cuī guāng yuǎn fáng guǎn zi rú fù cóng zi shì
○崔光遠 房琯 子孺復 從子式
zhāng hào gāo shì chàng cuǐ
張鎬 高適 暢璀
cuī guāng yuǎn, huá zhōu líng chāng rén yě. běn bó líng jiù zú. zǔ jìng sì, hǎo chū pú yǐn jiǔ. zé tiān chū, wèi fáng zhōu cì shǐ. zhōng zōng wèi lú líng wáng, ān zhì zài zhōu, guān lì duō wú lǐ dù, jìng sì dú yǐ qīn xián dài zhī, gōng gěi fēng shàn, zhōng zōng shēn dé zhī. jí dēng wèi, yǒu yì zhōu zhǎng shǐ cuī jìng sì, jì tóng xìng míng, měi jìn nǐ guān, jiē yù bǐ chāo bài zhī zhě shù sì. hòu yǐn yǔ yǔ, shǐ zhī wù chǒng. fǎng jìng sì yǐ zú, nǎi qiǎn zhōng shū lìng wéi ān shí shòu qí zi wāng guān. wāng shì jiǔ bù kān zhí rèn, qiě shòu luò zhōu sī gōng, yòu gǎi wǔ pǐn.
崔光遠,滑州靈昌人也。本博陵舊族。祖敬嗣,好樗蒱飲酒。則天初,為房州 刺史。中宗為廬陵王,安置在州,官吏多無禮度,敬嗣獨以親賢待之,供給豐贍, 中宗深德之。及登位,有益州長史崔敬嗣,既同姓名,每進擬官,皆御筆超拜之者 數四。後引與語,始知誤寵。訪敬嗣已卒,乃遣中書令韋安石授其子汪官。汪嗜酒 不堪職任,且授洛州司功,又改五品。
guāng yuǎn jí wāng zhī zǐ, suī wú xué shù, pō yǒu zǔ fēng, yǒng jué rèn qì, shēn zhǎng liù chǐ yú, mù jīng bái hēi fēn míng. shǎo lì shì zhōu xiàn. kāi yuán mò wèi shǔ zhōu táng ān lìng, yǔ yáng guó zhōng yǐ bó tú xiāng de, lèi qiān zhì zuǒ zàn shàn dài fū. tiān bǎo shí yī zài, jīng zhào yǐn xiān yú zhòng tōng jǔ guāng yuǎn wèi zhǎng ān lìng. shí sì zài, qiān jīng zhào shǎo yǐn. qí zài, shǐ tǔ bō diào jì. shí wǔ zài wǔ yuè, shǐ huí. shí yú rì, tóng guān shī shǒu, xuán zōng xìng shǔ, zhào liú guāng yuǎn wèi jīng zhào yǐn jiān yù shǐ zhōng chéng, chōng xī jīng liú shǒu cǎi fǎng shǐ. jià fā, bǎi xìng luàn rù gōng jìn, qǔ zuǒ cáng dà yíng kù wù, jì ér fén zhī, zì dàn jí wǔ, huǒ shì jiàn shèng, yì yǒu chéng lǘ shàng zǐ chén xìng qìng diàn zhě. guāng yuǎn yǔ zhōng guān jiāng jūn biān lìng chéng hào lìng bǎi xìng jiù huǒ, yòu mù rén shè fǔ xiàn guān fēn shǒu zhī, shā shí shù rén fāng dìng. shǐ qí xī dōng jiàn lù shān, lù shān dà yuè, wěi chì fù běn guān. xiān shì lù shān yǐ lìng zhāng xiū shè jīng zhào yǐn shí yú rì, jì dé guāng yuǎn guī kuǎn, zhào xiū guī luò. bā yuè, tóng luó bèi lù shān, yǐ jiù mǎ èr qiān chū zhì chǎn shuǐ. sūn xiào zhé ān shén wēi cóng ér zhào zhī, bù dé, shén wēi jù ér yōu sǐ, fǔ xiàn guān lì jīng zǒu, yù qiú jiē kōng. guāng yuǎn yǐ wèi zéi qiě táo yǐ, mìng suǒ yóu shǒu shén wēi xiào zhé zhái. xiào zhé yǐ guāng yuǎn zhī zhuàng bào lù shān. guāng yuǎn bì fǔ mén, zhǎn wèi dào yè luò hé èr rén, suì yǔ zhǎng ān lìng sū zhèn děng tóng chū. zhì kāi yuǎn mén, shǐ rén qián wèi mén guān yuē: yǐn xún zhū mén. mén guān jù qì zhàng yǐ yíng, zhì zé jiē zhǎn zhī. lǐng fǔ xiàn guān shí yú rén, yú jīng xī hào lìng bǎi xìng, fù zhào zhě bǎi yú rén, yè guò xián yáng, suì dá líng wǔ. shàng xǐ zhī, zhuó bài yù shǐ dài fū, jiān jīng zhào yǐn, réng shǐ guāng yuǎn yú wèi běi zhào jí rén lì zhī guī shùn zhě. cháng yǒu zéi piāo lüè jīng yáng xiàn jiè, yú sēng sì zhōng chuí niú shāi jiǔ, lián yè hān yǐn, qù guāng yuǎn yíng sì shí lǐ. guāng yuǎn zhēn zhī zhī, lǜ mǎ bù èr qiān yǐ yè qū qí suǒ. zéi tú duō zuì, guāng yuǎn lǐng bǎi yú qí chí mǎn è qí yào, fēn mìng xiāo yǒng chí mò dāo hū ér zhǎn zhī, shā zéi tú èr qiān yú rén, lǔ mǎ qiān pǐ, fú qí qú qiú yī rén. zéi zhōng yǐ guāng yuǎn yǒng jìn, cháng bì qí fēng. jí hù cóng hái jīng, lùn gōng xíng shǎng, zhì yuē: chí jié jīng jī cǎi fǎng jì huì zhāo zhào xuān wèi chù zhì děng shǐ cuī guāng yuǎn, huǐ jiā chéng guó, zhì mìng qián máo. kě tè jìn, xíng lǐ bù shàng shū, fēng yè guó gōng, shí shí fēng sān bǎi hù.
光遠即汪之子,雖無學術,頗有祖風,勇決任氣,身長六尺余,目睛白黑分明。 少歷仕州縣。開元末為蜀州唐安令,與楊國忠以博徒相得,累遷至左贊善大夫。天 寶十一載,京兆尹鮮于仲通舉光遠為長安令。十四載,遷京兆少尹。其載,使吐蕃 弔祭。十五載五月,使回。十餘日,潼關失守,玄宗幸蜀,詔留光遠為京兆尹、兼 御史中丞,充西京留守採訪使。駕發,百姓亂入宮禁,取左藏大盈庫物,既而焚之, 自旦及午,火勢漸盛,亦有乘驢上紫宸、興慶殿者。光遠與中官將軍邊令誠號令百 姓救火,又募人攝府縣官分守之,殺十數人方定。使其息東見祿山,祿山大悅,偽 敕複本官。先是祿山已令張休攝京兆尹十餘日,既得光遠歸款,召休歸洛。八月, 同羅背祿山,以廄馬二千出至滻水。孫孝哲、安神威從而召之,不得,神威懼而憂 死,府縣官吏驚走,獄囚皆空。光遠以為賊且逃矣,命所由守神威孝哲宅。孝哲以 光遠之狀報祿山。光遠閉府門,斬為盜曳落河二人,遂與長安令蘇震等同出。至開 遠門,使人前謂門官曰:「尹巡諸門。」門官具器仗以迎,至則皆斬之。領府縣官 十餘人,於京西號令百姓,赴召者百餘人,夜過咸陽,遂達靈武。上喜之,擢拜御 史大夫,兼京兆尹,仍使光遠於渭北召集人吏之歸順者。嘗有賊剽掠涇陽縣界,於 僧寺中椎牛釃酒,連夜酣飲,去光遠營四十里。光遠偵知之,率馬步二千乙夜趨其 所。賊徒多醉,光遠領百餘騎持滿扼其要,分命驍勇持陌刀呼而斬之,殺賊徒二千 餘人,虜馬千疋,俘其渠酋一人。賊中以光遠勇勁,常避其鋒。及扈從還京,論功 行賞,制曰:「持節京畿採訪、計會、招召、宣慰、處置等使崔光遠,毀家成國, 致命前茅。可特進,行禮部尚書,封鄴國公,食實封三百戶。」
qián yuán yuán nián, jiān yù shǐ dài fū. wǔ yuè, wèi hé nán jié dù shǐ. bā yuè, dài zhāng hào wèi biàn zhōu cì shǐ, jiān běn zhōu fáng yù shǐ. shí èr yuè, dài xiāo huá wèi wèi zhōu cì shǐ, chōng wèi zhōu jié dù shǐ. chū, sī tú guō zi yí yǔ zéi zhàn yú jí jùn, guāng yuǎn lǜ biàn shī qiān rén dù hé yuán zhī. jí dài xiāo huá rù wèi zhōu, shǐ jiāng jūn lǐ chù yín jù zéi, zéi dà zhì, lián zhàn bù lì, zi yí nù bù jiù, chù yín suì bài, bēn hái. zéi zhú chù yín zhì chéng xià, fǎn wèn zhī yuē: chù yín zhào wǒ lái, hé wèi bù chū? guāng yuǎn nǎi yāo zhǎn chù yín. chù yín shàn zhàn yǒu yǒng, zhòng jiē yǐ zhī, jí sǐ, rén yòng wēi jù. wèi zhōu chéng zì lù shān fǎn, yuán zhī tài néng yuán hào děng jiē shàn wán zhī, shén wèi jiān jùn. guāng yuǎn bù néng shǒu, suì yè kuì wéi ér chū, dù hé ér hái. sù zōng bù zhī zuì, chú tài zǐ shǎo bǎo.
乾元元年,兼御史大夫。五月,為河南節度使。八月,代張鎬為汴州刺史,兼 本州防禦使。十二月,代蕭華為魏州刺史,充魏州節度使。初,司徒郭子儀與賊戰 於汲郡,光遠率汴師千人渡河援之。及代蕭華入魏州,使將軍李處崟拒賊,賊大至, 連戰不利,子儀怒不救,處崟遂敗,奔還。賊逐處崟至城下,反問之曰:「處崟召 我來,何為不出?」光遠乃腰斬處崟。處崟善戰有勇,眾皆倚之,及死,人用危懼。 魏州城自祿山反,袁知泰、能元皓等皆繕完之,甚為堅峻。光遠不能守,遂夜潰圍 而出,度河而還。肅宗不之罪,除太子少保。
xiāng zhōu jiāng shì kāng chǔ yuán zhāng jiā yán lǜ zhòng wèi luàn, xiàn jīng xiāng lǐ lǎng děng zhōu, yǐ guāng yuǎn jiān yù shǐ dà fū, chí jié jīng xiāng zhāo tǎo, réng chōng shān nán dōng dào chù zhì bīng mǎ dōu shǐ. sān nián, chú fèng xiáng yǐn, chōng běn fǔ jí qín lǒng guān chá shǐ. xiān shì, qí lǒng lì rén guō yīn děng wèi tǔ zéi, lüè zhōu xiàn, wèi wǔ bǎo, guāng yuǎn shǐ pàn guān jiān chá yù shǐ yán shēn zhào ér jiàng zhī. guāng yuǎn zài guān hǎo pú jiǔ, wǎn nián bù qīn róng shì. shàng yuán yuán nián dōng, yīn děng qián lián dǎng xiàng jí nú shù dāo tū jué bài wéi lún yú qín lǒng, shā jiān jūn shǐ, jī huáng shù. sù zōng zhuī hái, yǐ lǐ dǐng dài zhī. èr nián, jiān chéng dū yǐn, chōng jiàn nán jié dù yíng tián guān chá chù zhì shǐ, réng jiān yù shǐ dài fū. jí duàn zǐ zhāng fǎn, dōng chuān jié dù shǐ lǐ huàn bài zǒu, tóu guāng yuǎn, lǜ jiāng huā jīng dìng děng tǎo píng zhī. jiāng shì sì qí piāo jié, fù nǚ yǒu jīn yín bì chuàn, bīng shì jiē duàn qí wàn yǐ qǔ zhī, luàn shā shù qiān rén, guāng yuǎn bù néng jìn. sù zōng qiǎn jiān jūn guān shǐ àn qí zuì, guāng yuǎn yōu huì chéng jí, shàng yuán èr nián shí yuè zú.
襄州將士康楚元、張嘉延率眾為亂,陷荊、襄、澧、朗等州,以光遠兼御史大 夫,持節荊襄招討,仍充山南東道處置兵馬都使。三年,除鳳翔尹,充本府及秦隴 觀察使。先是,岐、隴吏人郭愔等為土賊,掠州縣,為五堡,光遠使判官、監察御 史嚴侁召而降之。光遠在官好蒱酒,晚年不親戎事。上元元年冬,愔等潛連党項及 奴束刂、突厥敗韋倫於秦、隴,殺監軍使,擊黃戍。肅宗追還,以李鼎代之。二年, 兼成都尹,充劍南節度營田觀察處置使,仍兼御史大夫。及段子璋反,東川節度使 李奐敗走,投光遠,率將花驚定等討平之。將士肆其剽劫,婦女有金銀臂釧,兵士 皆斷其腕以取之,亂殺數千人,光遠不能禁。肅宗遣監軍官使按其罪,光遠憂恚成 疾,上元二年十月卒。
fáng guǎn, hé nán rén, tiān hòu cháo zhèng yì dài fū píng zhāng shì róng zhī zǐ yě. guǎn shǎo hǎo xué, fēng yí chén zhěng, yǐ mén yìn bǔ hóng wén shēng. xìng hǎo yǐn dùn, yǔ dōng píng lǚ xiàng yú lù hún yī yáng shān zhōng dú shū wèi shì, fán shí yú suì. kāi yuán shí èr nián, xuán zōng jiāng fēng dài yuè, guǎn zhuàn fēng chán shū yī piān jí jiān qǐ yǐ xiàn. zhōng shū lìng zhāng shuō qí qí cái, zòu shòu mì shū shěng xiào shū láng, diào bǔ tóng zhōu féng yì wèi. wú jǐ qù guān, yīng kān rèn xiàn lìng jǔ, shòu guó zhōu lú shì lìng, zhèng duō huì ài, rén chēng měi zhī. èr shí èr nián, bài jiān chá yù shǐ. qí nián zuò jū yù bù dāng, biǎn mù zhōu sī hù. lì cí xī sòng chéng jì yuán xiàn lìng, suǒ zài wèi zhèng, duō xìng lì chú hài, shàn lǐ xiè yǔ, pō zhe néng míng. tiān bǎo yuán nián, bài zhǔ kè yuán wài láng. sān nián, qiān shì zhǔ kè láng zhōng. wǔ nián zhēng yuè, zhuó shì gěi shì zhōng, cì jué zhāng nán xiàn nán. shí xuán zōng qǐ mù gǔ dào, shù yóu xìng jìn diān, nǎi fēn xīn fēng xiàn zhì huì chāng xiàn yú lí shān xià, xún gǎi huì chāng wèi zhāo yīng xiàn, yòu gǎi wēn quán gōng wèi huá qīng gōng, yú gōng suǒ lì bǎi sī xiè shě. yǐ guǎn yǎ yǒu qiǎo sī, lìng chōng shǐ shàn lǐ. shì wèi bì, zuò yǔ lǐ kuò zhī wéi jiān děng shàn, biǎn yí chūn tài shǒu. lì láng yá yè jùn fú fēng sān tài shǒu, suǒ zhì duō yǒu yí ài. shí sì nián, zhēng bài zuǒ shù zǐ, qiān xiàn bù shì láng.
房琯,河南人,天后朝正議大夫、平章事融之子也。琯少好學,風儀沉整,以 門廕補弘文生。性好隱遁,與東平呂向於陸渾伊陽山中讀書為事,凡十餘歲。開元 十二年,玄宗將封岱嶽,琯撰《封禪書》一篇及箋啟以獻。中書令張說奇其才,奏 授秘書省校書郎,調補同州馮翊尉。無幾去官,應堪任縣令舉,授虢州盧氏令,政 多惠愛,人稱美之。二十二年,拜監察御史。其年坐鞫獄不當,貶睦州司戶。歷慈 溪、宋城、濟源縣令,所在為政,多興利除害,繕理廨宇,頗著能名。天寶元年, 拜主客員外郎。三年,遷試主客郎中。五年正月,擢試給事中,賜爵漳南縣男。時 玄宗企慕古道,數游幸近甸,乃分新豐縣置會昌縣於驪山下,尋改會昌為昭應縣, 又改溫泉宮為華清宮,於宮所立百司廨舍。以琯雅有巧思,令充使繕理。事未畢, 坐與李适之、韋堅等善,貶宜春太守。歷琅邪、鄴郡、扶風三太守,所至多有遺愛。 十四年,征拜左庶子,遷憲部侍郎。
shí wǔ nián liù yuè, xuán zōng cāng huáng xìng shǔ, dà chén chén xī liè zhāng yǐ děng xián yú shī ēn, bù shí fù nán. guǎn jié zhāng jūn zhāng jì xiōng dì yǔ wéi shù děng xíng zhì chéng nán shí shù lǐ shān sì, jūn jì tóng háng, jiē yǐ jiā zài chéng zhōng, dòu liú bù jìn, guǎn dú chí shǔ lù. qī yuè, zhì pǔ ān jùn yè jiàn, xuán zōng dà yuè, jí rì bài wén bù shàng shū tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, cì zǐ jīn yú dài. cóng xìng chéng dū, jiā yín qīng guāng lù dài fū, réng yǔ yī zi guān. qí nián bā yuè, yǔ zuǒ xiāng wéi jiàn sù mén xià shì láng cuī huàn děng fèng shǐ líng wǔ, cè lì sù zōng. zhì shùn huà jùn yè jiàn, chén shàng huáng chuán fù zhī zhǐ, yīn yán shí shì, cí qíng kāng kǎi, sù zōng wèi zhī gǎi róng. shí tóng guān bài jiāng wáng sī lǐ lǚ chóng bì lǐ chéng guāng děng yǐn yú dào xià, jiāng zhǎn zhī, guǎn cóng róng jiù jiàn, dú zhǎn chéng guāng ér yǐ. sù zōng yǐ guǎn sù yǒu zhòng míng, qīng yì dài zhī, guǎn yì zì fù qí cái, yǐ tiān xià wèi jǐ rèn. shí xíng zài jī wù, duō jué zhī yú guǎn, fán yǒu dà shì, zhū jiāng wú gǎn yù yán. xún kàng shū zì qǐng jiāng bīng yǐ zhū kòu niè, shōu fù jīng dū, sù zōng wàng qí chéng gōng, xǔ zhī. zhào jiā chí jié zhāo tǎo xī jīng jiān fáng yù pú tóng liǎng guān bīng mǎ jié dù děng shǐ, nǎi yǔ zi yí guāng bì děng jì huì jìn bīng. guǎn qǐng zì xuǎn cān zuǒ, nǎi yǐ yù zhōng shǐ zhōng chéng dèng jǐng shān wèi fù, hù bù shì láng lǐ yī wèi xíng jūn sī mǎ, zhōng chéng sòng ruò sī qǐ jū láng zhī zhì gào jiǎ zhì yòu sī láng zhōng wèi shǎo yóu wèi pàn guān, gěi shì zhōng liú zhì wèi cān móu. jì xíng, yòu lìng bīng bù shàng shū wáng sī lǐ fù zhī. guǎn fēn wèi sān jūn: qiǎn yáng xī wén jiāng nán jūn, zì yí shòu rù liú zhé jiāng zhōng jūn, zì wǔ gōng rù lǐ guāng jìn jiāng běi jūn, zì fèng tiān rù. guǎn zì jiāng zhōng jūn, wèi qián fēng. shí yuè gēng zǐ, shī cì biàn qiáo. xīn chǒu, èr jūn xiān yù zéi yú xián yáng xiàn zhī chén tāo xié, jiē zhàn, guān jūn bài jī. shí guǎn yòng chūn qiū chē zhàn zhī fǎ, yǐ chē èr qiān shèng, mǎ bù jiā zhī. jì zhàn, zéi shùn fēng yáng chén gǔ zào, niú jiē zhèn hài, yīn fù chú zòng huǒ fén zhī, rén chù náo bài, wèi suǒ shāng shā zhě sì wàn yú rén, cún zhě shù qiān ér yǐ. guǐ mǎo, guǎn yòu lǜ nán jūn jí zhàn, fù bài, xī wén liú zhé bìng jiàng yú zéi. guǎn děng bēn fù xíng zài, ròu tǎn qǐng zuì, shàng bìng yòu zhī.
十五年六月,玄宗蒼黃幸蜀,大臣陳希烈、張倚等銜於失恩,不時赴難。琯結 張均、張垍兄弟與韋述等行至城南十數里山寺,均、垍同行,皆以家在城中,逗留 不進,琯獨馳蜀路。七月,至普安郡謁見,玄宗大悅,即日拜文部尚書、同中書門 下平章事,賜紫金魚袋。從幸成都,加銀青光祿大夫,仍與一子官。其年八月,與 左相韋見素、門下侍郎崔渙等奉使靈武,冊立肅宗。至順化郡謁見,陳上皇傳付之 旨,因言時事,詞情慷慨,肅宗為之改容。時潼關敗將王思禮、呂崇賁、李承光等 引於纛下,將斬之,琯從容救諫,獨斬承光而已。肅宗以琯素有重名,傾意待之, 琯亦自負其才,以天下為己任。時行在機務,多決之於琯,凡有大事,諸將無敢預 言。尋抗疏自請將兵以誅寇孽,收復京都,肅宗望其成功,許之。詔加持節、招討 西京兼防禦蒲潼兩關兵馬節度等使,乃與子儀、光弼等計會進兵。琯請自選參佐, 乃以御中史中丞鄧景山為副,戶部侍郎李揖為行軍司馬,中丞宋若思、起居郎知制 誥賈至、右司郎中魏少游為判官,給事中劉秩為參謀。既行,又令兵部尚書王思禮 副之。琯分為三軍:遣楊希文將南軍,自宜壽入;劉悊將中軍,自武功入;李光進 將北軍,自奉天入。琯自將中軍,為前鋒。十月庚子,師次便橋。辛丑,二軍先遇 賊於咸陽縣之陳濤斜,接戰,官軍敗績。時琯用春秋車戰之法,以車二千乘,馬步 夾之。既戰,賊順風揚塵鼓譟,牛皆震駭,因縛芻縱火焚之,人畜撓敗,為所傷殺 者四萬餘人,存者數千而已。癸卯,琯又率南軍即戰,復敗,希文、劉悊並降於賊。 琯等奔赴行在,肉袒請罪,上並宥之。
guǎn hǎo bīn kè, xǐ tán lùn, yòng bīng sù fēi suǒ zhǎng, ér tiān zǐ cǎi qí xū shēng, jì chéng shí xiào. guǎn jì zì wú miào shèng, yòu yǐ xū míng zé jiāng lì, yǐ zhì yú bài. guǎn zhī chū shī, róng wù yī wěi yú lǐ yī liú zhì, zhì děng yì rú jiā zi, wèi cháng xí jūn lǚ zhī shì. guǎn lín róng wèi rén yuē: nì dǎng yè luò hé suī duō, qǐ néng dāng wǒ liú zhì děng? jí yǔ zéi duì lěi, guǎn yù chí zhòng yǐ cì zhī, wèi zhōng shǐ xíng yán ēn děng dū zhàn, cāng huáng shī jù, suì jí yú bài. shàng yóu dài zhī rú chū, réng lìng shōu hé sàn zú, gèng tú jìn qǔ.
琯好賓客,喜談論,用兵素非所長,而天子采其虛聲,冀成實效。琯既自無廟 勝,又以虛名擇將吏,以至於敗。琯之出師,戎務一委於李揖、劉秩,秩等亦儒家 子,未嘗習軍旅之事。琯臨戎謂人曰:「逆黨曳落河雖多,豈能當我劉秩等?」及 與賊對壘,琯欲持重以伺之,為中使邢延恩等督戰,蒼黃失據,遂及於敗。上猶待 之如初,仍令收合散卒,更圖進取。
huì běi hǎi tài shǒu hè lán jìn míng zì hé nán zhì, zhào shòu nán hǎi tài shǒu, shè yù shǐ dài fū, chōng lǐng nán jié dù shǐ. zhōng xiè, sù zōng wèi zhī yuē: zhèn chù fēn fáng guǎn yǔ qīng zhèng dài fū, hé wèi shè yě? jìn míng duì yuē: guǎn yǔ chén yǒu xì. shàng yǐ wèi rán. jìn míng yīn zòu yuē: bì xià zhī jìn cháo hé yǐ zhì luàn? shàng yuē: qīng yǒu shuō hū? jìn míng yuē: jìn cháo yǐ hào shàng xū míng, rèn wáng yí fǔ wèi zǎi xiàng, zǔ xí fú huá, gù zhì yú bài. jīn bì xià fāng xìng fù shè jì, dāng wěi yòng shí cái, ér guǎn xìng shū kuò, tú dà yán ěr, fēi zǎi xiàng qì yě. bì xià dài guǎn zhì hòu, yǐ chén guān zhī, guǎn zhōng bù wèi bì xià yòng. shàng wèn qí gù, jìn míng yuē: guǎn zuó yú nán cháo wèi shèng huáng zhì zhì tiān xià, nǎi yǐ yǒng wáng wèi jiāng nán jié dù, yǐng wáng wèi jiàn nán jié dù, shèng wáng wèi huái nán jié dù, zhì yún mìng yuán zǐ běi lüè shuò fāng, mìng zhū wáng fēn shǒu zhòng zhèn. qiě tài zǐ chū wèi fǔ jūn, rù yuē jiān guó, guǎn nǎi yǐ zhī shù xī lǐng dà fān, huáng chǔ fǎn jū biān bǐ, cǐ suī yú shèng huáng shì zhōng, yú bì xià fēi zhōng yě. guǎn lì cǐ yì, yǐ wèi shèng huáng zhū zi, dàn yī rén dé tiān xià, jí bù shī ēn chǒng. yòu gè shù qí sī dǎng liú zhì lǐ yī liú huì dèng jǐng shān dòu shào zhī tú, yǐ fù róng quán. tuī cǐ ér yán, guǎn qǐ kěn jǐn chéng yú bì xià hū? chén yù zhèng yá dàn hé, bù gǎn bù xiān wén zòu. shàng yóu shì è guǎn, zhào yǐ jìn míng wèi hé nán jié dù jiān yù shǐ dài fū.
會北海太守賀蘭進明自河南至,詔授南海太守,攝御史大夫,充嶺南節度使。 中謝,肅宗謂之曰:「朕處分房琯與卿正大夫,何為攝也?」進明對曰:「琯與臣 有隙。」上以為然。進明因奏曰:「陛下知晉朝何以至亂?」上曰:「卿有說乎?」 進明曰:「晉朝以好尚虛名,任王夷甫為宰相,祖習浮華,故至於敗。今陛下方興 復社稷,當委用實才,而琯性疏闊,徒大言耳,非宰相器也。陛下待琯至厚,以臣 觀之,琯終不為陛下用。」上問其故,進明曰:「琯昨於南朝為聖皇制置天下,乃 以永王為江南節度,潁王為劍南節度,盛王為淮南節度,制雲『命元子北略朔方, 命諸王分守重鎮』。且太子出為撫軍,入曰監國,琯乃以枝庶悉領大籓,皇儲反居 邊鄙,此雖於聖皇似忠,於陛下非忠也。琯立此意,以為聖皇諸子,但一人得天下, 即不失恩寵。又各樹其私黨劉秩、李揖、劉匯、鄧景山、竇紹之徒,以副戎權。推 此而言,琯豈肯盡誠於陛下乎?臣欲正衙彈劾,不敢不先聞奏。」上由是惡琯,詔 以進明為河南節度、兼御史大夫。
cuī yuán běn shǔ zhōng bài xiāng, sù zōng xìng fú fēng, shǐ lái cháo yè. guǎn yì yǐ wèi yuán cái dào, dāng jí miǎn xiāng, gù dài yuán lǐ báo. yuán hòu jié lǐ fǔ guó, dào hòu shù rì, pō chéng ēn wò, yì hàn yú guǎn. guǎn yòu duō chēng bìng, bù shí cháo yè, yú zhèng shì jiǎn duò. shí yì yǐ liǎng jīng xiàn zéi, chē jià chū cì wài jiāo, tiān xià rén xīn zhuì kǒng. dāng zhǔ yōu chén rǔ zhī jì, cǐ shí guǎn wèi zǎi xiàng, lüè wú fěi xiè zhī yì, dàn yǔ shù zǐ liú zhì jiàn yì lǐ yī hé jì děng gāo tán xū lùn, shuō shì shì yīn guǒ lǎo zi xū wú ér yǐ. cǐ wài, zé tīng dǒng tíng lán dàn qín, dà zhāo jí qín kè yán yàn. cháo guān wǎng wǎng yīn tíng lán yǐ jiàn guǎn, zì shì yì dà zhāo nà huò huì, jiān zāng pō shén. yán zhēn qīng shí wèi dài fū, dàn hé jì bù xiào, guǎn jì dǎng hé jì, jù tuō yǐ jiǔ zuì rù cháo, biǎn wèi xī píng jùn sī mǎ. xiàn sī yòu zòu dàn dǒng tíng lán zhāo nà huò huì, guǎn rù cháo zì sù, shàng chì chū zhī, yīn guī sī dì, bù gǎn yù rén shì. jiàn yì dài fū zhāng hào shàng shū, yán guǎn dà chén, mén kè shòu zāng, bù yí jiàn lèi. èr nián wǔ yuè, biǎn wèi tài zǐ shǎo shī, réng yǐ hào dài guǎn wèi zǎi xiàng. qí nián shí yī yuè, cóng sù zōng hái jīng shī. shí èr yuè, dà shè, cè xūn xíng shǎng, jiā guǎn jīn zǐ guāng lù dài fū, jìn fēng qīng hé jùn gōng. guǎn jì zài sàn wèi, cháo chén duō yǐ wèi yán, guǎn yì cháng zì yán yǒu wén wǔ zhī yòng, hé dāng guó jiā qū cè, jì méng rèn yù. yòu zhāo nà bīn kè, zhāo xī yíng mén, yóu qí mén zhě, yòu jiāng guǎn yán yì bào yáng yú cháo. guǎn yòu duō chēng jí, shàng pō bù yuè. qián yuán yuán nián liù yuè, zhào yuē:
崔圓本蜀中拜相,肅宗幸扶風,始來朝謁。琯意以為圓才到,當即免相,故待 圓禮薄。圓厚結李輔國,到後數日,頗承恩渥,亦憾於琯。琯又多稱病,不時朝謁, 於政事簡惰。時議以兩京陷賊,車駕出次外郊,天下人心惴恐。當主憂臣辱之際, 此時琯為宰相,略無匪懈之意,但與庶子劉秩、諫議李揖、何忌等高談虛論,說釋 氏因果、老子虛無而已。此外,則聽董庭蘭彈琴,大招集琴客筵宴。朝官往往因庭 蘭以見琯,自是亦大招納貨賄,奸贓頗甚。顏真卿時為大夫,彈何忌不孝,琯既黨 何忌,遽托以酒醉入朝,貶為西平郡司馬。憲司又奏彈董庭蘭招納貨賄,琯入朝自 訴,上叱出之,因歸私第,不敢預人事。諫議大夫張鎬上疏,言琯大臣,門客受贓, 不宜見累。二年五月,貶為太子少師,仍以鎬代琯為宰相。其年十一月,從肅宗還 京師。十二月,大赦,策勛行賞,加琯金紫光祿大夫,進封清河郡公。琯既在散位, 朝臣多以為言,琯亦常自言有文武之用,合當國家驅策,冀蒙任遇。又招納賓客, 朝夕盈門,游其門者,又將琯言議暴揚於朝。琯又多稱疾,上頗不悅。乾元元年六 月,詔曰:
chóng dǎng jìn míng, shí wèi hài zhèng zhī běn chù huá qù báo, fāng qǐ zhì gōng zhī lù. fáng guǎn sù biǎo wén xué, sù tuī míng qì, yóu shì lèi jiē qīng guì, zhì wèi tái héng. ér lǜ qíng zì rèn, hù qì shì quán. xū fú jiǎn ào zhě jìn wèi tóng rén, wēn ràng jǐn lìng zhě juān yú yì lù. suǒ yǐ fǔ zuǒ zhī jì, móu yóu fěi hóng. qǐng zhě shí shǔ jiān nán, zhuó jū jiāng xiāng, zhèn yǒng huái fǎn xí, jì yǒu chéng gōng. ér sàng wǒ shī tú, jì kuī zhì shèng zhī rèn shēng qí qīn yǒu, xī zhāng fú dàn zhī jī. céng wèi yú shí, jù cóng bài jī. zì hé shǒu míng jūn lìng, yǐ xiè shī lǚ, yóu shàng jīn qí wàn sǐ, zhuó yǐ sān gū.
崇黨近名,實為害政之本;黜華去薄,方啟至公之路。房琯素表文學,夙推名 器,由是累階清貴,致位台衡。而率情自任,怙氣恃權。虛浮簡傲者進為同人,溫 讓謹令者捐於異路。所以輔佐之際,謀猷匪弘。頃者時屬艱難,擢居將相,朕永懷 反席,冀有成功。而喪我師徒,既虧制勝之任;升其親友,悉彰浮誕之跡。曾未逾 時,遽從敗績。自合首明軍令,以謝師旅,猶尚矜其萬死,擢以三孤。
huò yún yuán qí qiè zhí, suì jiàn chì tuì. zhèn shì yǐ táng àn, lìng guān suǒ yǐ, xián zhī guāi chuǎn, kuàng yú zhèng shì. chéng yí xiào zī zhōng kěn, yǐ fèng guó jiā, ér nǎi duō chēng jí zhěn, mò shēn cháo yè. xì chōu wèi zhèng, céng bù jí qí yū huí yà fū shì jūn, fān yǒu huái yú yù yàng. yòu yǔ qián guó zi jì jiǔ liú zhì qián jīng zhào shǎo yǐn yán wǔ děng qián wèi jiāo jié, qīng sì yán tán, yǒu péng dǎng bù gōng zhī míng, wéi chén zǐ fèng shàng zhī tǐ. hé yǐ yí xíng wáng guó, xùn dǎo chǔ wéi? dàn yǐ cháng jiàn tái sī, wèi rěn zhì zhī yú lǐ. kuàng zhì wǔ jù gèng xiāng shàng, tóng wù xū qiú, bù yì diǎn zhāng, hé chéng jǔ quàn? yí cóng biǎn zhì, bǐ shǒu wài fān. guǎn kě bīn zhōu cì shǐ, zhì kě làng zhōu cì shǐ, wǔ kě bā zhōu cì shǐ, sàn guān fēng rú gù bìng jí chí yì fù rèn, shù gè zēng xiū. zhèn zì lín yù huán qū, jiàn yán duō shì, cháng sī yù qiú xián zhé, gòng zhì yōng xī. shēn jí bǐ zhōu zhī tú, xū wěi chéng sú. jīn zī suǒ qiǎn, shí shǔ qí gū. yóu yǐ guǎn děng wàng zì biāo chí, jiǎ yán fú chēng, suī zhōu xíng jù xī, kǒng liú sú duō yí, suǒ yǐ shì bì lǚ yán, gài yù rén zhī bù làn. fán bǎi qīng shì, yí xī zhèn huái.
或雲緣其切直,遂見斥退。朕示以堂案,令觀所以,咸知乖舛,曠於政事。誠 宜效茲忠懇,以奉國家,而乃多稱疾疹,莫申朝謁。郤犨為政,曾不疾其迂迴;亞 夫事君,翻有懷於郁怏。又與前國子祭酒劉秩、前京兆少尹嚴武等潛為交結,輕肆 言談,有朋黨不公之名,違臣子奉上之體。何以儀刑王國,訓導儲闈?但以嘗踐台 司,未忍致之於理。況秩、武遽更相尚,同務虛求,不議典章,何成沮勸?宜從貶 秩,俾守外籓。琯可邠州刺史,秩可閬州刺史,武可巴州刺史,散官、封如故;並 即馳驛赴任,庶各增修。朕自臨御寰區,薦延多士,常思聿求賢哲,共致雍熙。深 嫉比周之徒,虛偽成俗。今茲所譴,實屬其辜。猶以琯等妄自標持,假延浮稱,雖 周行具悉,恐流俗多疑,所以事必縷言,蓋欲人知不濫。凡百卿士,宜悉朕懷。
shí bīn zhōu jiǔ tún jūn lǚ, duō yǐ wǔ jiāng jiān lǐng cì shǐ, fǎ dù huī fèi, zhōu xiàn xiè yǔ, bìng wèi jūn yíng, guān lì qīn duó bǎi xìng shì wū yǐ jū, rén shén bì zhī. guǎn dào rèn, jǔ chén lìng shì, lìng zhōu xiàn gōng shǒu, yòu jī lǐ gōng guǎn, liáo lì gè guī guān cáo, pō zhe zhèng shēng. èr nián liù yuè, zhào bāo měi zhī, zhēng bài tài zǐ bīn kè. shàng yuán yuán nián sì yuè, gǎi lǐ bù shàng shū, xún chū wèi jìn zhōu cì shǐ. bā yuè, gǎi hàn zhōu cì shǐ. guǎn zhǎng zi chéng, zì shǎo liǎng mù máng. guǎn dào hàn zhōu, nǎi hòu jié sī mǎ lǐ ruì yǐ cái huò, chéng pìn ruì wài shēng nǚ lú shì, shí yì báo qí wú shì xíng. bǎo yīng èr nián sì yuè, bài tè jìn xíng bù shàng shū. zài lù yù jí, guǎng dé yuán nián bā yuè sì rì, zú yú làng zhōu sēng shè, shí nián liù shí qī. zèng tài wèi.
時邠州久屯軍旅,多以武將兼領刺史,法度隳廢,州縣廨宇,並為軍營,官吏 侵奪百姓室屋以居,人甚弊之。琯到任,舉陳令式,令州縣恭守,又緝理公館,僚 吏各歸官曹,頗著政聲。二年六月,詔褒美之,征拜太子賓客。上元元年四月,改 禮部尚書,尋出為晉州刺史。八月,改漢州刺史。琯長子乘,自少兩目盲。琯到漢 州,乃厚結司馬李銳以財貨,乘聘銳外甥女盧氏,時議薄其無士行。寶應二年四月, 拜特進、刑部尚書。在路遇疾,廣德元年八月四日,卒於閬州僧舍,時年六十七。 贈太尉。
rú fù, guǎn zhī niè zǐ yě. shǎo xiá huì, nián qī bā suì, jí cū jiě zhuì wén, qīn dǎng qí zhī. shāo zhǎng, kuáng shū ào màn, rèn qíng zòng yù. nián èr shí, huái nán jié dù chén shǎo yóu pì wèi cóng shì, duō zhāo yīn yáng wū xí, lìng yáng yán yǐ guò sān shí bì wèi zǎi xiàng. dé zōng xìng fèng tiān, bāo jí zhǎng fù yú yáng zhōu, shǎo yóu jiāng yì duó zhī. jí wén ér bēn chū, shǎo yóu fāng qiǎn rén jié jí lìng huí, rú fù qǐng xíng, huì jí yǐ guò jiāng nán, nǎi hái. jí shǎo yóu zú, zhè xī jié dù hán huàng yòu pì rù mù. qí zhǎng xiōng zōng yǎn xiān biǎn guān lǐng xià ér zú, jí sàng jiù dào yáng zhōu, rú fù wèi cháng diào. chū qǔ zhèng shì, è jiàn qí qī, duō chù bì pú, qī zhī bǎo mǔ lèi yán zhī, rú fù nǎi xiān jù guān chèn ér jí jiā rén, shēng liǎn bǎo mǔ, yuǎn jìn jīng yì. jí qī zài chǎn rù sān sì rì, jù lìng shàng chuán jí lù, shù rì, qī yù fēng ér zú. rú fù yǐ zǎi xiàng zi, nián shào yǒu fú míng, ér jiān è wèi shén lù, lèi bài háng zhōu cì shǐ. yòu qǔ tái zhōu cì shǐ cuī zhāo nǚ, cuī dù hàn shén, yī xī zhàng shā rú fù dài ér èr rén, mái zhī xuě zhōng. guān chá shǐ wén zhī, zhào fā shǐ jū àn yǒu shí, rú fù zuò biǎn lián zhōu sī mǎ, réng lìng yǔ cuī shì lí yì. rú fù jiǔ zhī qiān chén zhōu cì shǐ, gǎi róng zhōu cì shǐ běn guǎn jīng lüè shǐ. nǎi qián yǔ qī wǎng lái, jiǔ ér shàng shū qǐng hé, zhào cóng zhī. èr suì yú, yòu zòu yǔ cuī shì lí yì, qí wèi qǔ shě zì yì, bù gù lǐ fǎ yě rú cǐ. zhēn yuán shí sān nián jiǔ yuè zú, shí nián sì shí èr.
孺復,琯之孽子也。少黠慧,年七八歲,即粗解綴文,親黨奇之。稍長,狂疏 傲慢,任情縱慾。年二十,淮南節度陳少游闢為從事,多招陰陽巫覡,令揚言已過 三十必為宰相。德宗幸奉天,包佶掌賦於揚州,少游將抑奪之。佶聞而奔出,少游 方遣人劫佶令回,孺復請行,會佶已過江南,乃還。及少游卒,浙西節度韓滉又辟 入幕。其長兄宗偃先貶官嶺下而卒,及喪柩到揚州,孺復未嘗吊。初娶鄭氏,惡賤 其妻,多畜婢僕,妻之保母累言之,孺復乃先具棺櫬而集家人,生斂保母,遠近驚 異。及妻在產蓐三四日,遽令上船即路,數日,妻遇風而卒。孺復以宰相子,年少 有浮名,而奸惡未甚露,累拜杭州刺史。又娶台州刺史崔昭女,崔妒悍甚,一夕杖 殺孺復待兒二人,埋之雪中。觀察使聞之,詔發使鞫案有實,孺復坐貶連州司馬, 仍令與崔氏離異。孺復久之遷辰州刺史,改容州刺史、本管經略使。乃潛與妻往來, 久而上疏請合,詔從之。二歲余,又奏與崔氏離異,其為取捨恣逸,不顧禮法也如 此。貞元十三年九月卒,時年四十二。
shì, guǎn zhī zhí, jǔ jìn shì. lǐ mì guān chá shǎn zhōu, pì wèi cóng shì. mì rù wèi xiāng, lèi qiān qǐ jū láng, chū rù mì mén, wèi qí ěr mù. jí mì zú, zài chú zhōng zhōu cì shǐ, wéi gāo biǎo wèi yún nán ān fǔ shǐ, jiān yù shǐ zhōng chéng. gāo zú, zhào chú bīng bù láng zhōng. shǔ liú pì fǎn, shì liú bù de xíng. xìng biàn nìng, yòu jù pì, měi yú zuò zhōng shù zàn pì zhī dé měi, bǐ zhī liú bèi, tóng xiàn yú zéi zhě jiē è zhī. gāo chóng wén jì zhì chéng dū, shì yǔ wáng liáng shì cuī cóng lú shì jiǔ děng bái yī má juē xián tǔ qǐng zuì, chóng wén kuān lǐ zhī, nǎi biǎo qí zhuàng, xún chú lì bù láng zhōng. shí hé shuò jié dù liú jì wáng shì zhēn zhāng mào zhāo jiē yǐ bīng zhuàng qì háo, xiāng chí duǎn zhǎng, lǚ yǐ biǎo wén, dié qǐng jiā zuì. shàng yù zhǐ qí bīng, lǐ jí fǔ jiàn shì wèi gěi shì zhōng, jiāng mìng yú hé shuò. shì lì shǐ zhū zhèn fěng yù zhī, hái zòu qiè zhǐ, chú shǎn guó guān chá shǐ jiān yù shǐ zhōng chéng, zhuǎn hé nán yǐn. shí tǎo wáng chéng zōng yú zhèn zhōu, pèi hé nán fǔ kuì yùn chē sì qiān liǎng, shì biǎo yǐ xiōng hàn, rén pín lì wēi, nán yǐ zhēng fā, xiàn zōng kě qí zòu, jì miǎn lì yì, rén huái ér ān zhī. míng nián, yí shòu xuān shè chí guān chá shǐ. yuán hé qī nián qī yuè zú, zèng zuǒ sàn qí cháng shì.
式,琯之侄,舉進士。李泌觀察陝州,闢為從事。泌入為相,累遷起居郎,出 入泌門,為其耳目。及泌卒,再除忠州刺史,韋皋表為雲南安撫使,兼御史中丞。 皋卒,詔除兵部郎中。屬劉辟反,式留不得行。性便佞,又懼辟,每於座中數贊辟 之德美,比之劉備,同陷於賊者皆惡之。高崇文既至成都,式與王良士、崔從、盧 士玖等白衣麻蹻銜土請罪,崇文寬禮之,乃表其狀,尋除吏部郎中。時河朔節度劉 濟、王士真、張茂昭皆以兵壯氣豪,相持短長,屢以表聞,迭請加罪。上欲止其兵, 李吉甫薦式為給事中,將命於河朔。式歷使諸鎮諷諭之,還奏愜旨,除陝虢觀察使、 兼御史中丞,轉河南尹。時討王丞宗於鎮州,配河南府饋運車四千兩,式表以凶旱, 人貧力微,難以徵發,憲宗可其奏,既免力役,人懷而安之。明年,移授宣歙池觀 察使。元和七年七月卒,贈左散騎常侍。
zhāng hào, bó zhōu rén yě. fēng yí kuí àn, kuò luò yǒu dà zhì, shè liè jīng shǐ, hǎo tán wáng bà dà lüè. shǎo shí shī shì wú jīng, jīng shén zhòng zhī. hòu yóu jīng shī, duān jū yī shì, bù jiāo shì wù. xìng shì jiǔ, hǎo qín, cháng zhì zuò yòu. gōng qīng huò yǒu yāo zhī zhě, hào zhàng cè jìng wǎng, qiú zuì ér yǐ.
張鎬,博州人也。風儀魁岸,廓落有大志,涉獵經史,好談王霸大略。少時師 事吳兢,兢甚重之。後游京師,端居一室,不交世務。性嗜酒,好琴,常置座右。 公卿或有邀之者,鎬仗策徑往,求醉而已。
tiān bǎo mò, yáng guó zhōng yǐ shēng míng zì gāo, sōu tiān xià qí jié. wén hào míng, zhào jiàn jiàn zhī, zì hè yī bài zuǒ shí yí. jí lù shān zǔ bīng, guó zhōng lǚ yǐ jūn guó shì zī yú hào, hào jǔ zàn shàn dài fū lái zhèn kě dāng fāng miàn zhī jì. shù yuè, xuán zōng xìng shǔ, hào zì shān gǔ tú bù hù cóng. sù zōng jí wèi, xuán zōng qiǎn hào fù xíng zài suǒ. hào zhì fèng xiáng, zòu shí duō yǒu hóng yì, bài jiàn yì dài fū, xún qiān zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. shí gòng fèng sēng zài nèi dào chǎng chén yè niàn fó, dòng shù bǎi rén, shēng wén jìn wài. hào zòu yuē: chén wén tiān zǐ xiū fú, yào zài ān yǎng hán shēng, jìng yī fēng huà, wèi wén qū qū sēng jiào, yǐ zhì tài píng. fú yuàn bì xià yǐ wú wèi wèi xīn, bù yǐ xiǎo chéng ér náo shèng lǜ. sù zōng shén rán zhī. shí fāng xìng jūn róng, dì zhù yì jiāng shuài, yǐ hào yǒu wén wǔ cái, xún mìng jiān hé nán jié dù shǐ, chí jié dōu tǒng huái nán děng dào zhū jūn shì. hào jì fā, huì zhāng xún sòng zhōu wéi jí, bèi dào jiān jìn, chuán xí háo zhōu cì shǐ lǘ qiū xiǎo yǐn bīng chū jiù. xiǎo sù bì lì, yù xià shǎo ēn, hǎo dú rèn jǐ. jí hào xìn zhì, lüè wú bǐng mìng, yòu lǜ bīng bài, huò jí yú jǐ, suì dòu liú bù jìn. hào zhì huái kǒu, sòng zhōu yǐ xiàn, hào nù xiǎo, jí zhàng shā zhī. jí shōu fù liǎng jīng, jiā hào yín qīng guāng lù dài fū, fēng nán yáng jùn gōng, zhào yǐ běn jūn zhèn biàn zhōu, zhāo tǎo cán niè. shí zéi shuài shǐ sī míng biǎo qǐng yǐ fàn yáng guī shùn, hào chuāi zhī qí wěi, kǒng cháo tíng xǔ zhī, shǒu shū mì biǎo zòu yuē: sī míng xiōng shù, yīn nì qiè wèi, bīng qiáng zé zhòng fù, shì duó zé rén lí. bāo cáng bù cè, qín shòu wú yì, kě yǐ jì qǔ, nán yǐ yì zhāo. fú wàng bù yǐ wēi quán jiǎ zhī. yòu yuē: huá zhōu fáng yù shǐ xǔ shū jì, xìng jiǎo duō móu, lín nán bì biàn, wàng zhuī rù sù wèi. sù zōng jì yì yǐ dìng, biǎo rù bù xǐng. hào wèi rén jiǎn dàn, bù shì zhōng yào. huì yǒu huàn guān zì fàn yáng jí huá zhōu shǐ hái zhě, jiē yán sī míng shū jì zhī chéng què. sù zōng yǐ hào bù qiè shì jī, suì bà xiàng wèi, shòu jīng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ. hòu sī míng shū jì zhī wěi jiē fú hào yán. xún zhēng wèi tài zǐ bīn kè, gǎi zuǒ sàn qí cháng shì. shǔ sì qí wáng zhēn bèi wū gào gòu nì fú fǎ, hào mǎi zhēn zhái zuò lèi, biǎn chén zhōu sī hù.
天寶末,楊國忠以聲名自高,搜天下奇傑。聞鎬名,召見薦之,自褐衣拜左拾 遺。及祿山阻兵,國忠屢以軍國事咨於鎬,鎬舉贊善大夫來瑱可當方面之寄。數月, 玄宗幸蜀,鎬自山谷徒步扈從。肅宗即位,玄宗遣鎬赴行在所。鎬至鳳翔,奏識多 有弘益,拜諫議大夫,尋遷中書侍郎、同中書門下平章事。時供奉僧在內道場晨夜 念佛,動數百人,聲聞禁外。鎬奏曰:「臣聞天子修福,要在安養含生,靖一風化, 未聞區區僧教,以致太平。伏願陛下以無為為心,不以小乘而撓聖慮。」肅宗甚然 之。時方興軍戎,帝注意將帥,以鎬有文武才,尋命兼河南節度使,持節都統淮南 等道諸軍事。鎬既發,會張巡宋州圍急,倍道兼進,傳檄濠州刺史閭丘曉引兵出救。 曉素愎戾,馭下少恩,好獨任己。及鎬信至,略無稟命,又慮兵敗,禍及於己,遂 逗留不進。鎬至淮口,宋州已陷,鎬怒曉,即杖殺之。及收復兩京,加鎬銀青光祿 大夫,封南陽郡公,詔以本軍鎮汴州,招討殘孽。時賊帥史思明表請以范陽歸順, 鎬揣知其偽,恐朝廷許之,手書密表奏曰:「思明凶豎,因逆竊位,兵強則眾附, 勢奪則人離。包藏不測,禽獸無異,可以計取,難以義招。伏望不以威權假之。」 又曰:「滑州防禦使許叔冀,性狡多謀,臨難必變,望追入宿衛。」肅宗計意已定, 表入不省。鎬為人簡澹,不事中要。會有宦官自范陽及滑州使還者,皆言思明、叔 冀之誠愨。肅宗以鎬不切事機,遂罷相位,授荊州大都督府長史。後思明、叔冀之 偽皆符鎬言。尋征為太子賓客,改左散騎常侍。屬嗣岐王珍被誣告構逆伏法,鎬買 珍宅坐累,貶辰州司戶。
dài zōng jí wèi, tuī ēn hǎi nèi, bài fǔ zhōu cì shǐ. qiān hóng zhōu cì shǐ ráo jí děng qī zhōu dōu tuán liàn guān chá děng shǐ, xún zhèng shòu jiāng nán xī dào dōu tuán liàn guān chá děng shǐ. guǎng dé èr nián jiǔ yuè zú.
代宗即位,推恩海內,拜撫州刺史。遷洪州刺史、饒吉等七州都團練觀察等使, 尋正授江南西道都團練觀察等使。廣德二年九月卒。
hào zì rù shì fán sān nián, zhì wèi zǎi xiàng. jū shēn qīng lián, bù yíng zī chǎn, qiān gōng xià shì, shàn tán lùn, duō shí dà tǐ, gù tiān xià jù zhān, suī kǎo zhì zhì qiǎn, tuī wèi jiù dé yún.
鎬自入仕凡三年,致位宰相。居身清廉,不營資產,謙恭下士,善談論,多識 大體,故天下具瞻,雖考秩至淺,推為舊德雲。
gāo shì zhě, bó hǎi tiáo rén yě. fù cóng wén, wèi zhōng sháo zhōu zhǎng shǐ. shì shǎo huò luò, bù shì shēng yè, jiā pín, kè yú liáng sòng, yǐ qiú gài qǔ gěi. tiān bǎo zhōng, hǎi nèi shì gàn jìn zhě zhù yì wén cí. shì nián guò wǔ shí, shǐ liú yì shī shén, shù nián zhī jiān, tǐ gé jiàn biàn, yǐ qì zhì zì gāo, měi yín yī piān, yǐ wèi hào shì zhě chēng sòng. sòng zhōu cì shǐ zhāng jiǔ gāo shēn qí zhī, jiàn jǔ yǒu dào kē. shí yòu xiāng lǐ lín fǔ shàn quán, báo yú wén yǎ, wéi yǐ jǔ zi dài zhī. jiě hè biàn zhōu fēng qiū wèi, fēi qí hǎo yě, nǎi qù wèi, kè yóu hé yòu. hé xī jié dù gē shū hàn jiàn ér yì zhī. biǎo wèi zuǒ xiāo wèi bīng cáo, chōng hàn fǔ zhǎng shū jì, cóng hàn rù cháo, shèng chēng zhī yú shàng qián.
高適者,渤海蓚人也。父從文,位終韶州長史。適少濩落,不事生業,家貧, 客於梁、宋,以求丐取給。天寶中,海內事干進者注意文詞。適年過五十,始留意 詩什,數年之間,體格漸變,以氣質自高,每吟一篇,已為好事者稱誦。宋州刺史 張九皋深奇之,薦舉有道科。時右相李林甫擅權,薄於文雅,唯以舉子待之。解褐 汴州封丘尉,非其好也,乃去位,客遊河右。河西節度哥舒翰見而異之。表為左驍 衛兵曹,充翰府掌書記,從翰入朝,盛稱之於上前。
lù shān zhī luàn, zhēng hàn tǎo zéi, bài shì zuǒ shí yí, zhuǎn jiān chá yù shǐ, réng zuǒ hàn shǒu tóng guān. jí hàn bīng bài, shì zì luò gǔ xī chí, bēn fù xíng zài, jí hé chí jùn, yè jiàn xuán zōng, yīn chén tóng guān bài wáng zhī shì yuē: pú shè gē shū hàn zhōng yì gǎn jī, chén pō zhī zhī, rán jí bìng chén dùn, zhì lì jiāng jié. jiān jūn lǐ dà yí yǔ jiāng shì yuē wèi xiāng huǒ, shǐ chàng fù dàn kōng hóu pí pá yǐ xiāng yú lè, chū pú yǐn jiǔ, bù xù jūn wù. fān hún jí qín lǒng wǔ shì, shèng xià wǔ liù yuè yú chì rì zhī zhōng, shí cāng mǐ fàn qiě yóu bù zú, yù qí yǒng zhàn, ān kě dé hū? gù yǒu wàng dí sàn wáng, lín zhèn fān dòng, wàn quán zhī dì, yī zhāo ér shī. nán yáng zhī jūn, lǔ jiǒng hé lǚ guāng zhào guó zhēn gè jiē chí jié, jiān jūn děng shù rén gèng xiāng yòng shì, níng yǒu shì, zhàn ér néng bì shèng zāi? chén yǔ yáng guó zhōng zhēng, zhōng bù jiàn nà. bì xià yīn cǐ lǚ bā shān jiàn gé zhī xiǎn, xī xìng shǔ zhōng, bì qí chài dú, wèi zú wèi chǐ yě. xuán zōng jiā zhī, xún qiān shì yù shǐ. zhì chéng dū, bā yuè, zhì yuē: shì yù shǐ gāo shì, lì jié zhēn jùn, zhí gōng gāo lǎng, gǎn jī huái jīng jì zhī lüè, fēn lún shàn wén yǎ zhī cái. zhǎng cè yuǎn tú, kě yún dà tǐ dǎng yán yì sè, shí wèi zhōng chén. yí huí jiū tì zhī rèn, bǐ chāo fěng yù zhī zhí, kě jiàn yì dài fū, cì fēi yú dài. shì fù qì gǎn yán, quán xìng dàn zhī.
祿山之亂,征翰討賊,拜適左拾遺,轉監察御史,仍佐翰守潼關。及翰兵敗, 適自駱谷西馳,奔赴行在,及河池郡,謁見玄宗,因陳潼關敗亡之勢曰:「僕射哥 舒翰忠義感激,臣頗知之,然疾病沉頓,智力將竭。監軍李大宜與將士約為香火, 使倡婦彈箜篌琵琶以相娛樂,樗蒱飲酒,不恤軍務。蕃渾及秦、隴武士,盛夏五六 月於赤日之中,食倉米飯且猶不足,欲其勇戰,安可得乎?故有望敵散亡,臨陣翻 動,萬全之地,一朝而失。南陽之軍,魯炅、何履光、趙國珍各皆持節,監軍等數 人更相用事,寧有是,戰而能必勝哉?臣與楊國忠爭,終不見納。陛下因此履巴山、 劍閣之險,西幸蜀中,避其蠆毒,未足為恥也。」玄宗嘉之,尋遷侍御史。至成都, 八月,制曰:「侍御史高適,立節貞峻,植躬高朗,感激懷經濟之略,紛綸贍文雅 之才。長策遠圖,可雲大體;讜言義色,實謂忠臣。宜回糾逖之任,俾超諷諭之職, 可諫議大夫,賜緋魚袋。」適負氣敢言,權幸憚之。
èr nián, yǒng wáng lín qǐ bīng yú jiāng dōng, yù jù yáng zhōu. chū, shàng huáng yǐ zhū wáng fēn zhèn, shì qiè jiàn bù kě. jí shì yǒng wáng pàn, sù zōng wén qí lùn jiàn yǒu sù, zhào ér móu zhī. shì yīn chén jiāng dōng lì hài, yǒng wáng bì bài. shàng qí qí duì, yǐ shì jiān yù shǐ dài fū yáng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ huái nán jié dù shǐ. zhào yǔ jiāng dōng jié dù lái zhèn lǜ běn bù bīng píng jiāng huái zhī luàn, huì yú ān zhōu. shī jiāng dù ér yǒng wáng bài, nǎi zhāo jì guǎng chēn yú lì yáng. bīng bà, lǐ fǔ guó è shì gǎn yán, duǎn yú shàng qián, nǎi zuǒ shòu tài zǐ shǎo zhān shì. wèi jǐ, shǔ zhōng luàn, chū wèi shǔ zhōu cì shǐ, qiān péng zhōu. jiàn nán zì xuán zōng hái jīng hòu, yú zǐ yì èr zhōu gè zhì yī jié dù, bǎi xìng láo bì, shì yīn chū xī shān sān chéng zhì shù, lùn zhī yuē:
二年,永王璘起兵於江東,欲據揚州。初,上皇以諸王分鎮,適切諫不可。及 是永王叛,肅宗聞其論諫有素,召而謀之。適因陳江東利害,永王必敗。上奇其對, 以適兼御史大夫、揚州大都督府長史、淮南節度使。詔與江東節度來瑱率本部兵平 江淮之亂,會於安州。師將渡而永王敗,乃招季廣琛於歷陽。兵罷,李輔國惡適敢 言,短於上前,乃左授太子少詹事。未幾,蜀中亂,出為蜀州刺史,遷彭州。劍南 自玄宗還京後,於梓、益二州各置一節度,百姓勞敝,適因出西山三城置戍,論之 曰:
jiàn nán suī míng dōng xī liǎng chuān, qí shí yī dào. zì qióng guān lí yǎ, jiè yú nán mán yě mào zhōu ér xī, jīng qiāng zhōng zhì píng róng shù chéng, jiè yú tǔ bō yě. lín biān xiǎo jùn, gè jǔ jūn róng, bìng qǔ gěi yú jiàn nán. qí yùn liáng shù, yǐ quán shǔ zhī lì, jiān shān nán zuǒ zhī, ér yóu bù jǔ. jīn zǐ suì guǒ làng děng bā zhōu fēn wèi dōng chuān jié dù, suì yuè zhī jì, xī chuān bù kě dé ér cān yě. ér jiā líng bǐ wèi yí liáo suǒ xiàn, jīn suī xiǎo dìng, chuāng yí wèi píng. yòu yī nián yǐ lái, gēng zhī dōu fèi, ér yī shí zhī yè, jiē mào yì yú chéng dū, zé qí rén bù kě dé ér yì míng yǐ. jīn kě shuì fù zhě, chéng dū péng shǔ hàn zhōu. yòu yǐ sì zhōu cán bì, dāng tā shí zhōu zhī zhòng yì, qí yú zhōng jiǔ, bù yì zhì jiān? yòu yán lì zhě chuān záo wàn duān, jiē qǔ zhī bǎi xìng yīng chà kē zhě, zì cháo zhì mù, àn dú qiān zhòng. guān lì xiāng chéng, jù yú zuì qiǎn, huò zé zhī yú lín bǎo, huò wēi zhī yǐ zhàng fá. dū cù bù yǐ, bū táo yì zī, yù wú liú wáng, lǐ bù kě dé. bǐ rì guān zhōng mǐ guì, ér yì guān shì shù, pō yì chū chéng, shān nán jiàn nán, dào lù xiāng wàng, cūn fāng shì sì, yǔ shǔ rén zá jū, qí shēng hé dòu chǔ, jiē qiú yú shǔ rén yǐ. qiě tián shì jiāng jiè, gài yì yǒu yá fù shuì chà kē, nǎi wú yá yǐ. wèi shǔ rén zhī jì, bù yì nán zāi!
劍南雖名東西兩川,其實一道。自邛關、黎、雅,界於南蠻也;茂州而西,經 羌中至平戎數城,界於吐蕃也。臨邊小郡,各舉軍戎,並取給於劍南。其運糧戍, 以全蜀之力,兼山南佐之,而猶不舉。今梓、遂、果閬等八州分為東川節度,歲月 之計,西川不可得而參也。而嘉、陵比為夷獠所陷,今雖小定,瘡痍未平。又一年 已來,耕織都廢,而衣食之業,皆貿易於成都,則其人不可得而役明矣。今可稅賦 者,成都、彭、蜀、漢州。又以四州殘敝,當他十州之重役,其於終久,不亦至艱? 又言利者穿鑿萬端,皆取之百姓;應差科者,自朝至暮,案牘千重。官吏相承,懼 於罪譴,或責之於鄰保,或威之以杖罰。督促不已,逋逃益滋,欲無流亡,理不可 得。比日關中米貴,而衣冠士庶,頗亦出城,山南、劍南,道路相望,村坊市肆, 與蜀人雜居,其升合斗儲,皆求於蜀人矣。且田士疆界,蓋亦有涯;賦稅差科,乃 無涯矣。為蜀人之計,不亦難哉!
jīn suǒ jiè tǔ bō chéng bǎo ér pí yú shǔ rén, bù guò píng róng yǐ xī shù chéng yǐ. miǎo zài qióng shān zhī diān, chuí yú xiǎn jué zhī mò, yùn liáng yú shù mǎ zhī lù, zuò jiǎ yú wú rén zhī xiāng. yǐ róng dí yán zhī, bù zú yǐ lì róng dí yǐ guó jiā yán zhī, bù zú yǐ guǎng tǔ yǔ. nài hé yǐ xiǎn zǔ dàn wán zhī dì, ér kùn yú quán shǔ tài píng zhī rén zāi? kǒng fēi jīn rì zhī jí wù yě. guó jiā ruò jiāng yǐ shù zhī dì bù kě fèi, yǐ zhèn zhī bīng bù kě shōu, dāng yí què tíng dōng chuān, bìng lì cóng shì, yóu kǒng láng bèi, ān kě yǎng yú chéng dū péng hàn shǔ sì zhōu zāi! lǜ guāi shèng cháo xǐ dàng guān dōng sǎo qīng nì luàn zhī yì yě. tǎng shǔ rén fù rǎo, qǐ bù yí bì xià zhī yōu? xī gōng sūn hóng yuàn bà xī nán yí lín hǎi, zhuān shì shuò fāng, jiǎ juān zhī qǐng qì zhū yá yǐ níng zhōng tǔ, dǎng yán zhèng běn, fěi yī zhāo yī xī. chén yú wàng bà dōng chuān jié dù, yǐ yī jiàn nán, xī shān bù jí zhī chéng, shāo yǐ jiǎn xuē, zé shì wú qióng dùn, shù miǎn dào xuán. bì xià ruò yǐ wēi chén suǒ chén yǒu bì wàn yī, xià zǎi xiàng tíng yì, jiàng gōng zhōng dà chén dìng qí sǔn yì, yǔ jiàn nán jié dù zhōng shǐ chù zhì.
今所界吐蕃城堡而疲於蜀人,不過平戎以西數城矣。邈在窮山之巔,垂於險絕 之末,運糧於束馬之路,坐甲於無人之鄉。以戎狄言之,不足以利戎狄;以國家言 之,不足以廣土宇。奈何以險阻彈丸之地,而困於全蜀太平之人哉?恐非今日之急 務也。國家若將已戍之地不可廢,已鎮之兵不可收,當宜卻停東川,並力從事,猶 恐狼狽,安可仰於成都、彭、漢、蜀四州哉!慮乖聖朝洗盪關東掃清逆亂之意也。 倘蜀人復擾,豈不貽陛下之憂?昔公孫弘願罷西南夷、臨海,專事朔方,賈捐之請 棄珠崖以寧中土,讜言政本,匪一朝一夕。臣愚望罷東川節度,以一劍南,西山不 急之城,稍以減削,則事無窮頓,庶免倒懸。陛下若以微臣所陳有裨萬一,下宰相 廷議,降公忠大臣定其損益,與劍南節度終始處置。
shū zòu bù nà.
疏奏不納。
hòu zǐ zhōu fù shǐ duàn zǐ zhāng fǎn, yǐ bīng gōng dōng chuān jié dù shǐ lǐ huàn, shì lǜ zhōu bīng cóng xī chuān jié dù shǐ cuī guāng yuǎn gōng yú zhāng, zhǎn zhī. xī chuān yá jiāng huā jīng dìng zhě, shì yǒng, jì zhū zi zhāng, dà lüè dōng shǔ. tiān zǐ nù guāng yuǎn bù néng jí jūn, nǎi bà zhī, yǐ shì dài guāng yuǎn wèi chéng dū yǐn jiàn nán xī chuān jié dù shǐ. dài zōng jí wèi, tǔ bō xiàn lǒng yòu, jiàn bī jīng jī. shì liàn bīng yú shǔ, lín tǔ bō nán jìng yǐ qiān zhì zhī, shī chū wú gōng, ér sōng wéi děng zhōu xún wèi fān bīng suǒ xiàn. dài zōng yǐ huáng mén shì láng yán wǔ dài hái, yòng wèi xíng bù shì láng, zhuǎn sàn qí cháng shì, jiā yín qīng guāng lù dài fū, jìn fēng bó hǎi xiàn hóu, shí yì qī bǎi hù. yǒng tài yuán nián zhēng yuè zú, zèng lǐ bù shàng shū, shì yuē zhōng.
後梓州副使段子璋反,以兵攻東川節度使李奐,適率州兵從西川節度使崔光遠 攻於璋,斬之。西川牙將花驚定者,恃勇,既誅子璋,大掠東蜀。天子怒光遠不能 戢軍,乃罷之,以適代光遠為成都尹、劍南西川節度使。代宗即位,吐蕃陷隴右, 漸逼京畿。適練兵於蜀,臨吐蕃南境以牽制之,師出無功,而松、維等州尋為蕃兵 所陷。代宗以黃門侍郎嚴武代還,用為刑部侍郎,轉散騎常侍,加銀青光祿大夫, 進封渤海縣侯,食邑七百戶。永泰元年正月卒,贈禮部尚書,諡曰忠。
shì xǐ yán wáng bà dà lüè, wù gōng míng, shàng jié yì. féng shí duō nán, yǐ ān wēi wèi jǐ rèn, rán yán guò qí shù, wèi dà chén suǒ qīng. lèi wèi fān mù, zhèng cún kuān jiǎn, lì mín biàn zhī. yǒu wén jí èr shí juǎn. qí yǔ hè lán jìn míng shū, lìng jí jiù liáng sòng, yǐ qīn zhū jūn yǔ xǔ shū jì shū, chóu móu jì hǎo, shǐ shì tā hàn, tóng yuán liáng sòng wèi guò huái xiān yǔ jiāng xiào shū, shǐ jué yǒng wáng, gè qiú zì bái, jūn zǐ yǐ wèi yì ér zhī biàn. ér yǒu táng yǐ lái, shī rén zhī dá zhě, wéi shì ér yǐ.
適喜言王霸大略,務功名,尚節義。逢時多難,以安危為己任,然言過其術, 為大臣所輕。累為籓牧,政存寬簡,吏民便之。有文集二十卷。其《與賀蘭進明書》, 令疾救梁、宋,以親諸軍;《與許叔冀書》,綢繆繼好,使釋他憾,同援梁、宋; 《未過淮先與將校書》,使絕永王,各求自白,君子以為義而知變。而有唐已來, 詩人之達者,唯適而已。
chàng cuǐ, hé dōng rén yě. xiāng jǔ jìn shì. tiān bǎo mò, ān lù shān zòu wèi hé běi hǎi yùn pàn guān. sān qiān dà lǐ píng shì, fù yuán shuài guō zi yí pì wèi cóng shì. zhì dé chū, sù zōng jí wèi, dà shōu jùn jié, huò jiàn cuǐ, zhào jiàn yuè zhī, bài jiàn yì dài fū. lèi zhuǎn lì bù shì láng. guǎng dé èr nián shí èr yuè, wèi sàn qí cháng shì hé zhōng yǐn, jiān yù shǐ dài fū. yǒng tài yuán nián, fù wèi zuǒ cháng shì, yǔ péi miǎn bìng jí xián yuàn dài zhì. dà lì wǔ nián, jiān pàn tài cháng qīng, qiān hù bù shàng shū. shí nián qī yuè zú, zèng tài zǐ tài shī.
暢璀,河東人也。鄉舉進士。天寶末,安祿山奏為河北海運判官。三遷大理評 事,副元帥郭子儀闢為從事。至德初,肅宗即位,大收俊傑,或薦璀,召見悅之, 拜諫議大夫。累轉吏部侍郎。廣德二年十二月,為散騎常侍、河中尹,兼御史大夫。 永泰元年,復為左常侍,與裴冕並集賢院待制。大曆五年,兼判太常卿,遷戶部尚 書。十年七月卒,贈太子太師。
cuǐ kuò luò yǒu kǒu cái, hǎo tán wáng bà zhī lüè, jū zhí zé chéng shǔ lì. chuò chuò wú guò ér yǐ.
璀廓落有口才,好談王霸之略,居職責成屬吏。齪齪無過而已。
shǐ chén yuē: lù shān kòu xiàn liǎng jīng, rú shēng shì zǐ, bèi xié cóng huái gǒu qiě zhě duō yǐ qù nì xiào shùn, huǐ jiā wèi guó zhě shǎo yān. rú guāng yuǎn yǒng jué rèn qì, huì quán biàn yǐ lì gōng fáng guǎn wén xué zhì shēn, quán jié yì yǐ bì kòu. diàn wēi zhī shí, diān pèi zhī jì, yǒu zú chēng zhě. rán guāng yuǎn jū zhòng fān, zhǎng jūn zhèng, guǎn dēng xiàng wèi, duó jiāng quán, jù fú báo zhī tú, bài jūn lǚ zhī shì, bù zhī jī ér gù wèi, jìng wú dé yǐ zì wēi. rú fù xiōng kuáng, shì zhī biàn nìng, huò lìng zhōng zhě xìng yān. hào zhí gōng jū wèi, zhòng dé zhèn shí, qí wèi rén yě xiān yǐ. shì yǐ shī rén wèi róng shuài, xiǎn nán zhī jì, míng jié bù kuī, jūn zǐ zāi! cuǐ zhuó dì jū guān, shǒu fèn wú guò, yòu hé jiù yān.
史臣曰:祿山寇陷兩京,儒生士子,被脅從、懷苟且者多矣;去逆效順,毀家 為國者少焉。如光遠勇決任氣,會權變以立功;房琯文學致身,全節義以避寇。阽 危之時,顛沛之際,有足稱者。然光遠居重籓,掌軍政,琯登相位,奪將權,聚浮 薄之徒,敗軍旅之事,不知機而固位,竟無德以自危。孺復凶狂,式之便佞,獲令 終者幸焉。鎬直躬居位,重德鎮時,其為人也鮮矣。適以詩人為戎帥,險難之際, 名節不虧,君子哉!璀擢第居官,守分無過,又何咎焉。
zàn yuē: guāng yuǎn fáng guǎn, yǒu shǐ yǒu zhōng. zhāng hào guó qì, shì cuǐ rú fēng.
贊曰:光遠、房琯,有始有終。張鎬國器,適、璀儒風。