zi gòng wèn yú kǒng zǐ yuē: gǎn wèn jūn zǐ yù guì ér mín jiàn, hé yě? wèi yù zhī guǎ ér mín zhī duō yú? kǒng zǐ yuē: fēi wèi yù zhī guǎ gù guì zhī, mín zhī duō gù jiàn zhī, fū xī zhě jūn zǐ bǐ dé yú yù: wēn rùn ér zé, rén yě chēn mì yǐ lì, zhì yě lián ér bù guì, yì yě chuí zhī rú zhuì, lǐ yě kòu zhī, qí shēng qīng yuè ér zhǎng, qí zhōng zé chù rán, lè yǐ xiá bù yǎn yú, yú bù yǎn xiá, zhōng yě fú yǐn páng dá, xìn yě qì rú bái hóng, tiān yě jīng shén jiàn yú shān chuān, dì yě guī zhāng tè dá, dé yě tiān xià mò bù guì zhě, dào yě. shī yún: yán niàn jūn zǐ, wēn qí rú yù. gù jūn zǐ guì zhī yě.
子貢問於孔子曰:「敢問君子玉貴而珉賤,何也?為玉之寡而珉之多歟?」孔子曰:「非為玉之寡故貴之,珉之多故賤之,夫昔者君子比德於玉:溫潤而澤,仁也;縝密以栗,智也;廉而不劌,義也;垂之如墜,禮也;叩之,其聲清越而長,其終則絀然,樂矣;瑕不掩瑜,瑜不掩瑕,忠也;孚尹旁達,信也;氣如白虹,天也;精神見於山川,地也;圭璋特達,德也;天下莫不貴者,道也。《詩》云:『言念君子,溫其如玉。』故君子貴之也。」
kǒng zǐ yuē: rù qí guó, qí jiào kě zhī yě. qí wèi rén yě, wēn róu dūn hòu, shī jiào yě shū tōng zhī yuǎn, shū jiào yě guǎng bó yì liáng, lè jiào yě jié jìng jīng wēi, yì jiào yě gōng jiǎn zhuāng jìng, lǐ jiào yě shǔ cí bǐ shì, chūn qiū jiào yě. gù shī zhī shī yú, shū zhī shī wū, lè zhī shī shē, yì zhī shī zéi, lǐ zhī shī fán, chūn qiū zhī shī luàn. qí wèi rén yě, wēn róu dūn hòu ér bù yú, zé shēn yú shī zhě yǐ shū tōng zhī yuǎn ér bù wū, zé shēn yú shū zhě yǐ guǎng bó yì liáng ér bù shē, zé shēn yú lè zhě yǐ jié jìng jīng wēi ér bù zéi, zé shēn yú yì zhě yǐ gōng jiǎn zhuāng jìng ér bù fán, zé shēn yú lǐ zhě yǐ shǔ cí bǐ shì ér bù luàn, zé shēn yú chūn qiū zhě yǐ. tiān yǒu sì shí zhě, chūn xià qiū dōng, fēng yǔ shuāng lù, wú fēi jiào yě dì zài shén qì, tǔ nà léi tíng, liú xíng shù wù, wú fēi jiào yě. qīng míng zài gōng, qì zhì rú shén, yǒu wù jiāng zhì, qí zhào bì xiān. shì gù tiān dì zhī jiào, yǔ shèng rén xiāng cān. qí zài shī yuē: sōng gāo wéi yuè, jùn jí yú tiān, wéi yuè jiàng shén, shēng fǔ jí shēn, wéi shēn jí fǔ, wéi zhōu zhī hàn. sì guó yú fān, sì fāng yú xuān, cǐ wén wǔ zhī dé. shǐ qí wén dé, xié cǐ sì guó, cǐ wén wáng zhī dé yě. fán sān dài zhī wáng, bì xiān qí lìng wèn. shī yún: míng míng tiān zǐ, lìng wèn bù yǐ, sān dài zhī dé yě.
孔子曰:「入其國,其教可知也。其為人也,溫柔敦厚,《詩》教也;疏通知遠,《書》教也;廣博易良,《樂》教也;潔靜精微,《易》教也;恭儉莊敬,《禮》教也;屬辭比事,《春秋》教也。故《詩》之失愚,《書》之失誣,《樂》之失奢,《易》之失賊,《禮》之失煩,《春秋》之失亂。其為人也,溫柔敦厚而不愚,則深於《詩》者矣;疏通知遠而不誣,則深於《書》者矣;廣博易良而不奢,則深於《樂》者矣;潔靜精微而不賊,則深於《易》者矣;恭儉莊敬而不煩,則深於《禮》者矣;屬辭比事而不亂,則深於《春秋》者矣。」「天有四時者,春夏秋冬,風雨霜露,無非教也;地載神氣,吐納雷霆,流形庶物,無非教也。清明在躬,氣志如神,有物將至,其兆必先。是故天地之教,與聖人相參。其在詩曰:『嵩高惟岳,峻極於天,惟岳降神,生甫及申,惟申及甫,惟周之翰。』四國於蕃,四方於宣,此文武之德。『矢其文德,協此四國』,此文王之德也。凡三代之王,必先其令問。詩云:『明明天子,令問不已,三代之德也。」
zi zhāng wèn shèng rén zhī suǒ yǐ jiào. kǒng zǐ yuē: shī hū! wú yǔ rǔ. shèng rén míng yú lǐ lè, jǔ ér cuò zhī ér yǐ. zi zhāng yòu wèn. kǒng zǐ yuē: shī, ěr yǐ wèi bì bù jǐ yán, yī ràng shēng jiàng, zhuó xiàn chóu zuò, rán hòu wèi zhī lǐ hū? ěr yǐ wèi bì xíng zhuì zhào, zhí yǔ yuè, zuò zhōng gǔ, rán hòu wèi zhī lè hū? yán ér kě lǚ, lǐ yě xíng ér kě lè, lè yě. shèng rén lì cǐ èr zhě, yǐ gōng jǐ nán miàn. shì gù tiān xià tài píng, wàn mín shùn fú, bǎi guān chéng shì, shàng xià yǒu lǐ yě. fū lǐ zhī suǒ yǐ xìng, zhòng zhī suǒ yǐ zhì yě lǐ zhī suǒ yǐ fèi, zhòng zhī suǒ yǐ luàn yě. mù qiǎo zhī shì, zé yǒu ào zuò, xí zé yǒu shàng xià, chē zé yǒu zuǒ yòu, xíng zé bìng suí, lì zé yǒu liè xù gǔ zhī yì yě. shì ér wú ào zuò, zé luàn yú táng shì yǐ xí ér wú shàng xià, zé luàn yú xí cì yǐ chē ér wú zuǒ yòu, zé luàn yú chē shàng yǐ xíng ér wú bìng suí, zé luàn yú jiē tú yǐ liè ér wú cì xù, zé luàn yú zhe yǐ. xī zhě, míng wáng shèng rén, biàn guì jiàn zhǎng yòu, zhèng nán nǚ nèi wài, xù qīn shū yuǎn jìn, mò gǎn xiāng yú yuè zhě, jiē yóu cǐ tú chū yě.
子張問聖人之所以教。孔子曰:「師乎!吾語汝。聖人明於禮樂,舉而措之而已。」子張又問。孔子曰:「師,爾以為必布幾、筵,揖讓升降,酌、獻、酬、酢,然後謂之禮乎?爾以為必行綴兆,執羽龠,作鍾鼓,然後謂之樂乎?言而可履,禮也;行而可樂,樂也。聖人力此二者,以躬己南面。是故天下太平,萬民順伏,百官承事,上下有禮也。夫禮之所以興,眾之所以治也;禮之所以廢,眾之所以亂也。目巧之室,則有隩、阼,席則有上下,車則有左右,行則竝隨,立則有列序;古之義也。室而無隩、阼,則亂於堂室矣;席而無上下,則亂於席次矣;車而無左右,則亂於車上矣;行而無竝隨,則亂於階塗矣;列而無次序,則亂於著矣。昔者,明王聖人,辯貴賤長幼,正男女內外,序親踈遠近,莫敢相逾越者,皆由此塗出也。」