strong duò lǔ móu jìn jiāng yú jué jiàn　 yīng tóng yáo qín zhǔ yì xīn chéng strong
墮虜謀晉將逾絕澗　應童謠秦主縊新城

què shuō mù róng chōng jìn bī zhǎng ān, zhòng zhì shù wàn. qín wáng jiān dēng chéng fǔ shì, jiàn chōng zài mǎ shàng yào wǔ yáng wēi, bù jīn shī shēng dào: cǐ lǔ cóng hé chù chū lái, nǎi gǎn chāng jué zhì cǐ! dāng hái wèn zì jǐ. shuō zhe, fù dà shēng hū chōng dào: nú bèi zhǐ kě mù niú yáng, hé kǔ zì lái sòng sǐ! qián shí hé yì yǐn rù zǐ gōng? chōng dá dào: zhèng yīn bù yuàn wèi nú, suǒ yǐ yù qǔ ěr wèi! jiān lìng jiāng shì dēng pí shǒu yù, zì xià chéng chóu chú duō shí, nǎi qiǎn shǐ jī qǔ jǐn páo yī xí, chū chéng sòng rù chōng yíng, qiě lìng chuán yù dào: gǔ rén jiāo bīng, bù jué shǐ rén, zhèn xiǎng qīng yuǎn lái cǎo chuàng, qǐ bù dàn láo, tè mìng shǐ chén cì rǔ yī páo, liáo míng běn huái, zhèn yǔ qīng hé děng ēn qíng, qīng wèi shén me biàn zhì? chōng yì qiǎn zhān shì fù dá, zì chēng huáng tài dì, wèi xiàn jīn xīn zài tiān xià, qǐ gù yī páo xiǎo huì, rú guǒ zhī mìng, biàn kě jūn chén shù shǒu, zǎo sòng chū huáng dì zǐ gōng, gū dāng kuān dài fú shì, jiè bào qián huì, shěng de rǔ kǒu kǒu shēng shēng, zì jīn jiù yì. lóng yáng zhī chǒng, yuán bù zú dào. zhè yī xí huà, qì dé fú jiān liǎng mù yuán zhēng, qiě nù qiě huǐ dào: wǒ bù yòng wáng jǐng lüè yáng píng gōng yán, shǐ bái lǔ dǎn gǎn zhì cǐ, qǐ bù kě tàn! qín rén xiàng hū xiān bēi wèi bái lǔ. suì diào bīng chū zhàn, hù yǒu shā shāng. liǎng xià lǐ xiāng chí jiān xún, yǐ zhàn guò le hǎo jǐ cì, wèi jué shèng fù. qín wáng jiān bù jué fèn fā, qīn dū jiāng shì, yǔ chōng jiāo zhàn chóu bān qú, dé pò chōng jūn, jìn zhì què sāng zài zhàn yòu jié, fù jìn zhì bái qú, xiàn rù fú zhōng, wèi chōng suǒ wéi. yòu shì jiāo bīng zhī guò. diàn zhōng shàng jiāng jūn dèng mài, zuǒ zhōng láng jiāng dèng suī, shàng shū láng dèng qióng, zì xiāng gào yǔ dào: wǒ jiā shì shòu qín ēn, zěn kě bù sǐ jūn nán! dāng xià gè zhí zhǎng máo, pàn sǐ tū wéi, sān jiāng zài qián, zhū jūn suí hòu, yī qí fèn yǒng, lì jiāng chōng bīng chōng sàn. jiān de zháo zǒu lù, shǐ kè chí guī.
卻說慕容衝進逼長安，眾至數萬。秦王堅登城俯視，見沖在馬上耀武揚威，不禁失聲道：「此虜從何處出來，乃敢猖獗至此！」當還問自己。說着，復大聲呼沖道：「奴輩止可牧牛羊，何苦自來送死！」前時何亦引入紫宮？沖答道：「正因不願為奴，所以欲取爾位！」堅令將士登陴守御，自下城躊躇多時，乃遣使齎取錦袍一襲，出城送入沖營，且令傳諭道：「古人交兵，不絕使人，朕想卿遠來草創，豈不憚勞，特命使臣賜汝一袍，聊明本懷，朕與卿何等恩情，卿為甚麼變志？」沖亦遣詹事復答，自稱皇太弟，謂現今心在天下，豈顧一袍小惠，如果知命，便可君臣束手，早送出皇帝梓宮，孤當寬貸苻氏，借報前惠，省得汝口口聲聲，自矜舊誼。龍陽之寵，原不足道。這一席話，氣得苻堅兩目圓睜，且怒且悔道：「我不用王景略陽平公言，使白虜膽敢至此，豈不可嘆！」秦人向呼鮮卑為白虜。遂調兵出戰，互有殺傷。兩下里相持兼旬，已戰過了好幾次，未決勝負。秦王堅不覺憤發，親督將士，與沖交戰仇班渠，得破沖軍，進至雀桑再戰又捷，復進至白渠，陷入伏中，為沖所圍。又是驕兵之過。殿中上將軍鄧邁，左中郎將鄧綏，尚書郎鄧瓊，自相告語道：「我家世受秦恩，怎可不死君難！」當下各執長矛，拚死突圍，三將在前，諸軍隨後，一齊奮勇，立將沖兵衝散。堅得着走路，始克馳歸。

chōng shōu bīng bù jìn, dào le yè jiān, què qiǎn shàng shū lìng gāo gài, yǐn zhòng jí zǒu, qián xí zhǎng ān. chéng zhōng wèi zēng jiè bèi, chén qǐ nán mén, tū bèi chōng jūn yǎn rù, mén bù jí bì, xìng zuǒ jiāng jūn dòu chōng, qián jìn jiāng jūn lǐ biàn děng, cóng nèi chéng shā chū, měng lì wú qián, dé bǎ gāo gài shā tuì, zhǎn shǒu bā bǎi, luán shī fēn shí. gài bài tuì hòu, fù yí bīng wǎng gōng wèi běi zhū lěi, yǔ qín tài zǐ hóng xiāng zhí, zhàn fù shī lì, bēn huí chōng yíng. qín wáng jiān yòu zì chū jī chōng, dà huò shèng zhàng, zhú chōng zhì ē páng chéng, chéng shàng wèi hé. qín jiāng qǐng chéng shèng shā rù, piān jiān chéng zhe qián bài, zhǐ kǒng chéng nèi yǒu fú, bù gǎn jìng jìn, jìng míng jīn shōu jūn, tuì huí zhǎng ān. qián cì qīng jìn, cǐ cì qīng tuì, zǒng zhī qì shù jiāng jǐn, wú yī hé yí.
沖收兵不進，到了夜間，卻遣尚書令高蓋，引眾疾走，潛襲長安。城中未曾戒備，晨啟南門，突被沖軍掩入，門不及閉，幸左將軍竇沖，前禁將軍李辯等，從內城殺出，猛厲無前，得把高蓋殺退，斬首八百，臠屍分食。蓋敗退後，復移兵往攻渭北諸壘，與秦太子宏相值，戰復失利，奔回沖營。秦王堅又自出擊沖，大獲勝仗，逐沖至阿房城，城尚未闔。秦將請乘勝殺入，偏堅懲着前敗，只恐城內有伏，不敢徑進，竟鳴金收軍，退回長安。前次輕進，此次輕退，總之氣數將盡，無一合宜。

hòu qín wáng cháng, wén chōng rù guān, yǔ liáo zuǒ gòng yì jìn zhǐ, qí shēng dào: dài wáng yí jí xī xíng, de néng xiān qǔ zhǎng ān, fāng kě lì dìng gēn běn, zài tú sì fāng. cháng xiào shuō dào: zhū jūn suǒ lùn, jiē fēi míng jiàn. jīn rì yàn rén qǐ bīng, yì zài guī fù gù tǔ, jiù shǐ de zhì, yě bì bù yuàn jiǔ liú guān zhōng, wǒ dāng yí tún lǐng běi, guǎng shōu zī shí, zuò dài qín wáng, qí yàn rén jì qù, rán hòu yǐn zhòng rù guān, zhǎng ān kě tuò shǒu ér qǔ le. shì jí yù bàng xiāng zhēng, yú wēng dé lì zhī cè. liáo zuǒ fāng cái bài fú, cháng nǎi liú zhǎng zi xìng jū shǒu běi dì, zì lǜ bù zhòng qū xīn píng. cóng qián shí hǔ jì nián, qīng hé rén cuī yuè wèi xīn píng xiāng, bèi jùn rén shā sǐ, yuè zi yè bēn rù zhǎng ān, zhì fú jiān jiàn wèi, dé guān shàng shū láng, zì biǎo fù chóu bù gòng dài tiān, yù yǔ xīn píng rén pàn mìng, jiān dài wèi diào tíng, xuē qù xīn píng chéng jiǎo, zuò wèi jì niàn. xīn píng tǔ háo, yǐn wèi jǐ chǐ, cháng sī zì lì zhōng yì, dé bǔ qián hèn. jí cháng zhì xīn píng, tài shǒu gǒu fǔ, yīn bīng dān nán shǒu, jí yù jiàng cháng, jùn rén féng jié děng rù jiàn dào: tiān xià sàng luàn, zhōng chén nǎi jiàn, xī tián dān jǐn shǒu yī chéng, shàng dé cún qí, jīn qín yóu lián chéng shù bǎi, nán dào biàn miè wáng bù chéng? kuàng jì wèi chén zǐ, fú shi jūn fù, yào dāng jǐn xīn jié lì, chú sǐ fāng xiū, nài hé gān zuò pàn chén, yí chòu wàn nián ne? fǔ nǎi shì zhòng gù shǒu, duō fāng dǐ yù. cháng zhú tǔ shān, fǔ yì zhú tǔ shān, cháng záo dì dào, fǔ yì záo dì dào, nèi wài xiāng zhì, lǚ cuò cháng zhòng. fǔ yòu wèi zhà jiàng jì, yòu cháng rù chéng, fú bīng yāo jī, jǐ dé qín cháng. cháng xìng de táo tuō, bù zhòng sàng wáng wàn yú rén. sì shì cháng bù yǔ fǔ zhàn, dàn zài chéng wài, zhú qǐ zhǎng wéi, dǔ jié liáng jí, fǔ jiān shǒu shù yuè, liáng jǐn shǐ jié, lián shuǐ dào shàng qiě bù tōng, yǎn jiàn shì wú lì zài zhī. cháng tàn dé xiāo xī, jí qiǎn lì yǔ fǔ dào: wǒ fāng yǐ yì qǔ tiān xià, qǐ rěn chóu hài zhōng chén? jūn kě lǜ zhòng nán nǚ hái zhǎng ān, qǐng wù tā lǜ, wǒ dàn qiú cǐ chéng shè zhèn bà le. fǔ xìn wèi zhēn yán, suì lǜ nán nǚ wàn wǔ qiān kǒu, kāi chéng xī zǒu, nǎ zhī cháng yǐ yù shè xiàn kēng, kēng páng zhì fú, yī qí fǔ zhòng chū lái, jí fā fú sì cù, pò shǐ rù jǐng, kě lián wàn wǔ qiān kǒu bīng mín, dōu duò luò xiàn kēng zhōng, jǐn bèi kēng sǐ, wú yī jié yí. rú cǐ bào nüè, nǎ dé jiǔ zhǎng? cháng dé rù jù xīn píng, zhuān tàn tīng zhǎng ān xiāo xī, zài yì jìn xíng.
後秦王萇，聞沖入關，與僚佐共議進止，齊聲道：「大王宜亟西行，得能先取長安，方可立定根本，再圖四方。」萇笑說道：「諸君所論，皆非明見。今日燕人起兵，意在規復故土，就使得志，也必不願久留關中，我當移屯嶺北，廣收資實，坐待秦亡，俟燕人既去，然後引眾入關，長安可唾手而取了。是即鷸蚌相爭，漁翁得利之策。僚佐方才拜服，萇乃留長子興居守北地，自率部眾趨新平。從前石虎季年，清河人崔悅為新平相，被郡人殺死，悅子液奔入長安，至苻堅僭位，得官尚書郎，自表父仇不共戴天，欲與新平人拚命，堅代為調停，削去新平城角，作為紀念。新平土豪，引為己恥，常思自立忠義，得補前恨。及萇至新平，太守苟輔，因兵單難守，即欲降萇，郡人馮傑等入諫道：「天下喪亂，忠臣乃見，昔田單僅守一城，尚得存齊，今秦猶連城數百，難道便滅亡不成？況既為臣子，服事君父，要當盡心竭力，除死方休，奈何甘作叛臣，遺臭萬年呢？」輔乃誓眾固守，多方抵禦。萇築土山，輔亦築土山，萇鑿地道，輔亦鑿地道，內外相制，屢挫萇眾。輔又為詐降計，誘萇入城，伏兵邀擊，幾得擒萇。萇幸得逃脫，部眾喪亡萬餘人。嗣是萇不與輔戰，但在城外，築起長圍，堵截糧汲，輔堅守數月，糧盡矢竭，連水道尚且不通，眼見是無力再支。萇探得消息，即遣吏語輔道：「我方以義取天下，豈忍仇害忠臣？君可率眾男女還長安，請勿他慮，我但求此城設鎮罷了。」輔信為真言，遂率男女萬五千口，開城西走，那知萇已預設陷坑，坑旁置伏，一俟輔眾出來，即發伏四蹙，迫使入阱，可憐萬五千口兵民，都墮落陷坑中，盡被坑死，無一孑遺。如此暴虐，哪得久長？萇得入據新平，專探聽長安消息，再議進行。

nà yè chéng wèi yàn wáng chuí suǒ kùn, zài qiǎn shǐ zhì jìn cù yuán. jìn qián fēng dū du xiè xuán, nǎi qiǎn liú láo zhī lǜ bīng èr wàn, běi yuán yè chéng, bìng kuì qín bīng liáng mǐ èr wàn hú, yàn wáng chuí dū zhòng nì zhàn, dǎng bú zhù láo zhī ruì qì, fēn fēn kuì tuì, chuí bù dé yǐ chè wéi běi zǒu. láo zhī bù yuàn rù chéng, biàn jí zhǎng qū zhuī jī. qín zhǎng lè gōng pī, zhèng chū chéng yíng jiē láo zhī, piān láo zhī yǐ jīng guò qù, nǎi yì dū bīng jì jìn. láo zhī shì yǒng qīng zhuī, zhòu yè jí chí èr bǎi lǐ, zhì dǒng táng yuān, jiāng jí chuí bīng. chuí yǔ jiāng zuǒ dào: qín jìn wǎ hé, gè zì zhēng qiáng, shèng bù xiāng ràng, bài bù xiāng jiù, shí fēi tóng xīn. jīn liǎng jūn xiāng jì zhuī lái, shì shàng wèi hé, wǒ yí yòng jì, xiān pò jìn jūn, jìn jūn bài qù, fú pī yì hé néng wèi ne? suì zài wǔ qiáo zé páng, sàn zhì zī zhòng, zuò wèi jìn ěr, shǐ mù róng dé mù róng lóng liǎng jiāng, fēn bīng fú zhù wǔ zhàng qiáo, jìng hòu jìn jūn. láo zhī yǐn zhòng yuè wǔ qiáo zé, jiàn yán lù jǐn shì zī zhòng, bù jīn xīn xiàn qǐ lái, jìn jūn yòu gè gè hǎo lì, tǒng wàng qián zhēng qǔ, suì zhì bù gù háng liè, nǎ zhī mù róng dé mù róng lóng liǎng jūn, zuǒ yòu shā chū, jí qiè lǐ rú hé dǐ dǎng? zài jiā mù róng chuí tǒng zhe dà zhòng, yòu fù shā huí, sān miàn shòu dí, liào nán zhāo jià, bù dé bù pāi mǎ fǎn bēn, huí zhì qiáo pàn, jīn bú zhù jiào yī shēng kǔ, yuán lái qiáo bǎn yǐ bèi yàn bīng chāi qù, zhǐ yǒu jiàn shuǐ chán chán, luò yì bù jué. láo zhī táo mìng yào jǐn, suǒ xìng tuì hòu shù bù, jiāng mǎ jiāng yī tí, xìng kuī shì pǐ jùn mǎ, téng kōng yuè qǐ, dé jiāng wǔ zhàng jiàn tiào guò. yě shì láo zhī mìng shàng wèi jué. bù zhòng wú cǐ mǎ pǐ, xiāng shuài tóu rù jiàn zhōng, hǎo xǔ duō juǎn rù xuán wō, suí shuǐ piào méi, wéi sù néng qiú shuǐ de, hái de xìng táo xìng mìng. piān yàn bīng shàng bù kěn shě, jià qǐ qiáo bǎn, réng yú qiáo zhuī lái. láo zhī bèi jué zháo jí, shì zhí fú pī zhǒng zhì, cái dé bǎo jiù láo zhī, jī tuì yàn bīng. láo zhī suí bù huí yè, yè zhōng dà jī, qián shí yóu jìn gěi yǔ èr wàn hú, jīng xún sàn jǐn. pī bù dé yǐ yǐn zhòng zhì fāng tóu, jiù shí jìn gǔ, lìng liú láo zhī rù shǒu yè chéng. xiè xuán yǐ láo zhī bīng bài, zhēng hái yuán zhèn. pī yì réng rán huí yè, chá zhī yáng yīng qián móu, jiāng tā zhū lù, zì shì réng bù fú jìn.
那鄴城為燕王垂所困，再遣使至晉促援。晉前鋒都督謝玄，乃遣劉牢之率兵二萬，北援鄴城，並饋秦兵糧米二萬斛，燕王垂督眾逆戰，擋不住牢之銳氣，紛紛潰退，垂不得已撤圍北走。牢之不願入城，便即長驅追擊。秦長樂公丕，正出城迎接牢之，偏牢之已經過去，乃亦督兵繼進。牢之恃勇輕追，晝夜疾馳二百里，至董唐淵，將及垂兵。垂語將佐道：「秦晉瓦合，各自爭強，勝不相讓，敗不相救，實非同心。今兩軍相繼追來，勢尚未合，我宜用計，先破晉軍，晉軍敗去，苻丕亦何能為呢？」遂在五橋澤旁，散置輜重，作為晉餌，使慕容德慕容隆兩將，分兵伏住五丈橋，靜候晉軍。牢之引眾越五橋澤，見沿路儘是輜重，不禁欣羨起來，晉軍又個個好利，統望前爭取，遂致不顧行列，哪知慕容德慕容隆兩軍，左右殺出，急切里如何抵擋？再加慕容垂統着大眾，又復殺回，三面受敵，料難招架，不得不拍馬返奔，回至橋畔，禁不住叫一聲苦，原來橋板已被燕兵拆去，只有澗水潺潺，絡繹不絕。牢之逃命要緊，索性退後數步，將馬韁一提，幸虧是匹駿馬，騰空躍起，得將五丈澗跳過。也是牢之命尚未絕。部眾無此馬匹，相率投入澗中，好許多捲入漩渦，隨水漂沒，惟素能泅水的，還得幸逃性命。偏燕兵尚不肯舍，架起橋板，仍逾橋追來。牢之倍覺着急，適值苻丕踵至，才得保救牢之，擊退燕兵。牢之隨不回鄴，鄴中大飢，前時由晉給與二萬斛，經旬散盡。丕不得已引眾至枋頭，就食晉谷，令劉牢之入守鄴城。謝玄以牢之兵敗，征還原鎮。丕亦仍然回鄴，察知楊膺前謀，將他誅戮，自是仍不服晉。

mù róng chuí yì wú cóng mì liáng, qū huí zhōng shān, yán tú dàn qǔ sāng shèn dài shí, jī pí yì cháng. guān dōng qián shí, céng yǒu yáo yán dào: yōu chū, shēng dāng miè, ruò bù miè, bǎi xìng jué. xì mù róng chuí yuán míng. céng jiàn qián wén. chuí yǔ pī xiāng chí jīng nián, hài de bǎi xìng bù ān gēng jià, suì zhì yě wú qīng cǎo, rén zì xiāng shí, yīng le qián rì yáo yán zhè yě wèi shǐ fēi jié yùn qīn xún, suǒ yǐ yǒu cǐ bīng zhēng ne. shí shì zhēng chéng zhě zhī zuì. qiě shuō mù róng chōng bài huí ē páng, shōu jí bài jūn, zài jiā zhěng shàn, fù sì chū kòu lüè. qín píng yuán gōng fú huī, lǚ cì wèi chōng suǒ bài, qín wáng jiān shǐ rén zé huī dào: rǔ wèi wǒ zi, yōng zhòng shù wàn, bù néng zhì yī bái lǔ xiǎo ér, hái xiǎng huó zhe zuò shén? huī wén yán huì kǎi, jìng zhì zì shā. qián jìn jiāng jūn lǐ biàn, dōu shuǐ shǐ zhě péng hé zhèng, kǒng zhǎng ān bù shǒu, zhào jí xī zhōu rén, chū tún jiǔ yuán, jiān zhēng zhào bù zhì. gāo yáng gōng fú fāng, yǔ shàng shū wéi zhōng fù zǐ, zhù shǒu lí shān. fāng yǔ chōng zhàn mò, zhōng fù zǐ bìng jiē qín zhù. chōng mìng zhōng zi qiān wèi féng yì tài shǒu, shǐ zhāo xiáng sān fǔ shì mín. féng yì lěi zhǔ shào ān mín děng, zé qiān dào: jūn xì yōng zhōu wàng zú, jīn nǎi cóng zéi zì shī zhōng yì, yǒu hé miàn mù duì rén! nǎi shàng gǎn lái ráo shé ma? qiān xiū cán mǎn miàn, fǎn bái fù zhōng, zhōng bù shèng huǐ tàn, yǎng yào yǐ xùn, qiān nán xià bēn jìn. qín zuǒ jiāng jūn gǒu chí, yòu jiāng jūn jù shí zǐ, lǜ qí wǔ qiān, yǔ chōng zhēng mài, chōng zú rén zhēng xī jiāng jūn mù róng yǒng, jī shā gǒu chí, shí zǐ bēn yè. qín fù qiǎn xiāo jiāng yáng dìng, yǐn bīng jī chōng. dìng xì gù chóu chí gōng yáng zuǎn zú rén, chóu chí xiàn méi, jiàng rù fú qín, qín miè chóu chí, jiàn liù shí èr huí. jiān ài dìng xiāo yǒng, zhāo wèi nǚ xù, bài lǐng jūn jiāng jūn, zhì shì lǜ zuǒ yòu jīng qí èr qiān wǔ bǎi rén, qián jī chōng jūn, shí dàng jiǔ jué, wú rén gǎn dāng, chōng zhòng dà bài, bèi dìng lǔ dé wàn yú rén, hái chéng bào gōng. jiān mìng jiāng fú lǔ yī bìng kēng bì, zài lìng dìng chū xùn bà shàng, yòu pò mù róng yǒng, yǒng tuì yǔ mù róng chōng, wèi dìng nán lì dí, yí yòng zhì qǔ. chōng nǎi shè qiàn zì gù, qí yǎng zú ruì qì, zài xíng jìn gōng. sì wén zhǎng ān chéng shàng yǒu qún niǎo shù wàn xiáng míng, jù zuò bēi shēng, guān zhōng shù shì, duō yán zhǎng ān jiāng pò, chōng nǎi xī zhòng gōng zhǎng ān, qín wáng jiān qīn chū dū zhàn, fēi shǐ jí shēn, liú xiě mǎn tǐ, bù dé yǐ zǒu hái chéng zhōng.
慕容垂亦無從覓糧，趨回中山，沿途但取桑椹代食，飢疲異常。關東前時，曾有謠言道：「幽出，生當滅，若不滅，百姓絕。」系慕容垂原名。曾見前文。垂與丕相持經年，害得百姓不安耕稼，遂致野無青草，人自相食，應了前日謠言；這也未始非劫運侵尋，所以有此兵爭呢。實是爭城者之罪。且說慕容沖敗回阿房，收集敗軍，再加整繕，復四出寇掠。秦平原公苻暉，屢次為沖所敗，秦王堅使人責暉道：「汝為我子，擁眾數萬，不能制一白虜小兒，還想活着做甚？」暉聞言恚慨，竟至自殺。前禁將軍李辯，都水使者彭和正，恐長安不守，召集西州人，出屯韭園，堅徵召不至。高陽公苻方，與尚書韋鍾父子，駐守驪山。方與沖戰歿，鍾父子並皆擒住。沖命鍾子謙為馮翊太守，使招降三輔士民。馮翊壘主邵安民等，責謙道：「君系雍州望族，今乃從賊自失忠義，有何面目對人！乃尚敢來饒舌嗎？」謙羞慚滿面，返白父鍾，鐘不勝悔嘆，仰藥以殉，謙南下奔晉。秦左將軍苟池，右將軍俱石子，率騎五千，與沖爭麥，沖族人征西將軍慕容永，擊殺苟池，石子奔鄴。秦復遣驍將楊定，引兵擊沖。定系故仇池公楊纂族人，仇池陷沒，降入苻秦，秦滅仇池，見六十二回。堅愛定驍勇，招為女婿，拜領軍將軍，至是率左右精騎二千五百人，前擊沖軍，十盪九決，無人敢當，沖眾大敗，被定擄得萬餘人，還城報功。堅命將俘虜一併坑斃，再令定出徇壩上，又破慕容永，永退語慕容沖，謂定難力敵，宜用智取。沖乃設塹自固，俟養足銳氣，再行進攻。嗣聞長安城上有群鳥數萬翔鳴，俱作悲聲，關中術士，多言長安將破，沖乃悉眾攻長安，秦王堅親出督戰，飛矢集身，流血滿體，不得已走還城中。

chōng zòng bīng bào lüè, mín jiē liú sàn, dào lù duàn jué, qiān lǐ wú rén yān. wéi féng yì bǎo bì sān shí yú suǒ, tuī píng yuǎn jiāng jūn zhào áo wèi tǒng zhǔ, gòng jié méng shì, zhé qiǎn rén fù liáng zhù jiān, tú zhōng duō wèi yàn bīng suǒ shā, bù guò èr sān rén dé rù zhǎng ān. jiān shǐ rén chuán yǔ dào: wén lái shǐ duō bù dé dá, zhōng yì kě jiā, sǐ wáng kě mǐn. dāng jīn kòu fēn rì è, fēi shù rén kě néng jù miè, dàn wàng míng líng zhào hù, huò jué zāi tuì, fāng yǒu zhuǎn jī, qīng děng dāng shàn bǎo chéng shùn, wèi guó zì ài, guǒ liáng zuò jiǎ, jìng tīng shī qī, bù kě tú láo yì fū, qīng mí hǔ kǒu. wèi cǐ yù lìng zhōu zhī děng yǔ. jì ér sān fǔ háo mín, yòu qiǎn rén gào jiān, qǐng bō bīng gōng chōng, yuàn fàng huǒ wèi nèi yīng. jiān yòu yǔ yǔ dào: zhū qīng zhōng chéng, kě jìng kě āi, dàn shí yùn bō sàng, kǒng wú yì guó jiā, kōng shǐ zhū qīng yí miè, yì zú shāng xīn! shì xiǎng wǒ měng shì rú hǔ, lì rèn ruò shuāng, nǎi fǎn wèi xiǎo chǒu suǒ kùn, qǐ fēi tiān yì, yuàn qīng děng shàn sī wèi shì! tiān dào è yíng, jiān qí guǒ zhī cǐ yì fǒu? piān háo mín yòu fù gù qǐng, qíng yuàn xiào sǐ, jiān nǎi qiǎn qí shì bā bǎi, wǎng jié chōng yíng. sān fǔ rén què yě zòng huǒ, wú nài fēng shì bù shùn, yàn fǎn dào chōng, jìng zhì zì fén, shí yǒu jiǔ sǐ.
沖縱兵暴掠，民皆流散，道路斷絕，千里無人煙。惟馮翊堡壁三十餘所，推平遠將軍趙敖為統主，共結盟誓，輒遣人負糧助堅，途中多為燕兵所殺，不過二三人得入長安。堅使人傳語道：「聞來使多不得達，忠義可嘉，死亡可憫。當今寇氛日惡，非數人可能拒滅，但望明靈照護，禍絕災退，方有轉機，卿等當善保誠順，為國自愛，裹糧坐甲，靜聽師期，不可徒勞役夫，輕糜虎口。為此諭令周知」等語。既而三輔豪民，又遣人告堅，請撥兵攻沖，願放火為內應。堅又與語道：「諸卿忠誠，可敬可哀，但時運剝喪，恐無益國家，空使諸卿夷滅，益足傷心！試想我猛士如虎，利刃若霜，乃反為小丑所困，豈非天意，願卿等善思為是！」天道惡盈，堅其果知此義否？偏豪民又復固請，情願效死，堅乃遣騎士八百，往劫沖營。三輔人卻也縱火，無奈風勢不順，焰反倒沖，竟致自焚，十有九死。

jiān wén bào yì āi, jiù zài zhǎng ān shè jì zhāo hún, qiě qīn zhì lěi wén dào: yǒu zhōng yǒu líng, lái jiù cǐ tíng, guī rǔ xiān fù, wù wèi yāo xíng. yī miàn qiǎn hù jūn chóu téng wèi féng yì tài shǒu, wǎng fǔ jùn xiàn, dà zhòng dōu gǎn jī tì líng, shì wú èr zhì. wú rú rén xīn shàng gù, tiān yì nán huí, zhǎng ān chéng zhōng, dàn wén yǒu rén yè hū dào: yáng dìng jiàn ér yīng shǔ wǒ, gōng diàn tái guān yīng zuò wǒ, fù zǐ tóng chū bù gòng rǔ. dào le jié dàn, biàn suǒ cǐ rén, chá wú zōng jī. zhǎng ān yòu yǒu yí shū, jiào zuò gǔ fú chuán jiǎ lù, nèi yǒu dì chū wǔ jiāng jiǔ zhǎng dé yī yǔ. yòu qín rén yì yǒu yáo chuán yún, jiān rù wǔ jiāng jiǔ zhǎng dé. jiān zhī zhǎng ān dōng běi yǒu wǔ jiāng shān, hái dào shì wǎng zhì wǔ jiāng, biàn kě jiǔ zhǎng dé guó. nǎi zhǔ tài zǐ hóng liú shǒu zhǎng ān, qiě yǔ yǔ dào: chèn wén yáo yán, tǒng wèi wǒ yí chū wǔ jiāng. dà yuē tiān yì yù dǎo wǒ chū wài, jí bīng jiǎo kòu. jīn liú rǔ jiān zǒng bīng zhèng, shàn shǒu chéng chí, bù bì yǔ zéi zhēng lì, wǒ dāng chū lǒng shōu bīng, shū liáng gěi rǔ biàn liǎo. jì yì yǐ dìng, xiān shǐ jiāng jūn yáng dìng, chū xī mén jī chōng, jié zhù chōng jūn, zì yǔ chǒng fēi zhāng fū rén, jí yòu zǐ zhōng shān gōng shēn, yòu nǚ bǎo jǐn, lǜ qí shù bǎi, dōng chū wǔ jiāng. zhèng yào qǐ xíng, jí yǒu bài zú rù bào dào: yáng jiāng jūn wèi zéi suǒ suàn, zhuī zéi bù shèn, duò rù xiàn kēng, jìng bèi zéi zhuō qù le! yáng dìng bèi qín, shì cóng xū xiě. jiān bù jīn dà hài, cōng cōng zhǔ bié, chū chéng zì qù.
堅聞報益哀，就在長安設祭招魂，且親制誄文道：「有忠有靈，來就此庭，歸汝先父，勿為妖形。」一面遣護軍仇騰為馮翊太守，往撫郡縣，大眾都感激涕零，誓無貳志。無如人心尚固，天意難回，長安城中，但聞有人夜呼道：「楊定健兒應屬我，宮殿台觀應坐我，父子同出不共汝。」到了詰旦，遍索此人，查無蹤跡。長安又有遺書，叫做《古苻傳賈錄》，內有帝出五將久長得一語。又秦人亦有謠傳雲，堅入五將久長得。堅知長安東北有五將山，還道是往至五將，便可久長得國。乃囑太子宏留守長安，且與語道：「讖文謠言，統謂我宜出五將。大約天意欲導我出外，集兵剿寇。今留汝兼總兵政，善守城池，不必與賊爭利，我當出隴收兵，輸糧給汝便了。」計議已定，先使將軍楊定，出西門擊沖，截住沖軍，自與寵妃張夫人，及幼子中山公詵，幼女寶錦，率騎數百，東出五將。正要啟行，即有敗卒入報道：「楊將軍為賊所算，追賊不慎，墮入陷坑，竟被賊捉去了！」楊定被擒，事從虛寫。堅不禁大駭，匆匆囑別，出城自去。

zhǎng ān chéng zhōng de zhàn jiāng, shǒu tuī yáng dìng, dìng jì bèi qín, hé chéng jīng jù. yàn bīng yòu měng gōng bù xī, qín tài zǐ hóng, liào bù néng shǒu, fèng mǔ qiè qī jí zōng shì nán nǚ děng, xī bēn xià biàn. bǎi liáo táo sàn, sī lì xiào wèi quán yì děng shù bǎi rén, bēn tóu hòu qín. mù róng chōng rù jù zhǎng ān, zòng bīng dà lüè, sǐ wáng bù kě shèng jì. nà qín wáng jiān chū zhǎng ān chéng, xíng guò jiǔ yuán, huī qí xí jī, qián jìn jiāng jūn lǐ biàn bēn yàn, dōu shuǐ shǐ zhě péng hé zhèng zǒu sǐ, jiān nǎi jìng wǎng wǔ jiāng shān.
長安城中的戰將，首推楊定，定既被擒，闔城驚懼。燕兵又猛攻不息，秦太子宏，料不能守，奉母挈妻及宗室男女等，西奔下辨。百僚逃散，司隸校尉權翼等數百人，奔投後秦。慕容沖入據長安，縱兵大掠，死亡不可勝計。那秦王堅出長安城，行過韭園，麾騎襲擊，前禁將軍李辯奔燕，都水使者彭和正走死，堅乃徑往五將山。

hòu qín zhǔ yáo cháng, tàn dé fú jiān chū bēn, zhèng nǐ wǎng xí, shì zhí quán yì bēn lái, yì zhī fú shì xū shí, suì qiǎn xiāo qí jiāng jūn wú zhōng, dài lǐng qí bīng, wǎng wéi wǔ jiāng shān. zhōng xīng yè qián jìn, xíng dǐ wǔ jiāng, yī shēng gǔ zào, bǎ shān wéi zhù. qín bīng dāng jí hài zǒu, zhǐ shì yù shí yú rén, suí zhe fú jiān. jiān shén sè zì ruò, shàng zhào zǎi rén jìn shàn, cóng róng xià zhù. é ér hòu qín bīng zhì, bǎ jiān jū wǎng xīn píng. suǒ yǒu jiān qiè zhāng fū rén yǐ xià, yī bìng bèi lǔ, yōu jìn xīn píng fó sì zhōng. yáo cháng bù jiàn fú jiān, dàn shǐ rén xiàng jiān qiú xǐ dào: cháng cì yīng lì shù, kě jiāng chuán guó xǐ jiàn huì. jiān chēn mù nù chì dào: xiǎo qiāng gǎn gàn bī tiān zǐ, tài wú tiān lǐ, tú wěi fú mìng, yǒu hé yī jù? wǔ hú cì xù, wú rǔ qiāng míng, xǐ yǐ sòng jìn, qǐ shòu rǔ xiǎo qiāng me? cháng shàng bù kěn yǐ, zài qiǎn yòu sī mǎ yǐn wěi, pò jiān chán wèi. jiān jiàn wěi zhuàng mào kuí wú, zhì qì yīng tǐng, shēn zhǎng bā chǐ, yāo dài shí wéi, bù yóu de jīng wèn dào: qīng zài zhèn cháo, céng fǒu dé guān? wěi dá dào: céng zuò guò jǐ nián lì bù lìng shǐ. jiān tàn xī dào: qīng yí róng bù yà wáng jǐng lüè, yě shì yī zǎi xiàng cái, zhèn wú ěr mù, dú bù zhī qīng, guài bù dé jīn zhāo bài wáng lī? wěi nǎi yuán yáo shùn chán ràng gù shì, cóng róng fěng jiān. jiān biàn sè dào: chán ràng gù shì, wéi shèng xián kě wèi, yáo cháng pàn zéi, zěn de shàng nǐ gǔ rén! rǔ yě bù pèi wèi shèng xián. shuō zhe, fù dà mà yáo cháng bèi ēn fù yì, láo dāo bù xiū. wěi zhī bù kě shuō, fǎn bào yáo cháng, cháng jìng qiǎn shǐ bī jiān zì jǐn. jiān lín sǐ shí, gù yǔ zhāng fū rén dào: bù kě shǐ qiāng nú rǔ wǒ nǚ ér. suì bá chū pèi jiàn, xiān shā bǎo jǐn, rán hòu tóu huán bì mìng, jì nián sì shí bā suì. zhāng fū rén xiàng shī zài bài, dà kū yī chǎng, jiù bǎ jiān pèi jiàn shí qǐ, xiàng jǐng yī héng, bì xuè fēi jiàn, hóng yán wěi shì. zhōng shān gōng shēn, yě qǔ jiàn zì wěn, suí nà fù mǔ líng hún, tóng wǎng guǐ mén guān qù le. nán dé yǒu cǐ liè fù xiào zǐ!
後秦主姚萇，探得苻堅出奔，正擬往襲，適值權翼奔來，益知苻氏虛實，遂遣驍騎將軍吳忠，帶領騎兵，往圍五將山。忠星夜前進，行抵五將，一聲鼓譟，把山圍住。秦兵當即駭走，只侍御十餘人，隨着苻堅。堅神色自若，尚召宰人進膳，從容下箸。俄而後秦兵至，把堅拘往新平。所有堅妾張夫人以下，一併被擄，幽禁新平佛寺中。姚萇不見苻堅，但使人向堅求璽道：「萇次應歷數，可將傳國璽見惠。」堅瞋目怒叱道：「小羌敢幹逼天子，太無天理，圖緯符命，有何依據？五胡次序，無汝羌名，璽已送晉，豈授汝小羌麼？」萇尚不肯已，再遣右司馬尹緯，迫堅禪位。堅見緯狀貌魁梧，志氣英挺，身長八尺，腰帶十圍，不由的驚問道：「卿在朕朝，曾否得官？」緯答道：「曾做過幾年吏部令史。」堅嘆息道：「卿儀容不亞王景略，也是一宰相才，朕無耳目，獨不知卿，怪不得今朝敗亡哩？」緯乃援堯舜禪讓故事，從容諷堅。堅變色道：「禪讓故事，惟聖賢可為，姚萇叛賊，怎得上擬古人！」汝也不配為聖賢。說着，復大罵姚萇背恩負義，嘮叨不休。緯知不可說，返報姚萇，萇竟遣使逼堅自盡。堅臨死時，顧語張夫人道：「不可使羌奴辱我女兒。」遂拔出佩劍，先殺寶錦，然後投繯畢命，計年四十八歲。張夫人向屍再拜，大哭一場，就把堅佩劍拾起，向頸一橫，碧血飛濺，紅顏委逝。中山公詵，也取劍自刎，隨那父母靈魂，同往鬼門關去了。難得有此烈婦孝子！

hòu qín jiāng shì, dé zhī cǐ biàn, yě wèi āi tòng. yáo cháng zhì cǐ, yì bù yù zì bō è míng, zhǐ yán jiān fù zǐ zì jǐn, xǔ wèi liàn zàng, zhuī shì jiān wèi zhuàng liè tiān wáng. xiān shì guān zhōng, cháng yǒu tóng yáo yún: hé shuǐ qīng fù qīng, fú jiān sǐ xīn chéng. jiān wén yáo zhī jiè, měi chū zhēng fá, yù yǒu dì fāng míng xīn, biàn jí bì qù, dàn dào tóu zhōng yì sǐ xīn píng. yòu yǒu tóng yáo yún: ā jiān lián qiān sān shí nián, hòu ruò yù bài shí, dāng zài jiāng huái jiān. yòu yún: yú yáng tián shēng dāng miè qín. qián yáo shì yīng zài féi shuǐ yī yì, hòu yáo shì yīng zài xiān bēi wáng qín yú yáng biàn shì xiān zì, tián shēng nǎi shì bēi zì, zǒng jì jiān zài wèi èr shí qī nián, wèi jìn suǒ bài, hòu èr nián, yàn rù zhǎng ān, zǒu sǐ wǔ jiāng, jù rú yáo yán, zhè qiě bù bì xì biǎo.
後秦將士，得知此變，也為哀慟。姚萇至此，亦不欲自播惡名，只言堅父子自盡，許為殮葬，追諡堅為壯烈天王。先是關中，嘗有童謠云：「河水清復清，苻堅死新城。」堅聞謠知戒，每出征伐，遇有地方名新，便即避去，但到頭終縊死新平。又有童謠云：「阿堅連牽三十年，後若欲敗時，當在江淮間。」又云：「魚羊田升當滅秦。」前謠是應在淝水一役，後謠是應在鮮卑亡秦；魚羊便是鮮字，田升乃是卑字，總計堅在位二十七年，為晉所敗，後二年，燕入長安，走死五將，俱如謠言，這且不必細表。

qiě shuō qín tài zǐ hóng, bēn zhì xià biàn, wèi nán qín zhōu cì shǐ yáng bì suǒ jù. bì qī běn shì jiān nǚ, jiào zuò shùn yáng gōng zhǔ, wèi tài zǐ hóng nǚ xiōng, tā què yù zì bǎo shēn jiā, bù rèn láng jiù, jìng zhì jù jué. shì tài yán liáng, kě jiàn yī bān! hóng nǎi zhuǎn bēn wǔ dū, shùn yáng gōng zhǔ yě hèn fū bó qíng, qì bì tóu hóng. shàng kǒng bì fā bīng lái zhuī, suǒ xìng nán xià guī jìn. jìn tíng lìng chù jiāng zhōu, xún gěi fǔ guó jiāng jūn zhí xián. wéi qín zhǎng lè gōng fú pī, qū hái yè chéng, shàng yǒu bù zhòng sān wàn rén, huì wáng měng zǐ yōu zhōu cì shǐ wáng yǒng, yǔ píng zhōu cì shǐ fú chōng, tún bīng hú guān, qiǎn shǐ yíng pī. pī kǒng yàn jūn fù lái gōng yè, bù rú xiān jī chū zǒu, nǎi lǜ nán nǚ liù wàn yú kǒu, xī wǎng lù zhōu. qín biāo qí jiāng jūn zhāng háo, bīng zhōu cì shǐ wáng téng, qū hòu tú zhōng, yà bù rù jìn yáng. wáng yǒng wén xìn, liú fú chōng shǒu hú guān, zì lǜ wàn qí jiàn pī, shù jí zhǎng ān shī shǒu, jí gù zhǔ xiōng zhōng děng qíng. nǎi jiù jìn yáng jǔ āi, sān jūn gǎo sù, zhuī shì jiān wèi xuān zhāo huáng dì.
且說秦太子宏，奔至下辯，為南秦州刺史楊璧所拒。璧妻本是堅女，叫作順陽公主，為太子宏女兄，他卻欲自保身家，不認郎舅，竟致拒絕。世態炎涼，可見一斑！宏乃轉奔武都，順陽公主也恨夫薄情，棄璧投宏。尚恐璧發兵來追，索性南下歸晉。晉廷令處江州，尋給輔國將軍職銜。惟秦長樂公苻丕，趨還鄴城，尚有部眾三萬人，會王猛子幽州刺史王永，與平州刺史苻沖，屯兵壺關，遣使迎丕。丕恐燕軍復來攻鄴，不如先機出走，乃率男女六萬餘口，西往潞州。秦驃騎將軍張蚝，并州刺史王騰，趨候途中，迓不入晉陽。王永聞信，留苻沖守壺關，自率萬騎見丕，述及長安失守，及故主凶終等情。乃就晉陽舉哀，三軍縞素，追諡堅為宣昭皇帝。

pī jí rì sì wèi, wèi jiān lì miào, hào chēng shì zǔ, gǎi jiàn yuán èr shí yī nián wèi tài ān yuán nián. mìng zhāng háo wèi shì zhōng sī kōng, wáng yǒng wèi shì zhōng, dū du zhōng wài zhū jūn shì, jiān chē qí dà jiāng jūn shàng shū lìng, wáng téng wèi zhōng jūn dà jiāng jūn, sī lì xiào wèi, fú chōng wèi shàng shū zuǒ pú shè, fēng xī píng wáng, yú guān yì jìn zhí yǒu chà. lì fēi yáng shì wèi huáng hòu, zi níng wèi huáng tài zǐ, bān gào yuǎn jìn, dà shè jìng nèi. shì qián shàng shū lìng wèi chāng gōng fú zuǎn, zì zhǎng ān bēn jìn yáng, pī bài zuǎn tài wèi, fēng dōng hǎi wáng. jiù shì fú dìng fú shào fú mó fú liàng děng, yì jiē wén fēng fǎn zhèng, zì hé běi qiǎn shǐ xiè zuì. sì fú jiàng yàn jiàn qián huí. hái yǒu zhōng shān tài shǒu wáng yǎn, gù shǒu bó líng, wèi qín jù yàn, shàng biǎo lì chén. pī shòu yǎn wèi píng zhōu cì shǐ, jiān píng dōng jiāng jūn, qiě bài fú dìng wèi jì zhōu mù, fú shào wèi jì zhōu dū du, fú mó wèi yōu zhōu mù, fú liàng wèi yōu píng èr zhōu dū du, bìng jìn jué jùn gōng. qín zuǒ jiāng jūn dòu chōng, qín zhōu cì shǐ wáng tǒng, hé zhōu cì shǐ máo xìn, yì zhōu cì shǐ wáng guǎng, jù bēn jí lǒng yòu, hé tú guī fù. lǐng jūn jiāng jūn yáng dìng, yì cóng yàn yíng tuō zǒu, qū zhì lǒng shàng, jí rú nán qín zhōu cì shǐ yáng bì, yě jū rán wèi qín xiào jié, yī gǔ nǎo ér fèng biǎo jìn yáng, qǐng tǎo yáo cháng. yáng bì jù hóng fèng pī, kě wèi jiǎo biàn. pī dà xǐ guò wàng, fēng yáng dìng děng jù wèi zhōu mù, jí lìng wáng yǒng chuán xí zhōu jùn, shēng tǎo mù róng shì jí yáo cháng. xiǎo zi yǒu shī tàn dào:
丕即日嗣位，為堅立廟，號稱世祖，改建元二十一年為太安元年。命張蚝為侍中司空，王永為侍中，都督中外諸軍事，兼車騎大將軍尚書令，王騰為中軍大將軍，司隸校尉，苻沖為尚書左僕射，封西平王，余官亦進職有差。立妃楊氏為皇后，子寧為皇太子，頒告遠近，大赦境內。適前尚書令魏昌公苻纂，自長安奔晉陽，丕拜纂太尉，封東海王。就是苻定苻紹苻謨苻亮等，亦皆聞風反正，自河北遣使謝罪。四苻降燕見前回。還有中山太守王兗，固守博陵，為秦拒燕，上表瀝陳。丕授兗為平州刺史，兼平東將軍，且拜苻定為冀州牧，苻紹為冀州都督，苻謨為幽州牧，苻亮為幽平二州都督，並進爵郡公。秦左將軍竇沖，秦州刺史王統，河州刺史毛釁，益州刺史王廣，俱奔集隴右，合圖規復。領軍將軍楊定，亦從燕營脫走，趨至隴上，即如南秦州刺史楊璧，也居然為秦效節，一古腦兒奉表晉陽，請討姚萇。楊璧拒宏奉丕，可謂狡變。丕大喜過望，封楊定等俱為州牧，即令王永傳檄州郡，聲討慕容氏及姚萇。小子有詩嘆道：

cún wáng jì jué yì dāng rán, yī mài liú yí dé zài yán.
存亡繼絕亦當然，一脈留貽得再延。

kě xī fú pī fēi lìng zhǔ, jìn yáng xìng tì jǐn yú nián.
可惜苻丕非令主，晉陽興替僅逾年。

yù zhī xí wén zhōng rú hé mìng cí, qǐng kàn xià huí biàn zhī.
欲知檄文中如何命詞，請看下回便知。

--------

fú shì shuāi wēi, bīng duān sì qǐ, zhèng yǔ dōng jìn yǐ guī fù zhī jī huì. xiè ān qǐng mìng běi zhēng, zhèng qí shí yě. gù fú pī qǐng yuán, jí shòu yì xiè xuán, qiǎn jiāng yuán yè. fú jiān kòu jìn, jǐn yuè nián yú, féi shuǐ zhī zhàn, jiǎo xìng yī jié, cǐ chóu cǐ hèn, hé kě jù wàng? shēng qí zuì ér tǎo zhī, shuí yuē bù yí? nǎi tān yī yè chéng, fǎn wèi kòu yuán, yǐ zú jiàn jī yú wài zú. qiě liú láo zhī yǒu yǒng xiān móu, mào xiǎn qīng jìn, zú wèi mù róng chuí suǒ suàn, qì shī dùn hái. hé luò yǐ běi, réng wèi zuǒ rèn, shì hé mò fēi xiè shì zhī shī cè yé? bǐ qín fú jiān yīn jiāo zhì bài, kùn shǒu zhǎng ān jiǎ shǐ zhāo jí sān fǔ, bèi chéng jiè yī, yóu kě tú cún, nǎi tú shì kǒu huì, fù huò chèn shū, cù bēn wǔ jiāng, shòu lǔ yáo shì xīn píng zhī yōu, jìn xǐ bù yǔ, yì hé yì zāi? wéi rú zhāng fū rén zhī xùn jié, zhōng shān gōng shēn zhī xùn xiào, suī yuē róng dí, yóu bǐng gāng cháng, jiān sǐ yǒu zhī, qí shàng zú zì háo hū?
苻氏衰微，兵端四起，正予東晉以規復之機會。謝安請命北征，正其時也。顧苻丕請援，即授意謝玄，遣將援鄴。苻堅寇晉，僅越年余，淝水之戰，僥倖一捷，此仇此恨，何可遽忘？聲其罪而討之，誰曰不宜？乃貪一鄴城，反為寇援，已足見譏於外族。且劉牢之有勇鮮謀，冒險輕進，卒為慕容垂所算，棄師遁還。河洛以北，仍為左衽，是何莫非謝氏之失策耶？彼秦苻堅因驕致敗，困守長安；假使招集三輔，背城借一，猶可圖存，乃徒示口惠，復惑讖書，猝奔五將，受虜姚氏新平之幽，靳璽不予，亦何益哉？惟如張夫人之殉節，中山公詵之殉孝，雖曰戎狄，猶秉綱常，堅死有知，其尚足自豪乎？