chǔ zhāo wáng pìn kǒng zǐ, kǒng zǐ? bài lǐ yān, lù chū yú chén cài. chén cài dài fū xiāng yǔ móu yuē: kǒng zǐ shèng xián, qí suǒ cì jī jiē zhōng zhū hóu zhī bìng, ruò yòng yú chǔ, zé chén cài wēi yǐ. suì shǐ tú bīng jù kǒng zǐ.
楚昭王聘孔子，孔子？拜禮焉，路出於陳蔡。陳蔡大夫相與謀曰：「孔子聖賢，其所刺譏皆中諸侯之病，若用於楚，則陳蔡危矣。」遂使徒兵距孔子。

kǒng zǐ bù de xíng, jué liáng qī rì, wài wú suǒ tōng, lí gēng bù chōng, cóng zhě jiē bìng. kǒng zǐ yù kāng kǎi, jiǎng xián gē bù shuāi, nǎi zhào zǐ lù ér wèn yān, yuē: shī yún: fěi sì fěi hǔ, lǜ bǐ kuàng yě. lǜ xiū yě yán fēi sì hǔ ér xiū kuàng yě yě wú dào fēi hū, xī wèi zhì yú cǐ?
孔子不得行，絕糧七日，外無所通，藜羹不充，從者皆病。孔子愈慷慨，講弦歌不衰，乃召子路而問焉，曰：「詩云：『匪兕匪虎，率彼曠野。率修也言非兕虎而修曠野也』吾道非乎，奚為至於此？」

zǐ lù yùn, zuò sè ér duì yuē: jūn zǐ wú suǒ kùn, yì zhě fū zǐ wèi rén yǔ, rén zhī fú wú xìn yě yán rén bù xìn qǐ yǐ wèi rén gù yě yì zhě fū zǐ wèi zhì yǔ, rén zhī fú wú xíng yě. yán rén bù shǐ tōng xíng ér kùn qióng zhě qǐ yǐ wú wèi zhì yě qiě yóu yě, xī zhě wén zhū fū zǐ, wèi shàn zhě tiān bào zhī yǐ fú, wèi bù shàn zhě tiān bào zhī yǐ huò, jīn fū zǐ jī dé huái yì, xíng zhī jiǔ yǐ, xī jū zhī qióng yě.
子路慍，作色而對曰：「君子無所困，意者夫子未仁與，人之弗吾信也；言人不信豈以未仁故也意者夫子未智與，人之弗吾行也。言人不使通行而困窮者豈以吾未智也且由也，昔者聞諸夫子，為善者天報之以福，為不善者天報之以禍，今夫子積德懷義，行之久矣，奚居之窮也。」

zǐ yuē: yóu wèi zhī shí yě, wú yǔ rǔ, rǔ yǐ rén zhě wèi bì xìn yě, zé bó yí shū qí, bù è sǐ shǒu yáng rǔ yǐ zhì zhě wèi bì yòng yě, zé wáng zǐ bǐ gàn, bù jiàn pōu xīn rǔ yǐ zhōng zhě wèi bì bào yě, zé guān lóng féng bù jiàn xíng rǔ yǐ jiàn zhě wèi bì tīng yě, zé wǔ zǐ xū bù jiàn shā. fū yù bù yù zhě, shí yě, xián bù xiào zhě, cái yě. jūn zǐ bó xué shēn móu ér bù yù shí zhě, zhòng yǐ, hé dú qiū zāi. qiě zhī lán shēng yú shēn lín, bù yǐ wú rén ér bù fāng, jūn zǐ xiū dào lì dé, bù wèi qióng kùn ér gǎi jié. wèi zhī zhě rén yě, shēng sǐ zhě, mìng yě. shì yǐ jìn zhòng ěr zhī yǒu bà xīn, shēng yú cáo wèi, yuè wáng gōu jiàn zhī yǒu bà xīn, shēng yú huì jī. yán yuè wáng zhī yǒu bà xīn nǎi shēng kùn yú huì jī zhī shí yě gù jū xià ér wú yōu zhě, zé sī bù yuǎn, chù shēn ér cháng yì zhě, zé zhì bù guǎng, yōng zhī qí zhōng shǐ hū? yōng yòng yě rǔ hé yòng zhī qí zhōng shǐ huò zhě jìn wén gōng yuè wáng zhī shí yě.
子曰：「由未之識也，吾語汝，汝以仁者為必信也，則伯夷叔齊，不餓死首陽；汝以智者為必用也，則王子比干，不見剖心；汝以忠者為必報也，則關龍逢不見刑；汝以諫者為必聽也，則伍子胥不見殺。夫遇不遇者，時也，賢不肖者，才也。君子博學深謀而不遇時者，眾矣，何獨丘哉。且芝蘭生於深林，不以無人而不芳，君子修道立德，不謂窮困而改節。為之者人也，生死者，命也。是以晉重耳之有霸心，生於曹衛，越王勾踐之有霸心，生於會稽。言越王之有霸心乃生困於會稽之時也故居下而無憂者，則思不遠，處身而常逸者，則志不廣，庸知其終始乎？」庸用也汝何用知其終始或者晉文公越王之時也。

zǐ lù chū, zhào zi gòng, gào rú zǐ lù. zi gòng yuē: fū zǐ zhī dào zhì dà, gù tiān xià mò néng róng fū zǐ, fū zǐ hé shǎo biǎn yān? zǐ yuē: cì, liáng nóng néng jià, bù bì néng sè, zhǒng zhī wèi jià hān zhī wèi sè liáng nóng néng gài zhǒng zhī wèi bì néng hān huò zhī yě zāi liáng gōng néng qiǎo, bù néng wèi shùn, yán liáng gōng néng qiǎo bù néng měi shùn rén yì yě jūn zǐ néng xiū qí dào, gāng ér jì zhī, bù bì qí néng róng. jīn bù xiū qí dào, ér qiú qí róng, cì, ěr zhì bù guǎng yǐ, sī bù yuǎn yǐ.
子路出，召子貢，告如子路。子貢曰：「夫子之道至大，故天下莫能容夫子，夫子盍少貶焉？」子曰：「賜，良農能稼，不必能穡，種之為稼歛之為穡良農能蓋種之未必能歛獲之也哉良工能巧，不能為順，言良工能巧不能每順人意也君子能修其道，綱而紀之，不必其能容。今不修其道，而求其容，賜，爾志不廣矣，思不遠矣。」

zi gòng chū, yán huí rù, wèn yì rú zhī. yán huí yuē: fū zǐ zhī dào zhì dà, tiān xià mò néng róng, suī rán, fū zǐ tuī ér xíng zhī, shì bù wǒ yòng, yǒu guó zhě zhī chǒu yě, fū zǐ hé bìng yān? bù róng, rán hòu jiàn jūn zǐ.
子貢出，顏回入，問亦如之。顏回曰：「夫子之道至大，天下莫能容，雖然，夫子推而行之，世不我用，有國者之丑也，夫子何病焉？不容，然後見君子。」

kǒng zǐ xīn rán tàn yuē: yǒu shì zāi, yán shì zhī zǐ, wú yì shǐ ěr duō cái, wú wèi ěr zǎi.
孔子欣然嘆曰：「有是哉，顏氏之子，吾亦使爾多財，吾為爾宰。」

zǐ lù wèn yú kǒng zǐ yuē: jūn zǐ yì yǒu yōu hū? zǐ yuē: wú yě. jūn zǐ zhī xiū xíng yě, qí wèi dé zhī, zé lè qí yì, jì dé zhī, yòu lè qí zhì, shì yǐ yǒu zhōng shēn zhī lè, wú yī rì zhī yōu. xiǎo rén zé bù rán, qí wèi de yě, huàn fú dé zhī, jì dé zhī, yòu kǒng shī zhī, shì yǐ yǒu zhōng shēn zhī yōu, wú yī rì zhī lè yě.
子路問於孔子曰：「君子亦有憂乎？」子曰：「無也。君子之修行也，其未得之，則樂其意，既得之，又樂其治，是以有終身之樂，無一日之憂。小人則不然，其未得也，患弗得之，既得之，又恐失之，是以有終身之憂，無一日之樂也。」

zēng zǐ bì yī ér gēng yú lǔ, lǔ jūn wén zhī ér zhì yì yān, zēng zǐ gù cí bù shòu. huò yuē: fēi zi zhī qiú, jūn zì zhì zhī, xī gù cí yě? zēng zǐ yuē: wú wén shòu rén shī zhě cháng wèi rén, yǔ rén zhě cháng jiāo rén, zòng jūn yǒu cì, bù wǒ jiāo yě, wú qǐ néng wù wèi hū? kǒng zǐ wén zhī yuē: cān zhī yán zú yǐ quán qí jié yě.
曾子弊衣而耕於魯，魯君聞之而致邑焉，曾子固辭不受。或曰：「非子之求，君自致之，奚固辭也？」曾子曰：「吾聞受人施者常畏人，與人者常驕人，縱君有賜，不我驕也，吾豈能勿畏乎？」孔子聞之曰：「參之言足以全其節也。」

kǒng zǐ è yú chén cài, cóng zhě qī rì bù shí. zi gòng yǐ suǒ jī huò, qiè fàn wéi ér chū, gào dí yú yě rén, dé mǐ yī shí yān, yán huí zhòng yóu chuī zhī yú rǎng wū zhī xià, yǒu āi mò duò fàn zhōng, yán huí qǔ ér shí zhī, zi gòng zì jǐng wàng jiàn zhī, bù yuè, yǐ wèi qiè shí yě. rù wèn kǒng zǐ yuē: rén rén lián shì, qióng gǎi jié hū? kǒng zǐ yuē: gǎi jié jí hé chēng yú rén yì zāi? zi gòng yuē: ruò huí yě, qí bù gǎi jié hū? zǐ yuē: rán. zi gòng yǐ suǒ fàn gào kǒng zǐ. zǐ yuē: wú xìn huí zhī wèi rén jiǔ yǐ, suī rǔ yǒu yún, fú yǐ yí yě, qí huò zhě bì yǒu gù hū. rǔ zhǐ, wú jiāng wèn zhī. zhào yán huí yuē: chóu xī yǔ mèng jiàn xiān rén, qǐ huò qǐ yòu wǒ zāi? zi chuī ér jìn fàn, wú jiāng jìn yān. duì yuē: xiàng yǒu āi mò duò fàn zhōng, yù zhì zhī zé bù jié, yù qì zhī zé kě xī, huí jí shí zhī, bù kě jì yě. kǒng zǐ yuē: rán hū, wú yì shí zhī. yán huí chū, kǒng zǐ gù wèi èr sān zǐ yuē: wú zhī xìn huí yě, fēi dài jīn rì yě. èr sān zi yóu cǐ nǎi fú zhī.
孔子厄於陳蔡，從者七日不食。子貢以所齎貨，竊犯圍而出，告糴於野人，得米一石焉，顏回仲由炊之於壤屋之下，有埃墨墮飯中，顏回取而食之，子貢自井望見之，不悅，以為竊食也。入問孔子曰：「仁人廉士，窮改節乎？」孔子曰：「改節即何稱於仁義哉？」子貢曰：「若回也，其不改節乎？」子曰：「然。」子貢以所飯告孔子。子曰：「吾信回之為仁久矣，雖汝有雲，弗以疑也，其或者必有故乎。汝止，吾將問之。」召顏回曰：「疇昔予夢見先人，豈或啟佑我哉？子炊而進飯，吾將進焉。」對曰：「向有埃墨墮飯中，欲置之則不潔，欲棄之則可惜，回即食之，不可祭也。」孔子曰：「然乎，吾亦食之。」顏回出，孔子顧謂二三子曰：「吾之信回也，非待今日也。」二三子由此乃服之。