strong yǔ è zhǐ jiǔ biǎn yí dí strong
禹惡旨酒貶儀狄

què shuō yǔ wáng zì huì zhū hóu huí cháo, yī rì shēng diàn, qún chén cháo bì. yǒu yī chén xìng yí míng dí, shēng de tóu piān miàn lòu, bí gōu ěr báo, zhuān yī hǎo chén miǎn liú lián zhī lè, chū bān zòu yuē: chén sī rǔ jiāng wèi jiǔ, wèi gān ér qì sāo, fēi suǒ yǐ diàn shén míng yǎng shèng zhì zhě. chén yú zhū lè zhōng, qǔ qí nuǎn rè gān kǔ zhě wèi wèi zuò qū, niàng jiǔ. yǐ mǐ rè chuī hé qū, jué qì wèi xiāng fēn, kě yǐ tōng hé xuè mài, chàng kuài jī fū, yōu kě yǐ wèi xǐ, lè kě yǐ wàng jī. wáng mìng qǔ lái cháng zhī, fàng yú lóng shū àn shàng, wén qí xiāng wèi, suì lián yǐn shù bēi, bù jué mǐng dǐng dà zuì, shì chén fú rù qǐn gōng. qún chén jiē sàn, jù dào yí dí fǔ qiú yǐn. yí dí chū jiǔ, zhòng chén yǐn bì, jiē yuē: cǐ jiǔ kě yǐ rùn pí fū, xíng qì xuè, zhē fēng hán, kě wèi qiān gǔ zhī bǎo. gè qiú jiǔ fāng qù fǎng zào.
卻說禹王自會諸侯回朝，一日升殿，群臣朝畢。有一臣姓儀名狄，生得頭偏面陋，鼻勾耳薄，專一好沉湎留連之樂，出班奏曰：「臣思乳漿為酒，味甘而氣臊，非所以奠神明養聖志者。臣於諸樂中，取其暖熱甘苦者為未作麯，釀酒。以米熱炊和麯，覺氣味香芬，可以通和血脈，暢快肌膚，憂可以為喜，樂可以忘飢。」王命取來嘗之，放於龍書案上，聞其香味，遂連飲數杯，不覺酩酊大醉，侍臣扶入寢宮。群臣皆散，俱到儀狄府求飲。儀狄出酒，眾臣飲畢，皆曰：「此酒可以潤皮膚，行氣血，遮風寒，可為千古之寶。」各求酒方去仿造。

què shuō wáng shuì zhì sì gēng, xǐng lái dà jīng, jí chū shè cháo, jù wén wǔ duō guān, bài wǔ bì, wáng xuān yí dí, wèi zhī yuē: qīng zuó jìn jiǔ, guǒ shèng rǔ jiāng, shǎo yǐn zé xuè qì tōng, duō yǐn zé xīn xìng luàn, kǒng hòu shì rén shì qí gān xiāng, yǐn zhī bù jié, bì yǒu yīn jiǔ ér wáng guó sàng jiā zhě. sù yí miè zhī, wù chuán tiān xià, yǐ hài hòu rén. jí dāng ōu biǎn yí dí wèi shù mín, jìn zhǐ bù xǔ zào yǐn. qǐ zhī gé yī bì, xìng yī bì. zhǐ zhī biǎn dí wèi mín, zěn zhī dí huí jiā, àn zào fā mài. zhòng chén dé jiǔ fāng, yì jiē zài zì jiā zào yǐn. wáng bù zhī zhī yě. sú yún, jiā jiā zào sī jiǔ, bù fàn shì gāo shǒu. xìn yǒu zhī hū.
卻說王睡至四更，醒來大驚，急出設朝，聚文武多官，拜舞畢，王宣儀狄，謂之曰：「卿昨進酒，果勝乳漿，少飲則血氣通，多飲則心性亂，恐後世人嗜其甘香，飲之不節，必有因酒而亡國喪家者。速宜滅之，勿傳天下，以害後人。」即當毆貶儀狄為庶民，禁止不許造飲。豈知革一弊，興一弊。只知貶狄為民，怎知狄回家，暗造發賣。眾臣得酒方，亦皆在自家造飲。王不之知也。俗雲，家家造私酒，不犯是高手。信有之乎。

qiě shuō wáng yī rì dēng diàn, yù huì dōng xī liǎng lù zhū hóu yú huì jī, mìng yì lǐng zhǐ qián qù. yì cí wáng xiān xíng, huì dōng xī èr lù zhū hóu. èr shí jiǔ wèi, nǎi fú xī shén nóng huáng dì yáo shùn cháo fēng lì zhě, bù zhī xìng míng shì shuí, qiě kàn kāi liè yú zuǒ:
且說王一日登殿，欲會東西兩路諸侯於會稽，命益領旨前去。益辭王先行，會東西二路諸侯。二十九位，乃伏羲、神農、黃帝、堯、舜朝封立者，不知姓名是誰，且看開列於左：

nǚ huáng hóu shǐ huáng hóu bǎi huáng hóu wú huái hóu hào yīng hóu chén fàng hóu yīn kāng hóu
女皇侯史皇侯柏皇侯無懷侯昊英侯辰放侯陰康侯

gé bó hóu hè xū hóu zūn lú hóu lì lù hóu lín kuí hóu dì chéng hóu dì míng hóu
葛伯侯赫胥侯尊盧侯栗陸侯臨魁侯帝承侯帝明侯

dì lái hóu dì lǐ hóu dì yí hóu chéng dì hóu yú wǎng hóu yǒu hù hóu chá xiāng hóu
帝來侯帝里侯帝宜侯成帝侯榆罔侯有扈侯茶鄉侯

yōng chéng hóu zhēng lí hóu sān wēi hóu xiǎo yīng hóu zhèng dì hóu qǐ tǒng hóu dìng rì hóu fáng fēng hóu
庸成侯征黎侯三危侯小英侯正地侯啟統侯定日侯防風侯

wáng mìng pái jià, tóng qún chén bù shù rì dào le huì jī. zhū hóu qí liè yíng jià, gè dài wén wǔ yú huì jī sì hòu.
王命排駕，同群臣不數日到了會稽。諸侯齊列迎駕，各帶文武於會稽俟候。

cì rì wáng dēng tán, zhòng hóu cháo cān, shān hū bài wǔ bì, yì chū bān zòu yuē: méng zhǔ shàng zhǐ yì, zhào dōng xī èr shí jiǔ lù zhū hóu jù dào, wéi fáng fēng hóu yí lù huāng yín tān cái, bù zūn wáng mìng, zhì jīn wèi dào. wáng wén zòu, dà nù yuē: guǎ rén zhì tiān xià, sì yí bīn fú, fáng fēng hóu hé gù wéi mìng! chéng zhí guān zòu dào: fáng fēng hóu jiàn zài hòu zhǐ. wáng yuē: xuān lái. hóu suí xuān zhì tán, bài fú yú dì. wáng wèn yuē: guǎ rén xíng zhào mìng yǐ jiǔ, zhòng zhū hóu zhǐ zhì, rǔ hé chí yán? shēn wèi guó zhǔ, ér tān cái hào sè, biàn máo wáng cháo, cháo tíng sān chǐ, qǐ sī qīng! fáng fēng hóu zòu yuē: yīn dào lù qí qū, hóng shuǐ shòu shī, gù cǐ lái chí. wáng gù zhòng hóu yuē: qīng děng jù zì běn guó lái cǐ, yǒu hóng shuǐ shī dào lù fǒu? zhòng hóu qí zòu yuē: zì wǒ zhǔ zhì shuǐ zhī hòu, bìng wèi yù shuǐ zhī hài, chén děng bù gǎn wàng zòu. wáng tīng bà dà nù, mà yuē: pǐ fū wèi sī jǐ lái chí, gǎn chū cǐ luàn yán. guǎ rén zhì hóng shuǐ, sì fāng jiē píng, hé dú rǔ xíng biàn féng shī jìn, xiǎng bì yí lù sāo rǎo mín cái, gù lái chí yě! mìng yì yú bǐ jūn zhōng sōu zhī, guǒ sōu chū jīn bó shí bā chē, měi nǚ jiǔ rén. yì bù gǎn yǐn huì, dāng wáng zhí zòu. wáng dà nù, mìng qiān chū yú méng tán xià, zhǎn shǒu hào lìng.
次日王登壇，眾侯朝參，山呼拜舞畢，益出班奏曰：「蒙主上旨意，召東西二十九路諸侯俱到，惟防風侯一路荒淫貪財，不遵王命，至今未到。」王聞奏，大怒曰：「寡人治天下，四夷賓服，防風侯何故違命！」承直官奏道：「防風侯見在候旨。」王曰：「宣來。」侯隨宣至壇，拜伏於地。王問曰：「寡人行召命已久，眾諸侯旨至，汝何遲延？身為國主，而貪財好色，弁髦王朝，朝廷三尺，豈私卿！」防風侯奏曰：「因道路崎嶇，洪水涭濕，故此來遲。」王顧眾侯曰：「卿等俱自本國來此，有洪水濕道路否？」眾侯齊奏曰：「自我主治水之後，並未遇水之害，臣等不敢妄奏。」王聽罷大怒，罵曰：「匹夫為私己來遲，敢出此亂言。寡人治洪水，四方皆平，何獨汝行便逢濕浸，想必一路搔擾民財，故來遲也！」命益於彼軍中搜之，果搜出金帛十八車，美女九人。益不敢隱諱，當王直奏。王大怒，命牽出於盟壇下，斬首號令。

wáng mìng xuān qí zi wèi fáng fēng hóu. zhòng chén zòu qí wú zi. mìng qù qí guó hào, yǐ dì tǔ fēn lín guó zhì zhī. měi nǚ fā huí yuán jí, jīn bó fēn shǎng zhòng hóu wén wǔ. mìng pái yàn kuǎn dài zhòng hóu, zhǐ yǐn lǐ lào, jìn zhǐ yí dí zhī niàng. zhòng hóu qún chén jiē yī cì xù, yàn chì liè zuò bì, jiǔ xíng sān xún, yáo guò wǔ wèi, zòu dà xià zhī lè. cǐ yàn shí fēn qí zhěng, jūn chén huān chàng. wáng dà yuè, mìng zhǐ lè, yǔ zhòng hóu yuē: qián zhě yí dí suǒ jìn zhī jiǔ, wén zhī xiāng měi, yǐn zhī hūn zuì, luàn xìng zhī méi, fēi cǐ ér shuí! rén xìng jì luàn, zhōng bì yín dàng fèi duò, jì gāng shì jǐ, bù zhì yú cóng cuǒ ér bù zhǐ zhě. kuàng rén fēi yáo shùn, ān néng zǎo zhú qí jǐ, bù wèi suǒ nì zāi? zhèn suǒ yǐ shū yí dí ér jué zhǐ jiǔ, wú fēi wèi shì jiè dù què huò gēn. qīng děng dāng yǐ zhèn zhī yán wèi rán, wú xuàn huò yí dí kě yě. zhòng hóu jiē wěi wěi tīng mìng. yàn bà, wáng yòu yǔ zhòng zhū hóu yuē: qīng děng huí guó, dāng yǐ chì zǐ shì mín, guǎng shī rén zhèng, wú rú fáng fēng hóu zì qǔ zuì lù. zhòng hóu kòu xiè ér tuì. cì rì wáng dēng tán, zhòng hóu cháo bài cí wáng, gè huí běn guó. wáng dēng chē jià huí cháo, zhòng hóu yuǎn sòng, gè bié ér qù. zì cǐ tiān xià dà zhì, sì yí cháo gòng, wàn mín ān yè.
王命宣其子為防風侯。眾臣奏其無子。命去其國號，以地土分鄰國治之。美女發回原籍，金帛分賞眾侯文武。命排宴款待眾侯，只飲醴酪，禁止儀狄之釀。眾侯群臣皆依次序，燕翅列坐畢，酒行三巡，餚過五味，奏大夏之樂。此宴十分齊整，君臣歡暢。王大悅，命止樂，語眾侯曰：「前者儀狄所進之酒，聞之香美，飲之昏醉，亂性之媒，非此而誰！人性既亂，終必淫蕩廢墮，紀綱事幾，不至於叢脞而不止者。況人非堯舜，安能早燭其幾，不為所溺哉？朕所以疏儀狄而絕旨酒，無非為世界杜卻禍根。卿等當以朕之言為然，毋眩惑儀狄可也。」眾侯皆唯唯聽命。宴罷，王又與眾諸侯曰：「卿等回國，當以赤子視民，廣施仁政，無如防風侯自取罪僇。」眾侯叩謝而退。次日王登壇，眾侯朝拜辭王，各回本國。王登車駕回朝，眾侯遠送，各別而去。自此天下大治，四夷朝貢，萬民安業。

hū yī rì, rì zhuǎn xī nán, yún shēng dōng běi, shàng tiān yù jīn sān rì yè, diàn jiē jù mǎn. wáng shēng diàn, wén wǔ cháo hè shān hū lǐ bì, wáng mìng shì chén bān yùn, shù jì yī bǎi bā shí jiǔ wàn líng. wáng mìng zhòng chén fēn jūn shí fēn, jiāng yī fēn rù kù, yī fēn fēn shǎng zhòng chén, bā fēn fēn jiě tiān xià zhū hóu, shī jì gū hán pín kǔ zhī mín, wú dé xū yīng gù shì, wù zhān shí huì. zhòng chén chēng yáng shèng dé, cháo sàn bù tí.
忽一日，日轉西南，雲生東北，上天雨金三日夜，殿階俱滿。王升殿，文武朝賀山呼禮畢，王命侍臣搬運，數計一百八十九萬零。王命眾臣分均十分，將一分入庫，一分分賞眾臣，八分分解天下諸侯，施濟孤寒貧苦之民，毋得虛應故事，務沾實惠。眾臣稱揚聖德，朝散不題。

zài shuō wáng zì shòu wèi yǐ lái, jiāo láo wàn jǐ, wú gǎn shǎo dài. fēi yǐn shí ér zhì xiào hū guǐ shén, è yī fú ér zhì měi hū fú miǎn, bēi gōng shì ér jǐn lì hū gōu xù, tiān xià yīn yǐ tài píng. yī rì zhān jí bù qǐ, zhòng jù rù nèi, wèn ān jìn yào. wáng yuē: shēng jì sǐ guī, yǒu shēng bì yǒu sǐ, yào qǐ kě liáo rén jí kǔ, qǐ néng yī rén bù sǐ zāi! zhòng chén jiàn wáng bù kěn fú yào, kòu shǒu yǐ wèn hòu shì. wáng yuē: zhèn nián bǎi suì, sǐ hé zú lǜ? zhèn guān zhū chén zhōng, néng chéng tiān xià zhě, wéi yì yī rén ěr. zhèn bēng hòu, rǔ zhū chén lì yì wèi wáng, yǐ chéng tiān xià. yán qì ér bēng. wáng zài wèi èr shí liù nián, shòu bǎi suì.
再說王自受位以來，焦勞萬幾，無敢少怠。菲飲食而致孝乎鬼神，惡衣服而致美乎黻冕，卑宮室而盡力乎溝洫，天下因以太平。一日沾疾不起，眾巨入內，問安進藥。王曰：「生寄死歸，有生必有死，藥豈可療人疾苦，豈能醫人不死哉！」眾臣見王不肯服藥，叩首以問後事。王曰：「朕年百歲，死何足慮？朕觀諸臣中，能成天下者，惟益一人耳。朕崩後，汝諸臣立益為王，以承天下。」言訖而崩。王在位二十六年，壽百歲。

yì wén wáng yán, zì zhī wáng zǐ qǐ xián míng, bù gǎn dāng tiān zǐ zhī wèi, bì yú jī shān. zhòng chén bìn wáng yú tú shān. tiān xià zhū hóu cháo jìn jí ōu gē sòng yù zhě, bù zhī yì ér zhī qǐ, tuī zhī jí wèi. jiē yuē, wú jūn zhī zǐ yě.
益聞王言，自知王子啟賢明，不敢當天子之位，避於箕山。眾臣殯王於塗山。天下諸侯朝覲及謳歌訟獄者，不知益而知啟，推之即位。皆曰，吾君之子也。

bǔ yí: yǔ wáng qǔ tú shān shì zhī nǚ, shēng sān zi: zhǎng yuē qǐ, chéng qí běn xìng xià cì yuē zǎi, wèi gù shì sān yuē hǎn, fēng qìng yú wáng, jí xìng yú shì. tú shān shì néng míng xùn jiào ér zhì qí huà, sān zi jiē xián míng ér zhī wáng shì, dá jūn chén zhī yì, chí yǔ wáng zhī gōng. gù qǐ jì fù shì yǐ yǒu tiān xià. chū yǔ jiàn yì, fēng zhī bǎi lǐ, měi guān qí xián, xíng shì hé dào, yù shòu yǐ dà wèi. yì wén bì zhī. tiān xià zhū hóu tuī qǐ wèi jūn. qǐ yì zhī yì xián míng, jí wèi zhī rì, jí mìng zhào yì wèi fǔ zuǒ, bù yī nián ér yì mò. hòu qǐ jí xiàn xī shēng yǐ jì zhī.
補遺：禹王娶塗山氏之女，生三子：長曰啟，承其本姓夏；次曰宰，為顧氏；三曰罕，封慶余王，即姓余氏。塗山氏能明訓教而致其化，三子皆賢明而知王事，達君臣之義，持禹王之功。故啟繼父世以有天下。初禹薦益，封之百里，每觀其賢，行事合道，欲授以大位。益聞避之。天下諸侯推啟為君。啟亦知益賢明，即位之日，即命召益為輔佐，不一年而益歿。後啟即獻犧牲以祭之。