請量加貶黜。所冀數年之間,人倫一變,既歸實學, 當識大猷。居家者必修德業,從政者皆知廉恥,浮競自止,敦龐自勸,教人之本, 實在茲焉。事若施行,即別立條例。
zhào zuǒ yòu chéng zhū sī shì láng yù shǐ dài fū zhōng chéng gěi shě tóng yì zòu wén. gěi shì zhōng lǐ guǎng gěi shì zhōng lǐ qī yún shàng shū zuǒ chéng jiǎ zhì jīng zhào yǐn jiān yù shǐ dài fū yán wǔ suǒ zòu yì zhuàng yǔ wǎn tóng. shàng shū zuǒ chéng zhì yì yuē:
詔左右丞、諸司侍郎、御史大夫、中丞、給、舍同議奏聞。給事中李廣、給事 中李棲筠、尚書左丞賈至、京兆尹兼御史大夫嚴武所奏議狀與綰同。尚書左丞至議 曰:
jǐn àn xià zhī zhèng shàng zhōng, yīn zhī zhèng shàng jìng, zhōu zhī zhèng shàng wén, rán zé wén yǔ zhōng jìng, jiē tǒng rén zhī xíng yě. qiě fú shì hào shù xíng, měi jí rén wén, rén wén xìng zé zhōng jìng cún yān. shì gù qián dài yǐ wén qǔ shì, běn wén xíng yě, yóu cí yǐ guān xíng, zé jí cí yě. xuān fù chēng yán zi bù qiān nù, bù èr guò, wèi zhī hǎo xué. zhì hū xiū chūn qiū, zé yóu xià zhī tú bù néng cuò yī cí, bù yì míng hū! jiān zhě lǐ bù qǔ rén, yǒu guāi sī yì. yì yuē: guān hū rén wén yǐ huà chéng tiān xià. guān jū zhī yì yuē: xiān wáng yǐ shì jīng fū fù, chéng xiào jìng, hòu rén lún, měi jiào huà, yí fēng sú, gài wáng zhèng zhī suǒ yóu fèi xìng yě. gù yán líng tīng shī, zhī zhū hóu zhī cún wáng. jīn shì xué zhě yǐ tiē zì wèi jīng tōng, bù qióng zhǐ yì, qǐ néng zhī qiān nù èr guò zhī dào hū? kǎo wén zhě yǐ shēng bìng wèi shì fēi, wéi zé fú yàn, qǐ néng zhī yí fēng yì sú huà tiān xià zhī shì hū? shì yǐ shàng shī qí yuán ér xià xí qí liú, bō dàng bù zhī suǒ zhǐ, xiān wáng zhī dào, mò néng xíng yě. fū xiān wáng zhī dào xiāo, zé xiǎo rén zhī dào zhǎng xiǎo rén zhī dào zhǎng, zé luàn chén zéi zi shēng yān. chén shì qí jūn, zi shì qí fù, fēi yī zhāo yī xī zhī gù, qí suǒ yóu lái zhě jiàn yǐ. jiàn zhě hé? wèi zhōng xìn zhī líng tuí, chǐ shàng zhī shī suǒ, mò xué zhī chí chěng, rú dào zhī bù jǔ, sì zhě jiē qǔ shì zhī shī yě.
謹按夏之政尚忠,殷之政尚敬,周之政尚文,然則文與忠敬,皆統人之行也。 且夫諡號述行,美極人文,人文興則忠敬存焉。是故前代以文取士,本文行也,由 辭以觀行,則及辭也。宣父稱顏子不遷怒,不貳過,謂之好學。至乎修《春秋》, 則游、夏之徒不能措一辭,不亦明乎!間者禮部取人,有乖斯義。《易》曰:「觀 乎人文以化成天下。」《關雎》之義曰:「先王以是經夫婦,成孝敬,厚人倫,美 教化,移風俗,蓋王政之所由廢興也。」故延陵聽《詩》,知諸侯之存亡。今試學 者以帖字為精通,不窮旨義,豈能知遷怒貳過之道乎?考文者以聲病為是非,唯擇 浮艷,豈能知移風易俗化天下之事乎?是以上失其源而下襲其流,波盪不知所止, 先王之道,莫能行也。夫先王之道消,則小人之道長;小人之道長,則亂臣賊子生 焉。臣弒其君,子弒其父,非一朝一夕之故,其所由來者漸矣。漸者何?謂忠信之 凌頹,恥尚之失所,末學之馳騁,儒道之不舉,四者皆取士之失也。
fū yī guó zhī shì, xì yī rén zhī běn wèi zhī fēng. zàn yáng qí fēng, xì qīng dài fū yě, qīng dài fū hé cháng bù chū yú shì hū? jīn qǔ shì shì zhī xiǎo dào, ér bù yǐ yuǎn zhě dà zhě, shǐ gàn lù zhī tú, qū chí mò shù, shì yòu dǎo zhī chà yě. fū yǐ wō yǐn zhī ěr zá chuí cāng hǎi, ér wàng tūn zhōu zhī yú, bù yì nán hū! suǒ yǐ shí chuí ěr zhě jiē xiǎo yú, jiù kē mù zhě jiē xiǎo yì. sì rén zhī yè, shì zuì guān yú fēng huà. jìn dài qū shì, mí rán xiàng fēng, zhì shǐ lù shān yī hū ér sì hǎi zhèn dàng, sī míng zài luàn ér shí nián bù fù. xiàng shǐ lǐ ràng zhī dào hóng, rén yì zhī dào zhe, zé zhōng chén xiào zǐ bǐ wū kě fēng, nì jié bù dé ér méng yě, rén xīn bù dé ér yáo yě.
夫一國之事,系一人之本謂之風。讚揚其風,系卿大夫也,卿大夫何嘗不出於 士乎?今取士試之小道,而不以遠者大者,使干祿之徒,趨馳末術,是誘導之差也。 夫以蝸蚓之餌雜垂滄海,而望吞舟之魚,不亦難乎!所以食垂餌者皆小魚,就科目 者皆小藝。四人之業,士最關於風化。近代趨仕,靡然向風,致使祿山一呼而四海 震盪,思明再亂而十年不復。向使禮讓之道弘,仁義之道著,則忠臣孝子比屋可封, 逆節不得而萌也,人心不得而搖也。
qiě xià yǒu tiān xià sì bǎi zài, yǔ zhī dào sàng ér yīn shǐ xìng yān yīn yǒu tiān xià liù bǎi sì, tāng zhī fǎ qì ér zhōu shǐ xìng yān zhōu yǒu tiān xià bā bǎi nián, wén wǔ zhī zhèng fèi ér qín shǐ bìng yān. guān sān dài zhī xuǎn shì rèn xián, jiē kǎo shí xíng, gù néng fēng huà chún yī, yùn zuò zhǎng yuǎn. qín kēng rú shì, èr dài ér wáng. hàn xìng, zá sān dài zhī zhèng, hóng sì kē zhī jǔ, xī jīng shǐ zhèn jīng shù zhī xué, dōng dōu zhōng chí míng jié zhī xíng. zhì yǒu jìn qī qiè wèi, qiáng chén shàn quán, ruò zhǔ gū lì, mǔ hòu zhuān zhèng, ér shè jì bù yǔn, zhōng bǐ sì bǎi, qǐ fēi xìng xué háng dào shàn huà yú xiāng lǐ zāi? jué hòu wén zhāng dào bì, shàng yú fú chǐ, qǔ shì shù yì, gǒu jì yī shí. zì wèi zhì suí, jǐn sì bǎi zài, sān guāng fēn jǐng, jiǔ zhōu zǔ yù, qiè hào jiàn wèi, dé yì bù xiū, shì yǐ zi sūn sù diān, xiǎng guó xián cù. guó jiā gé wèi jìn liáng suí zhī bì, chéng xià yīn zhōu hàn zhī yè, sì ào jì zhái, jiǔ zhōu yōu tóng, fù dào tíng yù, hé dé tiān dì. ān yǒu shě huáng wáng jǔ shì zhī dào, zōng luàn dài qǔ rén zhī shù? cǐ gōng qīng dài fū zhī rǔ yě. yáng wǎn suǒ zòu, shí wèi zhèng lùn.
且夏有天下四百載,禹之道喪而殷始興焉;殷有天下六百祀,湯之法棄而周始 興焉;周有天下八百年,文、武之政廢而秦始並焉。觀三代之選士任賢,皆考實行, 故能風化淳一,運祚長遠。秦坑儒士,二代而亡。漢興,雜三代之政,弘四科之舉, 西京始振經術之學,東都終持名節之行。至有近戚竊位,強臣擅權,弱主孤立,母 後專政,而社稷不隕,終彼四百,豈非興學行道、扇化於鄉里哉?厥後文章道弊, 尚於浮侈,取士術異,苟濟一時。自魏至隋,僅四百載,三光分景,九州阻域,竊 號僭位,德義不修,是以子孫速顛,享國咸促。國家革魏、晉、梁、隋之弊,承夏、 殷、周、漢之業,四隩既宅,九州攸同,覆燾亭育,合德天地。安有舍皇王舉士之 道,蹤亂代取人之術?此公卿大夫之辱也。楊綰所奏,實為正論。
rán zì diǎn wǔ fù bài, zhōng yuán bǎn dàng, róng dí luàn huá, yì guān qiān xǐ, nán běi fēn liè, rén duō qiáo chù. shèng cháo yī píng qū yǔ, shàng fù yīn xún, bǎn tú zé zhāng, lǘ jǐng wèi shè, shì jū xiāng shì, bǎi wú yī èr, lèi yuán guān zú, suǒ zài gēng zhú, dì wàng xì zhī shù bǎi nián zhī wài, ér shēn jiē dōng xī nán běi zhī rén yān. jīn yù yī gǔ zhì xiāng jǔ lǐ xuǎn, yóu kǒng qǔ shì zhī wèi jǐn yě, qǐng jiān guǎng xué xiào, yǐ hóng xùn yòu. jīn jīng yǒu tài xué, zhōu xiàn yǒu xiǎo xué, bīng gé yī dòng, shēng tú liú lí, rú chén shī shì, lù lǐn wú xiàng. gòng shì bù chēng xíng shí, zhòu zǐ hé cháng jiǎng xí, dú lǐ bù měi suì zhuó jiǎ yǐ zhī dì, wèi hóng jiǎng zhuó, bù qí miù yú? zhī zú zhǎng fú báo zhī fēng, qǐ jiǎo xìng zhī lù yǐ. qí guó zi bó shì děng, wàng jiā yuán shù, hòu qí lù zhì, xuǎn tōng rú shuò shēng, jiān jū qí zhí. shí dào dà jùn, liàng zhì tài xué guǎn, lìng bó shì chū wài, jiān lǐng jùn guān, zhào zhì shēng tú. yī hū gù shì, bǎo sāng zǐ zhě xiāng lǐ jǔ yān, zài liú yù zhě xiáng xù tuī yān. cháo ér xíng zhī, xī jiàn qí lì. rú cǐ zé qīng qīng bù fù xìng cì, rǎo rǎo yóu qí guī běn yǐ. rén lún zhī shǐ, wáng huà zhī xiān, bú shì guò yě.
然自典午覆敗,中原版盪,戎狄亂華,衣冠遷徙,南北分裂,人多僑處。聖朝 一平區宇,尚復因循,版圖則張,閭井未設,士居鄉士,百無一二,累緣官族,所 在耕築,地望系之數百年之外,而身皆東西南北之人焉。今欲依古制鄉舉里選,猶 恐取士之未盡也,請兼廣學校,以弘訓誘。今京有太學,州縣有小學,兵革一動, 生徒流離,儒臣師氏,祿廩無向。貢士不稱行實,胄子何嘗講習,獨禮部每歲擢甲 乙之第,謂弘獎擢,不其謬歟?祗足長浮薄之風,啟僥倖之路矣。其國子博士等, 望加員數,厚其祿秩,選通儒碩生,間居其職。十道大郡,量置太學館,令博士出 外,兼領郡官,召置生徒。依乎故事,保桑梓者鄉里舉焉,在流寓者庠序推焉。朝 而行之,夕見其利。如此則青青不復興刺,擾擾由其歸本矣。人倫之始,王化之先, 不是過也。
lǐ gǎo děng yì yǔ wǎn xié, wén duō bù zài. zǎi chén děng zòu yǐ jǔ rén jiù yè yǐ chéng, nán yú sù gǎi, qí jīn suì jǔ rén, wàng qiě xǔ yīng jiù jǔ, lái suì fèng zhào, réng chì lǐ bù jí jù tiáo lì zòu wén. dài zōng yǐ fèi jìn shì kē wèn hàn lín xué shì, duì yuē: jìn shì xíng lái yǐ jiǔ, jù fèi zhī, kǒng shī rén yè. nǎi zhào xiào lián yǔ jiù jǔ jiān xíng. wǎn yòu zòu suì gòng xiào tì lì tián jí tóng zǐ kē děng, qí xiào tì lì tián, yí yǒu shí zhuàng, tóng zǐ yuè zhòng, bù zài cháng kē, tóng zhī suì gòng, kǒng zhǎng jiǎo xìng zhī lù. zhào tíng zhī. zài qiān lì bù shì láng, lì diǎn jǔ xuǎn, jīng hé rén wù, yǐ gōng píng chēng.
李暠等議與綰協,文多不載。宰臣等奏以舉人舊業已成,難於速改,其今歲舉 人,望且許應舊舉,來歲奉詔,仍敕禮部即具條例奏聞。代宗以廢進士科問翰林學 士,對曰:「進士行來已久,遽廢之,恐失人業。」乃詔孝廉與舊舉兼行。綰又奏 歲貢孝悌力田及童子科等,其孝悌力田,宜有實狀,童子越眾,不在常科,同之歲 貢,恐長僥倖之路。詔停之。再遷吏部侍郎,歷典舉選,精核人物,以公平稱。
shí yuán zài bǐng zhèng, gōng qīng duō fù zhī, wǎn gū lì zhōng dào, qīng zhēn zì shǒu, wèi cháng sī yè. zài yǐ wǎn yǎ wàng sù gāo, wài shì zūn zhòng, xīn shí shū jì. huì yú cháo ēn sǐ, zài yǐ cháo ēn cháng pàn guó zi jiān shì, chén wū tài xué, yí dé míng rú, yǐ qīng qí zhì, nǎi zòu wèi guó zi jì jiǔ, shí yù yǐ sàn dì chù zhī. zài tān mào rì shén, tiān xià qīng yì, yì guī yú wǎn, shàng shēn zhì zhī, yǐ zài jiǔ zài shū héng, wèi jí bà qiǎn. réng qiān wǎn wèi tài cháng qīng, chōng lǐ yí shǐ, yǐ jiāo miào lǐ jiǔ fèi, jí wǎn zhèn qǐ zhī yě, yì yǐ guān qí xiào yòng. shì nián sān yuè, zài fú zhū, shàng nǎi bài wǎn zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì jí xián diàn chóng wén guǎn dà xué shì, jiān xiū guó shǐ. wǎn jiǔ jī gōng fǔ zhī wàng, jí zhào chū, cháo yě xiāng hè. wǎn lèi biǎo kěn ràng, shàng shǔ yì shāo zhòng, wǎn bù gǎn cí.
時元載秉政,公卿多附之,綰孤立中道,清貞自守,未嘗私謁。載以綰雅望素 高,外示尊重,心實疏忌。會魚朝恩死,載以朝恩嘗判國子監事,塵污太學,宜得 名儒,以清其秩,乃奏為國子祭酒,實欲以散地處之。載貪冒日甚,天下清議,亦 歸於綰,上深知之,以載久在樞衡,未即罷遣。仍遷綰為太常卿,充禮儀使,以郊 廟禮久廢,藉綰振起之也,亦以觀其效用。是年三月,載伏誅,上乃拜綰中書侍郎、 同中書門下平章事、集賢殿崇文館大學士,兼修國史。綰久積公輔之望,及詔出, 朝野相賀。綰累表懇讓,上屬意稍重,綰不敢辭。
wǎn sù yǐ dé xíng zhe wén, zhì xìng zhēn lián, chē fú jiǎn pǔ, jū miào táng wèi shù yuè, rén xīn zì huà. yù shǐ zhōng chéng cuī kuān, jiàn nán xī chuān jié dù shǐ níng zhī dì, jiā fù yú cái, yǒu bié shù zài huáng chéng zhī nán, chí guǎn tái xiè, dāng shí dì yī, kuān jí rì qián qiǎn huǐ chāi. zhōng shū lìng guō zi yí zài bīn zhōu xíng yíng, wén wǎn bài xiāng, zuò nèi yīn lè jiǎn sàn wǔ fēn zhī sì. jīng zhào yǐn lí gàn yǐ chéng ēn, měi chū rù zōu yù bǎi yú, yì jí sān rì jiǎn sǔn chē qí, wéi liú shí qí ér yǐ. qí yú wàng fēng biàn shē cóng jiǎn zhě, bù kě shèng shù, qí zhèn sú yí fēng ruò cǐ.
綰素以德行著聞,質性貞廉,車服儉樸,居廟堂未數月,人心自化。御史中丞 崔寬,劍南西川節度使寧之弟,家富於財,有別墅在皇城之南,池館台榭,當時第 一,寬即日潛遣毀拆。中書令郭子儀在邠州行營,聞綰拜相,座內音樂減散五分之 四。京兆尹黎干以承恩,每出入騶馭百餘,亦即三日減損車騎,唯留十騎而已。其 余望風變奢從儉者,不可勝數,其鎮俗移風若此。
wǎn yǒu sù gù jí, jū zhí xún rì, zhōng fēng, yōu zhào lìng jiù zhōng shū shěng shè yǎng, měi yǐn jiàn yán yīng diàn, tè xǔ fú rù. shí lí gé jiù bì, wéi wǎn shì zhān, ēn yù mò èr. wǎn lèi kàng shū cí wèi, pín zhào dūn miǎn bù xǔ. jí wǎn jí jí, shàng rì fā zhōng shǐ jiù dì cún wèn, shàng shū yù yī, dàn xī zài cè, shàng wén qí yǒu jiān, xǐ jiàn róng sè. shù rì ér hōng, zhōng shǐ zài mén, chí zòu yú shàng, dài zōng zhèn dào jiǔ zhī, chuò cháo sān rì. zhào yuē:
綰有宿痼疾,居職旬日,中風,優詔令就中書省攝養,每引見延英殿,特許扶 入。時釐革舊弊,唯綰是瞻,恩遇莫二。綰累抗疏辭位,頻詔敦勉不許。及綰疾亟, 上日發中使就第存問,尚書御醫,旦夕在側,上聞其有間,喜見容色。數日而薨, 中使在門,馳奏於上,代宗震悼久之,輟朝三日。詔曰:
wáng zhě zhī yú dà chén yě, cún zé jì qí fù xīn, jūn yú zhī tǐ, cān yú jūn guó zhī zhòng, xù yǐ yīn yáng zhī hé mò zé lěi qí shì gōng, jiā zhī mìng shù, gào yú zōng miào zhī jì, suì yǐ fú miǎn zhī zhāng, zé jiǔ yuán kě guī, bǎi pì zhī quàn. gù cháo yì dài fū shǒu zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì jí xián diàn chóng wén guǎn dà xué shì jiān xiū guó shǐ shàng zhù guó cì zǐ jīn yú dài yáng wǎn, xìng hé yuán hé, shēn qí lǜ dù, dào kuāng yǎ sú, qì zhòng zōng yí. kuān róu jìng gōng, xié yú jiǔ dé wén xíng zhōng xìn, hóng yú sì jiào. nèi wú ěr mù zhī yì, yǐ xiào tì chuán yú jiā wài wú chē fú zhī róng, yǐ zhēn shí xíng yú dài. xī yē zhuān yòu mì zhī dì, nán gōng lǐng xuǎn jǔ zhī yuán. yǐ rú shù shǒu yú guó xiáng, yǐ lǐ dù zhǎng yú gāo miào, jiǎn lián qí zhì, tiáo zhí tóng xiū. qǐng yǐ rèn fēi qí cái, dú liú yú zhèng, yuán dēng qīng jìng zhī fǔ, shù xié zhì lǐ zhī qī. dào fēng jì mù yú cháo bān, jiǎn dé yǐ xíng yú hǎi nèi. suī xián rén zhī yè, jì yú kě jiǔ ér fū zǐ zhī mìng, mò rú zhī hé. fāng yǒu píng yī, jù cǐ lún xiè, píng yǔ zhī tàn, zhèn dào liáng shēn. suǒ huái mò cóng, zhǎng xiǎng hé jí. kuàng lì guān yǒu sù sī zhī jié, jū jiā wú pǐ bó zhī yú, gù shì yǐ huá gǔn, zēng qí fǎ fù, bèi yīng diǎn cè, zài bì cháo jīng. kě zèng sī tú.
王者之於大臣也,存則寄其腹心,均於肢體,參於軍國之重,敘以陰陽之和; 歿則誄其事功,加之命數,告於宗廟之祭,襚以紱冕之章,則九原可歸,百辟知勸。 故朝議大夫、守中書侍郎、同中書門下平章事、集賢殿崇文館大學士、監修國史、 上柱國、賜紫金魚袋楊綰,性合元和,身齊律度,道匡雅俗,器重宗彝。寬柔敬恭, 協於九德;文行忠信,弘於四教。內無耳目之役,以孝悌傳於家;外無車服之容, 以貞實形於代。西掖專宥密之地,南宮領選舉之源。以儒術首於國庠,以禮度掌於 高廟,簡廉其質,條職同休。頃以任非其才,毒流於政,爰登清淨之輔,庶諧至理 之期。道風既穆於朝班,儉德已行於海內。雖賢人之業,冀於可久;而夫子之命, 末如之何。方有憑依,遽此淪謝,屏予之嘆,震悼良深。所懷莫從,長想何及。況 歷官有素絲之節,居家無匹帛之餘,故飾以華袞,增其法賻,備膺典策,載賁朝經。 可贈司徒。
yòu zhào wén wǔ bǎi liáo lín yú qí dì, qiǎn nèi cháng shì wú chéng qiàn huì diào, zèng juàn qiān pǐ bù sān bǎi duān. shàng shēn xī zhī, gù wèi cháo chén yuē: tiān bù shǐ zhèn zhì tài píng, hé duó wǒ yáng wǎn zhī sù yě! fǔ jí dà liǎn, yǔ qīng děng bēi dào tóng zhī. zǎi fǔ fù zèng ēn yù āi róng zhī shèng, jìn nián wèi yǒu qí bǐ. tài cháng chū shì yuē: wén zhēn. zhào yuē: bāo dé quàn shàn, chūn qiū zhī jiù zhāng kǎo xíng yì míng, lǐ jīng zhī tōng diǎn. chuí fàn zuò zé, cún hū gé yán. cháo yì dài fū zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì jí xián diàn chóng wén guǎn dà xué shì xiū guó shǐ shàng zhù guó cì zǐ jīn yú dài zèng sī tú yáng wǎn, lǚ dào jū zhēn, hán hé yù dé, xíng wèi rén jì, wén hé diǎn mó. qīng ér huì míng, wú zì fá zhī shàn yuē yǐ shī jiǎn, yǒu bù jīn zhī qiān. fāng cè zhí shū, zhì zōng xiāng lǐ, cí chēng liáng shǐ, xué mào chún rú. wěi zài shū héng, zhǎng zī mì mìng, mí qì wò xīn zhī dào, lèi chén zào xī zhī chéng. jiāng yǐ bù tiān xià wǔ xíng zhī hé, tóng jūn chén yī dé zhī yùn, jù zhěn cáng zhōu zhī tàn, wèi zhǎn jì chuān zhī cái. sù yè jiǔ ér mí zhāng, qīng fēng mò ér kě shàng. zì gǔ shì zhōng zhī yì, jiē xī yǐ měi míng. shì fǎ yuē: zhōng xìn ài rén yuē wén, píng yì bù xiè yuē jiǎn. yí shì yuē wén jiǎn. bǐ bù láng zhōng sū duān, xìng shū kuáng, jí qí xián, nǎi sì huǐ dú, yì tóng qí yì. shàng nù, biǎn duān wèi guǎng zhōu yuán wài sī mǎ.
又詔文武百僚臨於其第,遣內常侍吳承倩會弔,贈絹千匹、布三百端。上深惜 之,顧謂朝臣曰:「天不使朕致太平,何奪我楊綰之速也!俯及大斂,與卿等悲悼 同之。」宰輔賻贈恩遇哀榮之盛,近年未有其比。太常初諡曰:「文貞」。詔曰: 「褒德勸善,《春秋》之舊章;考行易名,禮經之通典。垂範作則,存乎格言。朝 議大夫、中書侍郎、同中書門下平章事、集賢殿崇文館大學士、修國史、上柱國、 賜紫金魚袋、贈司徒楊綰,履道居貞,含和毓德,行為人紀,文合典謨。清而晦名, 無自伐之善;約以師儉,有不矜之謙。方冊直書,秩宗相禮,辭稱良史,學茂醇儒。 委在樞衡,掌茲密命,彌契沃心之道,累陳造膝之誠。將以布天下五行之和,同君 臣一德之運,遽軫藏舟之嘆,未展濟川之才。素業久而彌彰,清風歿而可尚。自古 飾終之義,皆錫以美名。諡法曰:『忠信愛人曰文,平易不懈曰簡。』宜諡曰文簡。」 比部郎中蘇端,性疏狂,嫉其賢,乃肆毀黷,異同其議。上怒,貶端為廣州員外司 馬。
wǎn jiǎn báo zì lè, wèi cháng liú yì jiā chǎn, kǒu bù wèn shēng jì, lèi rèn qīng yào, wú zhái yī qū, suǒ de fèng lù, suí yuè fèn gěi qīn gù. qīng shí guò rén, zhì rú wǎng zhé wēi yán, wǔ jīng ào yì, xiān rú wèi wù zhě, wǎn yī lǎn jiū qí jīng lǐ. yǎ shàng xuán yán, zōng shì dào èr jiào, cháng zhe wáng kāi xiān shēng chuán yǐ jiàn yì, wén duō bù zài. fán suǒ zhī yǒu, jiē yī shí míng liú. huò zào zhī zhě, qīng tán zhōng rì, wèi cháng jí míng lì. huò yǒu kè yù yǐ shì wù gàn zhě, jiàn wǎn yán bì xuán yuǎn, bù gǎn fā cí, nèi kuì ér tuì. dà lì zhōng, dé wàng rì chóng, tiān xià yǎ zhèng zhī shì zhēng qū qí mén, zhì yǒu shù qiān lǐ lái zhě. yǐ qīng dé zuò zhèn yǎ sú, shí bǐ zhī yáng zhèn bǐng jí shān tāo xiè ān zhī chóu yě.
綰儉薄自樂,未嘗留意家產,口不問生計,累任清要,無宅一區,所得俸祿, 隨月分給親故。清識過人,至如往哲微言,《五經》奧義,先儒未悟者,綰一覽究 其精理。雅尚玄言,宗釋道二教,嘗著《王開先生傳》以見意,文多不載。凡所知 友,皆一時名流。或造之者,清談終日,未嘗及名利。或有客欲以世務干者,見綰 言必玄遠,不敢發辭,內愧而退。大曆中,德望日崇,天下雅正之士爭趨其門,至 有數千里來者。以清德坐鎮雅俗,時比之楊震、邴吉、山濤、謝安之儔也。
cuī yòu fǔ, zì yí sūn. zǔ zhì, huái zhōu zhǎng shǐ. fù miǎn, huáng mén shì láng, shì yuē xiào gōng. jiā yǐ qīng jiǎn lǐ fǎ, wèi shì liú zhī zé. yòu fǔ jǔ jìn shì, lì shòu ān wèi. ān lù shān xiàn luò yáng, shì shù bēn bèng, yòu fǔ dú qí wēi yú shǐ shí zhī jiān, qián rù sī miào, fù mù zhǔ yǐ cuàn. lì qǐ jū shè rén sī xūn lì bù yuán wài láng, lèi bài yù shǐ zhōng chéng yǒng píng jūn xíng jūn sī mǎ, xún zhī běn jūn jīng shī liú hòu. xìng gāng zhí, wú suǒ róng shòu, yù shì bù huí. lèi qiān zhōng shū shè rén. shí zhōng shū shì láng què, yòu fǔ shěng shì, shù wèi zǎi xiàng cháng gǔn suǒ qīn, yòu fǔ bù cóng gǔn nù zhī, zòu lìng fēn zhī lì bù xuǎn, měi yǒu nǐ guān, gǔn duō bó xià, yán shù xiāng qīn. shí zhū cǐ shàng yán, lǒng zhōu jiāng zhào guì jiā māo shǔ tóng rǔ, bù xiāng wèi hài, yǐ wèi zhēn xiáng. zhào qiǎn zhōng shǐ yǐ shì yú cháo, gǔn lǜ bǎi liáo qìng hè, yòu fǔ dú fǒu. zhōng guān jié qí gù, dá yuē: cǐ wù zhī shī cháng yě, kě diào bù kě hè. zhōng shǐ zhēng qí zhuàng, yòu fǔ shàng zòu yán:
崔祐甫,字貽孫。祖晊,懷州長史。父沔,黃門侍郎,諡曰孝公。家以清儉禮 法,為士流之則。祐甫舉進士,歷壽安尉。安祿山陷洛陽,士庶奔迸,祐甫獨崎危 於矢石之間,潛入私廟,負木主以竄。歷起居舍人、司勛吏部員外郎,累拜御史中 丞、永平軍行軍司馬,尋知本軍京師留後。性剛直,無所容受,遇事不回。累遷中 書舍人。時中書侍郎闕,祐甫省事,數為宰相常袞所侵,祐甫不從;袞怒之,奏令 分知吏部選,每有擬官,袞多駁下,言數相侵。時硃泚上言,隴州將趙貴家貓鼠同 乳,不相為害,以為禎祥。詔遣中使以示於朝,袞率百僚慶賀,祐甫獨否。中官詰 其故,答曰:「此物之失常也,可吊不可賀。」中使征其狀,祐甫上奏言:
chén wén tiān shēng wàn wù, gāng róu yǒu xìng, shèng rén yīn zhī, chuí xùn zuò zé. lǐ jì jiāo tè shēng yuē: yíng māo, wèi qí shí tián shǔ yě. rán zé māo zhī shí shǔ, zài zài lǐ diǎn, yǐ qí chú hài lì rén, suī wēi bì lù. jīn cǐ māo duì shǔ bù shí, rén zé rén yǐ, wú nǎi shī yú xìng hū! shǔ zhī wèi wù, zhòu fú yè dòng, shī rén fù zhī yuē: xiāng shǔ yǒu tǐ, rén ér wú lǐ. yòu yuē: shuò shǔ shuò shǔ, wú shí wǒ shǔ. qí xù yuē: tān ér wèi rén, ruò dà shǔ yě. chén xuán guān zhī, suī yún dòng wù, yì yú mí lù shè tù, bǐ jiē yǐ shí shā huò, wèi guó zhī yòng. māo shòu rén yǎng yù, zhí jì bù xiū, yì hé yì yú fǎ lì bù qín chù xié, jiāng lì bù qín gǎn dí? yòu àn lǐ bù shì jù liè sān ruì, wú māo bù shí shǔ zhī mù, yǐ zī chēng qìng, chén suǒ wèi xiáng. fú yǐ guó jiā huà qià lǐ píng, tiān fú jiàn zhì, fēn lún zá dá, shǐ bù jué shū. jīn zī māo shǔ, bù kě làn cè. ruò yǐ liú xiàng wǔ xíng chuán lùn zhī, kǒng xū shēn mìng xiàn sī, chá tīng tān lì, jiè zhū biān hòu, wú shī jiǎo xún. māo néng zhì gōng, shǔ bù wèi hài.
臣聞天生萬物,剛柔有性,聖人因之,垂訓作則。《禮記郊特牲》曰:「迎貓, 為其食田鼠也。」然則貓之食鼠,載在禮典,以其除害利人,雖微必錄。今此貓對 鼠不食,仁則仁矣,無乃失於性乎!鼠之為物,晝伏夜動,詩人賦之曰:「相鼠有 體,人而無禮。」又曰:「碩鼠碩鼠,無食我黍。」其序曰:「貪而畏人,若大鼠 也。」臣旋觀之,雖雲動物,異於麋鹿麝兔,彼皆以時殺獲,為國之用。貓受人養 育,職既不修,亦何異於法吏不勤觸邪,疆吏不勤扞敵?又按禮部式具列三瑞,無 貓不食鼠之目,以茲稱慶,臣所未詳。伏以國家化洽理平,天符洊至,紛綸雜沓, 史不絕書。今茲貓鼠,不可濫廁。若以劉向《五行傳》論之,恐須申命憲司,察聽 貪吏,誡諸邊候,無失徼巡。貓能致功,鼠不為害。
dài zōng shēn jiā zhī. gǔn yì è yòu fǔ.
代宗深嘉之。袞益惡祐甫。
dài zōng chū bēng, fā āi yú xī gōng, gǔn yǐ dú shòu rèn yù, āi yú děng lǐ. lì, chén xī lín zhě, jiē shí wǔ jǔ yīn, ér gǔn zhé āi tòng tì sì, huò zhōng chí fǎn kū, gù mù ruò bù néng qù, tóng liè zhě jiē bù yuè. jí gǔn yǔ lǐ sī yì qún chén sàng fú, yuē: àn lǐ, wèi jūn zhǎn shuāi sān nián. hàn wén quán zhì, yóu sān shí liù rì. guó jiā tài zōng bēng, yí zhào yì sān shí liù rì, ér qún chén yán zhī, jì zàng ér chú, yuē sì yuè yě. gāo zōng bēng, fú jué qīng zhòng, rú hàn gù shì, wǔ tài hòu bēng yì rán. jí xuán zōng sù zōng bēng, shǐ biàn tiān zǐ sàng wèi èr shí qī rì, qiě dāng shí yí zhào suī yuē: tiān xià lì rén sān rì shì fú zài cháo qún chén shí fú èr shí qī rì ér chú, zé cháo chén yí rú huáng dì zhī zhì. yòu fǔ zhí yuē: fú zhǔn yí zhào, wú cháo chén shù rén zhī bié, dàn yán tiān xià rén lì, chì dào hòu chū lín, sān rì jiē shì fú, zé cháo yě zhōng wài, hé fēi tiān xià? fán bǎi zhí shì, shuí fēi lì zhí? zé huáng dì yí èr shí qī rì ér qún chén dāng sān rì yě. gǔn yuē: àn hè xún zhù yì, lì zhě wèi guān zhǎng suǒ shǔ, zé jīn xū lì ěr, fēi gōng qīng bǎi liáo zhī lì. yòu fǔ yuē: zuǒ chuán yún: wěi zhī sān lì. zé sān gōng yě. shǐ chēng xún lì liáng lì zhě, qǐ xū tú yú? gǔn yuē: lǐ fēi tiān jiàng dì chū, rén qíng ér yǐ. qiě gōng qīng dà chén, róng shòu shū chǒng, gù yí yì shù. jīn yǔ qián shǒu tóng zhì, xìn sù ér chú zhī, yú ěr ān hū? yòu fǔ yuē: ruò yí zhào hé? zhào zhǐ kě gǎi, shú bù kě? gǔn jiān zhèng bù fú, ér shēng sè shén lì, bù wèi lǐ jié. yòu gǔn fāng kū yú gōu chén zhī qián, ér gǔn cóng lì huò fú zhī, yòu fǔ zhǐ shì yú zhòng yuē: chén kū yú jūn qián, yǒu fú lǐ hū? gǔn wén zhī, bù kān qí nù. nǎi shàng yán yòu fǔ lǜ qíng biàn lǐ, qīng yì guó diǎn, qǐng zhé wèi cháo zhōu cì shǐ. nèi yì tài zhòng, gǎi wèi hé nán shǎo yǐn.
代宗初崩,發哀於西宮,袞以獨受任遇,哀逾等禮。例,晨夕臨者,皆十五舉 音,而袞輒哀慟涕泗,或中墀返哭,顧慕若不能去,同列者皆不悅。及袞與禮司議 群臣喪服,曰:「案《禮》,為君斬衰三年。漢文權制,猶三十六日。國家太宗崩, 遺詔亦三十六日,而群臣延之,既葬而除,約四月也。高宗崩,服絕輕重,如漢故 事,武太后崩亦然。及玄宗、肅宗崩,始變天子喪為二十七日,且當時遺詔雖曰: 『天下吏人三日釋服』在朝群臣實服二十七日而除,則朝臣宜如皇帝之制。」祐甫 執曰:「伏准遺詔,無朝臣庶人之別,但言『天下人吏,敕到後出臨,三日皆釋服』, 則朝野中外,何非天下?凡百執事,誰非吏職?則皇帝宜二十七日而群臣當三日也。」 袞曰:「案賀循注義,吏者謂官長所署,則今胥吏耳,非公卿百僚之例。」祐甫曰: 「《左傳》云:『委之三吏。』則三公也。史稱循吏、良吏者,豈胥徒歟?」袞曰: 「禮非天降地出,人情而已。且公卿大臣,榮受殊寵,故宜異數。今與黔首同制, 信宿而除之,於爾安乎?」祐甫曰:「若遺詔何?詔旨可改,孰不可?」袞堅諍不 服,而聲色甚厲,不為禮節。又袞方哭於鈎陳之前,而袞從吏或扶之,祐甫指示於 眾曰:「臣哭於君前,有扶禮乎?」袞聞之,不堪其怒。乃上言祐甫率情變禮,輕 議國典,請謫為潮州刺史。內議太重,改為河南少尹。
chū, sù zōng shí tiān xià shì yīn, ér zǎi xiàng bù jiǎn sān sì yuán, gèng zhí zhǎng shì. ruò xiū mù gè zài dì, yǒu zhào zhǐ chū rù, fēi dà shì bù yù lì dǐ zhū dì, xǔ lìng zhí shì zhě yī rén jiǎ shǔ tóng liè zhī míng yǐ jìn, suì wèi gù shì. shì shí, zhōng shū lìng guō zi yí jiǎn xiào sī kōng píng zhāng shì zhū cǐ, míng shì zǎi chén, dāng shǔ zhì chì, zhì yú mì wù zhī yì, zé mò dé wén. shí dé zōng jiàn zuò wèi xún rì, jū bù yán zhī jì, gǔn xún jiù shì, dài shǔ èr rén zhī míng jìn. biǎn yòu fǔ chì chū, zi yí jí cǐ jiē biǎo míng yòu fǔ bù dāng biǎn zhé, shàng yuē: xiàng yán kě zhé, jīn yán fēi zuì, hé yě? èr rén jiē zòu shí wèi cháng yǒu kě zhé zhī yán, dé zōng dà hài, wèi gǔn wū wǎng. shì rì, bǎi liáo jū dié xù lì yú yuè huá mén, lì biǎn gǔn wèi hé nán shǎo yǐn, yǐ yòu fǔ wèi mén xià shì láng píng zhāng shì, liǎng huàn qí zhí. yòu fǔ chū zhì zhāo yīng xiàn, zhēng hái. xún zhuǎn zhōng shū shì láng, xiū guó shǐ, réng píng zhāng shì.
初,肅宗時天下事殷,而宰相不減三四員,更直掌事。若休沐各在第,有詔旨 出入,非大事不欲歷抵諸第,許令直事者一人假署同列之名以進,遂為故事。是時, 中書令郭子儀、檢校司空平章事硃泚,名是宰臣,當署制敕,至於密勿之議,則莫 得聞。時德宗踐祚未旬日,居不言之際,袞循舊事,代署二人之名進。貶祐甫敕出, 子儀及泚皆表明祐甫不當貶謫,上曰:「向言可謫,今言非罪,何也?」二人皆奏 實未嘗有可謫之言,德宗大駭,謂袞誣罔。是日,百僚苴絰序立於月華門,立貶袞 為河南少尹,以祐甫為門下侍郎、平章事,兩換其職。祐甫出至昭應縣,征還。尋 轉中書侍郎,修國史,仍平章事。
shàng chū jí wèi, shù wù jiē wěi zǎi sī. zì zhì dé qián yuán zhōng, tiān xià duō zhàn fá, qǐ zòu tián wěi, gù guān shǎng wěn zá. jí yǒng tài zhī hòu, sì fāng jì dìng, ér yuán zài bǐng zhèng, gōng dào ài sāi, guān yóu huì chéng. zhōng shū zhǔ shū zhuō yīng qiàn lǐ dài róng bèi yòng shì, shì qīng cháo liè, tiān xià guān jué, dà zhě chū yuán zài, xiǎo zhě zì qiàn róng. sì fāng jī huò huì qiú guān zhě, dào lù xiāng shǔ, mí bù chēng suì ér qù, yú shì gāng jì dà huài. jí yuán zài bài, yáng wǎn xún zú, cháng gǔn dāng guó, dù jué qí mén, sì fāng zòu qǐng, mò yǒu guò zhě, suī quán shì yǔ pǐ fū děng. fēi yǐ cí fù dēng kē zhě, mò de jìn yòng. suī huì lù shāo jué, rán wú suǒ zhēn yì, gù xián yú tóng zhì. jí yòu fǔ dài gǔn, jiàn yán tuī jǔ, wú fù yí zhì, rì chú shí shù rén, zuò xiāng wèi yú nián, fán chú lì jǐ bā bǎi yuán, duō chēng yǔn dāng. shàng cháng wèi yuē: yǒu rén bàng qīng suǒ chú nǐ guān, duō shè qīn gù, hé yě? yòu fǔ zòu yuē: chén pín fèng shèng zhǐ, lìng chén jìn nǐ shù guān, jìn nǐ bì xū ān qí cái xíng. chén ruò yǔ qí xiāng shí, fāng kě cū ān, ruò sù bù zhī wén, hé yóu zhī qí yán xíng? huò bàng zhī yóu, shí zài yú cǐ. shàng yǐ wèi rán.
上初即位,庶務皆委宰司。自至德、乾元中,天下多戰伐,啟奏填委,故官賞 紊雜。及永泰之後,四方既定,而元載秉政,公道隘塞,官由賄成。中書主書卓英 倩、李待榮輩用事,勢傾朝列,天下官爵,大者出元載,小者自倩、榮。四方齎貨 賄求官者,道路相屬,靡不稱遂而去,於是綱紀大壞。及元載敗,楊綰尋卒,常袞 當國,杜絕其門,四方奏請,莫有過者,雖權勢與匹夫等。非以辭賦登科者,莫得 進用。雖賄賂稍絕,然無所甄異,故賢愚同滯。及祐甫代袞,薦延推舉,無復疑滯, 日除十數人,作相未逾年,凡除吏幾八百員,多稱允當。上嘗謂曰:「有人謗卿所 除擬官,多涉親故,何也?」祐甫奏曰:「臣頻奉聖旨,令臣進擬庶官,進擬必須 諳其才行。臣若與其相識,方可粗諳,若素不知聞,何由知其言行?獲謗之由,實 在於此。」上以為然。
shén cè jūn shǐ wáng jià hè zhǎng jìn bīng shí yú nián, quán qīng zhōng wài, dé zōng chū dēng jí, jiāng lìng bái xiù guī dài zhī, jù qí shēng biàn. yòu fǔ zhào jià hè yǔ yǔ, liú lián zhī, xiù guī yǐ fù jūn shì shì yǐ. shí lǐ zhèng jǐ wèi jù dé zōng wēi dé, nǎi biǎo xiàn qián sān shí wàn guàn. shàng yù nà qí zòu, lǜ zhèng jǐ wèi kě chéng xìn, yǐ jì dòu liú zhǐ zhī, wèi yǒu qí cí, yán wèn zǎi xiàng. yòu fǔ duì yuē: zhèng jǐ jiān zhà, chéng rú shèng lǜ. chén qǐng yīn shǐ wǎng zī qīng, biàn lìng xuān wèi jiāng shì, yīn zhèng jǐ suǒ xiàn qián xī jī zhū jūn rén, qiě shǐ shēn hé shèng dé, yòu lìng wài fān zhī cháo tíng bù zhòng cái huò. shàng yuè, cóng zhī, zhèng jǐ dà cán, ér xīn wèi fú yān. yòu fǔ móu yóu qǐ wò, duō suǒ hóng yì, tiān xià yǐ wèi kě fù zhēn guān kāi yuán zhī tài píng yě.
神策軍使王駕鶴掌禁兵十餘年,權傾中外,德宗初登極,將令白琇珪代之,懼 其生變。祐甫召駕鶴與語,留連之,琇珪已赴軍視事矣。時李正己畏懼德宗威德, 乃表獻錢三十萬貫。上欲納其奏,慮正己未可誠信,以計逗留止之,未有其辭,延 問宰相。祐甫對曰:「正己奸詐,誠如聖慮。臣請因使往淄青,便令宣尉將士,因 正己所獻錢錫齎諸軍人,且使深荷聖德,又令外籓知朝廷不重財貨。」上悅,從之, 正己大慚,而心畏服焉。祐甫謀猷啟沃,多所弘益,天下以為可復貞觀、開元之太 平也。
zhì dōng bèi jí, jiān yú rù zhōng shū, wò ér chéng zhǐ. huò xiū jià zài dì, dà shì bì lìng zhōng shǐ zī jué. hōng shí nián liù shí, shàng shén dào xī zhī, fèi cháo sān rì, cè zèng tài fù, fù bù bó mǐ sù yǒu chà, shì yuē wén zhēn. wú zi, yí mìng yóu zi zhí wèi sì. yǒu wén jí sān shí juǎn. gù shì, mén xià shì láng wèi cháng yǒu zèng sān shī zhě, dé zōng yǐ yòu fǔ jiǎn jiǎn yǒu dà chén jié, gù tè chǒng yì zhī. zhū cǐ zhī luàn, yòu fǔ qī wáng shì xiàn yú zéi zhōng, cǐ yǐ cháng yǔ yòu fǔ tóng liè, yǎ zhòng qí wèi rén, nǎi yí wáng shì zēng bó shū sù, wáng shì shòu ér jiān fēng zhī, jí dé zōng hái jīng, jù chén qí zhuàng yǐ xiàn. shì jūn zǐ yì zhòng yòu fǔ jiā fǎ, yí qí xiǎng lìng míng yě.
至冬被疾,肩輿入中書,臥而承旨。或休假在第,大事必令中使咨決。薨時年 六十,上甚悼惜之,廢朝三日,冊贈太傅,賻布帛米粟有差,諡曰文貞。無子,遺 命猶子植為嗣。有文集三十卷。故事,門下侍郎未嘗有贈三師者,德宗以祐甫謇謇 有大臣節,故特寵異之。硃泚之亂,祐甫妻王氏陷於賊中,泚以嘗與祐甫同列,雅 重其為人,乃遺王氏繒帛菽粟,王氏受而緘封之,及德宗還京,具陳其狀以獻。士 君子益重祐甫家法,宜其享令名也。
zhí zì gōng xiū, yòu fǔ dì lú jiāng lìng yīng fǔ zi. zhí jì wèi xiāng, shàng yán chū jì bó fù yìn, tuī ēn bù jí yú fù, zhào zèng yīng fǔ lì bù shì láng. zhí qián xīn jīng shǐ, yóu jīng yì xiàng. lèi lì qīng yào, wèi gěi shì zhōng, shí chēng jǔ zhí. shí huáng fǔ bó yǐ zǎi xiàng pàn dù zhī, qǐng jiǎn nèi wài guān fèng lù, zhí fēng hái chì shū, jí jiàn ér zhǐ. bó fù zòu zhū zhōu fǔ yán yuàn liǎng shuì què jiǔ yán lì pǐ duàn děng jiā gū dìng shù, jí jìn nián tiān xià suǒ nà yán jiǔ lì tái gū zhě yī qiè zhēng shōu, zhào jiē kě zhī. zhí kàng shū lùn zòu, lìng zǎi chén zhào zhí xuān zhǐ jiā yù zhī, wù yì zuì bó ér měi zhí. xún chú yù shǐ zhōng chéng, rù gé dàn shì, pō zhèn gāng jì.
植字公修,祐甫弟廬江令嬰甫子。植既為相,上言出繼伯父胤,推恩不及於父, 詔贈嬰甫吏部侍郎。植潛心經史,尤精《易象》。累歷清要,為給事中,時稱舉職。 時皇甫鎛以宰相判度支,請減內外官俸祿,植封還敕書,極諫而止。鎛復奏諸州府 鹽院兩稅、榷酒、鹽利、匹段等加估定數,及近年天下所納鹽酒利抬估者一切徵收, 詔皆可之。植抗疏論奏,令宰臣召植宣旨嘉諭之,物議罪鎛而美植。尋除御史中丞, 入閣彈事,頗振綱紀。
zhǎng qìng chū, bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. mù zōng cháng wèi shì chén yuē: guó jiā zhēn guān zhōng, wén huáng dì gōng xíng dì dào, zhì zhì shēng píng. jí shén lóng jǐng lóng zhī jiān, jì yǒu nèi nán, xuán zōng píng dìng, xìng fù bù yì, ér shēng míng zuì shèng, lì nián zhǎng jiǔ, hé dào ér rán? zhí duì yuē: qián dài chuàng yè zhī jūn, duō qǐ zì rén jiān, zhī bǎi xìng jí kǔ. chū chéng pī yè, jiē néng lì jīng sī lǐ. tài zōng wén huáng dì tè bǐng shàng shèng zhī zī, tóng fú yáo shùn zhī dào, shì yǐ zhēn guān yī zhāo, sì hǎi níng yàn. yǒu fáng xuán líng dù rú huì wèi zhēng wáng guī zhī shǔ wèi fǔ zuǒ gǔ gōng, jūn míng chén zhōng, shì wú bù lǐ, shèng xián xiāng yù, gù yí rú cǐ. xuán zōng shǒu wén jì tǐ, cháng jīng tiān hòu cháo jiān wēi, kāi yuán chū dé yáo chóng sòng jǐng, wěi zhī wèi zhèng. cǐ èr rén zhě, tiān shēng jùn jié, dòng bì tuī gōng, sù yè zī zī, zhì jūn yú dào. jǐng cháng shǒu xiě shàng shū wú yì yī piān, wèi tú yǐ xiàn. xuán zōng zhì zhī nèi diàn, chū rù guān shěng, xián jì zài xīn, měi tàn gǔ rén zhì yán, hòu dài mò jí, gù rèn xián jiè yù, xīn guī chōng mò. kāi yuán zhī mò, yīn wú yì tú xiǔ huài, shǐ yǐ shān shuǐ tú dài zhī. zì hòu jì wú zuò yòu zhēn guī, yòu xìn jiān chén yòng shì, tiān bǎo zhī shì, shāo juàn yú qín, wáng dào yú sī quē yǐ. jiàn zhōng chū, dé zōng huáng dì cháng wèn xiān chén yòu fǔ kāi yuán tiān bǎo zhì luàn zhī shū, xiān chén jù chén běn mò. chén zài tóng guàn, jí wén qí shuō, xìn zhī gǔ rén yǐ wéi xián zuò jiè, qí yì hóng duō. bì xià jì xū xīn lǐ dào, yì wàng yǐ wú yì wèi yuán guī, zé tiān xià xìng shèn. mù zōng shàn qí duì.
長慶初,拜中書侍郎、同中書門下平章事。穆宗嘗謂侍臣曰:「國家貞觀中, 文皇帝躬行帝道,治致昇平。及神龍、景龍之間,繼有內難,玄宗平定,興復不易, 而聲明最盛,歷年長久,何道而然?」植對曰:「前代創業之君,多起自人間,知 百姓疾苦。初承丕業,皆能厲精思理。太宗文皇帝特稟上聖之資,同符堯、舜之道, 是以貞觀一朝,四海寧晏。有房玄齡、杜如晦、魏徵、王珪之屬為輔佐股肱,君明 臣忠,事無不理,聖賢相遇,固宜如此。玄宗守文繼體,嘗經天后朝艱危,開元初 得姚崇、宋璟,委之為政。此二人者,天生俊傑,動必推公,夙夜孜孜,致君於道。 璟嘗手寫《尚書·無逸》一篇,為圖以獻。玄宗置之內殿,出入觀省,咸記在心, 每嘆古人至言,後代莫及,故任賢戒欲,心歸沖漠。開元之末,因《無逸圖》朽壞, 始以山水圖代之。自後既無座右箴規,又信奸臣用事,天寶之世,稍倦於勤,王道 於斯缺矣。建中初,德宗皇帝嘗問先臣祐甫開元、天寶治亂之殊,先臣具陳本末。 臣在童丱,即聞其說,信知古人以韋、弦作戒,其益弘多。陛下既虛心理道,亦望 以《無逸》為元龜,則天下幸甚。」穆宗善其對。
tā rì, fù wèi zǎi chén yuē: qián shǐ chēng hàn wén dì xī shí jiā zhī chǎn ér bà lù tái. yòu yún shēn yī yì tí, lǚ gé xì, jí shàng shū náng yǐ wèi diàn wéi, hé tài jiǎn yě! xìn yǒu cǐ hū? zhí duì yuē: liáng shǐ suǒ jì, bì fēi wàng yán. hàn xìng, chéng wáng qín cán kù zhī hòu, xiàng shì zhàn zhēng zhī yú, hǎi nèi diāo bì, shēng rén lì jié. hàn wén rén míng zhī zhǔ, qǐ zì dài dǐ, zhī jià sè zhī jiān nán, shì yǐ jí wèi zhī hòu, gōng xíng jiǎn yuē. jì yǐ jǐng dì, yóu zūn cǐ fēng. yóu shì hǎi nèi qián shǒu, xián lè qí shēng, jiā gěi hù zú. dài zhì wǔ dì, gōng sī yīn fù, yòng néng chū shī zhēng fá, wēi xíng sì fāng, qián zhì guàn xiǔ, gǔ zhì hóng fǔ. shàng wù chǐ mí, zī yòng fù jié, mò nián shuì jí zhōu chē liù chù, rén bù liáo shēng, hù kǒu jiǎn bàn, nǎi xià āi tòng zhī zhào, fēng chéng xiàng wèi fù rén hóu. jiē hàn shǐ míng zhēng, yòng wèi shì shí. qiě gēng cán zhī quàn, chū zì rén lì, yòng jì wú dù, hé yóu yǐ zhì fù qiáng! jù wǔ dì sì wèi zhī chū, wù lì fù yīn, qián dài wú bǐ, gù dāng yīn wén dì jiǎn yuē zhī zhì yě. shàng yuē: qīng yán shén shàn, huàn xíng zhī wèi nán ěr.
他日,復謂宰臣曰:「前史稱漢文帝惜十家之產而罷露台。又雲身衣弋綈,履 革舄,集上書囊以為殿帷,何太儉也!信有此乎?」植對曰:「良史所記,必非妄 言。漢興,承亡秦殘酷之後,項氏戰爭之餘,海內凋弊,生人力竭。漢文仁明之主, 起自代邸,知稼穡之艱難,是以即位之後,躬行儉約。繼以景帝,猶遵此風。由是 海內黔首,咸樂其生,家給戶足。迨至武帝,公私殷富,用能出師征伐,威行四方, 錢至貫朽,谷至紅腐。上務侈靡,資用復竭,末年稅及舟車六畜,人不聊生,戶口 減半,乃下哀痛之詔,封丞相為富人侯。皆漢史明徵,用為事實。且耕蠶之勸,出 自人力,用既無度,何由以至富強!據武帝嗣位之初,物力阜殷,前代無比,固當 因文帝儉約之致也。」上曰:「卿言甚善,患行之為難耳。」
xiàn zōng huáng dì xuē píng qún dào, hé shuò sān zhèn fù rù tí fēng. zhǎng qìng chū, yōu zhōu jié dù shǐ liú zǒng biǎo yǐ yōu jì qī zhōu shàng xiàn, qǐng cháo tíng mìng shuài. zǒng réng jù bù jiāng gòu luàn, nǎi jí qí háo ruì zhě xiān sòng jīng shī. shí zhū kè róng zài jí zhōng. zhí yǔ tóng liè dù yuán yǐng sù bù zhī bīng, qiě wú yuǎn lǜ. kè róng děng zài jīng jī lǚ qióng è, rì yì zhōng shū qǐ guān, shū bù jiè yì. jí zhāng hóng jìng fù zhèn, lìng kè róng děng cóng hái. bù shù yuè, kè róng qiú hóng jìng, hài bīn zuǒ, jié wáng tíng còu, guó jiā fù shī hé shuò, zhí zhí xiōng dì zhī yóu. nǎi bà zhī zhèng shì, shǒu xíng bù shàng shū, chū wèi huá zhōu cì shǐ. dà hé sān nián zhēng yuè zú, nián wǔ shí bā. zhí suī qì liàng jǐn hòu, ér wú kāi wù chéng wù zhī cái, jí sàng shī yì fāng, tiān xià yóu qí shī cè.
憲宗皇帝削平群盜,河朔三鎮復入提封。長慶初,幽州節度使劉總表以幽、薊 七州上獻,請朝廷命帥。總仍懼部將構亂,乃籍其豪銳者先送京師。時硃克融在籍 中。植與同列杜元潁素不知兵,且無遠慮。克融等在京羈旅窮餓,日詣中書乞官, 殊不介意。及張弘靖赴鎮,令克融等從還。不數月,克融囚弘靖,害賓佐,結王廷 湊,國家復失河朔,職植兄弟之由。乃罷知政事,守刑部尚書,出為華州刺史。大 和三年正月卒,年五十八。植雖器量謹厚,而無開物成務之才,及喪師異方,天下 尤其失策。
lèng, zì dé zhǎng. zǔ tāo, dà lǐ qīng xiào gōng miǎn zhī dì yě. tāo shēng yí fǔ, zhōng dà lǐ chéng, jí jùn zhī fù. yǐ mén yìn yóu tài miào zhāi láng diào shòu tài píng dōng yáng èr zhǔ bù. lǐ héng lián chá hú nán jiāng xī, pì wèi bīn zuǒ, zuò shì chén fèi. jiǔ zhī, fù yǐ xuǎn shòu xuān zhōu lù shì cān jūn. guān chá shǐ cuī yǎn qí qí cái, zòu jiā zhāng fú, lèng cí ér bù shòu. lǐ xùn zhèn jiāng xī, zòu wèi fù shǐ, dé jiān chá lǐ xíng, yòu cóng xùn lǐng shǐ, wèi hé yīn yuàn yán tiě liú hòu. rù wèi shì yù shǐ, xún gǎi shàn bù yuán wài, chōng zhuǎn yùn pàn guān. rù wèi shàn bù láng zhōng, chōng jīng xiāng shí dào liǎng shuì shǐ, cì jīn zǐ. qiān sū zhōu cì shǐ, lǐ xíng wèi dì yī. zhuǎn tán zhōu cì shǐ hú nán dōu tuán liàn guān chá shǐ. hú nán jiù fǎ, fēng nián mào yì bù chū jìng, lín bù zāi huāng bù xiāng xù. lèng zhì, wèi shǔ lì yuē: cǐ fēi rén qíng yě, wú yí bì tiào, zhòng kùn yú mín yě. zì shì shāng jiǎ tōng liú. rù wèi hù bù shì láng pàn dù zhī.
倰,字德長。祖濤,大理卿孝公沔之弟也。濤生儀甫,終大理丞,即俊之父。 以門廕由太廟齋郎調授太平、東陽二主簿。李衡廉察湖南、江西,闢為賓佐,坐事 沉廢。久之,復以選授宣州錄事參軍。觀察使崔衍奇其才,奏加章服,倰辭而不受。 李巽鎮江西,奏為副使,得監察里行,又從巽領使,為河陰院鹽鐵留後。入為侍御 史,尋改膳部員外,充轉運判官。入為膳部郎中,充荊襄十道兩稅使,賜金紫。遷 蘇州刺史,理行為第一。轉潭州刺史、湖南都團練觀察使。湖南舊法,豐年貿易不 出境,鄰部災荒不相恤。倰至,謂屬吏曰:「此非人情也,無宜閉糶,重困於民也。」 自是商賈通流。入為戶部侍郎、判度支。
shí lèng zài cóng dì zhí wèi zǎi xiàng, lèng xìng gāng biǎn, shì qí quán chǒng, yǔ duó rèn qíng. shí cháo tíng yǐ wáng chéng yuán guī guó, mìng tián hóng zhèng yí shuài zhèn zhōu. hóng zhèng zhī xíng, yǐ wèi zú èr qiān wèi zhàng xià, yòu yǐ cháng shān zhī rén jiǔ gé cháo huà, rén qíng yì wèi biàn rǎo, lèi biǎo qǐng liú wèi zú wèi gāng jì, qí liáng cì qǐng dù zhī suì gěi. mù zōng xià zǎi chén yì, lèng gù yán wèi zhèn gè yǒu zhèn bīng, cháo tíng wú lì zhī gěi, kǒng wèi shì lì, bù kě tīng cóng. hóng zhèng bù huò yǐ, qiǎn wèi zú hái fān, bù shù rì ér zhèn zhōu luàn, hóng zhèng yù hài. mù zōng shī dé, lèng dǎng fāng shèng, rén bù gǎn jiū qí zuì. bà lǐng dù zhī, jiǎn xiào lǐ bù shàng shū, chū wèi fèng xiáng jié dù děng shǐ. bù qī suì, zhào wèi hé nán yǐn, shí nián qī shí, kàng shū zhì shì, zhào yǐ hù bù shàng shū guī dì. míng nián bào zú, chuò cháo yī rì, zèng tài zǐ shǎo bǎo, shì yuē sù. lèng jū guān qīng yán, suǒ zhì bì lǐ, rán xìng jiè jí, dài liáo shǔ bù yǐ lǐ jié, shì jǐ zhī lián, jiàn zāng wū zhě rú chóu yān.
時倰再從弟植為宰相,倰性剛褊,恃其權寵,與奪任情。時朝廷以王承元歸國, 命田弘正移帥鎮州。弘正之行,以魏卒二千為帳下,又以常山之人久隔朝化,人情 易為變擾,累表請留魏卒為綱紀,其糧賜請度支歲給。穆宗下宰臣議,倰固言魏、 鎮各有鎮兵,朝廷無例支給,恐為事例,不可聽從。弘正不獲已,遣魏卒還籓,不 數日而鎮州亂,弘正遇害。穆宗失德,倰黨方盛,人不敢糾其罪。罷領度支,檢校 禮部尚書,出為鳳翔節度等使。不期歲,召為河南尹,時年七十,抗疏致仕,詔以 戶部尚書歸第。明年暴卒,輟朝一日,贈太子少保,諡曰肅。倰居官清嚴,所至必 理,然性介急,待僚屬不以禮節,恃己之廉,見贓污者如仇焉。
zi yán, dēng jìn shì dì, pì xiāng yáng zhǎng shū jì jiān chá yù shǐ, fāng yǎ yǒu fù fēng.
子岩,登進士第,辟襄陽掌書記、監察御史,方雅有父風。
cháng gǔn, jīng zhào rén yě. fù wú wèi, sān yuán xiàn chéng, yǐ gǔn lèi zèng pú shè. gǔn, tiān bǎo mò jǔ jìn shì, lì tài zǐ zhèng zì, lèi shòu bǔ què qǐ jū láng. bǎo yīng èr nián, xuǎn wèi hàn lín xué shì kǎo gōng yuán wài láng zhōng zhī zhì gào, yī qián hàn lín xué shì. yǒng tài yuán nián, qiān zhōng shū shè rén. gǔn wén zhāng jùn bá, dāng shí tuī zhòng, yǔ yáng yán tóng wèi shè rén, shí chēng wèi cháng yáng. xìng qīng zhí gū jié, bù wàng jiāo yóu. nèi shì yú cháo ēn shì quán chǒng, jiān lǐng guó zi jiān shì, gǔn shàng shū yǐ wèi bù kě. shí cháo tíng duō shì, xī běi biān lǔ, lián wèi kòu dào, gǔn lèi shàng zhāng chén qí lì hài, dài zōng shén gù yù zhī, jiā jí xián yuàn xué shì. dà lì yuán nián, qiān lǐ bù shì láng, réng wèi xué shì. shí zhōng guān liú zhōng yì quán qīng nèi wài, jīng yuán jié dù mǎ lín yòu lèi zhe gōng xūn, ēn chǒng mò èr, gè yǒu qīn qī gàn gòng bù jí qiú wèi liǎng guǎn shēng, gǔn jiē zhí lǐ, rén jiē wèi zhī.
常袞,京兆人也。父無為,三原縣丞,以袞累贈僕射。袞,天寶末舉進士,歷 太子正字,累授補闕、起居郎。寶應二年,選為翰林學士、考功員外郎中、知制誥, 依前翰林學士。永泰元年,遷中書舍人。袞文章俊拔,當時推重,與楊炎同為舍人, 時稱為常、楊。性清直孤潔,不妄交遊。內侍魚朝恩恃權寵,兼領國子監事,袞上 疏以為不可。時朝廷多事,西北邊虜,連為寇盜,袞累上章陳其利害,代宗甚顧遇 之,加集賢院學士。大曆元年,遷禮部侍郎,仍為學士。時中官劉忠翼權傾內外, 涇原節度馬璘又累著功勳,恩寵莫二,各有親戚干貢部及求為兩館生,袞皆執理, 人皆畏之。
yuán zài zhī dé zuì, lìng gǔn yǔ liú yàn lǐ hán děng jū zhī, yù jìng, bài gǔn mén xià shì láng tóng píng zhāng shì, tài qīng tài wēi gōng shǐ, chóng wén hóng wén guǎn dà xué shì, yǔ yáng wǎn tóng zhǎng shū wù. dài zōng yóu xìn zhòng wǎn. wǎn hóng tōng duō kě, gǔn pō wù kē xì, qiú qīng jiǎn zhī chēng, yǔ wǎn zhī dào bù tóng. xiān shì, bǎi guān fèng liào guǎ báo, wǎn yǔ gǔn zòu qǐng jiā zhī. shí hán huàng pàn dù zhī, gǔn yǔ huàng gè chěng sī huái, suǒ jiā fèng liào, hòu bó yóu jǐ. shí shǎo liè gè dìng yuè fèng wèi sān shí wǔ qiān, huàng nù sī yè zhāng cān, wéi zhǐ gěi sān shí qiān gǔn è shǎo zhān shì zhào qī, suì gěi èr shí wǔ qiān. tài zǐ xǐ mǎ, shí sī jīng jú zhǎng guān, wén xué wèi zhī èr. gǔn yǒu qīn qī rèn wén xué zhě gěi shí èr qiān, ér gěi xǐ mǎ shí qiān. qí qīng zhòng rèn qíng, bù tōng shí zhèng, duō rú cǐ lèi.
元載之得罪,令袞與劉晏、李涵等鞫之,獄竟,拜袞門下侍郎、同平章事,太 清、太微宮使,崇文、弘文館大學士,與楊綰同掌樞務。代宗尤信重綰。綰弘通多 可,袞頗務苛細,求清儉之稱,與綰之道不同。先是,百官俸料寡薄,綰與袞奏請 加之。時韓滉判度支,袞與滉各騁私懷,所加俸料,厚薄由己。時少列各定月俸為 三十五千,滉怒司業張參,唯止給三十千;袞惡少詹事趙期,遂給二十五千。太子 洗馬,實司經局長官,文學為之貳。袞有親戚任文學者給十二千,而給洗馬十千。 其輕重任情,不通時政,多如此類。
wú jǐ, yáng wǎn zú, gǔn dú dāng zhèng. gù shì, měi rì chū nèi chú shí yǐ cì zǎi xiàng, zhuàn kě shí shí shù rén, gǔn tè qǐng bà zhī, qì jīn biàn wèi gù shì. yòu jiāng gù ràng táng fēng, tóng liè yǐ wèi bù kě ér zhǐ. yì zhě yǐ wèi hòu lù zhòng cì, suǒ yǐ yōu xián chóng guó zhèng yě, bù néng, dāng cí wèi, bù yí cí lù shí. zhèng shì táng yǒu hòu mén, gài zǎi xiàng shí dào zhōng shū shè rén yuàn, zī fǎng zhèng shì, yǐ zì guǎng yě, gǔn yòu sāi jué qí mén, yǐ shì zūn dà, bù xiāng wǎng lái. jì chéng yuán zài wèi zhèng shí gōng dào gěng sè, huì lù péng dǎng dà xíng, bù yǐ cái shì zhě wú yīn rù shì. gǔn yī qiè dù jué zhī. zhōng wài bǎi sī zòu qǐng, jiē zhí bù yǔ, quán yǔ pǐ fū děng, yóu pái bìn fēi wén cí dēng kē dì zhě. suī zhì mài guān zhī lù, zhèng shì dà zhì yōng zhì.
無幾,楊綰卒,袞獨當政。故事,每日出內廚食以賜宰相,饌可食十數人,袞 特請罷之,迄今便為故事。又將故讓堂封,同列以為不可而止。議者以為厚祿重賜, 所以優賢崇國政也,不能,當辭位,不宜辭祿食。政事堂有後門,蓋宰相時到中書 舍人院,咨訪政事,以自廣也,袞又塞絕其門,以示尊大,不相往來。既懲元載為 政時公道梗澀,賄賂朋黨大行,不以財勢者無因入仕。袞一切杜絕之。中外百司奏 請,皆執不與,權與匹夫等,尤排擯非文辭登科第者。雖窒賣官之路,政事大致壅 滯。
dài zōng jì sù zhòng yáng wǎn, yù yǐ zhèng shì wěi zhī. wǎn xún zú, gǔn yǔ wǎn zhì shàng sù yì, jí ér nù zhī. yǒu sī yì shì wǎn wèi wén zhēn, gǔn wēi fěng bǐ bù láng zhōng sū duān lìng bó zhī, huǐ wǎn guò shén, duān zuò chù guān. shí jì wú zhōng shū shì láng, shè rén cuī yòu fǔ lǐng shěng shì, gǔn yǐ wèi tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì jiān dé zǒng zhōng shū shěng, suì guǎn zōng zhōng shū xū lì shěng shì qù jiù jí qí àn dú, yòu fǔ bù néng píng zhī, lèi zhì fèn jìng. suì lìng yòu fǔ fēn zhī lì bù xuǎn shì, suǒ nǐ guān yòu duō bó xià. shí gǔn sàn guān shàng cháo yì, yòu wú fēng jué, guō zi yí yīn rù cháo zòu zhī, suì tè jiā yín qīng guāng lù dài fū, fēng hé nèi jùn gōng. jí dài zōng bēng, yǔ yòu fǔ zhēng lùn sàng fú qīng zhòng, dài xiāng shǔ zòu. chū huàn yòu fǔ hé nán shǎo yǐn, zài biǎn wèi cháo zhōu cì shǐ. yáng yán rù xiàng, sù yǔ gǔn shàn, jiàn zhōng yuán nián, qiān fú jiàn guān chá shǐ. sì nián zhēng yuè zú, shí nián wǔ shí wǔ. jiǔ zhī. zèng zuǒ pú shè. yǒu wén jí liù shí juǎn.
代宗既素重楊綰,欲以政事委之。綰尋卒,袞與綰志尚素異,嫉而怒之。有司 議諡綰為文貞,袞微諷比部郎中蘇端令駁之,毀綰過甚,端坐黜官。時既無中書侍 郎,舍人崔祐甫領省事,袞以為同中書門下平章事兼得總中書省,遂管綜中書胥吏、 省事去就及其案牘,祐甫不能平之,累至忿競。遂令祐甫分知吏部選事,所擬官又 多駁下。時袞散官尚朝議,又無封爵,郭子儀因入朝奏之,遂特加銀青光祿大夫, 封河內郡公。及代宗崩,與祐甫爭論喪服輕重,代相署奏。初換祐甫河南少尹,再 貶為潮州刺史。楊炎入相,素與袞善,建中元年,遷福建觀察使。四年正月卒,時 年五十五。久之。贈左僕射。有文集六十卷。
shǐ chén yuē: shàn rén wèi bāng bǎi nián, jí kě shèng cán qù shā, yáng wǎn rù xiàng shù rì, jù zhì yí fēng yì sú. zhōu zhào yī fù, xiāo zhāng fáng dù, lì dài wèi xiāng zhī xiǎn zhě, miè wén sī dào yě. cháng dú zhū jí, shǎng shàn duō yì měi, shū zuì duō yì è rú yáng wǎn bài xiāng zhī má, zèng guān zhī zhì, gǎi shì zhī zhào, zé dāng shí bǐng bǐ zhě wú kuì sè yǐ. xī zhào wén zi jiàn shì qī shí, gǔ wèi měi tán cuī yòu fǔ chú lì bā bǎi, rén wú jiān yán. kāi wù chéng wù zhī cái, miè sī xùn gōng zhī dào kě zhī yě. yī! gōng quán yú xún rì ér hōng, yí sūn wèi qī nián ér shì, suì gǔ yǐ lái, lǐ shì shǎo ér luàn shì duō, qí yì zài zī yǐ. cháng gǔn zhī bèi, bù zú yún ěr.
史臣曰:善人為邦百年,即可勝殘去殺,楊綰入相數日,遽致移風易俗。周、 召、伊、傅,蕭、張、房、杜,歷代為相之顯者,蔑聞斯道也。嘗讀諸集,賞善多 溢美,書罪多溢惡;如楊綰拜相之麻,贈官之制,改諡之詔,則當時秉筆者無愧色 矣。昔趙文子薦士七十,古為美談;崔祐甫除吏八百,人無間言。開物成務之才, 滅私徇公之道可知也。噫!公權余旬日而薨,貽孫未期年而逝,邃古已來,理世少 而亂世多,其義在茲矣。常袞之輩,不足云爾。
zàn yuē: gōng quán rú dào, yí sūn xiāng cái. mìng hū bù yǒng, shí zāi kě āi.
贊曰:公權儒道,貽孫相才。命乎不永,時哉可哀。