péi dù
○裴度
péi dù, zì zhōng lì, hé dōng wén xǐ rén. zǔ yǒu lín, pú zhōu pú yáng lìng. fù xù, hé nán fǔ miǎn chí chéng. dù, zhēn yuán wǔ nián jìn shì zhuó dì, dēng hóng cí kē. yīng zhì jǔ xián liáng fāng zhèng néng zhí yán jí jiàn kē, duì cè gāo děng, shòu hé yīn xiàn wèi. qiān jiān chá yù shǐ, mì shū lùn quán xìng, yǔ qiè wǔ zhǐ, chū wèi hé nán fǔ gōng cáo. qiān qǐ jū shè rén. yuán hé liù nián, yǐ sī fēng yuán wài láng zhī zhì gào, xún zhuǎn běn sī láng zhōng.
裴度,字中立,河東聞喜人。祖有鄰,濮州濮陽令。父漵, 河南府澠池丞。度, 貞元五年進士擢第,登宏辭科。應制舉賢良方正、能直言極諫科,對策高等,授河 陰縣尉。遷監察御史,密疏論權幸,語切忤旨,出為河南府功曹。遷起居舍人。元 和六年,以司封員外郎知制誥,尋轉本司郎中。
qī nián, wèi bó jié dù shǐ tián jì ān zú. qí zi huái jiàn yòu nián bù rèn jūn zhèng, yá jūn lì xiǎo jiāng tián xìng wèi liú hòu. xìng bù xīn fù yú cháo tíng, qǐng shǒu guó fǎ, chú lì shū cháng fù, xiàn zōng qiǎn dù shǐ wèi zhōu xuān yù. xìng chéng jiàn chǐ zhī hòu, chē fú yuán wū, yǒu yú zhì dù, shì shì zhāi gé, yóu jiā hóng chǎng. xìng è zhī, bù yú qí jiān shì shì, nǎi chú jiù cǎi fǎng shǐ jū zhī, qǐng dù wèi bì jì, shù xìng qiān jiàng fèng fǎ, wèi rén shēn dé zhī. xìng yòu qǐng dù biàn zhì shǔ jùn, xuān shù zhào zhǐ, wèi rén jiāo yíng gǎn yuè. shǐ hái, bài zhōng shū shè rén.
七年,魏博節度使田季安卒。其子懷諫幼年不任軍政,牙軍立小將田興為留後。 興布心腹於朝廷,請守國法,除吏輸常賦,憲宗遣度使魏州宣諭。興承僭侈之後, 車服垣屋,有逾制度,視事齋閣,尤加宏敞。興惡之,不於其間視事,乃除舊採訪 使居之,請度為壁記,述興謙降奉法,魏人深德之。興又請度遍至屬郡,宣述詔 旨,魏人郊迎感悅。使還,拜中書舍人。
jiǔ nián shí yuè, gǎi yù shǐ zhōng chéng. xuān huī yuàn wǔ fāng xiǎo shǐ, měi suì qiū àn yīng quǎn yú jī diān, suǒ zhì guān lì bì hòu yāo gōng xiǎng, xiǎo bù rú yì, jí zì qí xū suǒ, bǎi xìng wèi zhī rú kòu dào. xiān shì, zhēn yuán mò, cǐ bèi bào héng yóu shén, nǎi zhì zhāng wǎng luó yú mín jiā mén jí jǐng, bù lìng chū rù jí shuǐ, yuē: jīng wǒ gòng fèng niǎo què. yòu qún jù yú mài jiǔ shí jiā, sì qíng yǐn dàn. jiāng qù, liú shé yī qiè, jiè zhī yuē: wú yǐ cǐ shé zhì gòng fèng niǎo què, kě shàn sì zhī, wú shǐ jī kě. zhǔ rén lù ér xiè zhī, fāng kěn xié shé qiè ér qù. zhì yuán hé chū, suī shù zhì qí bì, gù tài wèi jué. xiǎo shǐ cháng zhì xià guī xiàn, xiàn lìng péi huán xìng yán kè, jí qí xiōng bào, gōng guǎn zhī wài, yī wú qū fèng. xiǎo shǐ nù, gòu huán chū màn yán. jí shàng wén, xiàn zōng nù, cù lìng shè huán xià yù, yù yǐ dà bù jìng lùn. zǎi xiàng wǔ yuán héng děng yǐ lǐ kāi wù, dì nù bù jiě. dù rù yán yīng zòu shì, yīn jí yán lùn liè, yán huán wú zuì. shàng yù nù yuē: rú qīng zhī yán, huán wú zuì jí jué wǔ fāng xiǎo shǐ rú xiǎo shǐ wú zuì, jí jué péi huán. dù duì yuē: àn zuì chéng rú shèng zhǐ, dàn yǐ péi huán wèi lìng zhǎng, yōu xī bì xià bǎi xìng rú cǐ, qǐ kě jiā zuì? shàng nù sè jù jì. yì rì, lìng shì huán. xún yǐ dù jiān xíng bù shì láng, fèng shǐ cài zhōu xíng yíng, xuān yù zhū jūn. jì hái, dì wèn zhū jiāng zhī cái, dù yuē: chén guān lǐ guāng yán jiàn yì néng yǒng, zhōng yǒu suǒ chéng. bù shù rì, guāng yán zòu dà pò zéi jūn yú shí qū, dì yóu tàn dù zhī zhī rén.
九年十月,改御史中丞。宣徽院五坊小使,每歲秋按鷹犬於畿甸,所至官吏必 厚邀供餉,小不如意,即恣其須索,百姓畏之如寇盜。先是,貞元末,此輩暴橫尤 甚,乃至張網羅於民家門及井,不令出入汲水,曰:「驚我供奉鳥雀。」又群聚於 賣酒食家,肆情飲啖。將去,留蛇一篋,誡之曰:「吾以此蛇致供奉鳥雀,可善飼 之,無使饑渴。」主人賂而謝之,方肯攜蛇篋而去。至元和初,雖數治其弊,故態 未絕。小使嘗至下邽縣,縣令裴寰性嚴刻,嫉其凶暴,公館之外,一無曲奉。小使 怒,構寰出慢言。及上聞,憲宗怒,促令攝寰下獄,欲以大不敬論。宰相武元衡等 以理開悟,帝怒不解。度入延英奏事,因極言論列,言寰無罪。上愈怒曰:「如卿 之言,寰無罪即決五坊小使;如小使無罪,即決裴寰。」度對曰:「按罪誠如聖旨, 但以裴寰為令長,憂惜陛下百姓如此,豈可加罪?」上怒色遽霽。翌日,令釋寰。 尋以度兼刑部侍郎,奉使蔡州行營,宣諭諸軍。既還,帝問諸將之才,度曰:「臣 觀李光顏見義能勇,終有所成。」不數日,光顏奏大破賊軍於時曲,帝尤嘆度之知 人。
shí nián liù yuè, wáng chéng zōng lǐ shī dào jù qiǎn cì kè cì zǎi xiàng wǔ yuán héng, yì lìng cì dù. shì rì, dù chū tōng huà lǐ, dào sān yǐ jiàn jī dù, chū duàn xuē dài, cì zhōng bèi, cái jué dān yī, hòu wēi shāng qí shǒu, dù duò mǎ. huì dù dài zhān mào, gù chuàng bù zhì shēn. zéi yòu huī rèn zhuī dù, dù cóng rén wáng yì nǎi chí zéi lián hū shén jí, zéi fǎn rèn duàn yì shǒu, nǎi dé qù. dù yǐ duò gōu zhōng, zéi wèi dù yǐ sǐ, nǎi shě qù. jū sān rì, zhào yǐ dù wèi mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì.
十年六月,王承宗、李師道俱遣刺客刺宰相武元衡,亦令刺度。是日,度出通 化里,盜三以劍擊度,初斷靴帶,次中背,才絕單衣,後微傷其首,度墮馬。會度 帶氈帽,故創不至深。賊又揮刃追度,度從人王義乃持賊連呼甚急,賊反刃斷義手, 乃得去。度已墮溝中,賊謂度已死,乃捨去。居三日,詔以度為門下侍郎、同中書 門下平章事。
dù jìn zhèng ér yán biàn, yóu zhǎng yú zhèng tǐ, fán suǒ chén yù, gǎn dòng wù qíng. zì wèi bó shǐ hái, xuān dá chēng zhǐ, dì shēn jiā shǔ. yòu zì cài zhōu láo jūn hái, yì tīng qí yán. shàng yǐ yuán héng bǐng zhèng, dà yòng wèi guǒ, zì dào fā dū yì, biàn yǐ dà jì shǔ zhī.
度勁正而言辯,尤長於政體,凡所陳諭,感動物情。自魏博使還,宣達稱旨, 帝深嘉屬。又自蔡州勞軍還,益聽其言。尚以元衡秉政,大用未果,自盜發都邑, 便以大計屬之。
chū, yuán héng yù hài, xiàn jì zhě huò qǐng bà dù guān yǐ ān èr zhèn zhī xīn, xiàn zōng dà nù yuē: ruò bà dù guān, shì jiān jì de xíng, cháo gāng hé yǐ zhèn jǔ? wú yòng dù yī rén, zú yǐ pò cǐ èr zéi yǐ. dù yì yǐ píng zéi wèi jǐ rèn. dù yǐ suǒ shāng qǐng gào èr shí yú rì, zhào yǐ wèi bīng sù dù sī dì, zhōng shǐ wèn xùn bù jué. wèi bài qián yī rì, xuān zhǐ wèi dù yuē: bù yòng xuān zhèng cān jiǎ, jí yán yīng duì lái. jí dù rù duì, fǔ yù zhōu zhì. shí qún dào gàn jì, biàn qǐ dū chéng, cháo yě kǒng hài. jí dù mìng xiāng zhì xià, rén qíng shǐ ān, yǐ wèi bì néng tiǎn kòu. zì shì zhū zéi zhī jì, rì wén xiàn tì, yòng jūn yù jí.
初,元衡遇害,獻計者或請罷度官以安二鎮之心,憲宗大怒曰:「若罷度官, 是奸計得行,朝綱何以振舉?吾用度一人,足以破此二賊矣。」度亦以平賊為己任。 度以所傷請告二十餘日,詔以衛兵宿度私第,中使問訊不絕。未拜前一日,宣旨謂 度曰:「不用宣政參假,即延英對來。」及度入對,撫諭周至。時群盜干紀,變起 都城,朝野恐駭。及度命相制下,人情始安,以為必能殄寇。自是誅賊之計,日聞 獻替,用軍愈急。
shí yī nián, zhuāng xiàn huáng hòu bēng, dù wèi lǐ yí shǐ. shàng bù tīng zhèng, yù zhǔn gù shì zhì zhǒng zǎi, yǐ zǒng bǎi sī. dù xiàn yì yuē: zhǒng zǎi shì yīn zhōu liù guān zhī shǒu, jì zhǎng bāng lǐ, shí tǒng bǎi sī. gù wáng zhě liàng àn, bǎi guān yǒu quán tīng zhī zhì. hòu dài shè guān, jì wú cǐ hào, bù kě xū shè. qiě guó cháo gù shì, huò zhì huò fǒu, gǔ jīn yì zhì, bù bì yīn xún. chì zhǐ yuē: zhū sī gōng shì, yí quán qǔ zhōng shū mén xià chù fēn. shí zhě shì zhī.
十一年,莊憲皇后崩,度為禮儀使。上不聽政,欲准故事置冢宰,以總百司。 度獻議曰:「冢宰是殷、周六官之首,既掌邦理,實統百司。故王者諒闇,百官有 權聽之制。後代設官,既無此號,不可虛設。且國朝故事,或置或否,古今異制, 不必因循。」敕旨曰:「諸司公事,宜權取中書門下處分。」識者是之。
liù yuè, cài zhōu xíng yíng táng dèng jié dù shǐ gāo xiá yù bīng bài yú tiě chéng, zhōng wài xiōng hài. xiān shì, zhào qún chén gè xiàn zhū wú yuán jì kě fǒu zhī zhuàng. cháo chén duō yán bà bīng shè zuì wèi biàn, hàn lín xué shì qián huī xiāo fǔ yǔ yóu qiè, wéi dù yán zéi bù kě shè. jí xiá yù bài, zǎi xiàng yǐ shàng bì yàn bīng, yù yǐ bà bīng wèi duì. yán yīng fāng zòu, xiàn zōng yuē: fū yī shèng yī fù, bīng jiā cháng shì. ruò dì wáng zhī bīng bù hé bài, zé zì gǔ hé nán yú yòng bīng, lèi shèng bù yīng liú cǐ xiōng zéi. jīn dàn lùn cǐ bīng hé yòng yǔ fǒu, jí cháo tíng zhì zhì dāng fǒu, qīng děng wéi xū yào hài chù zhì. jiāng shuài yǒu bù kě zhě, qù zhī wù yí bīng lì yǒu bù zú zhě, sù yǔ yīng jiē. hé kě yǐ yī jiāng bù lì, biàn jǔ chéng jì? yú shì zǎi chén bù dé cuò yán, cháo tíng wú gǎn yán bà bīng zhě, gù dù jì de xíng.
六月,蔡州行營唐鄧節度使高霞寓兵敗於鐵城,中外恟駭。先是,詔群臣各獻 誅吳元濟可否之狀。朝臣多言罷兵赦罪為便,翰林學士錢徽、蕭俛語尤切,唯度言 賊不可赦。及霞寓敗,宰相以上必厭兵,欲以罷兵為對。延英方奏,憲宗曰:「夫 一勝一負,兵家常勢。若帝王之兵不合敗,則自古何難於用兵,累聖不應留此凶賊。 今但論此兵合用與否,及朝廷制置當否,卿等唯須要害處置。將帥有不可者,去之 勿疑;兵力有不足者,速與應接。何可以一將不利,便沮成計?」於是宰臣不得措 言,朝廷無敢言罷兵者,故度計得行。
wáng jì jiā èr nú gào jì huàn fù yí biǎo, yǐn méi jìn fèng wù. liú qí nú yú zhàng nèi, qiǎn zhōng shǐ wǎng dōng dōu jiǎn zé jì zhī jiā cái. dù zòu yuē: wáng è shēn mò zhī hòu, qí jiā jìn fèng yǐ duō. jīn yīn qí nú gào jiǎn zé qí jiā shì, chén kǒng tiān xià jiāng shuài wén zhī, bì yǒu yǐ jiā wèi jì zhě. xiàn zōng jí rì qiǎn zhōng shǐ hái, èr nú fù jīng zhào fǔ jué shā.
王稷家二奴告稷換父遺表,隱沒進奉物。留其奴於仗內,遣中使往東都檢責稷 之家財。度奏曰:「王鍔身歿之後,其家進奉已多。今因其奴告檢責其家事,臣恐 天下將帥聞之,必有以家為計者。」憲宗即日遣中使還,二奴付京兆府決殺。
shí èr nián, lǐ yùn lǐ guāng yán lǚ zòu pò zéi, rán guó jiā jù bīng huái yòu sì nián, dù zhī gōng xiǎng, bù shèng qí bì, zhū jiāng wán kòu xiāng shì, wèi yǒu chéng gōng, shàng yì bìng zhī. zǎi xiàng lǐ féng jí wáng yá děng sān rén, yǐ láo shī bì fù, yì yù bà bīng, jiàn shàng hù chén lì hài. dù dú wú yán. dì wèn zhī, duì yuē: chén qǐng shēn zì dū zhàn. míng rì yán yīng zhòng yì, féng jí děng chū, dú liú dù, wèi zhī yuē: qīng bì néng wèi zhèn xíng hū? dù fǔ fú liú tì yuē: chén shì bù yǔ cǐ zéi xié quán. shàng yì wèi zhī gǎi róng. dù fù zòu yuē: chén zuó jiàn wú yuán jì qǐ xiáng biǎo, liào cǐ nì zéi shì shí jiǒng cù. dàn zhū jiāng bù yī, wèi néng pò zhī, gù wèi jiàng ěr. ruò chén zì fù xíng yíng, zé zhū jiāng gè yù lì gōng yǐ gù ēn chǒng, pò zéi bì yǐ! shàng rán zhī. yì rì, zhào yuē:
十二年,李醖、李光顏屢奏破賊,然國家聚兵淮右四年,度支供餉,不勝其弊, 諸將玩寇相視,未有成功,上亦病之。宰相李逢吉、王涯等三人,以勞師弊賦,意 欲罷兵,見上互陳利害。度獨無言。帝問之,對曰:「臣請身自督戰。」明日延英 重議,逢吉等出,獨留度,謂之曰:「卿必能為朕行乎?」度俯伏流涕曰:「臣誓 不與此賊偕全。」上亦為之改容。度復奏曰:「臣昨見吳元濟乞降表,料此逆賊勢 實窘蹙。但諸將不一,未能迫之,故未降耳。若臣自赴行營,則諸將各欲立功以固 恩寵,破賊必矣!」上然之。翌日,詔曰:
fǔ bì zhī chén, jūn guó shì lài. xìng huà zhì lǐ, bǐng jūn yǐ jū. qǔ wēi dìng gōng, zé fēn kǔn ér chū. suǒ yǐ tóng jūn chén zhī tǐ, yī zhōng wài zhī rèn yān. shǔ zhě wèn zuì rǔ nán, zhì zhū huái yòu, gài yù shuā qí wū sú, diào bǐ wán rén. suī qiè dì qiú shēng zhě shí fán yǒu tú, ér yīng chéng zhí mí zhě wèi jiǎn qí lèi, hé shòu kùn ér yóu dòu, qǐ niǎo qióng zhī wú guī yú? yóu shì yáo tīng gǔ pí, gèng zhāng qín sè, fán wǒ tái xí, dǒng zī róng zhān. cháo yì dài fū shǒu zhōng shū shì láng tóng píng zhāng shì fēi qí wèi cì zǐ jīn yú dài péi dù, wèi shí jiàng shēng, xié zhèn mèng bo, jīng biàn xuān lì, jiān míng nà zhōng. dāng zhóu ér cái móu lǎo chéng, yùn chóu ér zhì lüè yǒu dìng. sī qí shū wù, bèi zhī sì fāng zhī shì fù yǐ bīng yào, bì děi wàn rén zhī xīn. shì yòng dǎo yú shàng xuán, jiǎn cǐ jí rì, dài chéng xiàng zhī yìn shòu, suǒ yǐ zūn qí míng cì zhū hóu zhī fǔ yuè, suǒ yǐ zhòng qí mìng. ěr yí xuān bù qīng wèn, huī zhuàng huáng yóu, gǎn lì lián yíng, dàng píng duō lěi, zhāo huái gū jí, zì fǔ yí shāng. kuàng huái xī yī jūn, sù xiào zhōng jié, guò hǎi fù nán, shǐ cè shū xūn. jiàn zhōng chū, gōng pò xiāng yáng, qín miè chóng yì. bǐ zhě xié yú xiōng nì, guī mìng wú yóu. měi niàn qián láo, cháng sī ān fǔ. suǒ yǐ nèi chuò fǔ chén, bǐ wèi shī lǜ, shí yù bǎo quán wèi yù, gè shǐ de yí. rǔ wǎng qīn zāi! wú yuè wǒ pī xùn. kě mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì cài zhōu cì shǐ, chōng zhāng yì jūn jié dù shēn guāng cài guān chá děng shǐ, réng chōng huái xī xuān wèi zhāo tǎo chù zhì shǐ.
輔弼之臣,軍國是賴。興化致理,秉鈞以居。取威定功,則分閫而出。所以同 君臣之體,一中外之任焉。屬者問罪汝南,致誅淮右,蓋欲刷其污俗,吊彼頑人。 雖挈地求生者實繁有徒,而嬰城執迷者未翦其類,何獸困而猶斗,豈鳥窮之無歸歟? 由是遙聽鼓鼙,更張琴瑟,煩我台席,董茲戎旃。朝議大夫、守中書侍郎、同平章 事、飛騎尉、賜紫金魚袋裴度,為時降生,協朕夢卜,精辨宣力,堅明納忠。當軸 而才謀老成,運籌而智略有定。司其樞務,備知四方之事;付以兵要,必得萬人之 心。是用禱於上玄,揀此吉日,帶丞相之印綬,所以尊其名;賜諸侯之斧鉞,所以 重其命。爾宜宣布清問,恢壯皇猷,感勵連營,蕩平多壘,招懷孤疾,字撫夷傷。 況淮西一軍,素效忠節,過海赴難,史冊書勛。建中初,攻破襄陽,擒滅崇義。比 者脅於凶逆,歸命無由。每念前勞,常思安撫。所以內輟輔臣,俾為師率,實欲保 全慰諭,各使得宜。汝往欽哉!無越我丕訓。可門下侍郎、同中書門下平章事、蔡 州刺史,充彰義軍節度、申光蔡觀察等使,仍充淮西宣慰招討處置使。
zhào chū, dù yǐ hán hóng wèi huái xī xíng yíng dōu tǒng, bù yù gèng wèi zhāo tǎo, qǐng zhǐ chēng xuān wèi chù zhì shǐ. yòu yǐ cǐ xíng jì jiān zhāo fǔ, qǐng gǎi jiǎn qí lèi wèi gé qí zhì. yòu yǐ hóng yǐ wèi dōu tǒng, qǐng gǎi gèng zhāng qín sè wèi jìn chuò shū héng, qǐng gǎi fán wǒ tái xí wèi shòu yǐ chéng suàn, jiē cóng zhī. réng zòu xíng bù shì láng mǎ zǒng wèi xuān wèi fù shǐ, tài zǐ yòu shù zǐ hán yù wèi zhāng yì xíng jūn sī mǎ, sī xūn yuán wài láng lǐ zhèng fēng dōu guān yuán wài láng féng sù lǐ bù yuán wài láng lǐ zōng mǐn děng wèi liǎng shǐ pàn guān shū jì, jiē cóng zhī.
詔出,度以韓弘為淮西行營都統,不欲更為招討,請只稱宣慰處置使。又以此 行既兼招撫,請改「翦其類」為「革其志」。又以弘已為都統,請改「更張琴瑟」 為「近輟樞衡」,請改「煩我台席」為「授以成算」,皆從之。仍奏刑部侍郎馬總 為宣慰副使,太子右庶子韓愈為彰義行軍司馬,司勛員外郎李正封、都官員外郎馮 宿、禮部員外郎李宗閔等為兩使判官書記,皆從之。
chū, dé zōng cháo zhèng duō pì, cháo guān huò xiāng guò cóng, duō lìng jīn wú cì chá mì zòu, zǎi xiàng bù gǎn yú sī dì jiàn bīn kè. jí dù fǔ zhèng, yǐ qún zéi wèi zhū, yí yán jiē qí shì, gòng wèi chóu huà, nǎi qǐng yú sī jū jiē yán bīn kè, xiàn zōng xǔ zhī. zì shì tiān xià xián jùn, dé yǐ xiào jì yì yú chéng xiàng, jiē shì yú sī dì, yóu dù zhī qǐng yě.
初,德宗朝政多僻,朝官或相過從,多令金吾伺察密奏,宰相不敢於私第見賓 客。及度輔政,以群賊未誅,宜延接奇士,共為籌畫,乃請於私居接延賓客,憲宗 許之。自是天下賢俊,得以效計議於丞相,接士於私第,由度之請也。
zì tǎo huái xī, wáng shī lǚ bài. lùn zhě yǐ shā shāng zī shén, zhuǎn shū bù dǎi, nǐ yì mì shū, fēn yún jiāo jìn. dù yǐ fù xīn zhī jí, bù shí qù zhī, zhōng wèi dà huàn, bù rán, liǎng hé zhī dào, yì jiāng shì cǐ wèi gāo xià. suì jiān qǐng tǎo fá, shàng shēn wěi xìn, gù tīng zhī bù yí.
自討淮西,王師屢敗。論者以殺傷滋甚,轉輸不逮,擬議密疏,紛紜交進。度 以腹心之疾,不時去之,終為大患,不然,兩河之盜,亦將視此為高下。遂堅請討 伐,上深委信,故聽之不疑。
dù jì shòu mìng, zhào duì yú yán yīng, zòu yuē: zhǔ yōu chén rǔ, yì zài bì sǐ. zéi miè, zé cháo tiān yǒu rì zéi zài, zé guī què wú qī. shàng wèi zhī cè rán liú tì.
度既受命,召對於延英,奏曰:「主憂臣辱,義在必死。賊滅,則朝天有日; 賊在,則歸闕無期。」上為之惻然流涕。
shí èr nián bā yuè sān rì, dù fù huái xī, zhào yǐ shén cè jūn sān bǎi qí wèi cóng, shàng yù tōng huà mén wèi miǎn zhī. dù lóu xià xián tì ér cí, cì zhī xī dài. dù míng suī xuān wèi, qí shí xíng yuán shuài shì, réng yǐ yǎn chéng wèi zhì suǒ. shàng yǐ lǐ féng jí yǔ dù bù xié, nǎi bà zhī zhèng shì, chū wèi jiàn nán dōng chuān jié dù.
十二年八月三日,度赴淮西,詔以神策軍三百騎衛從,上御通化門慰勉之。度 樓下銜涕而辭,賜之犀帶。度名雖宣慰,其實行元帥事,仍以郾城為治所。上以李 逢吉與度不協,乃罷知政事,出為劍南東川節度。
jì lí jīng, huái xī xíng yíng dà jiāng lǐ guāng yán wū zhòng yìn wèi jiān jūn liáng shǒu qiān yuē: ruò qí dù zhì ér yǒu gōng, jí fēi wǒ lì. kě jí zhàn, xiān shì lì gōng. shì yuè liù rì, jiāng chū bīng, yǔ zéi zhàn yú jiǎ diàn, wèi zéi suǒ bài. dù èr shí qī rì zhì yǎn chéng, xún fǔ zhū jūn, xuān dá shàng zhǐ, shì jiē jiǎ yǒng. shí zhū dào bīng jiē yǒu zhōng shǐ jiān zhèn, jìn tuì bù yóu zhǔ jiāng, zhàn shèng zé xiān shǐ xiàn jié, ǒu nǜ zé líng cuò bǎi duān. dù zhì xíng yíng, bìng zòu qù zhī, bīng bǐng zhuān zhì zhī yú jiāng, zhòng jiē xǐ yuè. jūn fǎ yán sù, hào lìng huà yī, yǐ shì chū zhàn jiē jié. dù qiǎn shǐ rù cài zhōu, yuán jì yǔ dù shū yuē: bǐ mì yǒu jiàng kuǎn, ér suǒ rì jìn gé hé dà hū, suì lìng sān jūn fáng yuán jì, gù guī shǒu wú lù.
既離京,淮西行營大將李光顏、烏重胤謂監軍梁守謙曰:「若俟度至而有功, 即非我利。可疾戰,先事立功。」是月六日,將出兵,與賊戰於賈店,為賊所敗。 度二十七日至郾城,巡撫諸軍,宣達上旨,士皆賈勇。時諸道兵皆有中使監陣,進 退不由主將,戰勝則先使獻捷,偶衄則凌挫百端。度至行營,並奏去之,兵柄專制 之於將,眾皆喜悅。軍法嚴肅,號令畫一,以是出戰皆捷。度遣使入蔡州,元濟與 度書曰:「比密有降款,而索日進隔河大呼,遂令三軍防元濟,故歸首無路。」
shí yuè shí yī rì, táng dèng jié dù shǐ lǐ yùn, xí pò xuán hù chéng, qín wú yuán jì. dù xiān qiǎn xuān wèi fù shǐ mǎ zǒng rù chéng ān fǔ. míng rì, dù jiàn zhāng yì jūn jié, lǐng huí qū jiàng zú wàn rén jì jìn. lǐ sù jù gāo jiān yǐ jūn lǐ yíng dù, bài zhī lù zuǒ. dù jì shì shì, cài rén dà yuè. jiù lìng: tú wú ǒu yǔ, yè bù rán zhú, rén huò yǐ jiǔ shí xiāng guò cóng zhě, yǐ jūn fǎ lùn. dù nǎi yuē fǎ, wéi dào zéi dòu shā wài, yú jǐn chú zhī, qí wǎng lái zhě, bù fù yǐ zhòu yè wèi xiàn. yú shì cài zhī yí lí, shǐ zhī yǒu shēng rén zhī lè.
十月十一日,唐鄧節度使李醖,襲破懸瓠城,擒吳元濟。度先遣宣慰副使馬總 入城安撫。明日,度建彰義軍節,領洄曲降卒萬人繼進。李愬具櫜鞬以軍禮迎度, 拜之路左。度既視事,蔡人大悅。舊令:途無偶語,夜不燃燭,人或以酒食相過從 者,以軍法論。度乃約法,唯盜賊、斗殺外,余盡除之,其往來者,不復以晝夜為 限。於是蔡之遺黎,始知有生人之樂。
chū, dù yǐ cài zú wèi yá bīng. huò yǐ wèi fǎn cè zhī zǐ, qí xīn wèi ān, bù kě zì qù qí bèi. dù xiào ér dá yuē: wú shòu mìng wèi zhāng yì jūn jié dù shǐ, yuán è jiù qín, cài rén jí wú rén yě. cài zhī fù lǎo, wú bù gǎn qì. shēn guāng zhī mín, jí shí píng dìng.
初,度以蔡卒為牙兵。或以為反側之子,其心未安,不可自去其備。度笑而答 曰:「吾受命為彰義軍節度使,元惡就擒,蔡人即吾人也。」蔡之父老,無不感泣。 申、光之民,即時平定。
shí yī yuè èr shí bā rì, dù zì cài zhōu rù cháo, liú fù shǐ mǎ zǒng wèi zhāng yì jūn liú hòu. chū, dù rù cài zhōu, huò zèn dù méi rù yuán jì fù nǚ zhēn bǎo. wén, shàng pō yí zhī. shàng yù jǐn zhū yuán jì jiù jiāng, fēng èr jiàn yǐ shòu liáng shǒu qiān, shǐ wǎng cài zhōu. dù huí zhì yǎn chéng yù zhī, nǎi fù yǔ shǒu qiān rù cài zhōu, liàng zuì jiā xíng, bù jǐn rú zhào. shǒu qiān gù yǐ zhào zhǐ, dù xiān yǐ shū chén, nǎi jìng fù què xià. èr yuè, zhào jiā dù jīn zǐ guāng lù dài fū hóng wén guǎn dà xué shì, cì xūn shàng zhù guó, fēng jìn guó gōng, shí yì sān qiān hù, fù zhī zhèng shì.
十一月二十八日,度自蔡州入朝,留副使馬總為彰義軍留後。初,度入蔡州, 或譖度沒入元濟婦女珍寶。聞,上頗疑之。上欲盡誅元濟舊將,封二劍以授梁守謙, 使往蔡州。度回至郾城遇之,乃復與守謙入蔡州,量罪加刑,不盡如詔。守謙固以 詔止,度先以疏陳,乃徑赴闕下。二月,詔加度金紫光祿大夫、弘文館大學士,賜 勛上柱國,封晉國公,食邑三千戶,復知政事。
xiàn zōng yǐ huái xī zéi píng, yīn gōng chén lǐ guāng yán děng lái cháo, yù kāi nèi yàn, zhào liù jūn shǐ xiū lín dé diàn zhī dōng láng. jūn shǐ zhāng fèng guó yǐ gōng fèi bù zú, chū sī cái yǐ zhù yòng, sù yú zhí zhèng. dù cóng róng qǐ yuē: bì xià yíng zào, yǒu jiāng zuò jiān děng sī jú, qǐ kě shǐ gōng chén pò chǎn yíng shàn? shàng nù fèng guó xiè lòu, nǎi lìng zhì shì. qí jùn lóng shǒu qú, qǐ níng huī diàn, diāo shì qǐ huàn, xǐ fó sì huā mù yǐ zhí yú tíng. yǒu chéng yì huáng fǔ bó zhě, jiān xiān yòng shì, èr rén lǐng dù zhī yán tiě, shù gòng xiàn yú qián, zhù dì yíng zào. dì yòu yǐ yì bó píng cài shí gōng kuì bù fá, èr rén bìng mìng bài tóng píng zhāng shì. dù yán yīng miàn lùn yuē: chéng yì huáng fǔ bó, qián gǔ lì ěr, fēi dài tiān lǐ wù zhī qì yě. bì xià xùn ěr mù zhī yù, bá zhì xiàng wèi, tiān xià rén téng kǒu diào shé, yǐ wèi bù kě, yú bì xià wú yì. yuàn xú sī qí yí. dì bù xǐng nà. dù sān shàng shū lùn zhī, qǐng bà jǐ xiàng wèi, shàng dōu bù xǐng. shì jiàn bó chuán.
憲宗以淮西賊平,因功臣李光顏等來朝,欲開內宴,詔六軍使修麟德殿之東廊。 軍使張奉國以公費不足,出私財以助用,訴於執政。度從容啟曰:「陛下營造,有 將作監等司局,豈可使功臣破產營繕?」上怒奉國泄漏,乃令致仕。其浚龍首渠, 起凝暉殿,雕飾綺煥,徙佛寺花木以植於庭。有程異、皇甫鎛者,奸纖用事,二人 領度支鹽鐵,數貢羨餘錢,助帝營造。帝又以異、鎛平蔡時供饋不乏,二人並命拜 同平章事。度延英面論曰:「程異、皇甫鎛,錢穀吏耳,非代天理物之器也。陛下 徇耳目之欲,拔置相位,天下人騰口掉舌,以為不可,於陛下無益。願徐思其宜。」 帝不省納。度三上疏論之,請罷己相位,上都不省。事見《鎛傳》。
yòu jiǎ rén zhāng zhì fù wǔ fāng shǐ yáng cháo wèn xī lì qián qián nì, cháo wèn yú zhì jiā dé sī bù jì, yǒu fù qián rén lú zài chū, yún shì gù xī chuān jié dù shǐ lú tǎn dài fū shū jī, cháo wèn jí bǔ tǎn jiā rén jū zhī. tǎn nán bù gǎn shēn lǐ, jí yǐ sī qián cháng zhī. jí zhēng yàn shū jī, nǎi gù zhèng huá jié dù lú qún shǒu shū yě. tǎn nán lǐ qí shì, cháo wèn yuē: qián yǐ jìn guò, bù kě fù dé. yù shǐ zhōng chéng xiāo fǔ jí jiàn guān shàng shū chén qí bào héng zhī zhuàng, dù yǔ cuī qún yīn yán yīng duì, jí yán zhī. xiàn zōng yuē: qiě yù yǔ qīng shāng liáng dōng jūn, cǐ xiǎo shì wǒ zì chù zhì. dù zòu yuē: yòng bīng, xiǎo shì yě wǔ fāng zhuī bǔ píng rén, dà shì yě. bīng shì bù lǐ, zhǐ yōu shān dōng wǔ fāng shǐ bào héng, kǒng luàn niǎn gǔ. shàng bù yuè. dì jiǔ fāng xǐng wù, zhào yáng cháo wèn shù zhī yuē: xiàng zhě wèi ěr shǐ wǒ xiū jiàn zǎi xiàng. jù mìng zhū zhī.
又賈人張陟負五坊使楊朝汶息利錢潛匿,朝汶於陟家得私簿記,有負錢人盧載 初,雲是故西川節度使盧坦大夫書跡,朝汶即捕坦家人拘之。坦男不敢申理,即以 私錢償之。及徵驗書跡,乃故鄭滑節度盧群手書也。坦男理其事,朝汶曰:「錢已 進過,不可復得。」御史中丞蕭俛及諫官上疏陳其暴橫之狀,度與崔群因延英對, 極言之。憲宗曰:「且欲與卿商量東軍,此小事我自處置。」度奏曰:「用兵,小 事也;五坊追捕平人,大事也。兵事不理,只憂山東;五坊使暴橫,恐亂輦轂。」 上不悅。帝久方省悟,召楊朝汶數之曰:「向者為爾使我羞見宰相。」遽命誅之。
chū, huái cài jì píng, zhèn jì wáng chéng zōng shén jù. dù qiǎn biàn shì yóu shuō, kè yú zhào wèi jiān. shǐ shuō chéng zōng, lìng gē dì rù zhì yǐ xiào shùn. gù chéng zōng qiú yuán yú tián hóng zhèng, yóu dù shǐ kè fěng dòng zhī, gù bīng bù xuè rèn, ér chéng zōng shǔ fú.
初,淮、蔡既平,鎮、冀王承宗甚懼。度遣辯士遊說,客於趙、魏間。使說承 宗,令割地入質以效順。故承宗求援于田弘正,由度使客諷動之,故兵不血刃,而 承宗鼠伏。
shí sān nián, lǐ shī dào fān fù wéi mìng, zhào xuān wǔ yì chéng wǔ níng héng hǎi sì jié dù zhī shī yǔ tián hóng zhèng huì jūn tǎo zhī. hóng zhèng zòu qǐng qǔ lí yáng dù hé, huì lǐ guāng yán děng jūn qí jìn. dì zhào zǎi chén yú yán yīng yì kě fǒu, jiē yuē: kǔn wài zhī shì, dà jiāng zhì zhī, jì yǒu zòu chén, yí suì qí qǐng. dù dú yǐ wèi bù kě, zòu yuē: wèi bó yī jūn, bù tóng zhū dào. guò hé zhī hòu, què tuì bù dé, biàn xū jìn jī, fāng jiàn chéng gōng. ruò qǔ lí yáng dù hé, jì cái lí běn jiè, biàn zhì huá zhōu, tú yǒu gōng xiǎng zhī láo, yòu shēng gù wàng zhī shì. kuàng hóng zhèng guāng yán bìng shǎo wēi duàn, gèng xiāng yí huò, bì kǒng qiān yán. rán bīng shì bù cóng zhōng zhì yí dìng chù fēn. huò lǜ bù kě. ruò yù yú hé nán chí zhòng, zé bù rú hé běi yǎng wēi. bù rán, zé qiě mò mǎ lì bīng, hòu shuāng jiàng shuǐ luò, yú yáng liú dù hé, zhí dǐ yùn zhōu. dàn dé zhì yáng gǔ yǐ lái xià yíng, zé bīng shì zì shèng, zéi xíng zì náo. shàng yuē: qīng yán shì yǐ. nǎi zhào hóng zhèng qǔ yáng liú dù hé. jí hóng zhèng jūn jì jì hé ér nán, jù yùn zhōu sì shí lǐ zhú lěi, zéi shì guǒ cù. qǐng zhī, zhū shī dào.
十三年,李師道翻覆違命,詔宣武、義成、武寧、橫海四節度之師與田弘正會 軍討之。弘正奏請取黎陽渡河,會李光顏等軍齊進。帝召宰臣於延英議可否,皆曰: 「閫外之事,大將制之,既有奏陳,宜遂其請。」度獨以為不可,奏曰:「魏博一 軍,不同諸道。過河之後,卻退不得,便須進擊,方見成功。若取黎陽渡河,既才 離本界,便至滑州,徒有供餉之勞,又生顧望之勢。況弘正、光顏並少威斷,更相 疑惑,必恐遷延。然兵事不從中制一定處分。或慮不可。若欲於河南持重,則不如 河北養威。不然,則且秣馬厲兵,候霜降水落,於楊劉渡河,直抵鄆州。但得至陽 谷已來下營,則兵勢自盛,賊形自撓。」上曰:「卿言是矣。」乃詔弘正取楊劉渡 河。及弘正軍既濟河而南,距鄆州四十里築壘,賊勢果蹙。頃之,誅師道。
dù zhí xìng bù huí, zhōng yú shì shàng, shí zhèng huò yǒu suǒ què, mí bù jí yán zhī, gù wèi jiān chén huáng fǔ bó suǒ gòu, xiàn zōng bù yuè. shí sì nián, jiǎn xiào zuǒ pú shè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì tài yuán yǐn běi dōu liú shǒu hé dōng jié dù shǐ.
度執性不回,忠於事上,時政或有所闕,靡不極言之,故為奸臣皇甫鎛所構, 憲宗不悅。十四年,檢校左僕射、同中書門下平章事、太原尹、北都留守、河東節 度使。
mù zōng jí wèi, zhǎng qìng yuán nián qiū, zhāng hóng jìng wèi yōu zhōu jūn suǒ qiú, tián hóng zhèng yú zhèn zhōu yù hài, zhū kè róng wáng tíng còu fù luàn hé shuò, zhào dù yǐ běn guān chōng zhèn zhōu sì miàn xíng yíng zhāo tǎo shǐ. shí jiāo zhǔ huāng pì, fǔ xiāng yōng cái, zhì zhì fēi yí, zhì qí fù luàn. suī lǐ guāng yán wū zhòng yìn děng chēng wèi míng jiāng, yǐ shí shù wàn bīng jī zéi, wú chǐ cùn zhī gōng. gài yǐ shì jì héng liú, wú néng fù zhèn. rán dù shòu mìng zhī rì, sōu bīng bǔ zú, bù huáng qǐn xī. zì dǒng xī shī, lín yú zéi jìng, tú chéng zhǎn jiāng, lǚ yǐ jié wén. mù zōng shēn jiā qí zhōng kuǎn, zhōng shǐ fǔ yù wú xū yuè, jìn wèi jiǎn xiào sī kōng, jiān chōng yā běi shān zhū fān shǐ.
穆宗即位,長慶元年秋,張弘靖為幽州軍所囚,田弘正於鎮州遇害,硃克融、 王廷湊復亂河朔,詔度以本官充鎮州四面行營招討使。時驕主荒僻,輔相庸才,制 置非宜,致其復亂。雖李光顏、烏重胤等稱為名將,以十數萬兵擊賊,無尺寸之功。 蓋以勢既橫流,無能復振。然度受命之日,搜兵補卒,不遑寢息。自董西師,臨於 賊境,屠城斬將,屢以捷聞。穆宗深嘉其忠款,中使撫諭無虛月,進位檢校司空, 兼充押北山諸蕃使。
shí hàn lín xué shì yuán zhěn, jiāo jié nèi guān, qiú wèi zǎi xiàng, yǔ zhī shū mì wèi hóng jiǎn wèi wěn jǐng zhī jiāo. zhěn suī yǔ dù wú hàn, rán pō jì qián dá jiā yú jǐ shàng. dù fāng yòng bīng shān dōng, měi chù zhì jūn shì, yǒu suǒ lùn zòu, duō wèi zhěn bèi suǒ chí. tiān xià jiē yán zhěn shì chǒng yíng huò shàng tīng, dù zài jūn shàng shū lùn zhī yuē:
時翰林學士元稹,交結內官,求為宰相,與知樞密魏弘簡為刎頸之交。稹雖與 度無憾,然頗忌前達加於己上。度方用兵山東,每處置軍事,有所論奏,多為稹輩 所持。天下皆言稹恃寵熒惑上聽,度在軍上疏論之曰:
chén wén zhǔ shèng chén zhí. jīn jì yù shèng zhǔ, zhé wèi zhí chén, shàng dá shū sī, xià sāi qún bàng, shì chú guó dù, wú yǐ jiā wèi. gǒu xiàn tì zhī kě xíng, hé xìng mìng zhī zú xī? fú wéi huáng dì bì xià gōng chéng pī yè, guāng qǐ xióng tú, fāng tiǎn wán rén zhī fēng, yǐ lì tài píng zhī shì. ér nì shù gòu luàn, zhèn jīng shān dōng jiān chén zuò péng, náo bài guó zhèng. bì xià yù sǎo dàng yōu zhèn, yí sù qīng cháo tíng. hé zhě? wèi huàn yǒu dà xiǎo, yì shì yǒu xiān hòu. hé shuò nì zéi, zhǐ luàn shān dōng jìn wéi jiān chén, bì luàn tiān xià. shì zé hé shuò huàn xiǎo, jìn wéi huàn dà. xiǎo zhě, chén děng yǔ zhū róng chén bì néng jiǎn miè dà zhě, fēi bì xià zhì duàn, fēi bì xià jué wù, wú jì qū chú. jīn wén wǔ bǎi liáo, zhōng wài wàn pǐn, yǒu xīn zhě wú bù fèn fèn, yǒu kǒu zhě wú bù zī jiē. zhí yǐ wēi quán fāng zhòng, jiǎng yòng fāng shēn, wú suǒ wèi bì, bù gǎn dǐ chù, kǒng shì wèi xíng huò yǐ jí, bù wèi guó jì, qiě wèi shēn móu.
臣聞主聖臣直。今既遇聖主,輒為直臣,上答殊私,下塞群謗,誓除國蠹,無 以家為。苟獻替之可行,何性命之足惜?伏惟皇帝陛下恭承丕業,光啟雄圖,方殄 頑人之風,以立太平之事。而逆豎構亂,震驚山東;奸臣作朋,撓敗國政。陛下欲 掃蕩幽、鎮,宜肅清朝廷。何者?為患有大小,議事有先後。河朔逆賊,只亂山東; 禁闈奸臣,必亂天下。是則河朔患小,禁闈患大。小者,臣等與諸戎臣必能翦滅; 大者,非陛下制斷,非陛下覺悟,無計驅除。今文武百僚,中外萬品,有心者無不 憤忿,有口者無不咨嗟。直以威權方重,獎用方深,無所畏避,不敢牴觸,恐事未 行禍已及,不為國計,且為身謀。
chén bǐ zhě yóu sī yǐn rěn, bù yuàn fā míng. yī zé yǐ zuì è rú shān, yuàn bàng rú léi, fú liào shèng míng, bì zì zhū jí yī zé yǐ sì fāng wú shì, wàn shū qiě guò, suī jì gāng qián huài, huì lù gōng xíng, qí qí guàn yíng, bì zì diān fù. jīn shǔ xiōng tú rǎo rǎng, chén zhōng yōu zhěn, fán yǒu zhì mìng, jì yú ān wēi. tòng cǐ jiān xié, zì xíng qī wǎng, gàn luàn shèng lüè, fēi zhǐ yī tú. yòu hàn yuàn jiù chén, jié wèi péng dǎng, bì xià tīng qí suǒ shuō, gèng fǎng yú jìn chén, sī xiāng jì huì, gèng chàng dié hé, bì huò cōng míng. suǒ yǐ chén zì bīng xìng yǐ lái, suǒ chén zhāng shū, shì jiē yào qiē, suǒ fèng shū zhào, duō yǒu cān chà. xī bì xià wěi fù zhī yì bù qīng, bèi jiān chén yì sǔn zhī shì bù shǎo.
臣比者猶思隱忍,不願發明。一則以罪惡如山,怨謗如雷,伏料聖明,必自誅 殛;一則以四方無事,萬樞且過,雖紀綱潛壞,賄賂公行,俟其貫盈,必自顛覆。 今屬兇徒擾攘,宸衷憂軫,凡有制命,計於安危。痛此奸邪,恣行欺罔,干亂聖略, 非止一途。又翰苑舊臣,結為朋黨,陛下聽其所說,更訪於近臣,私相計會,更唱 迭和,蔽惑聰明。所以臣自兵興已來,所陳章疏,事皆要切,所奉書詔,多有參差。 惜陛下委付之意不輕,被奸臣抑損之事不少。
chén sù zhī nìng xìng, yì wú chóu xián, zhǐ shì zuó zhě, chén qǐng chéng chuán yì què, miàn chén róng shì, jiān chén zhī tú, zuì suǒ wèi jù. zhī chén ruò dào yù zuò zhī qián, bì néng xī shù qí guò, yǐ cǐ bǎi jì zhǐ chén cǐ xíng. chén yòu qǐng lǐng bīng qí jìn, zhú biàn gōng tǎo, jiān chén zhī dǎng, qū jiā zǔ ài. kǒng chén tǒng lǜ zhū dào, huò yǒu chéng gōng, jìn tuì jiē shòu jī qiān, yì jiàn xī zāo bì sāi. fù gòng yī èr xiān jiǎo, tóng cí hé lì. huò liǎng dào zhāo fǔ, dòu liú xún shí huò qiǎn wèi zhōu xíng yíng, tuō yè rì yuè. dàn yù lìng chén shī suǒ, shǐ chén wú chéng, zé tiān xià lǐ luàn, shān dōng shèng fù, xī bù gù yǐ. wèi chén shì jūn, yī zhì yú cǐ. qiě bì xià zuǒ yòu qián hòu, zhōng liáng zhì duō, yì yǒu shú huì diǎn zhāng, yì yǒu bǎo ān shī lǚ, zú dé rèn shǐ, hé dú sī rén? yǐ chén yú jiàn, ruò cháo zhōng jiān chén jǐn qù, zé hé shuò nì zéi, bù tǎo ér zì píng ruò cháo zhōng jiān chén shàng zài, zé nì zéi zòng píng wú yì.
臣素知佞幸,亦無讎嫌,只是昨者,臣請乘傳詣闕,面陳戎事,奸臣之徒,最 所畏懼。知臣若到御坐之前,必能悉數其過,以此百計止臣此行。臣又請領兵齊進, 逐便攻討,奸臣之黨,曲加阻礙。恐臣統率諸道,或有成功,進退皆受羈牽,意見 悉遭蔽塞。復共一二憸狡,同辭合力。或兩道招撫,逗留旬時;或遣蔚州行營,拖 曳日月。但欲令臣失所,使臣無成,則天下理亂,山東勝負,悉不顧矣。為臣事君, 一至於此。且陛下左右前後,忠良至多,亦有熟會典章,亦有飽諳師旅,足得任使, 何獨斯人?以臣愚見,若朝中奸臣盡去,則河朔逆賊,不討而自平;若朝中奸臣尚 在,則逆賊縱平無益。
chén dú guó shǐ, zhī dài zōng cháo fān róng qīn yì, zhí fàn dū chéng. dài zōng bù zhī, gài bèi chéng yuán zhèn méng bì, jǐ wēi shè jì. dāng shí liǔ kàng, nǎi tài cháng yī bó shì ěr, yóu néng kàng biǎo guī zuì, wèi guó chú hài. jīn chén nián chù, jiān zǒng jiāng xiāng, qǐ kěn zuò guān xiōng xié, yǒu yì rì yuè. bù shèng gǎn fèn jí è zhī zhì! jǐn fù zhōng shǐ zhào fèng guó yǐ wén. tǎng bì xià wèi xìn zhōng yán, yóu huò jiān dǎng, fú qǐ chū chén cǐ biǎo, lìng sān shì dài fū yǔ bǎi liáo jí yì. bǐ bù shòu zé, chén hé fú gū, tiān jiàn kǒng míng, zhào chén gān xuè. dàn dé tiān xià zhī rén, zhī chén bù fù bì xià, zé suī sǐ zhī rì, yóu shēng zhī nián.
臣讀國史,知代宗朝蕃戎侵軼,直犯都城。代宗不知,蓋被程元振蒙蔽,幾危 社稷。當時柳伉,乃太常一博士耳,猶能抗表歸罪,為國除害。今臣年處,兼總將 相,豈肯坐觀凶邪,有曀日月。不勝感憤嫉惡之至!謹附中使趙奉國以聞。倘陛下 未信忠言,猶惑奸黨,伏乞出臣此表,令三事大夫與百僚集議。彼不受責,臣合伏 辜,天鑒孔明,照臣肝血。但得天下之人,知臣不負陛下,則雖死之日,猶生之年。
jì shàng sān zhāng, cí qíng jī qiè. mù zōng suī bù yuè, suī jù dà chén zhèng yì, nǎi yǐ wèi hóng jiǎn wèi gōng jiàn kù shǐ, bà yuán zhěn nèi zhí. rán chǒng zhěn zhī yì wèi shuāi. é bài zhěn píng zhāng shì, xún bà dù bīng quán, shǒu sī tú tóng píng zhāng shì, chōng dōng dōu liú shǒu. jiàn guān xiāng shuài fú gé yì yán yīng mén zhě rì èr sān. dì zhī qí jiàn, bù jí bèi zhào, jiē shàng shū yán: shí wèi yǎn bīng, dù yǒu jiāng xiāng quán cái, bù yí zhì zhī sàn dì. dì yǐ zhāng shū páng wǔ, wú rú zhī hé, zhī rén qíng zài dù, suì zhào dù zì tài yuán yóu jīng shī fù luò. jí yuán zhěn wèi xiāng, qǐng shàng bà bīng, xǐ xuě tíng còu kè róng, jiě shēn zhōu zhī wéi, gài yù bà dù bīng bǐng gù yě.
繼上三章,辭情激切。穆宗雖不悅,雖懼大臣正議,乃以魏弘簡為弓箭庫使, 罷元稹內職。然寵稹之意未衰。俄拜稹平章事,尋罷度兵權,守司徒、同平章事, 充東都留守。諫官相率伏閣詣延英門者日二三。帝知其諫,不即被召,皆上疏言: 時未偃兵,度有將相全才,不宜置之散地。帝以章疏旁午,無如之何,知人情在度, 遂詔度自太原由京師赴洛。及元稹為相,請上罷兵,洗雪廷湊、克融,解深州之圍, 蓋欲罷度兵柄故也。
èr nián sān yuè, dù zhì jīng shī. jì jiàn, xiān xù kè róng tíng còu bào luàn hé shuò, shòu mìng tǎo zéi wú gōng cì chén chú zhí dōng dōu, xǔ lìng rù jìn. cí hé qì jìn, gǎn dòng zuǒ yòu. dù fú zòu lóng chí, tì sì míng yàn, dì wèi zhī dòng róng, kǒu zì yù zhī yuē: suǒ xiè zhī, zhèn yú yán yīng dài qīng.
二年三月,度至京師。既見,先敘克融、廷湊暴亂河朔,受命討賊無功;次陳 除職東都,許令入覲。辭和氣勁,感動左右。度伏奏龍墀,涕泗鳴咽,帝為之動容, 口自諭之曰:「所謝知,朕於延英待卿。」
chū, rén yǐ dù wú zuǒ yòu zhī zhù, wèi jiān xié pái bìn, suī dù xūn dé, kǒng bù néng gǎn dòng rén zhǔ. jí dù zòu hé běi shì, kāng kǎi jī qiè, yáng yú diàn tíng, zài wèi zhě wú bù sǒng dòng. suī wǔ fū guì jiè, yì yǒu zī jiē chū tì zhě. yì rì, yǐ dù shǒu sī tú yáng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ, chōng huái nán jié dù shǐ, jìn jiē guāng lù dài fū.
初,人以度無左右之助,為奸邪排擯,雖度勛德,恐不能感動人主。及度奏河 北事,慷慨激切,揚於殿廷,在位者無不聳動。雖武夫貴介,亦有咨嗟出涕者。翌 日,以度守司徒、揚州大都督府長史,充淮南節度使,進階光祿大夫。
shí zhū kè róng wáng tíng còu suī shòu cháo tíng jié yuè, wèi jiě shēn zhōu zhī wéi. dù chū fā tài yuán, yǔ èr zhèn shū, yù yǐ dà yì. kè róng jiě wéi ér qù, tíng còu yì tuì shě. yǒu zhōng shǐ zì shēn zhōu lái yán zhī, mù zōng shén xǐ. jí rì yòu qiǎn zhōng shǐ wǎng shēn zhōu qǔ niú yuán yì, gèng mìng dù zhì shū yǔ tíng còu. dù yán lù fèng zhào, zhōng shǐ de dù shū yún: cháo xiè hòu, jí guī liú wù. kǒng tíng còu zhī dù wú bīng quán, jí bèi qián yuē, qǐng dù yì zhī. zhōng shǐ nǎi jìn dù shū cǎo, jù zòu qí shì. jí dù zhì jīng shī, jìn tuì míng biàn, dì fāng yōu shēn zhōu zhī wéi, suì shòu dù huái nán jié dù shǐ.
時硃克融、王廷湊雖受朝廷節鉞,未解深州之圍。度初發太原,與二鎮書,諭 以大義。克融解圍而去,廷湊亦退舍。有中使自深州來言之,穆宗甚喜。即日又遣 中使往深州取牛元翼,更命度致書與廷湊。度沿路奉詔,中使得度書云:「朝謝後, 即歸留務。恐廷湊知度無兵權,即背前約,請度易之。」中使乃進度書草,具奏其 事。及度至京師,進退明辯,帝方憂深州之圍,遂授度淮南節度使。
xiān shì, jiān jūn shǐ liú chéng xié shì chǒng líng jié dù shǐ liú wù, sān jūn fèn fā dà zào, qín chéng xié, yù shā zhī. yǐ shā qí èr qiàn, wù jiù zhī huò miǎn, ér qiú chéng xié. zhào qiǎn guī jīng, wù tuō yǐ jūn qíng, bù shí fèng zhào. zhì shì, zǎi chén yán yīng zòu shì, dù yì zài liè. shàng gù wèi dù yuē: liú wù jū chéng xié ér bù qiǎn, rú hé chù zhì? dù cí yǐ fān chén bù hé yì jūn guó shì. shàng gù wèn zhī, qiě yuē: liú wù fù wǒ, wǒ yǐ pú shè chǒng zhī, jìn yòu cì juàn wǔ bǎi wàn pǐ, bù sī bào gōng, fān zòng jūn zhòng líng rǔ jiān jūn, wǒ shí nán nài cǐ shì. dù duì yuē: chéng xié zài zhāo yì bù fǎ, chén jǐn zhī zhī, zuó liú wù zài háng yíng yǔ chén shū, shù lùn qí shì. shì shí yǒu zhōng shǐ zhào hóng liàng zài chén jūn, réng chí wù shū jiāng qù, yù zì zòu, bù zhī zòu fǒu? shàng yuē: wǒ dōu bù zhī, wù hé bù mì zòu qí shì, wǒ qǐ bù néng chù zhì? dù yuē: liú wù wǔ chén, bù zhī dà chén tǐ lì. suī rán, chén qiè yǐ wù zòng yǒu mì zòu, bì xià bì bù néng chù zhì. jīn rì shì zhuàng rú cǐ, chén děng miàn lùn, bì xià yóu wèi néng jué, wù dān cí qǐ néng dòng shèng tīng zāi? shàng yuē: qián shì wù lùn, zhí yán cǐ shí rú hé chù zhì? dù yuē: bì xià bì yù shōu zhōng yì zhī xīn, shǐ tiān xià róng chén wèi bì xià sǐ jié, wéi yǒu xià bàn zhǐ zhào shū, yán rèn shǐ bù míng, zhì chéng xié luàn fǎ rú cǐ, lìng wù jí sān jūn zhǎn zhī. rú cǐ, zé wàn fāng bì mìng, qún dào pò dǎn, tiān xià wú shì yǐ. gǒu bù néng rú cǐ, suī yǔ liú wù gǎi guān cì juàn, chén yì kǒng yú shì wú yì. shàng fǔ shǒu liáng jiǔ, yuē: zhèn bù xī chéng xié. yuán shì tài hòu yǎng zi, jīn bèi qiú zhí, tài hòu wèi zhī, rú qīng chù zhì wèi dé, kě gèng yì qí yí. dù yǔ wáng bō děng fù zòu yuē: dàn pèi liú yuǎn è chù, chéng xié bì děi chū. shàng yǐ wèi rán, chéng xié guǒ dé guī.
先是,監軍使劉承偕恃寵凌節度使劉悟,三軍憤發大噪,擒承偕,欲殺之。已 殺其二傔,悟救之獲免,而囚承偕。詔遣歸京,悟托以軍情,不時奉詔。至是,宰 臣延英奏事,度亦在列。上顧謂度曰:「劉悟拘承偕而不遣,如何處置?」度辭以 蕃臣不合議軍國事。上固問之,且曰:「劉悟負我,我以僕射寵之,近又賜絹五百 萬疋,不思報功,翻縱軍眾凌辱監軍,我實難奈此事。」度對曰:「承偕在昭義不 法,臣盡知之,昨劉悟在行營與臣書,數論其事。是時有中使趙弘亮在臣軍,仍持 悟書將去,欲自奏,不知奏否?」上曰:「我都不知,悟何不密奏其事,我豈不能 處置?」度曰:「劉悟武臣,不知大臣體例。雖然,臣竊以悟縱有密奏,陛下必不 能處置。今日事狀如此,臣等面論,陛下猶未能決,悟單辭豈能動聖聽哉?」上曰: 「前事勿論,直言此時如何處置?」度曰:「陛下必欲收忠義之心,使天下戎臣為 陛下死節,唯有下半紙詔書,言任使不明,致承偕亂法如此,令悟集三軍斬之。如 此,則萬方畢命,群盜破膽,天下無事矣。苟不能如此,雖與劉悟改官賜絹,臣亦 恐於事無益。」上俛首良久,曰:「朕不惜承偕。緣是太后養子,今被囚縶,太后 未知,如卿處置未得,可更議其宜。」度與王播等復奏曰:「但配流遠惡處,承偕 必得出。」上以為然,承偕果得歸。
dù fāng shòu cè sī tú, xú zhōu zòu jié dù fù shǐ wáng zhì xìng zì hé běi xíng yíng lǜ shī hái, zhú jié dù shǐ cuī qún, zì chēng liú hòu. cháo tíng hài jù, jí rì xuān zhì, yǐ dù shǒu sī tú tóng píng zhāng shì, fù zhī zhèng shì. nǎi yǐ zǎi xiàng wáng bō dài dù zhèn huái nán. dù yǔ lǐ féng jí sù bù xié. dù zì tài yuán rù cháo, ér è dù zhě yǐ féng jí shàn yú yīn jì, zú néng gòu dù, nǎi zì xiāng yáng zhào féng jí rù cháo, wèi bīng bù shàng shū. dù jì fù zhī zhèng shì, ér wèi hóng jiǎn liú chéng xié zhī dǎng zài jìn zhōng. féng jí yòng zú zi zhòng yán zhī móu, yīn yī rén zhèng zhù yǔ zhōng wèi wáng shǒu chéng jiāo jié, nèi guān jiē wèi zhī zhù. wǔ yuè, zuǒ shén cè jūn zòu gào shì rén lǐ shǎng chēng hé wáng fǔ sī mǎ yú fāng shòu yuán zhěn suǒ shǐ, jié kè yù cì péi dù. zhào zuǒ pū shè hán gāo gěi shì zhōng zhèng tán yǔ lǐ féng jí sān rén jū yú fāng zhī yù. wèi jìng, bà yuán zhěn wèi tóng zhōu cì shǐ, bà dù wèi zuǒ pú shè, lǐ féng jí dài dù wèi zǎi xiàng. zì shì, féng jí zhī dǎng lǐ zhòng yán zhāng yòu xīn lǐ xù děng, nèi jié zhōng guān, wài shàn cháo shì, lì péng dǎng yǐ jǔ dù, shí hào bā guān shí liù zǐ, jiē jiāo jié xiāng guān zhī rén shù yě. ér dù zhī chǒu yù rì wén, é chū dù wèi shān nán xī dào jié dù shǐ, bù dài píng zhāng shì.
度方受冊司徒,徐州奏節度副使王智興自河北行營率師還,逐節度使崔群,自 稱留後。朝廷駭懼,即日宣制,以度守司徒、同平章事,復知政事。乃以宰相王播 代度鎮淮南。度與李逢吉素不協。度自太原入朝,而惡度者以逢吉善於陰計,足能 構度,乃自襄陽召逢吉入朝,為兵部尚書。度既復知政事,而魏弘簡、劉承偕之黨 在禁中。逢吉用族子仲言之謀,因醫人鄭注與中尉王守澄交結,內官皆為之助。五 月,左神策軍奏告事人李賞稱和王府司馬於方受元稹所使,結客欲刺裴度。詔左仆 射韓皋、給事中鄭覃與李逢吉三人鞫於方之獄。未竟,罷元稹為同州刺史,罷度為 左僕射,李逢吉代度為宰相。自是,逢吉之黨李仲言、張又新、李續等,內結中官, 外扇朝士,立朋黨以沮度,時號「八關十六子」,皆交結相關之人數也。而度之丑 譽日聞,俄出度為山南西道節度使,不帶平章事。
zhǎng qìng sì nián, xiāng yáng jié dù shǐ niú yuán yì zú. qí jiā xiān zài zhèn zhōu, cháo tíng lèi qiǎn zhōng shǐ qǔ zhī, wáng tíng còu qiān yán bù qiǎn. zhì shì, wén yuán yì zú, nǎi jǐn tú qí jiā. zhāo mǐn huáng dì wén zhī, jiē wǎn lèi rì, yīn tàn zǎi fǔ fēi cái, zhì jiān chén bèi nì rú cǐ. hàn lín xué shì wéi chù hòu shàng yán yuē:
長慶四年,襄陽節度使牛元翼卒。其家先在鎮州,朝廷累遣中使取之,王廷湊 遷延不遣。至是,聞元翼卒,乃盡屠其家。昭愍皇帝聞之,嗟惋累日,因嘆宰輔非 才,致奸臣悖逆如此。翰林學士韋處厚上言曰:
chén wén jí àn zài cháo, huái nán bù gǎn móu pàn gàn mù chù wèi, zhū hóu bù gǎn jiā bīng. wáng bà zhī lǐ, jiē yǐ yī shì ér zhǐ bǎi wàn zhī shī, yǐ yī xián ér zhì qiān lǐ zhī nán. chén fú yǐ péi dù xūn gāo zhōng xià, shēng bō wài yí, tíng còu kè róng jiē dàn qí yòng, tǔ bō huí gú xī fú qí míng. jīn ruò zhì zhī yán láng, wěi qí cān jué, xī yí běi lǔ, wèi cè zhōng huá hé běi shān dōng, bì bǐng miào suàn. kuàng yōu zhèn wèi jìng, yóu zī zhòng chén. guǎn zhòng yuē: rén lí ér tīng zhī zé yú, hé ér tīng zhī zé shèng. lǐ luàn zhī běn, fēi yǒu tā shù, shùn rén zé lǐ, wéi rén zé luàn. fú chéng bì xià dāng shí tàn xī, hèn wú xiāo cáo. jīn yǒu yī péi dù shàng bù liú qū shǐ, cǐ féng shēng suǒ yǐ gǎn wù hàn wén, yún suī yǒu lián pō lǐ mù bù néng yòng yě.
臣聞汲黯在朝,淮南不敢謀叛;干木處魏,諸侯不敢加兵。王霸之理,皆以一 士而止百萬之師,以一賢而制千里之難。臣伏以裴度勛高中夏,聲播外夷,廷湊、 克融皆憚其用,吐蕃、回鶻悉服其名。今若置之岩廊,委其參決,西夷北虜,未測 中華;河北山東,必稟廟算。況幽、鎮未靜,尤資重臣。管仲曰:「人離而聽之則 愚,合而聽之則聖。」理亂之本,非有他術,順人則理,違人則亂。伏承陛下當食 嘆息,恨無蕭、曹。今有一裴度尚不留驅使,此馮生所以感悟漢文,雲雖有廉頗、 李牧不能用也。
fū yù zǎi xiàng, dāng wěi zhī xìn zhī, qīn zhī lǐ zhī. rú yú shì bù xiào, yú guó wú láo, zé zhì zhī sàn liáo, chù zhī yuǎn jùn. rú cǐ, zé zài wèi zhě bù gǎn bù lì, jiāng jìn zhě bù gǎn gǒu qiú. bì xià cún zhōng shǐ zhī fēn, dàn bù yǒng qì, zé jūn chén zhī hòu yě. jīn jìn jiē fù sì hǎi zé wàng, tuì bù shī liù bù shàng shū, bù xiào zhě wú yīn ér quàn. chén yǔ lǐ féng jí sù wú chóu xián, chén cháng bèi péi dù yīn shì biǎn chù. jīn zhī suǒ chén, shàng dá shèng míng, xià dá jūn yì, pī gān gǎn jī, fú dì tì liú. fú wàng jiàn chén ài jūn, jīn chén tǐ guó, zé tiān xià xìng shèn.
夫御宰相,當委之信之,親之禮之。如於事不效,於國無勞,則置之散僚,黜 之遠郡。如此,則在位者不敢不勵,將進者不敢苟求。陛下存終始之分,但不永棄, 則君臣之厚也。今進皆負四海責望,退不失六部尚書,不肖者無因而勸。臣與李逢 吉素無讎嫌,臣嘗被裴度因事貶黜。今之所陳,上答聖明,下達君議,披肝感激, 伏地涕流。伏望鑒臣愛君,矜臣體國,則天下幸甚。
zhāo mǐn è rán xǐng wù, jiàn dù zòu zhuàng bù dài píng zhāng shì, wèi chù hòu yuē: dù céng wèi zǎi xiàng, hé wú píng zhāng shì? chù hòu yīn zòu: wèi féng jí suǒ jǐ, dù zì pú shè chū zhèn xìng yuán, suì yú jiù shǐ xián zhōng jiǎn luò. dì yuē: hé zhì shì yě. yì rì xià zhì, fù jiān tóng píng zhāng shì.
昭愍愕然省悟,見度奏狀不帶平章事,謂處厚曰:「度曾為宰相,何無平章事?」 處厚因奏:「為逢吉所擠,度自僕射出鎮興元,遂於舊使銜中減落。」帝曰:「何 至是也。」翌日下制,復兼同平章事。
rán féng jí zhī dǎng, qiǎo wèi huǐ jǔ, kǒng dù fù yòng. yǒu chén liú rén wǔ zhāo zhě, xìng guǒ gǎn ér biàn shé. dù zhī tǎo huái xī yě, zhāo qiú jìn yú jūn mén, nǎi lìng rù cài zhōu shuō wú yuán jì. yuán jì lín zhī yǐ bīng, zhāo qì sè zì ruò, shàn dài ér hái. dù yǐ wèi kě yòng, shǔ zhī jūn zhí, suí dù zhèn tài yuán, zòu shòu shí zhōu cì shǐ. bà jùn, chú yuán wáng fǔ zhǎng shǐ. zhāo jì zài sàn wèi, xīn wēi yì yù, ér yǒu yuàn féng jí zhī yán. ér jiān xié zhī dǎng, shǐ wèi wèi qīng liú zūn gǔ cóng rén ān zài róng gào shì, yán wǔ zhāo yù móu hài lǐ féng jí. yù jù, ér wǔ zhāo sǐ, gài yù jié dù jiù shì yǐ wū zhī yě. rán shì jūn zi gōng lùn, jiē yòu dù ér zuì féng jí. tiān zǐ jiàn míng qí duān, měi zhōng shǐ guò xìng yuán, bì chuán mì zhǐ fǔ yù, qiě yǒu zhēng hái zhī yuē.
然逢吉之黨,巧為毀沮,恐度復用。有陳留人武昭者,性果敢而辯舌。度之討 淮西也,昭求進於軍門,乃令入蔡州說吳元濟。元濟臨之以兵,昭氣色自若,善待 而還。度以為可用,署之軍職,隨度鎮太原,奏授石州刺史。罷郡,除袁王府長史。 昭既在散位,心微悒鬱,而有怨逢吉之言。而奸邪之黨,使衛尉卿劉遵古從人安再 榮告事,言武昭欲謀害李逢吉。獄具,而武昭死,蓋欲訐度舊事以污之也。然士君 子公論,皆佑度而罪逢吉。天子漸明其端,每中使過興元,必傳密旨撫諭,且有徵 還之約。
bǎo lì yuán nián shí yī yuè, dù shū qǐng rù jìn jīng shī. míng nián zhēng yuè, dù zhì, dì lǐ yù lóng hòu, shù rì, xuān zhì fù zhī zhèng shì. ér féng jí dǎng yǒu zuǒ shí yí zhāng quán yú zhě, yóu chū sǐ lì. dù zì xìng yuán qǐng rù cháo yě, quán yú shàng shū yuē: dù míng yīng tú chèn, zhái jù gāng yuán, bù zhào zì lái, qí xīn kě jiàn. xiān shì jiān dǎng jì dù, zuò yáo cí yún: fēi yī xiǎo ér tǎn qí fù, tiān shàng yǒu kǒu bèi qū zhú. tiān kǒu yán dù cháng píng wú yuán jì yě. yòu dì chéng dōng xī, héng gèn liù gǎng, hé yì xiàng gān guà zhī shù. dù píng lè lǐ dì, ǒu dāng dì wǔ gǎng, gù quán yú qǔ wèi yǔ cí. zhāo mǐn suī shào nián, shēn míng qí wū bàng, jiǎng dù zhī yì bù shuāi, jiān xié wú néng cuò yán.
寶曆元年十一月,度疏請入覲京師。明年正月,度至,帝禮遇隆厚,數日,宣 制復知政事。而逢吉黨有左拾遺張權輿者,尤出死力。度自興元請入朝也,權輿上 疏曰:「度名應圖讖,宅據岡原,不召自來,其心可見。」先是奸黨忌度,作謠辭 云:「非衣小兒坦其腹,天上有口被驅逐。」「天口」言度嘗平吳元濟也。又帝城 東西,橫亘六崗,合《易象乾》卦之數。度平樂里第,偶當第五崗,故權輿取為語 辭。昭愍雖少年,深明其誣謗,獎度之意不衰,奸邪無能措言。
shí zhāo mǐn yù xíng xìng luò yáng, zǎi xiàng lǐ féng jí jí liǎng shěng jiàn guān, lèi shū lùn liè, dì zhèng sè yuē: zhèn qù yì yǐ dìng. qí cóng guān gōng rén, xī lìng zì bèi qiǔ liáng, bù láo bǎi xìng gōng kuì. féng jí dùn shǒu yán yuē: dōng dōu qiān lǐ ér jìn, gōng què jù cún, yǐ shí xún yóu, gù yì cháng diǎn. dàn yǐ fǎ jià yī dòng, shì xū bèi yí, qiān shèng wàn qí, bù kě jiǎn shěng. zòng bù fèi yòng jué guǎng, yì xū fēng jiǎn dé yí, qǐ kě zì bèi qiǔ liáng, dùn shī dà tǐ? jīn gān gē wèi shén jí, biān bǐ wèi shén níng, kǒng rén xīn dòng yáo, fú qǐ shāo huí chén lǜ. dì bù tīng, lìng dù zhī yuán wài láng lú zhēn wǎng dōng dōu yǐ lái, jiǎn jì xíng gōng jí luò yáng dà nèi. cháo tíng fāng huái yōu kǒng, huì dù zì xìng yuán lái, yīn yán yīng zòu shì, dì yǔ jí xún xìng. dù yuē: guó jiā yíng chuàng liǎng dōu, gài bèi xún xìng. rán zì jiān nán yǐ lái, cǐ shì suì jué. dōng dōu gōng què jí liù jūn yíng lěi bǎi sī xiè shǔ, xī duō huāng fèi. bì xià bì yù xíng xìng, yì xū shāo shāo xiū qì. yī nián bàn suì hòu, fāng kě yì xíng. dì yuē: qún chén yì bù jí cǐ, dàn yún bù hé qù. ruò rú qīng zòu, bù xíng yì dé zhǐ hòu qī. xuán yòu zhū kè róng shǐ xiàn chéng gè qǐng yǐ dīng jiàng wǔ qiān, zhù xiū dōng dōu, dì suì tíng dōng xìng.
時昭愍欲行幸洛陽,宰相李逢吉及兩省諫官,累疏論列,帝正色曰:「朕去意 已定。其從官宮人,悉令自備糗糧,不勞百姓供饋。」逢吉頓首言曰:「東都千里 而近,宮闕具存,以時巡遊,固亦常典。但以法駕一動,事須備儀,千乘萬騎,不 可減省。縱不費用絕廣,亦須豐儉得宜,豈可自備糗糧,頓失大體?今干戈未甚戢, 邊鄙未甚寧,恐人心動搖,伏乞稍回宸慮。」帝不聽,令度支員外郎盧貞往東都已 來,檢計行宮及洛陽大內。朝廷方懷憂恐,會度自興元來,因延英奏事,帝語及巡 幸。度曰:「國家營創兩都,蓋備巡幸。然自艱難已來,此事遂絕。東都宮闕及六 軍營壘、百司廨署,悉多荒廢。陛下必欲行幸,亦須稍稍修葺。一年半歲後,方可 議行。」帝曰:「群臣意不及此,但云不合去。若如卿奏,不行亦得止後期。」旋 又硃克融、史憲誠各請以丁匠五千,助修東都,帝遂停東幸。
yōu zhōu zhū kè róng zhí liú cì chūn yī shǐ yáng wén duān, zòu chēng yī duàn shū báo yòu zòu jīn suì sān jūn chūn yī bù zú, nǐ yú dù zhī qǐng gěi yī jì chūn yī, yuē sān shí wàn duān pǐ yòu qǐng zhù dīng jiàng wǔ qiān xiū dōng dōu. shàng yōu qí bù xùn, wèn zǎi chén yuē: kè róng suǒ zòu, rú hé chù fēn? wǒ yù qiǎn yī zhòng chén wǎng xuān wèi, biàn suǒ chūn yī shǐ, kě hū? dù duì yuē: kè róng jiā běn xiōng zú, wú gù yòu xíng líng bèi, bì jiāng miè wáng, bì xià bù zú wèi lǜ. pì rú yī chái hǔ, yú shān lín jiān zì hǒu zì yuè, dàn bù yǐ wèi shì, zé zì wú néng wèi. cǐ zéi zhǐ gǎn yú cháo xué zhōng wú lǐ, dòng jí bù dé. jīn yì bù xū qiǎn shǐ xuān wèi, yì bú yào suǒ suǒ liú chì shǐ, dàn gèng huǎn xún rì yǐ lái, yǔ yī zhào yún: wén zhōng guān dào bǐ shāo shī qù jiù, dài dào, wǒ dāng yǒu chù fēn. suǒ cì qīng chūn yī, yǒu sī zhì zào bù jǐn, wǒ shén yào zhī zhī, yǐ lìng kē chù. suǒ qǐng dīng jiàng wǔ qiān rén jí bīng mǎ fù dōng dōu, gù shì xū yǔ. chén liào zéi zhōng, bì chū bù dé, jīn yù zhí cuò qí jiān yì, jí bào yún: qīng suǒ qǐng dīng jiàng xiū gōng què, kě sù qiǎn lái, yǐ chì wèi bó děng dào, lìng suǒ zài pái bǐ gōng nǐ. liào dé cǐ zhào, bì zhāng huáng shī jì. ruò wèi néng rú cǐ, yóu shì hán róng, zé bào yún: dōng dōu gōng què, suǒ yào xiū qì, shì zài yǒu sī, bù jiǎ qīng qiǎn dīng jiàng yuǎn lái. yòu suǒ yán sān jūn chūn yī, zì shì běn dào cháng shì. bǐ lái cháo tíng huò yǒu shì cì yǔ, jiē yuán zhēng fā, xū shì yōu ēn, ruò xún cháng zé wú cǐ lì. wǒ gù bù xī sān èr shí wàn duān pǐ, zhǐ shì shì tǐ bù kě dú yǔ fàn yáng. qīng yí zhī xī. zhī rú cǐ chù fēn jí dé, bì xià gèng bú yào jiè yì. shàng cóng zhī, suì jìn zhào zhāng, zhì jiē rú dù suǒ liào. bù xún rì, yōu zhōu shā kè róng bìng qí èr zi.
幽州硃克融執留賜春衣使楊文端,奏稱衣段疏薄;又奏今歲三軍春衣不足,擬 於度支請給一季春衣,約三十萬端匹;又請助丁匠五千修東都。上憂其不遜,問宰 臣曰:「克融所奏,如何處分?我欲遣一重臣往宣慰,便索春衣使,可乎?」度對 曰:「克融家本凶族,無故又行凌悖,必將滅亡,陛下不足為慮。譬如一豺虎,於 山林間自吼自躍,但不以為事,則自無能為。此賊只敢於巢穴中無禮,動即不得。 今亦不須遣使宣慰,亦不要索所留敕使,但更緩旬日已來,與一詔云:『聞中官到 彼稍失去就,待到,我當有處分。所賜卿春衣,有司製造不謹,我甚要知之,已令 科處。』所請丁匠五千人及兵馬赴東都,固是虛語。臣料賊中,必出不得,今欲直 挫其奸意,即報云:『卿所請丁匠修宮闕,可速遣來,已敕魏博等道,令所在排比 供擬。』料得此詔,必章惶失計。若未能如此,猶示含容,則報云:『東都宮闕, 所要修葺,事在有司,不假卿遣丁匠遠來。又所言三軍春衣,自是本道常事。比來 朝廷或有事賜與,皆緣徵發,須是優恩,若尋常則無此例。我固不惜三二十萬端疋, 只是事體不可獨與范陽。卿宜知悉。』只如此處分即得,陛下更不要介意。」上從 之,遂進詔章,至皆如度所料。不旬日,幽州殺克融並其二子。
shí dì tóng nián jiāo zòng, juàn jiē qún chén. dù cóng róng zòu yuē: bǐ zhě, bì xià měi yuè yuē liù qī dù zuò cháo. tiān xià rén xīn, wú bù zhī bì xià gōng qīn shù zhèng, nǎi zhì hé běi zéi chén yuǎn wén, yì jiē sǒng tīng. zì liǎng yuè yǐ lái, rù gé kāi yán yīng shāo xī, huò kǒng dà duàn gōng shì xū bǐng ruì móu zhě, yǒu suǒ yōng zhì. fú jì bì xià shèng liáng shù zuò, yǐ guǎng yán wèn. fú yǐ yí yǎng shèng gōng, zài yú shùn shì shí hòu. ruò yǐn shí yǒu jié, qǐn xìng yǒu cháng, sì tǐ wéi hé, wàn shòu kě bǎo. dào shū yún: chūn xià zǎo qǐ, qǔ jī míng shí qiū dōng yàn qǐ, qǔ rì chū shí. gài zài yáng zé yù jí yīn liáng, zài yīn zé yù jí wēn nuǎn. jīn bì xià yōu qín shù zhèng, qīn lǎn wàn jī, měi yù yán yīng, zhào chén děng zòu duì, fāng shǔ shèng xià, yí zài qīng chén. rú zhì sì wǔ zhī jiān, jí dāng yán hè zhī jì, suī rì zè wàng shí, bù dàn qí láo, yǎng zhān yǐ liú, yì shì fán rè. chén děng yǐ céng chén lùn, qiè wàng tīng nà. zì hòu, shì shì shāo pín.
時帝童年驕縱,倦接群臣。度從容奏曰:「比者,陛下每月約六七度坐朝。天 下人心,無不知陛下躬親庶政,乃至河北賊臣遠聞,亦皆聳聽。自兩月已來,入閣 開延英稍稀,或恐大段公事須稟睿謀者,有所擁滯。伏冀陛下乘涼數坐,以廣延問。 伏以頤養聖躬,在於順適時候。若飲食有節,寢興有常,四體唯和,萬壽可保。道 書云:『春夏早起,取雞鳴時;秋冬晏起,取日出時。』蓋在陽則欲及陰涼,在陰 則欲及溫暖。今陛下憂勤庶政,親覽萬機,每御延英,召臣等奏對,方屬盛夏,宜 在清晨。如至巳午之間,即當炎赫之際,雖日昃忘食,不憚其勞,仰瞻扆旒,亦似 煩熱。臣等已曾陳論,切望聽納。」自後,視事稍頻。
wèi jǐ, jiān lǐng dù zhī. shǔ dào qǐ jìn wéi, gōng chē yàn jià, dù yǔ zhōng guì rén mì móu, zhū liú kè míng děng, yíng jiāng wáng lì wèi tiān zǐ. yǐ gōng jiā mén xià shì láng jí xián diàn dà xué shì tài qīng gōng shǐ, yú rú gù. yǐ zàn dǎo zhī xūn, jìn jiē tè jìn.
未幾,兼領度支。屬盜起禁闈,宮車晏駕,度與中貴人密謀,誅劉克明等,迎 江王立為天子。以功加門下侍郎、集賢殿大學士、太清宮使,余如故。以贊導之勛, 進階特進。
shí cāng jǐng jié dù shǐ lǐ quán lüè sǐ, qí zi tóng jié qiè nòng bīng bǐng, yǐ qiú jì xí. dù qǐng xíng zhū fá, yú nián ér tóng jié zhū. yīn bài shū shàng chén diào bīng shí fēi zǎi xiàng shì, qǐng guī zhū yǒu sī. zhào cóng zhī. cì shí fēng sān bǎi hù.
時滄景節度使李全略死,其子同捷竊弄兵柄,以求繼襲。度請行誅伐,逾年而 同捷誅。因拜疏上陳調兵食非宰相事,請歸諸有司。詔從之。賜實封三百戶。
dù nián gāo duō bìng, shàng shū kěn cí jī wù, ēn lǐ mí hòu. wén zōng qiǎn yù yī zhěn shì, rì lìng zhōng shǐ fǔ wèn. sì nián liù yuè, zhào yuē:
度年高多病,上疏懇辭機務,恩禮彌厚。文宗遣御醫診視,日令中使撫問。四 年六月,詔曰:
xī hàn yǐ kǒng guāng jiàng zhì jǐ zhī zhào, jìn yǐ zhèng chōng shēn fèng cè zhī mìng. suī yōu lóng qí dé, xiǎn zhòng yuán chén, ér yì zhèng bù jí yú zī xún, yòng lǐ zhǐ zài yú ān yì. zhèn qín qiú zhì lǐ, suǒ bǎo wéi xián, gù shì jiù láo, gǎn bù jiā jìng. yóu shì wěi zǎi zhì yú dà zhèng, shì cān jué yú fán wù. shí yīn tīng duàn, chéng wàng bì xié, qiān zhì shàng gōng, shì shì shū chǒng. tè jìn shǒu sī tú jiān mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, chōng jí xián diàn dà xué shì shàng zhù guó jìn guó gōng shí yì sān qiān hù shí shí fēng sān bǎi hù péi dù, bǐng hé yuè zhī yīng líng, shòu qián kūn zhī jiān qì guī zhāng tè dá, chéng fǔ dòng kāi. wài mào jiǔ gōng, nèi bāo yī dé. qì wèi shè jì zhī zhèn, cái shí bāng guó zhī zhēn. gù néng zhī shì lèi cháo, xuān róng jǐng huà.
昔漢以孔光降置幾之詔,晉以鄭沖申奉冊之命。雖優隆耆德,顯重元臣,而議 政不及於諮詢,用禮止在於安逸。朕勤求至理,所寶唯賢,顧諟舊勞,敢不加敬。 由是委宰制於大政,釋參決於繁務。時因聽斷,誠望弼諧,遷秩上公,式是殊寵。 特進、守司徒、兼門下侍郎、同中書門下平章事,充集賢殿大學士、上柱國、晉國 公、食邑三千戶、食實封三百戶裴度,稟河嶽之英靈,受乾坤之間氣;珪璋特達, 城府洞開。外茂九功,內苞一德。器為社稷之鎮,才實邦國之楨。故能祗事累朝, 宣融景化。
zài xiàn zōng shí, sǎo dí qū yǔ, ěr zé yǒu chū chē tiǎn kòu zhī xūn zài mù zōng shí, hùn tóng wén guǐ, ěr zé yǒu cān róng rù fǔ zhī jī zài jìng zōng shí, fù kāng zhào shù, ěr zé yǒu huó guó bì rén zhī qín. dài bì zhèn gōng, zǒng qí fāng xià, ěr zé yǒu diào fá dǐ níng zhī lì. jiē bù yí miào suàn, bù zài jiǎn biān, gōng lì jí rén, bù kě xī shù. ér cháo lùn yì zhòng, wǒ xīn shí zhī. fāng yòng gāo yáo zhī mó, shì zhí liú hóu zhī jí, lì kěn láo ràng, bèi liè zòu zhāng, sāi zhào shàng yán, dòng xíng yán sè. guǒ wén wù yào zhī xǐ, gèng qí diào dǐng zhī gōng, ér tǐ lì wèi hé, yīn róng shàng zǔ. bù yǒu yōu chóng zhī mìng, shú zhāng chǒng dài zhī ēn? yí qí xié zàn jī héng, hóng fū jiào diǎn lùn dào ér yí xíng qīng shì, xuān dé ér zhèn fǔ huá yí. sè yǎng jīng shén, bǎo suī fú lǚ, wèi guó yuán lǎo, pí yǔ yī rén. kě sī tú píng zhāng jūn guó zhòng shì, dài jí sǔn rì, měi sān rì wǔ rì yí dù rù zhōng shū. sàn guān xūn fēng shí fēng rú gù. réng bèi lǐ cè mìng.
在憲宗時,掃滌區宇,爾則有出車殄寇之勛;在穆宗時,混同文軌,爾則有參 戎入輔之績;在敬宗時,阜康兆庶,爾則有活國庇人之勤。迨弼朕躬,總齊方夏, 爾則有吊伐底寧之力。皆不遺廟算,布在簡編,功利及人,不可悉數。而朝論益重, 我心實知。方用皋陶之謨,適值留侯之疾,瀝懇牢讓,備列奏章,塞詔上言,動形 顏色。果聞勿藥之喜,更俟調鼎之功,而體力未和,音容尚阻。不有優崇之命,孰 彰寵待之恩?宜其協贊機衡,弘敷教典;論道而儀刑卿士,宣德而鎮撫華夷。嗇養 精神,保綏福履,為國元老,毗予一人。可司徒、平章軍國重事,待疾損日,每三 日、五日一度入中書。散官勛封實封如故。仍備禮冊命。
dù biǎo cí yuē: fú yǐ gōng tái chóng lǐ, diǎn cè shèng yí, yōng chén dāng zhī, shí wèi tiǎn yuè. kuàng lèi chéng chǒng mìng, yì wèi biàn fān, qián hòu sān dù, yǐ xíng cǐ lǐ. lìng chén yóu cān shū jìn, qiè jù wú yǐ bì xié, zhòng cǐ láo fán, yǒu tiǎn miàn mù. fú qǐ tiān ēn qiě kè chén xiào guān, zé chén shí shì, cè mìng zhī yí, tè cì tíng bà. zé sù cān gāo wèi, kōng fù chǐ yú zhōng xīn biàn miǎn qīng chē, miǎn jī qiào yú zhòng kǒu. yōu zhào cóng zhī. jiǔ yuè, jiā shǒu sī tú jiān shì zhōng xiāng zhōu cì shǐ, chōng shān nán dōng dào jié dù guān chá lín hàn jiān mù děng shǐ.
度表辭曰:「伏以公台崇禮,典冊盛儀,庸臣當之,實謂忝越。況累承寵命, 亦為便蕃,前後三度,已行此禮。令臣猶參樞近,竊懼無以弼諧,重此勞煩,有靦 面目。伏乞天恩且課臣效官,責臣實事,冊命之儀,特賜停罷。則素餐高位,空負 恥於中心;弁冕輕車,免譏誚於眾口。」優詔從之。九月,加守司徒、兼侍中、襄 州刺史,充山南東道節度觀察、臨漢監牧等使。
dù sù chēng jiān zhèng, shì shàng bù huí, gù lèi wèi jiān xié suǒ pái, jǐ zhì diān pèi. jí wǎn jié, shāo fú chén yǐ bì huò. chū, dù zhī yán tiě shǐ wáng bō, guǎng shì jìn fèng yǐ xī chǒng, dù yì duō shí xiàn yú yǐ xiào bō, shì jūn zǐ shǎo zhī. fù yǐn wéi hòu shū nán zhuō wèi bǔ què shí yí, bǐ mí fèng jié nà, wèi mù ān zhī jì. ér hòu jìn zǎi xiàng lǐ zōng mǐn niú sēng rú děng bù yuè qí suǒ wèi, gù yīn dù xiè bìng bà xiàng wèi, fù chū wèi xiāng yáng jié dù.
度素稱堅正,事上不回,故累為奸邪所排,幾至顛沛。及晚節,稍浮沉以避禍。 初,度支鹽鐵使王播,廣事進奉以希寵,度亦掇拾羨餘以效播,士君子少之。復引 韋厚叔、南卓為補闕拾遺,俾彌縫結納,為目安之計。而後進宰相李宗閔、牛僧孺 等不悅其所為,故因度謝病罷相位,復出為襄陽節度。
chū, yuán hé shí sì nián, yú xiāng yáng zhì lín hàn jiān mù. fèi bǎi xìng tián sì bǎi qǐng, qí mù mǎ sān qiān èr bǎi yú pǐ. dù yǐ mù mǎ shù shǎo, xū fèi mín tián, zòu bà zhī, chú qí shǐ míng. bā nián sān yuè, yǐ běn guān pàn dōng dōu shàng shū shěng shì, chōng dōng dōu liú shǒu. jiǔ nián shí yuè, jìn wèi zhōng shū lìng. shí yī yuè, zhū lǐ xùn wáng yá jiǎ sù shū yuán yú děng sì zǎi xiàng, qí qīn shǔ mén rén cóng zuò zhě shù shí bǎi rén xià yù xùn hé, yù jiā liú cuàn. dù shàng shū lǐ zhī, quán huó zhě shù shí jiā.
初,元和十四年,於襄陽置臨漢監牧。廢百姓田四百頃,其牧馬三千二百餘匹。 度以牧馬數少,虛廢民田,奏罷之,除其使名。八年三月,以本官判東都尚書省事, 充東都留守。九年十月,進位中書令。十一月,誅李訓、王涯、賈餗、舒元輿等四 宰相,其親屬門人從坐者數十百人;下獄訊劾,欲加流竄。度上疏理之,全活者數 十家。
zì shì, zhōng guān yòng shì, yì guān dào sàng. dù yǐ nián jí xuán yú, wáng gāng bǎn dàng, bù fù yǐ chū chù wèi yì. dōng dōu lì dì yú jí xián lǐ, zhú shān chuān chí, zhú mù cóng cuì, yǒu fēng tíng shuǐ xiè, tī qiáo jià gé, dǎo yǔ huí huán, jí dōu chéng zhī shèng gài. yòu yú wǔ qiáo chuàng bié shù, huā mù wàn zhū zhōng qǐ liáng tái shǔ guǎn, míng yuē lǜ yě táng. yǐn gān shuǐ guàn qí zhōng, shāi yǐn mài fēn, yìng dài zuǒ yòu. dù shì shì zhī xì, yǔ shī rén bái jū yì liú yǔ xī hān yàn zhōng rì, gāo gē fàng yán, yǐ shī jiǔ qín shū zì lè, dāng shí míng shì, jiē cóng zhī yóu. měi yǒu rén shì zì dōu hái jīng, wén zōng bì xiān wèn zhī yuē: qīng jiàn péi dù fǒu?
自是,中官用事,衣冠道喪。度以年及懸輿,王綱版盪,不復以出處為意。東 都立第於集賢里,築山穿池,竹木叢萃,有風亭水榭,梯橋架閣,島嶼迴環,極都 城之勝概。又於午橋創別墅,花木萬株;中起涼台暑館,名曰「綠野堂」。引甘水 貫其中,釃引脈分,映帶左右。度視事之隙,與詩人白居易、劉禹錫酣宴終日,高 歌放言,以詩酒琴書自樂,當時名士,皆從之游。每有人士自都還京,文宗必先問 之曰:「卿見裴度否?」
shàng yǐ qí zú jí, bù biàn cháo yè, ér nián wèi shén shuāi, kāi chéng èr nián wǔ yuè, fù yǐ běn guān jiān tài yuán yǐn běi dōu liú shǒu hé dōng jié dù shǐ. zhào chū, dù lèi biǎo gù cí lǎo jí, bù yuàn gèng diǎn bīng quán. yōu zhào bù yǔn. wén zōng qiǎn lì bù láng zhōng lú hóng wǎng dōng dōu xuān zhǐ yuē: qīng suī duō bìng, nián wèi shén lǎo, wèi zhèn wò zhèn běi mén kě yě. cù lìng shàng lù, dù bù huò yǐ, zhī rèn. sān nián dōng, bìng shén, qǐ hái dōng dōu yǎng bìng. sì nián zhēng yuè, zhào xǔ hái jīng, bài zhōng shū lìng. yǐ jí wèi rèn cháo xiè. zhào yuē: sī tú zhōng shū lìng dù, chuò yǒu dà xūn, lèi jū tái dǐng. jīn yǐ jí yàng, wèi rèn xiè shàng, qí běn guān fèng liào, yí zì jì rì zhī gěi. yòu qiǎn guó yī jiù dì zhěn shì.
上以其足疾,不便朝謁,而年未甚衰,開成二年五月,復以本官兼太原尹、北 都留守、河東節度使。詔出,度累表固辭老疾,不願更典兵權。優詔不允。文宗遣 吏部郎中盧弘往東都宣旨曰:「卿雖多病,年未甚老,為朕臥鎮北門可也。」促令 上路,度不獲已,之任。三年冬,病甚,乞還東都養病。四年正月,詔許還京,拜 中書令。以疾未任朝謝。詔曰:「司徒、中書令度,綽有大勛,累居台鼎。今以疾 恙,未任謝上,其本官俸料,宜自計日支給。」又遣國醫就第診視。
shǔ shàng sì qǔ jiāng cì yàn, qún chén fù shī, dù yǐ jí bù néng fù. wén zōng qiǎn zhōng shǐ cì dù shī yuē: zhù xiǎng dài yuán lǎo, shí jūn hèn bù zǎo. wǒ jiā zhù shí shuāi, yōu lái xué qiū dǎo. réng cì yù zhá yuē: zhèn shī jí zhōng yù de jiàn qīng chàng hè shī, gù lìng shì cǐ. qīng jí yàng wèi quán, gù wú xīn lì, dàn yì rì jìn lái. chūn shí sú shuō nán yú jiāng shè, miǎn jiā diào hù, sù jiù hé píng. qiān bǎi xiōng huái, bù jù yī èr. yào wù suǒ xū, wú dàn zòu qǐng zhī fán yě. yù zhá jí mén, ér dù yǐ hōng, sì nián sān yuè sì rì yě. shàng wén zhī, zhèn dào jiǔ zhī, zhòng lìng shàn xiě, zhì zhī líng zuò. shí nián qī shí wǔ, cè zèng tài fù, chuò cháo sì rì, fèng fù jiā děng. zhào jīng zhào yǐn zhèng fù jiān hù sàng shì, suǒ xū jiē guān gěi.
屬上巳曲江賜宴,群臣賦詩,度以疾不能赴。文宗遣中使賜度詩曰:「注想待 元老,識君恨不早。我家柱石衰,憂來學丘禱。」仍賜御札曰:「朕詩集中欲得見 卿唱和詩,故令示此。卿疾恙未痊,固無心力,但異日進來。春時俗說難於將攝, 勉加調護,速就和平。千百胸懷,不具一二。藥物所須,無憚奏請之煩也。」御札 及門,而度已薨,四年三月四日也。上聞之,震悼久之,重令繕寫,置之靈座。時 年七十五,冊贈太傅,輟朝四日,賵賻加等。詔京兆尹鄭復監護喪事,所須皆官給。
shàng guài dù wú yí biǎo. zhōng shǐ wèn zhī, jiā rén jìn qí gǎo cǎo. qí zhǐ yǐ wèi dìng chǔ èr wèi yōu, yán bù jí jiā shì.
上怪度無遺表。中使問之,家人進其稿草。其旨以未定儲貳為憂,言不及家事。
dù shǐ zì shū shēng yǐ cí cè zhōng kē xuǎn, shù nián zhī jiān, xiáng yǒng qīng qiē. féng shí jiān fǒu, ér néng fèn mìng jué cè, héng shēn tǎo zéi, wèi zhōng xìng zōng chén. dāng yuán hé zhǎng qìng jiān, luàn chén zéi zi, xù ruì sàng qì, dàn dù zhī wēi léng. dù zhuàng mào bù yú zhōng rén, ér fēng cǎi jùn shuǎng, zhàn duì xióng biàn, guān tīng zhě wèi zhī sǒng rán. shí yǒu fèng shǐ jué yù zhě, sì yí jūn zhǎng bì wèn dù zhī nián líng jǐ hé, zhuàng mào shú shì, tiān zǐ yòng fǒu? qí wēi míng bō yú jǐng sú, wèi huá yí wèi fú yě rú cǐ. shí wēi wàng dé yè, móu yú guō zi yí, chū rù zhōng wài, yǐ shēn xì guó zhī ān wēi shí zhī qīng zhòng zhě èr shí nián. fán mìng jiāng xiāng, wú xián bù xiào, jiē tuī duó wèi shǒu, qí wèi shì jūn zǐ ài zhòng yě rú cǐ. suī jiāng zuǒ wáng dǎo xiè ān zuò zhèn yǎ sú, ér xū mó fāng lüè, dù yòu guò zhī.
度始自書生以辭策中科選,數年之間,翔泳清切。逢時艱否,而能奮命決策, 橫身討賊,為中興宗臣。當元和、長慶間,亂臣賊子,蓄銳喪氣,憚度之威稜。度 狀貌不逾中人,而風彩俊爽,占對雄辯,觀聽者為之聳然。時有奉使絕域者,四夷 君長必問度之年齡幾何,狀貌孰似,天子用否?其威名播於憬俗,為華夷畏服也如 此。時威望德業,侔於郭子儀,出入中外,以身系國之安危、時之輕重者二十年。 凡命將相,無賢不肖,皆推度為首,其為士君子愛重也如此。雖江左王導、謝安坐 鎮雅俗,而訏謨方略,度又過之。
yǒu zi wǔ rén: shí zhuàn ràng shěn yì.
有子五人:識、譔、讓、諗、議。
shí yǐ yìn shòu guān, lèi qiān zhì tōng yì dài fū jiǎn xiào yòu sàn qí cháng shì shòu zhōu cì shǐ běn zhōu tuán liàn shǐ shàng zhù guó xí jìn guó gōng shí yì sān qiān hù shí fēng yī bǎi wǔ shí hù, cì zǐ jīn yú dài. dà zhōng chū, gǎi tán zhōu cì shǐ yù shǐ zhōng chéng, chōng hé nán dōu tuán liàn guān chá shǐ. bā nián, jiā jiǎn xiào hù bù shàng shū fèng xiáng yǐn fèng xiáng lǒng yòu jié dù shǐ. shí yī nián, běn guān yí xǔ zhōu cì shǐ zhōng wǔ jūn jié dù chén xǔ guān chá děng shǐ.
識以廕授官,累遷至通議大夫、檢校右散騎常侍、壽州刺史、本州團練使、上 柱國、襲晉國公、食邑三千戶、實封一百五十戶,賜紫金魚袋。大中初,改潭州刺 史、御史中丞,充河南都團練觀察使。八年,加檢校戶部尚書、鳳翔尹、鳳翔隴右 節度使。十一年,本官移許州刺史、忠武軍節度、陳許觀察等使。
zhuàn, zhǎng qìng yuán nián dēng jìn shì dì.
譔,長慶元年登進士第。
ràng chū rèn jīng guāng fǔ cān jūn, tài hé zhōng dù zhèn xiāng yáng, zòu qǐ ràng cóng xíng.
讓初任京光府參軍,太和中度鎮襄陽,奏乞讓從行。
shěn, dà zhōng wǔ nián, zì dà zhōng dài fū jiǎn xiào yòu sàn qí cháng shì yù shǐ dài fū xuān zhōu cì shǐ xuān shè guān chá shǐ shàng zhù guó hé dōng nán shí yì sān bǎi hù, cì zǐ jīn yú dài, rù cháo quán zhī xíng bù shì láng. xiōng dì bìng liè fāng zhèn, shí rén róng zhī.
諗,大中五年,自大中大夫檢校右散騎常侍、御史大夫、宣州刺史、宣歙觀察 使、上柱國、河東男、食邑三百戶,賜紫金魚袋,入朝權知刑部侍郎。兄弟並列方 鎮,時人榮之。
shǐ chén yuē: dé zōng chéng jiàn zhōng zhī nán, gū xī fān chén, zhēn yuán jì nián, wēi lìng shuāi xuē. zhāng wǔ huáng dì zhì jù sù fèn, tíng fǎng jiā yóu. shǐ dé dù bīn gōng, yòng gāo chóng wén zhū liú pì. zhōng de wǔ chéng xiàng, yùn chóu xùn róng, zàn chéng ruì duàn. zhōng dé péi jìn gōng, yào wǔ shēn wēi, jìng tiǎn liǎng hé sù dào. xióng zāi, zhāng wǔ zhī guǒ duàn yě! jìn gōng yǐ shū shēng sù yè, zhì wèi tái héng, féng jìn gòu tún, è wàn xiōng chǒu, shì yǐ shēn xùn, bù yì zhuàng hū! fū rén chén shì jūn, wéi zhōng yǔ yì. dà zé yǐ xū mó pái huò nán, xiǎo zé yǐ dǎng zhèng kuāng guò shī, nèi bù lǜ shēn jì, wài bù xù rén yán, gǔ rén suǒ nán yě. jìn gōng néng zhī, chéng shè jì zhī liáng chén, gǔ gōng zhī xián xiāng yuán hé zhōng xìng zhī lì, gōng hú ràng yān! xī zhòng ní tàn zhōu shì líng chí, qí huán bà yì, ér yǒu wēi guǎn zhī lùn. cháng chéng zōng shī dào zhī jì è yě, jiān rén biàn sì hǎi, cì kè mǎn jīng shī. nǎi zhì guān lì jìn bīng, fù zéi yīn jì, yì chén yán wèi chū kǒu, rèn yǐ zhèn xiōng. gǒu fēi sǐ yì zhī chén, shú kěn héng shēn mào nán, yǐ fǔ tiān zǐ zhě? gǒu péi lìng bù yòng, yuán hé zhī shì zé shí yùn wèi kě zhī yě. chén suǒ yǐ míng zuǒ rèn zhī tàn, xuān shèng jiǎng xián zhī shēn.
史臣曰:德宗懲建中之難,姑息籓臣,貞元季年,威令衰削。章武皇帝志據宿 憤,廷訪嘉猷。始得杜邠公,用高崇文誅劉辟。中得武丞相,運籌訓戎,贊成睿斷。 終得裴晉公,耀武伸威,竟殄兩河宿盜。雄哉,章武之果斷也!晉公以書生素業, 致位台衡,逢進遘屯,扼腕凶丑,誓以身徇,不亦壯乎!夫人臣事君,唯忠與義。 大則以訏謨排禍難,小則以讜正匡過失,內不慮身計,外不恤人言,古人所難也。 晉公能之,誠社稷之良臣,股肱之賢相;元和中興之力,公胡讓焉!昔仲尼嘆周室 陵遲,齊桓霸翼,而有微管之論。嘗承宗、師道之濟惡也,奸人遍四海,刺客滿京 師。乃至關吏禁兵,附賊陰計,議臣言未出口,刃已揕胸。苟非死義之臣,孰肯橫 身冒難,以輔天子者?苟裴令不用,元和之世則時運未可知也。臣所以明左衽之嘆, 宣聖獎賢之深。
zàn yuē: jìn gōng fá pàn, yǐ shēn fàn nán. yòng zhī zé zhì, shě zhī zé luàn. gōng qù yán láng, fù shī jì fāng. yǐng zhí zhī móu, xìn wèi bù zāng.
贊曰:晉公伐叛,以身犯難。用之則治,舍之則亂。公去岩廊,復失冀方。穎、 植之謀,信為不臧。