strong yī kè yín shī fù shǒu miàn bì sān rén pǐn míng cù xī tán xīn strong
一客吟诗负手面壁 三人品茗促膝谈心
huà shuō shēn zǐ píng zhèng zài níng sī: cǐ nǚ zǐ jǔ zhǐ dà fāng, bù lèi xiāng rén, kuàng qí fù zài hé chǔ tuì zhí? zhèng yù zhū wèn, zhī jiàn wài miàn lián zi dòng chù, zhōng nián hàn zi yǐ duān jìn yī pán fàn lái. nà nǚ zǐ dào:" jiù gē zài zhè xī wū kàng zhuō shàng bà." zhè xī wū kào nán chuāng yuán shì yí gè zhuān qì de nuǎn kàng, kào chuāng shè le yí gè zhǎng kàng jǐ, liǎng tóu liǎng gè duǎn kàng jǐ, dāng zhōng yí gè zhèng fāng kàng zhuō, zhuō zi sān miàn hǎo zuò rén de. xī miàn qiáng shàng shì gè dà yuán yuè dòng chuāng zi, zhèng zhōng xiāng le yí kuài bō lí, chuāng qián shè le yī zhāng wéi àn. zhōng táng suī wèi gé duàn, què shì yí gè dà luō dì zhào. nà hàn zi yǐ jiāng fàn shí liè zài kàng zhuō zhī shàng, què zhǐ shì yī pán mán tou, yī hú jiǔ, yī guàn xiǎo mǐ xī fàn, dào yǒu sì yáo xiǎo cài, wú fēi shān shū yě cài zhī lèi, bìng wú hūn xīng. nǚ zǐ dào:" xiān shēng qǐng yòng fàn, wǒ shǎo tíng jiù lái." shuō zhe, biàn xiàng dōng fáng lǐ qù le.
话说申子平正在凝思:此女子举止大方,不类乡人,况其父在何处退值?正欲诸问,只见外面帘子动处,中年汉子已端进一盘饭来。那女子道:“就搁在这西屋炕桌上罢。”这西屋靠南窗原是一个砖砌的暖炕,靠窗设了一个长炕几,两头两个短炕几,当中一个正方炕桌,桌子三面好坐人的。西面墙上是个大圆月洞窗子,正中镶了一块玻璃,窗前设了一张韦案。中堂虽未隔断,却是一个大落地罩。那汉子已将饭食列在炕桌之上,却只是一盘馒头,一壶酒,一罐小米稀饭,倒有四肴小菜,无非山蔬野菜之类,并无荤腥。女子道:“先生请用饭,我少停就来。”说着,便向东房里去了。
zǐ píng běn lái pō jué jī hán, yú shì shàng kàng xiān cì le liǎng bēi jiǔ, suí hòu chī le jǐ gè mán tou. suī shì shū cài, què qīng xiāng mǎn kǒu, bǐ hūn lái gèng wéi shì yòng. chī guò mán tou, hē le xī fàn, nà hàn zi yǎo le yī pén shuǐ lái, xǐ guò liǎn, lì qǐ shēn lái, zài fáng nèi pái huái pái huái, shū zhǎn zhī tǐ. tái tóu kàn jiàn běi qiáng shàng guà zhe sì fú dà píng, cǎo shū xiě dé lóng fēi fèng wǔ, chū sè jīng rén, xià miàn què shì shuāng kuǎn: shàng xiě zhe" xī fēng wǎng shǐ zhèng fēi", xià xiě zhe" huáng lóng zǐ chéng gǎo". cǎo zì suī bù néng quán shí, yě kě shí dé bā jiǔ. zǐ xì kàn qù, yuán lái shì liù shǒu qī jué shī, fēi fú fēi xiān, jǔ jué qǐ lái, dào yě yǒu xiē yì wèi. jì bú shì jì miè xū wú, yòu bú shì qiān gǒng lóng hǔ. kàn nà yuè dòng chuāng xià, shū àn shàng yǒu xiàn chéng de zhǐ bǐ, suì bǎ jǐ shǒu shī chāo xià lái, yù bèi dài huí yá mén qù, dāng xīn wén zhǐ kàn.
子平本来颇觉饥寒,于是上炕先次了两杯酒,随后吃了几个馒头。虽是蔬菜,却清香满口,比荤莱更为适用。吃过馒头,喝了稀饭,那汉子舀了一盆水来,洗过脸,立起身来,在房内徘徊徘徊,舒展肢体。抬头看见北墙上挂着四幅大屏,草书写得龙飞凤舞,出色惊人,下面却是双款:上写着“西峰往史正非”,下写着“黄龙子呈稿”。草字虽不能全识,也可十得八九。仔细看去,原来是六首七绝诗,非佛非仙,咀嚼起来,倒也有些意味。既不是寂灭虚无,又不是铅汞龙虎。看那月洞窗下,书案上有现成的纸笔,遂把几首诗抄下来,预备带回衙门去,当新闻纸看。
nǐ dào shì zěn yàng gè shī? qǐng kàn, shī yuē:
你道是怎样个诗?请看,诗曰:
céng bài yáo chí jiǔ pǐn lián, xī yí shòu wǒ zhǐ yuán piān.
曾拜瑶池九品莲,希夷授我《指元篇》。
guāng yīn rěn rǎn zhēn róng yì, huí shǒu cāng sāng wǔ bǎi nián.
光阴荏苒真容易,回首沧桑五百年。
zǐ yáng shǔ hé cuì xū yín, chuán xiǎng kōng shān pī lì qín.
紫阳属和《翠虚吟》,传响空山霹雳琴。
chà nà wèi chú rén wǒ xiāng, tiān huā zhān mǎn hù shēn yún.
刹那未除人我相,天花粘满护身云。
qíng tiān yù hǎi zú fēng bō, miǎo miǎo wú biān shì ài hé.
情天欲海足风波,渺渺无边是爱河。
yǐn zuò yuán zhōng gōng dé shuǐ, yī qí dōu zhǒng màn tuó luó.
引作园中功德水,一齐都种曼陀罗。
shí pò tiān jīng yī hè fēi, hēi màn màn yè wǔ gēng jī.
石破天惊一鹤飞,黑漫漫夜五更鸡。
zì cóng sān sù kōng sāng hòu, bú jiàn rén jiān yǒu shì fēi.
自从三宿空桑后,不见人间有是非。
yě mǎ chén āi zhòu yè chí, wǔ chóng bǎi huì hù xiāng chuī.
野马尘埃昼夜驰,五虫百卉互相吹。
tōu lái jiù lǐng niè pán lè, huàn qǔ hú gōng shè dé jī.
偷来鹫岭涅槃乐,换取壶公社德机。
pú tí yè lǎo fǎ huá xīn, nán běi tóng chuán yì diǎn dēng.
菩提叶老《法华》新,南北同传一点灯。
wǔ bǎi tiān tóng qí dé rǔ, xiāng huā gòng fèng xiǎo fū rén.
五百天童齐得乳,香花供奉小夫人。
zǐ píng jiāng shī chāo wán, huí tóu kàn nà yuè dòng chuāng wài, yuè sè yòu qīng yòu bái, yìng zhe nà céng céng dié dié de shān, yī bù gāo yī bù de shǎng qù, zhēn shì xiān jìng, fǎn fēi fán sú. cǐ shí jué de bìng wú yì diǎn juàn róng, hé fáng chū qù shàng shān xián bù yī huí, qǐ bù gēng miào. cái yào dòng jiǎo, yòu xiǎng dào:" zhè shān bù jiù shì wǒ men gāng cái lái de nà shān ma? zhè yuè bù jiù shì gāng cái tà de nà yuè ma? wèi hé lái de shí hòu, biàn nà yàng de yīn sēn cǎn dàn, lìng rén chù pò dòng xīn? cǐ kè shān yuè yī rán, hé yǐ lìng rén xīn kuàng shēn yí ne?" jiù xiǎng dào wáng yòu jūn shuō de:" qíng suí jìng qiān, gǎn kǎi xì zhī yǐ." zhēn zhèng bù cuò. dī huí le yī kè, yě xiǎng zuò liǎng shǒu shī, zhǐ tīng shēn hòu biān jiāo dī dī de shēng yīn shuō dào:" fàn yòng guò le bà? dài màn de hěn." huāng máng zhuǎn guò tóu lái, jiàn nà nǚ zǐ yòu huàn le yī jiàn dàn lǜ yìn huā bù mián xiān, qīng bù dà jiǎo kù zi, yù xiǎn de méi shì chūn shān, yǎn rú qiū shuǐ liǎng sāi nóng hòu, rú bó guǒ zhū, cóng bái lǐ yǐn yǐn tòu chū hóng lái, bù shì shí xià nán běi de dǎ bàn, yòng nà yān zhī tú dé tóng hóu zi pì gǔ yì bān kǒu jiá zhī jiān ruò dài xǐ xiào, méi yǎn zhī jì yòu pō shì zhèn jīn, zhēn lìng rén yòu ài yòu jìng. nǚ zǐ shuō dào:" hé bù qǐng kàng shàng zuò, nuǎn huo xiē." yú shì bǐ cǐ zuò xià.
子平将诗抄完,回头看那月洞窗外,月色又清又白,映着那层层叠叠的山,一步高一步的上去,真是仙境,返非凡俗。此时觉得并无一点倦容,何妨出去上山闲步一回,岂不更妙。才要动脚,又想道:“这山不就是我们刚才来的那山吗?这月不就是刚才踏的那月吗?为何来的时候,便那样的阴森惨淡,令人怵魄动心?此刻山月依然,何以令人心旷神怡呢?”就想到王右军说的:“情随境迁,感慨系之矣。”真正不错。低徊了一刻,也想做两首诗,只听身后边娇滴滴的声音说道:“饭用过了罢?怠慢得很。”慌忙转过头来,见那女子又换了一件淡绿印花布棉祆,青布大脚裤子,愈显得眉似春山,眼如秋水;两腮浓厚,如帛裹朱,从白里隐隐透出红来,不似时下南北的打扮,用那胭脂涂得同猴子屁股一般;口颊之间若带喜笑,眉眼之际又颇似振矜,真令人又爱又敬。女子说道:“何不请炕上坐,暖和些。”于是彼此坐下。
nà lǎo cāng tóu jìn lái, wèn gū niáng dào:" shēn lǎo yé xíng lǐ fàng zài shén me dì fang ne?" gū niáng shuō:" tài yé qián rì qù shí, fēn fù jiù zài zhè lǐ jiān tài yé tà shàng shuì, xíng lǐ bù yòng jiě le. gēn suí de rén dōu chī guò fàn le ma? nǐ jiào tā men zǎo diǎn xiē bà. lǘ zǐ wèi le méi yǒu?" cāng tóu yī yī dā yìng, shuō:" dōu qí bèi tuǒ xié le." gū niáng yòu shuō:" nǐ zhǔ chá lái bà." cāng tóu lián shēng yìng shì.
那老苍头进来,问姑娘道:“申老爷行李放在什么地方呢?”姑娘说:“太爷前日去时,分付就在这里间太爷榻上睡,行李不用解了。跟随的人都吃过饭了吗?你叫他们早点歇罢。驴子喂了没有?”苍头一一答应,说:“都齐备妥协了。”姑娘又说:“你煮茶来罢。”苍头连声应是。
zǐ píng dào:" chén sú shēn tǐ, duàn bù gǎn zài cǐ dì xià tà. lái shí jiàn qián miàn yǒu gè dà kàng, jiù tóng tā men yī dào shuì bà." nǚ zǐ shuō:" wú yōng guò qiān, cǐ shì jiā fù fēn fù de. bù rán, wǒ yí gè shān xiāng nǚ zǐ, yě duàn bù shàn zì yíng kè." zǐ píng dào:" méng huì guò fèn, gǎn xiè yǐ jí. zhǐ shì hái bù céng qǐng jiào guì xìng? zūn dà rén shì zuò hé chǔ de gōng, zài hé chǔ zhí rì?" nǚ zǐ dào:" bì xìng tú shì. jiā fù zài bì xiá gōng shàng zhí, wǔ rì yī bān. hé jì bàn yuè zài jiā, bàn yuè zài gōng."
子平道:“尘俗身体,断不敢在此地下榻。来时见前面有个大炕,就同他们一道睡罢。”女子说:“无庸过谦,此是家父分付的。不然,我一个山乡女子,也断不擅自迎客。”子平道:“蒙惠过分,感谢已极。只是还不曾请教贵姓?尊大人是做何处的宫,在何处值日?”女子道:“敝姓涂氏。家父在碧霞宫上值,五日一班。合计半月在家,半月在宫。”
zǐ píng wèn dào:" zhè píng shàng shī shì hé rén zuò de? kàn lái zhǐ pà shì gè xiān jiā bà?" nǚ zǐ dào:" shì jiā fù de péng yǒu, cháng lái cǐ dì xián tán, jiù shì qù nián zài cǐ dì xiě de. zhè gè rén yě shì gè bù shān bù lǚ de rén, yǔ jiā fù zuì wéi xiāng qì." zǐ píng dào:" zhè rén jiū jìng shì gè hé shàng, hái shì gè dào tǔ? hé yǐ shī shàng yòu xiàng dào jiā de huà, yòu yǒu xǔ duō fó jiā de diǎn gù ne." nǚ zǐ dào:" jì fēi dào shì, yòu fēi hé shàng, qí rén yě shì sú zhuāng. tā cháng shuō:' rú shì dào sān jiào, pì rú sān ge pū miàn guà le sān ge zhāo pái, qí shí dōu shì mài de zá huò, chái mǐ yóu yán dū shì yǒu de, bù guò rú jiā de pù zǐ dà xiē, fú dào de pù zǐ xiǎo xiē, jiē shì wú suǒ bù bāo de,' yòu shuō:' fán dào zǒng fēn liǎng céng: yí gè jiào dào miàn zi, yí gè jiào dào lǐ zǐ. dào lǐ zǐ dōu shì tóng de, dào miàn zi jiù gè yǒu fèn bié le, rú hé shàng tì le tóu, dào shì wǎn le gè jì, jiào rén yī wàng ér zhī, nà shi hé shàng nà shi dào shì. tǎng ruò jiào nà hé shàng liú le tóu, yě wǎn gè jì zi, yē jiàn hè chǎng dào shì tì le fā, zhe jiàn jiā shā: rén yòu yào diān dǎo hū huàn qǐ lái le, nán dào yǎn ěr bí shé bú shì nà gè yòng fǎ ma?' yòu shuō:' dào miàn zi yǒu fèn bié, dào lǐ zǐ shí shì yí yàng de.' suǒ yǐ zhè huáng lóng xiān shēng, bù jū sān jiào, suí biàn yín yǒng de."
子平问道:“这屏上诗是何人做的?看来只怕是个仙家罢?”女子道:“是家父的朋友,常来此地闲谈,就是去年在此地写的。这个人也是个不衫不履的人,与家父最为相契。”子平道:“这人究竟是个和尚,还是个道土?何以诗上又像道家的话,又有许多佛家的典故呢。”女子道:“既非道士,又非和尚,其人也是俗装。他常说:‘儒、释、道三教,譬如三个铺面挂了三个招牌,其实都是卖的杂货,柴米油盐都是有的,不过儒家的铺子大些,佛、道的铺子小些,皆是无所不包的,’又说:‘凡道总分两层:一个叫道面子,一个叫道里子。道里子都是同的,道面子就各有分别了,如和尚剃了头,道士挽了个髻,叫人一望而知,那是和尚、那是道士。倘若叫那和尚留了头,也挽个髻子,掖件鹤氅;道士剃了发,着件袈裟:人又要颠倒呼唤起来了,难道眼耳鼻舌不是那个用法吗?’又说:‘道面子有分别,道里子实是一样的。’所以这黄龙先生,不拘三教,随便吟咏的。”
zǐ píng dào:" dé wén zhì lùn, pèi fú yǐ jí, zhǐ shì jì rán sān jiào dào lǐ zǐ dōu shì yí yàng, zài xià yú chǔn dé jí, dào yào qǐng jiào zhè tóng chǔ zài shèn me dì fāng? yì chǔ zài shèn me dì fāng? hé yǐ yòu yǒu dà xiǎo zhī fēn? rú jiào zuì dà, yòu dà zài shèn me dì fāng? gǎn qiú jiē shì." nǚ zǐ dào:" qí tóng chǔ zài yòu rén wéi shàn, yǐn rén chǔ yú dà gōng. rén rén hǎo gōng, zé tiān xià tài píng rén rén yíng sī, zé tiān xià dà luàn. wéi rú jiào gōng dào jí chǔ. nǐ kàn, kǒng zǐ yī shēng yù le duō shǎo yì duān, rú zhǎng jǔ jié nì hé yóu zhàng rén děng lèi, jūn bù shí fēn pèi fú kǒng zǐ, ér kǒng zǐ fǎn zàn yáng tā men bù zhì: shì qí gōng chù, shì qí dà chù. suǒ yǐ shuō:' gōng hū yì duān, sī hài yě yǐ.' ruò fú dào liǎng jiào, jiù yǒu le biǎn xīn: wéi kǒng hòu shì rén bù chóng fèng tā de jiào, suǒ yǐ shuō chū xǔ duō tiān táng dì yù de huà lái xià hu rén. zhè hái shì quàn rén xíng shàn, bù shī wéi gōng. shén zé shuō chóng fèng tā de jiào, jiù yī qiè zuì niè xiāo miè bù chóng fèng tā de jiào, jiù shì mó guǐ rù gōng, sǐ le bì xià dì yù děng cí: zhè jiù shì sī le. zhì yú wài guó yī qiè jiào mén, gèng yào lì zhēng jiào xīng bīng jiē zhàn, shā rén rú má. shì wèn, yǔ tā de chū xīn hé bù hé ne? suǒ yǐ jiù yù xiǎo le. ruò yǒu de jiào shuō, wèi jiào zhàn sǐ de xuè guāng rú méi guī zǐ de bǎo shí yí yàng, gèng piàn rén dào jí chǔ! zhǐ shì rú jiào kě xī shī chuán yǐ jiǔ, hàn rú jū shǒu zhāng jù, fǎn yí dà zhǐ dào le táng cháo, zhí méi rén tí jí. hán chāng lí shì gè tōng wén bù tōng dào de jiǎo sè, hú shuō luàn dào! tā hái yào zuò piān wén zhāng, jiào zuò yuán dào, zhēn zhèng yuán dào dào fǎn miàn qù le! tā shuō:' jūn bù chū lìng, zé shī qí wèi jūn mín bù chū sù mǐ sī má yǐ fèng qí shàng, zé zhū.' rú cǐ shuō qù, nà jié zhòu hěn huì chū lìng de, yòu hěn huì zhū mín de, rán zé jié zhòu zhī wèi jūn shì, ér jié zhòu zhī mín quán fēi le, qǐ bú shì shì fēi diān dǎo ma? tā què yòu yào pì fó lǎo, dào yòu yǔ hé shàng zuò péng yǒu. suǒ yǐ hòu shì xué rú de rén, jué de kǒng mèng de dào lǐ tài fèi shì, bù rú nòng liǎng jù pì fó lǎo de kǒu tóu chán, jiù suàn shì shèng rén zhī tú, qǐ bù xǐng shì. nòng de zhū fū zǐ yě chū bù liǎo zhè gè fàn wéi, zhǐ hǎo jù hán chāng lí de yuán dào qù gǎi kǒng zǐ de lún yǔ, bǎ nà' gōng hū yì duān' de' gōng' zì, bǎi bān niǔ niē, jiū jìng zǒng shuō bù yuán, què bǎ kǒng mèng de rú jiào bèi sòng rú nòng de xiǎo ér yòu xiǎo, yǐ zhì yú jué le!"
子平道:“得闻至论,佩服已极,只是既然三教道里子都是一样,在下愚蠢得极,倒要请教这同处在甚么地方?异处在甚么地方?何以又有大小之分?儒教最大,又大在甚么地方?敢求揭示。”女子道:“其同处在诱人为善,引人处于大公。人人好公,则天下太平;人人营私,则天下大乱。惟儒教公到极处。你看,孔子一生遇了多少异端,如长沮、桀溺、荷莜丈人等类,均不十分佩服孔子,而孔子反赞扬他们不置:是其公处,是其大处。所以说:‘攻乎异端,斯害也已。’若佛、道两教,就有了褊心:惟恐后世人不崇奉他的教,所以说出许多天堂地狱的话来吓唬人。这还是劝人行善,不失为公。甚则说崇奉他的教,就一切罪孽消灭;不崇奉他的教,就是魔鬼入宫,死了必下地狱等辞:这就是私了。至于外国一切教门,更要力争教兴兵接战,杀人如麻。试问,与他的初心合不合呢?所以就愈小了。若有的教说,为教战死的血光如玫瑰紫的宝石一样,更骗人到极处!只是儒教可惜失传已久,汉儒拘守章句,反遗大旨;到了唐朝,直没人提及。韩昌黎是个通文不通道的脚色,胡说乱道!他还要做篇文章,叫做《原道》,真正原到道反面去了!他说:‘君不出令,则失其为君;民不出粟、米、丝、麻以奉其上,则诛。’如此说去,那桀、纣很会出令的,又很会诛民的,然则桀、纣之为君是,而桀、纣之民全非了,岂不是是非颠倒吗?他却又要辟佛、老,倒又与和尚做朋友。所以后世学儒的人,觉得孔、孟的道理太费事,不如弄两句辟佛、老的口头禅,就算是圣人之徒,岂不省事。弄的朱夫子也出不了这个范围,只好据韩昌黎的《原道》去改孔子的《论语》,把那‘攻乎异端’的‘攻’字,百般扭捏,究竟总说不圆,却把孔、孟的儒教被宋儒弄的小而又小,以至于绝了!”
zǐ píng tīng shuō, sù rán qǐ jìng dào:" yǔ jūn yī xī huà, shèng dú shí nián shū, zhēn shì wén suǒ wèi wén! zhǐ shì hái bù dǒng: zhǎng jǔ jié nì dǎo shì yì duān, fó lǎo dào bú shì yì duān, hé gù?" nǚ zǐ dào:" jiē shì yì duān. xiān shēng yào zhī' yì' zì dāng bù tóng jiǎng,' duān' zì dāng qǐ tóu jiǎng.' zhí qí liǎng duān' shì shuō zhí qí liǎng tóu de yì sī. ruò' yì duān' dāng xié jiào jiǎng, qǐ bù' liǎng duān' yào dāng yā chà jiào jiǎng?' zhí qí liǎng duān" biàn shì zhuā zhù le tā gè yā chà jiào ne, chéng hé huà shuō ya? shèng rén yì sī, shū tú bù fáng tóng guī, yì qū bù fáng tóng gōng. zhǐ yào tā wèi yòu rén wéi shàn, yǐn rén wéi gōng qǐ jiàn, dōu wú bù kě. suǒ yǐ jiào zuò' dà dé bù yú xián, xiǎo dé chū rù kě yě.' ruò zhǐ shì wèi gōng jié qǐ jiàn, chū qǐ shàng zhǐ gōng fú gōng lǎo, hòu lái zhū lù yì tóng, suì cāo tóng shì zhī gē, bìng shì zǔ kǒng mèng de, hé yǐ zhū zhī zǐ sūn yào gōng lù, lù zhī zǐ sūn yào gōng zhū ne? bǐ zhī wèi' shī qí běn xīn', fǎn bèi kǒng zǐ' sī hài yě yǐ' sì gè zì dìng chéng tiě àn!"
子平听说,肃然起敬道:“与君一夕话,胜读十年书,真是闻所未闻!只是还不懂:长沮、桀溺倒是异端,佛老倒不是异端,何故?”女子道:“皆是异端。先生要知‘异’字当不同讲,‘端’字当起头讲。‘执其两端’是说执其两头的意思。若‘异端’当邪教讲,岂不‘两端’要当桠杈教讲?‘执其两端”便是抓住了他个桠杈教呢,成何话说呀?圣人意思,殊途不妨同归,异曲不妨同工。只要他为诱人为善,引人为公起见,都无不可。所以叫做‘大德不逾闲,小德出入可也。’若只是为攻讦起见,初起尚只攻佛攻老,后来朱、陆异同,遂操同室之戈,并是祖孔、孟的,何以朱之子孙要攻陆,陆之子孙要攻朱呢?比之谓‘失其本心’,反被孔子‘斯害也已’四个字定成铁案!”
zǐ píng wén le, lián lián zàn tàn, shuō?" jīn rì xìng jiàn gū niáng, rú duì míng shī. dàn shì sòng rú cuò huì shèng rén yì zhǐ de dì fāng, yě shì yǒu de, rán qí fā míng zhèng jiào de gōng dé, yì bù kě jí. jí rú' lǐ'' yù' èr zì,' zhǔ jìng'' cún chéng' děng zì, suī jiē shì gǔ shèng zhī yán, yī jīng sòng rú tí chū, hòu shì shí shòu huì bù shǎo, rén xīn yóu cǐ ér zhèng, fēng sú yóu cǐ ér chún." nà nǚ zǐ yān rán yī xiào, qiū bō liú mèi, xiàng zǐ píng dì le yī yǎn. zǐ píng jué de cuì méi hán jiāo, dān chún qǐ xiù, yòu shì yǒu yī zhèn yōu xiāng, qìn rù jī gǔ, bù jīn shén hún piāo dàng. nà nǚ zǐ shēn chū yì zhī bái rú yù ruǎn rú mián de shǒu lái, gé zhe kàng zhuō zi, wò zhe zǐ píng de shǒu. wò zhù le zhī hòu, shuō dào" qǐng wèn xiān shēng, zhè gè shí hòu, bǐ nǐ shào nián zài shū fáng lǐ, guì yè shī wò zhù nǐ shǒu' pū zuò jiào xíng' de shí hòu hé rú?" zǐ píng mò wú yǐ duì.
子平闻了,连连赞叹,说?”今日幸见姑娘,如对明师。但是宋儒错会圣人意旨的地方,也是有的,然其发明正教的功德,亦不可及。即如‘理’‘欲’二字,‘主敬’‘存诚’等字,虽皆是古圣之言,一经宋儒提出,后世实受惠不少,人心由此而正,风俗由此而醇。”那女子嫣然一笑,秋波流媚,向子平睇了一眼。子平觉得翠眉含娇,丹唇启秀,又似有一阵幽香,沁入肌骨,不禁神魂飘荡。那女子伸出一只白如玉、软如棉的手来,隔着炕桌子,握着子平的手。握住了之后,说道;“请问先生,这个时候,比你少年在书房里,贵业师握住你手‘扑作教刑’的时候何如?”子平默无以对。
nǚ zǐ yòu dào:" píng liáng xīn shuō, nǐ cǐ kè ài wǒ de xīn, bǐ ài guì yè shī hé rú? shèng rén shuō de,' suǒ wèi chéng qí yì zhě, wú zì qī yě. rú è è chòu, rú hǎo hào sè.' kǒng zǐ shuō:' hǎo dé rú hào sè." mèng zǐ shuō:' shí sè, xìng yě.' zi xià shuō:' xián xián yì sè.' zhè hào sè nǎi rén zhī běn xìng. sòng rú yào shuō hǎo dé bù hào sè, fēi zì qī ér hé? zì qī qī rén, bù chéng jí yǐ! tā piān yào shuō' cún chéng', qǐ bù kě hèn! shèng rén yán qíng yán lǐ, bù yán lǐ yù. shān shī yǐ guān suī wéi shǒu, shì wèn' yǎo tiǎo shū nǚ, jūn zǐ hǎo qiú"' qiú zhī bù dé', zhì yú' zhǎn zhuǎn fǎn cè', nán zhí kě yǐ shuō zhè shì tiān lǐ, bú shì rén yù ma? jǔ cǐ kě jiàn shèng rén jué bù qī rén chù. guān suī xù shàng shuō dào:' fā hū qíng, zhǐ hū lǐ yì.' fā hū qíng, shì bù qī rán ér rán de jìng jiè. jí rú jīn xī, jiā bīn huì lín, wǒ bù néng bù xǐ, fā hū qíng yě. xiān shēng lái shí, shèn wéi kùn bèi, yòu lì duō shí, yí gèng bèi yǐ, nǎi jīng shén huàn fā, kě jiàn shì hěn xǐ huān. rú cǐ, yì fā hū qíng yě. yǐ shào nǚ zhōng nán, shēn yè duì zuò, bù jí luàn yán, zhǐ hū lǐ yì yǐ. cǐ zhèng hé shèng rén zhī dào. ruò sòng rú zhī zhǒng zhǒng qī rén, kǒu nán qìng shù. rán sòng rú gù duō bú shì, rán shàng yǒu shì chù ruò jīn zhī xué sòng rú zhě, zhí xiāng yuàn ér yǐ, kǒng mèng suǒ shēn è ér tòng jué zhě yě!"
女子又道:“凭良心说,你此刻爱我的心,比爱贵业师何如?圣人说的,‘所谓诚其意者,毋自欺也。如恶恶臭,如好好色。’孔子说:‘好德如好色。”孟子说:‘食色,性也。’子夏说:‘贤贤易色。’这好色乃人之本性。宋儒要说好德不好色,非自欺而何?自欺欺人,不诚极矣!他偏要说‘存诚’,岂不可恨!圣人言情言礼,不言理欲。删《诗》以《关睢》为首,试问‘窈窕淑女,君子好逑”‘求之不得’,至于‘辗转反侧’,难直可以说这是天理,不是人欲吗?举此可见圣人决不欺人处。《关睢》序上说道:‘发乎情,止乎礼义。’发乎情,是不期然而然的境界。即如今夕,嘉宾惠临,我不能不喜,发乎情也。先生来时,甚为困惫,又历多时,宜更惫矣,乃精神焕发,可见是很喜欢。如此,亦发乎情也。以少女中男,深夜对坐,不及乱言,止乎礼义矣。此正合圣人之道。若宋儒之种种欺人,口难罄述。然宋儒固多不是,然尚有是处;若今之学宋儒者,直乡愿而已,孔、孟所深恶而痛绝者也!”
huà yán wèi liǎo, cāng tóu sòng shàng chá lái, shì liǎng gè jiù cí chá wǎn, dàn lǜ sè de chá, cái fàng zài zhuō shàng, qīng xiāng yǐ jìng pū bí. zhī jiàn nà nǚ zǐ jiē guò chá lái, shù le yī huí kǒu, yòu shù yī huí, dōu tǔ xiàng kàng chí zhī nèi qù, xiào dào:" jīn rì wú duān tán dào dào xué xiān shēng, lìng wǒ fǔ chòu zhī qì, zhān wū yá chǐ, cǐ hòu zhǐ xǔ tán fēng yuè yǐ." zǐ píng lián shēng nuò nuò, què duān qǐ chá wǎn, gā le yī kǒu, jué de qīng shuǎng yì cháng, yàn xià hóu qù, jué de yī zhí qīng dào wèi yuàn lǐ, nà shé gēn zuǒ yòu, jīn yè gǔ gǔ jià fān shàng lái, yòu xiāng yòu tián, lián hē liǎng kǒu, sì hū nà xiāng qì yòu cóng kǒu zhōng fǎn cuàn dào bí zi shǎng qù, shuō bu chū lái de hǎo shòu, wèn dào:" zhè shì shén me chá yè? wèi hé zhè me hǎo chī?" nǚ zǐ dào:" chá yè yě wú shén chū qí, bù guò běn shān shàng chū de yě chá, suǒ yǐ wèi shì hòu de. què kuī le zhè shuǐ, shì jí de dōng shān dǐng shàng de quán. quán shuǐ de wèi, yù gāo yù měi. yòu shì yòng sōng huā zuò chái, shā píng jiān de. sān hé qí měi, suǒ yǐ hǎo le. zūn chù chī de dōu shì wài jiān mài de chá yè, wú fēi zhǒng chá, qí wèi bì báo yòu jiā yǐ shuǐ huǒ jù bù dé fǎ, wèi dào zì rán chà de."
话言未了,苍头送上茶来,是两个旧瓷茶碗,淡绿色的茶,才放在桌上,清香已竟扑鼻。只见那女子接过茶来,漱了一回口,又漱一回,都吐向炕池之内去,笑道:“今日无端谈到道学先生,令我腐臭之气,沾污牙齿,此后只许谈风月矣。”子平连声诺诺,却端起茶碗,呷了一口,觉得清爽异常,咽下喉去,觉得一直清到胃院里,那舌根左右,津液汩汩价翻上来,又香又甜,连喝两口,似乎那香气又从口中反窜到鼻子上去,说不出来的好受,问道:“这是什么茶叶?为何这么好吃?”女子道:“茶叶也无甚出奇,不过本山上出的野茶,所以味是厚的。却亏了这水,是汲的东山顶上的泉。泉水的味,愈高愈美。又是用松花作柴,沙瓶煎的。三合其美,所以好了。尊处吃的都是外间卖的茶叶,无非种茶,其味必薄;又加以水火俱不得法,味道自然差的。”
zhǐ tīng chuāng wài yǒu rén hǎn dào:" yú gū, jīn rì yǒu jiā kè, zěn bù zhāo hū wǒ yī shēng?" nǚ zǐ wén shēng, lián máng lì qǐ, shuō:" lóng shū, zěn yàng zhè shí hòu huì lái?" shuō zhe, zhī jiàn nà rén yǐ jīng jìn lái, zhe le yī jiàn shēn lán bù bǎi nà dà mián ǎo, kē tóu, bù shù dài yì bù zháo mǎ guà, yǒu wǔ shí lái suì guāng jǐng, miàn rú wò dān, xū rán qī hēi, jiàn le zǐ píng, gǒng yī gǒng shǒu, shuō:" shēn xiān shēng, lái le duō shí le?" zǐ píng dào:" lì yǒu liǎng sān ge zhōng tóu le. qǐng wèn xiān shēng guì xìng?" nà rén dào:" yǐn xìng mái míng, yǐ huáng lóng zǐ wèi hào." zǐ píng shuō:" wàn xìng, wàn xìng! bài dú dà zuò, yǐ jīng xǔ jiǔ." nǚ zǐ dào:" yě shàng kàng lái zuò bà." huáng lóng zǐ suì shàng kàng, zhì kàng zhuō lǐ miàn zuò xià, shuō:" yú gū, nǐ shuō qǐng wǒ chī sǔn de ne. sǔn zài hé chǔ? ná lái wǒ chī." wān gū dào:" qián xiē shí dǎo xiǎng wā qù de, ǒu rán wàng jì, bèi xī liù gōng zhàn qù le. lóng shū yào chī, zì qù zhǎo téng liù gōng shāng liáng bà." huáng lóng zǐ yǎng tiān dà xiào. zǐ píng xiàng nǚ zǐ dào:" bù gǎn mào fàn, zhè' yú gū' èr zì xiǎng bì shì dà míng bà?" nǚ zǐ dào:" xiǎo míng jiào zhòng yǔ, jiā zǐ jiào bó pān, gù shū bó bèi jiē zì xiǎo hǎn guàn de."
只听窗外有人喊道:“玙姑,今日有佳客,怎不招呼我一声?”女子闻声,连忙立起,说:“龙叔,怎样这时候会来?”说着,只见那人已经进来,着了一件深蓝布百衲大棉袄,科头,不束带亦不着马褂,有五十来岁光景,面如渥丹,须髯漆黑,见了子平,拱一拱手,说:“申先生,来了多时了?”子平道:“例有两三个钟头了。请问先生贵姓?”那人道:“隐姓埋名,以黄龙子为号。”子平说:“万幸,万幸!拜读大作,已经许久。”女子道:“也上炕来坐罢。”黄龙子遂上炕,至炕桌里面坐下,说:“玙姑,你说请我吃笋的呢。笋在何处?拿来我吃。”弯姑道:“前些时倒想挖去的,偶然忘记,被膝六公占去了。龙叔要吃,自去找滕六公商量罢。”黄龙子仰天大笑。子平向女子道:“不敢冒犯,这‘玙姑’二字想必是大名罢?”女子道:“小名叫仲屿,家姊叫伯潘,故叔伯辈皆自小喊惯的。”
huáng lóng yú xiàng zǐ píng dào:" shēn xiān shēng kùn bù kùn? rú qí bù kùn, jīn yè liáng huì, kě yǐ bù bì zǎo shuì, míng tiān chí chí qǐ lái zuì hǎo. bǎi shù yù dì fāng, lù jí xiǎn jùn, hěn bù hǎo zǒu, yòu yǒu zhè chǎng dà xuě, lù yǐng kàn bù qīng chǔ, diē xià qù yǒu xìng mìng zhī yōu. liú rén fǔ jīn tiān wǎn shàng jiǎn diǎn xíng lǐ, dà yuē míng rì wǔ pái shí hòu, kě yǐ dào jí shàng guān dì miào. nǐ míng tiān yòng guò zǎo fàn dòng shēn, zhèng hǎo xiāng yù le." zǐ píng tīng shuō dà xǐ, shuō dào:" jīn rì dé yù zhū xiān, sān shēng yǒu xìng. qǐng jiào shàng xiān dàn jiàng zhī chén, hái shì zài táng zài sòng?" huáng lóng zǐ yòu dà xiào dào:" hé yǐ zhī zhī?" dá:" zūn zuò míng shuō' huí shǒu cāng sāng wǔ bǎi nián', kě zhī duàn bù zhǐ wǔ liù bǎi suì le." huáng lóng zǐ dào:"' jǐn xìn shū, zé bù rú wú shū.' cǐ bǐ rén zhī yóu xì bǐ mò ěr. gōng zhí dāng táo huā yuán jì dú kě yǐ." jiù jǔ qǐ chá bēi, pǐn nà xīn chá.
黄龙于向子平道:“申先生困不困?如其不困,今夜良会,可以不必早睡,明天迟迟起来最好。柏树峪地方,路极险峻,很不好走,又有这场大雪,路影看不清楚,跌下去有性命之忧。刘仁甫今天晚上检点行李,大约明日午牌时候,可以到集上关帝庙。你明天用过早饭动身,正好相遇了。”子平听说大喜,说道:“今日得遇诸仙,三生有幸。请教上仙诞降之辰,还是在唐在宋?”黄龙子又大笑道:“何以知之?”答:“尊作明说‘回首沧桑五百年’,可知断不止五六百岁了。”黄龙子道:“‘尽信书,则不如无书。’此鄙人之游戏笔墨耳。公直当《桃花源记》读可矣。”就举起茶杯,品那新茶。
yú gū jiàn zǐ píng bēi nèi chá yǐ jiāng jǐn, jiù chí xiǎo chá hú dài wéi zhēn mǎn. zǐ píng lián lián qiàn shēn dào:" bù gǎn." yì jǔ qǐ huài lái xiáng xì pǐn liàng. què tīng chuāng wài yuǎn yuǎn" wú" le yī shēng, nà chuāng zhǐ wēi jué sà sà jià dòng, wū chén sù sù jià luò. xiǎng qǐ fāng cái lù shàng guāng jǐng, bù jué máo gǔ sēn jí, bó rán sè biàn, huáng lóng dào:" zhè shì hǔ xiào, bú yào jǐn de. shān jiā kàn zhe cǐ zhǒng wù shì, rú nǐ men chéng shì zhōng rén kàn luó mǎ yí yàng, suī zhī tā huì tī rén, què bù pà tā. yīn wèi xiāng xí yǐ jiǔ, zhī tā shāng rén yě bú shì cháng yǒu de shì. shān shàng rén yǔ hǔ xiāng xí, xún cháng rén gù bì hǔ, hǔ yě bì rén, gù shāng hài rén yě bú shì cháng yǒu de shì, bù bì pà tā."
玙姑见子平杯内茶已将尽,就持小茶壶代为斟满。子平连连欠身道:“不敢。”亦举起坏来详细品量。却听窗外远远“唔”了一声,那窗纸微觉飒飒价动,屋尘簌簌价落。想起方才路上光景,不觉毛骨森棘,勃然色变,黄龙道:“这是虎啸,不要紧的。山家看着此种物事,如你们城市中人看骡马一样,虽知他会踢人,却不怕他。因为相习已久,知他伤人也不是常有的事。山上人与虎相习,寻常人固避虎,虎也避人,故伤害人也不是常有的事,不必怕他。”
zǐ píng dào:" tīng zhè shēng yīn, lí cǐ shàng yuǎn, hé yǐ chuāng zhǐ jìng huì zhèn dòng, wū chén jìng huì xià luò ne?" huáng lóng dào:" zhè jiù jiào zuò hǔ wēi. yīn sì miàn jiē shān, gù qì cháng jù, yī shēng hǔ xiào, sì shān jiē yīng. zài hǔ zuǒ yòu èr sān shí lǐ, jiē shì zhè yàng. hǔ ruò dào le píng yuán, jiù wú zhè wēi shì le. suǒ yǐ gǔ rén shuō: lóng ruò lí shuǐ, hǔ ruò lí shān, biàn yào shòu rén xiá wǔ de. jí rú cháo tíng lǐ zuò gōng de rén, wú lùn wèi le shèn me nán, shòu le shèn me qì, zhǐ shì huí jiā lái duì zhe lǎo pó hái zi fā fā biāo, zài wài biān jué bù gǎn fā bàn jù yìng huà, yě shì bù gǎn lí le nà gè guān. tóng nà hǔ bù gǎn qù shān, lóng bù gǎn shī shuǐ de dào lǐ, shì yí yàng de."
子平道:“听这声音,离此尚远,何以窗纸竟会震动,屋尘竟会下落呢?”黄龙道:“这就叫做虎威。因四面皆山,故气常聚,一声虎啸,四山皆应。在虎左右二三十里,皆是这样。虎若到了平原,就无这威势了。所以古人说:龙若离水,虎若离山,便要受人狎侮的。即如朝廷里做宫的人,无论为了甚么难,受了甚么气,只是回家来对着老婆孩子发发标,在外边决不敢发半句硬话,也是不敢离了那个官。同那虎不敢去山,龙不敢失水的道理,是一样的。”
zǐ píng lián lián diǎn tóu, shuō:" bù cuò, shì de. zhǐ shì wǒ hái bù míng bái, hǔ zài shān lǐ, wèi hé jiù yǒu zhè dà de wēi shì, shì hé dào lǐ ne?" huáng lóng zǐ dào:" nǐ méi yǒu niàn guò qiān zì wén me? zhè jiù shì' kōng gǔ chuán shēng, xū táng xí tīng' de dào lǐ. xū táng jiù shì gè xiǎo kōng gǔ, kōng gǔ jiù shì gè dà xū táng. nǐ zài zhè mén wài fàng gè dà bào zhú, yào xiǎng hǎo bàn tiān ne. suǒ yǐ shān chéng de léi, bǐ píng yuán de xiǎng hǎo jǐ bèi, yě shì zhè gè dào lǐ." shuō wán, zhuǎn guò tóu lái, duì nǚ zǐ dào:" yú gū, wǒ duō rì bù tīng nǐ tán qín le, jīn rì nán de yǒu jiā kè zài cǐ, hé fáng qǔ lái dàn yī qǔ, lián wǒ yě zhān guāng tīng yī huí." yú gū dào:" lóng shū, zhè shì hé ruò lái! wǒ nà qín rú hé dàn dé, rě rén jiā xiào huà! shēn gōng zài shěng chéng lǐ, dàn hǎo qín de duō zhe ne, hé bì tīng wǒ men zhè gè xiāng lǐ yū gǔ! dǎo shì wǒ qù qǔ sè lái, yóu shū gǔ yī diào sè bà, hái xī hǎn diǎn ér." huáng lóng zǐ shuō:" yě bà, yě bà. jiù shì wǒ gǔ sè, nǐ gǔ qín bà, bān lái bān qù, yě hěn fèi shì, bù rú jìng dào nǐ dòng fáng lǐ qù dàn bà. hǎo zài shān jiā nǚ ér, bǐ bù dé yá mén lǐ xiǎo jiě, fáng wū shì bù zhǔn rén dào de." shuō bà, biàn zǒu xià kàng lái, chuān le xié zǐ, chí le zhú, duì zǐ píng huī shǒu shuō:" qǐng lǐ miàn qù zuò. yú gū yǐn lù."
子平连连点头,说:“不错,是的。只是我还不明白,虎在山里,为何就有这大的威势,是何道理呢?”黄龙子道:“你没有念过《千字文》么?这就是‘空谷传声,虚堂习听’的道理。虚堂就是个小空谷,空谷就是个大虚堂。你在这门外放个大爆竹,要响好半天呢。所以山城的雷,比平原的响好几倍,也是这个道理。”说完,转过头来,对女子道:“玙姑,我多日不听你弹琴了,今日难得有嘉客在此,何妨取来弹一曲,连我也沾光听一回。”玙姑道:“龙叔,这是何若来!我那琴如何弹得,惹人家笑话!申公在省城里,弹好琴的多着呢,何必听我们这个乡里迂鼓!倒是我去取瑟来,尤叔鼓一调瑟罢,还稀罕点儿。”黄龙子说:“也罢,也罢。就是我鼓瑟,你鼓琴罢,搬来搬去,也很费事,不如竟到你洞房里去弹罢。好在山家女儿,比不得衙门里小姐,房屋是不准人到的。”说罢,便走下炕来,穿了鞋子,持了烛,对子平挥手说:“请里面去坐。玙姑引路。”
yú gū guǒ rán xià le kàng, jiē zhú xiān zǒu, zǐ píng dì èr, huáng lóng dì sān. zǒu guò zhōng táng, jiē kāi le mén lián, jìn dào lǐ jiān, shì shàng xià liǎng gè tà: shàng tà shè le qīn zhěn, xià tà duī jī zhe shū huà. cháo dōng yí gè chuāng hù, chuāng xià yī zhāng fāng zhuō. shàng tà miàn qián yǒu gè xiǎo mén. yú gū duì zǐ píng dào:" zhè jiù shì jiā fù de wò shì." jìn le tà páng xiǎo mén, fǎng fú huí láng shì de, què yǒu chuāng xuān, dì xià jià kōng pù de mù bǎn. xiàng běi yī zhuǎn, yòu xiàng dōng yī zhuǎn, cháo běi cháo dōng jù yǒu bō lí chuāng. běi chuāng kàn zhe lí shān hěn jìn, yī piàn qiào bì, chuān kōng ér shàng, cháo xià kàn, xiàng shén shēn shì de. zhèng yào qián jìn, zhǐ tīng" pēng péng"," huò luò" jǐ shēng. fǎng fó shān dǎo xià lái jià xiǎng, jiǎo xià zhèn zhèn yáo dòng. zǐ píng xià dé hún bù fù tǐ. wèi zhī hòu shì rú hé, qiě tīng xià huí fēn jiě.
玙姑果然下了炕,接烛先走,子平第二,黄龙第三。走过中堂,揭开了门帘,进到里间,是上下两个榻:上榻设了衾枕,下榻堆积着书画。朝东一个窗户,窗下一张方桌。上榻面前有个小门。玙姑对子平道:“这就是家父的卧室。”进了榻旁小门,仿佛回廊似的,却有窗轩,地下驾空铺的木板。向北一转,又向东一转,朝北朝东俱有玻璃窗。北窗看着离山很近,一片峭壁,穿空而上,朝下看,像甚深似的。正要前进,只听“砰硼”,“霍落”几声。仿佛山倒下来价响,脚下震震摇动。子平吓得魂不附体。未知后事如何,且听下回分解。