strong hé wú jì zhàn sǐ yù zhāng kǒu　 liú jì nú gù shǒu shí tóu chéng strong
何無忌戰死豫章口　劉寄奴固守石頭城

què shuō tuò bá guī sù lái hào sè, chēng dì shí céng nà liú kù rén cóng nǚ, chǒng guān hòu gōng, shēng zǐ míng sì, hòu yīn mù róng shì mào gèng xiān yán, tè lì wèi hòu, yǐ jiàn qián wén. jiàn jiǔ shí èr huí. guī mǔ hè shì, yǐ zǎo mò shì, zhuī shì wèi xiàn míng tài hòu. tài hòu yǒu yī yòu mèi, rù gōng bēn sàng, shēng de yī mào rú huā, xiān nóng hé dù, guī qiáo rù yǎn zhōng, àn àn chuí xián, biàn xiǎng tóng tā xiá nì, wú rú zhè wèi hè yí mǔ, yǐ jīng jià rén, bù kěn zài yǔ gǒu hé, rě dé guī xīn yǎng nán áo, jìng dòng le shā xīn, mì zhǔ cì kè, bǎ hè yí fū shā bì. hè yí mǔ zuò le guǎ fù, wú cóng sù yuān, zhǐ hǎo cǎo cǎo fā sàng, sàng zàng yǐ bì, jí yóu gōng zhōng chà lái gàn yì, bī lìng rù gōng. hè shì míng zhī gù fàn, bù néng bù suí tā tóng qù, yī jīng jiàn guī, hái yǒu shén me hǎo shì, yǎn jiàn dé qīn chóu bié bào, lù shuǐ tóng qī. yuān jiā yǒu niè, shēng xià le yī gè yīng ér, qǔ míng wèi shào, fēng mù chái shēng, yǔ nǎi mǔ dà bù xiāng tóng, xiǎng shì hè yí fū zhuǎn shì. jiàn jiàn de zhǎng dà qǐ lái, xiōng hěn wú lài, bù fú jiào xùn, guī cháng bǎ tā liǎng shǒu fǎn fù, dào xuán jǐng zhōng, dài tā yǎn yǎn chuí bì, rán hòu shì chū. tā jīng cǐ kǔ è, shāo shāo liǎn jī, dàn xīn zhōng yù jiā hán hèn. guī nǎ lǐ zhī xiǎo, hái dào tā jù zuì zhī gǎi, tè bài wèi qīng hé wáng. hòu lái guī shì yì shèng, nà qiè yù duō, yī rén zěn néng yù zhòng, miǎn bù dé qiú fú dān yào, qǔ bǔ jīng shén. nǎ zhī zhè yào xìng tǒng shì zào liè, yù fú yù zào, yù zào yù lì, suì zhì xǐ nù guāi cháng, dòng zhé shā rén. zhǎng zǐ sì běn shòu fēng qí wáng, zhì shì lì wèi tài zǐ, sì mǔ liú guì rén, fǎn bèi cì sǐ. guī zhào sì yǔ yǔ dào: xī hàn wǔ jiāng lì tài zǐ, bì xiān shā mǔ, shí yù kǒng fù rén yǔ zhèng, suǒ yǐ jiā fáng. jīn rǔ dāng jì tǒng, wǒ bù dé bù yuǎn fǎ hàn wǔ le. hàn wǔ shā gōu yì fū rén, níng zú wèi xùn? kuàng guī céng lài mǔ dé lì, nài hé bù sī? sì wén yán qì xià, bēi bù zì shèng. guī fǎn dòng nù, bǎ tā chì tuì. dài sì hái jū dōng gōng, hái wén tā zhāo xī tòng kū, yòu qiǎn rén zhào sì rù jiàn. dōng gōng shì chén, quàn sì bù yīng jù rù, yīn tuō jí bù fù. wèi wáng tuò bá yí qián zhèn zhōng shān, wèi guī suǒ jì, zhào hái xián jū, yīn yǒu yuàn yán. guī shì yǒu suǒ wén, biàn shuō tā xù móu bù guǐ, lè lìng zì shā. hè fū rén ǒu rán wǔ guī, yì yù jiā rèn, xià dé hè shì bēn bì lěng gōng, lì qiǎn shì nǚ bào shào, lìng tā rù jiù. shào běn huái sù fèn, yòu tīng dé shēng mǔ jiāng sǐ, qì dé shuāng mù zhí shù, wǔ nèi rú fén, dāng xià zhāo zhì xīn fù, huì tōng gōng nǚ huàn guān, shǐ wèi nèi yīng, chèn zhe tiān hūn yè jìng, yú yuán rù gōng, gōng zhōng yǐ yǒu rén qián dǎo, yǐn zhì nèi qǐn, pò hù zhí rù. guī cái cóng mèng zhōng jīng xǐng, jiē zhàng qǐ shì, dāo yǐ fēi rù, bù piān bù yǐ, zhèng zhōng xiàng xià, jǐng xuè mó hu, biàn jí bì mìng. mò fēi niè bào.
卻說拓跋珪素來好色，稱帝時曾納劉庫仁從女，寵冠後宮，生子名嗣，後因慕容氏貌更鮮妍，特立為後，已見前文。見九十二回。珪母賀氏，已早歿世，追諡為獻明太后。太后有一幼妹，入宮奔喪，生得一貌如花，纖濃合度，珪瞧入眼中，暗暗垂涎，便想同她狎昵，無如這位賀姨母，已經嫁人，不肯再與苟合，惹得珪心癢難熬，竟動了殺心，密囑刺客，把賀姨夫殺斃。賀姨母做了寡婦，無從訴冤，只好草草發喪，喪葬已畢，即由宮中差來干役，逼令入宮。賀氏明知故犯，不能不隨他同去，一經見珪，還有什麼好事，眼見得衾裯別抱，露水同棲。冤家有孽，生下了一個嬰兒，取名為紹，蜂目豺聲，與乃母大不相同，想是賀姨夫轉世。漸漸的長大起來，兇狠無賴，不服教訓，珪嘗把他兩手反縛，倒懸井中，待他奄奄垂斃，然後釋出。他經此苦厄，稍稍斂跡，但心中愈加含恨。珪哪裡知曉，還道他懼罪知改，特拜為清河王。後來珪勢益盛，納妾愈多，一人怎能御眾，免不得求服丹藥，取補精神。哪知這藥性統是燥烈，愈服愈燥，愈燥愈厲，遂至喜怒乖常，動輒殺人。長子嗣本受封齊王，至是立為太子，嗣母劉貴人，反被賜死。珪召嗣與語道：「昔漢武將立太子，必先殺母，實預恐婦人與政，所以加防。今汝當繼統，我不得不遠法漢武了。」漢武殺鈎弋夫人，寧足為訓？況珪曾賴母得立，奈何不思？嗣聞言泣下，悲不自勝。珪反動怒，把他叱退。待嗣還居東宮，還聞他朝夕慟哭，又遣人召嗣入見。東宮侍臣，勸嗣不應遽入，因託疾不赴。衛王拓跋儀前鎮中山，為珪所忌，召還閒居，陰有怨言。珪適有所聞，便說他蓄謀不軌，勒令自殺。賀夫人偶然忤珪，亦欲加刃，嚇得賀氏奔避冷宮，立遣侍女報紹，令他入救。紹本懷宿憤，又聽得生母將死，氣得雙目直豎，五內如焚，當下招致心腹，賄通宮女宦官，使為內應，趁着天昏夜靜，逾垣入宮，宮中已有人前導，引至內寢，破戶直入。珪才從夢中驚醒，揭帳啟視，刀已飛入，不偏不倚，正中項下，頸血模糊，便即畢命。莫非孽報。

shào jì shì fù, biàn qù mì mǔ. hè shì jiàn shào yè zhì, wèn míng qíng zhuàng, què yě yī jīng, máng qù shì guī, guǒ bèi shā sǐ, bù yóu de lèi xià liǎng xíng. céng yì niàn qián fū me? shào què yù hào zhào wèi shì, wǎng gōng dōng gōng, yì tú zì lì. wèi shì duō bù yuàn zhù shào, xiāng shuài guān wàng. shì dōng gōng tài zǐ tuò bá sì, shǐ rén bào gào jiāng jūn ān tóng, cù lìng zhū nì. ān tóng kāng kǎi shì zhòng, wú bù lè cóng, suì yī yōng rù gōng, sōu bǔ nì shào. wèi shì zhēng xiān yīng mìng, qī shǒu bā jiǎo, bǎ shào zhuā chū, sòng jiāo ān tóng. ān tóng yíng sì dēng diàn, shēng míng shào zuì, lì mìng xiāo zhǎn. shào mǔ hè shì, yī bìng zuò zuì cì sǐ. sǐ hòu què nán jiàn èr fū. yú shì sì jí zūn wèi, wèi guī fā sàng, zhuī shì wèi xuān wǔ huáng dì, miào hào tài zǔ. hòu lái gǎi shì dào wǔ, zhè qiě màn biǎo.
紹既弒父，便去覓母。賀氏見紹夜至，問明情狀，卻也一驚，忙去視珪，果被殺死，不由的淚下兩行。曾憶念前夫麼？紹卻欲號召衛士，往攻東宮，意圖自立。衛士多不願助紹，相率觀望。適東宮太子拓跋嗣，使人報告將軍安同，促令誅逆。安同慷慨誓眾，無不樂從，遂一擁入宮，搜捕逆紹。衛士爭先應命，七手八腳，把紹抓出，送交安同。安同迎嗣登殿，聲明紹罪，立命梟斬。紹母賀氏，一併坐罪賜死。死後卻難見二夫。於是嗣即尊位，為珪發喪，追諡為宣武皇帝，廟號太祖。後來改諡道武，這且慢表。

qiě shuō jìn liú yù jì píng nán yàn, hái tún xià pī, yì yù jīng yíng sī yōng èr zhōu, hū yóu jìn tíng fēi zhào zhào yù, cù lìng hái yuán. kàn guān dào shì hé yīn? yuán lái lú xún xiàn zhǎng shā, xú dào fù xiàn nán kāng lú líng yù zhāng, shùn liú dōng xià, jū rán xiǎng bī duó jìn dōu le. xiān shì lú xú èr rén, suī shòu jìn guān zhí, réng rán yáng fèng yīn wéi, cì jī sī chěng. xú dào fù wén liú yù běi fá, zhì shū lú xún, quàn tā rù xí jiàn kāng, xún fù chēng cóng huǎn. dào fù zì wǎng yǔ xún dào: wǒ děng zhǎng zhù lǐng wài, qǐ zhēn yù chuán jí zi sūn? bù guò yīn liú yù duō zhì, wèi yì yǔ dí, suǒ yǐ yù yù jū cǐ. jīn yù fāng dùn bīng běi fāng, wèi yǒu hái qī, wǒ zhèng hǎo chéng xū yǎn jī, zhí rù jìn dōu, hé wú jì. liú yì. děng jiē bù jí yù, wú néng wèi lì. ruò wǒ dé gōng kè jiàn kāng, yù suī nán hái, yě bù zú wèi le. què shì gè hǎo jī huì. xún shàng hú yí wèi jué. dào fù fèn qǐ dào: jūn ruò bù kěn tóng háng, wǒ dāng zì wǎng. shǐ xìng bīng jiǎ suī shǎo, yě kě yī jǔ, nán dào bù néng zhí zhǐ xún yáng me? xún jiàn tā cí qì shén lì, bù dé yǐ qū zhì xiāng cóng. dào fù jí hái zhì shǐ xìng, zhěng dùn zhōu jiàn. tā běn yù xù yì móu, cháng zài nán kāng shān fá qǔ cái mù, zhì shǐ xìng chū shòu, yù jià shén jiàn, jū mín zhēng wǎng gòu qǔ, bù yǐ wèi yí, qí shí shì liú zhù shén duō, zhì jǐn qǔ zuò chuán cái, xún rì gào chéng, suì yǔ lú xún běi chū zhǎng jiāng, fēn xiàn shí chéng, yǐ zhōu dōng zhǐ.
且說晉劉裕既平南燕，還屯下邳，意欲經營司雍二州，忽由晉廷飛詔召裕，促令還援。看官道是何因？原來盧循陷長沙，徐道復陷南康廬陵豫章，順流東下，居然想逼奪晉都了。先是盧徐二人，雖受晉官職，仍然陽奉陰違，伺機思逞。徐道復聞劉裕北伐，致書盧循，勸他入襲建康，循復稱從緩。道復自往語循道：「我等長住嶺外，豈真欲傳及子孫？不過因劉裕多智，未易與敵，所以鬱郁居此。今裕方頓兵北方，未有還期，我正好乘虛掩擊，直入晉都，何無忌。劉毅。等皆不及裕，無能為力。若我得攻克建康，裕雖南還，也不足畏了。」卻是個好機會。循尚狐疑未決。道復奮起道：「君若不肯同行，我當自往。始興兵甲雖少，也可一舉，難道不能直指尋陽麼？」循見他詞氣甚厲，不得已屈志相從。道復即還至始興，整頓舟艦。他本預蓄異謀，嘗在南康山伐取材木，至始興出售，鬻價甚賤，居民爭往購取，不以為疑，其實是留貯甚多，至盡取做船材，旬日告成，遂與盧循北出長江，分陷石城，艤舟東指。

jìn tíng dān kào liú yù, zì rán chí shǐ fēi zhào, yù jí lìng nán yàn jiàng chén hán fàn, dū du bā jùn jūn shì, fēng róng wèi bó hǎi tài shǒu, yǐn bīng nán xíng. dào le shān yáng, yòu jiē dé yù zhāng jǐng bào, jiāng jīng dū du hé wú jì, wèi xú dào fù suǒ bài, jìng zhì zhèn wáng. wú jì xì jiāng zuǒ míng jiāng, tū rán bài sǐ, lìng yù yě jīng xīn. jiū jìng wú jì rú hé zhì bài? shuō jiāng qǐ lái, yě shì mào xiǎn qīng jìn, yǒu yǒng guǎ móu, suì luò de sàng shī shī lǜ, bì mìng zhàn chǎng. dāng wú jì chū shī shí, zì xún yáng shǐ zhōu xī jìn, zhǎng shǐ dèng qián zhī jìn jiàn dào: guó jiā ān wēi, zài cǐ yī jǔ, lú xú èr zéi, bīng jiàn shén shèng, shì jū shàng liú, bù kě qīng dí, jīn yí zàn jué nán táng, shǒu chéng zì gù, liào bǐ bì bù gǎn shě wǒ dōng qù, wǒ dé xù lì yǎng ruì, dài tā pí lǎo, rán hòu jìn jī, zhè nǎi shì wàn quán jì cè ne. wú jì bù cóng. cān jūn yīn chǎn fù jiàn dào: xún zhòng jiē sān wú jiù zéi, bǎi zhàn yú shēng, shǐ xìng zéi yì xiāo jié shàn dòu, tǒng nán qīng shì, jiāng jūn yí liú tún yù zhāng, zhēng bīng shǔ chéng, bīng zhì hé zhàn, yě bù wèi chí. ruò tú lǜ bù zhòng qīng jìn, wàn yī shī lì, huǐ jiāng hé jí? wú jì shì gè jí xìng guǐ, zhàng zhe yī shí ruì qì, jìng zhì yù zhāng xī yú, xú dào fù yǐ jù zhù xī àn xiǎo shān, dài le shù bǎi gōng nǔ shǒu, dié shè jìn jūn. jìn jūn qián duì, duō shòu jiàn shāng, bù gǎn jí shǐ guò qù, rě dé wú jì xìng qǐ, gǎi chéng xiǎo jiàn, xiàng qián zhí chuǎng. piān piān xī fēng bào qǐ, jiāng tā xiǎo jiàn chuī huí dōng àn, yú jiàn yì wèi làng suǒ chōng, dōng piāo xī dàng. dào fù chéng zhe fēng shì, shǐ chū dà jiàn, lái jī wú jì, wú jì zhōu shī yǐ sàn, rú hé dǐ dāng, dùn zhì jǐn kuì. dú wú jì bù kěn dào tuì, lì shēng yǔ zuǒ yòu dào: qǔ wǒ sū wǔ jié lái. zuǒ yòu qǔ jié chéng shàng, wú jì zhí jié dū zhàn, fēng kuáng zhōu pò, zéi zhòng sì jí, kě lián wú jì shēn shòu zhòng shāng, wò jié ér sǐ. suī yuē zhōng chén, shí shì wú yì yǒu hài.
晉廷單靠劉裕，自然馳使飛召，裕即令南燕降臣韓范，都督八郡軍事，封融為渤海太守，引兵南行。到了山陽，又接得豫章警報，江荊都督何無忌，為徐道復所敗，竟至陣亡。無忌系江左名將，突然敗死，令裕也驚心。究竟無忌如何致敗？說將起來，也是冒險輕進，有勇寡謀，遂落得喪師失律，畢命戰場。當無忌出師時，自尋陽駛舟西進，長史鄧潛之進諫道：「國家安危，在此一舉，盧徐二賊，兵艦甚盛，勢居上流，不可輕敵，今宜暫決南塘，守城自固，料彼必不敢舍我東去，我得蓄力養銳，待他疲老，然後進擊，這乃是萬全計策呢。」無忌不從。參軍殷闡復諫道：「循眾皆三吳舊賊，百戰餘生，始興賊亦驍捷善斗，統難輕視，將軍宜留屯豫章，徵兵屬城，兵至合戰，也不為遲。若徒率部眾輕進，萬一失利，悔將何及？」無忌是個急性鬼，仗着一時銳氣，徑至豫章西隅，徐道復已據住西岸小山，帶了數百弓弩手，迭射晉軍。晉軍前隊，多受箭傷，不敢急駛過去，惹得無忌性起，改乘小艦，向前直闖。偏偏西風暴起，將他小艦吹回東岸，余艦亦為浪所沖，東飄西盪。道復乘着風勢，駛出大艦，來擊無忌，無忌舟師已散，如何抵當，頓致盡潰。獨無忌不肯倒退，厲聲語左右道：「取我蘇武節來。」左右取節呈上，無忌執節督戰，風狂舟破，賊眾四集，可憐無忌身受重傷，握節而死。雖曰忠臣，實是無益有害。

liú yù dé zhī wú jì sǐ hào, kǒng jīng jī jiù cǐ shī shǒu, biàn jí juǎn jiǎ jí qū, yǔ shù shí qí chí zhì huái shàng. kě qiǎo yù zhe cháo tíng lái shǐ, jí máng wèn xùn, cháo shǐ wèi zéi shàng wèi zhì, zhuān dài gōng yuán, yù cái fàng xīn qián jìn, xíng zhì jiāng bīn, shì zhí fēng jí bō téng, zhòng bù gǎn jì. yù kǎi rán dào: tiān ruò yòu jìn, fēng jiāng zì xī, fǒu zé zǒng shì yī sǐ, fù nì hé hài! cǐ shí shàng shì yī dà zhōng chén. shuō zhe, biàn tǐng shēn xià zhōu, zhòng yì suí xià. shuō yě qí guài, zhōu xíng fēng zhǐ, jìng ān ān wěn wěn de shǐ zhì jīng kǒu. bǎi xìng jiàn yù dào lái, qí shēng xiāng qìng, yǐ ruò zhǎng chéng. yuè èr rì, yù jí rù dōu, yīn jiāng zhōu fù méi, biǎo sòng zhāng shòu, yǒu zhào bù xǔ. shí qīng zhōu cì shǐ zhū gé zhǎng mín, yǎn zhōu cì shǐ liú fān, bīng zhōu cì shǐ liú dào lián, gè jiāng bīng rù wèi. fān xì yù zhōu cì shǐ liú yì cóng dì, yǔ yù xiāng jiàn, bào chēng yì yǐ qǐ bīng jù zéi, yǒu biǎo rù jīng. yù wèi bīng yí huǎn jìn, bù kě qiú sù, suì zhǎn zhǐ zuò shū yún:
劉裕得知無忌死耗，恐京畿就此失守，便即卷甲急趨，與數十騎馳至淮上。可巧遇着朝廷來使，急忙問訊，朝使謂賊尚未至，專待公援，裕才放心前進，行至江濱，適值風急波騰，眾不敢濟。裕慨然道：「天若佑晉，風將自息，否則總是一死，覆溺何害！」此時尚是一大忠臣。說着，便挺身下舟，眾亦隨下。說也奇怪，舟行風止，竟安安穩穩的駛至京口。百姓見裕到來，齊聲相慶，倚若長城。越二日，裕即入都，因江州覆沒，表送章綬，有詔不許。時青州刺史諸葛長民，兗州刺史劉藩，并州刺史劉道憐，各將兵入衛。藩系豫州刺史劉毅從弟，與裕相見，報稱毅已起兵拒賊，有表入京。裕謂兵宜緩進，不可求速，遂展紙作書云：

wú wǎng rì xí jī yāo zéi, xiǎo qí biàn tài, zéi xīn huò lì, fēng bù kě dāng. jīn fāng zhěng xiū chuán xiè, xiàn rì bì gōng, dāng yǔ lǎo dì tóng jǔ. píng zéi yǐ hòu, shàng liú shì zì dāng jǐn wěi, yuàn dì wù yí!
吾往日習擊妖賊，曉其變態，賊新獲利，鋒不可當。今方整修船械，限日畢工，當與老弟同舉。平賊以後，上流事自當盡委，願弟勿疑！

shū bì jiā fēng, lìng fān jī shū yì yì, bìng zhǔ tā chuán yǔ nǎi xiōng, qiē wù zào jìn. fān qū wǎng gū shú, tóu shū yǔ yì, qiě shù yù yán. yì zhǎn yuè wèi bì, biàn chēn mù gù fān dào: qián rì jǔ yì píng nì, quán shí tuī yù, rǔ dào wǒ zhēn bù jí tā ma? xiū shuō dà huà! shuō zhe, jiāng shū zhì dì, lì jí shuǐ shī èr wàn, chū fā gū shú. dào le sāng luò zhōu, zhèng zhí lú xún xú dào fù hé bīng qián lái, chuán tóu hěn shì gāo ruì, yì jiàn dī cuì, yī yǔ xiāng chù, biàn zhì suì sǔn. kè zhǔ qíng xíng, jì bù xiāng fú, yì zhòng dāng rán jīng bì. lú xú chéng shì chōng tū, lián yì zhōu dōu bèi zhuàng suì. yì huāng máng qì zhōu dēng àn, tú bù bēn hái, suí xíng zhǐ yǒu shù bǎi rén, yú zhòng dōu bèi zéi lǔ qù. guǒ néng jí liú yù fǒu? lú xún shěn xùn fú lǔ, dé zhī liú yù yǐ hái jiàn kāng, pō yǒu jiè xīn, yì yù tuì hái xún yáng, gōng qǔ jiāng líng, jù zhù jiāng jīng èr zhōu, duì kàng jìn tíng. dú dào fù wèi yí chéng shèng jí jìn. bǐ cǐ zhēng lùn shù rì, bì jìng dào fù qì shèng, xún bù dé bù cóng, biàn jí lián qiáng dōng xià. jǐng bào chuán dá jiàn kāng, yù yīn dū chéng kōng xū, jí mù mín wèi bīng, xiū zhì shí tóu chéng. huò wèi yí fēn shǒu jīn yào, yù yáo shǒu dào: zéi zhòng wǒ guǎ, zài ruò fēn sǎn, yī chù shī lì, quán jú jù dòng, jīn bù rú jù zhòng shí tóu, suí yí yīng fù, dài zhì tú zhòng sì jí, fāng kě zài tú. zhū gé zhǎng mín mèng chǎng děng, tàn dé zéi shì chāng jué, zhú lú bì jiāng, yǒu zhòng shí shù wàn, dōu bù jīn hún chí pò sàn, xiǎng chū le yī tiáo qū bì de jì cè, yù fèng chéng yú guò jiāng, dú yù bù xǔ. chǎng liào shì pō míng, céng wèi hé wú jì liú yì chū shī, bì zāo bài nǜ, hòu jiē guǒ rú chǎng yán. cǐ shí yīn běi shī fǔ hái, zhàn shì yǐ jīng pí fá, yì kǒng yù bù néng kàng xún, suǒ yǐ zhǔ zhāng běi xǐ, cháo yì yì dà bàn zàn chéng. wéi lóng xiāng jiāng jūn yú qiū miàn zhé chǎng yì, hái yǒu zhōng bīng cān jūn wáng zhòng dé, yě bù fú chǎng lùn, dú xiàng yù jìn yán dào: míng gōng jù mìng shì cái, xīn jiàn dà gōng, wēi zhèn bèi jìn zhǐ, yāo zéi chéng xū rù kòu, wén gōng kǎi xuán, zì dāng jīng kuì, ruò xiān zì táo qù, wēi míng jù sàng, hé yǐ tú cún? gōng ruò wù cóng zhòng yì, pū bù rěn tóng jǐn, qǐng cóng cǐ cí. yù dà xǐ dào: wǒ yì zhèng yǔ qīng xiàng tóng. nán shān kě gǎi, cǐ zhì bù yí ne. zhèng wèn dá jiān, jiàn mèng chǎng liáng qiāng jìn lái, yòu shēn qián yì. yù bó rán dào: jīn zhòng zhèn wài qīng, qiáng kòu nèi bī, rén qíng huáng hài, mò yǒu gù zhì. ruò yī dàn qiān dòng, bì zhì wǎ jiě, jiāng běi qǐ guǒ kě dé zhì me? jiù shǐ de zhì, yě bù néng jiǔ yán. jīn bīng shì suī shǎo, shàng zú yī zhàn, wǒ néng shèng zéi, chén zhǔ tóng xiū, wàn yī bù shèng, wǒ dāng héng shī miào mén, yǐ shēn xùn guó, nán dào hǎo cuàn fú cǎo jiān, tōu shēng gǒu huó me? wǒ jì yǐ jué, qīng wù zài yán! chǎng hái yào qì chén, zì qǐng xiān sǐ. yù fèn rán dào: rǔ qiě kàn wǒ yī zhàn, zài sǐ wèi chí. chǎng yàng yàng tuì chū, guī shū yí biǎo, lüè yán chén yù běi tǎo, chén shí zàn tóng, jīn qiáng zéi chéng xū jìn bī, zì kuì shī cè, yuàn yī sǐ xiè guò yún yún. biǎo jì fēng bì, biàn yǎng yào ér sǐ. yú bù kě jí.
書畢加封，令藩齎書詣毅，並囑他傳語乃兄，切勿躁進。藩趨往姑孰，投書與毅，且述裕言。毅展閱未畢，便瞋目顧藩道：「前日舉義平逆，權時推裕，汝道我真不及他嗎？」休說大話！說着，將書擲地，立集水師二萬，出發姑孰。到了桑落州，正值盧循徐道複合兵前來，船頭很是高銳，毅艦低脆，一與相觸，便致碎損。客主情形，既不相符，毅眾當然驚避。盧徐乘勢衝突，連毅舟都被撞碎。毅慌忙棄舟登岸，徒步奔還，隨行只有數百人，餘眾都被賊虜去。果能及劉裕否？盧循審訊俘虜，得知劉裕已還建康，頗有戒心，意欲退還尋陽，攻取江陵，據住江荊二州，對抗晉廷。獨道復謂宜乘勝急進。彼此爭論數日，畢竟道復氣盛，循不得不從，便即連檣東下。警報傳達建康，裕因都城空虛，亟募民為兵，修治石頭城。或謂宜分守津要，裕搖首道：「賊眾我寡，再若分散，一處失利，全局俱動，今不如聚眾石頭，隨宜應赴，待至徒眾四集，方可再圖。」諸葛長民孟昶等，探得賊勢猖獗，舳艫蔽江，有眾十數萬，都不禁魂馳魄散，想出了一條趨避的計策，欲奉乘輿過江，獨裕不許。昶料事頗明，曾謂何無忌劉毅出師，必遭敗衄，後皆果如昶言。此時因北師甫還，戰士已經疲乏，亦恐裕不能抗循，所以主張北徙，朝議亦大半贊成。惟龍驤將軍虞邱面折昶議，還有中兵參軍王仲德，也不服昶論，獨向裕進言道：「明公具命世才，新建大功，威震(被禁止)，妖賊乘虛入寇，聞公凱旋，自當驚潰，若先自逃去，威名俱喪，何以圖存？公若誤從眾議，仆不忍同盡，請從此辭。」裕大喜道：「我意正與卿相同。南山可改，此志不移呢。」正問答間，見孟昶踉蹌進來，又申前議。裕勃然道：「今重鎮外傾，強寇內逼，人情惶駭，莫有固志。若一旦遷動，必致瓦解，江北豈果可得至麼？就使得至，也不能久延。今兵士雖少，尚足一戰，我能勝賊，臣主同休，萬一不勝，我當橫屍廟門，以身殉國，難道好竄伏草間，偷生苟活麼？我計已決，卿勿再言！」昶還要泣陳，自請先死。裕忿然道：「汝且看我一戰，再死未遲。」昶怏怏退出，歸書遺表，略言「臣裕北討，臣實贊同，今強賊乘虛進逼，自愧失策，願一死謝過」云云。表既封畢，便仰藥而死。愚不可及。

é wén lú xún yǐ zhì huái kǒu, bù dé bù nèi wài jiè yán, láng yá wáng dé wén dū shǒu gōng chéng, liú yù chū tún shí tóu, shǐ zī yì cān jūn liú cuì, fǔ zhe sì líng shǎo zǐ yì lóng, wǎng zhèn jīng kǒu. yú jiāng yì yóu yù diào dù, gè yǒu zhí shǒu. yù dēng chéng yáo wàng, jiàn jū mín duō lín shuǐ tiào zéi, bù jīn dòng yí, gù wèn cān jūn zhāng shào. shào dá dào: jīn ruò jié yuè wèi lín, bǎi xìng jiāng bēn sàn bù xiá, shàng gǎn lín shuǐ guān wàng ma? zhào cǐ kàn lái, dìng shì yǒu shì wú kǒng, suǒ yǐ dé cǐ ān xiáng. yù yòu níng wàng piàn kè, zhào yǔ jiāng zuǒ dào: zéi ruò yóu xīn tíng zhí jìn, ruì bù kě dāng, zhǐ hǎo zàn shí huí bì, xú jué shèng fù. ruò huí pō xī àn, zéi shì bì xiè, biàn róng yì chéng qín le. jiāng zuǒ děng tīng le yù yán, biàn zhuān tàn zéi jiàn xiāo xī. xú dào fù yuán yù jìn bīng xīn tíng, fén zhōu zhí shàng, piān lú xún bù kěn mào xiǎn, qūn xún wèi xíng, qiě yǔ dào fù dào: wǒ jūn wèi xiàng jiàn kāng, wén mèng chǎng yǐ jù huò zì cái, kàn lái jìn dōu kōng xū, bì qiě zì luàn, hé bì jí qiú yī zhàn, duō shāng shì zú ne? dào fù zhōng bù dé qǐng, tuì zì tàn xī dào: wǒ bì wèi lú gōng suǒ wù, shì zhōng wú chéng. ruò shǐ wǒ dú lì chí qū, dé wèi yīng xióng, qǔ tiān xià rú fǎn shǒu lī. yě shì guò kuā, shì kàn hòu lái yù zhāng zhī zhàn.
俄聞盧循已至淮口，不得不內外戒嚴，琅琊王德文督守宮城，劉裕出屯石頭，使諮議參軍劉粹，輔着四齡少子義隆，往鎮京口。余將亦由裕調度，各有職守。裕登城遙望，見居民多臨水眺賊，不禁動疑，顧問參軍張劭。劭答道：「今若節鉞未臨，百姓將奔散不暇，尚敢臨水觀望嗎？照此看來，定是有恃無恐，所以得此安詳。」裕又凝望片刻，召語將佐道：「賊若由新亭直進，銳不可當，只好暫時迴避，徐決勝負。若回泊西岸，賊勢必懈，便容易成擒了。」將佐等聽了裕言，便專探賊艦消息。徐道復原欲進兵新亭，焚舟直上，偏盧循不肯冒險，逡巡未行，且語道復道：「我軍未向建康，聞孟昶已懼禍自裁，看來晉都空虛，必且自亂，何必急求一戰，多傷士卒呢？」道復終不得請，退自嘆息道：「我必為盧公所誤，事終無成。若使我獨力馳驅，得為英雄，取天下如反手哩。」也是過夸，試看後來豫章之戰。

jì ér liú yù dēng shí tóu chéng, wàng jiàn dí chuán, yǐn xiàng xīn tíng, yě jué shī sè. sì kàn tā tuì zhù cài zhōu, fāng yǒu xǐ róng. lóng xiāng jiāng jūn yú qiū, qǐng fá mù wèi shān, bǎo hù shí tóu huái kǒu, yòu xiū zhì yuè chéng, zēng zhú chá pǔ yào yuán tíng wèi huàn sì suǒ jū zhī chù. sān lěi, dù zéi qīn yì. yù jiē yī jì shī xíng, rén xīn jiàn gù. liú yì bēn hái jiàn kāng, yì què dài zuì. yǒu zhào jiàng yì wèi hòu jiāng jūn, yù què qīn jiā wèi miǎn, shǐ zhī zhōng wài liú shǒu shì yí. zài pài guān jūn jiāng jūn liú jìng xuān tún běi jiāo, fǔ guó jiāng jūn mèng huái yù tún dān yáng jùn xī, jiàn wǔ jiāng jūn wáng zhòng dé tún yuè chéng, guǎng wǔ jiāng jūn liú mò tún jiàn yáng mén wài. yòu lìng níng shuò jiāng jūn suǒ miǎo, yòng tū qí qiān pǐ, wài méng hǔ pí, fēn zhā huái běi. bù shǔ jì dìng, bì lěi jiē xīn. lú xún tàn xī qíng xíng, cái huǐ yīn xún wù shì, jí qiǎn zhàn jiàn shí yú sōu, jìn gōng shí tóu chéng de fáng shān. shān zhōng shǒu zú, bìng bù chū zhàn, dàn yòng shén bì gōng jìng shè, yī fā shù shǐ, wú bù cuī xiàn, xún zhǐ hǎo tuì qù. xún yòu fú bīng nán àn, wěi shǐ lǎo ruò dōng xíng, yáng yán jiāng jìn gōng bái shí. liú yù liú cān jūn shěn lín zi xú chì tè fáng bèi nán àn, jié dǔ chá pǔ, zhǔ lìng jiān shǒu wù dòng, zì yǔ liú yì zhū gé zhǎng mín děng, wǎng shù bái shí, jù è zéi jūn. lú xún wén yù běi qù, zì xǐ de jì, suì yǐn zhòng jìn huǐ chá pǔ, zhí gōng zhāng hóu qiáo. xú chì tè jí yù chū jī, lín zǐ dào: zéi zhòng shēng wǎng bái shí, nǎi fǎn lái cǐ tiāo zhàn, qíng zhà kě zhī. wǒ zhòng guǎ bù dí, bù rú jù lěi zì gù, jìng dài dà jūn. kuàng liú gōng céng yī zài miàn zhǔ, zěn hǎo yǒu wéi? chì tè bù tīng, zì yǐn bù qǔ chū zhàn, yù fú bài zǒu, dùn wǎng huái běi. zéi zhòng chèn shì gōng shān, hǎn shā lián tiān, kuī dé lín zi jù shān lì yù, yòu jīng bié jiāng liú zhōng zhū líng shí děng, xiāng shuài lái yuán, fāng jiāng zéi zhòng jī tuì, xún yǐn ruì zú qū wǎng dān yáng.
既而劉裕登石頭城，望見敵船，引向新亭，也覺失色。嗣看他退駐蔡洲，方有喜容。龍驤將軍虞邱，請伐木為柵，保護石頭淮口，又修治越城，增築查浦藥園廷尉宦寺所居之處。三壘，杜賊侵軼。裕皆依計施行，人心漸固。劉毅奔還建康，詣闕待罪。有詔降毅為後將軍，裕卻親加慰勉，使知中外留守事宜。再派冠軍將軍劉敬宣屯北郊，輔國將軍孟懷玉屯丹陽郡西，建武將軍王仲德屯越城，廣武將軍劉默屯建陽門外。又令寧朔將軍索邈，用突騎千匹，外蒙虎皮，分扎淮北。部署既定，壁壘皆新。盧循探悉情形，才悔因循誤事，急遣戰艦十餘艘，進攻石頭城的防柵。柵中守卒，並不出戰，但用神臂弓競射，一發數矢，無不摧陷，循只好退去。尋又伏兵南岸，偽使老弱東行，揚言將進攻白石。劉裕留參軍沈林子徐赤特防備南岸，截堵查浦，囑令堅守勿動，自與劉毅諸葛長民等，往戍白石，拒遏賊軍。盧循聞裕北去，自喜得計，遂引眾進毀查浦，直攻張侯橋。徐赤特即欲出擊，林子道：「賊眾聲往白石，乃反來此挑戰，情詐可知。我眾寡不敵，不如據壘自固，靜待大軍。況劉公曾一再面囑，怎好有違？」赤特不聽，自引部曲出戰，遇伏敗走，遁往淮北。賊眾趁勢攻柵，喊殺連天，虧得林子據柵力御，又經別將劉鍾朱齡石等，相率來援，方將賊眾擊退，循引銳卒趨往丹陽。

yù dǐ bái shí, wèi jiàn zéi zhì, liào zhī zéi yǒu zhà móu, jí lǜ zhū jūn chí hái shí tóu, bǔ zhǎn chì tè, rán hòu chū zhèn nán táng, lìng cān jūn zhū gé shū dù, jí zhū líng shí děng dù huái zhuī zéi. zéi zhòng zhuǎn lüè gè jùn, jùn shǒu tǒng jiān bì dài zhe, háo wú suǒ de. xún nǎi yǔ dào fù dào: wǒ bīng lǎo le, bù rú tuì jù xún yáng, bìng lì qǔ jīng zhōu, xú tú jiàn kāng biàn liǎo. nǎi liú tú dǎng fàn chóng mín, lǜ zhòng wǔ qiān, jū shǒu nán líng, zì xiàng xún yáng tuì qù. jìn tíng jìn liú yù wèi tài wèi, lǐng zhōng shū jiān, bìng jiā huáng yuè. yù biǎo jǔ wáng zhòng dé wèi fǔ guó jiāng jūn, liú zhōng wèi guǎng zhōu tài shǒu, kuǎi ēn wèi hé jiān tài shǒu, lìng yǔ zī yì cān jūn mèng huái yù děng, yǐn bīng zhuī xún, zì hái dōng fǔ zhěng zhì shuǐ jūn, zēng zhú lóu chuán tè qiǎn jiàn wēi jiāng jūn sūn chù, zhèn wǔ jiāng jūn shěn tián zǐ, lǐng bīng sān qiān, zì hǎi dào jìng xí pān yú, dǎo xún cháo xué. jiāng zuǒ wèi hǎi dào yū yuǎn, bù yí chū fā, yù wēi xiào bù dá, dàn zhǔ sūn chù dào: dà jūn zhì shí èr yuè jiān, bì pò yāo zéi, qīng kě xiān qīng zéi cháo, jié bǐ guī lù, bù pà bù wèi wǒ suǒ jiān lī. què shì fǔ dǐ chōu xīn de miào jì. sūn chù děng fèng lìng zì qù.
裕抵白石，未見賊至，料知賊有詐謀，急率諸軍馳還石頭，捕斬赤特，然後出陣南塘，令參軍諸葛叔度，及朱齡石等渡淮追賊。賊眾轉掠各郡，郡守統堅壁待着，毫無所得。循乃語道復道：「我兵老了，不如退據尋陽，並力取荊州，徐圖建康便了。」乃留徒黨范崇民，率眾五千，居守南陵，自向尋陽退去。晉廷進劉裕為太尉，領中書監，並加黃鉞。裕表舉王仲德為輔國將軍，劉鍾為廣州太守，蒯恩為河間太守，令與諮議參軍孟懷玉等，引兵追循，自還東府整治水軍，增築樓船；特遣建威將軍孫處，振武將軍沈田子，領兵三千，自海道徑襲番禺，搗循巢穴。將佐謂海道迂遠，不宜出發，裕微笑不答，但囑孫處道：「大軍至十二月間，必破妖賊，卿可先傾賊巢，截彼歸路，不怕不為我所殲哩。」卻是釜底抽薪的妙計。孫處等奉令自去。

nà lú xún tuì zhì xún yáng, qiǎn rén cóng jiān dào rù shǔ, lián jié qiào zòng, yuē tā jiā gōng jīng zhōu. zòng fù chēng rú yuē, bìng xiàng hòu qín qǐ shī. qín zhǔ yáo xìng, cè fēng zòng wèi dà dū dū, xiāng guó shǔ wáng, jiā jiǔ xī lǐ, dé chéng zhì fēng bài, bìng shǐ qián jiāng jūn gǒu lín, lǜ bīng huì zòng. zòng nǎi shì chū huán qiān, lìng wèi jīng zhōu cì shǐ, yīng jiǔ shí sì huí. yòu shǐ qiào dào fú wèi liáng zhōu cì shǐ, xìng bīng èr wàn, yǔ qín jiāng gǒu lín gòng kòu jīng zhōu. jīng zhōu wèi zéi kòu suǒ zǔ, yǔ jiàn kāng yīn wèn bù tōng, cì shǐ liú dào guī, céng qiǎn sī mǎ wáng zhèn zhī, lǜ tóng tiān mén tài shǒu tán dào jì, guǎng wǔ jiāng jūn liú yàn zhī, rù yuán jiàn kāng. zhèn zhī xíng zhì xún yáng, shì zhí qín gǒu lín chāo chū qián miàn, jī bài zhèn zhī, zhèn zhī tuì zǒu. lú xún huān yíng gǒu lín, shǐ wèi nán mán xiào wèi, bō bīng xiāng zhù, huì gōng jīng zhōu. huán qiān yòu yán tú mù bīng, dé zhòng èr wàn, jìn jù zhī jiāng. gǒu lín rù tún jiāng jīn, èr kòu jiāo bī jiāng líng, jīng zhōu dà zhèn, shì mín duō sī bì qù. liú dào guī huì jí jiāng shì, duì zhòng xiǎo yù dào: zhū jūn yù qù, jǐn qǐng zì biàn. wǒ dōng lái wén wǔ, yǐ zú jù kòu, kě bù fán cǐ chù shì mín le. shuō zhe, lìng dà kāi chéng mén, chè yè bù bì, rèn lìng zì yóu chū rù, àn zhōng què rì xī zēng fáng, shì mín bù jīn dàn fú, fǎn wú yī rén chū zǒu. huì yōng zhōu cì shǐ lǔ zōng zhī, zì xiāng yáng lǜ jūn yǔ yuán, huò wèi zōng zhī qíng bù kě cè, dào guī dú dān qí yíng rù, tuī chéng xiāng dài, yǐn wèi fù xīn. suī shì yī fān quán shù, què bù kuì wèi jì biàn cái. dāng xià liú zōng zhī jū shǒu, zì yǐn gè jūn shì jī huán qiān, shuǐ lù qí jìn, zhí dá zhī jiāng. tiān mén tài shǒu tán dào jì, fèn hū xiàn zhèn, dà pò qiān zhòng. qiān dān gě bēn táo, bèi dào guī zhuī jī guò qù, yī zhèn luàn jiàn, bǎ qiān shè sǐ. zài yí jūn jìn gōng gǒu lín. lín wén qiān bài sǐ, wèi zhàn xiān táo, dào guī lìng cān jūn liú zūn, cóng hòu zhuī gǎn, chí zhì bā líng, dé jiāng gǒu lín jī bì. dào guī huí jūn jiāng líng, jiǎn dé shì mín tōng dí gè shū, yī lǜ fén qù, bù fù zhuī jiū, rén qíng dà ān. lǔ zōng zhī dāng jí cí qù. hū wén xú dào fù lǜ zéi sān wàn, yǎn zhì pò zhǒng, jiāng dǐ jiāng líng, chéng zhōng yòu fù jīng huā, yī shí yáo yán fēng qǐ, qiě yún: lú xún yǐ xiàn jīng yì, tè shǐ dào fù lái zhèn jīng zhōu. dào guī yě jué huái yí, zì sī zhuī zhào zōng zhī, yǐ shì bù jí, yǎn qián wéi yǒu zhèn dìng yī fǎ, mù zhòng shǒu chéng. hǎo zài jiāng líng shì mín, tǒng gǎn dào guī fén shū dé huì, bù zài shēng èr, shì tóng shēng sǐ, yīn cǐ zhì xù fù dìng. kě qiǎo liú zūn yì dé shèng huí lái, dào guī jí shǐ wèi yóu jūn, zì dū bīng chū yù zhāng kǒu, nì jī dào fù. dào fù lái shì shén ruì, tū pò dào guī qián jūn, jié jié jìn bī. bù fáng xié cì lǐ lái le zhàn jiàn shù sōu, héng chōng ér rù, bǎ dào fù bīng jiàn jié zuò liǎng duàn, dào fù qián hòu bù néng xiāng gù, dùn zhì huāng luàn. dào guī dé chéng xì fèn jī, fú zhǎn wú suàn. zài jīng lái jiàn zhōng de dà jiāng, bāng tóng lán jié, shā dé dào fù zǒu tóu wú lù, pàn sǐ de shā chū wēi lù, zǒu wǎng pén kǒu qù le. xiǎo zi yǒu shī zàn liú dào guī dào:
那盧循退至尋陽，遣人從間道入蜀，聯結譙縱，約他夾攻荊州。縱復稱如約，並向後秦乞師。秦主姚興，冊封縱為大都督，相國蜀王，加九錫禮，得承制封拜，並使前將軍苟林，率兵會縱。縱乃釋出桓謙，令為荊州刺史，應九十四回。又使譙道福為梁州刺史，興兵二萬，與秦將苟林共寇荊州。荊州為賊寇所阻，與建康音問不通，刺史劉道規，曾遣司馬王鎮之，率同天門太守檀道濟，廣武將軍劉彥之，入援建康。鎮之行至尋陽，適值秦苟林抄出前面，擊敗鎮之，鎮之退走。盧循歡迎苟林，使為南蠻校尉，撥兵相助，會攻荊州。桓謙又沿途募兵，得眾二萬，進據枝江。苟林入屯江津，二寇交逼江陵，荊州大震，士民多思避去。劉道規會集將士，對眾曉諭道：「諸君欲去，盡請自便。我東來文武，已足拒寇，可不煩此處士民了。」說着，令大開城門，徹夜不閉，任令自由出入，暗中卻日夕增防，士民不禁憚服，反無一人出走。會雍州刺史魯宗之，自襄陽率軍與援，或謂宗之情不可測，道規獨單騎迎入，推誠相待，引為腹心。雖是一番權術，卻不愧為濟變才。當下留宗之居守，自引各軍士擊桓謙，水陸齊進，直達枝江。天門太守檀道濟，奮呼陷陣，大破謙眾。謙單舸奔逃，被道規追擊過去，一陣亂箭，把謙射死。再移軍進攻苟林。林聞謙敗死，未戰先逃，道規令參軍劉遵，從後追趕，馳至巴陵，得將苟林擊斃。道規回軍江陵，檢得士民通敵各書，一律焚去，不復追究，人情大安。魯宗之當即辭去。忽聞徐道復率賊三萬，奄至破冢，將抵江陵，城中又復驚嘩，一時謠言蜂起，且云：「盧循已陷京邑，特使道復來鎮荊州。」道規也覺懷疑，自思追召宗之，已是不及，眼前惟有鎮定一法，募眾守城。好在江陵士民，統感道規焚書德惠，不再生貳，誓同生死，因此秩序復定。可巧劉遵亦得勝回來，道規即使為游軍，自督兵出豫章口，逆擊道復。道復來勢甚銳，突破道規前軍，節節進逼。不防斜刺里來了戰艦數艘，橫衝而入，把道復兵艦截作兩段，道復前後不能相顧，頓致慌亂。道規得乘隙奮擊，俘斬無算。再經來艦中的大將，幫同攔截，殺得道復走投無路，拚死的殺出危路，走往湓口去了。小子有詩讚劉道規道：

jiāng líng zhòng dì zhèn yuán róng, zhàn shǒu suí yí zhōng lì gōng.
江陵重地鎮元戎，戰守隨宜終立功。

jǐn yǒu liáng móu néng pò zéi, qiáng tú màn zì xǔ yīng xióng.
盡有良謀能破賊，強徒漫自詡英雄。

jiū jìng hé rén lái zhù dào guī, dé cǐ shèng zhàng, dài zhì xià huí bào míng.
究竟何人來助道規，得此勝仗，待至下回報明。

--------

xù hé wú jì liú yì zhī bài nǜ, yì yǐ xiǎn liú yù zhī zhì néng. wú jì měng jiāng yě, ér shī zhī qīng, liú yì yì hàn jiāng yě, ér shī zhī bì, qīng yǔ bì jiē fēi liáng jiāng cái, xú dào fù wèi qí wú néng wèi, chéng zāi qí wú néng wèi yě. rán guān yú yì zhī gǒu miǎn, yóu bù rú wú jì zhī shě shēng, suī yuē tú sǐ wú yì, jiū zhī yī sǐ zú yǐ xiè guó rén, kuàng guān yú hòu lái zhī liú yì, sǐ yú liú yù zhī shǒu, yì hé ruò dāng shí xùn nán, shàng dé liú fāng qiān gǔ hū? liú yù lín dí bù náo, jiàn jī dú duàn, chéng bù kuì wèi yī dài xiāo xióng, cáo ā mán hòu, gù dāng tuī wèi jù bò, lú xún xú dào fù zhū zéi, hé ní dāng zhī? yí qí zhōng guī bài miè yě. liú dào guī wèi yù dì, zhì lì bù yà nǎi xiōng, liú shì yǒu cǐ èr xióng, qí yì kě wèi shì jiān zhī yīng hū?
敘何無忌劉毅之敗衄，益以顯劉裕之智能。無忌猛將也，而失之輕，劉毅亦悍將也，而失之愎，輕與愎皆非良將才，徐道復謂其無能為，誠哉其無能為也。然觀於毅之苟免，猶不如無忌之捨生，雖曰徒死無益，究之一死足以謝國人，況觀於後來之劉毅，死於劉裕之手，亦何若當時殉難，尚得流芳千古乎？劉裕臨敵不撓，見機獨斷，誠不愧為一代梟雄，曹阿瞞後，固當推為巨擘，盧循徐道復諸賊，何尼當之？宜其終歸敗滅也。劉道規為裕弟，智力不亞乃兄，劉氏有此二雄，其亦可謂世間之英乎？