strong zhào jiāng dōng mǐn dì zhēng bīng yuán líng wǔ qū yǔn pò lǔ strong
詔江東愍帝徵兵 援靈武麴允破虜
què shuō qín wáng yè rù jū zhǎng ān, yǐ yuè yī nián, zhǎng ān xīn zāo sàng luàn, hù bù mǎn bǎi, jīng jí chéng lín, tài zǐ zhān shì yán dǐng yǔ zhēng xī jiāng jūn jiǎ pǐ, zhí zhǎng nèi wài, yòu wèi miǎn xié quán zhuān zì, wèi xié yú qíng. hàn liáng zhōu cì shǐ péng dàng zhòng, bèi pǐ xí sǐ. jiàn qián huí. dàng zhòng zi tiān hù, jiū hé qún hú, lái gōng zhǎng ān. pǐ chū jù tiān hù, jìng zhì bài huí. tiān hù cóng hòu zhuī jī, shí yǐ rì mù, pǐ wù duò jiàn zhōng, shì zú bēn sàn, wú rén lāo jiù, zài jīng tiān hù děng luàn tóu shǐ shí, yǎn jiàn shì yī mìng guī yīn le. tiān hù jì dé shā pǐ, yǐn zhòng zì guī, zhǎng ān hái dé wú yàng. piān fú fēng tài shǒu liáng zōng, diào rèn jīng zhào yǐn, yǔ dǐng zhēng quán, dǐng jiāng zōng shā sǐ, lìng yòng wáng pí dài rèn. zōng dì liáng wěi, fāng shǒu féng yì, liáng sù yòu xīn rèn běi dì tài shǒu, wén xiōng yù hài, dāng rán bù fú. suǒ chēn qū yǔn, běn lái shì chàng yì qín wáng, yīng chēng gōng shǒu. jí qín wáng rù guān, fǎn bèi yán dǐng zuò le shǒu fǔ, zhuān lǎn dà zhèng, liǎng rén yì àn bào bù píng. chēn yǔ liáng shì xiōng dì, yòu xì yīn qīn, yīn jí gòng tóng lián luò, shuō dǐng shàn shā dà chén, mù wú zhǔ shàng, yī miàn shàng jiān qín wáng, qǐng jiā yán qiǎn, yī miàn hào zhào dǎng yǔ, jí xíng shēng tǎo. dǐng lǜ bù néng dí, chū bēn yōng chéng, wèi dī rén dòu shǒu suǒ shā, chuán shǒu zhǎng ān. shì gōng wèi jiù biàn zì xiāng cán hài, zěn de bù wáng? yú shì qū yǔn suǒ chēn, cái dé chěng zhì. yǔn lǐng yōng zhōu cì shǐ, chēn lǐng jīng zhào tài shǒu, chéng zhì chù zhì, hào lìng guān zhōng. zhì huái dì xiōng wèn, dé dá zhǎng ān. qín wáng yè jǔ āi chéng lǐ, yóu chēn suǒ liǎng dà chén jí wèi jiāng jūn liáng fēn děng, fèng yè jí wèi, shì wèi mǐn dì, chuán zhǐ dà shè, gǎi yuán jiàn xìng. mìng liáng fēn wèi sī tú, qū yǔn wèi shàng shū zuǒ pú shè, lù shàng shū shì, suǒ chēn wèi shàng shū yòu pú shè, lǐng lì bù jīng zhào yǐn. xún jí jiā chēn wèi jiāng jūn, jiān guān tài wèi. gōng sī zhǐ yǒu chē sì chéng, bǎi guān wú zhāng fú yìn shòu, dàn yòng sāng bǎn shǔ hào, jiāng jiù liǎo shì. sì fù mìng láng yá wáng ruì wèi zuǒ chéng xiàng, dū du shǎn dōng zhū jūn shì, nán yáng wáng bǎo wèi yòu chéng xiàng, dū du shǎn xī zhū jūn shì, qiě zhào yù èr wáng dào:
卻說秦王業入居長安,已閱一年,長安新遭喪亂,戶不滿百,荊棘成林,太子詹事閻鼎與征西將軍賈疋,職掌內外,又未免挾權專恣,未協輿情。漢梁州刺史彭盪仲,被疋襲死。見前回。盪仲子天護,糾合群胡,來攻長安。疋出拒天護,竟至敗回。天護從後追擊,時已日暮,疋誤墮澗中,士卒奔散,無人撈救,再經天護等亂投矢石,眼見是一命歸陰了。天護既得殺疋,引眾自歸,長安還得無恙。偏扶風太守梁綜,調任京兆尹,與鼎爭權,鼎將綜殺死,另用王毗代任。綜弟梁緯,方守馮翊,梁肅又新任北地太守,聞兄遇害,當然不服。索綝麴允,本來是倡義勤王,應稱功首。及秦王入關,反被閻鼎做了首輔,專攬大政,兩人亦暗抱不平。綝與梁氏兄弟,又系姻親,因即共同聯絡,說鼎擅殺大臣,目無主上,一面上箋秦王,請加嚴譴,一面號召黨與,即行聲討。鼎慮不能敵,出奔雍城,為氐人竇首所殺,傳首長安。事功未就便自相殘害,怎得不亡?於是麴允索綝,才得逞志。允領雍州刺史,綝領京兆太守,承制黜陟,號令關中。至懷帝凶問,得達長安。秦王業舉哀成禮,由綝索兩大臣及衛將軍梁芬等,奉業即位,是謂愍帝,傳旨大赦,改元建興。命梁芬為司徒,麴允為尚書左僕射,錄尚書事,索綝為尚書右僕射,領吏部京兆尹。尋即加綝衛將軍,兼官太尉。公私只有車四乘,百官無章服印綬,但用桑版署號,將就了事。嗣復命琅琊王睿為左丞相,都督陝東諸軍事,南陽王保為右丞相,都督陝西諸軍事,且詔諭二王道:
fū yáng jiǔ bǎi liù zhī zāi, suī zài shèng shì, yóu huò gòu zhī. zhèn yǐ yòu chōng, zuǎn chéng hóng xù, shù píng zǔ zōng zhī líng, qún gōng yì shì zhī lì, dàng miè xiōng kòu, zhěng bá yōu gōng, zhān wàng wèi dá, gān xīn fēn liè. xī zhōu zhào fēn shǎn, jī shì yǐ lóng, píng wáng dōng qiān, jìn zhèng wèi fǔ, jīn zuǒ yòu chéng xiàng, mào dé qí shèng, guó zhī nì shǔ, dāng shì èr gōng. sǎo chú jīng ní, fèng yíng zǐ gōng, kè fù zhōng xìng, lìng yōu bìng èr zhōu, lēi zú sān shí wàn, zhí zào píng yáng, yòu chéng xiàng yí lǜ qín liáng yōng wǔ lǚ sān shí wàn, jìng yì zhǎng ān, zuǒ chéng xiàng lǜ suǒ lǐng jīng bīng èr shí wàn, jìng zào luò yáng, fēn qiǎn qián fēng, wèi yōu bìng hòu yīng, tóng fù dà qī, kè chéng yuán xūn, shì suǒ zhì wàng, wú tì chéng mìng! shì shí láng yá wáng ruì, bǎo shǒu jiāng dōng, wú xīn běi shàng, dé xīn huáng zhào zhǐ, dàn qiǎn shǐ biǎo hè, bù yuàn xìng shī. qián zhōng shū jiān wáng dūn, yóu luò yáng xiàn méi yǐ qián, yǐ chū rèn yáng zhōu cì shǐ, xìng bù jí huò. ruì zhào wèi jūn zī jì jiǔ, jí yáng zhōu dū du zhōu fù zǒu sǐ, jiàn èr shí sān huí. ruì yòu lìng dūn fù rèn yáng zhōu dū du zhēng tǎo zhū jūn shì. jiāng zhōu cì shǐ huá yì jí yù zhōu cì shǐ péi xiàn, bù shòu ruì mìng, jūn yóu dūn huì shī wǎng tǎo. zhǎn huá yì, zhú péi xiàn, wēi míng jìn shèng. jīng zhōu cì shǐ wáng chéng, lǚ wèi dù tāo suǒ bài, zǒu bēn dá lái. jiàn èr shí sì huí. tā yǔ dūn wèi tóng zú dì xiōng, yīn jí zhì shū qǐ yuán, dūn zhuǎn dá láng yá wáng ruì, ruì lìng jūn zī jì jiǔ zhōu yǐ wǎng dài, zhào chéng wèi jūn zī jì jiǔ, qiě qiǎn dūn jiē yīng zhōu yǐ, tóng tǎo dù tāo. dūn nǎi jìn tún yù zhāng, wèi yǐ hòu yuán, chéng jì dé jiāo xiè, huí guò yù zhāng, yǔ dūn xiāng jiàn. dūn zì rán jiē dài, gòng xù qīn qíng. wéi chéng sù qīng dūn, dūn sù dàn chéng, cǐ cì chéng zāo bài nǜ, shàng ào rán zì ruò, réng bǎ nà jiù rì jiāo tài, xiàng dūn líng wǔ, dūn yě shì yī gè shā xīng, zhì cǐ zěn kěn rěn shòu? méi tóu yī zhòu, jì shàng xīn lái, yáng qǐng chéng liú sù yíng zhōng, pán huán shù rì, àn zhōng shí yù hài chéng. chéng shàng yǒu yǒng shì èr shí rén, zhí biān wèi wèi, zì jǐ cháng shǒu zhuō yù zhěn, fáng bèi bù cè. dūn bù biàn xià shǒu, fù xiǎng chū yī cè, yàn chéng zuǒ yòu, jù lìng guàn zuì, yòu wěi jiè yù zhěn yī guān, chéng bù zhī yǒu zhà, chū zhěn fù dūn. dūn fèn rán qǐ zuò, zhǐ chéng chì zé dào: xiōng hé gù yǔ dù tāo tōng shū? chéng yì bó rán dào: nǎ yǒu cǐ shì? yǒu hé píng jù? dūn zhì zhū bù lǐ, jí zhào lì shì lù róng děng, rù shì shā chéng. chéng yī yuè dēng liáng, náo náo mà dūn dào: rǔ rú cǐ bù yì, néng wù jí huò me? dūn zhǐ huī lì shì, shàng liáng zhí chéng. chéng suī lì dà, jiū jìng shuāng shǒu bù dí sì quán, zhōng bèi lù róng děng ná xià, bǎ tā è sǐ. chéng gù yǒu qǔ sǐ zhī dào, dàn dūn zhī cán rěn, yǐ kě gài jiàn. tài zǐ xǐ mǎ wèi jiè, sù wèi chéng suǒ tuī zhòng, shí zhèng yù jū yù zhāng, jiàn dūn rěn xīn hài lǐ, bù yù jiǔ yī, nǎi zhì shū bié dūn, bēn tóu jiàn yè. wèi jǐ jí mò, nián cái èr shí qī suì. jiè xì gù tài bǎo wèi guàn sūn, biǎo zì shū bǎo, yòu shí fēng shén xiù yì, miàn rú guān yù, dāng shí hào wèi bì rén. biāo qí jiāng jūn wáng jì, jí wáng hún zi. wèi jiè jiù fù, yì jù fēng zī, jí yǔ jiè xiāng jiào, cháng zì tàn dào: zhū yù zài cè, shǐ wǒ xíng huì. yòu zhé yǔ rén dào: yǔ jiè tóng yóu, hǎo sì míng zhū zài cè, lǎng rán zhào rén. zhì jiè nián yǐ zhǎng, hǎo tán xuán lǐ, yǔ zhé jīng rén. wáng chéng yǎ shàn qīng tán, měi wén jiè yán, bì tàn xī jué dào. shí rén cháng wèi: wèi jiè tán dào, píng zi jué dào. píng zi jí chéng biǎo zì. jiè qī fù hé nán yǐn lè guǎng, sù yǒu qīng míng. guǎng hào bīng qīng, jiè chēng yù rùn, wēng xù lián biāo, yán yù yī shí. huái dì chū nián, zhēng wèi tài zǐ xǐ mǎ. jiè jiàn tiān xià jiāng luàn, fèng mǔ nán xíng, dào le jiāng xià, jiè qī bìng shì, zhēng nán jiāng jūn shān jiǎn, dài jiè shén yōu, qiě jiāng ài nǚ jià wèi jì shì. jiè nà fù shān shì, yòu fù dōng xià, dào chū yù zhāng, zhèng zhí wáng dūn zhèn shǒu. dūn zhǎng shǐ xiè kūn, xiāng jiàn qīng xīn, huān tán jìng xī. yuè rì, yǐn jiè jiàn dūn, dūn yì tàn wèi míng shì. bié dūn hòu zhuǎn qū jiàn yè. jiāng dōng rén shì, sù wén jiè yǒu měi zī, jù guān rú dǔ. láng yá wáng ruì, nǐ rèn yǐ yào zhí, piān jiè tǐ léi duō bìng, jìng zhì duǎn mìng. jiè bèi rén kàn shā, yǔ zú jiě yí. xiè kūn kū jiè shén āi, rén wèn tā hé gù zhì cǐ? kūn dá dào: dòng liáng yǐ duàn, zěn de bù āi ne? jiè bù guò měi róng shàn tán, fēi bì zhēn mìng shì cái, hòu rén chēng dào bù zhì, chuán wèi jiā huà. gù suí bǐ xù rù.
夫陽九百六之災,雖在盛世,猶或遘之。朕以幼沖,纂承洪緒,庶憑祖宗之靈,群公義士之力,盪滅凶寇,拯拔幽宮,瞻望未達,肝心分裂。昔周召分陝,姬氏以隆,平王東遷,晉鄭為輔,今左右丞相,茂德齊聖,國之昵屬,當恃二公。掃除鯨鯢,奉迎梓宮,克復中興,令幽并二州,勒卒三十萬,直造平陽,右丞相宜率秦涼雍武旅三十萬,徑詣長安,左丞相率所領精兵二十萬,徑造洛陽,分遣前鋒,為幽并後應,同赴大期,克成元勛,是所至望,毋替成命!是時琅琊王睿,保守江東,無心北上,得新皇詔旨,但遣使表賀,不願興師。前中書監王敦,由洛陽陷沒以前,已出任揚州刺史,幸不及禍。睿召為軍諮祭酒,及揚州都督周馥走死,見二十三回。睿又令敦復任揚州都督征討諸軍事。江州刺史華軼及豫州刺史裴憲,不受睿命,均由敦會師往討。斬華軼,逐裴憲,威名濅盛。荊州刺史王澄,屢為杜弢所敗,走奔沓來。見二十四回。他與敦為同族弟兄,因即致書乞援,敦轉達琅琊王睿,睿令軍諮祭酒周顗往代,召澄為軍諮祭酒,且遣敦接應周顗,同討杜弢。敦乃進屯豫章,為顗後援,澄既得交卸,回過豫章,與敦相見。敦自然接待,共敘親情。惟澄素輕敦,敦素憚澄,此次澄遭敗衄,尚傲然自若,仍把那舊日驕態,向敦凌侮,敦也是一個殺星,至此怎肯忍受?眉頭一皺,計上心來,佯請澄留宿營中,盤桓數日,暗中實欲害澄。澄尚有勇士二十人,執鞭為衛,自己嘗手捉玉枕,防備不測。敦不便下手,復想出一策,宴澄左右,俱令灌醉,又偽借玉枕一觀,澄不知有詐,出枕付敦。敦奮然起座,指澄叱責道:「兄何故與杜弢通書?」澄亦勃然道:「哪有此事?有何憑據?」敦置諸不理,即召力士路戎等,入室殺澄。澄一躍登梁,呶呶罵敦道:「汝如此不義,能勿及禍麼?」敦指麾力士,上樑執澄。澄雖力大,究竟雙手不敵四拳,終被路戎等拿下,把他搤死。澄固有取死之道,但敦之殘忍,已可概見。太子洗馬衛玠,素為澄所推重,時正寓居豫章,見敦忍心害理,不欲久依,乃致書別敦,奔投建業。未幾即歿,年才二十七歲。玠系故太保衛瓘孫,表字叔寶,幼時風神秀異,面如冠玉,當時號為璧人。驃騎將軍王濟,即王渾子。為玠舅父,亦具丰姿,及與玠相較,嘗自嘆道:「珠玉在側,使我形穢。」又輒語人道:「與玠同游,好似明珠在側,朗然照人。」至玠年已長,好談玄理,語輒驚人。王澄雅善清談,每聞玠言,必嘆息絕倒。時人嘗謂:「衛玠談道,平子絕倒。」平子即澄表字。玠妻父河南尹樂廣,素有清名。廣號冰清,玠稱玉潤,翁婿聯鑣,延譽一時。懷帝初年,征為太子洗馬。玠見天下將亂,奉母南行,到了江夏,玠妻病逝,征南將軍山簡,待玠甚優,且將愛女嫁為繼室。玠納婦山氏,又復東下,道出豫章,正值王敦鎮守。敦長史謝鯤,相見傾心,歡談竟夕。越日,引玠見敦,敦亦嘆為名士。別敦後轉趨建業。江東人士,素聞玠有美姿,聚觀如堵。琅琊王睿,擬任以要職,偏玠體羸多病,竟致短命。玠被人看殺,語足解頤。謝鯤哭玠甚哀,人問他何故至此?鯤答道:「棟樑已斷,怎得不哀呢?」玠不過美容善談,非必真命世才,後人稱道不置,傳為佳話。故隨筆敘入。
qiě shuō wáng chéng wèi jiè, xiāng jì sǐ wáng, láng yá wáng ruì, nǎi bié yòng huá tán wèi jūn zī jì jiǔ, tán xiān wèi zhōu fù shǔ lì, zǒu yī jiàn yè, ruì cháng wèn tán dào: zhōu zǔ xuān fù zì zǔ xuān. hé gù zào fǎn? tán dá dào: fù jiàn kòu zéi zī màn, shén jīng dòng yáo, nǎi qǐng qiān dōu yǐ shū guó nán, zhí zhèng bù yuè, xìng bīng tǎo fù. fù sǐ wèi jǐ, luò dōu biàn fù, rú cǐ kàn lái, fù fēi wú xiān jiàn, bì wèi tā yǒu yì zào fǎn, shí shì yuān wū. ruì yòu dào: fù shēn wèi zhèn shuài, jù zhào bù rù, jiàn wēi bù fú, jiù shì bù fǎn, yě shì tiān xià zuì rén ne. tán yì jiē zhe dào: jiàn wēi bù fú, dāng yǔ tiān xià rén gòng shòu cǐ zé, bù néng zhuān zé yī fù ne. ruì mò rán bù dá. zì wèn néng wú kuì qīn yǐng fǒu? cān jūn chén yūn, shù chí zhèng lùn, fàn yán gǎn jiàn, fǔ lì duō bàn xiāng jì, jiù shì ruì yì hèn tā duō yán, jìng chū yūn wèi qiào jùn tài shǒu. bù xìn rén xián, gù zú zhì piān ān. jì ér zhǎng ān hū yòu yǒu zhào mìng dào lái, dāng yóu ruì jiē dú, zhào shū yǒu yún:
且說王澄衛玠,相繼死亡,琅琊王睿,乃別用華譚為軍諮祭酒,譚先為周馥屬吏,走依建業,睿嘗問譚道:「周祖宣馥字祖宣。何故造反?」譚答道:「馥見寇賊滋蔓,神京動搖,乃請遷都以紓國難,執政不悅,興兵討馥。馥死未幾,洛都便覆,如此看來,馥非無先見,必謂他有意造反,實是冤誣。」睿又道:「馥身為鎮帥,拒召不入,見危不扶,就是不反,也是天下罪人呢。」譚亦接着道:「見危不扶,當與天下人共受此責,不能專責一馥呢。」睿默然不答。自問能無愧衾影否?參軍陳頵,數持正論,犯顏敢諫,府吏多半相忌,就是睿亦恨他多言,竟出頵為譙郡太守。不信仁賢,故卒致偏安。既而長安忽又有詔命到來,當由睿接讀,詔書有云:
zhèn yǐ chōng mèi, zuǎn chéng hóng xù, wèi néng xiāo yí xiōng nì, fèng yíng zǐ gōng, zhěn gē fán yuān, gān xīn chōu liè. qián dé wèi jùn biǎo, zhī gōng shuài xiān sān jūn, yǐ jù shòu chūn, chuán xí zhū hóu, xié qí wēi shì, xiǎng jīn jiàn jìn, yǐ dá luò yáng. liáng zhōu cì shǐ zhāng guǐ, nǎi xīn wáng shì, lián qí wàn lǐ, yǐ dào qiān lǒng, liáng zhōu cì shǐ zhāng guāng, yì qiǎn bā hàn zhī zú, tún zài luò gǔ. qín chuān xiāo yǒng, qí huì rú lín, jiān qiǎn shǐ tàn xī kòu zōng, jù zhī píng yáng xū shí. qiě yōu bìng lóng shèng, yú hú shuāi pò, gù bǐ yóu shì xiǎn bù fú, xū wǒ dà jǔ, wèi zhī gōng jīn suǒ dào cǐ chù, shì yǐ xī bīng mò mǎ, wèi biàn jìn jūn. jīn ruò yǐ zhì luò yáng, zé chéng yú yì dāng chū huì, gòng qīng zhōng yuán. gōng yí sī hóng móu yóu, xù jì yuǎn lüè, shǐ shān líng xuán fǎn, sì hǎi yǒu lài, gù qiǎn diàn zhōng dū wèi liú shǔ sū mǎ děng, jù xuān zhèn yì. gōng mào dé nì shǔ, xuān lóng dōng xià, huī róng bèi jìn zhǐ, fēi gōng ér shuí? dàn luò dōu qǐn miào, bù kě kōng kuàng, gōng yí zhèn fǔ yǐ suī shān dōng. yòu chéng xiàng dāng rù fǔ bì, zhuī zōng zhōu zhào yǐ lóng zhōng xìng yě. dōng xī xuán gé, qí yǔ wàng zhī!
朕以沖昧,纂承洪緒,未能梟夷凶逆,奉迎梓宮,枕戈煩冤,肝心抽裂。前得魏浚表,知公率先三軍,已據壽春,傳檄諸侯,協齊威勢,想今漸進,已達洛陽。涼州刺史張軌,乃心王室,連旂萬里,已到汧隴,梁州刺史張光,亦遣巴漢之卒,屯在駱谷。秦川驍勇,其會如林,間遣使探悉寇蹤,具知平陽虛實。且幽并隆盛,余胡衰破,顧彼猶恃險不服,須我大舉,未知公今所到此處,是以息兵秣馬,未便進軍。今若已至洛陽,則乘輿亦當出會,共清中原。公宜思弘謀猷,勖濟遠略,使山陵旋返,四海有賴,故遣殿中都尉劉蜀蘇馬等,具宣朕意。公茂德昵屬,宣隆東夏,恢融(被禁止),非公而誰?但洛都寢廟,不可空曠,公宜鎮撫以綏山東。右丞相當入輔弼,追蹤周召以隆中興也。東西懸隔,跂予望之!
ruì dú bà zhào shū, chóu chú bàn shǎng, shǐ jiē dài liú shǔ sū mǎ, yǔ tā huì tán. lüè shuō: jiāng dōng cū dìng, wèi xiá běi fá, zhǐ hǎo kuān jiǎ shí rì, fāng kě xìng shī yún yún. liú sū èr rén, yì bù biàn lì quàn, dāng jí gào cí. ruì shǐ tā jī biǎo hái bào, biàn suàn fù mìng. dāng shí nǎo dòng le yī wèi zhèng shì, jìng cóng jīng kǒu yè ruì, yuàn jiǎ yī piān shī, guī fù zhōng yuán. zhè rén wèi shuí? nǎi shì jūn zī jì jiǔ zǔ tì. jiāng dōng rú tì, guǎ èr shǎo shuāng, gù cóng tè bǐ. tì zì shì yǎ, shì jí fàn yáng, shào nián shī hù, bù xiū yí jiǎn. nián shí sì wǔ yóu wèi zhī shū, wéi qīng cái hǎo xiá, kāng kǎi yǒu qì jié. hòu nǎi bó lǎn shū shǐ, yān guàn gǔ jīn, xuán yǔ liú kūn jù wèi sī zhōu zhǔ bù, yì qì xiāng tóu, gòng bèi tóng qǐn. yè bàn wén yòu niǎo míng shēng, cù kūn shǐ xǐng dào: cǐ fēi è shēng, néng huàn xǐng shì mèng, pī yī qǐ wǔ. yǒu shí yǔ kūn tán jí shì shì, yì hù xiāng cè lì dào: ruò sì hǎi dǐng fèi, háo jié bìng qǐ, wǒ yǔ zú xià, dāng xiāng bì zhōng yuán ne. yǐ ér, lèi qiān zhì tài zǐ shè rén, fù chū diào jì yīn tài shǒu. huì dīng mǔ yōu, qù guān shǒu sàng. jí zhōng yuán dà luàn, nǎi qiè qīn dǎng shù bǎi jiā, bì jū huái sì. yī fú liáng shí, yǔ zhòng gòng jì, zhòng jiē yuè fú, tuī wèi xíng zhǔ. láng yá wáng ruì, pō yǒu suǒ wén, tè zhēng wèi jūn zī jì jiǔ, shǐ shù jīng kǒu. tì cháng huái kuāng fù, jiū hé xiāo jiàn, móu wèi yì jǔ. wén ruì liǎng dé zhào shū, réng wèi běi fá, nǎi yì rán rù yè, xiàng ruì jìn yán dào: guó jiā sàng luàn, bìng fēi yóu shàng hūn xià pàn, shí yóu fān wáng zhēng quán, zì xiāng cán shā, suì zhì róng dí chéng xì, liú dú zhōng yuán. jīn yí lí jì zāo kù nüè, rén rén sī fèn, yù sǎo qiáng hú, dài wáng ruò jué fā wēi mìng, shǐ rú tì děng zhì shì, zuò wèi tǒng lǜ, liào xiǎng jùn guó háo jié, bì wàng fēng guī xiàng, bǎi xìng yì gòng qìng lái sū, zhōng yuán kě fù, guó chǐ kě xuě, yuàn dài wáng wú shī shí jī! shì yīng xióng yǔ. ruì jiàn tā yì zhèng cí yán, dào yě bù hǎo bó chì, nǎi shǐ wèi fèn wēi jiāng jūn, lǐng yù zhōu cì shǐ, gěi qiān rén liáng, bù sān qiān pǐ, wéi bù fā kǎi zhàng, shǐ tì zì wǎng zhāo mù. míng míng shì bù yuàn dòng bīng. tì yě bù shēn qǐng, dāng jí cí guī, biàn lǜ bù qǔ bǎi yú jiā, chéng zhōu dù jiāng, shǐ zhì zhōng liú, jī jí xuān shì dào: zǔ tì ruò bù néng chéng qīng zhōng yuán, biàn xiǎng dù hái, yǒu rú dà jiāng. yǔ zhì cǐ, shén cǎi huàn fā, fēi cháng jī áng, zhòng jiē gǎn tàn. jí dǐ jiāng yīn, yě tiě zhù xiè, mù dé èr qiān yú rén, rán hòu běi jìn. bīng zhōu dū du liú kūn, wén tì qǐ bīng dù jiāng, kǎi rán yǔ rén dào: cháng kǒng zǔ shēng xiān wǒ zhuó biān, jīn zǔ biān yǐ jìn zhe le. kàn guān tīng shuō! zhè shí hòu de liú kūn, yǐ yóu mǐn dì bài wèi dà jiāng jūn, dū du bīng zhōu zhū jūn shì. kūn zhì zài tóng chóu, dàn kǔ lì ruò, dāng shí céng fèng yī xiè biǎo, shuō dé gǎn kǎi lín lí, lüè yún:
睿讀罷詔書,躊躇半晌,始接待劉蜀蘇馬,與他會談。略說:「江東粗定,未暇北伐,只好寬假時日,方可興師」云云。劉蘇二人,亦不便力勸,當即告辭。睿使他齎表還報,便算復命。當時惱動了一位正士,竟從京口謁睿,願假一偏師,規復中原。這人為誰?乃是軍諮祭酒祖逖。江東如逖,寡二少雙,故從特筆。逖字士雅,世籍范陽,少年失怙,不修儀檢。年十四五猶未知書,惟輕財好俠,慷慨有氣節。後乃博覽書史,淹貫古今,旋與劉琨俱為司州主簿,意氣相投,共被同寢。夜半聞(又鳥)鳴聲,蹴琨使醒道:「此非惡聲,能喚醒世夢,披衣起舞。」有時與琨談及世事,亦互相策勵道:「若四海鼎沸,豪傑並起,我與足下,當相避中原呢。「已而,累遷至太子舍人,復出調濟陰太守。會丁母憂,去官守喪。及中原大亂,乃挈親黨數百家,避居淮泗。衣服糧食,與眾共濟,眾皆悅服,推為行主。琅琊王睿,頗有所聞,特徵為軍諮祭酒,使戍京口。逖常懷匡復,糾合驍健,謀為義舉。聞睿兩得詔書,仍未北伐,乃毅然入謁,向睿進言道:「國家喪亂,並非由上昏下叛,實由藩王爭權,自相殘殺,遂致戎狄乘隙,流毒中原。今遺黎既遭酷虐,人人思奮,欲掃強胡,大王若決發威命,使如逖等志士,作為統率,料想郡國豪傑,必望風歸向,百姓亦共慶來蘇,中原可復,國恥可雪,願大王毋失時機!」是英雄語。睿見他義正詞嚴,倒也不好駁斥,乃使為奮威將軍,領豫州刺史,給千人糧,布三千匹,惟不發鎧仗,使逖自往招募。明明是不願動兵。逖也不申請,當即辭歸,便率部曲百餘家,乘舟渡江,駛至中流,擊楫宣誓道:「祖逖若不能澄清中原,便想渡還,有如大江。」語至此,神采煥發,非常激昂,眾皆感嘆。及抵江陰,冶鐵鑄械,募得二千餘人,然後北進。并州都督劉琨,聞逖起兵渡江,慨然語人道:「嘗恐祖生先我着鞭,今祖鞭已進着了。」看官聽說!這時候的劉琨,已由愍帝拜為大將軍,都督并州諸軍事。琨志在同仇,但苦力弱,當時曾奉一謝表,說得感慨淋漓,略云:
bì xià lüè chén dà qiān, lù chén xiǎo shàn, wěi méng tiān ēn, guāng shòu shū chǒng, xiǎn yǐ chán miǎn zhī róng, chóng yǐ shàng fú zhī wèi, fú shěng zhào shū, wǔ qíng fēi yuè. chén wén jìn wén yǐ xì hú wèi yuán shuài ér dìng bà gōng, hàn gāo yǐ hán xìn wèi dà jiāng ér chéng wáng yè, xián yǒu dūn shī shuō lǐ zhī dé, róng zhāo guǒ yì zhī wēi, gù néng zhèn fēng gōng yú jīng nán, tà hóng jī yú hé běi. kuàng chén fán lòu, nǐ zōng qián zhé, fǔ jù zhé dǐng, lǜ zài fù sù. xī cáo mò sān bài ér shōu gōng yú kē méng, féng yì chuí chì ér fèn yì yú miǎn chí, jiē néng yīn bài wèi chéng, yǐ gōng bǔ guò. bì xià yòu guò zhī ēn yǐ lóng, ér chén zì xīn zhī shàn bù lì, chén suī bù dǎi yù wén qián xùn, gōng jǐn zhī jié, chén yóu shù jǐ. suǒ yǐ mào chéng chǒng mìng zhě, shí yù méi shēn bào guó, yǐ sǐ zì xiào. chén wén yí xiǎn liú xíng, gǔ jīn dài yǒu, líng yàn huáng dé, céng wèi huǐ huò. yǐ dí zòng dú yú shén zhōu, yí yì sì nüè yú shàng guó, qī miào què yīn sì zhī xiǎng, bǎi guān sàng yí lún zhī xù, zǐ gōng lún rǔ, shān líng wèi zhào, lǜ tǔ yǒng mù, sī tóng kǎo bǐ. bì xià lóng zī rì mào, ruì zhì mí guāng, shēng qū yǔ yú jì tuí, chóng shè jì yú yǐ tì. sì hǎi zhī nèi, zhào yǒu shàng xià, jiǔ fú zhī méng, fù dǔ diǎn zhì. dàn shàng méng chén yú wài, yuè zài qín jiāo, zhēng cháng zhī jìng zài xīn, sāng zǐ zhī sī wèi kè. chén bèi wèi lì nián, cái zhì nú xià, quán jiǎ wèi hào, wèi bào juān āi. dé fèng xiān cháo zhī bān, gǒu cún piān shī zhī zhí, shè qí sān bài zhī qiān, shōu qí yī gōng zhī yòng, shǐ huò chěng zhì lǔ chǎng, kuài yì dà nì, suī shēn gāo yě cǎo, wú hèn huáng xū. bì xià piān ēn guò lóng, qū méng chōu zhuó, suì shòu shàng jiāng, wèi jiān cháng bó, zhēng tǎo zhī wù, dé cóng pián yí, bài mìng jīng huáng, wǔ qíng zhàn jì, shēn jù yǔn yuè, yǐ wèi cháo xiū. xī shēn xū bù xùn bǎi jǔ, ér chéng fù chǔ zhī xūn, wǔ yuán bù cóng chéng fù, ér jì rù yǐng zhī jī, chén suī wán dùn, wú jì gǔ rén, qí yú pī jiān zhí ruì, zhì shēn kòu chóu, dāng wéi lì shì shì, yǒu sǐ wú èr. shòu ēn tú bào, jǐn bài biǎo chén wén!
陛下略臣大愆,錄臣小善,猥蒙天恩,光授殊寵,顯以蟬冕之榮,崇以上符之位,伏省詔書,五情飛越。臣聞晉文以郤縠為元帥而定霸功,漢高以韓信為大將而成王業,咸有敦詩說禮之德,戎昭果毅之威,故能振豐功於荊南,拓洪基於河北。況臣凡陋,擬蹤前哲,俯懼折鼎,慮在復餗。昔曹沫三敗而收功於柯盟,馮異垂翅而奮翼於澠池,皆能因敗為成,以功補過。陛下宥過之恩已隆,而臣自新之善不立,臣雖不逮豫聞前訓,恭謹之節,臣猶庶幾。所以冒承寵命者,實欲沒身報國,以死自效。臣聞夷險流行,古今代有,靈厭皇德,曾未悔禍。蟻狄縱毒於神州,夷裔肆虐於上國,七廟闕禋祀之饗,百官喪彝倫之序,梓宮淪辱,山陵未兆,率土永慕,思同考妣。陛下龍姿日茂,睿質彌光,升區宇於既頹,崇社稷於已替。四海之內,肇有上下,九服之萌,復睹典制。但尚蒙塵於外,越在秦郊,烝嘗之敬在心,桑梓之思未克。臣備位歷年,才質駑下,權假位號,未報涓埃。得奉先朝之班,苟存偏師之職,赦其三敗之愆,收其一功之用,使獲騁志虜場,快意大逆,雖身膏野草,無恨黃墟。陛下偏恩過隆,曲蒙抽擢,遂授上將,位兼常伯,征討之務,得從便宜,拜命驚惶,五情戰悸,深懼隕越,以為朝羞。昔申胥不殉柏舉,而成復楚之勛,伍員不從城父,而濟入郢之績,臣雖頑鈍,無覬古人,其於披堅執銳,致身寇讎,當惟力是視,有死無二。受恩圖報,謹拜表陳聞!
kūn shàng biǎo hòu, shì zhí hàn shí lè cóng zi shí hǔ, wèi lēi suǒ qiǎn, lǜ zhòng gōng yè. hǔ zhǎng qī chǐ wǔ cùn, yǒng hàn hǎo shā, shàn zhàn wú qián. lēi cháng yīn tā shēng xìng xiōng cán, yì yù shā hǔ, hái shì lēi mǔ wáng shì, cóng páng jiè lēi dào: kuài niú wèi dú, duō néng pò chē, rǔ qiě róng rěn wèi shì. zhēn shì yǎng hǔ yí huàn. lēi nǎi bà yì, lǚ shǐ hǔ lǐng bīng wèi kòu. yè zhōng shǒu jiāng liú yǎn, xì liú kūn xiōng zi, jù shǒu sān tái, jiàn qián huí. bèi hǔ gōng rù. yǎn bēn lǐn qiū, kūn nǎi lìng yǎn wèi yǎn zhōu cì shǐ, zàn jiè lǐn qiū wèi xùn dì. tóng shí yǒu sān gè yǎn zhōu cì shǐ, yī wèi sī kōng xún fān suǒ qiǎn, jiào zuò lǐ shù, yī wèi láng yá wáng ruì suǒ qiǎn, jiào zuò xī jiàn, dì sān gè biàn shì liú yǎn. kūn yīn kòu fēn rì jí, fù yì chū shī, jí yuē tóng dài gōng yī lú, huì xù xíng běi, gòng móu jī hàn. yī lú nǎi qiǎn tuò bá pǔ gēn, jìn tún běi qū. kūn yì jìn jù lán gǔ, shǐ jiān jūn hán jù, lǐng bīng gōng xī píng. hàn zhǔ cōng shǐ liú càn děng jù kūn, liú yì děng jù pǔ gēn, lán yáng děng zhù shǒu xī píng. kūn jiàn hàn bīng yǒu bèi, yòu fù tuì hái. hàn bīng réng wèi chè huí, wèi zhàn shǒu jì. liú cōng gèng mìng zhòng shān wáng yào, xī gōng zhǎng ān. yào qiǎn jiàng jiāng zhào rǎn wèi xiān fēng, qū bīng dà jìn. mǐn dì máng qiǎn qū yǔn wèi guān jūn jiāng jūn, chū cì huáng bái chéng, dǔ yù hàn bīng. yǔn yǔ rǎn jiāo zhàn shù cì, jūn jiē shī lì, zài jiā yào jūn cóng hòu jì jìn, guān dōng dà zhèn. mǐn dì yòu shòu suǒ chēn wèi zhēng dōng dà jiāng jūn, yǐn bīng zhù yǔn. rǎn wén suǒ chēn fù zhì jūn qián, jí xiàng yào xiàn cè dào: qū yǔn suǒ chēn, xiān hòu jì zhì, zhǎng ān bì dìng kōng xū, ruò wǎng yǎn xí, yī gǔ kě xià le. yào yì yǐ wèi qí jì, lì bō jīng bīng wǔ qiān, guī rǎn tǒng dài, shǐ xí zhǎng ān. rǎn cóng jiān dào rào chū, zhí qū zhǎng ān chéng xià. zhǎng ān guǒ rán wú bèi, gèng jiān rǎn bīng xián méi yè jìn, yóu bù jí fáng.
琨上表後,適值漢石勒從子石虎,為勒所遣,率眾攻鄴。虎長七尺五寸,勇悍好殺,善戰無前。勒嘗因他生性兇殘,意欲殺虎,還是勒母王氏,從旁戒勒道:「快牛為犢,多能破車,汝且容忍為是。」真是養虎貽患。勒乃罷議,屢使虎領兵為寇。鄴中守將劉演,系劉琨兄子,據守三台,見前回。被虎攻入。演奔廩邱,琨乃令演為兗州刺史,暫借廩邱為汛地。同時有三個兗州刺史,一為司空荀藩所遣,叫作李述,一為琅琊王睿所遣,叫作郗鑒,第三個便是劉演。琨因寇氛日亟,複議出師,即約同代公猗盧,會敘陘北,共謀擊漢。猗盧乃遣拓跋普根,進屯北屈。琨亦進據藍谷,使監軍韓據,領兵攻西平。漢主聰使劉粲等拒琨,劉易等拒普根,蘭陽等助守西平。琨見漢兵有備,又復退還。漢兵仍未撤回,為戰守計。劉聰更命中山王曜,西攻長安。曜遣降將趙染為先鋒,驅兵大進。愍帝忙遣麴允為冠軍將軍,出次黃白城,堵御漢兵。允與染交戰數次,均皆失利,再加曜軍從後繼進,關東大震。愍帝又授索綝為征東大將軍,引兵助允。染聞索綝復至軍前,即向曜獻策道:「麴允索綝,先後繼至,長安必定空虛,若往掩襲,一鼓可下了。」曜亦以為奇計,立撥精兵五千,歸染統帶,使襲長安。染從間道繞出,直趨長安城下。長安果然無備,更兼染兵銜枚夜進,尤不及防。
sān gēng yǐ guò, mǐn dì zài qín gōng hān qǐn, hū yǒu wèi shì rù bào, shuō shì hàn bīng yǐ rù wài chéng, xià dé mǐn dì mèng zhōng jīng xǐng, huāng máng pī yī qǐ chuáng, zǒu bēn shè yàn lóu. xìng xǐ nèi chéng gè mén, hái shì jǐn bì, chéng shàng yǒu wèi zú bǎo shǒu, wèi zēng shī shǒu, yīn cǐ rǎn bù néng gōng rù, zhī zài lóng shǒu shān lù, zòng huǒ dà zào, fén lüè zhū yíng. dài zhì tiān míng, rǎn shǐ tuì tún xiāo yáo yuán, jìn jiāng qū jiàn, zì a chéng yǐn bīng rù yuán, shā tuì zhào rǎn, chéng shèng zhuī jī, chí zhì líng wǔ. gāng zhí liú yào tǒng bīng qián lái, rǎn dé le yuán jūn, zì rán shā huí. qū jiàn bù xià, zhǐ wǔ qiān rén, zěn néng dǐ dí dé zhù, dùn shí bēn kuì, táo hái a chéng. yào yǔ rǎn jiù zài líng wǔ zā yíng, nǐ xiū xī yī xiāo, zài gōng zhǎng ān. bù liào dào le yè bàn, yíng wài tū rán huǒ qǐ, mǎn zhài jiē hóng, yào cóng shuì mèng zhōng yuè qǐ, cāng huáng duì dí, bù zhòng dōu shuì yǎn méng lóng, chuān le jūn fú, bù jí chí xiè, xié le dāo qiāng, bù jí yì jiǎ, nà wài bīng shì cháo yǒng rù, rú hé zǔ lán? hàn guān jūn jiāng jūn qiáo zhì míng, bù shí hǎo dǎi, jǐn guǎn xiàng qián dǔ jié, tū bèi lái bīng guǒ zhù, sì miàn zǎn cì, chuō bì zhàng zhōng. hàn bīng wú cóng qiǎng jiù, yuè jiā xīn huāng, bǐ cǐ dōu táo mìng yào jǐn, luàn cuàn chū yíng. yào yǔ rǎn yì liào bù kě zhī, tǒng cóng zhàng hòu dùn qù. dào le chén guāng xī wēi, hàn lěi yǐ dōu sǎo guāng, dān shèng le yī duī shī hái, yuē mò yǒu sān wǔ qiān míng, lái bīng dé shèng ér fǎn, wèi shǒu dà jiāng, nǎi shì jìn shàng shū zuǒ pú shè qū yǔn. yǔn liào yào shì shèng wú bèi, chéng yè jié yíng, guǒ dé le yī dà shèng zhàng, zòu kǎi hái shī. dào jǐ ér chū. yào yǔ rǎn bēn hái píng yáng, hǎo jǐ yuè liǎn bīng bù dòng.
三更已過,愍帝在秦宮酣寢,忽有衛士入報,說是漢兵已入外城,嚇得愍帝夢中驚醒,慌忙披衣起床,走奔射雁樓。幸喜內城各門,還是緊閉,城上有衛卒保守,未曾失手,因此染不能攻入,只在龍首山麓,縱火大噪,焚掠諸營。待至天明,染始退屯逍遙園,晉將麴鑒,自阿城引兵入援,殺退趙染,乘勝追擊,馳至靈武。剛值劉曜統兵前來,染得了援軍,自然殺回。麴鑒部下,只五千人,怎能抵敵得住,頓時奔潰,逃還阿城。曜與染就在靈武紮營,擬休息一宵,再攻長安。不料到了夜半,營外突然火起,滿寨皆紅,曜從睡夢中躍起,倉皇對敵,部眾都睡眼矇矓,穿了軍服,不及持械,攜了刀槍,不及衣甲,那外兵似潮湧入,如何阻攔?漢冠軍將軍喬智明,不識好歹,儘管向前堵截,突被來兵裹住,四面攢刺,戳斃帳中。漢兵無從搶救,越加心慌,彼此都逃命要緊,亂竄出營。曜與染亦料不可支,統從帳後遁去。到了晨光熹微,漢壘已都掃光,單剩了一堆屍骸,約莫有三五千名,來兵得勝而返,為首大將,乃是晉尚書左僕射麴允。允料曜恃勝無備,乘夜劫營,果得了一大勝仗,奏凱還師。倒戟而出。曜與染奔還平陽,好幾月斂兵不動。
wéi zhàn jù xiāng guó de shí lè, ruì tú yōu bìng, xiǎng chū xǔ duō jì cè, jì qī wáng jùn, fù gěi liú kūn, jìng xiān jiāng yōu zhōu duó qù, rán hòu guī qǔ bīng zhōu. yōu zhōu dū du wáng jùn, zì luò yáng xiàn méi hòu, shè tán jì tiān, jiǎ lì tài zǐ, zì wèi shàng shū lìng, bù gào tiān xià, tuō yán mì shòu zhōng zhào, chéng zhì fēng bài, bèi zhì bǎi guān, liè shǔ zhēng zhèn. shì qián yù zhōu cì shǐ péi xiàn, yóu nán fāng bēn zhì, jùn mìng xiàn yǔ nǚ fū zǎo sōng, bìng wèi shàng shū, dà zhāng wēi lìng, zhuān xíng zhēng fá. qiǎn dū hù wáng chāng, zhōng shān tài shǒu wáng bào děng, huì tóng xiān bēi bù zhǎng duàn jí lù juàn, xì wù wù chén zi. wù wù chén jiàn qián shí liù huí. jí jí lù juàn dì pǐ dī wén yāng, cóng dì mò pī, lǜ zhòng sān wàn, gòng gōng shí lè. lēi chū zhàn bù lì, bēn hái chéng zhōng. mò pī qīng rù chéng yīn, wèi lēi suǒ huò, lēi jí yǐ mò pī wèi zhì, qiǎn rén zhì jí lù juàn chù qiú hé. jí lù juàn kǒng mò pī bèi shā, bù dé bù yǔn cóng hé yì, suì yòng kǎi mǎ jīn yín, qǔ shú mò pī. lēi zhào mò pī yǔ yǐn, gé wài huān nì, yuē wèi fù zǐ, fù hòu zèng jīn bó, sòng hái jí lù juàn jūn qián. jí lù juàn gǎn lēi hòu huì, fù yǔ shí hǔ dìng méng, jié wèi xiōng dì, shì bù xiāng qīn, yǐn bīng zì qù. wáng chāng děng shī qù hòu yuán, dāng rán tuì guī.
惟占據襄國的石勒,銳圖幽并,想出許多計策,既欺王浚,復給劉琨,竟先將幽州奪去,然後規取并州。幽州都督王浚,自洛陽陷沒後,設壇祭天,假立太子,自為尚書令,布告天下,託言密受中詔,承制封拜,備置百官,列署征鎮。適前豫州刺史裴憲,由南方奔至,浚命憲與女夫棗嵩,並為尚書,大張威令,專行征伐。遣督護王昌,中山太守王豹等,會同鮮卑部長段疾陸眷,系務勿塵子。務勿塵見前十六回。及疾陸眷弟匹磾文鴦,從弟末抷,率眾三萬,共攻石勒。勒出戰不利,奔還城中。末抷輕入城闉,為勒所獲,勒即以末抷為質,遣人至疾陸眷處求和。疾陸眷恐末抷被殺,不得不允從和議,遂用鎧馬金銀,取贖末抷。勒召末抷與飲,格外歡昵,約為父子,復厚贈金帛,送還疾陸眷軍前。疾陸眷感勒厚惠,復與石虎訂盟,結為兄弟,誓不相侵,引兵自去。王昌等失去厚援,當然退歸。
kàn guān jì zhe! wáng jùn yǔ duàn shì, běn lái shì shēng jiù zhì qīn, xiāng yuē wèi zhù, jùn céng jià nǚ yǔ wù wù chén, gù chēng shēng jiù. cǐ cì duàn shì bèi shí lè yòu qù, fǎng fú shì duàn le yī bì, quán tǐ jiē jiāng. fù zǐ qiě bù kě shì, huáng wèn shēng jiù? jùn shàng bù yǐ wèi yì, fǎn yǔ liú kūn zhēng jì zhōu. yuán lái dài jùn shàng gǔ guǎng níng sān jùn rén mín, shàng shǔ jì zhōu guǎn xiá, zhì shì yīn wáng jùn kē bào, qū fù liú kūn, suǒ yǐ jùn fèn fèn bù píng, jìng bǎ tǎo lēi gè jūn chè huí, yǔ kūn xiāng jù, wǎng lüè sān jùn. kūn bù néng yǔ zhēng, zhǐ hǎo yóu tā zhāng wēi, sān jùn shì nǚ, jù bèi jùn bīng qū zhú chū sài, liú lí diān pèi, yǎn bì dào páng. jùn qiě yù zì chēng zūn hào, qiāng shā jiàn guān, suì lìng qiáng lǔ shēng xīn, cì jiān ér rù, zhè jiào zuò zì zuò niè, bù kě huó ne. xiǎo zi yǒu shī tàn dào:
看官記着!王浚與段氏,本來是甥舅至親,相約為助,浚曾嫁女與務勿塵,故稱甥舅。此次段氏被石勒誘去,仿佛似斷了一臂,全體皆僵。父子且不可恃,遑問甥舅?浚尚不以為意,反與劉琨爭冀州。原來代郡上谷廣寧三郡人民,尚屬冀州管轄,至是因王浚苛暴,趨附劉琨,所以浚憤憤不平,竟把討勒各軍撤回,與琨相距,往略三郡。琨不能與爭,只好由他張威,三郡士女,俱被浚兵驅逐出塞,流離顛沛,奄斃道旁。浚且欲自稱尊號,戕殺諫官,遂令強虜生心,伺間而入,這叫作自作孽,不可活呢。小子有詩嘆道:
wú cái wàng xiǎng jiàn xióng tú, zòng nüè cán mín dú yǐ bū.
無才妄想建雄圖,縱虐殘民毒已逋。
tiān wǎng huī huī shū bù lòu, zhū xiōng shǒu jī jiǎ qiáng hú.
天網恢恢疏不漏,誅兇手跡假強胡。
yù zhī wáng jùn hòu shì, qiě kàn xià huí xiáng xù.
欲知王浚後事,且看下回詳敘。
--------
láng yá wáng ruì, liǎng cì shòu zhào, réng àn bīng bù jìn, bǐ yǐ jiāng dōng wèi lè tǔ, gū xī tōu ān, yǐ wèi yǒu shí zhě suǒ gòng jiàn. zǔ tì zhì shì, jī jí dù jiāng, shí wèi dāng shí dì yī liú rén wù, dàn dà shà jiāng qīng, duàn fēi yī mù suǒ néng zhī chí. tā rú jiāng zuǒ yí wú, míng wèi fù shí, yú zi lù lù, yóu bù zú dào. qí shāo chēng yǒng wǔ zhě, zé yòu rú wáng dūn bèi zhī cán rěn hǎo shā, zhì zhì bù zú, zhì luàn yǒu yú ěr. ruò mǐn dì cǎo chuàng zhǎng ān, jí zāo nèi hòng, yù zhào bù xiáng, chēng zūn yǐ hòu, qū suǒ èr xiāng, zhì bù zú yǐ yù kòu, cái bù zú yǐ bǎo bāng, líng wǔ zhī yì, dé bài liú yào, dì yī shí zhī xìng shì ěr. bǐ wáng jùn liú kūn, míng wèi jiàn jiāng, yòu zì xiāng jǔ yǔ, hù gòu zhēng duān. yào zhī jìn shì zhī bài, zài yī sī zì, zài yī zhēng zì, zhū wáng yíng sī zé xiāng zhēng, dà chén yíng sī zé yòu xiāng zhēng, fāng zhèn yíng sī, zé gèng xiāng zhēng, nèi hòng bù yǐ, ér yí dí yǐ rù jù táng ào, jǔ guó jiā ér jǐn jué zhī, kě āi yě fū.
琅琊王睿,兩次受詔,仍按兵不進,彼以江東為樂土,姑息偷安,已為有識者所共見。祖逖志士,擊楫渡江,實為當時第一流人物,但大廈將傾,斷非一木所能支持。他如江左夷吾,名未副實,餘子碌碌,尤不足道。其稍稱勇武者,則又如王敦輩之殘忍好殺,致治不足,致亂有餘耳。若愍帝草創長安,即遭內訌,預兆不祥,稱尊以後,麴索二相,智不足以禦寇,才不足以保邦,靈武之役,得敗劉曜,第一時之幸事耳。彼王浚劉琨,名為健將,又自相齟齬,互構爭端。要之晉室之敗,在一私字,在一爭字,諸王營私則相爭,大臣營私則又相爭,方鎮營私,則更相爭,內訌不已,而夷狄已入據堂奧,舉國家而盡攫之,可哀也夫。