strong tǒng xù kē dì strong
統序科第
zhōu lǐ, xiāng dài fū jù xiāng yǐn jiǔ zhī jiào, kǎo qí dé xíng, chá qí dào yì, sān nián, jǔ xián zhě gòng yú wáng tíng. fēi fū xiāng jǔ lǐ xuǎn zhī yì yuán yú zhōng hū fū zǐ shèng rén, shǐ yǐ sì kē chǐ mén dì zǐ, hòu wáng yīn ér fàn zhī. hàn gé qín luàn, jiǎng qiú diǎn lǐ, yì jiě xún tú fāng zhé, yǐ xū xián jùn, kǎo dé xíng zé shēng xiào lián ér jī fú sú, lūn dào yì zé dì juàn zào ér guǎng rén wén, gù jùn guó gòng shì wú xū suì yǐ. yóu shì tiān xià shàng jì jí yú dà sī tú fǔ, suǒ yǐ xiǎn wǔ jiào yú wàn mín zhě yě. wǒ táng yán suí fǎ hàn, zī zī kū kū, yǐ shì cǎo zé. qín sè bù gǎi, ér qīng zhuó shū tú dān qī bù shī, ér fēng jiǎn yì zhì. shǐ zì wǔ dé xīn sì suì sì yuè yī rì, chì zhū zhōu xué shì jí zǎo yǒu míng jīng jí xiù cái jùn shì jìn shì, míng yú lǐ tǐ, wèi xiāng lǐ suǒ chēng zhě, wěi běn xiàn kǎo shì, zhōu zhǎng chóng fù, qǔ qí hé gé, měi nián shí yuè suí wù rù gòng. sī wǒ táng gòng shì zhī shǐ yě. jué yǒu yán gé, lù zhī rú zuǒ:
《周禮》,鄉大夫具鄉飲酒之教,考其德行,察其道藝,三年,舉賢者貢於王庭。非夫鄉舉里選之義源於中乎夫子聖人,始以四科齒門弟子,後王因而范 之。漢革秦亂,講求典禮,亦解循塗方轍,以須賢俊,考德行則升孝廉而激浮俗,掄道藝則第雋造而廣人文,故郡國貢士無虛歲矣。由是天下上計集於大司徒府,所 以顯五教於萬民者也。我唐沿隋法漢,孜孜矻矻,以事草澤。琴瑟不改,而清濁殊塗;丹漆不施,而豐儉異致。始自武德辛巳歲四月一日,敕諸州學士及早有明經及 秀才、俊士、進士,明於理體,為鄉里所稱者,委本縣考試,州長重覆,取其合格,每年十月隨物入貢。斯我唐貢士之始也。厥有沿革,錄之如左:
strong gòng jǔ lí gé bìng xíng xiāng yǐn jiǔ strong
貢舉釐革並行鄉飲酒
kāi yuán èr shí wǔ nián èr yuè, chì yīng zhū zhōu gòng shì: shàng zhōu suì gòng sān rén, zhōng zhōu èr rén, xià zhōu yī rén bì yǒu cái xíng, bù xiàn qí shù. suǒ yí gòng zhī rén jiè sòng zhī rì, xíng xiāng yǐn lǐ, shēng yòng shǎo láo, yǐ guān wù chōng.
開元二十五年二月,敕應諸州貢士:上州歲貢三人,中州二人,下州一人;必有才行,不限其數。所宜貢之人解送之日,行鄉飲禮,牲用少牢,以官物充。
strong huì chāng wǔ nián jǔ gé jié wén strong
會昌五年舉格節文
gōng qīng bǎi liáo zǐ dì jí jīng jī nèi shì rén jì kè wài zhōu fǔ jǔ shì rén děng xiū míng jīng jìn shì yè zhě, bìng lì míng suǒ zài jiān jí guān xué, réng jīng jiā kǎo shì. suǒ sòng rén shù: qí guó zi jiān míng jīng, jiù gé měi nián sòng sān bǎi wǔ shí rén, jīn qǐng sòng sān bǎi rén jìn shì, yī jiù gé sòng sān shí rén qí lì míng míng jīng, yì qǐng sòng èr bǎi rén qí zōng zhèng sì jìn shì, sòng èr shí rén qí dōng jiān tóng huá hé zhōng suǒ sòng jìn shì, bù dé guò sān shí rén, míng jīng bù dé guò wǔ shí rén. qí fèng xiáng shān nán xī dào dōng dào jīng nán è yuè hú nán zhèng huá zhè xī zhè dōng fū fāng xuān shāng jīng bīn jiāng nán jiāng xī huái nán xī chuān dōng chuān shǎn guó děng dào, suǒ sòng jìn shì bù dé guò yī shí wǔ rén, míng jīng bù dé guò èr shí rén. qí hé dōng chén xǔ biàn tú sì yì dìng qí dé wèi bó zé lù yōu mèng líng xià zī qīng yùn cáo yǎn hǎi zhèn jì lín shèng děng dào, suǒ sòng jìn shì bù dé guò yī shí rén, míng jīng bù dé guò shí wǔ rén. jīn rǔ yán fēng fú jiàn qián fǔ guì fǔ lǐng nán ān nán yōng róng děng dào, suǒ sòng jìn shì bù dé guò qī rén, míng jīng bù dé guò shí rén. qí zhū zhī jùn suǒ sòng rén shù, qǐng shēn guān chá shǐ wèi jiě dōu sòng, bù dé zhū zhōu gè zì shēn jiě. zhū zhōu fǔ suǒ shì jìn shì zá wén, jù yuán gé bìng hé fēng sòng shěng. zhǔn kāi chéng sān nián wǔ yuè sān rì chì là xià zhě, jīn yuán zì bù sòng suǒ shì yǐ lái, jǔ rén gōng rán bá jiě jīn zhū zhōu fǔ suǒ shì, gè xū fēng sòng shěng sī jiǎn kān, rú bìng bài bù jìn cí lǐ, zhōu fǔ wàng gěi jiě zhě, shì guān tíng jiàn rèn yòng què.
公卿百寮子弟及京畿內士人寄客外州府舉士人等修明經、進士業者,並隸名所在監及官學,仍精加考試。所送人數:其國子監明經,舊格每年送三百五十 人,今請送三百人;進士,依舊格送三十人;其隸名明經,亦請送二百人;其宗正寺進士,送二十人;其東監同華、河中所送進士,不得過三十人,明經不得過五十 人。其鳳翔、山南西道東道、荊南、鄂岳、湖南、鄭滑、浙西、浙東、鄜坊、宣商、涇邠、江 南、江 西、淮南、西川、東川、陝虢等道,所送進士不得過一十五人, 明經不得過二十人。其河東、陳許、汴、塗泗、易定、齊德、魏博、澤潞、幽孟、靈夏、淄青、鄆曹、兗海、鎮冀、麟勝等道,所送進士不得過一十人,明經不得過 十五人。金汝、鹽豐、福建、黔府、桂府、嶺南、安南、邕容等道,所送進士不得過七人,明經不得過十人。其諸支郡所送人數,請申觀察使為解都送,不得諸州各 自申解。諸州府所試進士雜文,據元格併合封送省。准開成三年五月三日敕落下者,今緣自不送所試以來,舉人公然拔解;今諸州府所試,各須封送省司檢勘,如病 敗不近詞理,州府妄給解者,試官停見任用闕。
strong shù jìn shì shàng piān strong
述進士上篇
yǒng huī yǐ qián, jùn xiù èr kē yóu yǔ jìn shì bìng liè xián hēng zhī hòu, fán yóu wén xué yī jǔ yú yǒu sī zhě, jìng jí yú jìn shì yǐ. yóu shì zhào cān děng cháng shān qù jùn xiù, gù mù zhī yuē jìn shì dēng kē jì. zhě, lǘ yǒu xù, xiāng yǒu xiáng, yǐ shí jiào xíng lǐ ér shì huà yān. qí yǒu xiù yì zhě, zé shēng yú zhū hóu zhī xué zhū hóu suì gòng qí yóu zhù zhě, yí zhī yú tiān zǐ, shēng yú tài xué, gù mìng yuē zào shì, rán hòu mìng yān. zhōu lǐ: dà lè zhèng lùn zào shì zhī xiù zhě yǐ gào yú wáng, ér shēng zhū sī mǎ sī mǎ biàn lùn guān cái, lùn jìn shì zhī xián yǐ gào yú wáng zhě, ér dìng qí lùn. lùn dìng rán hòu guān zhī, rèn guān rán hòu jué zhī, wèi dìng rán hòu lù zhī. ruò liè zhī yú kē mù, zé jùn xiù shèng yú hàn wèi ér jìn shì, suí dà yè zhōng suǒ zhì yě. rú hóu jūn sù sūn fú jiā, jiē suí zhī jìn shì yě míng yǐ. rán zhāng yú wǔ dé ér jiǎ yú zhēn guān. gài wén huáng dì xiū wén yǎn wǔ, tiān zàn shén shòu, cháng sī xìng duān mén, jiàn xīn jìn shì zhuì xíng ér chū, xǐ yuē: tiān xià yīng xióng rù wú gòu zhōng yǐ! ruò nǎi guāng zhái sì yí, chuí zuò sān bǎi, hé mò yóu sī zhī dào zhě yě.
永徽已前,俊、秀二科猶與進士並列;咸亨之後,凡由文學一舉於有司者,競集於進士矣。由是趙傪等嘗刪去俊、秀,故目之曰《進士登科記》。者,閭 有序,鄉有庠,以時教行禮而視化焉。其有秀異者,則升於諸侯之學;諸侯歲貢其尤著者,移之於天子,升於太學,故命曰「造士」,然後命焉。《周禮》:大樂正 論造士之秀者以告於王,而升諸司馬;司馬辨論官材,論進士之賢以告於王者,而定其論。論定然後官之,任官然後爵之,位定然後祿之。若列之於科目,則俊、秀 盛於漢、魏;而進士,隋大業中所置也。如侯君素、孫伏伽,皆隋之進士也明矣。然彰於武德而甲於貞觀。蓋文皇帝修文偃武,天贊神授,嘗私幸端門,見新進士綴 行而出,喜曰:「天下英雄入吾彀中矣!」若乃光宅四夷,垂祚三百,何莫由斯之道者也。
strong shù jìn shì xià piān strong
述進士下篇
yuán hé zhōng, zhōng shū shè rén lǐ zhào zhuàn guó shǐ bǔ, qí lüè yuē: jìn shì wèi shí suǒ shàng jiǔ yǐ, shì gù jùn yì shí zài qí zhōng. yóu cǐ ér chū zhě, zhōng shēn wèi wén rén, gù zhēng míng cháng wèi shí suǒ bì. qí dōu huì wèi zhī jǔ chǎng, tōng chēng wèi zhī xiù cái, tóu cì wèi zhī xiāng gòng, dé dì wèi zhī qián jìn shì, hù xiāng tuī jìng wèi zhī xiān bèi, jù jié wèi zhī tóng nián, yǒu sī wèi zhī zuò zhǔ, jīng zhào fǔ kǎo ér shēng zhě wèi zhī děng dì, wài fǔ bù shì ér gòng zhě wèi zhī bá jiě, jiāng shì gè xiāng bǎo wèi zhī hé bǎo, qún jū ér fù wèi zhī sī shì, zào qǐng quán yào wèi zhī guān jié, jī yáng shēng jià wèi zhī hái wǎng, jì jié, liè míng yú cí ēn sì tǎ wèi zhī tí míng, dà yàn yú qǔ jiāng tíng zi wèi zhī qǔ jiāng huì, jí ér rù xuǎn wèi zhī chūn guān, bù jié ér zuì bǎo wèi zhī dǎ mào zào, nì míng zào bàng wèi zhī wú míng zǐ, tuì ér yì yè wèi zhī guò xià, zhí yè yǐ chū wèi zhī xià kè, xié cáng rù shì wèi zhī shū cè, cǐ qí dà lüè yě. qí fēng sú xì yú xiān dá, qí zhì zhì cún yú yǒu sī. suī rán, xián zhě dé qí dà zhě, gù wèi jí rén chén, cháng yǒu shí èr sān dēng xiǎn liè, shí yǒu liù qī. ér yuán lǔ shān zhāng suī yáng yǒu yān, liú pì yuán xiāo yǒu yān.
元和中,中書舍人李肇撰《國史補》,其略曰:進士為時所尚久矣,是故俊乂實在其中。由此而出者,終身為聞人,故爭名常為時所弊。其都會謂之「舉 場」,通稱謂之「秀才」,投刺謂之「鄉貢」,得第謂之「前進士」,互相推敬謂之「先輩」,俱捷謂之「同年」,有司謂之「座主」,京兆府考而升者謂之「等 第」,外府不試而貢者謂之「拔解」,將試各相保謂之「合保」,群居而賦謂之「私試」,造請權要謂之「關節」,激揚聲價謂之「還往」,既捷,列名於慈恩寺塔 謂之「題名」,大宴於曲江 亭子謂之「曲江 會」,藉而入選謂之「春關」,不捷而醉飽謂之「打眊燥」,匿名造謗謂之「無名子」,退而肄業謂之「過夏」,執業以 出謂之「夏課」,挾藏入試謂之「書策」,此其大略也。其風俗繫於先達,其制置存於有司。雖然,賢者得其大者,故位極人臣,常有十二三;登顯列,十有六七。 而元魯山、張睢陽有焉,劉辟、元翛有焉。
strong sàn xù jìn shì strong
散序進士
jìn shì kē shǐ yú suí dà yè zhōng, shèng yú zhēn guān yǒng huī zhī jì jìn shén suī wèi jí rén chén, bù yóu jìn shì zhě, zhōng bù wèi měi, yǐ zhì suì gòng cháng bù jiǎn bā jiǔ bǎi rén. qí tuī zhòng wèi zhī bái yī gōng qīng, yòu yuē yī pǐn bái shān qí jiān nán wèi zhī sān shí lǎo míng jīng, wǔ shí shǎo jìn shì qí fù tì tǎng zhī cái, biàn tōng zhī shù, sū zhāng zhī biàn shuō, jīng niè zhī dǎn qì, zhòng yóu zhī wǔ yǒng, zǐ fáng zhī chóu huà, hóng yáng zhī shū jì, fāng shuò zhī huī xié, xián yǐ shì ér huì zhī. xiū shēn shèn xíng, suī chù zi zhī bù ruò qí yǒu lǎo sǐ yú wén chǎng zhě, yì suǒ wú hèn. gù yǒu shī yún: tài zōng huáng dì zhēn zhǎng cè, zhuàn dé yīng xióng jǐn bái tóu! dú gū jí zhuàn hé nán fǔ fǎ cáo cān jūn zhāng cóng shī mù zhì yún: cóng shī zǔ sǔn zhī, suí dà yè zhōng jìn shì jiǎ kē, wèi zhì shì yù shǐ zhū cáo yuán wài láng. sǔn zhī shēng fǎ, yǐ shuò xué lì zǎo, míng dòng jīng shī, yì jǔ jìn shì, zì jiān chá yù shǐ wèi huì jī lìng.
進士科始於隋大業中,盛於貞觀、永徽之際;縉神雖位極人臣,不由進士者,終不為美,以至歲貢常不減八九百人。其推重謂之「白衣公卿」,又曰「一 品白衫」;其艱難謂之「三十老明經,五十少進士」;其負倜儻之才,變通之術,蘇、張之辨說,荊、聶之膽氣,仲、由之武勇,子房之籌畫,宏羊之書計,方朔之 詼諧,咸以是而晦之。修身慎行,雖處子之不若;其有老死於文場者,亦所無恨。故有詩云:「太宗皇帝真長策,賺得英雄盡白頭!」獨孤及撰《河南府法曹參軍張 従師墓誌》云:「従師祖損之,隋大業中進士甲科,位至侍御史諸曹員外郎。損之生法,以碩學麗藻,名動京師,亦舉進士,自監察御史為會稽令。」
strong liǎng jiān strong
兩監
àn shí lù: xī jiān, suí zhì dōng jiān, lóng shuò yuán nián suǒ zhì. kāi yuán yǐ qián, jìn shì bù yóu liǎng jiān zhě, shēn yǐ wèi chǐ. lǐ huá yuán wài jì zhào qī shì yù shī, lüè yuē: xī rì xiāo shào yǒu, sì rén cái chéng tóng. shào hòu èr nián zhuó dì, yǐ yuān héng biǎn, zú nán zhōng. yòu guō dài gōng cuī shí fàn lǚ bīng bèi. jiē yóu tài xué dēng dì. lǐ zhào shè rén zhuàn guó shǐ bǔ yì yún: tiān bǎo zhōng, yuán xián yòng liú zhǎng qīng fēn wèi péng tóu, shì shí cháng zhòng liǎng jiān. ěr hòu wù tài jiāo lí, rěn yú shì lù, yǐ jīng zhào wèi róng měi, tóng huá wèi lì shì, mò bù qù shí wù huá, qì běn zhú mò gù tiān bǎo èr shí zài, chì tiān xià jǔ rén bù dé yán xiāng gòng, jiē xū bǔ guó zi jí jùn xué shēng. guǎng dé èr nián, zhì jīng zhào fǔ jìn shì, bìng lìng bǔ guó zi shēng, sī nǎi jiù yā fù zhě ěr. nài hé rén xīn jì qù, suī jū zhī yǐ fǎ, yóu bù néng shèng. shěn huò zhí dà zhèng zhě bù cháng qí rén, suǒ lì jì fēi zì wǒ, zé suǒ shǒu yì bù jiān yǐ. yóu shì zhēn yuán shí nián yǐ lái, dài jué yú liǎng jiān yǐ. zhēn guān wǔ nián yǐ hòu, tài zōng shù xìng guó xué, suì zēng zhú xué shě yī qiān èr bǎi jiān, zēng zhì xué shēng fán sān qiān èr bǎi liù shí yuán. wú hé, gāo lì bǎi jì xīn luó gāo chāng tǔ bō zhū guó qiú zhǎng, yì qiǎn zǐ dì qǐng rù guó xué zhī nèi, bā qiān yú rén guó xué zhī shèng, jìn wèi yǒu. zhì yǒng chún yǐ hòu, nǎi fèi. lóng shuò èr nián jiǔ yuè, chì xué shēng zài xué, gè yǐ zhǎng yòu wèi xù. chū rù xué jiē xíng shù xiū zhī lǐ, gè juàn sān pǐ sì mén xué shēng, gè juàn èr pǐ juàn shì jí lǜ shū suàn xué, zhōu xiàn xué, gè juàn yī pǐ. jiē yǒu jiǔ pú. qí fēn shù xiū, sān fēn rù bó shì, èr fēn zhù jiào. yòu měi nián guó zi jiān suǒ guǎn xué shēng, guó jiān shì zhōu xiàn xué shēng, dāng zhōu shì. bìng yì yè yōu zhǎng zhě wèi shì guān, réng zhǎng guān jiān shì. qí shì zhě tōng jì yī nián suǒ shòu zhī yè, kǒu wèn dà yì shí tiáo. dé bā yǐ shàng wèi shàng, dé liù yǐ shàng wèi zhōng, dé wǔ yǐ xià wèi xià. lèi sān bù jí, zài xué jiǔ nián. huì chāng wǔ nián zhèng yuè, chì gōng qīng bǎi liáo zǐ dì jí jīng jī nèi shì rén jì xiū míng jīng jìn shì yè zhě, bìng yí lì míng tài xué wài zhōu jì xué jí tǔ rén bìng yí lì míng suǒ zài guān xué réng yǒng wèi cháng zhì.
按《實錄》:西監,隋制;東監,龍朔元年所置。開元已前,進士不由兩監者,深以為恥。《李華員外寄趙七侍御詩》,略曰:「昔日蕭邵友,四人才成 童。」邵後二年擢第,以冤橫貶,卒南中。又郭代公、崔湜、范履冰輩。皆由太學登第。李肇舍人撰《國史補》亦云:天寶中,袁咸用、劉長卿分為朋頭,是時常重 兩監。爾後物態澆漓,稔於世祿,以京兆為榮美,同、華為利市,莫不去實務華,棄本逐末;故天寶二十載,敕天下舉人不得言鄉貢,皆須補國子及郡學生。廣德二 年,制京兆府進士,並令補國子生,斯乃救壓覆者耳。奈何人心既去,雖拘之以法,猶不能勝。矧或執大政者不常其人,所立既非自我,則所守亦不堅矣。由是貞元 十年已來,殆絕於兩監矣。貞觀五年已後,太宗數幸國學,遂增築學舍一千二百間,增置學生凡三千二百六十員。無何,高麗、百濟、新羅、高昌、吐蕃諸國酋長, 亦遣子弟請入;國學之內,八千餘人;國學之盛,近未有。至永淳已後,乃廢。龍朔二年九月,敕學生在學,各以長幼為序。初入學皆行束脩之禮,各絹三匹;四門 學生,各絹二匹;雋士及律、書、算學,州縣學,各絹一匹。皆有酒脯。其分束脩,三分入博士,二分助教。又每年國子監所管學生,國監試;州縣學生,當州試。 並藝業優長者為試官,仍長官監試。其試者通計一年所授之業,口問大義十條。得八已上為上,得六已上為中,得五已下為下。類三不及,在學九年。會昌五年正 月,敕公卿百寮子弟及京畿內士人寄修明經、進士業者,並宜隸名太學;外州寄學及土人並宜隸名所在官學;仍永為常制。
strong xī jiān strong
西監
yuán hé èr nián shí èr yuè, zòu: liǎng jīng zhū guǎn xué shēng zǒng liù bǎi wǔ shí yuán. měi guǎn dìng é rú hòu: liǎng jīng xué shēng, wǔ bǎi wǔ shí yuán guó zi guǎn, bā shí yuán tài xué, qī shí sì yuán sì mén guǎn, sān bǎi yuán guǎng wén guǎn, liù shí yuán, lǜ guǎn suàn guǎn, gè shí yuán. yòu zòu: fú jiàn tiān bǎo yǐ qián, guó xué shēng qí shù zhì duō, bìng yǒu yuán é. zhì yǒng tài hòu, xī jiān zhì wǔ bǎi wǔ shí yuán, dōng jiān jìn zhì yī bǎi yuán, wèi dìng měi guǎn yuán é. jīn jǐn jù měi guǎn dìng é rú qián. fú qǐng xià lǐ bù zhǔn gé bǔ zhì. chì zhǐ: yī.
元和二年十二月,奏:「兩京諸館學生總六百五十員。每館定額如後:兩京學生,五百五十員;國子館,八十員;太學,七十四員;四門館,三百員;廣 文館,六十員,律館、算館,各十員。」又奏:「伏見天寶已前,國學生其數至多,並有員額。至永泰後,西監置五百五十員,東監近置一百員,未定每館員額。今 謹具每館定額如前。伏請下禮部准格補置。」敕旨:「依。」
strong dōng jiān strong
東監
dōng jiān, yuán hé èr nián shí èr yuè, chì dōng dōu guó zi jiān liàng zhì xué shēng yī bǎi yuán: guó zi guǎn shí yuán, tài xué shí wǔ yuán, sì mén wǔ shí yuán, lǜ guǎn shí yuán, guǎng wén guǎn shí yuán, shū guǎn sān yuán, suàn guǎn èr yuán.
東監,元和二年十二月,敕東都國子監量置學生一百員:國子館十員,太學十五員,四門五十員,律館十員,廣文館十員,書館三員,算館二員。
strong xiāng gòng strong
鄉貢
xiāng gòng lǐ xuǎn, shèng yú zhōng hū! jīn zhī suǒ chēng, gài běn tóng ér mò yì yě. jīn zhī jiè sòng, zé zhī shàng jì yě. hàn wǔ dì zhì wǔ jīng bó shì, tài cháng xuǎn mín nián shí bā yǐ shàng hǎo xué zhě, bǔ dì zǐ jùn guó yǒu hǎo wén xué, jìng shùn yú xiāng dǎng zhě, lìng yǔ jì xié, shòu yè tài cháng, rú dì zǐ. yī suì zhé kè tōng jīng yì, bǔ wén xué zhǎng gù. shàng dì wèi láng. qí xiù yì děng, tài cháng yǐ míng wén qí xià cái bù shì xué zhě, bà zhī. ruò děng suī jǔ yú xiāng, yì yóu yú xué. liǎng hàn zhī zhì gài běn hū zhōu lǐ zhě yě. yǒu táng zhēn yuán yǐ qián, liǎng jiān zhī wài, yì pō zhòng jùn fǔ xué shēng, rán qí shí yì yóu xiāng lǐ suǒ shēng, zhí bǔ jiān shēng ér yǐ. ěr hòu gāo liáng zhī zú, lǜ yǐ xué xiào wèi bǐ shì. ruò xiāng gòng, gài jiǎ míng jiù gòng ér yǐ. jǐng yún zhī qián, xiāng gòng suì èr sān qiān rén, gài yòng zhī xiāng gòng yě. xián hēng wǔ nián, qī shì bó zǔ luán tái fèng gé lóng shí bái shuǐ gōng, shí rèn kǎo gōng yuán wài láng, xià fù shì shí yī rén, nèi zhāng shǒu zhēn yī rén xiāng gòng. kāi yào èr nián, liú sī yuán xià wǔ shí yī rén, nèi yōng sī tài yī rén. yǒng chún èr nián, liú tíng qí xià wǔ shí wǔ rén, nèi yuán qiú rén yī rén. guāng zhái yuán nián rùn qī yuè èr shí sì rì, liú tíng qí zhòng shì xià shí liù rén, nèi kāng tíng zhī yī rén. zhǎng ān sì nián, cuī shí xià sì shí yī rén, lǐ wēn yù chēng sū zhōu xiāng gòng. jǐng lóng yuán nián, lǐ qīn ràng chēng dìng zhōu xiāng gòng fù xué. ěr lái xiāng gòng jiàn guǎng, lǜ duō jì yīng zhě, gù bù zhēn bié, zhì yú bǎng zhōng. xìn běn tóng ér mò yì yě míng yǐ. dà lì zhōng, yáng wǎn shū qǐng fù jiù zhāng, guì quán hū shí. xún yì qǐn yú gōng zú, chuí kōng yán ér yǐ.
鄉貢里選,盛於中乎!今之所稱,蓋本同而末異也。今之解送,則之上計也。漢武帝置五經博士,太常選民年十八已上好學者,補弟子;郡國有好文學, 敬順於鄉黨 者,令與計偕,受業太常,如弟子。一歲輒課通經藝,補文學掌故。上第為郎。其秀異等,太常以名聞;其下材不事學者,罷之。若等雖舉於鄉,亦由於 學。兩漢之制蓋本乎《周禮》者也。有唐貞元已前,兩監之外,亦頗重郡府學生,然其時亦由鄉里所升,直補監生而已。爾後膏粱之族,率以學校為鄙事。若鄉貢, 蓋假名就貢而已。景雲之前,鄉貢歲二三千人,蓋用之鄉貢也。咸亨五年,七世伯祖鸞台鳳閣龍石白水公,時任考功員外郎,下覆試十一人,內張守貞一人鄉貢。開 耀二年,劉思元下五十一人,內雍思泰一人。永淳二年,劉廷奇下五十五人,內元求仁一人。光宅元年閏七月二十四日,劉廷奇重試下十六人,內康庭芝一人。長安 四年,崔湜下四十一人,李溫 玉稱蘇州鄉貢。景龍元年,李欽讓稱定州鄉貢附學。爾來鄉貢漸廣,率多寄應者,故不甄別,置於榜中。信本同而末異也明矣。大曆 中,楊綰疏請復舊章,貴全乎實。尋亦寢於公族,垂空言而已。
strong guǎng wén strong
廣文
tiān bǎo jiǔ nián qī yuè, zhào yú guó zi jiān bié guǎng wén guǎn, yǐ jǔ cháng xiū jìn shì yè zhě, sī yì jiù shēng tú zhī lí sàn yě. shǐ, qí chūn guān shì zhuó guǎng wén shēng zhě, míng dì wú gāo xià. zhēn yuán bā nián, ōu yáng zhān dì sān rén, lǐ guān dì wǔ rén. ěr lái cǐ lèi bù fá. jì dà zhōng zhī mò, xián tōng gān fú yǐ lái, lǜ yǐ wèi mò dì. huò yuē: xiāng gòng, bīn yě xué shēng, zhǔ yě. zhǔ yí xià yú bīn, gù liè yú hòu yě. dà shùn èr nián, kǒng lǔ gōng zài xiāng wèi, sī jiǎo qí bì, gù tè zhì wú rén bì yú jiǎng gōng zhī shàng. míng nián, gōng dé zuì qù zhí, jí dì zhě fù xún cháng ér yǐ. bēi fū!
天寶九年七月,詔於國子監別廣文館,以舉常修進士業者,斯亦救生徒之離散也。始,其春官氏擢廣文生者,名第無高下。貞元八年,歐陽詹第三人,李 觀第五人。邇來此類不乏。暨大中之末,咸通、乾符以來,率以為末第。或曰:「鄉貢,賓也;學生,主也。主宜下於賓,故列於後也。」大順二年,孔魯公在相 位,思矯其弊,故特置吳仁璧於蔣肱之上。明年,公得罪去職,及第者復循常而已。悲夫!
strong liǎng dōu gòng jǔ strong
兩都貢舉
yǒng tài yuán nián, shǐ zhì liǎng dōu gòng jǔ, lǐ bù shì láng guān hào jiē yǐ liǎng dōu wèi míng, měi suì liǎng dì bié fàng jí dì. zì dà lì shí yī nián tíng dōng dōu gòng jǔ, shì hòu bù zhì.
永泰元年,始置兩都貢舉,禮部侍郎官號皆以「兩都」為名,每歲兩地別放及第。自大曆十一年停東都貢舉,是後不置。
strong shì zá wén strong
試雜文
jìn shì kē yǔ juàn xiù tóng yuán yì pài, suǒ shì jiē dá cè ér yǐ. liǎng hàn zhī zhì, yǒu shè cè duì cè èr yì zhě hé shè zhě, wèi liè cè yú jī àn, gòng rén yǐ shǐ tóu zhī, suí suǒ zhōng ér duì zhī yě. duì zé míng yǐ cè wèn shòu qí rén ér guān qí zāng pǐ yě. rú gōng sūn hóng dǒng zhòng shū, jiē yóu cǐ ér jìn zhě yě. yǒu táng zì gāo zǔ zhì gāo zōng, mí bù lǜ yóu jiù zhāng. chuí gǒng yuán nián, wú shī dào děng èr shí qī rén jí dì hòu, chì pī yún: lüè guān qí cè, bìng wèi jǐn shàn. ruò yī lìng shì, jí dì zhě wéi zhǐ yī rén yì yù guǎng shōu qí cái, tōng sān zhě bìng xǔ jí dì. hòu zhì diào lù èr nián, kǎo gōng yuán wài liú sī yuán zòu qǐng jiā shì tiē jīng yǔ zá wén, wén zhī gāo zhě fàng rù cè. xún yǐ zé tiān gé mìng, shì fù yīn xún. zhì shén lóng yuán nián fāng xíng sān chǎng shì, gù cháng liè shī fù tí mù yú bǎng zhōng yǐ.
進士科與雋、秀同源異派,所試皆答策而已。兩漢之制,有射策、對策二義者何射者,謂列策於几案,貢人以矢投之,隨所中而對之也。對則明以策問授 其人而觀其臧否也。如公孫宏、董仲舒,皆由此而進者也。有唐自高祖至高宗,靡不率由舊章。垂拱元年,吳師道等二十七人及第後,敕批云:「略觀其策,並未盡 善。若依令式,及第者唯只一人;意欲廣收其材,通三者並許及第。」後至調露二年,考功員外劉思元奏請加試帖經與雜文,文之高者放入策。尋以則天革命,事復 因循。至神龍元年方行三場試,故常列詩賦題目於榜中矣。
strong cháo jiàn strong
朝見
guó cháo jiù shì: tiān xià gòng shì, shí yī yuè yī rì, fù cháo jiàn. zhǎng shòu èr nián, shí yí liú chéng zhī shàng shū: qǐng yuán rì jǔ rén cháo jiàn, liè yú fāng wù zhī qián. cóng zhī. jiàn zhuàng, tái sī jiē lǎn, zhōng shǐ xuān kǒu chì wèi yù. jiàn zhōng yuán nián shí yī yuè, cháo jí shǐ jí gòng shì jiàn yú xuān zhèng diàn. bīng xìng yǐ lái, sì fāng bù shàng jì, nèi wài bù huì tóng zhě, èr shí wǔ nián yǐ. jīn jì lì zhì yī bǎi qī shí sān rén yǐ. réng lìng cháo jí shǐ měi rì èr rén dài zhì.
國朝舊式:天下貢士,十一月一日,赴朝見。長壽二年,拾遺劉承之上疏:「請元日舉人朝見,列於方物之前。」従之。見狀,台司接覽,中使宣口敕慰 諭。建中元年十一月,朝集使及貢士見於宣政殿。兵興已來,四方不上計,內外不會同者,二十五年矣。今計吏至一百七十三人矣。仍令朝集使每日二人待制。
strong yè xiān shī strong
謁先師
kāi yuán wǔ nián jiǔ yuè, zhào yuē: yǒu bīn xiàn zhī lǐ, dēng yú tiān fǔ, yáng yú wáng tíng, zhòng xué zūn shī, xìng xián jìn shì néng měi fēng sú, chéng jiào huà, gài xiān wáng zhī yóu yān. zhèn yǐ guǎ dé, qīn ruò qián zhèng, sī yǔ zi dà fū fù zhēn yú lǐ, gù tā rì fǎng dào, yǒu shí wàng cān yǐ yè guān shū, fēn xiāo bù mèi. wù zhuān jīng zhī yì, dǔ xué shǐ zhī wén. yǒng huái tán sī, yǒu zú shàng zhě bù shì bāo chóng, shú yún jiǎng quàn! qí zhū zhōu xiāng gòng míng jīng jìn shì, jiàn qì yí lìng yǐn jiù guó zi jiān yè xiān shī, xué guān wèi zhī kāi jiǎng, zhì wèn qí yì. yí lìng suǒ sī yōu hòu shè shí. liǎng guǎn jí jiān nèi dé jǔ rén yì zhǔn. qí rì, qīng zī guān wǔ pǐn yǐ shàng jí cháo jí shǐ wǎng guān lǐ, jí wèi cháng shì. yì yuē: xué yǐ jù zhī, wèn yǐ biàn zhī. shī yuē: rú qiē rú cuō, rú zuó rú mó. cǐ zhèn suǒ wàng yú xí cái yě.
開元五年九月,詔曰:「有賓獻之禮,登於天府,揚於王庭,重學尊師,興賢進士;能美風俗,成教化,蓋先王之由焉。朕以寡德,欽若前政,思與子大 夫復臻於理,故他日訪道,有時忘餐;乙夜觀書,分宵不寐。悟專經之義,篤學史之文。永懷覃思,有足尚者;不示褒崇,孰雲獎勸!其諸州鄉貢、明經、進士,見 訖宜令引就國子監謁先師,學官為之開講,質問其義。宜令所司優厚設食。兩館及監內得舉人亦准。其日,清資官五品已上及朝集使往觀禮,即為常式。《易》曰: 『學以聚之,問以辯之。』《詩》曰:『如切如磋,如琢如磨。』此朕所望於習 才也。」
strong jìn shì guī lǐ bù strong
進士歸禮部
juàn xiù děng kē bǐ, jiē kǎo gōng zhǔ zhī. kāi yuán èr shí sì nián. lǐ áng yuán wài xìng gāng jí, bù róng wù, yǐ jǔ rén jiē shì míng qiú chēng, yáo dàng zhǔ sī, tán huǐ shī shí, qiè bìng zhī ér jiāng gé yān. jí gòng shì yǔ zhī yuē yuē: wén zhī měi è xī zhī yǐ, kǎo xiào qǔ shě cún hū zhì gōng, rú yǒu qǐng tuō yú shí, qiú shēng yú rén zhě, dāng shǒu luò zhī. jì ér áng wài jiù cháng yǔ jìn shì lǐ quán lín jū xiāng shàn, nǎi jǔ quán yú áng. áng nù, jí gòng rén, zhào quán tíng shù zhī. quán xiè yuē: rén huò wěi, qiè wén yú zuǒ yòu, fēi gǎn qiú yě. áng yīn yuē: guān zhòng jūn zǐ zhī wén, xìn měi yǐ rán rén yún: yú bù yǎn xiá, zhōng yě. qí yǒu cí huò bù diǎn, jiāng yǔ zhòng píng zhī ruò hé? jiē yuē: wéi gōng zhī mìng! jì chū, quán wèi zhòng yuē: xiàng zhī yán, qí yì shǔ wú yě. wú chéng bù dì jué yǐ, yòu hé jí yān! nǎi yīn qiú áng xiá yǐ dài zhī. yì rì huì lùn, áng guǒ chì quán zhāng jù zhī cī yǐ rǔ zhī. quán gǒng ér qián yuē: fū lǐ shàng wǎng lái, lái ér bù wǎng, fēi lǐ yě. bǐ wén bù zāng, jì dé ér wén yǐ ér zhí shì xī yǒu yǎ shí, cháng wén yú dào lù, yú jiāng qiē cuō, kě hū? áng nù ér xī xiào yuē: yǒu hé bù kě! quán yuē: ěr lín qīng wèi xǐ, xīn xiàng bái yún jiān. qǐ zhí shì zhī cí hū? áng yuē: rán. quán yuē: xī táng yáo shuāi mào, yàn juàn tiān xià, jiāng chán yú xǔ yóu, yóu è wén, gù xǐ ěr. jīn tiān zǐ chūn qiū dǐng shèng, bù yī ràng yú zú xià, ér xǐ ěr, hé zāi? shì shí guó jiā níng mì, bǎi liáo wèi fǎ lìng, jīng jīng rán mò gǎn diē. áng wén huáng hài, jué qǐ, bù suǒ chóu, nǎi sù yú zhí zhèng, wèi quán fēng kuáng bù xùn. suì xià quán lì. chū, áng qiáng fù, bù shòu zhǔ qǐng, jí yǒu qǐng qiú zhě, mò bù xiān cóng. yóu shì tíng yì yǐ shěng láng wèi jīng, bù zú yǐ lín duō shì, nǎi zhào lǐ bù shì láng zhuān zhī yǐ.
雋、秀等科比,皆考功主之。開元二十四年。李昂員外性剛急,不容物,以舉人皆飾名求稱,搖盪主司,談毀失實,竊病之而將革焉。集貢士與之約曰: 「文之美惡悉之矣,考校取捨存乎至公,如有請託於時,求聲於人者,當首落之。」既而昂外舅常與進士李權鄰居相善,乃舉權於昂。昂怒,集貢人,召權庭數之。 權謝曰:「人或猥,竊聞於左右,非敢求也。」昂因曰:「觀眾君子之文,信美矣;然人云:瑜不掩瑕,忠也。其有詞或不典,將與眾評之若何?」皆曰:「惟公之 命!」既出,權謂眾曰:「向之言,其意屬吾也。吾誠不第決矣,又何藉焉!」乃陰求昂瑕以待之。異日會論,昂果斥權章句之疵以辱之。權拱而前曰:「夫禮尚往 來,來而不往,非禮也。鄙文不臧,既得而聞矣;而執事昔有雅什,常聞於道路,愚將切磋,可乎?」昂怒而嘻笑曰:「有何不可!」權曰:「『耳臨清渭洗,心向 白雲間。』豈執事之詞乎?」昂曰:「然。」權曰:「昔唐堯衰耄,厭倦天下,將禪於許由,由惡聞,故洗耳。今天子春秋鼎盛,不揖讓於足下,而洗耳,何哉?」 是時國家寧謐,百寮畏法令,兢兢然莫敢跌。昂聞惶駭,蹶起,不所酬,乃訴於執政,謂權風狂不遜。遂下權吏。初,昂強復,不受囑請,及有請求者,莫不先従。 由是庭議以省郎位經,不足以臨多士,乃詔禮部侍郎專之矣。
lùn yuē: yǒng huī zhī hòu, yǐ wén rú hēng dá, bù yóu liǎng jiān zhě xī yǐ. yú shí chǎng jí, xiān liǎng jiān ér hòu xiāng gòng, gài yǐ péng yǒu zhī zāng pǐ, wén yì zhī yōu liè, qiē cuō zhuó mó, fěi cháo yī xī, yì yáng qù jiù, yǔ zhòng gòng zhī. yǒu rú zhào shào xiāo lǐ, lóu guō yuàn chén, mí bù míng suì gōng chéng, jiāo quán qì fēn. jì hū jìn dài, jué dào jìn wēi yù shí bù fēn, xūn yóu cuò zá. zhǎng wǒ zhī wàng shū quē, yuǎn fāng zhī lái yì guāi. zhǐ wèi qún jū, gù fēi wǎ hé. shì shēng ér zhī zhě, xìng yě xué ér zhī zhě, xí yě. hún jīn pú yù, yòu hé zhuī zuó zhī láo hū huáng wū xíng lǎo, yòu hé bǎn zhú zhī zhì hū? zhù yī zhī xiàn, bǐ jī shū ér dào qīn yě huà lóng zhī kè, sī miàn jiāo ér xīn zéi yě. hòu zhī jìn zhě, dìng jiāo zé yǒu, dāng wèn dào zhī hé rú?
論曰:「永徽之後,以文儒亨達,不由兩監者稀矣。於時場籍,先兩監而後鄉貢,蓋以朋友之臧否,文藝之優劣,切磋琢磨,匪朝伊夕,抑揚去就,與眾 共之。有如趙、邵、蕭、李,婁、郭、苑、陳,靡不名遂功成,交 全契分。洎乎近代,厥道浸微;玉石不分,薰蕕錯雜。長我之望殊缺,遠方之來亦乖。止謂群居, 固非瓦合。是生而之者,性也;學而之者,習 也。渾金璞玉,又何追琢之勞乎潢污行潦,又何板築之置乎?紵衣之獻,彼跡疏而道親也;畫龍之刻,斯面交 而心賊 也。後之進者,定交 擇友,當問道之何如?