cuī guāng yuǎn fáng guǎn zi rú fù cóng zǐ shì
○崔光远 房琯 子孺复 从子式
zhāng gǎo gāo shì chàng cuǐ
张镐 高适 暢璀
cuī guāng yuǎn, huá zhōu líng chāng rén yě. běn bó líng jiù zú. zǔ jìng sì, hǎo chū pú yǐn jiǔ. zé tiān chū, wèi fáng zhōu cì shǐ. zhōng zōng wèi lú líng wáng, ān zhì zài zhōu, guān lì duō wú lǐ dù, jìng sì dú yǐ qīn xián dài zhī, gōng jǐ fēng shàn, zhōng zōng shēn dé zhī. jí dēng wèi, yǒu yì zhōu zhǎng shǐ cuī jìng sì, jì tóng xìng míng, měi jìn nǐ guān, jiē yù bǐ chāo bài zhī zhě shù sì. hòu yǐn yǔ yǔ, shǐ zhī wù chǒng. fǎng jìng sì yǐ zú, nǎi qiǎn zhōng shū lìng wéi ān shí shòu qí zi wāng guān. wāng shì jiǔ bù kān zhí rèn, qiě shòu luò zhōu sī gōng, yòu gǎi wǔ pǐn.
崔光远,滑州灵昌人也。本博陵旧族。祖敬嗣,好樗蒱饮酒。则天初,为房州 刺史。中宗为庐陵王,安置在州,官吏多无礼度,敬嗣独以亲贤待之,供给丰赡, 中宗深德之。及登位,有益州长史崔敬嗣,既同姓名,每进拟官,皆御笔超拜之者 数四。后引与语,始知误宠。访敬嗣已卒,乃遣中书令韦安石授其子汪官。汪嗜酒 不堪职任,且授洛州司功,又改五品。
guāng yuǎn jí wāng zhī zǐ, suī wú xué shù, pō yǒu zǔ fēng, yǒng jué rèn qì, shēn cháng liù chǐ yú, mù jīng bái hēi fēn míng. shǎo lì shì zhōu xiàn. kāi yuán mò wèi shǔ zhōu táng ān lìng, yǔ yáng guó zhōng yǐ bó tú xiāng de, lèi qiān zhì zuǒ zàn shàn dài fū. tiān bǎo shí yī zài, jīng zhào yǐn xiān yú zhòng tōng jǔ guāng yuǎn wèi cháng ān lìng. shí sì zài, qiān jīng zhào shǎo yǐn. qí zài, shǐ tǔ bō diào jì. shí wǔ zài wǔ yuè, shǐ huí. shí yú rì, tóng guān shī shǒu, xuán zōng xìng shǔ, zhào liú guāng yuǎn wèi jīng zhào yǐn jiān yù shǐ zhōng chéng, chōng xī jīng liú shǒu cǎi fǎng shǐ. jià fā, bǎi xìng luàn rù gōng jìn, qǔ zuǒ cáng dà yíng kù wù, jì ér fén zhī, zì dàn jí wǔ, huǒ shì jiàn shèng, yì yǒu chéng lǘ shàng zǐ chén xīng qìng diàn zhě. guāng yuǎn yǔ zhōng guān jiāng jūn biān lìng chéng hào lìng bǎi xìng jiù huǒ, yòu mù rén shè fǔ xiàn guān fēn shǒu zhī, shā shí shù rén fāng dìng. shǐ qí xī dōng jiàn lù shān, lù shān dà yuè, wěi chì fù běn guān. xiān shì lù shān yǐ lìng zhāng xiū shè jīng zhào yǐn shí yú rì, jì dé guāng yuǎn guī kuǎn, zhào xiū guī luò. bā yuè, tóng luó bèi lù shān, yǐ jiù mǎ èr qiān chū zhì chǎn shuǐ. sūn xiào zhé ān shén wēi cóng ér zhào zhī, bù dé, shén wēi jù ér yōu sǐ, fǔ xiàn guān lì jīng zǒu, yù qiú jiē kōng. guāng yuǎn yǐ wéi zéi qiě táo yǐ, mìng suǒ yóu shǒu shén wēi xiào zhé zhái. xiào zhé yǐ guāng yuǎn zhī zhuàng bào lù shān. guāng yuǎn bì fǔ mén, zhǎn wèi dào yè luò hé èr rén, suì yǔ cháng ān lìng sū zhèn děng tóng chū. zhì kāi yuǎn mén, shǐ rén qián wèi mén guān yuē:" yǐn xún zhū mén." mén guān jù qì zhàng yǐ yíng, zhì zé jiē zhǎn zhī. lǐng fǔ xiàn guān shí yú rén, yú jīng xī hào lìng bǎi xìng, fù zhào zhě bǎi yú rén, yè guò xián yáng, suì dá líng wǔ. shàng xǐ zhī, zhuó bài yù shǐ dài fū, jiān jīng zhào yǐn, réng shǐ guāng yuǎn yú wèi běi zhào jí rén lì zhī guī shùn zhě. cháng yǒu zéi piāo lüè jīng yáng xiàn jiè, yú sēng sì zhōng chuí niú shāi jiǔ, lián yè hān yǐn, qù guāng yuǎn yíng sì shí lǐ. guāng yuǎn zhēn zhī zhī, lǜ mǎ bù èr qiān yǐ yè qū qí suǒ. zéi tú duō zuì, guāng yuǎn lǐng bǎi yú qí chí mǎn è qí yào, fēn mìng xiāo yǒng chí mò dāo hū ér zhǎn zhī, shā zéi tú èr qiān yú rén, lǔ mǎ qiān pǐ, fú qí qú qiú yī rén. zéi zhōng yǐ guāng yuǎn yǒng jìn, cháng bì qí fēng. jí hù cóng hái jīng, lùn gōng xíng shǎng, zhì yuē:" chí jié jīng jī cǎi fǎng jì huì zhāo zhào xuān wèi chǔ zhì děng shǐ cuī guāng yuǎn, huǐ jiā chéng guó, zhì mìng qián máo. kě tè jìn, xíng lǐ bù shàng shū, fēng yè guó gōng, shí shí fēng sān bǎi hù."
光远即汪之子,虽无学术,颇有祖风,勇决任气,身长六尺余,目睛白黑分明。 少历仕州县。开元末为蜀州唐安令,与杨国忠以博徒相得,累迁至左赞善大夫。天 宝十一载,京兆尹鲜于仲通举光远为长安令。十四载,迁京兆少尹。其载,使吐蕃 吊祭。十五载五月,使回。十余日,潼关失守,玄宗幸蜀,诏留光远为京兆尹、兼 御史中丞,充西京留守采访使。驾发,百姓乱入宫禁,取左藏大盈库物,既而焚之, 自旦及午,火势渐盛,亦有乘驴上紫宸、兴庆殿者。光远与中官将军边令诚号令百 姓救火,又募人摄府县官分守之,杀十数人方定。使其息东见禄山,禄山大悦,伪 敕复本官。先是禄山已令张休摄京兆尹十余日,既得光远归款,召休归洛。八月, 同罗背禄山,以厩马二千出至浐水。孙孝哲、安神威从而召之,不得,神威惧而忧 死,府县官吏惊走,狱囚皆空。光远以为贼且逃矣,命所由守神威孝哲宅。孝哲以 光远之状报禄山。光远闭府门,斩为盗曳落河二人,遂与长安令苏震等同出。至开 远门,使人前谓门官曰:“尹巡诸门。”门官具器仗以迎,至则皆斩之。领府县官 十余人,于京西号令百姓,赴召者百余人,夜过咸阳,遂达灵武。上喜之,擢拜御 史大夫,兼京兆尹,仍使光远于渭北召集人吏之归顺者。尝有贼剽掠泾阳县界,于 僧寺中椎牛酾酒,连夜酣饮,去光远营四十里。光远侦知之,率马步二千乙夜趋其 所。贼徒多醉,光远领百余骑持满扼其要,分命骁勇持陌刀呼而斩之,杀贼徒二千 余人,虏马千疋,俘其渠酋一人。贼中以光远勇劲,常避其锋。及扈从还京,论功 行赏,制曰:“持节京畿采访、计会、招召、宣慰、处置等使崔光远,毁家成国, 致命前茅。可特进,行礼部尚书,封鄴国公,食实封三百户。”
qián yuán yuán nián, jiān yù shǐ dài fū. wǔ yuè, wèi hé nán jié dù shǐ. bā yuè, dài zhāng gǎo wèi biàn zhōu cì shǐ, jiān běn zhōu fáng yù shǐ. shí èr yuè, dài xiāo huá wéi wèi zhōu cì shǐ, chōng wèi zhōu jié dù shǐ. chū, sī tú guō zi yí yǔ zéi zhàn yú jí jùn, guāng yuǎn lǜ biàn shī qiān rén dù hé yuán zhī. jí dài xiāo huá rù wèi zhōu, shǐ jiāng jūn lǐ chù yín jù zéi, zéi dà zhì, lián zhàn bù lì, zi yí nù bù jiù, chù yín suì bài, bēn hái. zéi zhú chù yín zhì chéng xià, fǎn wèn zhī yuē:" chù yín zhào wǒ lái, hé wéi bù chū?" guāng yuǎn nǎi yāo zhǎn chù yín. chù yín shàn zhàn yǒu yǒng, zhòng jiē yǐ zhī, jí sǐ, rén yòng wēi jù. wèi zhōu chéng zì lù shān fǎn, yuán zhī tài néng yuán hào děng jiē shàn wán zhī, shèn wéi jiān jùn. guāng yuǎn bù néng shǒu, suì yè kuì wéi ér chū, dù hé ér hái. sù zōng bù zhī zuì, chú tài zǐ shǎo bǎo.
乾元元年,兼御史大夫。五月,为河南节度使。八月,代张镐为汴州刺史,兼 本州防御使。十二月,代萧华为魏州刺史,充魏州节度使。初,司徒郭子仪与贼战 于汲郡,光远率汴师千人渡河援之。及代萧华入魏州,使将军李处崟拒贼,贼大至, 连战不利,子仪怒不救,处崟遂败,奔还。贼逐处崟至城下,反问之曰:“处崟召 我来,何为不出?”光远乃腰斩处崟。处崟善战有勇,众皆倚之,及死,人用危惧。 魏州城自禄山反,袁知泰、能元皓等皆缮完之,甚为坚峻。光远不能守,遂夜溃围 而出,度河而还。肃宗不之罪,除太子少保。
xiāng zhōu jiàng shì kāng chǔ yuán zhāng jiā yán lǜ zhòng wèi luàn, xiàn jīng xiāng lǐ lǎng děng zhōu, yǐ guāng yuǎn jiān yù shǐ dà fū, chí jié jīng xiāng zhāo tǎo, réng chōng shān nán dōng dào chǔ zhì bīng mǎ dōu shǐ. sān nián, chú fèng xiáng yǐn, chōng běn fǔ jí qín lǒng guān chá shǐ. xiān shì, qí lǒng lì rén guō yīn děng wéi tǔ zéi, lüè zhōu xiàn, wèi wǔ bǎo, guāng yuǎn shǐ pàn guān jiān chá yù shǐ yán shēn zhào ér jiàng zhī. guāng yuǎn zài guān hǎo pú jiǔ, wǎn nián bù qīn róng shì. shàng yuán yuán nián dōng, yīn děng qián lián dǎng xiàng jí nú shù dāo tū jué bài wéi lún yú qín lǒng, shā jiān jūn shǐ, jī huáng shù. sù zōng zhuī huán, yǐ lǐ dǐng dài zhī. èr nián, jiān chéng dū yǐn, chōng jiàn nán jié dù yíng tián guān chá chǔ zhì shǐ, réng jiān yù shǐ dài fū. jí duàn zǐ zhāng fǎn, dōng chuān jié dù shǐ lǐ huàn bài zǒu, tóu guāng yuǎn, lǜ jiāng huā jīng dìng děng tǎo píng zhī. jiàng shì sì qí piāo jié, fù nǚ yǒu jīn yín bì chuàn, bīng shì jiē duàn qí wàn yǐ qǔ zhī, luàn shā shù qiān rén, guāng yuǎn bù néng jìn. sù zōng qiǎn jiān jūn guān shǐ àn qí zuì, guāng yuǎn yōu huì chéng jí, shàng yuán èr nián shí yuè zú.
襄州将士康楚元、张嘉延率众为乱,陷荆、襄、澧、朗等州,以光远兼御史大 夫,持节荆襄招讨,仍充山南东道处置兵马都使。三年,除凤翔尹,充本府及秦陇 观察使。先是,岐、陇吏人郭愔等为土贼,掠州县,为五堡,光远使判官、监察御 史严侁召而降之。光远在官好蒱酒,晚年不亲戎事。上元元年冬,愔等潜连党项及 奴束刂、突厥败韦伦于秦、陇,杀监军使,击黄戍。肃宗追还,以李鼎代之。二年, 兼成都尹,充剑南节度营田观察处置使,仍兼御史大夫。及段子璋反,东川节度使 李奂败走,投光远,率将花惊定等讨平之。将士肆其剽劫,妇女有金银臂钏,兵士 皆断其腕以取之,乱杀数千人,光远不能禁。肃宗遣监军官使按其罪,光远忧恚成 疾,上元二年十月卒。
fáng guǎn, hé nán rén, tiān hòu cháo zhèng yì dài fū píng zhāng shì róng zhī zǐ yě. guǎn shǎo hào xué, fēng yí chén zhěng, yǐ mén yìn bǔ hóng wén shēng. xìng hǎo yǐn dùn, yǔ dōng píng lǚ xiàng yú lù hún yī yáng shān zhōng dú shū wèi shì, fán shí yú suì. kāi yuán shí èr nián, xuán zōng jiāng fēng dài yuè, guǎn zhuàn fēng shàn shū yī piān jí jiān qǐ yǐ xiàn. zhōng shū lìng zhāng shuō qí qí cái, zòu shòu mì shū shěng jiào shū láng, diào bǔ tóng zhōu féng yì wèi. wú jǐ qù guān, yīng kān rèn xiàn lìng jǔ, shòu guó zhōu lú shì lìng, zhèng duō huì ài, rén chēng měi zhī. èr shí èr nián, bài jiān chá yù shǐ. qí nián zuò jū yù bù dàng, biǎn mù zhōu sī hù. lì cí xī sòng chéng jì yuán xiàn lìng, suǒ zài wéi zhèng, duō xīng lì chú hài, shàn lǐ xiè yǔ, pō zhe néng míng. tiān bǎo yuán nián, bài zhǔ kè yuán wài láng. sān nián, qiān shì zhǔ kè láng zhōng. wǔ nián zhēng yuè, zhuó shì jǐ shì zhōng, cì jué zhāng nán xiàn nán. shí xuán zōng qǐ mù gǔ dào, shù yóu xìng jìn diān, nǎi fēn xīn fēng xiàn zhì huì chāng xiàn yú lí shān xià, xún gǎi huì chāng wèi zhāo yīng xiàn, yòu gǎi wēn quán gōng wèi huá qīng gōng, yú gōng suǒ lì bǎi sī xiè shě. yǐ guǎn yǎ yǒu qiǎo sī, lìng chōng shǐ shàn lǐ. shì wèi bì, zuò yǔ lǐ kuò zhī wéi jiān děng shàn, biǎn yí chūn tài shǒu. lì láng yá yè jùn fú fēng sān tài shǒu, suǒ zhì duō yǒu yí ài. shí sì nián, zhēng bài zuǒ shù zǐ, qiān xiàn bù shì láng.
房琯,河南人,天后朝正议大夫、平章事融之子也。琯少好学,风仪沉整,以 门廕补弘文生。性好隐遁,与东平吕向于陆浑伊阳山中读书为事,凡十余岁。开元 十二年,玄宗将封岱岳,琯撰《封禅书》一篇及笺启以献。中书令张说奇其才,奏 授秘书省校书郎,调补同州冯翊尉。无几去官,应堪任县令举,授虢州卢氏令,政 多惠爱,人称美之。二十二年,拜监察御史。其年坐鞫狱不当,贬睦州司户。历慈 溪、宋城、济源县令,所在为政,多兴利除害,缮理廨宇,颇著能名。天宝元年, 拜主客员外郎。三年,迁试主客郎中。五年正月,擢试给事中,赐爵漳南县男。时 玄宗企慕古道,数游幸近甸,乃分新丰县置会昌县于骊山下,寻改会昌为昭应县, 又改温泉宫为华清宫,于宫所立百司廨舍。以琯雅有巧思,令充使缮理。事未毕, 坐与李适之、韦坚等善,贬宜春太守。历琅邪、鄴郡、扶风三太守,所至多有遗爱。 十四年,征拜左庶子,迁宪部侍郎。
shí wǔ nián liù yuè, xuán zōng cāng huáng xìng shǔ, dà chén chén xī liè zhāng yǐ děng xián yú shī ēn, bù shí fù nàn. guǎn jié zhāng jūn zhāng jì xiōng dì yǔ wéi shù děng xíng zhì chéng nán shí shù lǐ shān sì, jūn jì tóng háng, jiē yǐ jiā zài chéng zhōng, dòu liú bù jìn, guǎn dú chí shǔ lù. qī yuè, zhì pǔ ān jùn yè jiàn, xuán zōng dà yuè, jí rì bài wén bù shàng shū tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, cì zǐ jīn yú dài. cóng xìng chéng dū, jiā yín qīng guāng lù dài fu, réng yǔ yī zi guān. qí nián bā yuè, yǔ zuǒ xiāng wéi jiàn sù mén xià shì láng cuī huàn děng fèng shǐ líng wǔ, cè lì sù zōng. zhì shùn huà jùn yè jiàn, chén shàng huáng chuán fù zhī zhǐ, yīn yán shí shì, cí qíng kāng kǎi, sù zōng wèi zhī gǎi róng. shí tóng guān bài jiàng wáng sī lǐ lǚ chóng bēn lǐ chéng guāng děng yǐn yú dào xià, jiāng zhǎn zhī, guǎn cóng róng jiù jiàn, dú zhǎn chéng guāng ér yǐ. sù zōng yǐ guǎn sù yǒu zhòng míng, qīng yì dài zhī, guǎn yì zì fù qí cái, yǐ tiān xià wèi jǐ rèn. shí xíng zài jī wù, duō jué zhī yú guǎn, fán yǒu dà shì, zhū jiàng wú gǎn yù yán. xún kàng shū zì qǐng jiāng bīng yǐ zhū kòu niè, shōu fù jīng dū, sù zōng wàng qí chéng gōng, xǔ zhī. zhào jiā chí jié zhāo tǎo xī jīng jiān fáng yù pú tóng liǎng guān bīng mǎ jié dù děng shǐ, nǎi yǔ zi yí guāng bì děng jì huì jìn bīng. guǎn qǐng zì xuǎn cān zuǒ, nǎi yǐ yù zhōng shǐ zhōng chéng dèng jǐng shān wèi fù, hù bù shì láng lǐ yī wèi xíng jūn sī mǎ, zhōng chéng sòng ruò sī qǐ jū láng zhī zhì gào jiǎ zhì yòu sī láng zhōng wèi shǎo yóu wèi pàn guān, jǐ shì zhōng liú zhì wèi cān móu. jì xíng, yòu lìng bīng bù shàng shū wáng sī lǐ fù zhī. guǎn fēn wéi sān jūn: qiǎn yáng xī wén jiāng nán jūn, zì yí shòu rù liú zhé jiāng zhōng jūn, zì wǔ gōng rù lǐ guāng jìn jiāng běi jūn, zì fèng tiān rù. guǎn zì jiāng zhōng jūn, wèi qián fēng. shí yuè gēng zǐ, shī cì biàn qiáo. xīn chǒu, èr jūn xiān yù zéi yú xián yáng xiàn zhī chén tāo xié, jiē zhàn, guān jūn bài jī. shí guǎn yòng chūn qiū chē zhàn zhī fǎ, yǐ chē èr qiān shèng, mǎ bù jiā zhī. jì zhàn, zéi shùn fēng yáng chén gǔ zào, niú jiē zhèn hài, yīn fù chú zòng huǒ fén zhī, rén chù náo bài, wèi suǒ shāng shā zhě sì wàn yú rén, cún zhě shù qiān ér yǐ. guǐ mǎo, guǎn yòu lǜ nán jūn jí zhàn, fù bài, xī wén liú zhé bìng jiàng yú zéi. guǎn děng bēn fù xíng zài, ròu tǎn qǐng zuì, shàng bìng yòu zhī.
十五年六月,玄宗苍黄幸蜀,大臣陈希烈、张倚等衔于失恩,不时赴难。琯结 张均、张垍兄弟与韦述等行至城南十数里山寺,均、垍同行,皆以家在城中,逗留 不进,琯独驰蜀路。七月,至普安郡谒见,玄宗大悦,即日拜文部尚书、同中书门 下平章事,赐紫金鱼袋。从幸成都,加银青光禄大夫,仍与一子官。其年八月,与 左相韦见素、门下侍郎崔涣等奉使灵武,册立肃宗。至顺化郡谒见,陈上皇传付之 旨,因言时事,词情慷慨,肃宗为之改容。时潼关败将王思礼、吕崇贲、李承光等 引于纛下,将斩之,琯从容救谏,独斩承光而已。肃宗以琯素有重名,倾意待之, 琯亦自负其才,以天下为己任。时行在机务,多决之于琯,凡有大事,诸将无敢预 言。寻抗疏自请将兵以诛寇孽,收复京都,肃宗望其成功,许之。诏加持节、招讨 西京兼防御蒲潼两关兵马节度等使,乃与子仪、光弼等计会进兵。琯请自选参佐, 乃以御中史中丞邓景山为副,户部侍郎李揖为行军司马,中丞宋若思、起居郎知制 诰贾至、右司郎中魏少游为判官,给事中刘秩为参谋。既行,又令兵部尚书王思礼 副之。琯分为三军:遣杨希文将南军,自宜寿入;刘悊将中军,自武功入;李光进 将北军,自奉天入。琯自将中军,为前锋。十月庚子,师次便桥。辛丑,二军先遇 贼于咸阳县之陈涛斜,接战,官军败绩。时琯用春秋车战之法,以车二千乘,马步 夹之。既战,贼顺风扬尘鼓噪,牛皆震骇,因缚刍纵火焚之,人畜挠败,为所伤杀 者四万余人,存者数千而已。癸卯,琯又率南军即战,复败,希文、刘悊并降于贼。 琯等奔赴行在,肉袒请罪,上并宥之。
guǎn hǎo bīn kè, xǐ tán lùn, yòng bīng sù fēi suǒ zhǎng, ér tiān zǐ cǎi qí xū shēng, jì chéng shí xiào. guǎn jì zì wú miào shèng, yòu yǐ xū míng zé jiāng lì, yǐ zhì yú bài. guǎn zhī chū shī, róng wù yī wěi yú lǐ yī liú zhì, zhì děng yì rú jiā zi, wèi cháng xí jūn lǚ zhī shì. guǎn lín róng wèi rén yuē:" nì dǎng yè luò hé suī duō, qǐ néng dāng wǒ liú zhì děng?" jí yǔ zéi duì lěi, guǎn yù chí zhòng yǐ cì zhī, wèi zhōng shǐ xíng yán ēn děng dū zhàn, cāng huáng shī jù, suì jí yú bài. shàng yóu dài zhī rú chū, réng lìng shōu hé sàn zú, gèng tú jìn qǔ.
琯好宾客,喜谈论,用兵素非所长,而天子采其虚声,冀成实效。琯既自无庙 胜,又以虚名择将吏,以至于败。琯之出师,戎务一委于李揖、刘秩,秩等亦儒家 子,未尝习军旅之事。琯临戎谓人曰:“逆党曳落河虽多,岂能当我刘秩等?”及 与贼对垒,琯欲持重以伺之,为中使邢延恩等督战,苍黄失据,遂及于败。上犹待 之如初,仍令收合散卒,更图进取。
huì běi hǎi tài shǒu hè lán jìn míng zì hé nán zhì, zhào shòu nán hǎi tài shǒu, shè yù shǐ dài fū, chōng lǐng nán jié dù shǐ. zhōng xiè, sù zōng wèi zhī yuē:" zhèn chǔ fèn fáng guǎn yǔ qīng zhèng dài fū, hé wéi shè yě?" jìn míng duì yuē:" guǎn yǔ chén yǒu xì." shàng yǐ wéi rán. jìn míng yīn zòu yuē:" bì xià zhī jìn cháo hé yǐ zhì luàn?" shàng yuē:" qīng yǒu shuō hū?" jìn míng yuē:" jìn cháo yǐ hào shàng xū míng, rèn wáng yí fǔ wèi zǎi xiàng, zǔ xí fú huá, gù zhì yú bài. jīn bì xià fāng xìng fù shè jì, dāng wěi yòng shí cái, ér guǎn xìng shū kuò, tú dà yán ěr, fēi zǎi xiàng qì yě. bì xià dài guǎn zhì hòu, yǐ chén guān zhī, guǎn zhōng bù wéi bì xià yòng." shàng wèn qí gù, jìn míng yuē:" guǎn zuó yú nán cháo wèi shèng huáng zhì zhì tiān xià, nǎi yǐ yǒng wáng wèi jiāng nán jié dù, yǐng wáng wèi jiàn nán jié dù, shèng wáng wèi huái nán jié dù, zhì yún' mìng yuán zǐ běi lüè shuò fāng, mìng zhū wáng fēn shǒu zhòng zhèn'. qiě tài zǐ chū wèi fǔ jūn, rù yuē jiān guó, guǎn nǎi yǐ zhī shù xī lǐng dà fān, huáng chǔ fǎn jū biān bǐ, cǐ suī yú shèng huáng shì zhōng, yú bì xià fēi zhōng yě. guǎn lì cǐ yì, yǐ wéi shèng huáng zhū zǐ, dàn yī rén dé tiān xià, jí bù shī ēn chǒng. yòu gè shù qí sī dǎng liú zhì lǐ yī liú huì dèng jǐng shān dòu shào zhī tú, yǐ fù róng quán. tuī cǐ ér yán, guǎn qǐ kěn jǐn chéng yú bì xià hū? chén yù zhèng yá tán hé, bù gǎn bù xiān wén zòu." shàng yóu shì è guǎn, zhào yǐ jìn míng wèi hé nán jié dù jiān yù shǐ dài fū.
会北海太守贺兰进明自河南至,诏授南海太守,摄御史大夫,充岭南节度使。 中谢,肃宗谓之曰:“朕处分房琯与卿正大夫,何为摄也?”进明对曰:“琯与臣 有隙。”上以为然。进明因奏曰:“陛下知晋朝何以至乱?”上曰:“卿有说乎?” 进明曰:“晋朝以好尚虚名,任王夷甫为宰相,祖习浮华,故至于败。今陛下方兴 复社稷,当委用实才,而琯性疏阔,徒大言耳,非宰相器也。陛下待琯至厚,以臣 观之,琯终不为陛下用。”上问其故,进明曰:“琯昨于南朝为圣皇制置天下,乃 以永王为江南节度,颍王为剑南节度,盛王为淮南节度,制云‘命元子北略朔方, 命诸王分守重镇’。且太子出为抚军,入曰监国,琯乃以枝庶悉领大籓,皇储反居 边鄙,此虽于圣皇似忠,于陛下非忠也。琯立此意,以为圣皇诸子,但一人得天下, 即不失恩宠。又各树其私党刘秩、李揖、刘汇、邓景山、窦绍之徒,以副戎权。推 此而言,琯岂肯尽诚于陛下乎?臣欲正衙弹劾,不敢不先闻奏。”上由是恶琯,诏 以进明为河南节度、兼御史大夫。
cuī yuán běn shǔ zhōng bài xiāng, sù zōng xìng fú fēng, shǐ lái zhāo yè. guǎn yì yǐ wéi yuán cái dào, dāng jí miǎn xiāng, gù dài yuán lǐ báo. yuán hòu jié lǐ fǔ guó, dào hòu shù rì, pō chéng ēn wò, yì hàn yú guǎn. guǎn yòu duō chēng bìng, bù shí cháo yè, yú zhèng shì jiǎn duò. shí yì yǐ liǎng jīng xiàn zéi, chē jià chū cì wài jiāo, tiān xià rén xīn zhuì kǒng. dāng zhǔ yōu chén rǔ zhī jì, cǐ shí guǎn wèi zǎi xiàng, lüè wú fěi xiè zhī yì, dàn yǔ shù zǐ liú zhì jiàn yì lǐ yī hé jì děng gāo tán xū lùn, shuō shì shì yīn guǒ lǎo zǐ xū wú ér yǐ. cǐ wài, zé tīng dǒng tíng lán tán qín, dà zhāo jí qín kè yán yàn. cháo guān wǎng wǎng yīn tíng lán yǐ jiàn guǎn, zì shì yì dà zhāo nà huò huì, jiān zāng pō shén. yán zhēn qīng shí wéi dài fū, dàn hé jì bù xiào, guǎn jì dǎng hé jì, jù tuō yǐ jiǔ zuì rù cháo, biǎn wèi xī píng jùn sī mǎ. xiàn sī yòu zòu dàn dǒng tíng lán zhāo nà huò huì, guǎn rù cháo zì sù, shàng chì chū zhī, yīn guī sī dì, bù gǎn yù rén shì. jiàn yì dài fū zhāng gǎo shàng shū, yán guǎn dà chén, mén kè shòu zāng, bù yí jiàn lèi. èr nián wǔ yuè, biǎn wèi tài zǐ shǎo shī, réng yǐ gǎo dài guǎn wèi zǎi xiàng. qí nián shí yī yuè, cóng sù zōng hái jīng shī. shí èr yuè, dà shè, cè xūn xíng shǎng, jiā guǎn jīn zǐ guāng lù dài fu, jìn fēng qīng hé jùn gōng. guǎn jì zài sàn wèi, cháo chén duō yǐ wéi yán, guǎn yì cháng zì yán yǒu wén wǔ zhī yòng, hé dāng guó jiā qū cè, jì méng rèn yù. yòu zhāo nà bīn kè, zhāo xī yíng mén, yóu qí mén zhě, yòu jiāng guǎn yán yì bào yáng yú cháo. guǎn yòu duō chēng jí, shàng pō bù yuè. qián yuán yuán nián liù yuè, zhào yuē:
崔圆本蜀中拜相,肃宗幸扶风,始来朝谒。琯意以为圆才到,当即免相,故待 圆礼薄。圆厚结李辅国,到后数日,颇承恩渥,亦憾于琯。琯又多称病,不时朝谒, 于政事简惰。时议以两京陷贼,车驾出次外郊,天下人心惴恐。当主忧臣辱之际, 此时琯为宰相,略无匪懈之意,但与庶子刘秩、谏议李揖、何忌等高谈虚论,说释 氏因果、老子虚无而已。此外,则听董庭兰弹琴,大招集琴客筵宴。朝官往往因庭 兰以见琯,自是亦大招纳货贿,奸赃颇甚。颜真卿时为大夫,弹何忌不孝,琯既党 何忌,遽托以酒醉入朝,贬为西平郡司马。宪司又奏弹董庭兰招纳货贿,琯入朝自 诉,上叱出之,因归私第,不敢预人事。谏议大夫张镐上疏,言琯大臣,门客受赃, 不宜见累。二年五月,贬为太子少师,仍以镐代琯为宰相。其年十一月,从肃宗还 京师。十二月,大赦,策勋行赏,加琯金紫光禄大夫,进封清河郡公。琯既在散位, 朝臣多以为言,琯亦常自言有文武之用,合当国家驱策,冀蒙任遇。又招纳宾客, 朝夕盈门,游其门者,又将琯言议暴扬于朝。琯又多称疾,上颇不悦。乾元元年六 月,诏曰:
chóng dǎng jìn míng, shí wéi hài zhèng zhī běn chù huá qù báo, fāng qǐ zhì gōng zhī lù. fáng guǎn sù biǎo wén xué, sù tuī míng qì, yóu shì lèi jiē qīng guì, zhì wèi tái héng. ér lǜ qíng zì rèn, hù qì shì quán. xū fú jiǎn ào zhě jìn wèi tóng rén, wēn ràng jǐn lìng zhě juān yú yì lù. suǒ yǐ fǔ zuǒ zhī jì, móu yóu fěi hóng. qǐng zhě shí shǔ jiān nán, zhuó jū jiàng xiàng, zhèn yǒng huái fǎn xí, jì yǒu chéng gōng. ér sàng wǒ shī tú, jì kuī zhì shèng zhī rèn shēng qí qīn yǒu, xī zhāng fú dàn zhī jī. céng wèi yú shí, jù cóng bài jī. zì hé shǒu míng jūn lìng, yǐ xiè shī lǚ, yóu shàng jīn qí wàn sǐ, zhuó yǐ sān gū.
崇党近名,实为害政之本;黜华去薄,方启至公之路。房琯素表文学,夙推名 器,由是累阶清贵,致位台衡。而率情自任,怙气恃权。虚浮简傲者进为同人,温 让谨令者捐于异路。所以辅佐之际,谋猷匪弘。顷者时属艰难,擢居将相,朕永怀 反席,冀有成功。而丧我师徒,既亏制胜之任;升其亲友,悉彰浮诞之迹。曾未逾 时,遽从败绩。自合首明军令,以谢师旅,犹尚矜其万死,擢以三孤。
huò yún yuán qí qiè zhí, suì jiàn chì tuì. zhèn shì yǐ táng àn, lìng guān suǒ yǐ, xián zhī guāi chuǎn, kuàng yú zhèng shì. chéng yí xiào zī zhōng kěn, yǐ fèng guó jiā, ér nǎi duō chēng jí zhěn, mò shēn cháo yè. xì chōu wéi zhèng, céng bù jí qí yū huí yà fū shì jūn, fān yǒu huái yú yù yàng. yòu yǔ qián guó zǐ jì jiǔ liú zhì qián jīng zhào shǎo yǐn yán wǔ děng qián wèi jiāo jié, qīng sì yán tán, yǒu péng dǎng bù gōng zhī míng, wéi chén zǐ fèng shàng zhī tǐ. hé yǐ yí xíng wáng guó, xùn dǎo chǔ wéi? dàn yǐ cháng jiàn tái sī, wèi rěn zhì zhī yú lǐ. kuàng zhì wǔ jù gèng xiāng shàng, tóng wù xū qiú, bù yì diǎn zhāng, hé chéng jǔ quàn? yí cóng biǎn zhì, bǐ shǒu wài fān. guǎn kě bīn zhōu cì shǐ, zhì kě láng zhōu cì shǐ, wǔ kě bā zhōu cì shǐ, sàn guān fēng rú gù bìng jí chí yì fù rèn, shù gè zēng xiū. zhèn zì lín yù huán qū, jiàn yán duō shì, cháng sī yù qiú xián zhé, gòng zhì yōng xī. shēn jí bǐ zhōu zhī tú, xū wěi chéng sú. jīn zī suǒ qiǎn, shí shǔ qí gū. yóu yǐ guǎn děng wàng zì biāo chí, jiǎ yán fú chēng, suī zhōu xíng jù xī, kǒng liú sú duō yí, suǒ yǐ shì bì lǚ yán, gài yù rén zhī bù làn. fán bǎi qīng shì, yí xī zhèn huái.
或云缘其切直,遂见斥退。朕示以堂案,令观所以,咸知乖舛,旷于政事。诚 宜效兹忠恳,以奉国家,而乃多称疾疹,莫申朝谒。郤犨为政,曾不疾其迂回;亚 夫事君,翻有怀于郁怏。又与前国子祭酒刘秩、前京兆少尹严武等潜为交结,轻肆 言谈,有朋党不公之名,违臣子奉上之体。何以仪刑王国,训导储闱?但以尝践台 司,未忍致之于理。况秩、武遽更相尚,同务虚求,不议典章,何成沮劝?宜从贬 秩,俾守外籓。琯可邠州刺史,秩可阆州刺史,武可巴州刺史,散官、封如故;并 即驰驿赴任,庶各增修。朕自临御寰区,荐延多士,常思聿求贤哲,共致雍熙。深 嫉比周之徒,虚伪成俗。今兹所谴,实属其辜。犹以琯等妄自标持,假延浮称,虽 周行具悉,恐流俗多疑,所以事必缕言,盖欲人知不滥。凡百卿士,宜悉朕怀。
shí bīn zhōu jiǔ tún jūn lǚ, duō yǐ wǔ jiàng jiān lǐng cì shǐ, fǎ dù huī fèi, zhōu xiàn xiè yǔ, bìng wèi jūn yíng, guān lì qīn duó bǎi xìng shì wū yǐ jū, rén shén bì zhī. guǎn dào rèn, jǔ chén lìng shì, lìng zhōu xiàn gōng shǒu, yòu jī lǐ gōng guǎn, liáo lì gè guī guān cáo, pō zhe zhèng shēng. èr nián liù yuè, zhào bāo měi zhī, zhēng bài tài zǐ bīn kè. shàng yuán yuán nián sì yuè, gǎi lǐ bù shàng shū, xún chū wèi jìn zhōu cì shǐ. bā yuè, gǎi hàn zhōu cì shǐ. guǎn zhǎng zǐ chéng, zì shǎo liǎng mù máng. guǎn dào hàn zhōu, nǎi hòu jié sī mǎ lǐ ruì yǐ cái huò, chéng pìn ruì wài shēng nǚ lú shì, shí yì báo qí wú shì xíng. bǎo yìng èr nián sì yuè, bài tè jìn xíng bù shàng shū. zài lù yù jí, guǎng dé yuán nián bā yuè sì rì, zú yú láng zhōu sēng shè, shí nián liù shí qī. zèng tài wèi.
时邠州久屯军旅,多以武将兼领刺史,法度隳废,州县廨宇,并为军营,官吏 侵夺百姓室屋以居,人甚弊之。琯到任,举陈令式,令州县恭守,又缉理公馆,僚 吏各归官曹,颇著政声。二年六月,诏褒美之,征拜太子宾客。上元元年四月,改 礼部尚书,寻出为晋州刺史。八月,改汉州刺史。琯长子乘,自少两目盲。琯到汉 州,乃厚结司马李锐以财货,乘聘锐外甥女卢氏,时议薄其无士行。宝应二年四月, 拜特进、刑部尚书。在路遇疾,广德元年八月四日,卒于阆州僧舍,时年六十七。 赠太尉。
rú fù, guǎn zhī niè zǐ yě. shǎo xiá huì, nián qī bā suì, jí cū jiě zhuì wén, qīn dǎng qí zhī. shāo zhǎng, kuáng shū ào màn, rèn qíng zòng yù. nián èr shí, huái nán jié dù chén shǎo yóu pì wèi cóng shì, duō zhāo yīn yáng wū xí, lìng yáng yán yǐ guò sān shí bì wèi zǎi xiàng. dé zōng xìng fèng tiān, bāo jí zhǎng fù yú yáng zhōu, shǎo yóu jiāng yì duó zhī. jí wén ér bēn chū, shǎo yóu fāng qiǎn rén jié jí lìng huí, rú fù qǐng xíng, huì jí yǐ guò jiāng nán, nǎi hái. jí shǎo yóu zú, zhè xī jié dù hán huàng yòu pì rù mù. qí zhǎng xiōng zōng yǎn xiān biǎn guān lǐng xià ér zú, jí sàng jiù dào yáng zhōu, rú fù wèi cháng diào. chū qǔ zhèng shì, è jiàn qí qī, duō chù bì pú, qī zhī bǎo mǔ lèi yán zhī, rú fù nǎi xiān jù guān chèn ér jí jiā rén, shēng liǎn bǎo mǔ, yuǎn jìn jīng yì. jí qī zài chǎn rù sān sì rì, jù lìng shàng chuán jí lù, shù rì, qī yù fēng ér zú. rú fù yǐ zǎi xiàng zi, nián shào yǒu fú míng, ér jiān è wèi shén lù, lèi bài háng zhōu cì shǐ. yòu qǔ tái zhōu cì shǐ cuī zhāo nǚ, cuī dù hàn shén, yī xī zhàng shā rú fù dài ér èr rén, mái zhī xuě zhōng. guān chá shǐ wén zhī, zhào fā shǐ jū àn yǒu shí, rú fù zuò biǎn lián zhōu sī mǎ, réng lìng yǔ cuī shì lí yì. rú fù jiǔ zhī qiān chén zhōu cì shǐ, gǎi róng zhōu cì shǐ běn guǎn jīng lüè shǐ. nǎi qián yǔ qī wǎng lái, jiǔ ér shàng shū qǐng hé, zhào cóng zhī. èr suì yú, yòu zòu yǔ cuī shì lí yì, qí wèi qǔ shě zì yì, bù gù lǐ fǎ yě rú cǐ. zhēn yuán shí sān nián jiǔ yuè zú, shí nián sì shí èr.
孺复,琯之孽子也。少黠慧,年七八岁,即粗解缀文,亲党奇之。稍长,狂疏 傲慢,任情纵欲。年二十,淮南节度陈少游辟为从事,多招阴阳巫觋,令扬言已过 三十必为宰相。德宗幸奉天,包佶掌赋于扬州,少游将抑夺之。佶闻而奔出,少游 方遣人劫佶令回,孺复请行,会佶已过江南,乃还。及少游卒,浙西节度韩滉又辟 入幕。其长兄宗偃先贬官岭下而卒,及丧柩到扬州,孺复未尝吊。初娶郑氏,恶贱 其妻,多畜婢仆,妻之保母累言之,孺复乃先具棺榇而集家人,生敛保母,远近惊 异。及妻在产蓐三四日,遽令上船即路,数日,妻遇风而卒。孺复以宰相子,年少 有浮名,而奸恶未甚露,累拜杭州刺史。又娶台州刺史崔昭女,崔妒悍甚,一夕杖 杀孺复待兒二人,埋之雪中。观察使闻之,诏发使鞫案有实,孺复坐贬连州司马, 仍令与崔氏离异。孺复久之迁辰州刺史,改容州刺史、本管经略使。乃潜与妻往来, 久而上疏请合,诏从之。二岁余,又奏与崔氏离异,其为取舍恣逸,不顾礼法也如 此。贞元十三年九月卒,时年四十二。
shì, guǎn zhī zhí, jǔ jìn shì. lǐ mì guān chá shǎn zhōu, pì wèi cóng shì. mì rù wèi xiāng, lèi qiān qǐ jū láng, chū rù mì mén, wèi qí ěr mù. jí mì zú, zài chú zhōng zhōu cì shǐ, wéi gāo biǎo wèi yún nán ān fǔ shǐ, jiān yù shǐ zhōng chéng. gāo zú, zhào chú bīng bù láng zhōng. shǔ liú pì fǎn, shì liú bù de xíng. xìng biàn nìng, yòu jù pì, měi yú zuò zhōng shù zàn pì zhī dé měi, bǐ zhī liú bèi, tóng xiàn yú zéi zhě jiē è zhī. gāo chóng wén jì zhì chéng dū, shì yǔ wáng liáng shì cuī cóng lú shì jiǔ děng bái yī má juē xián tǔ qǐng zuì, chóng wén kuān lǐ zhī, nǎi biǎo qí zhuàng, xún chú lì bù láng zhōng. shí hé shuò jié dù liú jì wáng shì zhēn zhāng mào zhāo jiē yǐ bīng zhuàng qì háo, xiāng chí duǎn cháng, lǚ yǐ biǎo wén, dié qǐng jiā zuì. shàng yù zhǐ qí bīng, lǐ jí fǔ jiàn shì wèi jǐ shì zhōng, jiāng mìng yú hé shuò. shì lì shǐ zhū zhèn fěng yù zhī, hái zòu qiè zhǐ, chú shǎn guó guān chá shǐ jiān yù shǐ zhōng chéng, zhuǎn hé nán yǐn. shí tǎo wáng chéng zōng yú zhèn zhōu, pèi hé nán fǔ kuì yùn chē sì qiān liǎng, shì biǎo yǐ xiōng hàn, rén pín lì wēi, nán yǐ zhēng fā, xiàn zōng kě qí zòu, jì miǎn lì yì, rén huái ér ān zhī. míng nián, yí shòu xuān shè chí guān chá shǐ. yuán hé qī nián qī yuè zú, zèng zuǒ sàn qí cháng shì.
式,琯之侄,举进士。李泌观察陕州,辟为从事。泌入为相,累迁起居郎,出 入泌门,为其耳目。及泌卒,再除忠州刺史,韦皋表为云南安抚使,兼御史中丞。 皋卒,诏除兵部郎中。属刘辟反,式留不得行。性便佞,又惧辟,每于座中数赞辟 之德美,比之刘备,同陷于贼者皆恶之。高崇文既至成都,式与王良士、崔从、卢 士玖等白衣麻蹻衔土请罪,崇文宽礼之,乃表其状,寻除吏部郎中。时河朔节度刘 济、王士真、张茂昭皆以兵壮气豪,相持短长,屡以表闻,迭请加罪。上欲止其兵, 李吉甫荐式为给事中,将命于河朔。式历使诸镇讽谕之,还奏惬旨,除陕虢观察使、 兼御史中丞,转河南尹。时讨王丞宗于镇州,配河南府馈运车四千两,式表以凶旱, 人贫力微,难以征发,宪宗可其奏,既免力役,人怀而安之。明年,移授宣歙池观 察使。元和七年七月卒,赠左散骑常侍。
zhāng gǎo, bó zhōu rén yě. fēng yí kuí àn, kuò luò yǒu dà zhì, shè liè jīng shǐ, hǎo tán wáng bà dà lüè. shǎo shí shī shì wú jīng, jīng shén zhòng zhī. hòu yóu jīng shī, duān jū yī shì, bù jiāo shì wù. xìng shì jiǔ, hǎo qín, cháng zhì zuò yòu. gōng qīng huò yǒu yāo zhī zhě, gǎo zhàng cè jìng wǎng, qiú zuì ér yǐ.
张镐,博州人也。风仪魁岸,廓落有大志,涉猎经史,好谈王霸大略。少时师 事吴兢,兢甚重之。后游京师,端居一室,不交世务。性嗜酒,好琴,常置座右。 公卿或有邀之者,镐仗策径往,求醉而已。
tiān bǎo mò, yáng guó zhōng yǐ shēng míng zì gāo, sōu tiān xià qí jié. wén gǎo míng, zhào jiàn jiàn zhī, zì hè yī bài zuǒ shí yí. jí lù shān zǔ bīng, guó zhōng lǚ yǐ jūn guó shì zī yú gǎo, gǎo jǔ zàn shàn dài fū lái zhèn kě dāng fāng miàn zhī jì. shù yuè, xuán zōng xìng shǔ, gǎo zì shān gǔ tú bù hù cóng. sù zōng jí wèi, xuán zōng qiǎn gǎo fù xíng zài suǒ. gǎo zhì fèng xiáng, zòu shí duō yǒu hóng yì, bài jiàn yì dài fū, xún qiān zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. shí gòng fèng sēng zài nèi dào chǎng chén yè niàn fó, dòng shù bǎi rén, shēng wén jìn wài. gǎo zòu yuē:" chén wén tiān zǐ xiū fú, yào zài ān yǎng hán shēng, jìng yī fēng huà, wèi wén qū qū sēng jiào, yǐ zhì tài píng. fú yuàn bì xià yǐ wú wéi wèi xīn, bù yǐ xiǎo chéng ér náo shèng lǜ." sù zōng shén rán zhī. shí fāng xìng jūn róng, dì zhù yì jiàng shuài, yǐ gǎo yǒu wén wǔ cái, xún mìng jiān hé nán jié dù shǐ, chí jié dū tǒng huái nán děng dào zhū jūn shì. gǎo jì fā, huì zhāng xún sòng zhōu wéi jí, bèi dào jiān jìn, chuán xí háo zhōu cì shǐ lǘ qiū xiǎo yǐn bīng chū jiù. xiǎo sù bì lì, yù xià shǎo ēn, hǎo dú rèn jǐ. jí gǎo xìn zhì, lüè wú bǐng mìng, yòu lǜ bīng bài, huò jí yú jǐ, suì dòu liú bù jìn. gǎo zhì huái kǒu, sòng zhōu yǐ xiàn, gǎo nù xiǎo, jí zhàng shā zhī. jí shōu fù liǎng jīng, jiā gǎo yín qīng guāng lù dài fū, fēng nán yáng jùn gōng, zhào yǐ běn jūn zhèn biàn zhōu, zhāo tǎo cán niè. shí zéi shuài shǐ sī míng biǎo qǐng yǐ fàn yáng guī shùn, gǎo chuāi zhī qí wěi, kǒng cháo tíng xǔ zhī, shǒu shū mì biǎo zòu yuē:" sī míng xiōng shù, yīn nì qiè wèi, bīng qiáng zé zhòng fù, shì duó zé rén lí. bāo cáng bù cè, qín shòu wú yì, kě yǐ jì qǔ, nán yǐ yì zhāo. fú wàng bù yǐ wēi quán jiǎ zhī." yòu yuē:" huá zhōu fáng yù shǐ xǔ shū jì, xìng jiǎo duō móu, lín nàn bì biàn, wàng zhuī rù sù wèi." sù zōng jì yì yǐ dìng, biǎo rù bù xǐng. gǎo wéi rén jiǎn dàn, bù shì zhōng yào. huì yǒu huàn guān zì fàn yáng jí huá zhōu shǐ hái zhě, jiē yán sī míng shū jì zhī chéng què. sù zōng yǐ gǎo bù qiè shì jī, suì bà xiàng wèi, shòu jīng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ. hòu sī míng shū jì zhī wěi jiē fú gǎo yán. xún zhēng wèi tài zǐ bīn kè, gǎi zuǒ sàn qí cháng shì. shǔ sì qí wáng zhēn bèi wū gào gòu nì fú fǎ, gǎo mǎi zhēn zhái zuò lèi, biǎn chén zhōu sī hù.
天宝末,杨国忠以声名自高,搜天下奇杰。闻镐名,召见荐之,自褐衣拜左拾 遗。及禄山阻兵,国忠屡以军国事咨于镐,镐举赞善大夫来瑱可当方面之寄。数月, 玄宗幸蜀,镐自山谷徒步扈从。肃宗即位,玄宗遣镐赴行在所。镐至凤翔,奏识多 有弘益,拜谏议大夫,寻迁中书侍郎、同中书门下平章事。时供奉僧在内道场晨夜 念佛,动数百人,声闻禁外。镐奏曰:“臣闻天子修福,要在安养含生,靖一风化, 未闻区区僧教,以致太平。伏愿陛下以无为为心,不以小乘而挠圣虑。”肃宗甚然 之。时方兴军戎,帝注意将帅,以镐有文武才,寻命兼河南节度使,持节都统淮南 等道诸军事。镐既发,会张巡宋州围急,倍道兼进,传檄濠州刺史闾丘晓引兵出救。 晓素愎戾,驭下少恩,好独任己。及镐信至,略无禀命,又虑兵败,祸及于己,遂 逗留不进。镐至淮口,宋州已陷,镐怒晓,即杖杀之。及收复两京,加镐银青光禄 大夫,封南阳郡公,诏以本军镇汴州,招讨残孽。时贼帅史思明表请以范阳归顺, 镐揣知其伪,恐朝廷许之,手书密表奏曰:“思明凶竖,因逆窃位,兵强则众附, 势夺则人离。包藏不测,禽兽无异,可以计取,难以义招。伏望不以威权假之。” 又曰:“滑州防御使许叔冀,性狡多谋,临难必变,望追入宿卫。”肃宗计意已定, 表入不省。镐为人简澹,不事中要。会有宦官自范阳及滑州使还者,皆言思明、叔 冀之诚悫。肃宗以镐不切事机,遂罢相位,授荆州大都督府长史。后思明、叔冀之 伪皆符镐言。寻征为太子宾客,改左散骑常侍。属嗣岐王珍被诬告构逆伏法,镐买 珍宅坐累,贬辰州司户。
dài zōng jí wèi, tuī ēn hǎi nèi, bài fǔ zhōu cì shǐ. qiān hóng zhōu cì shǐ ráo jí děng qī zhōu dōu tuán liàn guān chá děng shǐ, xún zhèng shòu jiāng nán xī dào dōu tuán liàn guān chá děng shǐ. guǎng dé èr nián jiǔ yuè zú.
代宗即位,推恩海内,拜抚州刺史。迁洪州刺史、饶吉等七州都团练观察等使, 寻正授江南西道都团练观察等使。广德二年九月卒。
gǎo zì rù shì fán sān nián, zhì wèi zǎi xiàng. jū shēn qīng lián, bù yíng zī chǎn, qiān gōng xià shì, shàn tán lùn, duō shí dà tǐ, gù tiān xià jù zhān, suī kǎo zhì zhì qiǎn, tuī wèi jiù dé yún.
镐自入仕凡三年,致位宰相。居身清廉,不营资产,谦恭下士,善谈论,多识 大体,故天下具瞻,虽考秩至浅,推为旧德云。
gāo shì zhě, bó hǎi tiáo rén yě. fù cóng wén, wèi zhōng sháo zhōu zhǎng shǐ. shì shǎo huò luò, bù shì shēng yè, jiā pín, kè yú liáng sòng, yǐ qiú gài qǔ gěi. tiān bǎo zhōng, hǎi nèi shì gàn jìn zhě zhù yì wén cí. shì nián guò wǔ shí, shǐ liú yì shī shén, shù nián zhī jiān, tǐ gé jiàn biàn, yǐ qì zhì zì gāo, měi yín yī piān, yǐ wèi hào shì zhě chēng sòng. sòng zhōu cì shǐ zhāng jiǔ gāo shēn qí zhī, jiàn jǔ yǒu dào kē. shí yòu xiāng lǐ lín fǔ shàn quán, báo yú wén yǎ, wéi yǐ jǔ zǐ dài zhī. jiě hè biàn zhōu fēng qiū wèi, fēi qí hǎo yě, nǎi qù wèi, kè yóu hé yòu. hé xī jié dù gē shū hàn jiàn ér yì zhī. biǎo wèi zuǒ xiāo wèi bīng cáo, chōng hàn fǔ zhǎng shū jì, cóng hàn rù cháo, shèng chēng zhī yú shàng qián.
高适者,渤海蓚人也。父从文,位终韶州长史。适少濩落,不事生业,家贫, 客于梁、宋,以求丐取给。天宝中,海内事干进者注意文词。适年过五十,始留意 诗什,数年之间,体格渐变,以气质自高,每吟一篇,已为好事者称诵。宋州刺史 张九皋深奇之,荐举有道科。时右相李林甫擅权,薄于文雅,唯以举子待之。解褐 汴州封丘尉,非其好也,乃去位,客游河右。河西节度哥舒翰见而异之。表为左骁 卫兵曹,充翰府掌书记,从翰入朝,盛称之于上前。
lù shān zhī luàn, zhēng hàn tǎo zéi, bài shì zuǒ shí yí, zhuǎn jiān chá yù shǐ, réng zuǒ hàn shǒu tóng guān. jí hàn bīng bài, shì zì luò gǔ xī chí, bēn fù xíng zài, jí hé chí jùn, yè jiàn xuán zōng, yīn chén tóng guān bài wáng zhī shì yuē:" pú yè gē shū hàn zhōng yì gǎn jī, chén pō zhī zhī, rán jí bìng chén dùn, zhì lì jiāng jié. jiān jūn lǐ dà yí yǔ jiàng shì yuē wèi xiāng huǒ, shǐ chàng fù dàn kōng hóu pí pá yǐ xiāng yú lè, chū pú yǐn jiǔ, bù xù jūn wù. fān hún jí qín lǒng wǔ shì, shèng xià wǔ liù yuè yú chì rì zhī zhōng, shí cāng mǐ fàn qiě yóu bù zú, yù qí yǒng zhàn, ān kě dé hū? gù yǒu wàng dí sàn wáng, lín zhèn fān dòng, wàn quán zhī dì, yī zhāo ér shī. nán yáng zhī jūn, lǔ jiǒng hé lǚ guāng zhào guó zhēn gè jiē chí jié, jiān jūn děng shù rén gèng xiāng yòng shì, níng yǒu shì, zhàn ér néng bì shèng zāi? chén yǔ yáng guó zhōng zhēng, zhōng bú jiàn nà. bì xià yīn cǐ lǚ bā shān jiàn gé zhī xiǎn, xī xìng shǔ zhōng, bì qí chài dú, wèi zú wèi chǐ yě." xuán zōng jiā zhī, xún qiān shì yù shǐ. zhì chéng dū, bā yuè, zhì yuē:" shì yù shǐ gāo shì, lì jié zhēn jùn, zhí gōng gāo lǎng, gǎn jī huái jīng jì zhī lüè, fēn lún shàn wén yǎ zhī cái. cháng cè yuǎn tú, kě yún dà tǐ dǎng yán yì sè, shí wèi zhōng chén. yí huí jiū tì zhī rèn, bǐ chāo fěng yù zhī zhí, kě jiàn yì dài fū, cì fēi yú dài." shì fù qì gǎn yán, quán xìng dàn zhī.
禄山之乱,征翰讨贼,拜适左拾遗,转监察御史,仍佐翰守潼关。及翰兵败, 适自骆谷西驰,奔赴行在,及河池郡,谒见玄宗,因陈潼关败亡之势曰:“仆射哥 舒翰忠义感激,臣颇知之,然疾病沉顿,智力将竭。监军李大宜与将士约为香火, 使倡妇弹箜篌琵琶以相娱乐,樗蒱饮酒,不恤军务。蕃浑及秦、陇武士,盛夏五六 月于赤日之中,食仓米饭且犹不足,欲其勇战,安可得乎?故有望敌散亡,临阵翻 动,万全之地,一朝而失。南阳之军,鲁炅、何履光、赵国珍各皆持节,监军等数 人更相用事,宁有是,战而能必胜哉?臣与杨国忠争,终不见纳。陛下因此履巴山、 剑阁之险,西幸蜀中,避其虿毒,未足为耻也。”玄宗嘉之,寻迁侍御史。至成都, 八月,制曰:“侍御史高适,立节贞峻,植躬高朗,感激怀经济之略,纷纶赡文雅 之才。长策远图,可云大体;谠言义色,实谓忠臣。宜回纠逖之任,俾超讽谕之职, 可谏议大夫,赐绯鱼袋。”适负气敢言,权幸惮之。
èr nián, yǒng wáng lín qǐ bīng yú jiāng dōng, yù jù yáng zhōu. chū, shàng huáng yǐ zhū wáng fēn zhèn, shì qiè jiàn bù kě. jí shì yǒng wáng pàn, sù zōng wén qí lùn jiàn yǒu sù, zhào ér móu zhī. shì yīn chén jiāng dōng lì hài, yǒng wáng bì bài. shàng qí qí duì, yǐ shì jiān yù shǐ dài fū yáng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ huái nán jié dù shǐ. zhào yǔ jiāng dōng jié dù lái zhèn lǜ běn bù bīng píng jiāng huái zhī luàn, huì yú ān zhōu. shī jiāng dù ér yǒng wáng bài, nǎi zhāo jì guǎng chēn yú lì yáng. bīng bà, lǐ fǔ guó è shì gǎn yán, duǎn yú shàng qián, nǎi zuǒ shòu tài zǐ shǎo zhān shì. wèi jǐ, shǔ zhōng luàn, chū wèi shǔ zhōu cì shǐ, qiān péng zhōu. jiàn nán zì xuán zōng hái jīng hòu, yú zǐ yì èr zhōu gè zhì yī jié dù, bǎi xìng láo bì, shì yīn chū xī shān sān chéng zhì shù, lùn zhī yuē:
二年,永王璘起兵于江东,欲据扬州。初,上皇以诸王分镇,适切谏不可。及 是永王叛,肃宗闻其论谏有素,召而谋之。适因陈江东利害,永王必败。上奇其对, 以适兼御史大夫、扬州大都督府长史、淮南节度使。诏与江东节度来瑱率本部兵平 江淮之乱,会于安州。师将渡而永王败,乃招季广琛于历阳。兵罢,李辅国恶适敢 言,短于上前,乃左授太子少詹事。未几,蜀中乱,出为蜀州刺史,迁彭州。剑南 自玄宗还京后,于梓、益二州各置一节度,百姓劳敝,适因出西山三城置戍,论之 曰:
jiàn nán suī míng dōng xī liǎng chuān, qí shí yī dào. zì qióng guān lí yǎ, jiè yú nán mán yě mào zhōu ér xī, jīng qiāng zhōng zhì píng róng shù chéng, jiè yú tǔ bō yě. lín biān xiǎo jùn, gè jǔ jūn róng, bìng qǔ gěi yú jiàn nán. qí yùn liáng shù, yǐ quán shǔ zhī lì, jiān shān nán zuǒ zhī, ér yóu bù jǔ. jīn zǐ suì guǒ láng děng bā zhōu fēn wéi dōng chuān jié dù, suì yuè zhī jì, xī chuān bù kě dé ér cān yě. ér jiā líng bǐ wèi yí liáo suǒ xiàn, jīn suī xiǎo dìng, chuāng yí wèi píng. yòu yī nián yǐ lái, gēng zhī dōu fèi, ér yī shí zhī yè, jiē mào yì yú chéng dū, zé qí rén bù kě dé ér yì míng yǐ. jīn kě shuì fù zhě, chéng dū péng shǔ hàn zhōu. yòu yǐ sì zhōu cán bì, dāng tā shí zhōu zhī zhòng yì, qí yú zhōng jiǔ, bù yì zhì jiān? yòu yán lì zhě chuān záo wàn duān, jiē qǔ zhī bǎi xìng yīng chà kē zhě, zì cháo zhì mù, àn dú qiān zhòng. guān lì xiāng chéng, jù yú zuì qiǎn, huò zé zhī yú lín bǎo, huò wēi zhī yǐ zhàng fá. dū cù bù yǐ, bū táo yì zī, yù wú liú wáng, lǐ bù kě dé. bǐ rì guān zhōng mǐ guì, ér yì guān shì shù, pō yì chū chéng, shān nán jiàn nán, dào lù xiāng wàng, cūn fāng shì sì, yǔ shǔ rén zá jū, qí shēng hé dòu chǔ, jiē qiú yú shǔ rén yǐ. qiě tián shì jiāng jiè, gài yì yǒu yá fù shuì chà kē, nǎi wú yá yǐ. wèi shǔ rén zhī jì, bù yì nán zāi!
剑南虽名东西两川,其实一道。自邛关、黎、雅,界于南蛮也;茂州而西,经 羌中至平戎数城,界于吐蕃也。临边小郡,各举军戎,并取给于剑南。其运粮戍, 以全蜀之力,兼山南佐之,而犹不举。今梓、遂、果阆等八州分为东川节度,岁月 之计,西川不可得而参也。而嘉、陵比为夷獠所陷,今虽小定,疮痍未平。又一年 已来,耕织都废,而衣食之业,皆贸易于成都,则其人不可得而役明矣。今可税赋 者,成都、彭、蜀、汉州。又以四州残敝,当他十州之重役,其于终久,不亦至艰? 又言利者穿凿万端,皆取之百姓;应差科者,自朝至暮,案牍千重。官吏相承,惧 于罪谴,或责之于邻保,或威之以杖罚。督促不已,逋逃益滋,欲无流亡,理不可 得。比日关中米贵,而衣冠士庶,颇亦出城,山南、剑南,道路相望,村坊市肆, 与蜀人杂居,其升合斗储,皆求于蜀人矣。且田士疆界,盖亦有涯;赋税差科,乃 无涯矣。为蜀人之计,不亦难哉!
jīn suǒ jiè tǔ bō chéng bǎo ér pí yú shǔ rén, bù guò píng róng yǐ xī shù chéng yǐ. miǎo zài qióng shān zhī diān, chuí yú xiǎn jué zhī mò, yùn liáng yú shù mǎ zhī lù, zuò jiǎ yú wú rén zhī xiāng. yǐ róng dí yán zhī, bù zú yǐ lì róng dí yǐ guó jiā yán zhī, bù zú yǐ guǎng tǔ yǔ. nài hé yǐ xiǎn zǔ dàn wán zhī dì, ér kùn yú quán shǔ tài píng zhī rén zāi? kǒng fēi jīn rì zhī jí wù yě. guó jiā ruò jiāng yǐ shù zhī dì bù kě fèi, yǐ zhèn zhī bīng bù kě shōu, dāng yí què tíng dōng chuān, bìng lì cóng shì, yóu kǒng láng bèi, ān kě yǎng yú chéng dū péng hàn shǔ sì zhōu zāi! lǜ guāi shèng cháo xǐ dàng guān dōng sǎo qīng nì luàn zhī yì yě. tǎng shǔ rén fù rǎo, qǐ bù yí bì xià zhī yōu? xī gōng sūn hóng yuàn bà xī nán yí lín hǎi, zhuān shì shuò fāng, jiǎ juān zhī qǐng qì zhū yá yǐ níng zhōng tǔ, dǎng yán zhèng běn, fěi yī zhāo yī xī. chén yú wàng bà dōng chuān jié dù, yǐ yī jiàn nán, xī shān bù jí zhī chéng, shāo yǐ jiǎn xiāo, zé shì wú qióng dùn, shù miǎn dào xuán. bì xià ruò yǐ wēi chén suǒ chén yǒu bì wàn yī, xià zǎi xiàng tíng yì, jiàng gōng zhōng dà chén dìng qí sǔn yì, yǔ jiàn nán jié dù zhōng shǐ chǔ zhì.
今所界吐蕃城堡而疲于蜀人,不过平戎以西数城矣。邈在穷山之巅,垂于险绝 之末,运粮于束马之路,坐甲于无人之乡。以戎狄言之,不足以利戎狄;以国家言 之,不足以广土宇。奈何以险阻弹丸之地,而困于全蜀太平之人哉?恐非今日之急 务也。国家若将已戍之地不可废,已镇之兵不可收,当宜却停东川,并力从事,犹 恐狼狈,安可仰于成都、彭、汉、蜀四州哉!虑乖圣朝洗荡关东扫清逆乱之意也。 倘蜀人复扰,岂不贻陛下之忧?昔公孙弘愿罢西南夷、临海,专事朔方,贾捐之请 弃珠崖以宁中土,谠言政本,匪一朝一夕。臣愚望罢东川节度,以一剑南,西山不 急之城,稍以减削,则事无穷顿,庶免倒悬。陛下若以微臣所陈有裨万一,下宰相 廷议,降公忠大臣定其损益,与剑南节度终始处置。
shū zòu bù nà.
疏奏不纳。
hòu zǐ zhōu fù shǐ duàn zǐ zhāng fǎn, yǐ bīng gōng dōng chuān jié dù shǐ lǐ huàn, shì lǜ zhōu bīng cóng xī chuān jié dù shǐ cuī guāng yuǎn gōng yú zhāng, zhǎn zhī. xī chuān yá jiāng huā jīng dìng zhě, shì yǒng, jì zhū zi zhāng, dà lüè dōng shǔ. tiān zǐ nù guāng yuǎn bù néng jí jūn, nǎi bà zhī, yǐ shì dài guāng yuǎn wèi chéng dū yǐn jiàn nán xī chuān jié dù shǐ. dài zōng jí wèi, tǔ bō xiàn lǒng yòu, jiàn bī jīng jī. shì liàn bīng yú shǔ, lín tǔ bō nán jìng yǐ qiān zhì zhī, shī chū wú gōng, ér sōng wéi děng zhōu xún wèi fān bīng suǒ xiàn. dài zōng yǐ huáng mén shì láng yán wǔ dài hái, yòng wèi xíng bù shì láng, zhuǎn sàn qí cháng shì, jiā yín qīng guāng lù dài fu, jìn fēng bó hǎi xiàn hóu, shí yì qī bǎi hù. yǒng tài yuán nián zhēng yuè zú, zèng lǐ bù shàng shū, shì yuē zhōng.
后梓州副使段子璋反,以兵攻东川节度使李奂,适率州兵从西川节度使崔光远 攻于璋,斩之。西川牙将花惊定者,恃勇,既诛子璋,大掠东蜀。天子怒光远不能 戢军,乃罢之,以适代光远为成都尹、剑南西川节度使。代宗即位,吐蕃陷陇右, 渐逼京畿。适练兵于蜀,临吐蕃南境以牵制之,师出无功,而松、维等州寻为蕃兵 所陷。代宗以黄门侍郎严武代还,用为刑部侍郎,转散骑常侍,加银青光禄大夫, 进封渤海县侯,食邑七百户。永泰元年正月卒,赠礼部尚书,谥曰忠。
shì xǐ yán wáng bà dà lüè, wù gōng míng, shàng jié yì. féng shí duō nàn, yǐ ān wēi wèi jǐ rèn, rán yán guò qí shù, wèi dà chén suǒ qīng. lèi wèi fān mù, zhèng cún kuān jiǎn, lì mín biàn zhī. yǒu wén jí èr shí juǎn. qí yǔ hè lán jìn míng shū, lìng jí jiù liáng sòng, yǐ qīn zhū jūn yǔ xǔ shū jì shū, chóu móu jì hǎo, shǐ shì tā hàn, tóng yuán liáng sòng wèi guò huái xiān yǔ jiàng xiào shū, shǐ jué yǒng wáng, gè qiú zì bái, jūn zǐ yǐ wéi yì ér zhī biàn. ér yǒu táng yǐ lái, shī rén zhī dá zhě, wéi shì ér yǐ.
适喜言王霸大略,务功名,尚节义。逢时多难,以安危为己任,然言过其术, 为大臣所轻。累为籓牧,政存宽简,吏民便之。有文集二十卷。其《与贺兰进明书》, 令疾救梁、宋,以亲诸军;《与许叔冀书》,绸缪继好,使释他憾,同援梁、宋; 《未过淮先与将校书》,使绝永王,各求自白,君子以为义而知变。而有唐已来, 诗人之达者,唯适而已。
chàng cuǐ, hé dōng rén yě. xiāng jǔ jìn shì. tiān bǎo mò, ān lù shān zòu wèi hé běi hǎi yùn pàn guān. sān qiān dà lǐ píng shì, fù yuán shuài guō zi yí pì wèi cóng shì. zhì dé chū, sù zōng jí wèi, dà shōu jùn jié, huò jiàn cuǐ, zhào jiàn yuè zhī, bài jiàn yì dài fū. lèi zhuǎn lì bù shì láng. guǎng dé èr nián shí èr yuè, wèi sàn qí cháng shì hé zhōng yǐn, jiān yù shǐ dài fū. yǒng tài yuán nián, fù wèi zuǒ cháng shì, yǔ péi miǎn bìng jí xián yuàn dài zhì. dà lì wǔ nián, jiān pàn tài cháng qīng, qiān hù bù shàng shū. shí nián qī yuè zú, zèng tài zǐ tài shī.
暢璀,河东人也。乡举进士。天宝末,安禄山奏为河北海运判官。三迁大理评 事,副元帅郭子仪辟为从事。至德初,肃宗即位,大收俊杰,或荐璀,召见悦之, 拜谏议大夫。累转吏部侍郎。广德二年十二月,为散骑常侍、河中尹,兼御史大夫。 永泰元年,复为左常侍,与裴冕并集贤院待制。大历五年,兼判太常卿,迁户部尚 书。十年七月卒,赠太子太师。
cuǐ kuò luò yǒu kǒu cái, hǎo tán wáng bà zhī lüè, jū zhí zé chéng shǔ lì. chuò chuò wú guò ér yǐ.
璀廓落有口才,好谈王霸之略,居职责成属吏。龊龊无过而已。
shǐ chén yuē: lù shān kòu xiàn liǎng jīng, rú shēng shì zǐ, bèi xié cóng huái gǒu qiě zhě duō yǐ qù nì xiào shùn, huǐ jiā wèi guó zhě shǎo yān. rú guāng yuǎn yǒng jué rèn qì, huì quán biàn yǐ lì gōng fáng guǎn wén xué zhì shēn, quán jié yì yǐ bì kòu. diàn wēi zhī shí, diān pèi zhī jì, yǒu zú chēng zhě. rán guāng yuǎn jū zhòng fān, zhǎng jūn zhèng, guǎn dēng xiàng wèi, duó jiāng quán, jù fú báo zhī tú, bài jūn lǚ zhī shì, bù zhī jī ér gù wèi, jìng wú dé yǐ zì wēi. rú fù xiōng kuáng, shì zhī biàn nìng, huò lìng zhōng zhě xìng yān. gǎo zhí gōng jū wèi, zhòng dé zhèn shí, qí wéi rén yě xiān yǐ. shì yǐ shī rén wéi róng shuài, xiǎn nán zhī jì, míng jié bù kuī, jūn zǐ zāi! cuǐ zhuó dì jū guān, shǒu fèn wú guò, yòu hé jiù yān.
史臣曰:禄山寇陷两京,儒生士子,被胁从、怀苟且者多矣;去逆效顺,毁家 为国者少焉。如光远勇决任气,会权变以立功;房琯文学致身,全节义以避寇。阽 危之时,颠沛之际,有足称者。然光远居重籓,掌军政,琯登相位,夺将权,聚浮 薄之徒,败军旅之事,不知机而固位,竟无德以自危。孺复凶狂,式之便佞,获令 终者幸焉。镐直躬居位,重德镇时,其为人也鲜矣。适以诗人为戎帅,险难之际, 名节不亏,君子哉!璀擢第居官,守分无过,又何咎焉。
zàn yuē: guāng yuǎn fáng guǎn, yǒu shǐ yǒu zhōng. zhāng gǎo guó qì, shì cuǐ rú fēng.
赞曰:光远、房琯,有始有终。张镐国器,适、璀儒风。