yǔ wén róng wéi jiān yáng shèn jīn wáng hóng
○宇文融 韋堅 楊慎矜 王鉷
yǔ wén róng, jīng zhào wàn nián rén, suí lǐ bù shàng shū píng chāng gōng bì zhī xuán sūn yě. zǔ jié, zhēn guān zhōng wèi shàng shū yòu chéng, míng xí fǎ lìng, yǐ gàn jú jiàn chēng. shí jiāng xià wáng dào zōng cháng yǐ sī shì tuō yú jié, jié suì zòu zhī, tài zōng dà yuè, cì juàn èr bǎi pǐ, réng láo zhī yuē: zhèn suǒ yǐ bù zhì zuǒ yòu pú shè zhě, zhèng yǐ qīng zài shěng ěr. yǒng huī chū, lèi qiān huáng mén shì láng tóng zhōng shū mén xià sān pǐn, dài yú zhì níng wèi shì zhōng. zuò fáng yí ài shì pèi liú guì zhōu ér zú. fù jiào, lái zhōu zhǎng shǐ.
宇文融,京兆萬年人,隋禮部尚書平昌公弼之玄孫也。祖節,貞觀中為尚書右 丞,明習法令,以干局見稱。時江夏王道宗嘗以私事托於節,節遂奏之,太宗大悅, 賜絹二百匹,仍勞之曰:「朕所以不置左右僕射者,正以卿在省耳。」永徽初,累 遷黃門侍郎、同中書門下三品,代于志寧為侍中。坐房遺愛事配流桂州而卒。父嶠, 萊州長史。
róng, kāi yuán chū lèi zhuǎn fù píng zhǔ bù, míng biàn yǒu lì gàn, yuán gān yào mèng wēn xiāng cì wèi jīng zhào yǐn, jiē hòu lǐ zhī, é bài jiān chá yù shǐ. shí tiān xià hù kǒu táo wáng, miǎn yì duō wěi làn, cháo tíng shēn yǐ wèi huàn. róng nǎi chén pián yí, zòu qǐng jiǎn chá wěi làn, sōu kuò táo hù. xuán zōng nà qí yán, yīn lìng róng chōng shǐ tuī gōu. wú jǐ, huò wěi làn jí zhū miǎn yì shén zhòng, tè jiā cháo sàn dài fū, zài qiān bīng bù yuán wài láng, jiān shì yù shǐ. róng yú shì zòu zhì quàn nóng pàn guān shí rén, bìng shè yù shǐ, fēn wǎng tiān xià, suǒ zài jiǎn kuò tián chóu, zhāo xié hù kǒu. qí xīn fù kè hù, zé miǎn qí liù nián fù diào, dàn qīng shuì rù guān. yì zhě pō yǐ wèi rǎo rén bù biàn, yáng dí wèi huáng fǔ jǐng shàng shū yuē:
融,開元初累轉富平主簿,明辯有吏干,源乾曜、孟溫相次為京兆尹,皆厚禮 之,俄拜監察御史。時天下戶口逃亡,免役多偽濫,朝廷深以為患。融乃陳便宜, 奏請檢察偽濫,搜括逃戶。玄宗納其言,因令融充使推勾。無幾,獲偽濫及諸免役 甚眾,特加朝散大夫,再遷兵部員外郎,兼侍御史。融於是奏置勸農判官十人,並 攝御史,分往天下,所在檢括田疇,招攜戶口。其新附客戶,則免其六年賦調,但 輕稅入官。議者頗以為擾人不便,陽翟尉皇甫憬上疏曰:
chén wén zhì zhě qiān lǜ, huò yǒu yī shī, yú fū qiān jì, yì yǒu yī de. qiě wú yì zhī shì fán, zé bù jí zhī wù zhòng bù jí zhī wù zhòng, zé shù yì shù yì, zé rén pí rén pí, zé wú liáo shēng yǐ. shì yǐ tài shàng wù dé, yǐ jìng wèi běn qí cì huà zhī, yǐ ān wèi shàng. dàn zé qí jiāng jiè, yán zhī dī fáng, shān shuǐ zhī yú, jí wèi jiàn dì. hé bì jù rén qiān mò, qīn qiǎn kuò liàng, gù duó nóng shí, suì lìng shòu bì. yòu yīng chū shǐ zhī bèi, wèi shí dà tǐ, suǒ yóu shū bù zhī bì xià ài rén zhì shēn, wù yǐ gōu bō wèi jì. zhōu xiàn jù zuì, jù dié jí zhēng. táo wáng zhī jiā, lín bǎo dài chū lín bǎo bù jì, yòu biàn gèng shū. jí zhī zé dōu bù móu shēng, huǎn zhī zé lǜ fǎ jiāo jí. chén kǒng táo yì cóng cǐ gēng shēn. zhì rú chéng liú zài yuán, zhǐ fèi yóu huǒ, bù kě bù shèn. jīn zhī jù liáo, xiàng yú wàn shù, cán shí fǔ kù, qīn hài lí rén. guó jué shù zài zhī chǔ, jiā wú jīng yuè zhī chù, suī qí hòu shuì yì bù kě gōng. hù kǒu táo wáng, mò bù yóu cǐ. zòng shǐ yī gāo shēn shù, guǎn yàn chén móu, qǐ xī zī bì? ruò yǐ cǐ gěi, jiāng hé yǐ kān! suī dōng hǎi nán shān jǐn wèi sù bó, yì kǒng bù zú, qǐ kuò tián shuì kè néng zhōu gěi yě!
臣聞智者千慮,或有一失,愚夫千計,亦有一得。且無益之事繁,則不急之務 眾;不急之務眾,則數役;數役,則人疲;人疲,則無聊生矣。是以太上務德,以 靜為本;其次化之,以安為上。但責其疆界,嚴之堤防,山水之餘,即為見地。何 必聚人阡陌,親遣括量,故奪農時,遂令受弊。又應出使之輩,未識大體,所由殊 不知陛下愛人至深,務以勾剝為計。州縣懼罪,據牒即征。逃亡之家,鄰保代出; 鄰保不濟,又便更輸。急之則都不謀生,緩之則慮法交及。臣恐逃逸從此更深。至 如澄流在源,止沸由火,不可不慎。今之具僚,向逾萬數,蠶食府庫,侵害黎人。 國絕數載之儲,家無經月之畜,雖其厚稅亦不可供。戶口逃亡,莫不由此。縱使伊、 皋申術,管、晏陳謀,豈息茲弊?若以此給,將何以堪!雖東海、南山盡為粟帛, 亦恐不足,豈括田稅客能周給也!
zuǒ shí yí yáng xiàng rú shàng shū, xián chén kuò kè wèi bù biàn. shàng fāng wěi rèn róng, shì zhōng yuán gān yào jí zhōng shū shè rén lù jiān jiē zàn chéng qí shì, nǎi biǎn jǐng wèi yíng chuān wèi. yú shì zhū dào kuò dé kè hù fán bā shí yú wàn, tián yì chēng shì. zhōu xiàn xī róng zhǐ yì, wù yú huò duō, jiē xū zhāng qí shù, yì yǒu yǐ shí hù wèi kè zhě. suì zhōng zhēng dé kè hù qián shù bǎi wàn, róng yóu shì zhuó bài yù shǐ zhōng chéng. yán shì zhě yóu chēng kuò kè sǔn jū rén, shàng lìng jí bǎi liáo yú shàng shū shěng yì. gōng qīng yǐ xià jù róng ēn shì, jiē léi tóng bù gǎn yǒu yì cí, wéi hù bù shì láng yáng chàng dú jiàn yì yǐ kuò kè bù lì jū rén, zhēng jí wài tián shuì, shǐ bǎi xìng kùn bì, suǒ de bù bǔ suǒ shī. wú jǐ, chàng chū wèi wài zhí.
左拾遺楊相如上書,咸陳括客為不便。上方委任融,侍中源乾曜及中書舍人陸 堅皆贊成其事,乃貶憬為盈川尉。於是諸道括得客戶凡八十餘萬,田亦稱是。州縣 希融旨意,務於獲多,皆虛張其數,亦有以實戶為客者。歲終徵得客戶錢數百萬, 融由是擢拜御史中丞。言事者猶稱括客損居人,上令集百僚於尚書省議。公卿已下 懼融恩勢,皆雷同不敢有異詞,唯戶部侍郎楊瑒獨建議以括客不利居人,征籍外田 稅,使百姓困弊,所得不補所失。無幾,瑒出為外職。
róng nǎi chí chuán xún lì tiān xià, shì wú dà xiǎo, xiān dié shàng quàn nóng shǐ ér hòu shēn zhōng shū, shěng sī yì dài róng zhǐ zǒng ér hòu jué duàn. róng zhī suǒ zhì, bì zhāo jí lǎo yòu xuān shàng ēn mìng, bǎi xìng gǎn qí xīn, zhì yǒu liú lèi chēng fù mǔ zhě. róng shǐ hái jù zòu, nǎi xià zhì yuē:
融乃馳傳巡歷天下,事無大小,先牒上勸農使而後申中書,省司亦待融指捴而 後決斷。融之所至,必招集老幼宣上恩命,百姓感其心,至有流淚稱父母者。融使 還具奏,乃下制曰:
rén wéi bāng běn, běn gù bāng níng, bì zài ān rén, fāng néng gù běn. yǒng yán lǐ dào, shí huò zhèn xīn. sī suǒ yǐ kāng jì lí shù, chǒng suī huá xià, shàng fù zōng miào qián kūn zhī jì, xià dá yǔ xiàn gòng xiàn zhī qín, hé cháng bù yè fēn chuò qǐn, rì gàn wàng shí. rán hòu yǐ miǎo miǎo zhī shēn, dāng sì hǎi zhī guì. suī zé zhǎng xiǎng xiá ěr, bù kě jiā zhì rì jiàn. zhì yú xuān bù zhèng jiào, ān jí bū wáng, yán niàn zài sān, qí qín zhì yǐ. mò fù zhèn mìng, shí yòng nǜ yān, dāng yǐ yǒng huái, jìng yán jué xù. qǐ rén liú zì jiǔ, zhāo yù bù hái, shàng qíng mí tōng yú xià, zhòng xīn wǎng dá yú shàng. qiú zhī míng fā, xiǎng jiàn qí rén. dāng shǔ kuò dì shǐ yǔ wén róng yè jiàn yú yán yīng diàn, zhèn yǐ rén bì tǔ zhù, yīn yì táo wáng, jiā qí zhōng dǎng, kān rèn yǐ shì, nǎi shòu qí tián hù jì gāng, jiān wěi zhī jùn xiàn lí gé, biàn lìng chōng shǐ, fèng yǐ ān rén. suì néng xù wǒ lí yuán, kè jiāng zhèn mìng, fā zì xià shǒu, jí yú suì zhōng, xún àn suǒ jí, guī shǒu bǎi wàn. réng wén xuān zhì zhī rì, lǎo yòu xīn yuè, wéi lìng shì cóng, duō liú lèi yǐ gǎn zhèn xīn, xián tǔ chéng yǐ hé wáng mìng. yóu kǒng zhèn zhī báo dé, wèi fú yú rén, fǔ zì ān cún, gèng jì liáng suàn. suì mìng bǎi sī zhǎng lì, fāng zhōu yuè mù, qiān yì miào táng, guǎng zhēng yì jiàn. qún cí yíng yú zhá hàn, huán shěng mí yú xún rì, shù guǎng zhèn yì, qǐ yǐ wèi láo, jī zhòng kǎo yán, wèi sī shé zhōng. yù rén bì xìn, qī yú lìng xíng, fán ěr sī cún, miǎn yǐ zūn shǒu.
人惟邦本,本固邦寧,必在安人,方能固本。永言理道,實獲朕心。思所以康 濟黎庶,寵綏華夏,上副宗廟乾坤之寄,下答宇縣貢獻之勤,何嘗不夜分輟寢,日 旰忘食。然後以眇眇之身,當四海之貴。雖則長想遐邇,不可家至日見。至於宣布 政教,安輯逋亡,言念再三,其勤至矣。莫副朕命,實用恧焉,當扆永懷,靜言厥 緒。豈人流自久,招諭不還,上情靡通於下,眾心罔達於上。求之明發,想見其人。 當屬括地使宇文融謁見於延英殿,朕以人必土著,因議逃亡,嘉其忠讜,堪任以事, 乃授其田戶紀綱,兼委之郡縣釐革,便令充使,奉以安人。遂能恤我黎元,克將朕 命,發自夏首,及於歲終,巡按所及,歸首百萬。仍聞宣制之日,老幼欣躍,惟令 是從,多流淚以感朕心,咸吐誠以荷王命。猶恐朕之薄德,未孚於人,撫字安存, 更冀良算。遂命百司長吏,方州岳牧,僉議廟堂,廣徵異見。群詞盈於札翰,環省 彌於旬日,庶廣朕意,豈以為勞,稽眾考言,謂斯折衷。欲人必信,期於令行,凡 爾司存,勉以遵守。
fū shí wèi rén tiān, fù ér hòu jiào, jīng jiào yí tǐ, qián zhé zhì yán. gù píng dí xíng yú xī wáng, yì cāng jiā yú jìn dài, suǒ yǐ cún jiǔ nián zhī xù, shōu shàng zhōng zhī liǎn. ráng jiàn zé nóng bù shāng cái, zāi jǐn zé shí wú cài sè, jiù rén huó guó, qí lì bó zāi! jīn liú hù dà lái, wáng tián zài lǐ, áo yǔ zhī wù, wù mèi suǒ huái. qí kè hù suǒ shuì qián, yí jūn chōng suǒ zài cháng píng cāng yòng, réng xǔ yù fù jià zhí, rèn sù mài jiān zhù. bìng jiù cháng píng qián sù, bìng wěi běn dào pàn guān gōu dāng chù zhì, shǐ liǎn sàn jí shí, wù yǐ jīn xù. qiě fēn zāi xù huàn, zhōu dǎng zhī cháng qíng sǔn yú jì què, qīn lín zhī shàn dài. gù mù duó yún xùn, lǐ xū jūn gōng, yè jī xiāng cóng, qí sú yǐ shàn. jīn yáng hé bù zé, dīng zhuàng jiù tián, yán niàn guān qióng, shì zī zhěng zhù. yí wěi shǐ sī yǔ zhōu xiàn shāng liáng, quàn zuò nóng shè, pín fù xiāng xù, gēng yún yǐ shí. réng měi zhì yǔ zé zhī hòu, zhǒng huò máng yuè, zhōu xiàn cháng wù, yī qiè tíng jiǎn. shǐ qū shí jí yú bèi kòu, chǐ bì jiàn yú cùn yīn, shì zé tiān wú xū shī, rén wú yí lì.
夫食為人天,富而後教,經教彝體,前哲至言。故平糴行於昔王,義倉加於近 代,所以存九年之蓄,收上中之斂。穰賤則農不傷財,災饉則時無菜色,救人活國, 其利博哉!今流戶大來,王田載理,敖庾之務,寤寐所懷。其客戶所稅錢,宜均充 所在常平倉用,仍許預付價值,任粟麥兼貯。並舊常平錢粟,並委本道判官勾當處 置,使斂散及時,務以矜恤。且分災恤患,州黨之常情;損餘濟闕,親鄰之善貸。 故木鐸雲徇,里胥均功,夜績相從,齊俗以贍。今陽和布澤,丁壯就田,言念鰥煢, 事資拯助。宜委使司與州縣商量,勸作農社,貧富相恤,耕耘以時。仍每至雨澤之 後,種獲忙月,州縣常務,一切停減。使趨時急於備寇,尺璧賤於寸陰,是則天無 虛施,人無遺力。
yòu zhèng zài jīng yuǎn, gōng wéi jiǔ zhe, jīn táo wáng chū fù, jū yè wèi kāng, xún táo hù jí jí wài shèng tián, yóu yí láo lái, lǐ zī cún fǔ. qí shí dào fēn pàn guān, sān wǔ nián nèi, shǐ jiù jué gōng, lìng yǒu zhōng shǐ. dāng dào fù tún, jí xū tuī hé, bìng yǐ wěi zhī, bù xū guǎng chà yú shǐ, shì zhuān qí shì, bù rǎo yú rén. zhèng shù yǒu néng, bì xíng shǎng fá. qí yǐ zòu fù yè guī shǒu, gōu dāng zhōu xiàn, měi jì yī shēn, bù xū xié míng, zhì yǒu láo rǎo. qí guī shǒu hù, gè lìng xīn shǒu chù yǔ běn guàn jì huì nián hù sè yì, wù qī yǐn jí qí liǎng chù zhēng kē. xuān bù tiān xià, shǐ míng zhī zhèn yì.
又政在經遠,功惟久著,今逃亡初復,居業未康,循逃戶及籍外剩田,猶宜勞 徠,理資存撫。其十道分判官,三五年內,使就厥功,令有終始。當道覆屯,及須 推劾,並以委之,不須廣差餘使,示專其事,不擾於人。政術有能,必行賞罰。其 已奏復業歸首,勾當州縣,每季一申,不須挾名,致有勞擾。其歸首戶,各令新首 處與本貫計會年戶色役,勿欺隱及其兩處征科。宣布天下,使明知朕意。
zhōng shū lìng zhāng shuō sù è róng zhī wèi rén, yòu huàn qí quán zhòng, róng zhī suǒ zòu, duō jiàn yì zhēng zhī. róng chuāi qí yì, xiān shì tú zhī. zhōng shū shè rén zhāng jiǔ líng yán yú shuō yuē: yǔ wén róng chéng ēn yòng shì, biàn gěi duō cí, bù kě bù bèi yě. shuō yuē: cǐ gǒu shǔ bèi, yān néng wèi shì! róng xún jiān hù bù shì láng. cóng dōng fēng hái, yòu mì chén yì jiàn, fēn lì bù wèi shí quán diǎn xuǎn shì, suǒ zòu yòu wèi shuō suǒ yì. róng nǎi yǔ yù shǐ dài fū cuī yǐn fǔ lián míng hé shuō, tíng zòu qí zhuàng, shuō yóu shì bà zhī zhèng shì. róng kǒng shuō fù yòng wèi jǐ huàn, shù zèn huǐ zhī. shàng è qí péng dǎng, xún chū róng wèi wèi zhōu cì shǐ. é zhuǎn biàn zhōu cì shǐ, yòu shàng biǎo qǐng yòng yǔ gòng jiǔ hé jiù dào, kāi dào tián yǐ lì rén, bìng huí yì lù yùn běn qián, guān shōu qí lì. suī xìng yì bù xī, ér shì duō bù jiù.
中書令張說素惡融之為人,又患其權重,融之所奏,多建議爭之。融揣其意, 先事圖之。中書舍人張九齡言於說曰:「宇文融承恩用事,辯給多詞,不可不備也。」 說曰:「此狗鼠輩,焉能為事!」融尋兼戶部侍郎。從東封還,又密陳意見,分吏 部為十銓典選事,所奏又為說所抑。融乃與御史大夫崔隱甫連名劾說,廷奏其狀, 說由是罷知政事。融恐說復用為己患,數譖毀之。上惡其朋黨,尋出融為魏州刺史。 俄轉汴州刺史,又上表請用《禹貢》九河舊道,開稻田以利人,並回易陸運本錢, 官收其利。雖興役不息,而事多不就。
shí liù nián, fù rù wèi hóng lú qīng, jiān hù bù shì láng. míng nián, bài huáng mén shì láng, yǔ péi guāng tíng bìng jiān tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. róng jì jū xiàng wèi, yù yǐ tiān xià wèi jǐ rèn, wèi rén yuē: shǐ wú jū cǐ shù yuè, shù lìng hǎi nèi wú shì yǐ. yú shì jiàn sòng jǐng wèi yòu chéng xiàng, péi yào qīng wèi hù bù shì láng, xǔ jǐng xiān wèi gōng bù shì láng, shén yǔn cháo tíng zhī wàng. rán xìng zào jí duō yán, yòu yǐn bīn kè gù rén, chén xī yǐn xuè, yóu shì wèi shí lùn suǒ jī. shí lǐ bù shàng shū xìn ān wáng yī wèi shuò fāng jié dù shǐ, diàn zhōng shì yù shǐ lǐ zhòu hé zhī, yì zhào jiāng xià yù. yī jì shēn sù de lǐ, róng zuò ā dǎng lǐ zhòu, chū wèi rǔ zhōu cì shǐ, zài xiāng fán bǎi rì ér bà.
十六年,復入為鴻臚卿,兼戶部侍郎。明年,拜黃門侍郎,與裴光庭併兼同中 書門下平章事。融既居相位,欲以天下為己任,謂人曰:「使吾居此數月,庶令海 內無事矣。」於是薦宋璟為右丞相,裴耀卿為戶部侍郎,許景先為工部侍郎,甚允 朝廷之望。然性躁急多言,又引賓客故人,晨夕飲謔,由是為時論所譏。時禮部尚 書、信安王禕為朔方節度使,殿中侍御史李宙劾之,驛召將下獄。禕既申訴得理, 融坐阿黨李宙,出為汝州刺史,在相凡百日而罷。
péi guāng tíng shí jiān yù shǐ dài fū, yòu dàn róng jiāo yóu péng dǎng jí nán shòu zāng děng shì, biǎn zhāo zhōu píng lè wèi. zài lǐng wài suì yú, sī nóng shǎo qīng jiǎng cén jǔ zòu róng zài biàn zhōu huí zào chuán jiǎo, yǐn méi jù wàn, gěi shì zhōng féng shào liè yòu shēn wén àn qí shì shí, róng yú shì pèi liú yán zhōu. dì jì zhàng dú, yōu huì fā jí, suì yì guǎng fǔ, jiāng tíng liú wèi hái. dū du gěng rén zhōng wèi róng yuē: míng gōng fù cháo tíng shēn qiǎn, yǐ zhì yú cǐ, gèng yù gù fàn yán mìng, yān liú tā jìng, rén zhōng jiàn lèi, chéng suǒ gān xīn, yì kǒng cháo tíng zhī míng gōng zài cǐ, bì bù xiāng róng yě. róng jù hái, zú yú lù. shàng wén zhī, sī qí jiù gōng, zèng tái zhōu cì shǐ.
裴光庭時兼御史大夫,又彈融交遊朋黨及男受贓等事,貶昭州平樂尉。在嶺外 歲餘,司農少卿蔣岑舉奏融在汴州回造船腳,隱沒鉅萬,給事中馮紹烈又深文案其 事實,融於是配流岩州。地既瘴毒,憂恚發疾,遂詣廣府,將停留未還。都督耿仁 忠謂融曰:「明公負朝廷深譴,以至於此,更欲故犯嚴命,淹留他境,仁忠見累, 誠所甘心,亦恐朝廷知明公在此,必不相容也。」融遽還,卒於路。上聞之,思其 舊功,贈台州刺史。
wéi jiān, jīng zhào wàn nián rén. fù yuán guī, xiān tiān zhōng, yín qīng guāng lù dài fū, kāi yuán chū, gǔn zhōu cì shǐ. jiān zǐ wèi zèng huì xuān tài zǐ fēi, jiān qī yòu chǔ guó gōng jiāng jiǎo nǚ, jiān mèi yòu wèi huáng tài zǐ fēi, zhōng wài róng shèng, gù zǎo cóng guān xù. èr shí wǔ nián, wèi zhǎng ān lìng, yǐ gàn jì wén. yǔ zhōng guì rén shàn, tàn hòu zhǔ yì. jiàn yǔ wén róng yáng shèn jīn fù zǐ yǐ gōu bō cái wù zhēng xíng jìn fèng ér zhì ēn gù, jiān nǎi yǐ zhuǎn yùn jiāng huái zū fù, suǒ zài zhì lì dū chá, yǐ bì guó zhī cāng lǐn, suì yì jù wàn. xuán zōng yǐ wèi néng.
韋堅,京兆萬年人。父元珪,先天中,銀青光祿大夫,開元初,袞州刺史。堅 姊為贈惠宣太子妃,堅妻又楚國公姜皎女,堅妹又為皇太子妃,中外榮盛,故早從 官敘。二十五年,為長安令,以幹濟聞。與中貴人善,探候主意。見宇文融楊慎矜 父子以勾剝財物爭行進奉而致恩顧,堅乃以轉運江淮租賦,所在置吏督察,以裨國 之倉廩,歲益鉅萬。玄宗以為能。
tiān bǎo yuán nián sān yuè, zhuó wèi shǎn jùn tài shǒu shuǐ lù zhuǎn yùn shǐ. zì xī hàn jí suí, yǒu yùn qú zì guān mén xī dǐ zhǎng ān, yǐ tōng shān dōng zū fù. zòu qǐng yú xián yáng yōng wèi shuǐ zuò xìng chéng yàn, jié bà chǎn shuǐ bàng wèi dōng zhù, zhì guān xī yǒng fēng cāng xià yǔ wèi hé. yú zhǎng ān dōng jiǔ lǐ zhǎng lè pō xià chǎn shuǐ zhī shàng jià yuàn qiáng, dōng miàn yǒu wàng chūn lóu, lóu xià chuān guǎng yùn tán yǐ tōng zhōu jí, èr nián ér chéng. jiān yù yú dōng jīng biàn sòng qǔ xiǎo hú dǐ chuán sān èr bǎi zhī zhì yú tán cè, qí chuán jiē shǔ pái biǎo zhī. ruò guǎng líng jùn chuán, jí yú fú bèi shàng duī jī guǎng líng suǒ chū jǐn jìng tóng qì hǎi wèi dān yáng jùn chuán, jí jīng kǒu líng shān duàn jìn líng jùn chuán, jí zhé zào guān duān líng xiù, huì jī jùn chuán, jí tóng qì luó wú líng jiàng shā nán hǎi jùn chuán, jí dài mào zhēn zhū xiàng yá chén xiāng yù zhāng jùn chuán, jí míng cí jiǔ qì chá fǔ chá dāng chá wǎn xuān chéng jùn chuán, jí kōng qīng shí zhǐ bǐ huáng lián shǐ ān jùn chuán, jí jiāo gé rán shé dǎn fěi cuì. chuán zhōng jiē yǒu mǐ, wú jùn jí sān pò nuò mǐ fāng zhàng líng. fán shù shí jùn. jià chuán rén jiē dà lì zi kuān xiù shān máng jù, rú wú chǔ zhī zhì. xiān shì, rén jiān xì chàng gē cí yún: dé dīng hé fǎn tǐ dōu dǒng fǎn hé nà yě, hé náng dé tǐ yé? tán lǐ chuán chē nào, yáng zhōu tóng qì duō. sān láng dāng diàn zuò, kàn chàng dé tǐ gē. zhì kāi yuán èr shí jiǔ nián, tián tóng xiù shàng yán jiàn xuán yuán huáng dì, yún yǒu bǎo fú zài shǎn zhōu táo lín xiàn gǔ guān lìng yǐn xǐ zhái, fā zhōng shǐ qiú ér dé zhī, yǐ wèi shū xiáng, gǎi táo lín wèi líng bǎo xiàn. jí cǐ tán chéng, shǎn xiàn wèi cuī chéng fǔ yǐ jiān wèi shǎn jùn tài shǒu záo chéng xīn tán, yòu zhì yáng zhōu tóng qì, fān chū cǐ cí, guǎng jí liǎng xiàn guān, shǐ fù rén chàng zhī, yán: dé bǎo hóng nóng yě, hóng nóng dé bǎo yé! tán lǐ chuán chē nào, yáng zhōu tóng qì duō. sān láng dāng diàn zuò, kàn chàng dé bǎo gē. chéng fǔ yòu zuò gē cí shí shǒu, bái yī quē kuà lǜ shān, jǐn bàn bì, piān tǎn bó, hóng luó mǒ é, yú dì yī chuán zuò hào tóu chàng zhī. hé zhě fù rén yī bǎi rén, jiē xiān fú jìng zhuāng, qí shēng jiē yǐng, gǔ dí hú bù yǐ yīng zhī. yú chuán qià jìn, zhì lóu xià, lián qiáng mí gèn shù lǐ, guān zhě shān jī. jīng chéng bǎi xìng duō bù shí yì mǎ chuán qiáng gān, rén rén hài shì.
天寶元年三月,擢為陝郡太守、水陸轉運使。自西漢及隋,有運渠自關門西抵 長安,以通山東租賦。奏請於咸陽擁渭水作興成堰,截灞、滻水傍渭東注,至關西 永豐倉下與渭合。於長安東九里長樂坡下、滻水之上架苑牆,東面有望春樓,樓下 穿廣運潭以通舟楫,二年而成。堅預於東京、汴、宋取小斛底船三二百隻置於潭側, 其船皆署牌表之。若廣陵郡船,即於栿背上堆積廣陵所出錦、鏡、銅器、海味;丹 陽郡船,即京口綾衫段;晉陵郡船,即折造官端綾繡,會稽郡船,即銅器、羅、吳 綾、絳紗;南海郡船,即玳瑁、真珠、象牙、沉香;豫章郡船,即名瓷、酒器、茶 釜、茶鐺、茶碗;宣城郡船,即空青石、紙筆、黃連;始安郡船,即蕉葛、蚺蛇膽、 翡翠。船中皆有米,吳郡即三破糯米、方丈綾。凡數十郡。駕船人皆大笠子、寬袖 衫、芒屨,如吳、楚之制。先是,人間戲唱歌詞云:「得丁紇反體都董反紇那也, 紇囊得體耶?潭裡船車鬧,揚州銅器多。三郎當殿坐,看唱《得體歌》。」至開元 二十九年,田同秀上言「見玄元皇帝,雲有寶符在陝州桃林縣古關令尹喜宅」,發 中使求而得之,以為殊祥,改桃林為靈寶縣。及此潭成,陝縣尉崔成甫以堅為陝郡 太守鑿成新潭,又致揚州銅器,翻出此詞,廣集兩縣官,使婦人唱之,言:「得寶 弘農野,弘農得寶耶!潭裡船車鬧,揚州銅器多。三郎當殿坐,看唱《得寶歌》。」 成甫又作歌詞十首,白衣缺胯綠衫,錦半臂,偏袒膊,紅羅抹額,於第一船作號頭 唱之。和者婦人一百人,皆鮮服靚妝,齊聲接影,鼓笛胡部以應之。餘船洽進,至 樓下,連檣彌亘數里,觀者山積。京城百姓多不識驛馬船牆竿,人人駭視。
jiān guì shàng zhū jùn qīng huò, yòu shàng bǎi yá pán shí, fǔ xiàn jìn zòu, jiào fāng chū lè dié zòu. xuán zōng huān yuè, xià zhào chì yuē:
堅跪上諸郡輕貨,又上百牙盤食,府縣進奏,教坊出樂迭奏。玄宗歡悅,下詔 敕曰:
gǔ zhī shàn zhèng zhě, guì yú zú shí, yù qiú fù guó zhě, bì xiān lì rén. zhèn guān fǔ zhī jiān, yóu zī yīn shàn, bǐ lái zhuǎn shū, wèi miǎn jiān xīn, gù zhì bǐ tán, yǐ tōng cáo yùn. wàn dài zhī lì, yī zhāo ér chéng, jiāng yǔn yè yú yǒng tú, qǐ gǒu qiú yú zòng guān. qí shǎn jùn tài shǒu wéi jiān, shǐ zhōng jiǎn xiào, sù yè qín láo, shǎng yǐ mào gōng, zé wéi cháng diǎn. yí tè yǔ sān pǐn, réng gǎi shòu yī sān pǐn jīng guān jiān tài shǒu, pàn guān děng bìng jí liàng yǔ gǎi zhuǎn. qí zhuān zhī jiǎn xiào shǐ mò bù lí tán suǒ zhě bìng kǒng mù guān, jí zhì diǎn xuǎn rì, yōu yǔ chù fēn, réng wěi wéi jiān jù míng lù zòu. yīng yì rén fū děng, suī gè chóu yōng zhí, zhōng shǐ yì rì duō, bìng fàng jīn nián dì shuì. qiě qǐ záo gōng bì, zhōu jí yǐ tōng, jì shè yuǎn tú, yòu néng xiān zhì, yǒng yán quàn lì, shāo yí zhēn jiǎng. qí yā yùn gāng gè cì yī zhōng shàng kǎo, zhǔn qián lù zòu. chuán fū děng yí gòng cì qián èr qiān guàn, yǐ chōng yàn lè. wài jùn jìn shàng wù, cì guì qī cháo guān. cì míng guǎng yùn tán.
古之善政者,貴於足食,欲求富國者,必先利人。朕關輔之間,尤資殷贍,比 來轉輸,未免艱辛,故置比潭,以通漕運。萬代之利,一朝而成,將允葉於永圖, 豈苟求於縱觀。其陝郡太守韋堅,始終檢校,夙夜勤勞,賞以懋功,則惟常典。宜 特與三品,仍改授一三品京官兼太守,判官等並即量與改轉。其專知檢校始末不離 潭所者並孔目官,及至典選日,優與處分,仍委韋堅具名錄奏。應役人夫等,雖各 酬傭直,終使役日多,並放今年地稅。且啟鑿功畢,舟楫已通,既涉遠途,又能先 至,永言勸勵,稍宜甄獎。其押運綱各賜一中上考,准前錄奏。船夫等宜共賜錢二 千貫,以充宴樂。外郡進上物,賜貴戚朝官。賜名廣運潭。
shí jiān zǐ gù huì xuān tài zǐ fēi yì chū bǎo wù gōng lóu shàng pù shè, jìn shí jìng rì ér bà.
時堅姊故惠宣太子妃亦出寶物供樓上鋪設,進食竟日而罷。
lǐ lín fǔ yǐ jiān jiāng shì xù, shén xiá zhī. zhì shì jù qí guǐ jì qiú jìn, chéng ēn rì shēn, jiān yòu yǔ lǐ kuò zhī shàn, yì nù zhī, kǒng rù wèi xiāng, nǎi yǔ fù xīn gòu chéng qí zuì. sì yuè, jìn yín qīng guāng lù dài fū zuǒ sàn qí cháng shì shǎn jùn tài shǒu shuǐ lù zhuǎn yùn shǐ, gōu dāng yuán hé jí jiāng huái nán zū yōng zhuǎn yùn chù zhì shǐ bìng rú gù yòu yǐ pàn guān yuán zǒng dòu lú yǒu chú jiān chá yù shǐ. sān nián zhēng yuè, jiān yòu jiā jiān yù shǐ zhōng chéng, fēng wéi chéng nán. jiǔ yuè, bài shǒu xíng bù shàng shū, duó zhū shǐ, yǐ yáng shèn jīn dài zhī.
李林甫以堅姜氏婿,甚狎之。至是懼其詭計求進,承恩日深,堅又與李适之善, 益怒之,恐入為相,乃與腹心構成其罪。四月,進銀青光祿大夫、左散騎常侍、陝 郡太守、水陸轉運使,勾當緣河及江淮南租庸轉運處置使並如故;又以判官元捴、 豆盧友除監察御史。三年正月,堅又加兼御史中丞,封韋城男。九月,拜守刑部尚 書,奪諸使,以楊慎矜代之。
wǔ zài zhēng yuè wàng yè, jiān yǔ hé xī jié dù hóng lú qīng huáng fǔ wéi míng yè yóu, tóng guò jǐng lóng guān dào shì fáng, wèi lín fǔ suǒ fā, yǐ jiān qī lǐ, bù hé yǔ jié jiāng xiá nì, shì gòu móu guī lì tài zǐ. xuán zōng huò qí yán, jù biǎn jiān wèi jìn yún tài shǒu, wéi míng wèi bō chuān tài shǒu. xún fā shǐ shā wéi míng yú qián zhōng, jí qí zī cái. liù yuè, yòu biǎn jiān wèi jiāng xià yuán wài bié jià. yòu gòu jiān yǔ lǐ kuò zhī shàn, biǎn shì zhī wèi yí chūn tài shǒu. qī yuè, jiān yòu zhǎng liú lǐng nán lín fēng jùn, jiān dì jiāng zuò shǎo jiàng lán hù xiàn lìng bīng bīng bù yuán wài láng zhī jiān nán hé nán fǔ hù cáo liàng bìng yuǎn biǎn. zhì shí yuè, shǐ jiān chá yù shǐ luó xī shì zhú ér shā zhī, zhū dì jí nán liàng bìng sǐ. jiān qī jiāng shì, lín fǔ yǐ qí jiǔ zāo qīng jiàn, tè fàng hái běn zōng. cāng bù yuán wài láng zhèng zhāng biǎn nán fēng chéng, diàn zhōng shì yù shǐ zhèng qīn shuō biǎn yè láng wèi, jiān chá yù shǐ dòu lú yǒu biǎn fù shuǐ wèi, jiān chá yù shǐ yáng huì biǎn bā dōng wèi, lián lèi zhě shù shí rén. yòu chì sì xuē wáng xuàn yí líng jùn yuán wài bié jià zhǎng rèn, qí mǔ suí nán rèn nǚ xù xīn biǎn bā líng tài shǒu lú yòu lín zhǎng liú hé pǔ jùn. sù zōng shí wèi huáng tài zǐ, kǒng jù shàng biǎo, chēng yǔ xīn fù lí jué. qī zài, sì xuē wáng xuàn tíng, réng yú yè láng jùn ān zhì, qí mǔ yì lēi suí nán. jiān biǎn chù hòu, lín fǔ fěng suǒ sī fā shǐ yú jiāng huái dōng jīng yuán hé zhuǎn yùn shǐ, zì qiú jiān zhī zuì yǐ wén, yīn zhī gāng diǎn chuán fū yì yú láo yù, jùn xiàn zhēng bō bù zhǐ, lín wǔ jǐn chéng luǒ xíng, sǐ yú gōng fǔ, lín fǔ sǐ nǎi tíng.
五載正月望夜,堅與河西節度、鴻臚卿皇甫惟明夜遊,同過景龍觀道士房,為 林甫所發,以堅戚里,不合與節將狎暱,是構謀規立太子。玄宗惑其言,遽貶堅為 縉雲太守,惟明為播川太守。尋發使殺惟明於黔中,籍其資財。六月,又貶堅為江 夏員外別駕。又構堅與李适之善,貶適之為宜春太守。七月,堅又長流嶺南臨封郡, 堅弟將作少匠蘭、鄠縣令冰、兵部員外郎芝、堅男河南府戶曹諒並遠貶。至十月, 使監察御史羅希奭逐而殺之,諸弟及男諒並死。堅妻姜氏,林甫以其久遭輕賤,特 放還本宗。倉部員外郎鄭章貶南豐丞,殿中侍御史鄭欽說貶夜郎尉,監察御史豆盧 友貶富水尉,監察御史楊惠貶巴東尉,連累者數十人。又敕嗣薛王琄夷陵郡員外別 駕長任,其母隨男任;女婿新貶巴陵太守盧幼林長流合浦郡。肅宗時為皇太子,恐 懼上表,稱與新婦離絕。七載,嗣薛王琄停,仍於夜郎郡安置,其母亦勒隨男。堅 貶黜後,林甫諷所司發使於江淮、東京緣河轉運使,恣求堅之罪以聞,因之綱典船 夫溢於牢獄,郡縣征剝不止,鄰伍盡成裸形,死於公府,林甫死乃停。
yáng shèn jīn, suí yáng dì xuán sūn yě. zēng zǔ suí qí wáng jiǎn, zǔ zhèng dào, dà yè mò, suí yǔ wén huà jí zhì hé běi, wèi dòu jiàn dé suǒ pò, yīn yǔ qí zǔ mǔ xiāo huáng hòu rù yú jiàn dé jūn, jiàn dé sòng yú tū jué chù luó kè hán yá. zhēn guān chū, lǐ jìng jī pò xié lì kè hán, hú qiú kāng sū mì yǐ xiāo hòu jí zhèng dào guī, shòu shàng yī fèng yù. fù lóng lǐ, zhǎng ān zhōng tiān guān láng zhōng, shén lóng hòu, lì luò liáng huá fén huái wǔ zhōu cì shǐ, jiē yǐ qīng yán néng jiǎn chá rén lì jué yú qī yǐn wén. jǐng yún zhōng, yǐ míng fàn xuán zōng shàng zì, gǎi wèi chóng lǐ. kāi yuán chū, zhuó wèi tài fǔ shǎo qīng, suī qián bó chōng rèn, zhàng chǐ jiān jiē gōng zì xǐng yuè, shí yì yǐ wèi qián hòu wèi tài fǔ zhě wú yǔ wèi bǐ. zhuó bài tài fǔ qīng, jiā yín qīng guāng lù dà fū, jìn fēng hóng nóng jùn gōng. zài zhí èr shí nián, gōng qīng rú yī. nián jiǔ shí yú, shòu hù bù shàng shū zhì shì. shí tài píng qiě jiǔ, yù fǔ cái wù shān jī, yǐ wèi jīng yáng qīng zhě wú bù jīng hǎo, měi suì gōu bō shěng biàn chū qián shù bǎi wàn guàn.
楊慎矜,隋煬帝玄孫也。曾祖隋齊王暕,祖正道,大業末,隨宇文化及至河北, 為竇建德所破,因與其祖母蕭皇后入於建德軍,建德送於突厥處羅可汗牙。貞觀初, 李靖擊破頡利可汗,胡酋康蘇密以蕭後及正道歸,授尚衣奉御。父隆禮,長安中天 官郎中,神龍後,歷洛、梁、滑、汾、懷五州刺史,皆以清嚴能檢察人吏絕於欺隱 聞。景雲中,以名犯玄宗上字,改為崇禮。開元初,擢為太府少卿,雖錢帛充牣, 丈尺間皆躬自省閱,時議以為前後為太府者無與為比。擢拜太府卿,加銀青光祿大 夫,進封弘農郡公。在職二十年,公清如一。年九十餘,授戶部尚書致仕。時太平 且久,御府財物山積,以為經楊卿者無不精好,每歲勾剝省便出錢數百萬貫。
shèn jīn chén yì yǒu cái gàn, rèn qì shàng péng zhí. chū, wèi rǔ yáng lìng, yǒu néng míng. chóng lǐ bà tài fǔ, xuán zōng fǎng qí zi kān wěi qí fù rèn zhě. zǎi chén yǐ shèn yú shèn jīn, shèn míng sān rén jiē qín kè qīng bái yǒu fù fēng, ér shèn jīn wèi qí zuì, yīn bài jiān chá yù shǐ, zhī tài fǔ chū nà. shèn yú xiān wèi sī nóng chéng, chú tài zǐ shè rén, jiān jīng cāng. xún dīng fù yōu. èr shí liù nián fú què, lèi qiān shì yù shǐ, réng zhī tài fǔ chū nà. shèn míng shòu dà lǐ píng shì, shè jiān chá yù shǐ, chōng dōu hán jiā cāng chū nà shǐ, shén chéng ēn gù. shèn jīn yú zhū zhōu nà wù zhě yǒu shuǐ zì shāng pò jí sè xià zhě, jiē lìng běn zhōu zhēng zhé gū qián, zhuǎn shì qīng huò, zhōu xiàn zhēng diào, bù jué yú suì yuè yǐ. zài tái shù nián, yòu zhuān zhī zá shì, fēng gé shén gāo.
慎矜沉毅有材幹,任氣尚朋執。初,為汝陽令,有能名。崇禮罷太府,玄宗訪 其子堪委其父任者。宰臣以慎餘、慎矜,慎名三人皆勤恪清白有父風,而慎矜為其 最,因拜監察御史,知太府出納。慎餘先為司農丞,除太子舍人,監京倉。尋丁父 憂。二十六年服闋,累遷侍御史,仍知太府出納。慎名授大理評事,攝監察御史, 充都含嘉倉出納使,甚承恩顧。慎矜於諸州納物者有水漬傷破及色下者,皆令本州 征折估錢,轉市輕貨,州縣徵調,不絕於歲月矣。在台數年,又專知雜事,風格甚 高。
tiān bǎo èr nián, qiān quán pàn yù shǐ zhōng chéng, chōng jīng jī cǎi fǎng shǐ, zhī tài fǔ chū nà shǐ bìng rú gù. shí yòu xiāng lǐ lín fǔ wò quán, shèn jīn yǐ qiān bài bù yóu qí mén, jù bù gǎn jū qí rèn, gù ràng zhī, yīn chú jiàn yì dài fū, jiān shì yù shǐ, réng yī jiù zhī tài fǔ chū nà. yǐ hóng lú shǎo qīng xiāo liàng wèi yù shǐ zhōng chéng, liàng zhì tái, wú suǒ zǒng ràng, pō bù xiāng néng, jìng chū wèi shǎn jùn tài shǒu. lín fǔ yǐ shèn jīn qū yú jǐ, fù zhuó wèi yù shǐ zhōng chéng, réng chōng zhū dào zhù qián shǐ, yú rú gù.
天寶二年,遷權判御史中丞,充京畿採訪使,知太府出納使並如故。時右相李 林甫握權,慎矜以遷拜不由其門,懼不敢居其任,固讓之,因除諫議大夫,兼侍御 史,仍依舊知太府出納。以鴻臚少卿蕭諒為御史中丞,諒至台,無所捴讓,頗不相 能,竟出為陝郡太守。林甫以慎矜屈於己,復擢為御史中丞,仍充諸道鑄錢使,餘 如故。
shí sàn qí cháng shì shǎn jùn tài shǒu wéi jiān jiān yù shǐ zhōng chéng, wèi shuǐ lù cáo yùn shǐ, quán qīng zǎi xiàng. shì yù shǐ wáng hóng tuī jiān yù, shèn jīn yǐn shēn zhōng lì yǐ hòu wàng, hóng hèn zhī, lín fǔ yì hàn yān. shèn jīn yǔ hóng fù jìn zhōng wài xiōng dì, hóng jí biǎo zhí, shào xiāng xiá, hóng rù tái, shèn jīn wèi tái duān, yì yǒu tuī yǐn. jí hóng qiān zhōng chéng, suī yǔ hóng tóng liè, měi hū wèi wáng hóng, hóng shì yǔ lín fǔ shàn, jiàn bù píng zhī. wǔ zài, shèn jīn qiān hù bù shì láng, zhōng chéng shǐ rú gù. lín fǔ jiàn shèn jīn shòu zhǔ ēn, xīn jí zhī, yòu zhī wáng hóng yú shèn jīn yǒu jiān, yòu yòu ér dàn zhī, hóng nǎi cì qí xì yǐ xiàn zhī. shèn jīn duó hóng zhí tián, bèi lì hóng, dǐ qí mǔ shì, hóng bù kān qí rǔ. shèn jīn xìng shū kuài, sù nì yú hóng, cháng huà chèn shū yú hóng, yòu yǔ hái sú sēng shǐ jìng zhōng yóu chù, jìng zhōng yǒu xué yè. hóng yú lín fǔ gòu chéng qí zuì, yún shèn jīn shì suí jiā zǐ sūn, xīn guī kè fù suí shì, gù xù yì shū, yǔ xiōng rén lái wǎng, ér shuō guó jiā xiū jiù.
時散騎常侍、陝郡太守韋堅兼御史中丞,為水陸漕運使,權傾宰相。侍御史王 鉷推堅獄,慎矜引身中立以候望,鉷恨之,林甫亦憾焉。慎矜與鉷父瑨中外兄弟, 鉷即表侄,少相狎,鉷入台,慎矜為台端,亦有推引。及鉷遷中丞,雖與鉷同列, 每呼為王鉷,鉷恃與林甫善,漸不平之。五載,慎矜遷戶部侍郎,中丞、使如故。 林甫見慎矜受主恩,心嫉之,又知王鉷於慎矜有間,又誘而啖之,鉷乃伺其隙以陷 之。慎矜奪鉷職田,背詈鉷,詆其母氏,鉷不堪其辱。慎矜性疏快,素昵於鉷,嘗 話讖書於鉷,又與還俗僧史敬忠游處,敬忠有學業。鉷於林甫構成其罪,雲慎矜是 隋家子孫,心規克復隋室,故蓄異書,與凶人來往,而說國家休咎。
shí tiān bǎo liù zài shí yī yuè, xuán zōng zài huá qīng gōng, lín fǔ lìng rén fā zhī. xuán zōng zhèn nù, xì zhī yú shàng shū shěng, zhào xíng bù shàng shū xiāo yǐn zhī dà lǐ qīng lǐ dào suì shǎo qīng yáng shú shì yù shǐ yáng zhāo diàn zhōng shì yù shǐ lú xuàn tóng jū zhī yòu shǐ jīng zhào shì cáo jí wēn wǎng dōng jīng shōu shèn jīn xiōng shào fǔ shǎo jiān shèn yú dì luò yáng lìng shèn míng děng zá xùn zhī yòu lìng wēn yú rǔ zhōu bǔ shǐ jìng zhōng huò zhī, biàn fù xíng zài suǒ. xiān lìng lú xuàn shōu tài fǔ shǎo qīng zhāng xuān yú huì chāng yì, xì ér tuī zhī, xuān bù kěn dá biàn. xuàn bǎi duān kǎo xùn bù dé, nǎi lìng bù liáng jiā xuān, yǐ shǒu lì bàn qí zú, yǐ mù àn qí zú jiān, bì qí jiā bǐng xiàng qián, wǎn qí shēn zhǎng xiào shù chǐ, yāo xì yù jué, yǎn bí jiē xuè chū, wèi zhī lǘ jū bá juē, xuān jìng bù kěn dá. yòu shǐ xuàn yǔ yù shǐ cuī qì rù chéng sōu shèn jīn zhái, wú suǒ de, kǎo qí xiǎo qī hán zhū tuán, nǎi zài shù guì shàng zuò yī àn hán shèng chèn shū děng, xuàn yú xiù zhōng chū ér nà zhī, gòu yǐ shì shèn jīn. shèn jīn yuē: tā rì bù jiàn, jīn nǎi lái, shì mìng yě. wú sǐ yě. jí wēn yǐ jìng zhōng zhì xì shuǐ yì dōng shí yú lǐ, shǐ zhèng shuō zhī: ruò zhì wēn tāng, jí qiú shǒu chén bù kě dé yǐ. qù wēn tāng shí yú lǐ, jìng zhōng qǐ zhǐ bǐ yú sāng shù xià jù tǔ zhī. bǐ jiàn shèn jīn, jìng zhōng zhèng zhī, shèn jīn jiē yǐn shí. èr shí wǔ rì, zhào yáng shèn jīn shèn yú shèn míng bìng cì zì jǐn shǐ jìng zhōng jué zhòng zhàng yī bǎi xiān yú bì fàn tāo bìng jué zhòng zhàng, pèi liú yuǎn jùn shèn jīn wài shēng qián tōng shì shè rén xīn jǐng còu jué zhàng pèi liú. yì yáng jùn sī mǎ sì guó wáng jù yǔ jìng zhōng xiāng shí, jiě guān yú nán bīn jùn ān zhì tài fǔ shǎo qīng zhāng xuān jué liù shí, zhǎng liú lǐng nán lín fēng jùn, yì sǐ yú liú suǒ. shèn jīn xiōng dì bìng shǐ jìng zhōng zhuāng zhái guān shōu, yǐ nán nǚ pèi liú lǐng nán zhū jùn qí zhāng xuān mò qí chéng huī xiān yú bì děng zhǔn cǐ pèi liú. nǎi shǐ lín chá yù shǐ yán zhēn qīng sòng chì zhì dōng jīng, diàn zhōng shì yù shǐ cuī yù yǐn shèn míng, lìng hé nán fǎ cáo zhāng wàn qǐng xuān chì shì zhī. shèn míng jiàn shèn jīn cì zì jǐn, chū shàng fǔ yīng, jí wén shèn yú jí shēn jiē ěr, suì zhǐ. jí xuān chì le, shèn míng yuē: jīn fèng shèng ēn, bù gǎn jī liú guǐ kè, dàn yǐ guǎ zǐ lǎo nián, qǐng zuò shù xíng shū yǐ bié zhī. yù yī zhēn qīng, zhēn qīng xǔ zhī. shèn míng shén sè bù biàn, rù fáng zhōng zuò shū yuē: zhuō yú móu yùn, bù néng jìng tuì. xiōng dì bìng mìng, wéi zǐ shàng cún, lǎo nián gū qióng, hé yǐ kān cǐ! shū hòu yòu shù tiáo shì. yòu zhái zhōng zuò yī bǎn chí, chí zhōng yú yī jiē fàng zhī, suì yì ér sǐ. jiān chá yù shǐ píng liè jī chì zhì dà lǐ sì, shèn yú wén sǐ, hé zhǎng zhǐ tiān ér yì.
時天寶六載十一月,玄宗在華清宮,林甫令人發之。玄宗震怒,系之於尚書省, 詔刑部尚書蕭隱之、大理卿李道邃、少卿楊璹、侍御史楊釗、殿中侍御史盧鉉同鞫 之;又使京兆士曹吉溫往東京收慎矜兄少府少監慎餘、弟洛陽令慎名等雜訊之;又 令溫於汝州捕史敬忠獲之,便赴行在所。先令盧鉉收太府少卿張瑄於會昌驛,系而 推之,瑄不肯答辯。鉉百端拷訊不得,乃令不良枷瑄,以手力絆其足,以木按其足 間,敝其枷柄向前,挽其身長校數尺,腰細欲絕,眼鼻皆血出,謂之「驢駒拔撅」, 瑄竟不肯答。又使鉉與御史崔器入城搜慎矜宅,無所得,拷其小妻韓珠團,乃在豎 柜上作一暗函盛讖書等,鉉於袖中出而納之,詬以示慎矜。慎矜曰:「他日不見, 今乃來,是命也。吾死也。」及溫以敬忠至戲水驛東十餘里,使證說之:「若至溫 湯,即求首陳不可得矣。」去溫湯十餘里,敬忠乞紙筆於桑樹下具吐之。比見慎矜, 敬忠證之,慎矜皆引實。二十五日,詔楊慎矜、慎餘、慎名並賜自盡;史敬忠決重 杖一百;鮮于賁、范滔並決重杖,配流遠郡;慎矜外甥前通事舍人辛景湊決杖配流。 義陽郡司馬、嗣虢王巨與敬忠相識,解官於南賓郡安置;太府少卿張瑄決六十,長 流嶺南臨封郡,亦死於流所。慎矜兄弟並史敬忠莊宅官收,以男女配流嶺南諸郡; 其張瑄、万俟承暉、鮮于賁等准此配流。乃使臨察御史顏真卿送敕至東京,殿中侍 御史崔寓引慎名,令河南法曹張萬頃宣敕示之。慎名見慎矜賜自盡,初尚撫膺,及 聞慎餘及身皆爾,遂止。及宣敕了,慎名曰:「今奉聖恩,不敢稽留晷刻,但以寡 姊老年,請作數行書以別之。」寓揖真卿,真卿許之。慎名神色不變,入房中作書 曰:「拙於謀運,不能靜退。兄弟並命,唯姊尚存,老年孤煢,何以堪此!」書後 又數條事。又宅中作一板池,池中魚一皆放之,遂縊而死。監察御史平冽齎敕至大 理寺,慎餘聞死,合掌指天而縊。
chū, shèn jīn zhì wēn tāng, zhèng shí, hū jiàn yī guǐ wù zhǎng zhàng yú, zhū yì guān zé, lì yú mén shàn hòu, shèn jīn chì zhī, liáng jiǔ bù miè, yǐ rè gēng tóu zhī nǎi miè. wú hé, xià yù sǐ. xiōng dì shén yǒu ài, shì guǎ zǐ rú mǔ, jiē wěi yí xíng, fēng yùn gāo lǎng, ài kè xǐ yǐn, jí shén yú shí. shèn míng cháng lǎn jìng, jiàn qí xū miàn shén cǎi, yǒu guò yú rén, fù jìng tàn wǎn yuē: wú xiōng dì sān rén, jǐn zhǎng liù chǐ yú, yǒu rú cǐ mào rú cǐ cái ér jiàn róng dāng dài yǐ qī quán, nán yǐ! hé bù shǐ wǒ shǎo tǐ ruò yé? jìng rú qí yán.
初,慎矜至溫湯,正食,忽見一鬼物長丈餘,硃衣冠幘,立於門扇後,慎矜叱 之,良久不滅,以熱羹投之乃滅。無何,下獄死。兄弟甚友愛,事寡姊如母,皆偉 儀形,風韻高朗,愛客喜飲,籍甚於時。慎名嘗覽鏡,見其須面神彩,有過於人, 覆鏡嘆惋曰:「吾兄弟三人,盡長六尺餘,有如此貌、如此材而見容當代以期全, 難矣!何不使我少體弱耶?」竟如其言。
wáng hóng, tài yuán qí rén yě. zǔ fāng yì, xià zhōu dū du, wèi shí míng jiāng, shēng chén jìn xún. chén jìn, kāi yuán chū bìng lì zhōng shū shè rén. xún, bīng bù shì láng mì shū jiān. hóng, jí jìn zhī niè zǐ. kāi yuán shí nián, wèi hù xiàn wèi jīng zhào yǐn dào tián pàn guān. èr shí sì nián, zài qiān jiān chá yù shǐ. èr shí jiǔ nián, lèi chú hù bù yuán wài láng, cháng jiān yù shǐ. tiān bǎo èr nián, chōng jīng hé shì hé dí shǐ, qiān hù bù láng zhōng. sān zài, zhǎng ān lìng liǔ shēng yǐ huì bài. chū, hán cháo zōng wèi jīng zhào yǐn, yǐn shēng wèi jīng lìng. cháo zōng yòu yú zhōng nán shān xià wèi gǒu jiā zī mǎi shān jū, yù yǐ bì shì luàn. xuán zōng nù, chì hóng tuī zhī, cháo zōng zì gāo píng tài shǒu biǎn wèi wú xìng bié jià. yòu jiā hóng zhǎng chūn gōng shǐ. sì zài, jiā gōu hù kǒu sè yì shǐ, yòu qiān yù shǐ zhōng chéng, jiān chōng jīng jī cǎi fǎng shǐ. wǔ zài, yòu wèi jīng jī guān nèi dào chù zhì shǐ, yòu jiān chōng guān nèi cǎi fǎng shǐ.
王鉷,太原祁人也。祖方翼,夏州都督,為時名將,生臣、瑨、珣。臣、 瑨,開元初並歷中書舍人。珣,兵部侍郎、秘書監。鉷,即瑨之孽子。開元十年, 為鄠縣尉、京兆尹稻田判官。二十四年,再遷監察御史。二十九年,累除戶部員外 郎,常兼御史。天寶二年,充京和市和糴使,遷戶部郎中。三載,長安令柳升以賄 敗。初,韓朝宗為京兆尹,引升為京令。朝宗又於終南山下為苟家觜買山居,欲以 避世亂。玄宗怒,敕鉷推之,朝宗自高平太守貶為吳興別駕。又加鉷長春宮使。四 載,加勾戶口色役使,又遷御史中丞,兼充京畿採訪使。五載,又為京畿、關內道 黜陟使,又兼充關內採訪使。
shí yòu xiāng lǐ lín fǔ hù quán yòng shì. zhì móu bù lì yú dōng chǔ, yǐ chú bù fù jǐ zhě, ér hóng yǒu lì gàn, yǐ zhī zhuǎn shēn, yǐ wèi jǐ yòng. jì wèi hù kǒu sè yì shǐ, shí yǒu chì gěi bǎi xìng yī nián fù. hóng jí zòu zhēng qí jiǎo qián, guǎng zhāng qí shù, yòu shì qīng huò, nǎi shén yú bù fàng. shū nà wù zhě yǒu jìn zì, zhé gū jiē xià běn jùn zhēng nà. yòu chì běn jùn gāo hù wèi zū yōng jiǎo shì, jiē pò qí jiā chǎn, mí nián bù liǎo. zì xíng gē bō, yǐ mèi yú shí, rén yòng jiē yuàn. gǔ zhì, tiān zǐ liù gōng, jiē yǒu pǐn zhì gāo xià, qí fèng wù yīn yǒu děng chà. táng fǎ yán yú zhōu suí, fēi pín gōng guān, wèi yǒu zūn bēi, yì suí qí pǐn ér gěi shòu, yǐ gōng yī fú qiān fěn zhī fèi, yǐ fèng yú chén jí. xuán zōng zài wèi duō zài, fēi yù chéng ēn duō shǎng cì, bù yù pín yú zuǒ yòu cáng qǔ zhī. hóng tàn zhǐ yì, suì jìn qián bǎo bǎi yì wàn, biàn zhù yú nèi kù, yǐ zì zhǔ ēn xī jī. hóng yún: cǐ shì cháng nián é wài wù, fēi zhēng shuì wù. xuán zōng yǐ wèi hóng yǒu fù guó zhī shù, lì yú wáng yòng, yì hòu dài zhī. dīng dí mǔ yōu, qǐ fù jiù zhí, shǐ rú gù.
時右相李林甫怙權用事。志謀不利於東儲,以除不附己者,而鉷有吏干,倚之 轉深,以為己用。既為戶口色役使,時有敕給百姓一年復。鉷即奏征其腳錢,廣張 其數,又市輕貨,乃甚於不放。輸納物者有浸漬,折估皆下本郡征納。又敕本郡高 戶為租庸腳士,皆破其家產,彌年不了。恣行割剝,以媚於時,人用嗟怨。古制, 天子六宮,皆有品秩高下,其俸物因有等差。唐法沿於周、隋,妃嬪宮官,位有尊 卑,亦隨其品而給授,以供衣服鉛粉之費,以奉於宸極。玄宗在位多載,妃御承恩 多賞賜,不欲頻於左右藏取之。鉷探旨意,歲進錢寶百億萬,便貯於內庫,以恣主 恩錫齎。鉷云:「此是常年額外物,非徵稅物。」玄宗以為鉷有富國之術,利於王 用,益厚待之。丁嫡母憂,起復舊職,使如故。
qī zài, yòu jiā jiǎn chá nèi zuò shì, qiān hù bù shì láng, réng jiān yù shǐ zhōng chéng, cì zǐ jīn yú dài. bā zài, jiān chōng xián jiù shǐ jí yuàn nèi yíng tián wǔ fāng gōng yuàn děng shǐ lǒng yòu qún mù dōu zhī dù yíng tián shǐ, yú bìng rú gù. tài bái shān rén lǐ hún yán yú jīn xīng dòng jiàn lǎo rén, yún yǒu yù bǎn shí jì fú, shèng shàng zhǎng shēng jiǔ shì. xuán zōng lìng hóng rù shān dòng qiú ér dé zhī. yīn shàng zūn hào, jiā hóng yín qīng guāng lù dài fū dōu zhī zǒng jiān jí zāi jiē děng shǐ. jiǔ zài wǔ yuè, jiān jīng zhào yǐn, shǐ bìng rú gù.
七載,又加檢察內作事,遷戶部侍郎,仍兼御史中丞,賜紫金魚袋。八載,兼 充閒廄使及苑內營田五坊宮苑等使、隴右群牧都支度營田使,餘並如故。太白山人 李渾言於金星洞見老人,雲有玉版石記符,聖上長生久視。玄宗令鉷入山洞求而得 之。因上尊號,加鉷銀青光祿大夫、都知總監及栽接等使。九載五月,兼京兆尹, 使並如故。
hóng wēi quán zhuǎn shèng, jiān èr shí yú shǐ, jìn zhái wèi shǐ yuàn, wén àn duī jī, xū lì qiú yā yī zì, jí lèi rì bù suì. zhōng shǐ cì yí, bù jué yú mén, suī jìn gōng lín fǔ yì wèi bì zhī. lín fǔ zi xiù wèi jiāng zuò jiān, gòng fèng jìn zhōng hóng zi zhǔn wèi wèi shǎo qīng, yì dòu jī gòng fèng, měi xuè xiù, xiù cháng xià zhī. wàn nián wèi wéi huáng shang zhǎng ān wèi jiǎ jì lín cháng yú shì zhù qián shù bǎi shéng, míng chàng zhēn zhuàn, cháng yǒu bèi nǐ, yǐ hòu zhǔn suǒ shì. yòu yú zhái cè zì yǒu zhuī huān zhī suǒ. hóng yǔ dì hù bù láng zhōng hàn, zhào shù shì rèn hǎi chuān yóu qí mén, wèn qí xiāng mìng, yán yǒu wáng fǒu. hǎi chuān zhèn jù, qián nì bù chū. hóng jù xiè qí shì, lìng zhú zhī, zhì féng yì jùn, dé, wū yǐ tā shì zhàng shā zhī. dìng ān gōng zhǔ nán wéi huì rèn wáng fǔ sī mǎ, wén zhī, huà yú sī tíng, nǎi bèi shì ér shuō yú yōng bǎo zhě. huò yǒu hàn yú huì, gào yú hóng, hóng qiǎn jiǎ jì lín shōu yú zhǎng ān yù, rù yè yì zhī, míng chén zài shī hái qí jiā. huì huáng táng wài shēng, tóng chǎn xiōng wáng yáo shàng yǒng mù gōng zhǔ, ér tì xī bù gǎn yán.
鉷威權轉盛,兼二十餘使,近宅為使院,文案堆積,胥吏求押一字,即累日不 遂。中使賜遺,不絕於門,雖晉公林甫亦畏避之。林甫子岫為將作監,供奉禁中; 鉷子准衛尉少卿,亦鬥雞供奉,每謔岫,岫常下之。萬年尉韋黃裳、長安尉賈季鄰 常於事貯錢數百繩,名倡珍饌,常有備擬,以候准所適。又於宅側自有追歡之所。 鉷與弟戶部郎中銲,召術士任海川游其門,問其相命,言有王否。海川震懼,潛匿 不出。鉷懼泄其事,令逐之,至馮翊郡,得,誣以他事杖殺之。定安公主男韋會任 王府司馬,聞之,話於私庭,乃被侍兒說於傭保者。或有憾於會,告於鉷,鉷遣賈 季鄰收於長安獄,入夜縊之,明辰載屍還其家。會皇堂外甥,同產兄王繇尚永穆公 主,而惕息不敢言。
shí zài, fēng tài yuán xiàn gōng, yòu jiān diàn zhōng jiān. shí yī zài sì yuè, hàn yǔ gù hóng lú shǎo qīng xíng shú zi sī zǎi qíng mì lěi nián, zài qián gòu nì móu, yǐn yòu lóng wǔ jūn wàn qí kè qǔ shí yī yuè shā lóng wǔ jiāng jūn, yīn shāo zhū chéng mén jí shì, fēn shù bǎi rén shā yáng guó zhōng jí yòu xiāng lǐ lín fǔ zuǒ xiāng chén xī liè děng. xiān qī èr rì shì fā, xuán zōng lín cháo, zhào hóng, shàng yú yù àn qián guò zhuàng yǔ hóng. hóng hǎo yì qí, zài shàn qí, hóng yīn hàn yǔ zhī jiāo gù, zhì shì yì hàn zài zài chù jīn chéng fāng, mì zhào zhī, rì yàn, shǐ lìng bǔ zéi guān bǔ zhī. wàn nián wèi xuē róng guāng zhǎng ān wèi jiǎ jì lín děng bǔ zhī, féng hàn yú huà dù sì mén. jì lín wèi hóng suǒ yǐn yòng, wèi chì wèi, hàn wèi zhī yuē: wǒ yǔ xíng zài gù jiù, zài jīn fǎn, kǒng shì jí wàng xiāng yǐn, qǐng zú xià wù shòu qí yán. róng xiān děng zhì zài mén, zài děng shí yú rén chí gōng rèn tū chū, róng xiān děng suì yǔ gé zhàn. jì lín yǐ hàn yǔ bái hóng, hóng gē wèi zhī yuē: wǒ dì hé dé yǔ zhī yǒu móu hū! hóng yǔ guó zhōng gòng tǎo zhú zài, zài xià rén yuē: wù sǔn tài fū rén. guó zhōng wèi jiàn nán jié dù shǐ, yǒu suí shēn guān yǐ bái guó zhōng yuē: zéi yǒu hào, bù kě zhàn. xū yú, biāo qí dà jiāng jūn nèi shì gāo lì shì lǐng fēi lóng xiǎo ér jiǎ qí sì bǎi rén tǎo zhī, zài wèi luàn bīng suǒ zhǎn, qín qí dǎng shàn shè rén wéi yáo děng yǐ xiàn. guó zhōng yǐ bái xuán zōng, xuán zōng yǐ hóng wěi rèn shēn, bì bù yǔ zhī zhī qíng, hóng yǔ hàn bié shēng, jí qí fù guì, gù yù xiàn hóng ěr, suì tè yuán hàn bù wèn, rán yì yù hóng qǐng zuì zhī. shàng mì lìng guó zhōng fěng zhī, guó zhōng bù gǎn xiè shàng yì, fěng hóng yuē: qiě zhǔ shàng juàn dài fū shēn, jīn rì dài fū xū gē cí cún mén hù, dàn kàng shū qǐng zuì láng zhōng. láng zhōng yì wèi bì zhì jí xíng, dài fū bì cún, hé rú bìng mìng! hóng fǔ shǒu jiǔ yuē: xiǎo dì xiān rén yú ài, píng xī pín yǒu chù fēn, yì bù yù shě zhī ér móu cún. nǎi jìn zhuàng. shí èr rì, hóng rù cháo, zuǒ xiāng chén xī liè yán yǔ qīn zhī, hóng hèn zhī, fèn sù yán qì pō gāo. hóng cháo huí, yú zhōng shū shì láng xiū biǎo, lìng rén jìn zhuàng, mén sī yǐ bù nà yǐ. xū yú, chì xī liè tuī zhī. hóng yǐ biǎo shì zǎi xiàng, lín fǔ yuē: dài fū hòu zhī yǐ. suì bù xǔ. é hàn zhì, guó zhōng wèn: dài fū zhī fǒu? hàn wèi jí yīng. shì yù shǐ péi miǎn kǒng hàn yǐn zhī, miǎn chì lì zhī yuē: zú xià wèi chén bù zhōng, wèi dì bù yì. shèng shàng yǐ dài fū zhī gù, yǐ zú xià wèi hù bù láng zhōng, yòu jiā wǔ pǐn, ēn yì hòu yǐ. dài fū qǐ zhī zài shì hū? guó zhōng è rán, wèi hàn yuē: shí zhī, jí bù kě yǐn bù zhī, yì bù kě wàng yǐn. hàn fāng yuē: qī xiōng bù zhī. jì lín zhèng qí zuì. jí rì mù, zòu zhī. hàn jué zhàng sǐ yú cháo táng, cì hóng zì jǐn yú sān wèi chú. míng rì, yí yú zī shèng sì láng xià, péi miǎn yán yú guó zhōng, lìng guī zhái quán liǎn zhī, yòu qǐng lìng qī nǚ sòng mù suǒ, guó zhōng yì ér xǔ zhī, lìng hóng pàn guān qí qí yíng hù zhī. nán zhǔn chú míng, zhǎng liú lǐng nán chéng huà jùn, bèi zhǎng liú zhū yá jùn, zhì gù yì shā zhī qī xuē shì jí zài shì nǚ bìng liú. chū, hóng yǔ yù shǐ zhōng chéng hù bù shì láng yáng shèn jīn qīn, qiě qíng hòu, pō wèi jí yǐn, jí guì shèng zhēng quán, hóng fù yú lǐ lín fǔ, wèi suǒ yòu, xiàn shèn jīn jiā. jīng wǔ nián ér hóng zhì chì zú, qǐ tiān dào yú!
十載,封太原縣公,又兼殿中監。十一載四月,銲與故鴻臚少卿邢璹子糹宰情 密累年,縡潛構逆謀,引右龍武軍萬騎刻取十一月殺龍武將軍,因燒諸城門及市, 分數百人殺楊國忠及右相李林甫、左相陳希烈等。先期二日事發,玄宗臨朝,召鉷, 上於玉案前過狀與鉷。鉷好弈棋,縡善棋,鉷因銲與之交故,至是意銲在縡處金城 坊,密召之,日晏,始令捕賊官捕之。萬年尉薛榮光、長安尉賈季鄰等捕之,逢銲 於化度寺門。季鄰為鉷所引用,為赤尉,銲謂之曰:「我與邢縡故舊,縡今反,恐 事急妄相引,請足下勿受其言。」榮先等至縡門,縡等十餘人持弓刃突出,榮先等 遂與格戰。季鄰以銲語白鉷,鉷肐謂之曰:「我弟何得與之有謀乎!」鉷與國忠共 討逐縡,縡下人曰:「勿損太夫人。」國忠為劍南節度使,有隨身官以白國忠曰: 「賊有號,不可戰。」須臾,驃騎大將軍、內侍高力士領飛龍小兒甲騎四百人討之, 縡為亂兵所斬,擒其黨善射人韋瑤等以獻。國忠以白玄宗,玄宗以鉷委任深,必不 與之知情,鉷與銲別生,嫉其富貴,故欲陷鉷耳,遂特原銲不問,然意欲鉷請罪之。 上密令國忠諷之,國忠不敢泄上意,諷鉷曰:「且主上眷大夫深,今日大夫須割慈 存門戶,但抗疏請罪郎中。郎中亦未必至極刑,大夫必存,何如並命!」鉷俯首久 曰:「小弟先人餘愛,平昔頻有處分,義不欲舍之而謀存。」乃進狀。十二日,鉷 入朝,左相陳希烈言語侵之,鉷恨之,憤訴言氣頗高。鉷朝回,於中書侍郎修表, 令人進狀,門司已不納矣。須臾,敕希烈推之。鉷以表示宰相,林甫曰:「大夫後 之矣。」遂不許。俄銲至,國忠問:「大夫知否?」銲未及應。侍御史裴冕恐銲引 之,冕叱詈之曰:「足下為臣不忠,為弟不義。聖上以大夫之故,以足下為戶部郎 中,又加五品,恩亦厚矣。大夫豈知縡事乎?」國忠愕然,謂銲曰:「實知,即不 可隱;不知,亦不可妄引。」銲方曰:「七兄不知。」季鄰證其罪。及日暮,奏之。 銲決杖死於朝堂,賜鉷自盡於三衛廚。明日,移於資聖寺廊下,裴冕言於國忠,令 歸宅權斂之,又請令妻、女送墓所,國忠義而許之,令鉷判官齊奇營護之。男准除 名,長流嶺南承化郡,備長流珠崖郡,至故驛殺之;妻薛氏及在室女並流。初,鉷 與御史中丞、戶部侍郎楊慎矜親,且情厚,頗為汲引,及貴盛爭權,鉷附於李林甫, 為所誘,陷慎矜家。經五年而鉷至赤族,豈天道歟!
shǐ chén yuē: fū jiān nìng zhī bèi, wéi shì yuè rén jù liǎn zhī chén, wú fēi hài wù. jiǎ huò zhāo yuàn, bài guó sàng shēn, hǎn bù yóu sī dào yě. jūn rén zhě, zhōng zhì yǐ jiàng, yì xīn yuán lì dòng, yán wèi gān wén, zhì suī mù yú shèng míng, qíng bù shèng yú shì yù, tú yǒu xián zuǒ, wú rú zhī hé, suǒ yǐ lǐ jīng jiè qí wù chù. yǔ wén róng wéi jiān yáng shèn jīn wáng hóng, jiē kāi yuán zhī xìng rén yě, huò yǐ kuò hù qǔ mèi, huò yǐ cáo yùn chéng ēn, huò yǐ jù huò dé quán, huò yǐ bō xià huò chǒng, fù shì zì yòng, rén mò gǎn wéi. zhāng shuō lǐ lín fǔ shǒu wò dà quán, chéng zhǔ ēn gù, shàng zāo líng bìn, yǐ shēn xià zhī, tā rén jí kě zhī yě. rán tiān dào è yíng, qì mǎn zé fù, zhōng suī bù lìng, qí bì yǐ duō, liáng kě tòng yě. sòng jǐng péi yào qīng xǔ jǐng xiān huò jū zhòng rèn, yīn róng jiàn zhī, cǐ yì yǒu fèng zhī yī máo yě. xuán zōng yǐ shèng zhé zhī zī, chù gāo míng zhī wèi, wèi miǎn cǐ lèi, huò chéng zhī xiū, hòu zhī dì wáng, dé bù shēn jiàn!
史臣曰:夫奸佞之輩,惟事悅人;聚斂之臣,無非害物。賈禍招怨,敗國喪身, 罕不由斯道也。君人者,中智已降,亦心緣利動,言為甘聞,志雖慕於聖明,情不 勝於嗜欲,徒有賢佐,無如之何,所以禮經戒其勿畜。宇文融、韋堅、楊慎矜、王 鉷,皆開元之幸人也,或以括戶取媚,或以漕運承恩,或以聚貨得權,或以剝下獲 寵,負勢自用,人莫敢違。張說、李林甫手握大權,承主恩顧,尚遭凌擯,以身下 之,他人即可知也。然天道惡盈,器滿則覆,終雖不令,其弊已多,良可痛也。宋 璟、裴耀卿、許景先獲居重任,因融薦之,此亦有鳳之一毛也。玄宗以聖哲之姿, 處高明之位,未免此累,或承之羞,後之帝王,得不深鑒!
zàn yuē: cái néng yù rén, jù zé mín sàn. rú hé dì wáng, zhì qiú yú xiàn. róng jiān jīn hóng, yīn lì chéng biàn. yǐ jiǎo chǒng róng, yí zhāo hòu huàn.
贊曰:財能域人,聚則民散。如何帝王,志求餘羨。融、堅、矜、鉷,因利乘 便。以徼寵榮,宜招後患。