chǔ zhāo wáng pìn kǒng zǐ, kǒng zǐ? bài lǐ yān, lù chū yú chén cài. chén cài dài fū xiāng yǔ móu yuē:" kǒng zǐ shèng xián, qí suǒ cì jī jiē zhōng zhū hóu zhī bìng, ruò yòng yú chǔ, zé chén cài wēi yǐ." suì shǐ tú bīng jù kǒng zǐ.
楚昭王聘孔子，孔子？拜礼焉，路出于陈蔡。陈蔡大夫相与谋曰：“孔子圣贤，其所刺讥皆中诸侯之病，若用于楚，则陈蔡危矣。”遂使徒兵距孔子。

kǒng zǐ bù de xíng, jué liáng qī rì, wài wú suǒ tōng, lí gēng bù chōng, cóng zhě jiē bìng. kǒng zǐ yù kāng kǎi, jiǎng xián gē bù shuāi, nǎi zhào zǐ lù ér wèn yān, yuē:" shī yún:' fěi sì fěi hǔ, lǜ bǐ kuàng yě. lǜ xiū yě yán fēi sì hǔ ér xiū kuàng yě yě' wú dào fēi hū, xī wèi zhì yú cǐ?"
孔子不得行，绝粮七日，外无所通，藜羹不充，从者皆病。孔子愈慷慨，讲弦歌不衰，乃召子路而问焉，曰：“诗云：‘匪兕匪虎，率彼旷野。率修也言非兕虎而修旷野也’吾道非乎，奚为至于此？”

zǐ lù yùn, zuò sè ér duì yuē:" jūn zǐ wú suǒ kùn, yì zhě fū zǐ wèi rén yǔ, rén zhī fú wú xìn yě yán rén bù xìn qǐ yǐ wèi rén gù yě yì zhě fū zǐ wèi zhì yǔ, rén zhī fú wú xíng yě. yán rén bù shǐ tōng xíng ér kùn qióng zhě qǐ yǐ wú wèi zhì yě qiě yóu yě, xī zhě wén zhū fū zǐ, wéi shàn zhě tiān bào zhī yǐ fú, wèi bù shàn zhě tiān bào zhī yǐ huò, jīn fū zǐ jī dé huái yì, xíng zhī jiǔ yǐ, xī jū zhī qióng yě."
子路愠，作色而对曰：“君子无所困，意者夫子未仁与，人之弗吾信也；言人不信岂以未仁故也意者夫子未智与，人之弗吾行也。言人不使通行而困穷者岂以吾未智也且由也，昔者闻诸夫子，为善者天报之以福，为不善者天报之以祸，今夫子积德怀义，行之久矣，奚居之穷也。”

zǐ yuē:" yóu wèi zhī shí yě, wú yǔ rǔ, rǔ yǐ rén zhě wèi bì xìn yě, zé bó yí shū qí, bù è sǐ shǒu yáng rǔ yǐ zhì zhě wèi bì yòng yě, zé wáng zǐ bǐ gàn, bú jiàn pōu xīn rǔ yǐ zhōng zhě wèi bì bào yě, zé guān lóng féng bú jiàn xíng rǔ yǐ jiàn zhě wèi bì tīng yě, zé wǔ zǐ xū bú jiàn shā. fū yù bù yù zhě, shí yě, xián bù xiào zhě, cái yě. jūn zǐ bó xué shēn móu ér bù yù shí zhě, zhòng yǐ, hé dú qiū zāi. qiě zhī lán shēng yú shēn lín, bù yǐ wú rén ér bù fāng, jūn zǐ xiū dào lì dé, bù wèi qióng kùn ér gǎi jié. wèi zhī zhě rén yě, shēng sǐ zhě, mìng yě. shì yǐ jìn zhòng ěr zhī yǒu bà xīn, shēng yú cáo wèi, yuè wáng gōu jiàn zhī yǒu bà xīn, shēng yú kuài jī. yán yuè wáng zhī yǒu bà xīn nǎi shēng kùn yú kuài jī zhī shí yě gù jū xià ér wú yōu zhě, zé sī bù yuǎn, chǔ shēn ér cháng yì zhě, zé zhì bù guǎng, yōng zhī qí zhōng shǐ hū?" yōng yòng yě rǔ hé yòng zhī qí zhōng shǐ huò zhě jìn wén gōng yuè wáng zhī shí yě.
子曰：“由未之识也，吾语汝，汝以仁者为必信也，则伯夷叔齐，不饿死首阳；汝以智者为必用也，则王子比干，不见剖心；汝以忠者为必报也，则关龙逢不见刑；汝以谏者为必听也，则伍子胥不见杀。夫遇不遇者，时也，贤不肖者，才也。君子博学深谋而不遇时者，众矣，何独丘哉。且芝兰生于深林，不以无人而不芳，君子修道立德，不谓穷困而改节。为之者人也，生死者，命也。是以晋重耳之有霸心，生于曹卫，越王勾践之有霸心，生于会稽。言越王之有霸心乃生困于会稽之时也故居下而无忧者，则思不远，处身而常逸者，则志不广，庸知其终始乎？”庸用也汝何用知其终始或者晋文公越王之时也。

zǐ lù chū, zhào zǐ gòng, gào rú zǐ lù. zǐ gòng yuē:" fū zǐ zhī dào zhì dà, gù tiān xià mò néng róng fū zǐ, fū zǐ hé shǎo biǎn yān?" zǐ yuē:" cì, liáng nóng néng jià, bù bì néng sè, zhǒng zhī wèi jià hān zhī wèi sè liáng nóng néng gài zhǒng zhī wèi bì néng hān huò zhī yě zāi liáng gōng néng qiǎo, bù néng wéi shùn, yán liáng gōng néng qiǎo bù néng měi shùn rén yì yě jūn zǐ néng xiū qí dào, gāng ér jì zhī, bù bì qí néng róng. jīn bù xiū qí dào, ér qiú qí róng, cì, ěr zhì bù guǎng yǐ, sī bù yuǎn yǐ."
子路出，召子贡，告如子路。子贡曰：“夫子之道至大，故天下莫能容夫子，夫子盍少贬焉？”子曰：“赐，良农能稼，不必能穑，种之为稼歛之为穑良农能盖种之未必能歛获之也哉良工能巧，不能为顺，言良工能巧不能每顺人意也君子能修其道，纲而纪之，不必其能容。今不修其道，而求其容，赐，尔志不广矣，思不远矣。”

zǐ gòng chū, yán huí rù, wèn yì rú zhī. yán huí yuē:" fū zǐ zhī dào zhì dà, tiān xià mò néng róng, suī rán, fū zǐ tuī ér xíng zhī, shì bù wǒ yòng, yǒu guó zhě zhī chǒu yě, fū zǐ hé bìng yān? bù róng, rán hòu jiàn jūn zǐ."
子贡出，颜回入，问亦如之。颜回曰：“夫子之道至大，天下莫能容，虽然，夫子推而行之，世不我用，有国者之丑也，夫子何病焉？不容，然后见君子。”

kǒng zǐ xīn rán tàn yuē:" yǒu shì zāi, yán shì zhī zǐ, wú yì shǐ ěr duō cái, wú wèi ěr zǎi."
孔子欣然叹曰：“有是哉，颜氏之子，吾亦使尔多财，吾为尔宰。”

zǐ lù wèn yú kǒng zǐ yuē:" jūn zǐ yì yǒu yōu hū?" zǐ yuē:" wú yě. jūn zǐ zhī xiū xíng yě, qí wèi dé zhī, zé lè qí yì, jì dé zhī, yòu lè qí zhì, shì yǐ yǒu zhōng shēn zhī lè, wú yī rì zhī yōu. xiǎo rén zé bù rán, qí wèi de yě, huàn fú dé zhī, jì dé zhī, yòu kǒng shī zhī, shì yǐ yǒu zhōng shēn zhī yōu, wú yī rì zhī lè yě."
子路问于孔子曰：“君子亦有忧乎？”子曰：“无也。君子之修行也，其未得之，则乐其意，既得之，又乐其治，是以有终身之乐，无一日之忧。小人则不然，其未得也，患弗得之，既得之，又恐失之，是以有终身之忧，无一日之乐也。”

zēng zǐ bì yī ér gēng yú lǔ, lǔ jūn wén zhī ér zhì yì yān, zēng zǐ gù cí bù shòu. huò yuē:" fēi zi zhī qiú, jūn zì zhì zhī, xī gù cí yě?" zēng zǐ yuē:" wú wén shòu rén shī zhě cháng wèi rén, yú rén zhě cháng jiāo rén, zòng jūn yǒu cì, bù wǒ jiāo yě, wú qǐ néng wù wèi hū?" kǒng zǐ wén zhī yuē:" cān zhī yán zú yǐ quán qí jié yě."
曾子弊衣而耕于鲁，鲁君闻之而致邑焉，曾子固辞不受。或曰：“非子之求，君自致之，奚固辞也？”曾子曰：“吾闻受人施者常畏人，与人者常骄人，纵君有赐，不我骄也，吾岂能勿畏乎？”孔子闻之曰：“参之言足以全其节也。”

kǒng zǐ è yú chén cài, cóng zhě qī rì bù shí. zǐ gòng yǐ suǒ jī huò, qiè fàn wéi ér chū, gào dí yú yě rén, dé mǐ yī shí yān, yán huí zhòng yóu chuī zhī yú rǎng wū zhī xià, yǒu āi mò duò fàn zhōng, yán huí qǔ ér shí zhī, zǐ gòng zì jǐng wàng jiàn zhī, bù yuè, yǐ wéi qiè shí yě. rù wèn kǒng zǐ yuē:" rén rén lián shì, qióng gǎi jié hū?" kǒng zǐ yuē:" gǎi jié jí hé chēng yú rén yì zāi?" zǐ gòng yuē:" ruò huí yě, qí bù gǎi jié hū?" zǐ yuē:" rán." zǐ gòng yǐ suǒ fàn gào kǒng zǐ. zǐ yuē:" wú xìn huí zhī wèi rén jiǔ yǐ, suī rǔ yǒu yún, fú yǐ yí yě, qí huò zhě bì yǒu gù hū. rǔ zhǐ, wú jiāng wèn zhī." zhào yán huí yuē:" chóu xī yǔ mèng jiàn xiān rén, qǐ huò qǐ yòu wǒ zāi? zi chuī ér jìn fàn, wú jiāng jìn yān." duì yuē:" xiàng yǒu āi mò duò fàn zhōng, yù zhì zhī zé bù jié, yù qì zhī zé kě xī, huí jí shí zhī, bù kě jì yě." kǒng zǐ yuē:" rán hū, wú yì shí zhī." yán huí chū, kǒng zǐ gù wèi èr sān zǐ yuē:" wú zhī xìn huí yě, fēi dài jīn rì yě." èr sān zi yóu cǐ nǎi fú zhī.
孔子厄于陈蔡，从者七日不食。子贡以所赍货，窃犯围而出，告籴于野人，得米一石焉，颜回仲由炊之于壤屋之下，有埃墨堕饭中，颜回取而食之，子贡自井望见之，不悦，以为窃食也。入问孔子曰：“仁人廉士，穷改节乎？”孔子曰：“改节即何称于仁义哉？”子贡曰：“若回也，其不改节乎？”子曰：“然。”子贡以所饭告孔子。子曰：“吾信回之为仁久矣，虽汝有云，弗以疑也，其或者必有故乎。汝止，吾将问之。”召颜回曰：“畴昔予梦见先人，岂或启佑我哉？子炊而进饭，吾将进焉。”对曰：“向有埃墨堕饭中，欲置之则不洁，欲弃之则可惜，回即食之，不可祭也。”孔子曰：“然乎，吾亦食之。”颜回出，孔子顾谓二三子曰：“吾之信回也，非待今日也。”二三子由此乃服之。