strong yī kè yín shī fù shǒu miàn bì sān rén pǐn míng cù xī tán xīn strong
一客吟詩負手面壁 三人品茗促膝談心
huà shuō shēn zǐ píng zhèng zài níng sī: cǐ nǚ zǐ jǔ zhǐ dà fāng, bù lèi xiāng rén, kuàng qí fù zài hé chù tuì zhí? zhèng yù zhū wèn, zhǐ jiàn wài miàn lián zi dòng chù, zhōng nián hàn zi yǐ duān jìn yī pán fàn lái. nà nǚ zǐ dào: jiù gē zài zhè xī wū kàng zhuō shàng bà. zhè xī wū kào nán chuāng yuán shì yī gè zhuān qì de nuǎn kàng, kào chuāng shè le yī gè zhǎng kàng jǐ, liǎng tóu liǎng gè duǎn kàng jǐ, dāng zhōng yī gè zhèng fāng kàng zhuō, zhuō zi sān miàn hǎo zuò rén de. xī miàn qiáng shàng shì gè dà yuán yuè dòng chuāng zi, zhèng zhōng xiāng le yī kuài bō lí, chuāng qián shè le yī zhāng wéi àn. zhōng táng suī wèi gé duàn, què shì yī gè dà luō dì zhào. nà hàn zi yǐ jiāng fàn shí liè zài kàng zhuō zhī shàng, què zhǐ shì yī pán mán tóu, yī hú jiǔ, yī guàn xiǎo mǐ xī fàn, dào yǒu sì yáo xiǎo cài, wú fēi shān shū yě cài zhī lèi, bìng wú hūn xīng. nǚ zǐ dào: xiān shēng qǐng yòng fàn, wǒ shǎo tíng jiù lái. shuō zhe, biàn xiàng dōng fáng lǐ qù le.
話說申子平正在凝思:此女子舉止大方,不類鄉人,況其父在何處退值?正欲諸問,只見外面帘子動處,中年漢子已端進一盤飯來。那女子道:「就擱在這西屋炕桌上罷。」這西屋靠南窗原是一個磚砌的暖炕,靠窗設了一個長炕幾,兩頭兩個短炕幾,當中一個正方炕桌,桌子三面好坐人的。西面牆上是個大圓月洞窗子,正中鑲了一塊玻璃,窗前設了一張韋案。中堂雖未隔斷,卻是一個大落地罩。那漢子已將飯食列在炕桌之上,卻只是一盤饅頭,一壺酒,一罐小米稀飯,倒有四餚小菜,無非山蔬野菜之類,並無葷腥。女子道:「先生請用飯,我少停就來。」說着,便向東房裡去了。
zǐ píng běn lái pō jué jī hán, yú shì shàng kàng xiān cì le liǎng bēi jiǔ, suí hòu chī le jǐ gè mán tóu. suī shì shū cài, què qīng xiāng mǎn kǒu, bǐ hūn lái gèng wèi shì yòng. chī guò mán tóu, hē le xī fàn, nà hàn zi yǎo le yī pén shuǐ lái, xǐ guò liǎn, lì qǐ shēn lái, zài fáng nèi pái huái pái huái, shū zhǎn zhī tǐ. tái tóu kàn jiàn běi qiáng shàng guà zhe sì fú dà píng, cǎo shū xiě dé lóng fēi fèng wǔ, chū sè jīng rén, xià miàn què shì shuāng kuǎn: shàng xiě zhe xī fēng wǎng shǐ zhèng fēi, xià xiě zhe huáng lóng zi chéng gǎo. cǎo zì suī bù néng quán shí, yě kě shí dé bā jiǔ. zǐ xì kàn qù, yuán lái shì liù shǒu qī jué shī, fēi fú fēi xiān, jǔ jué qǐ lái, dào yě yǒu xiē yì wèi. jì bú shì jì miè xū wú, yòu bú shì qiān gǒng lóng hǔ. kàn nà yuè dòng chuāng xià, shū àn shàng yǒu xiàn chéng de zhǐ bǐ, suì bǎ jǐ shǒu shī chāo xià lái, yù bèi dài huí yá mén qù, dāng xīn wén zhǐ kàn.
子平本來頗覺饑寒,於是上炕先次了兩杯酒,隨後吃了幾個饅頭。雖是蔬菜,卻清香滿口,比葷萊更為適用。吃過饅頭,喝了稀飯,那漢子舀了一盆水來,洗過臉,立起身來,在房內徘徊徘徊,舒展肢體。抬頭看見北牆上掛着四幅大屏,草書寫得龍飛鳳舞,出色驚人,下面卻是雙款:上寫着「西峰往史正非」,下寫着「黃龍子呈稿」。草字雖不能全識,也可十得八九。仔細看去,原來是六首七絕詩,非佛非仙,咀嚼起來,倒也有些意味。既不是寂滅虛無,又不是鉛汞龍虎。看那月洞窗下,書案上有現成的紙筆,遂把幾首詩抄下來,預備帶回衙門去,當新聞紙看。
nǐ dào shì zěn yàng gè shī? qǐng kàn, shī yuē:
你道是怎樣個詩?請看,詩曰:
céng bài yáo chí jiǔ pǐn lián, xī yí shòu wǒ zhǐ yuán piān.
曾拜瑤池九品蓮,希夷授我《指元篇》。
guāng yīn rěn rǎn zhēn róng yì, huí shǒu cāng sāng wǔ bǎi nián.
光陰荏苒真容易,回首滄桑五百年。
zǐ yáng shǔ hé cuì xū yín, chuán xiǎng kōng shān pī lì qín.
紫陽屬和《翠虛吟》,傳響空山霹靂琴。
shā nà wèi chú rén wǒ xiāng, tiān huā zhān mǎn hù shēn yún.
剎那未除人我相,天花粘滿護身雲。
qíng tiān yù hǎi zú fēng bō, miǎo miǎo wú biān shì ài hé.
情天慾海足風波,渺渺無邊是愛河。
yǐn zuò yuán zhōng gōng dé shuǐ, yī qí dōu zhǒng màn tuó luó.
引作園中功德水,一齊都種曼陀羅。
shí pò tiān jīng yī hè fēi, hēi màn màn yè wǔ gēng jī.
石破天驚一鶴飛,黑漫漫夜五更雞。
zì cóng sān sù kōng sāng hòu, bù jiàn rén jiān yǒu shì fēi.
自從三宿空桑後,不見人間有是非。
yě mǎ chén āi zhòu yè chí, wǔ chóng bǎi huì hù xiāng chuī.
野馬塵埃晝夜馳,五蟲百卉互相吹。
tōu lái jiù lǐng niè pán lè, huàn qǔ hú gōng shè dé jī.
偷來鷲嶺涅槃樂,換取壺公社德機。
pú tí yè lǎo fǎ huá xīn, nán běi tóng chuán yī diǎn dēng.
菩提葉老《法華》新,南北同傳一點燈。
wǔ bǎi tiān tóng qí dé rǔ, xiāng huā gòng fèng xiǎo fū rén.
五百天童齊得乳,香花供奉小夫人。
zǐ píng jiāng shī chāo wán, huí tóu kàn nà yuè dòng chuāng wài, yuè sè yòu qīng yòu bái, yìng zhe nà céng céng dié dié de shān, yī bù gāo yī bù de shǎng qù, zhēn shì xiān jìng, fǎn fēi fán sú. cǐ shí jué dé bìng wú yī diǎn juàn róng, hé fáng chū qù shàng shān xián bù yī huí, qǐ bù gēng miào. cái yào dòng jiǎo, yòu xiǎng dào: zhè shān bù jiù shì wǒ men gāng cái lái de nà shān ma? zhè yuè bù jiù shì gāng cái tà de nà yuè ma? wèi hé lái de shí hòu, biàn nà yàng de yīn sēn cǎn dàn, lìng rén chù pò dòng xīn? cǐ kè shān yuè yī rán, hé yǐ lìng rén xīn kuàng shēn yí ne? jiù xiǎng dào wáng yòu jūn shuō de: qíng suí jìng qiān, gǎn kǎi xì zhī yǐ. zhēn zhèng bù cuò. dī huí le yī kè, yě xiǎng zuò liǎng shǒu shī, zhǐ tīng shēn hòu biān jiāo dī dī de shēng yīn shuō dào: fàn yòng guò le bà? dài màn de hěn. huāng máng zhuǎn guò tóu lái, jiàn nà nǚ zǐ yòu huàn le yī jiàn dàn lǜ yìn huā bù mián xiān, qīng bù dà jiǎo kù zi, yù xiǎn dé méi shì chūn shān, yǎn rú qiū shuǐ liǎng sāi nóng hòu, rú bó guǒ zhū, cóng bái lǐ yǐn yǐn tòu chū hóng lái, bù shì shí xià nán běi de dǎ bàn, yòng nà yān zhī tú dé tóng hóu zi pì gǔ yì bān kǒu jiá zhī jiān ruò dài xǐ xiào, méi yǎn zhī jì yòu pō shì zhèn jīn, zhēn lìng rén yòu ài yòu jìng. nǚ zǐ shuō dào: hé bù qǐng kàng shàng zuò, nuǎn huo xiē. yú shì bǐ cǐ zuò xià.
子平將詩抄完,回頭看那月洞窗外,月色又清又白,映着那層層疊疊的山,一步高一步的上去,真是仙境,返非凡俗。此時覺得並無一點倦容,何妨出去上山閒步一回,豈不更妙。才要動腳,又想道:「這山不就是我們剛才來的那山嗎?這月不就是剛才踏的那月嗎?為何來的時候,便那樣的陰森慘澹,令人怵魄動心?此刻山月依然,何以令人心曠神怡呢?」就想到王右軍說的:「情隨境遷,感慨系之矣。」真正不錯。低徊了一刻,也想做兩首詩,只聽身後邊嬌滴滴的聲音說道:「飯用過了罷?怠慢得很。」慌忙轉過頭來,見那女子又換了一件淡綠印花布棉祆,青布大腳褲子,愈顯得眉似春山,眼如秋水;兩腮濃厚,如帛裹朱,從白里隱隱透出紅來,不似時下南北的打扮,用那胭脂塗得同猴子屁股一般;口頰之間若帶喜笑,眉眼之際又頗似振矜,真令人又愛又敬。女子說道:「何不請炕上坐,暖和些。」於是彼此坐下。
nà lǎo cāng tóu jìn lái, wèn gū niáng dào: shēn lǎo yé xíng lǐ fàng zài shén me dì fāng ne? gū niáng shuō: tài yé qián rì qù shí, fēn fù jiù zài zhè lǐ jiān tài yé tà shàng shuì, xíng lǐ bù yòng jiě le. gēn suí de rén dōu chī guò fàn le ma? nǐ jiào tā men zǎo diǎn xiē bà. lǘ zi wèi le méi yǒu? cāng tóu yī yī dá yīng, shuō: dōu qí bèi tuǒ xié le. gū niáng yòu shuō: nǐ zhǔ chá lái bà. cāng tóu lián shēng yīng shì.
那老蒼頭進來,問姑娘道:「申老爺行李放在什麼地方呢?」姑娘說:「太爺前日去時,分付就在這裡間太爺榻上睡,行李不用解了。跟隨的人都吃過飯了嗎?你叫他們早點歇罷。驢子餵了沒有?」蒼頭一一答應,說:「都齊備妥協了。」姑娘又說:「你煮茶來罷。」蒼頭連聲應是。
zǐ píng dào: chén sú shēn tǐ, duàn bù gǎn zài cǐ dì xià tà. lái shí jiàn qián miàn yǒu gè dà kàng, jiù tóng tā men yī dào shuì bà. nǚ zǐ shuō: wú yōng guò qiān, cǐ shì jiā fù fēn fù de. bù rán, wǒ yī gè shān xiāng nǚ zǐ, yě duàn bù shàn zì yíng kè. zǐ píng dào: méng huì guò fēn, gǎn xiè yǐ jí. zhǐ shì hái bù céng qǐng jiào guì xìng? zūn dà rén shì zuò hé chù de gōng, zài hé chù zhí rì? nǚ zǐ dào: bì xìng tú shì. jiā fù zài bì xiá gōng shàng zhí, wǔ rì yī bān. hé jì bàn yuè zài jiā, bàn yuè zài gōng.
子平道:「塵俗身體,斷不敢在此地下榻。來時見前面有個大炕,就同他們一道睡罷。」女子說:「無庸過謙,此是家父分付的。不然,我一個山鄉女子,也斷不擅自迎客。」子平道:「蒙惠過分,感謝已極。只是還不曾請教貴姓?尊大人是做何處的宮,在何處值日?」女子道:「敝姓塗氏。家父在碧霞宮上值,五日一班。合計半月在家,半月在宮。」
zǐ píng wèn dào: zhè píng shàng shī shì hé rén zuò de? kàn lái zhǐ pà shì gè xiān jiā bà? nǚ zǐ dào: shì jiā fù de péng yǒu, cháng lái cǐ dì xián tán, jiù shì qù nián zài cǐ dì xiě de. zhè gè rén yě shì gè bù shān bù lǚ de rén, yǔ jiā fù zuì wèi xiāng qì. zǐ píng dào: zhè rén jiū jìng shì gè hé shàng, hái shì gè dào tǔ? hé yǐ shī shàng yòu xiàng dào jiā de huà, yòu yǒu xǔ duō fó jiā de diǎn gù ne. nǚ zǐ dào: jì fēi dào shì, yòu fēi hé shàng, qí rén yě shì sú zhuāng. tā cháng shuō: rú shì dào sān jiào, pì rú sān gè pù miàn guà le sān gè zhāo pái, qí shí dōu shì mài de zá huò, chái mǐ yóu yán dōu shì yǒu de, bù guò rú jiā de pù zi dà xiē, fú dào de pù zi xiǎo xiē, jiē shì wú suǒ bù bāo de, yòu shuō: fán dào zǒng fēn liǎng céng: yī gè jiào dào miàn zi, yī gè jiào dào lǐ zǐ. dào lǐ zǐ dōu shì tóng de, dào miàn zi jiù gè yǒu fèn bié le, rú hé shàng tì le tóu, dào shì wǎn le gè jì, jiào rén yī wàng ér zhī, nà shi hé shàng nà shi dào shì. tǎng ruò jiào nà hé shàng liú le tóu, yě wǎn gè jì zi, yē jiàn hè chǎng dào shì tì le fā, zhe jiàn jiā shā: rén yòu yào diān dào hū huàn qǐ lái le, nán dào yǎn ěr bí shé bú shì nà gè yòng fǎ ma? yòu shuō: dào miàn zi yǒu fèn bié, dào lǐ zǐ shí shì yī yàng de. suǒ yǐ zhè huáng lóng xiān shēng, bù jū sān jiào, suí biàn yín yǒng de.
子平問道:「這屏上詩是何人做的?看來只怕是個仙家罷?」女子道:「是家父的朋友,常來此地閒談,就是去年在此地寫的。這個人也是個不衫不履的人,與家父最為相契。」子平道:「這人究竟是個和尚,還是個道土?何以詩上又像道家的話,又有許多佛家的典故呢。」女子道:「既非道士,又非和尚,其人也是俗裝。他常說:『儒、釋、道三教,譬如三個鋪面掛了三個招牌,其實都是賣的雜貨,柴米油鹽都是有的,不過儒家的鋪子大些,佛、道的鋪子小些,皆是無所不包的,』又說:『凡道總分兩層:一個叫道面子,一個叫道里子。道里子都是同的,道面子就各有分別了,如和尚剃了頭,道士挽了個髻,叫人一望而知,那是和尚、那是道士。倘若叫那和尚留了頭,也挽個髻子,掖件鶴氅;道士剃了發,着件袈裟:人又要顛倒呼喚起來了,難道眼耳鼻舌不是那個用法嗎?』又說:『道面子有分別,道里子實是一樣的。』所以這黃龍先生,不拘三教,隨便吟詠的。」
zǐ píng dào: dé wén zhì lùn, pèi fú yǐ jí, zhǐ shì jì rán sān jiào dào lǐ zǐ dōu shì yī yàng, zài xià yú chǔn dé jí, dào yào qǐng jiào zhè tóng chù zài shén me dì fāng? yì chù zài shén me dì fāng? hé yǐ yòu yǒu dà xiǎo zhī fēn? rú jiào zuì dà, yòu dà zài shén me dì fāng? gǎn qiú jiē shì. nǚ zǐ dào: qí tóng chù zài yòu rén wèi shàn, yǐn rén chù yú dà gōng. rén rén hǎo gōng, zé tiān xià tài píng rén rén yíng sī, zé tiān xià dà luàn. wéi rú jiào gōng dào jí chù. nǐ kàn, kǒng zǐ yī shēng yù le duō shǎo yì duān, rú zhǎng jǔ jié nì hé yóu zhàng rén děng lèi, jūn bù shí fēn pèi fú kǒng zǐ, ér kǒng zǐ fǎn zàn yáng tā men bù zhì: shì qí gōng chù, shì qí dà chù. suǒ yǐ shuō: gōng hū yì duān, sī hài yě yǐ. ruò fú dào liǎng jiào, jiù yǒu le biǎn xīn: wéi kǒng hòu shì rén bù chóng fèng tā de jiào, suǒ yǐ shuō chū xǔ duō tiān táng dì yù de huà lái xià hǔ rén. zhè hái shì quàn rén xíng shàn, bù shī wèi gōng. shén zé shuō chóng fèng tā de jiào, jiù yī qiè zuì niè xiāo miè bù chóng fèng tā de jiào, jiù shì mó guǐ rù gōng, sǐ le bì xià dì yù děng cí: zhè jiù shì sī le. zhì yú wài guó yī qiè jiào mén, gèng yào lì zhēng jiào xìng bīng jiē zhàn, shā rén rú má. shì wèn, yǔ tā de chū xīn hé bù hé ne? suǒ yǐ jiù yù xiǎo le. ruò yǒu de jiào shuō, wèi jiào zhàn sǐ de xuè guāng rú méi guī zǐ de bǎo shí yī yàng, gèng piàn rén dào jí chù! zhǐ shì rú jiào kě xī shī chuán yǐ jiǔ, hàn rú jū shǒu zhāng jù, fǎn yí dà zhǐ dào le táng cháo, zhí méi rén tí jí. hán chāng lí shì gè tōng wén bù tōng dào de jiǎo sè, hú shuō luàn dào! tā hái yào zuò piān wén zhāng, jiào zuò yuán dào, zhēn zhèng yuán dào dào fǎn miàn qù le! tā shuō: jūn bù chū lìng, zé shī qí wèi jūn mín bù chū sù mǐ sī má yǐ fèng qí shàng, zé zhū. rú cǐ shuō qù, nà jié zhòu hěn huì chū lìng de, yòu hěn huì zhū mín de, rán zé jié zhòu zhī wèi jūn shì, ér jié zhòu zhī mín quán fēi le, qǐ bú shì shì fēi diān dào ma? tā què yòu yào pì fó lǎo, dào yòu yǔ hé shàng zuò péng yǒu. suǒ yǐ hòu shì xué rú de rén, jué dé kǒng mèng de dào lǐ tài fèi shì, bù rú nòng liǎng jù pì fó lǎo de kǒu tóu chán, jiù suàn shì shèng rén zhī tú, qǐ bù xǐng shì. nòng de zhū fū zǐ yě chū bù liǎo zhè gè fàn wéi, zhǐ hǎo jù hán chāng lí de yuán dào qù gǎi kǒng zǐ de lùn yǔ, bǎ nà gōng hū yì duān dì gōng zì, bǎi bān niǔ niē, jiū jìng zǒng shuō bù yuán, què bǎ kǒng mèng de rú jiào bèi sòng rú nòng de xiǎo ér yòu xiǎo, yǐ zhì yú jué le!
子平道:「得聞至論,佩服已極,只是既然三教道里子都是一樣,在下愚蠢得極,倒要請教這同處在甚麼地方?異處在甚麼地方?何以又有大小之分?儒教最大,又大在甚麼地方?敢求揭示。」女子道:「其同處在誘人為善,引人處於大公。人人好公,則天下太平;人人營私,則天下大亂。惟儒教公到極處。你看,孔子一生遇了多少異端,如長沮、桀溺、荷莜丈人等類,均不十分佩服孔子,而孔子反讚揚他們不置:是其公處,是其大處。所以說:『攻乎異端,斯害也已。』若佛、道兩教,就有了褊心:惟恐後世人不崇奉他的教,所以說出許多天堂地獄的話來嚇唬人。這還是勸人行善,不失為公。甚則說崇奉他的教,就一切罪孽消滅;不崇奉他的教,就是魔鬼入宮,死了必下地獄等辭:這就是私了。至於外國一切教門,更要力爭教興兵接戰,殺人如麻。試問,與他的初心合不合呢?所以就愈小了。若有的教說,為教戰死的血光如玫瑰紫的寶石一樣,更騙人到極處!只是儒教可惜失傳已久,漢儒拘守章句,反遺大旨;到了唐朝,直沒人提及。韓昌黎是個通文不通道的腳色,胡說亂道!他還要做篇文章,叫做《原道》,真正原到道反面去了!他說:『君不出令,則失其為君;民不出粟、米、絲、麻以奉其上,則誅。』如此說去,那桀、紂很會出令的,又很會誅民的,然則桀、紂之為君是,而桀、紂之民全非了,豈不是是非顛倒嗎?他卻又要闢佛、老,倒又與和尚做朋友。所以後世學儒的人,覺得孔、孟的道理太費事,不如弄兩句闢佛、老的口頭禪,就算是聖人之徒,豈不省事。弄的朱夫子也出不了這個範圍,只好據韓昌黎的《原道》去改孔子的《論語》,把那『攻乎異端』的『攻』字,百般扭捏,究竟總說不圓,卻把孔、孟的儒教被宋儒弄的小而又小,以至於絕了!」
zǐ píng tīng shuō, sù rán qǐ jìng dào: yǔ jūn yī xī huà, shèng dú shí nián shū, zhēn shì wén suǒ wèi wén! zhǐ shì hái bù dǒng: zhǎng jǔ jié nì dǎo shì yì duān, fó lǎo dào bú shì yì duān, hé gù? nǚ zǐ dào: jiē shì yì duān. xiān shēng yào zhī yì zì dāng bù tóng jiǎng, duān zì dāng qǐ tóu jiǎng. zhí qí liǎng duān shì shuō zhí qí liǎng tóu de yì sī. ruò yì duān dāng xié jiào jiǎng, qǐ bù liǎng duān yào dāng yā chā jiào jiǎng? zhí qí liǎng duān biàn shì zhuā zhù le tā gè yā chā jiào ne, chéng hé huà shuō ya? shèng rén yì sī, shū tú bù fáng tóng guī, yì qū bù fáng tóng gōng. zhǐ yào tā wèi yòu rén wèi shàn, yǐn rén wèi gōng qǐ jiàn, dōu wú bù kě. suǒ yǐ jiào zuò dà dé bù yú xián, xiǎo dé chū rù kě yě. ruò zhǐ shì wèi gōng jié qǐ jiàn, chū qǐ shàng zhǐ gōng fú gōng lǎo, hòu lái zhū lù yì tóng, suì cāo tóng shì zhī gē, bìng shì zǔ kǒng mèng de, hé yǐ zhū zhī zǐ sūn yào gōng lù, lù zhī zǐ sūn yào gōng zhū ne? bǐ zhī wèi shī qí běn xīn, fǎn bèi kǒng zǐ sī hài yě yǐ sì gè zì dìng chéng tiě àn!
子平聽說,肅然起敬道:「與君一夕話,勝讀十年書,真是聞所未聞!只是還不懂:長沮、桀溺倒是異端,佛老倒不是異端,何故?」女子道:「皆是異端。先生要知『異』字當不同講,『端』字當起頭講。『執其兩端』是說執其兩頭的意思。若『異端』當邪教講,豈不『兩端』要當椏杈教講?『執其兩端」便是抓住了他個椏杈教呢,成何話說呀?聖人意思,殊途不妨同歸,異曲不妨同工。只要他為誘人為善,引人為公起見,都無不可。所以叫做『大德不踰閑,小德出入可也。』若只是為攻訐起見,初起尚只攻佛攻老,後來朱、陸異同,遂操同室之戈,並是祖孔、孟的,何以朱之子孫要攻陸,陸之子孫要攻朱呢?比之謂『失其本心』,反被孔子『斯害也已』四個字定成鐵案!」
zǐ píng wén le, lián lián zàn tàn, shuō? jīn rì xìng jiàn gū niáng, rú duì míng shī. dàn shì sòng rú cuò huì shèng rén yì zhǐ de dì fāng, yě shì yǒu de, rán qí fā míng zhèng jiào de gōng dé, yì bù kě jí. jí rú lǐ yù èr zì, zhǔ jìng cún chéng děng zì, suī jiē shì gǔ shèng zhī yán, yī jīng sòng rú tí chū, hòu shì shí shòu huì bù shǎo, rén xīn yóu cǐ ér zhèng, fēng sú yóu cǐ ér chún. nà nǚ zǐ yān rán yī xiào, qiū bō liú mèi, xiàng zǐ píng dì le yī yǎn. zǐ píng jué dé cuì méi hán jiāo, dān chún qǐ xiù, yòu shì yǒu yī zhèn yōu xiāng, qìn rù jī gǔ, bù jīn shén hún piāo dàng. nà nǚ zǐ shēn chū yī zhī bái rú yù ruǎn rú mián de shǒu lái, gé zhe kàng zhuō zi, wò zhe zǐ píng de shǒu. wò zhù le zhī hòu, shuō dào qǐng wèn xiān shēng, zhè gè shí hòu, bǐ nǐ shào nián zài shū fáng lǐ, guì yè shī wò zhù nǐ shǒu pū zuò jiào xíng de shí hòu hé rú? zǐ píng mò wú yǐ duì.
子平聞了,連連讚嘆,說?」今日幸見姑娘,如對明師。但是宋儒錯會聖人意旨的地方,也是有的,然其發明正教的功德,亦不可及。即如『理』『欲』二字,『主敬』『存誠』等字,雖皆是古聖之言,一經宋儒提出,後世實受惠不少,人心由此而正,風俗由此而醇。」那女子嫣然一笑,秋波流媚,向子平睇了一眼。子平覺得翠眉含嬌,丹唇啟秀,又似有一陣幽香,沁入肌骨,不禁神魂飄蕩。那女子伸出一隻白如玉、軟如棉的手來,隔着炕桌子,握着子平的手。握住了之後,說道;「請問先生,這個時候,比你少年在書房裡,貴業師握住你手『扑作教刑』的時候何如?」子平默無以對。
nǚ zǐ yòu dào: píng liáng xīn shuō, nǐ cǐ kè ài wǒ de xīn, bǐ ài guì yè shī hé rú? shèng rén shuō de, suǒ wèi chéng qí yì zhě, wú zì qī yě. rú è è chòu, rú hǎo hào sè. kǒng zǐ shuō: hǎo dé rú hào sè. mèng zǐ shuō: shí sè, xìng yě. zi xià shuō: xián xián yì sè. zhè hào sè nǎi rén zhī běn xìng. sòng rú yào shuō hǎo dé bù hào sè, fēi zì qī ér hé? zì qī qī rén, bù chéng jí yǐ! tā piān yào shuō cún chéng, qǐ bù kě hèn! shèng rén yán qíng yán lǐ, bù yán lǐ yù. shān shī yǐ guān suī wèi shǒu, shì wèn yǎo tiǎo shū nǚ, jūn zǐ hǎo qiú qiú zhī bù dé, zhì yú zhǎn zhuǎn fǎn cè, nán zhí kě yǐ shuō zhè shì tiān lǐ, bú shì rén yù ma? jǔ cǐ kě jiàn shèng rén jué bù qī rén chù. guān suī xù shàng shuō dào: fā hū qíng, zhǐ hū lǐ yì. fā hū qíng, shì bù qī rán ér rán de jìng jiè. jí rú jīn xī, jiā bīn huì lín, wǒ bù néng bù xǐ, fā hū qíng yě. xiān shēng lái shí, shén wèi kùn bèi, yòu lì duō shí, yí gèng bèi yǐ, nǎi jīng shén huàn fā, kě jiàn shì hěn xǐ huān. rú cǐ, yì fā hū qíng yě. yǐ shào nǚ zhōng nán, shēn yè duì zuò, bù jí luàn yán, zhǐ hū lǐ yì yǐ. cǐ zhèng hé shèng rén zhī dào. ruò sòng rú zhī zhǒng zhǒng qī rén, kǒu nán qìng shù. rán sòng rú gù duō bú shì, rán shàng yǒu shì chù ruò jīn zhī xué sòng rú zhě, zhí xiāng yuàn ér yǐ, kǒng mèng suǒ shēn è ér tòng jué zhě yě!
女子又道:「憑良心說,你此刻愛我的心,比愛貴業師何如?聖人說的,『所謂誠其意者,毋自欺也。如惡惡臭,如好好色。』孔子說:『好德如好色。」孟子說:『食色,性也。』子夏說:『賢賢易色。』這好色乃人之本性。宋儒要說好德不好色,非自欺而何?自欺欺人,不誠極矣!他偏要說『存誠』,豈不可恨!聖人言情言禮,不言理欲。刪《詩》以《關睢》為首,試問『窈窕淑女,君子好逑」『求之不得』,至於『輾轉反側』,難直可以說這是天理,不是人慾嗎?舉此可見聖人決不欺人處。《關睢》序上說道:『發乎情,止乎禮義。』發乎情,是不期然而然的境界。即如今夕,嘉賓惠臨,我不能不喜,發乎情也。先生來時,甚為困憊,又歷多時,宜更憊矣,乃精神煥發,可見是很喜歡。如此,亦發乎情也。以少女中男,深夜對坐,不及亂言,止乎禮義矣。此正合聖人之道。若宋儒之種種欺人,口難罄述。然宋儒固多不是,然尚有是處;若今之學宋儒者,直鄉愿而已,孔、孟所深惡而痛絕者也!」
huà yán wèi liǎo, cāng tóu sòng shàng chá lái, shì liǎng gè jiù cí chá wǎn, dàn lǜ sè de chá, cái fàng zài zhuō shàng, qīng xiāng yǐ jìng pū bí. zhǐ jiàn nà nǚ zǐ jiē guò chá lái, shù le yī huí kǒu, yòu shù yī huí, dōu tǔ xiàng kàng chí zhī nèi qù, xiào dào: jīn rì wú duān tán dào dào xué xiān shēng, lìng wǒ fǔ chòu zhī qì, zhān wū yá chǐ, cǐ hòu zhǐ xǔ tán fēng yuè yǐ. zǐ píng lián shēng nuò nuò, què duān qǐ chá wǎn, gā le yī kǒu, jué dé qīng shuǎng yì cháng, yàn xià hóu qù, jué dé yī zhí qīng dào wèi yuàn lǐ, nà shé gēn zuǒ yòu, jīn yè gǔ gǔ jià fān shàng lái, yòu xiāng yòu tián, lián hē liǎng kǒu, sì hū nà xiāng qì yòu cóng kǒu zhōng fǎn cuàn dào bí zi shǎng qù, shuō bù chū lái de hǎo shòu, wèn dào: zhè shì shén me chá yè? wèi hé zhè me hǎo chī? nǚ zǐ dào: chá yè yě wú shén chū qí, bù guò běn shān shàng chū de yě chá, suǒ yǐ wèi shì hòu de. què kuī le zhè shuǐ, shì jí de dōng shān dǐng shàng de quán. quán shuǐ de wèi, yù gāo yù měi. yòu shì yòng sōng huā zuò chái, shā píng jiān de. sān hé qí měi, suǒ yǐ hǎo le. zūn chù chī de dōu shì wài jiān mài de chá yè, wú fēi zhǒng chá, qí wèi bì báo yòu jiā yǐ shuǐ huǒ jù bù dé fǎ, wèi dào zì rán chà de.
話言未了,蒼頭送上茶來,是兩個舊瓷茶碗,淡綠色的茶,才放在桌上,清香已竟撲鼻。只見那女子接過茶來,漱了一回口,又漱一回,都吐向炕池之內去,笑道:「今日無端談到道學先生,令我腐臭之氣,沾污牙齒,此後只許談風月矣。」子平連聲諾諾,卻端起茶碗,呷了一口,覺得清爽異常,咽下喉去,覺得一直清到胃院裡,那舌根左右,津液汩汩價翻上來,又香又甜,連喝兩口,似乎那香氣又從口中反竄到鼻子上去,說不出來的好受,問道:「這是什麼茶葉?為何這麼好吃?」女子道:「茶葉也無甚出奇,不過本山上出的野茶,所以味是厚的。卻虧了這水,是汲的東山頂上的泉。泉水的味,愈高愈美。又是用松花作柴,沙瓶煎的。三合其美,所以好了。尊處吃的都是外間賣的茶葉,無非種茶,其味必薄;又加以水火俱不得法,味道自然差的。」
zhǐ tīng chuāng wài yǒu rén hǎn dào: yú gū, jīn rì yǒu jiā kè, zěn bù zhāo hū wǒ yī shēng? nǚ zǐ wén shēng, lián máng lì qǐ, shuō: lóng shū, zěn yàng zhè shí hòu huì lái? shuō zhe, zhǐ jiàn nà rén yǐ jīng jìn lái, zhe le yī jiàn shēn lán bù bǎi nà dà mián ǎo, kē tóu, bù shù dài yì bù zháo mǎ guà, yǒu wǔ shí lái suì guāng jǐng, miàn rú wò dān, xū rán qī hēi, jiàn le zǐ píng, gǒng yī gǒng shǒu, shuō: shēn xiān shēng, lái le duō shí le? zǐ píng dào: lì yǒu liǎng sān gè zhōng tóu le. qǐng wèn xiān shēng guì xìng? nà rén dào: yǐn xìng mái míng, yǐ huáng lóng zi wèi hào. zǐ píng shuō: wàn xìng, wàn xìng! bài dú dà zuò, yǐ jīng xǔ jiǔ. nǚ zǐ dào: yě shàng kàng lái zuò bà. huáng lóng zi suì shàng kàng, zhì kàng zhuō lǐ miàn zuò xià, shuō: yú gū, nǐ shuō qǐng wǒ chī sǔn de ne. sǔn zài hé chù? ná lái wǒ chī. wān gū dào: qián xiē shí dǎo xiǎng wā qù de, ǒu rán wàng jì, bèi xī liù gōng zhàn qù le. lóng shū yào chī, zì qù zhǎo téng liù gōng shāng liáng bà. huáng lóng zi yǎng tiān dà xiào. zǐ píng xiàng nǚ zǐ dào: bù gǎn mào fàn, zhè yú gū èr zì xiǎng bì shì dà míng bà? nǚ zǐ dào: xiǎo míng jiào zhòng yǔ, jiā zǐ jiào bó pān, gù shū bó bèi jiē zì xiǎo hǎn guàn de.
只聽窗外有人喊道:「璵姑,今日有佳客,怎不招呼我一聲?」女子聞聲,連忙立起,說:「龍叔,怎樣這時候會來?」說着,只見那人已經進來,着了一件深藍布百衲大棉襖,科頭,不束帶亦不着馬褂,有五十來歲光景,面如渥丹,須髯漆黑,見了子平,拱一拱手,說:「申先生,來了多時了?」子平道:「例有兩三個鐘頭了。請問先生貴姓?」那人道:「隱姓埋名,以黃龍子為號。」子平說:「萬幸,萬幸!拜讀大作,已經許久。」女子道:「也上炕來坐罷。」黃龍子遂上炕,至炕桌裡面坐下,說:「璵姑,你說請我吃筍的呢。筍在何處?拿來我吃。」彎姑道:「前些時倒想挖去的,偶然忘記,被膝六公占去了。龍叔要吃,自去找滕六公商量罷。」黃龍子仰天大笑。子平向女子道:「不敢冒犯,這『璵姑』二字想必是大名罷?」女子道:「小名叫仲嶼,家姊叫伯潘,故叔伯輩皆自小喊慣的。」
huáng lóng yú xiàng zǐ píng dào: shēn xiān shēng kùn bù kùn? rú qí bù kùn, jīn yè liáng huì, kě yǐ bù bì zǎo shuì, míng tiān chí chí qǐ lái zuì hǎo. bǎi shù yù dì fāng, lù jí xiǎn jùn, hěn bù hǎo zǒu, yòu yǒu zhè chǎng dà xuě, lù yǐng kàn bù qīng chǔ, diē xià qù yǒu xìng mìng zhī yōu. liú rén fǔ jīn tiān wǎn shàng jiǎn diǎn xíng lǐ, dà yuē míng rì wǔ pái shí hòu, kě yǐ dào jí shàng guān dì miào. nǐ míng tiān yòng guò zǎo fàn dòng shēn, zhèng hǎo xiāng yù le. zǐ píng tīng shuō dà xǐ, shuō dào: jīn rì dé yù zhū xiān, sān shēng yǒu xìng. qǐng jiào shàng xiān dàn jiàng zhī chén, hái shì zài táng zài sòng? huáng lóng zi yòu dà xiào dào: hé yǐ zhī zhī? dá: zūn zuò míng shuō huí shǒu cāng sāng wǔ bǎi nián, kě zhī duàn bù zhǐ wǔ liù bǎi suì le. huáng lóng zǐ dào: jǐn xìn shū, zé bù rú wú shū. cǐ bǐ rén zhī yóu xì bǐ mò ěr. gōng zhí dāng táo huā yuán jì dú kě yǐ. jiù jǔ qǐ chá bēi, pǐn nà xīn chá.
黃龍於向子平道:「申先生困不困?如其不困,今夜良會,可以不必早睡,明天遲遲起來最好。柏樹峪地方,路極險峻,很不好走,又有這場大雪,路影看不清楚,跌下去有性命之憂。劉仁甫今天晚上檢點行李,大約明日午牌時候,可以到集上關帝廟。你明天用過早飯動身,正好相遇了。」子平聽說大喜,說道:「今日得遇諸仙,三生有幸。請教上仙誕降之辰,還是在唐在宋?」黃龍子又大笑道:「何以知之?」答:「尊作明說『回首滄桑五百年』,可知斷不止五六百歲了。」黃龍子道:「『盡信書,則不如無書。』此鄙人之遊戲筆墨耳。公直當《桃花源記》讀可矣。」就舉起茶杯,品那新茶。
yú gū jiàn zǐ píng bēi nèi chá yǐ jiāng jǐn, jiù chí xiǎo chá hú dài wèi zhēn mǎn. zǐ píng lián lián qiàn shēn dào: bù gǎn. yì jǔ qǐ huài lái xiáng xì pǐn liàng. què tīng chuāng wài yuǎn yuǎn wú le yī shēng, nà chuāng zhǐ wēi jué sà sà jià dòng, wū chén sù sù jià luò. xiǎng qǐ fāng cái lù shàng guāng jǐng, bù jué máo gǔ sēn jí, bó rán sè biàn, huáng lóng dào: zhè shì hǔ xiào, bú yào jǐn de. shān jiā kàn zhe cǐ zhǒng wù shì, rú nǐ men chéng shì zhōng rén kàn luó mǎ yī yàng, suī zhī tā huì tī rén, què bù pà tā. yīn wèi xiāng xí yǐ jiǔ, zhī tā shāng rén yě bú shì cháng yǒu de shì. shān shàng rén yǔ hǔ xiāng xí, xún cháng rén gù bì hǔ, hǔ yě bì rén, gù shāng hài rén yě bú shì cháng yǒu de shì, bù bì pà tā.
璵姑見子平杯內茶已將盡,就持小茶壺代為斟滿。子平連連欠身道:「不敢。」亦舉起壞來詳細品量。卻聽窗外遠遠「唔」了一聲,那窗紙微覺颯颯價動,屋塵簌簌價落。想起方才路上光景,不覺毛骨森棘,勃然色變,黃龍道:「這是虎嘯,不要緊的。山家看着此種物事,如你們城市中人看騾馬一樣,雖知他會踢人,卻不怕他。因為相習已久,知他傷人也不是常有的事。山上人與虎相習,尋常人固避虎,虎也避人,故傷害人也不是常有的事,不必怕他。」
zǐ píng dào: tīng zhè shēng yīn, lí cǐ shàng yuǎn, hé yǐ chuāng zhǐ jìng huì zhèn dòng, wū chén jìng huì xià luò ne? huáng lóng dào: zhè jiù jiào zuò hǔ wēi. yīn sì miàn jiē shān, gù qì cháng jù, yī shēng hǔ xiào, sì shān jiē yīng. zài hǔ zuǒ yòu èr sān shí lǐ, jiē shì zhè yàng. hǔ ruò dào le píng yuán, jiù wú zhè wēi shì le. suǒ yǐ gǔ rén shuō: lóng ruò lí shuǐ, hǔ ruò lí shān, biàn yào shòu rén xiá wǔ de. jí rú cháo tíng lǐ zuò gōng de rén, wú lùn wèi le shén me nán, shòu le shén me qì, zhǐ shì huí jiā lái duì zhe lǎo pó hái zi fā fā biāo, zài wài biān jué bù gǎn fā bàn jù yìng huà, yě shì bù gǎn lí le nà gè guān. tóng nà hǔ bù gǎn qù shān, lóng bù gǎn shī shuǐ de dào lǐ, shì yī yàng de.
子平道:「聽這聲音,離此尚遠,何以窗紙竟會震動,屋塵竟會下落呢?」黃龍道:「這就叫做虎威。因四面皆山,故氣常聚,一聲虎嘯,四山皆應。在虎左右二三十里,皆是這樣。虎若到了平原,就無這威勢了。所以古人說:龍若離水,虎若離山,便要受人狎侮的。即如朝廷里做宮的人,無論為了甚麼難,受了甚麼氣,只是回家來對着老婆孩子發發標,在外邊決不敢發半句硬話,也是不敢離了那個官。同那虎不敢去山,龍不敢失水的道理,是一樣的。」
zǐ píng lián lián diǎn tóu, shuō: bù cuò, shì de. zhǐ shì wǒ hái bù míng bái, hǔ zài shān lǐ, wèi hé jiù yǒu zhè dà de wēi shì, shì hé dào lǐ ne? huáng lóng zǐ dào: nǐ méi yǒu niàn guò qiān zì wén me? zhè jiù shì kōng gǔ chuán shēng, xū táng xí tīng de dào lǐ. xū táng jiù shì gè xiǎo kōng gǔ, kōng gǔ jiù shì gè dà xū táng. nǐ zài zhè mén wài fàng gè dà bào zhú, yào xiǎng hǎo bàn tiān ne. suǒ yǐ shān chéng de léi, bǐ píng yuán de xiǎng hǎo jǐ bèi, yě shì zhè gè dào lǐ. shuō wán, zhuǎn guò tóu lái, duì nǚ zǐ dào: yú gū, wǒ duō rì bù tīng nǐ dàn qín le, jīn rì nán dé yǒu jiā kè zài cǐ, hé fáng qǔ lái dàn yī qǔ, lián wǒ yě zhān guāng tīng yī huí. yú gū dào: lóng shū, zhè shì hé ruò lái! wǒ nà qín rú hé dàn dé, rě rén jiā xiào huà! shēn gōng zài shěng chéng lǐ, dàn hǎo qín de duō zhe ne, hé bì tīng wǒ men zhè gè xiāng lǐ yū gǔ! dǎo shì wǒ qù qǔ sè lái, yóu shū gǔ yī diào sè bà, hái xī hǎn diǎn ér. huáng lóng zi shuō: yě bà, yě bà. jiù shì wǒ gǔ sè, nǐ gǔ qín bà, bān lái bān qù, yě hěn fèi shì, bù rú jìng dào nǐ dòng fáng lǐ qù dàn bà. hǎo zài shān jiā nǚ ér, bǐ bù dé yá mén lǐ xiǎo jiě, fáng wū shì bù zhǔn rén dào de. shuō bà, biàn zǒu xià kàng lái, chuān le xié zǐ, chí le zhú, duì zǐ píng huī shǒu shuō: qǐng lǐ miàn qù zuò. yú gū yǐn lù.
子平連連點頭,說:「不錯,是的。只是我還不明白,虎在山裡,為何就有這大的威勢,是何道理呢?」黃龍子道:「你沒有念過《千字文》麼?這就是『空谷傳聲,虛堂習聽』的道理。虛堂就是個小空谷,空谷就是個大虛堂。你在這門外放個大爆竹,要響好半天呢。所以山城的雷,比平原的響好幾倍,也是這個道理。」說完,轉過頭來,對女子道:「璵姑,我多日不聽你彈琴了,今日難得有嘉客在此,何妨取來彈一曲,連我也沾光聽一回。」璵姑道:「龍叔,這是何若來!我那琴如何彈得,惹人家笑話!申公在省城裡,彈好琴的多着呢,何必聽我們這個鄉里迂鼓!倒是我去取瑟來,尤叔鼓一調瑟罷,還稀罕點兒。」黃龍子說:「也罷,也罷。就是我鼓瑟,你鼓琴罷,搬來搬去,也很費事,不如竟到你洞房裡去彈罷。好在山家女兒,比不得衙門裡小姐,房屋是不准人到的。」說罷,便走下炕來,穿了鞋子,持了燭,對子平揮手說:「請裡面去坐。璵姑引路。」
yú gū guǒ rán xià le kàng, jiē zhú xiān zǒu, zǐ píng dì èr, huáng lóng dì sān. zǒu guò zhōng táng, jiē kāi le mén lián, jìn dào lǐ jiān, shì shàng xià liǎng gè tà: shàng tà shè le qīn zhěn, xià tà duī jī zhe shū huà. cháo dōng yī gè chuāng hù, chuāng xià yī zhāng fāng zhuō. shàng tà miàn qián yǒu gè xiǎo mén. yú gū duì zǐ píng dào: zhè jiù shì jiā fù de wò shì. jìn le tà páng xiǎo mén, fǎng fú huí láng shì de, què yǒu chuāng xuān, dì xià jià kōng pù de mù bǎn. xiàng běi yī zhuǎn, yòu xiàng dōng yī zhuǎn, cháo běi cháo dōng jù yǒu bō lí chuāng. běi chuāng kàn zhe lí shān hěn jìn, yī piàn qiào bì, chuān kōng ér shàng, cháo xià kàn, xiàng shén shēn shì de. zhèng yào qián jìn, zhǐ tīng pēng péng, huò luò jǐ shēng. fǎng fó shān dǎo xià lái jià xiǎng, jiǎo xià zhèn zhèn yáo dòng. zǐ píng xià dé hún bù fù tǐ. wèi zhī hòu shì rú hé, qiě tīng xià huí fēn jiě.
璵姑果然下了炕,接燭先走,子平第二,黃龍第三。走過中堂,揭開了門帘,進到裡間,是上下兩個榻:上榻設了衾枕,下榻堆積着書畫。朝東一個窗戶,窗下一張方桌。上榻面前有個小門。璵姑對子平道:「這就是家父的臥室。」進了榻旁小門,仿佛迴廊似的,卻有窗軒,地下駕空鋪的木板。向北一轉,又向東一轉,朝北朝東俱有玻璃窗。北窗看着離山很近,一片峭壁,穿空而上,朝下看,像甚深似的。正要前進,只聽「砰硼」,「霍落」幾聲。仿佛山倒下來價響,腳下震震搖動。子平嚇得魂不附體。未知後事如何,且聽下回分解。