kǒng zǐ guān yú xiāng shè, kuì rán tàn yuē: shè zhī yǐ lè yě. hé yǐ shè? hé yǐ tīng? xún shēng ér fā, bù shī zhèng hú zhě, qí wéi xián zhě hū! ruò fú bù xiào zhī rén, zé jiāng ān néng yǐ qiú yǐn. shī yún: fā bǐ yǒu de, yǐ qí ěr jué. qí qiú yě, qiú suǒ zhōng yǐ cí jué. jiǔ zhě suǒ yǐ yǎng lǎo, suǒ yǐ yǎng bìng yě. qiú zhōng yǐ cí jué, cí qí yǎng yě. shì gù shì shǐ zhī shè ér fú néng, zé cí yǐ bìng, xuán hú zhī yì. yú shì tuì ér yǔ mén rén xí shè yú jué xiāng zhī pǔ, gài guān zhě rú qiáng dǔ yān. shì shè zhì yú sī mǎ, shǐ zǐ lù zhí gōng shǐ, chū liè, yán wèi shè zhī zhě yuē: bēn jūn zhī jiāng, wáng guó zhī dài fū, yǔ wèi rén hòu, bù dé rù. qí yú jiē rù. gài qù zhě bàn. yòu shǐ gōng wǎng zhī qiú xù diǎn yáng zhì ér yǔ yuē: yòu zhuàng xiào dì, qí lǎo hǎo lǐ, bù cóng liú sú, xiū shēn yǐ qí sǐ, zhě? zài cǐ wèi. gài qù zhě bàn. xù diǎn yòu yáng zhì ér yǔ yuē: hǎo xué bù juàn, hǎo lǐ bù biàn, mào qī chēng dào ér bù luàn zhě, zé zài cǐ wèi. gài jǐn yǒu cún yān. shè jì què, zǐ lù jìn yuē: yóu yǔ èr sān zi zhě zhī wèi sī mǎ, hé rú? kǒng zǐ yuē: néng yòng mìng yǐ.
孔子觀於鄉射，喟然嘆曰：「射之以樂也。何以射？何以聽？循聲而發，不失正鵠者，其唯賢者乎！若夫不肖之人，則將安能以求飲。《詩》云：『發彼有的，以祈爾爵。』祈、求也，求所中以辭爵。酒者、所以養老，所以養病也。求中以辭爵，辭其養也。是故士使之射而弗能，則辭以病，懸弧之義。」於是退而與門人習射於矍相之圃，蓋觀者如牆堵焉。試射至於司馬，使子路執弓矢，出列，延謂射之者曰：「奔軍之將，亡國之大夫，與為人後，不得入。其餘皆入。」蓋去者半。又使公罔之裘序點揚觶而語曰：「幼壯孝弟，耆老好禮，不從流俗，修身以俟死，者？在此位。」蓋去者半。序點又揚觶而語曰：「好學不倦，好禮不變，耄期稱道而不亂者，則在此位。」蓋僅有存焉。射既闋，子路進曰：「由與二三子者之為司馬，何如？」孔子曰：「能用命矣。」
kǒng zǐ yuē: wú guān yú xiāng, ér zhī wáng dào zhī yì yì yě. zhǔ rén qīn sù bīn jí jiè, ér zhòng bīn jiē cóng zhī, zhì yú zhèng mén zhī wài, zhǔ rén bài bīn jí jiè, ér zhòng bīn zì rù, guì jiàn zhī yì bié yǐ. sān yī zhì yú jiē, sān ràng, yǐ bīn shēng, bài zhì, xiàn chóu cí ràng zhī jié fán jí jiè shēng, zé shěng yǐ. zhì yú zhòng bīn, shēng ér shòu jué zuò jì lì yǐn, bù cù ér jiàng, lóng shā zhī yì biàn yǐ. gōng rù, shēng gē sān zhōng, zhǔ rén xiàn bīn shēng rù sān zhōng, zhǔ rén yòu xiàn zhī. jiān gē sān zhōng, hé lè sān què, gōng gào lè bèi ér suì chū. yī rén yáng zhì, nǎi lì sī zhèng yān, zhī qí néng hé lè ér bù liú yě. bīn chóu zhǔ rén, zhǔ rén chóu jiè, jiè chóu zhòng bīn, shǎo zhǎng yǐ chǐ, zhōng yú wò xǐ zhě yān, zhī qí néng dì zhǎng ér wú yí yǐ. jiàng, tuō lǚ shēng zuò, xiū jué wú suàn. yǐn jiǔ zhī jié, gàn bù fèi cháo, mù bù fèi xī. bīn chū, zhǔ rén yíng sòng, jié wén zhōng suì yān, zhī qí néng ān yàn ér bù luàn yě. guì jiàn jì míng, jiàng shā jì biàn, hé lè ér bù liú, dì zhǎng ér wú yí, ān yàn ér bù luàn. cǐ wǔ zhě, zú yǐ zhèng shēn ān guó yǐ. bǐ guó ān ér tiān xià ān yǐ. gù yuē: wú guān yú xiāng, ér zhī wáng dào zhī yì yì yě.
孔子曰：「吾觀於鄉，而知王道之易易也。主人親速賓及介，而眾賓皆從之，至於正門之外，主人拜賓及介，而眾賓自入，貴賤之義別矣。三揖至於階，三讓，以賓升，拜至，獻、酬辭讓之節繁；及介升，則省矣。至於眾賓，升而受爵、坐祭、立飲，不酢而降，隆殺之義辨矣。工入，升歌三終，主人獻賓；笙入三終，主人又獻之。間歌三終，合樂三闋，工告「樂備」而遂出。一人揚觶，乃立司正焉，知其能和樂而不流也。賓酬主人，主人酬介，介酬眾賓，少長以齒，終於沃、洗者焉，知其能弟長而無遺矣。降，脫履升座，修爵無算。飲酒之節，旰不廢朝，暮不廢夕。賓出，主人迎送，節文終遂焉，知其能安燕而不亂也。貴賤既明，降殺既辨，和樂而不流，弟長而無遺，安燕而不亂。此五者，足以正身安國矣。彼國安而天下安矣。故曰：吾觀於鄉，而知王道之易易也。」
zi gòng guān yú là. kǒng zǐ yuē: cì yě lè hū? duì yuē: yī guó zhī rén jiē ruò kuáng, cì wèi zhī qí wèi lè yě. kǒng zǐ yuē: bǎi rì zhī láo, yī rì zhī lè, yī rì zhī zé, fēi ěr suǒ zhī yě. zhāng ér bù chí, wén wǔ fú néng chí ér bù zhāng, wén wǔ fú wèi yī zhāng yī chí, wén wǔ zhī dào yě.
子貢觀於蠟。孔子曰：「賜也樂乎？」對曰：「一國之人皆若狂，賜未知其為樂也。」孔子曰：「百日之勞，一日之樂，一日之澤，非爾所知也。張而不弛，文武弗能；弛而不張，文武弗為；一張一弛，文武之道也。」
