strong chá qián yīn yì sēng xiàn jì　 shī jūn lǜ zuì hàn zāo qín strong
察鈐音異僧獻技　失軍律醉漢遭擒

què shuō hòu zhào zhǔ shí lè, chéng jìn nèi luàn, lián duó sī yù qīng xú yǎn zhū zhōu, jiàn sān shí wǔ huí. fù qiǎn bīng jìn rǎo jiāng huái, gōng xiàn shòu chūn. jiàn sān shí jiǔ huí. yī miàn lìng shí hǔ děng lǜ zhòng sì wàn, cóng zhǐ guān xī xíng, wǎng gōng liú yào, lüè dìng hé dōng wǔ shí yú xiàn, jìn pò pú bǎn. yào dà fā shuǐ lù gè jūn, qīn zì dū lǐng, yóu wèi guān běi dù huáng hé, wèi pú bǎn yuán yīng. shí hǔ wén yào jūn dà zhì, bù miǎn zhèn jù, nǎi chè wéi tuì bīng. yào zhuī zhì gāo hòu, dé jí hǔ bīng, liǎng xià jiāo zhàn, hǔ bīng dà bài, piān jiāng shí zhān zhàn sǐ, yú zhòng yì shāng wáng dà bàn, fú shī èr bǎi yú lǐ, sàng shī zī xiè, bù kě shèng jì. hǔ táo bèn zhāo gē, yào chéng shèng nán xià, gōng jīn yōng chéng. hòu zhào shǒu jiāng shí shēng, jié lì dǐ yù, yào měng pū bù kè, yīn jué chuān qiān jīn yè wài de liú shuǐ, guàn rù chéng zhōng. chéng nèi bīng mín, xiǎn xiē ér biàn chéng yú biē, xìng kuī jīn yōng chéng sù lái jiān gù, bù zhì tān méi. shí shēng yí mín dēng fù, huī bīng chéng chéng, rì yè yán fáng, wū zì zhī chēng dé zhù. yào jiàn jīn yōng nán bá, yòu fēn bīng zhuǎn gōng jí jùn hé nèi, hòu zhào xíng yáng tài shǒu yǐn jǔ, yě wáng tài shǒu zhāng jìn děng, jūn yíng jiàng yào jūn, yào shì dà zhèn, xiāng guó jiè yán.
卻說後趙主石勒，乘晉內亂，連奪司豫青徐兗諸州，見三十五回。復遣兵進擾江淮，攻陷壽春。見三十九回。一面令石虎等率眾四萬，從軹關西行，往攻劉曜，略定河東五十餘縣，進迫蒲坂。曜大發水陸各軍，親自督領，由衛關北渡黃河，為蒲坂援應。石虎聞曜軍大至，不免震懼，乃撤圍退兵。曜追至高候，得及虎兵，兩下交戰，虎兵大敗，偏將石瞻戰死，餘眾亦傷亡大半，伏屍二百餘里，喪失資械，不可勝計。虎逃奔朝歌，曜乘勝南下，攻金墉城。後趙守將石生，竭力抵禦，曜猛撲不克，因決穿千金堨外的流水，灌入城中。城內兵民，險些兒變成魚鱉，幸虧金墉城素來堅固，不致坍沒。石生移民登阜，麾兵乘城，日夜嚴防，兀自支撐得住。曜見金墉難拔，又分兵轉攻汲郡河內，後趙滎陽太守尹矩，野王太守張進等，均迎降曜軍，曜勢大振，襄國戒嚴。

shì shí shí lè yòu zhǎng shǐ zhāng bīn, yǐ jīng bìng mò, lēi rú shī zuǒ yòu shǒu, cháng lín sàng dà tòng dào: tiān bù yù wǒ chéng shì me? hé gù duó wǒ yòu hóu? bù lìng rǔ sǐ, lǎo tiān shà shì yǒu qíng. jì ér lìng sī mǎ chéng xiá, dài wèi yòu zhǎng shǐ, xiá zhì jì bù jí zhāng bīn, dàn yīn mèi wèi lēi qiè, dé yù zhèng quán. lēi měi yǔ xiá yì jí guó shì, yì jiàn bù hé, zhé liú tì dào: yòu hóu jù shě wǒ zhǎng shì, nǎi lìng wǒ yǔ cǐ bèi gòng yì, qǐ fēi tiān shù? yòu yào guī jiù yú tiān, tiān qǐ cháng lái gù rǔ me? jí yào wéi jīn yōng, lēi nǐ qīn chū wèi yuán, chéng xiá děng rù jiàn dào: liú yào chéng shèng nán xíng, yī shí nán yǔ zhēng fēng, wéi jīn yōng chéng jiān liáng zú, bù zhì jù xiàn, dài yào shī lǎo lì pí, zì rán tuì qù. dài wáng bù yí qīn dòng, yī huò zào lǜ, nán bǎo wàn quán, dà yè fǎn cóng cǐ shī bài le. lēi nù chì dào: rǔ děng hé zhī? xiū lái wàng yán! xiá shàng yù zài jiàn, lēi jìng bá jiàn zhì àn, jǐ yù dòng shǒu shā xiá, xiá nǎi qiè tuì.
是時石勒右長史張賓，已經病歿，勒如失左右手，嘗臨喪大慟道：「天不欲我成事麼？何故奪我右侯？」不令汝死，老天煞是有情。既而令司馬程遐，代為右長史，遐智計不及張賓，但因妹為勒妾，得預政權。勒每與遐議及國事，意見不合，輒流涕道：「右侯遽舍我長逝，乃令我與此輩共議，豈非天數？」又要歸咎於天，天豈常來顧汝麼？及曜圍金墉，勒擬親出為援，程遐等入諫道：「劉曜乘勝南行，一時難與爭鋒，惟金墉城堅糧足，不致遽陷，待曜師老力疲，自然退去。大王不宜親動，一或躁率，難保萬全，大業反從此失敗了。」勒怒叱道：「汝等何知？休來妄言！」遐尚欲再諫，勒竟拔劍置案，幾欲動手殺遐，遐乃怯退。

xiān shì cān jūn xú guāng, zuì hòu wàng qíng, zhì wǔ lēi yì, wèi lēi suǒ yōu. zhì shì lēi fù yì guāng, shì lìng chū yù, zhào yǔ shāng yì dào: liú yào chéng gāo hòu shèng zhàng, jìn wéi luò yáng, kàn sì fēng bù kě dāng, dàn gū sī yào dài jiǎ shí wàn, wéi gōng yī chéng, duō rì bù kè, shì bì xiè dài. ruò lǜ wǒ ruì zú, jī bǐ dài bīng, wú lǜ bù shèng. tǎng chí zhì luò yáng bù shǒu, yào bì gǔ yǒng qián lái, xí juǎn hé běi, zhí zhì jì zhōu, wǒ jūn wèi bǐ suǒ shè, bù zhàn bì kuì, dà shì qù le. chéng xiá děng bù yù wǒ xíng, qīng yì yǐ wèi hé rú? guāng yīng shēng dào: dài wáng suǒ liào, què shì shèng suàn, shì xiǎng liú yào jì zhàn shèng gāo hòu, bù néng jìn lín xiāng guó, nǎi fǎn wǎng gōng jīn yōng, xiǎn jiàn shì wú néng wèi ne. chéng shǐ dài wáng dū bīng qīn zhēng, bǐ bì wàng qí bēn bài, píng dìng tiān xià, zài cǐ yī jǔ, hé bì duō yí. lēi níng xiào dào: rú qīng cái hé gū xīn lī. suì xià lìng diào jí rén mǎ, kè rì qǐ xíng.
先是參軍徐光，醉後忘情，致忤勒意，為勒所幽。至是勒復憶光，釋令出獄，召與商議道：「劉曜乘高候勝仗，進圍洛陽，看似鋒不可當，但孤思曜帶甲十萬，圍攻一城，多日不克，勢必懈怠。若率我銳卒，擊彼怠兵，無慮不勝。倘遲至洛陽不守，曜必鼓勇前來，席捲河北，直至冀州，我軍為彼所懾，不戰必潰，大事去了。程遐等不欲我行，卿意以為何如？」光應聲道：「大王所料，確是勝算，試想劉曜既戰勝高候，不能進臨襄國，乃反往攻金墉，顯見是無能為呢。誠使大王督兵親征，彼必望旗奔敗，平定天下，在此一舉，何必多疑。」勒獰笑道：「如卿才合孤心哩。」遂下令調集人馬，克日啟行。

lēi píng shí cháng jìng lǐ xī sēng fú tú chéng, yīn fù jiāng chū shī xiū jiù, lìng tā yù jué. chéng hū zuò fàn yǔ dào: xiù zhī tì lì gāng, pū gǔ qú tū dāng. lēi tīng le máng rán bù jiě, qǐng chéng shì míng yì yì. chéng nǎi dá dào: xiù zhī biàn shì bīng, tì lì gāng shì chū xíng de yì yì, pū gǔ zhǐ liú yào hú wèi, qú tū dāng jiù shì zhuō rén yì. yī cǐ jiě shì, dìng néng chū bīng jù yào le. lēi yòu wèn chū zì hé jīng? chéng dá chēng shì xiāng lún sì líng yīn. líng yīn kě zuò yù chèn me? lēi jiāng xìn jiāng yí. chéng zì yán shàng yǒu yī fǎ, kě chān wèi lái, dāng yóu lēi qǐng lìng yī shì, chéng wèi xū zhǎn qī qī rì, qī rì nèi lìng yī tóng zǐ chí zhāi, zhāi qī mǎn, fāng néng chān shì, yú shì rú fǎ shī xíng. zhǎ yǎn jiān yǐ shì qī rì, chéng jí rù jiàn, zài lēi qián xíng fǎ, lìng zuǒ yòu qǔ guò má yóu jí yān zhī, èr wù chān hé, zhì zhū zhǎng xīn, yòu yòng liǎng shǒu mó cā, hǎo yī xiē fāng cái qǐ zhǎng, càn rán yǒu guāng. lēi děng zhǐ jiàn tā zhǎng zhōng guāng máng, kàn bu chū shén me qí yì, dú chí zhāi qī rì de tóng zǐ, gù shì chéng zhǎng, bù jīn dà chà dào: nèi yǒu wú shù bīng mǎ, zhuō zhù yī xū zhǎng miàn bái de dà rén. chéng jí yǔ lēi dào: zhè jiù shì liú yào le. zhǎng zhōng yǒu rú cǐ huàn yǐng, wú guài rú lái fú néng zhuō sūn wù kōng. lēi nǎi dà xǐ, jí lìng qīn jiāng shí kān shí cōng, wǎng huì yù zhōu cì shǐ táo bào děng, gè lǜ bù zhòng qū xíng yáng, fù chì shí hǔ jìn jù shí mén, zì tǒng bù qí sì wàn, chū fā xiāng guó, xià lìng gǎn jiàn zhě zhǎn, chéng xiá děng zì rán bù gǎn zài yán, yī rèn lēi shàng mǎ dēng tú qù le.
勒平時常敬禮西僧佛圖澄，因復將出師休咎，令他預決。澄忽作梵語道：「秀支替戾岡，仆谷劬禿當。」勒聽了茫然不解，請澄釋明意義。澄乃答道：「秀支便是兵，替戾岡是出行的意義，仆谷指劉曜胡位，劬禿當就是捉人意。依此解釋，定能出兵拒曜了。」勒又問出自何經？澄答稱是相輪寺鈴音。鈴音可作預讖麼？勒將信將疑。澄自言尚有一法，可覘未來，當由勒請令一試，澄謂須展期七日，七日內令一童子持齋，齋期滿，方能覘視，於是如法施行。眨眼間已是七日，澄即入見，在勒前行法，令左右取過麻油及胭脂，二物攙合，置諸掌心，又用兩手摩擦，好一歇方才啟掌，粲然有光。勒等只見他掌中光芒，看不出甚麼奇異，獨持齋七日的童子，顧視澄掌，不禁大詫道：「內有無數兵馬，捉住一須長面白的大人。」澄即語勒道：「這就是劉曜了。」掌中有如此幻影，無怪如來佛能捉孫悟空。勒乃大喜，即令親將石堪石聰，往會豫州刺史桃豹等，各率部眾趨滎陽，復飭石虎進據石門，自統步騎四萬，出發襄國，下令敢諫者斬，程遐等自然不敢再言，一任勒上馬登途去了。

dàn fú tú chéng jiū shì hé rén, néng yǒu zhè bān mì shù? xiāng chuán chéng shēng zhǎng tiān zhú, běn xìng bó shì, zhì jìn huái dì yǒng jiā sì nián, shǐ zhì luò yáng, zì yún bǎi yǒu yú suì, néng fú qì shè shēng, lián rì bù shí. měi chí shén zhòu, yì shǐ guǐ shén, fù páng yǒu yī kǒng, yòng xù sāi zhù, yè jiān bá xù lù kǒng, guāng zhào yī shì. yòu cháng zhì liú shuǐ cè, cóng kǒng zhōng qǔ chū zàng fǔ, jiù shuǐ xǐ jìng, hái nà fù zhōng, luò rén chēng wèi qí sēng. zhì luò zhōng dà luàn, tóu yī lēi jiāng guō hēi. hēi cóng lēi sì chū, měi yù zhī xíng bīng jí xiōng, lēi dāng rán yí wèn. hēi wèi yóu chéng suǒ shòu, yīn jí zhào chéng xiāng jiàn, shì yǐ dào fǎ. chéng qǔ bō shèng shuǐ, fén xiāng chí zhòu, lì jiàn bō zhōng shēng chū qīng lián, huā guāng yào rì, lēi nǎi jīng fú. sì shì lēi yǒu jǔ dòng, chéng zhé xiān zhī. lēi wèi zhào wáng zhì wǔ nián, xiāng guó dà hàn, lè lìng chéng dǎo yǔ, chéng yán dǎo qiú wú yì, bié yǒu liáng fǎ. suì lǜ tú lǚ wǎng shí jǐng gǎng, jué de sǐ lóng yī tiáo, zhǎng yuē chǐ yú, qǔ zhì shuǐ yú, bàn rì fù sū. chéng xiàng lóng zhòu sòng, yòng jiǔ wèi diàn, mò jiàn lóng yī yuè shàng shēng, téng wǎng tiān kōng, jí jiàn yīn mái sì sāi, dà yǔ qīng pén, tián yě zhān zú. yīn gǎi míng tiān jǐng gǎng wèi lóng gǎng. guò le shù nián, xiāng guó chéng háo, shuǐ yuán zhòu hé, lēi yòu qiú chéng shè fǎ. chéng xiào dá dào: chéng háo wú shuǐ, chì lóng wǎng qǔ biàn liǎo. lēi běn zì shì lóng, yí chéng yǒu xīn cháo nòng, yì xiào yǔ dào: zhèng yīn lóng bù néng qǔ shuǐ, suǒ yǐ shāng zhū gāo sēng. chéng nǎi zhèng sè dào: zhè shì shí yǔ, bìng fēi xì yán. shuǐ quán wú lùn dà xiǎo, bì yǒu shén lóng jū zhù, jīn chéng qiàn shuǐ yuán, zài xī běi wǔ lǐ tuán wán cí xià, ruò fēi chì lóng qǔ shuǐ, shuǐ hé cóng lái? shuō bì zì chū. suí yǐn dì zǐ fǎ shǒu děng shù rén, jìng zhì tuán wán cí xià, zì zuò shéng chuáng, shāo ān xī xiāng, kǒu zhōng niàn niàn yǒu cí, xù xù bù jué. zhí zhì sān rì sān yè, fāng yǒu xiǎo shuǐ liú dòng, yī xiǎo lóng zhǎng wǔ liù cùn, suí shuǐ chū méi, rén mín xiāng shuài qū guān. chéng jìn lìng bī shì, bú dào bàn rì, shuǐ shì zhòu zhǎng, xiōng yǒng péng pài, liú mǎn huáng qiàn, lóng yì bù zhī qù xiàng le. chéng fǎn bào shí lè, lēi yì jiā jìng lǐ, hào wèi dà hé shàng, zhè qiě dài hòu zài biǎo. shì jiàn shí liù guó chūn qiū zhōng.
但佛圖澄究是何人，能有這般秘術？相傳澄生長天竺，本姓帛氏，至晉懷帝永嘉四年，始至洛陽，自雲百有餘歲，能服氣攝生，連日不食。每持神咒，役使鬼神，腹旁有一孔，用絮塞住，夜間拔絮露孔，光照一室。又嘗至流水側，從孔中取出臟腑，就水洗淨，還納腹中，洛人稱為奇僧。至洛中大亂，投依勒將郭黑。黑從勒四出，每預知行兵吉凶，勒當然疑問。黑謂由澄所授，因即召澄相見，試以道法。澄取缽盛水，焚香持咒，立見缽中生出青蓮，花光曜日，勒乃驚服。嗣是勒有舉動，澄輒先知。勒為趙王至五年，襄國大旱，勒令澄禱雨，澄言禱求無益，別有良法。遂率徒侶往石井崗，掘得死龍一條，長約尺余，取置水盂，半日復甦。澄向龍咒誦，用酒為奠，驀見龍一躍上升，騰往天空，即見陰霾四塞，大雨傾盆，田野沾足。因改名天井崗為龍崗。過了數年，襄國城壕，水源驟涸，勒又求澄設法。澄笑答道：「城壕無水，敕龍往取便了。」勒本字世龍，疑澄有心嘲弄，亦笑語道：「正因龍不能取水，所以商諸高僧。」澄乃正色道：「這是實語，並非戲言。水泉無論大小，必有神龍居住，今城塹水源，在西北五里團丸祠下，若非敕龍取水，水何從來？」說畢自出。隨引弟子法首等數人，徑至團丸祠下，自坐繩床，燒安息香，口中念念有詞，絮絮不絕。直至三日三夜，方有小水流動，一小龍長五六寸，隨水出沒，人民相率趨觀。澄禁令逼視，不到半日，水勢驟漲，洶湧澎湃，流滿隍塹，龍亦不知去向了。澄返報石勒，勒益加敬禮，號為大和尚，這且待後再表。事見《十六國春秋》中。

qiě shuō zhào wáng liú yào, zì jù wèi chēng zūn hòu, qǐ chū hái cóng shàn nà jiàn, yòng yóu zi yuǎn wèi chē qí dà jiāng jūn, tǎo píng dī qiāng. yī shì zhōng qiáo yù hé bāo děng yán, bà jiàn gōng shì. yòu zài zhǎng lè gōng dōng yú lì tài xué, wèi yāng gōng xī yú lì xiǎo xué, fán bǎi xìng nián zài shí sān yǐ shàng, èr shí wǔ yǐ xià, cōng yǐng kě jiào, jù lìng rù xué yì yè, gòng dé qiān wǔ bǎi rén. mìng zhòng shū jiān liú jūn lǐng guó zi jì jiǔ, sàn qí shì láng dǒng jǐng dào wèi chóng wén jì jiǔ, jū rán zūn jīng jiǎng dào, yòng xià biàn yí. yào hòu yáng shì, suī dé zhuān chǒng gàn zhèng, jiū jìng yě méi yǒu shèn me quán lì, yào lì yáng shì wèi hòu, jiàn sān shí èr huí. zài wèi sì nián, jìng nèi shàng chēng píng ān, bù guò yǔ hòu zhào yǐ chéng chóu xì, lǚ yǒu bīng zhēng. shì nián wǔ yuè, zhōng nán shān hū bēng. zhǎng ān rén liú zhōng, cóng shān bēng chù shí dé bái yù yī fāng, shàng yǒu zhuàn wén yún: huáng wáng huáng wáng, bài zhào chāng, jǐng shuǐ jié, gòu wǔ liáng. è yǒu xiǎo shuāi, kùn xiāo sàng míng. wū hū wū hū, chì niú fèn yǐn qí jǐn hū. zhōng mò míng qí miào, dàn jī yù xiàn yào. yào chén dōu chēng wèi shí lè jiāng miè, nǎi yǒu cǐ zhēng, yīn lián piān rù hè. yào yě yǐ wèi tiān xī zhēn xiáng, tè zhāi jiè qī rì, zhì tài miào zhōng bài shòu ruì yù, mìng zhōng wèi fèng ruì dài fū. hǎo xiàng zuò mèng. dú zhōng shū jiān liú jūn shàng shū dào:
且說趙王劉曜，自據位稱尊后，起初還從善納諫，用遊子遠為車騎大將軍，討平氐羌。依侍中喬豫和苞等言，罷建宮室。又在長樂宮東隅立太學，未央宮西隅立小學，凡百姓年在十三以上，二十五以下，聰穎可教，俱令入學肄業，共得千五百人。命中書監劉均領國子祭酒，散騎侍郎董景道為崇文祭酒，居然尊經講道，用夏變夷。曜後羊氏，雖得專寵干政，究竟也沒有甚麼權力，曜立羊氏為後，見三十二回。在位四年，境內尚稱平安，不過與後趙已成讎隙，屢有兵爭。是年五月，終南山忽崩。長安人劉終，從山崩處拾得白玉一方，上有篆文云：「皇亡皇亡，敗趙昌，井水竭，構五梁。咢酉小衰，困囂喪鳴。嗚呼嗚呼，赤牛奮靷其盡乎。」終莫名其妙，但齎玉獻曜。曜臣都稱為石勒將滅，乃有此征，因聯翩入賀。曜也以為天錫禎祥，特齋戒七日，至太廟中拜受瑞玉，命終為奉瑞大夫。好象做夢。獨中書監劉均上書道：

chén wén guó zhǔ shān chuān, gù shān bēng chuān jié, guó jūn wèi zhī bù jǔ. zhōng nán jīng shī zhī zhèn, guó zhī suǒ zhān, wú gù ér bēng, qí xiōng kě zhī. xī sān dài zhī jì, qí zāi yě rú shì, jīn zhāo chén jiē yán xiáng ruì, chén dú yán fēi, chéng shàng wǔ shèng zhǐ, xià wéi zhòng yì. rán chén bù dá dà lǐ, qiè suǒ wèi tóng. hé zé, yù zhī yú shān shí yě, yóu jūn zhī yú chén xià. shān bēng shí huài, xiàng guó qīng rén luàn, huáng wáng huáng wáng. bài zhào chāng zhě, cǐ yán wáng shì jiāng wèi zhào suǒ bài, zhào yīn zhī ér chāng dà. jīn dà zhào dōu yú qín yōng, ér lēi kuà quán zhào zhī dì, zhào chāng zhī yīng, dāng zài shí lè, bù zài wǒ yě. jǐng shuǐ jié, gòu wǔ liáng zhě, jǐng wèi dōng jǐng, qín zhī fēn yě, wǔ wèi wǔ chē, liáng wèi dà liáng, wǔ chē dà liáng, zhào zhī fēn yě, cǐ yán qín jiāng jué miè yǐ gòu chéng zhào yě. è zhě suì zhī cì, míng zuò è yě, yán suì yù zuò è yǒu zhī nián, dāng yǒu bài jūn shā jiāng zhī shì. kùn wèi kùn dūn, suì zài zi zhī nián míng, xuán xiāo yì zài zi zhī cì, yán suì yù yú zi, guó dāng sàng wáng. chì niú fèn yǐn, wèi chì fèn ruò, zài chǒu zhī suì míng yě. niú wèi qiān niú, dōng běi wéi zhī sù, chǒu zhī fēn yě, yán suì zài yú chǒu, dāng miè zhī dài jǐn, wú fù yí yě. tài suì zài yǒu yuē zuò è, zài zǐ yuē kùn dūn, zài chǒu yuē chì fèn, ruò yǔ jiàn ěr yǎ. cǐ qí chéng wù zhēng zhēng, yù bì xià qín xiū dé huà yǐ ráng zhī ěr. zòng wèi jiā xiáng, shàng yuàn bì xià xī tì yǐ dá zhī. shū yuē: suī xiū wù xiū, yuàn bì xià zhuī zōng zhōu dàn méng jīn zhī měi, juān bǐ guó gōng mèng miào zhī xiōng, jǐn guī mù yù yǐ dài yāo yán zhī zhū, zé guó jiā xìng shèn!
臣聞國主山川，故山崩川竭，國君為之不舉。終南京師之鎮，國之所瞻，無故而崩，其凶可知。昔三代之季，其災也如是，今朝臣皆言祥瑞，臣獨言非，誠上忤聖旨，下違眾議。然臣不達大理，竊所未同。何則，玉之於山石也，猶君之於臣下。山崩石壞，象國傾人亂，皇亡皇亡。敗趙昌者，此言王室將為趙所敗，趙因之而昌大。今大趙都於秦雍，而勒跨全趙之地，趙昌之應，當在石勒，不在我也。井水竭，構五梁者，井謂東井，秦之分也，五謂五車，梁謂大梁，五車大梁，趙之分也，此言秦將絕滅以構成趙也。咢者歲之次，名作咢也，言歲馭作咢酉之年，當有敗軍殺將之事。困謂困敦，歲在子之年名，玄囂亦在子之次，言歲馭於子，國當喪亡。赤牛奮靷，謂赤奮若，在丑之歲名也。牛謂牽牛，東北維之宿，丑之分也，言歲在於丑，當滅之殆盡，無復遺也。太歲在酉曰作咢，在子曰困敦，在丑曰赤奮，若語見《爾雅》。此其誠悟蒸蒸，欲陛下勤修德化以禳之耳。縱為嘉祥，尚願陛下夕惕以答之。《書》曰：「雖休勿休」，願陛下追蹤周旦盟津之美，捐鄙虢公夢廟之凶，謹歸沐浴以待妖言之誅，則國家幸甚！

yào lǎn bì jūn shū, dào yě wǔ rán dòng róng. tíng chén hé jūn kuáng yán gǔ shuō, wū wàng yāo ruì, yīng zuò dà bù jìng lùn. yào què wèi bù wèn zāi xiáng, jūn dāng shēn jiè, zěn de jiā zuì liú jūn. yuè nián, yòu cóng bīng zhōu xiàn rù yù xǐ yī méi, wén wèi zhào shèng èr zì. yào nǎi bù fù chēng ruì, dàn shōu zhù kù zhōng bà le. jì ér zhēng fú chóu chí wáng yáng nán dí, yòu yīn qín zhōu cì shǐ chén ān pàn luàn, qīn wǎng tǎo píng. chì tíng qiāng qiú yáo yì zhòng, yì chēng chén shòu fēng. yáo yì zhòng jiàn qián wén. liáng zhōu mù zhāng shí, wèi zhàng xià jiāng yán shè suǒ qiāng, zhāng shí jiàn dì sān huí. shí dì zhāng mào, píng dìng nèi luàn, sì wèi liáng zhōu cì shǐ. yào fù lǜ lǐng shù zú èr shí bā wàn, jìn gōng liáng zhōu. mào dàn yào bīng wēi, fèng biǎo chēng fān, yào nǎi tuì bīng. zì shì jiàn jí jiāo yíng, shěn miǎn jiǔ sè. yáng hòu bìng sǐ, gèng lì shì zhōng liú chǎng zhí nǚ liú shì wèi hòu. cái yuè yī nián, liú shì yòu bìng bù néng qǐ, liú yǒu yí yán, qǐng nà cóng mèi liú fāng. fāng nǚ zī sè, bǐ zǐ xiù měi, nián fǔ shí sān, yǐ zhǎng qī chǐ bā cùn, chuí shǒu guò xī, fā yǔ shēn qí. yào dāng rán nà rù, jí cè wèi jì hòu, shí yǐ wèi guāng chū shí yī nián. guāng chū wèi liú yào nián hào, jiàn sān shí èr huí. yào mìng biāo qí jiāng jūn liú shù wèi dà sī tú, shì zhōng liú chǎng wèi tài bǎo, zhào gōng qīng yǐ xià zǐ dì, rù què qīn xuǎn, jiàn yǒu cái wǔ chū zhòng, biàn shǐ wèi qīn yù láng, bèi jiǎ chéng mǎ, suí tóng chū rù. shàng shū hǎo shù, dōu shuǐ shǐ zhě zhī dāng děng, wèi rén zhǔ bù yí rì jìn wǔ rén, zhì chù yào nù, lè lìng fú dú zì jǐn. shì xī, yào mèng jiàn kōng zhōng jiàng xià sān shén, tǒng shì jīn miàn dān chún, dōng xiàng qūn xún, bù yán jí tuì. dāng xià huǎng hū qián zhuī, qū shēn xià bài, fǔ lǚ sān rén zú jī. é ér jīng wù, xì sī mèng zhào, biàn bù chū shén me jí xiōng. yì chén, zhào rù gōng qīng, lìng tā xiáng mèng. yī bān xié chén mèi zi, wú fēi qū yì xiàn yú, jiāo kǒu chēng hè, wéi tài shǐ lìng rèn yì, wèi mèng zhào bù xiáng, liè chén jiàn jiě, dà lüè shuō shì:
曜覽畢均書，倒也憮然動容。廷臣劾均狂言瞽說，誣妄妖瑞，應作大不敬論。曜卻謂不問災祥，均當深戒，怎得加罪劉均。越年，又從并州獻入玉璽一枚，文為趙盛二字。曜乃不復稱瑞，但收貯庫中罷了。既而征服仇池王楊難敵，又因秦州刺史陳安叛亂，親往討平。赤亭羌酋姚弋仲，亦稱臣受封。姚弋仲見前文。涼州牧張寔，為帳下將閻涉所戕，張寔見第三回。寔弟張茂，平定內亂，嗣為涼州刺史。曜復率領戍卒二十八萬，進攻涼州。茂憚曜兵威，奉表稱藩，曜乃退兵。自是漸即驕盈，沈湎酒色。羊後病死，更立侍中劉昶侄女劉氏為後。才閱一年，劉氏又病不能起，留有遺言，請納從妹劉芳。芳女姿色，比姊秀美，年甫十三，已長七尺八寸，垂手過膝，發與身齊。曜當然納入，即冊為繼後，時已為光初十一年。光初為劉曜年號，見三十二回。曜命驃騎將軍劉述為大司徒，侍中劉昶為太保，召公卿以下子弟，入闕親選，見有材武出眾，便使為親御郎，被甲乘馬，隨同出入。尚書郝述，都水使者支當等，謂人主不宜日近武人，致觸曜怒，勒令服毒自盡。是夕，曜夢見空中降下三神，統是金面丹唇，東向逡巡，不言即退。當下恍惚前追，屈身下拜，俯履三人足跡。俄而驚寤，細思夢兆，辨不出什麼吉凶。翌晨，召入公卿，令他詳夢。一班諧臣媚子，無非曲意獻諛，交口稱賀，惟太史令任義，謂夢兆不祥，列陳見解，大略說是：

sān zhě lì yùn tǒng zhī jí yě, dōng wèi zhèn wèi, wáng zhě zhī shǐ cì yě. jīn wèi duì wèi, wù shuāi luò yě. dān chún bù yán, shì zhī bì yě. qūn xún yī ràng, tuì shě zhī dào yě. wèi zhī bài zhě, qū fú yú rén yě. lǚ jī ér xíng, shèn wù chū jiāng yě. dōng jǐng, qín zhī fēn yě, wǔ chē, zhào zhī fēn yě, qín bīng bì dà qǐ, wáng zhǔ sàng shī, liú bài zhào dì, yuǎn zhì sān nián, jìn qī bǎi rì, qí yīng bù yuǎn, xìng shú sī ér shèn fáng zhī!
三者歷運統之極也，東為震位，王者之始次也。金為兌位，物衰落也。丹唇不言，事之畢也。逡巡揖讓，退舍之道也。為之拜者，屈服於人也。履跡而行，慎勿出疆也。東井，秦之分也，五車，趙之分也，秦兵必大起，亡主喪師，留敗趙地，遠至三年，近七百日，其應不遠，幸熟思而慎防之！

yào wén yán dà jù, jí qīn sì èr jiāo, xiū shàn shén cí, biàn dǎo míng shān dà chuān, dà shè sǐ zuì yǐ xià, jiǎn miǎn bǎi xìng bàn zū. tú wù biǎo miàn, yǒu hé yì chù? yuè nián, chūn lìng dà hàn, hǎo jǐ yuè bù jiàn gān lín, yào piān fēn bīng xí chóu chí, gōng liáng zhōu, lüè hé nán, yī xiē ér bù jiā zhěn xù, dàn lìng chū lüè jìng wài, duó dé zǐ nǚ yù bó, hái chōng fǔ shí. guó rén yù yǒu hàn zāi, lìng tā sì chū zòng lüè, bù kě wèi fēi lǐ cái miào jué. yòu yuè nián chū bài shí hǔ, biàn shì wéi gōng jīn yōng chéng yī yì. bǔ xù liú yào shù nián jiān shì, shǐ zhī bài wáng zhī yóu lái. hòu zhào zhǔ shí lè, zì jiù jīn yōng. zhì dà yè dù hé, shí dāng zhòng dōng, hán fēng shì dāo, hé bīn gèng shén. jí lēi jūn jiāng dù, hū tiān qì zhuǎn wèi qíng hé, fēng jìng bīng pàn, ān rán dé jì. jì bì yòu kuáng fēng dà qǐ, chén yīn rú gù. lēi dà xǐ dào: zhè shì tiān shén wǒ lī. cǐ fān cái xǐ yǒu tiān le. suì gǎi míng dà yè wèi líng chāng jīn. cān jūn xú guāng, yì suí lēi nán xíng, lēi gù yǔ guāng dào: liú yào wén wǒ chū bīng, ruò yí bīng chéng gāo, jù guān jù wǒ, fāng wèi shàng cè yī luò wèi yíng, fù shuǐ zì gù, nǎi shì xià cè zuò shǒu luò yáng, shù shǒu dài qín, biàn chéng wú cè le. jì ér lēi zhì chéng gāo, huì jí zhū jūn, dé bù bīng liù wàn, qí bīng èr wàn qī qiān, gǔ xíng ér jìn, yí lù wú zǔ, bìng bù jiàn yǒu yào jūn. lēi jǔ shǒu shàng zhǐ, yòu zì zhǐ é, lián shēng hū tiān, tiān hé yán zāi. fù lìng bīng shì juǎn jiǎ xián méi, cóng jiān dào chū gǒng zī jiān, zhòu yè bù xiū, zhí zhì luò shuǐ, yáo jiàn yào bīng jù tuì zhù duì àn, lián yíng shí yú lǐ, chà bù duō yǒu shí duō wàn rén, gèng bù jīn dà xǐ dào: yào zhēn yōng nú, wèi wǒ suǒ liào, zhū jiāng shì yǐ hǎo hè wǒ le. dà zhòng wén yán, tǒng xiàng lēi dào hè. lēi yáng biān dé yì, dū bù qí rù xuān yáng mén, yóu shǒu jiāng shí shēng chū jiē, yíng rù gù tài jí qián diàn, shēng zuò láo zhòng, xiū xī yī xiāo. yuè sù, nǎi bù shǔ bīng mǎ, zhěng dùn qì xiè, zhǔn qī míng rì chū zhàn. mìng shí hǔ lǜ bù zú sān wàn rén, zì chéng běi qū xī, gōng yào zhōng jūn, shí kān shí cōng gè lǐng qí bīng bā qiān rén, zì chéng xī qū běi, jī yào qián fēng. sān rén lǐng mìng guī yíng. lēi yòu yù jiè qīn zú, wǔ gēng zào fàn, lí míng bǎo cān, kāi chéng zhù zhàn.
曜聞言大懼，即親祀二郊，修繕神祠，遍禱名山大川，大赦死罪以下，減免百姓半租。徒務表面，有何益處？越年，春令大旱，好幾月不見甘霖，曜偏分兵襲仇池，攻涼州，略河南，一些兒不加軫恤，但令出掠境外，奪得子女玉帛，還充府實。國人遇有旱災，令他四出縱掠，不可謂非理財妙訣。又越年出敗石虎，便是圍攻金墉城一役。補敘劉曜數年間事，使知敗亡之由來。後趙主石勒，自救金墉。至大堨渡河，時當仲冬，寒風似刀，河濱更甚。及勒軍將渡，忽天氣轉為晴和，風靜冰泮，安然得濟。濟畢又狂風大起，沉陰如故。勒大喜道：「這是天神我哩。」此番才喜有天了。遂改名大堨為靈昌津。參軍徐光，亦隨勒南行，勒顧語光道：「劉曜聞我出兵，若移兵成皋，據關拒我，方為上策；依洛為營，負水自固，乃是下策；坐守洛陽，束手待擒，便成無策了。」既而勒至成皋，會集諸軍，得步兵六萬，騎兵二萬七千，鼓行而進，一路無阻，並不見有曜軍。勒舉手上指，又自指額，連聲呼天，天何言哉。復令兵士卷甲銜枚，從間道出鞏訾間，晝夜不休，直至洛水，遙見曜兵俱退駐對岸，連營十餘里，差不多有十多萬人，更不禁大喜道：「曜真庸奴，為我所料，諸將士已好賀我了。」大眾聞言，統向勒道賀。勒揚鞭得意，督步騎入宣陽門，由守將石生出接，迎入故太極前殿，升座勞眾，休息一宵。越宿，乃部署兵馬，整頓器械，准期明日出戰。命石虎率步卒三萬人，自城北趨西，攻曜中軍，石堪石聰各領騎兵八千人，自城西趨北，擊曜前鋒。三人領命歸營。勒又預戒親卒，五更造飯，黎明飽餐，開城助戰。

zhè yī biān yǐ ān pái jiù xù, nà yī biān shàng zá luàn wú zhāng. liú yào wéi gōng jīn yōng, yǐ guò le sān yuè yǒu yú, tā jiàn jiān chéng nán xià, suǒ xìng zhì zhū dù wài, zhèn rì yǔ qún chén yǐn bó, hān zuì wú dù, bù xù shì zú. zuǒ yòu huò jìn yán xiāng guī, yào chì wèi wàng yǔ, lián shā shù rén. jí wén lēi dù hé qīn zhì, fāng nǐ qiǎn bīng zēng shù, dǔ jié lè bīng. yì shàng wèi dìng, lè bīng yǐ dǐ luò shuǐ, qián qū dié shǐ, bèi yào hòu qí huò dé yī rén, xiàn rù yíng zhōng. yào qīn wèn dào: dà hú zì lái me? lǜ zhòng jǐ hé? dié shǐ dá dào: dài wáng zì lái, bīng shì shén shèng. yào wén yán bù jīn shī sè, biàn xià lìng chè wéi, tuì yíng luò shuǐ xī àn. xù chū yào jūn qíng xíng, fāng yǔ shàng wén jiē sǔn. dào le lè bīng rù chéng, yào shàng wú bù zhì, réng rán pàn mìng yǐn jiǔ. lín zhàn de zǎo chén, yǐ wén shí hǔ shí kān děng liǎng lù shā lái, hái yào yǐn jiǔ shù dòu, hē dé zuì yì xūn xūn, fāng pī jiǎ shàng mǎ. mǎ wú gù bēi míng, lì zhù bù dòng, jīng yào huī le shù biān, fǎn jiàn mǎ dào tuì xià qù, yī qián yī què, jǐ hū bǎ yào xiān luò, kuī dé zuǒ yòu jiāng yào fú zhù, cāng cù xià mǎ, gǎi chéng tā qí. yǐ zhào bù xiáng. yào yí shì jiǔ lì wèi zú, zhì mǎ zuò guài, zài mìng zuǒ yòu jìn jiǔ yī dòu, yī qì hē gān, nǎi cè mǎ chū yíng, jìng yì xī yáng mén. shuō shí chí, nà shí kuài, shí hǔ cóng zuǒ shā dào, shí kān shí cōng cóng yòu shā lái. yào bīng dǐ dǎng bú zhù, fēn fēn kuì luàn. yào yǐ làn zuì rú ní, bù zhī jìn tuì, dàn xiàng xī yáng mén chí qù, bù fáng shí lè dài zhe qīn bīng, yóu chāng hé mén rào zhì xī yáng mén, yíng tóu jī yào. yào zuì yǎn méng lóng, wàng bù chū shén me shí lè, wéi tīng dé yī shēng dà hè dào: liú yào kuài lái shòu sǐ! zhè yī yǔ chuán rù ěr gǔ, cái bǎ shí fēn jiǔ yì, xià tuì sān fēn. yòu jiàn qián miàn bīng shì, hǎo jǐ gè gǔn xià tóu lú, nǎi pāi mǎ fǎn bēn, máng bù zé lù, zhǐ guǎn yán luò shuǐ biān luàn pǎo. yòu tīng bèi hòu yǒu rén jiào dào: liú yào xiū zǒu! yào yě bù gǎn huí tóu, fēi mǎ bēn táo. nà hòu miàn dí jiàn zú, jiē lián shè lái, kě hèn bèi shàng bù shēng yǎn jīng, wú cóng shǎn bì, tú shòu le sān chù jiàn shāng. mǎ yì zhōng le shù jiàn, fù tòng luàn yuè, gāo dī bù biàn, jìng zhì xiàn rù shí qú. yào huāng máng tí jiāng, mǎ zú suī dé bá chū, mǎ lì yǐ jié, zhuì dào shuǐ bīn, yào yì dāng rán tóng zhuì. kě qiǎo shuǐ jié chéng bīng, jiāng rén mǎ yī tóng gē zhù, bù zhì shěn nì. hái shì nì sǐ de hǎo. nài zuǒ yòu jù yǐ táo sàn, wú rén xiāng jiù. é ér zhuī bīng chí dào, yòng zhe náo gōu děng jiàn, jiāng yào gōu qǐ. yào shēn shàng yòu shòu chuàng shí yú, wò zài dì shàng, yóu tā kǔn fù, miǎn qiáng kāi yǎn yī qiáo, miàn qián lì zhe yī mǎ, mǎ shàng zuò zhe yī yuán dà jiāng, zhèng shì hòu zhào dū wèi shí kān. kān jiàn yào xī bēn, lǜ mǎ zhuī lái, yòng jiàn shè dào liú yào, suì dé qín yào bào gōng.
這一邊已安排就緒，那一邊尚雜亂無章。劉曜圍攻金墉，已過了三月有餘，他見堅城難下，索性置諸度外，鎮日與群臣飲博，酣醉無度，不恤士卒。左右或進言相規，曜斥為妄語，連殺數人。及聞勒渡河親至，方擬遣兵增戍，堵截勒兵。議尚未定，勒兵已抵洛水，前驅諜使，被曜候騎獲得一人，獻入營中。曜親問道：「大胡自來麼？率眾幾何？」諜使答道：「大王自來，兵勢甚盛。」曜聞言不禁失色，便下令撤圍，退營洛水西岸。敘出曜軍情形，方與上文接筍。到了勒兵入城，曜尚無布置，仍然拚命飲酒。臨戰的早晨，已聞石虎石堪等兩路殺來，還要飲酒數斗，喝得醉意醺醺，方披甲上馬。馬無故悲鳴，立住不動，經曜揮了數鞭，反見馬倒退下去，一前一卻，幾乎把曜掀落，虧得左右將曜扶住，倉猝下馬，改乘他騎。已兆不祥。曜疑是酒力未足，致馬作怪，再命左右進酒一斗，一氣喝乾，乃策馬出營，徑詣西陽門。說時遲，那時快，石虎從左殺到，石堪石聰從右殺來。曜兵抵擋不住，紛紛潰亂。曜已爛醉如泥，不知進退，但向西陽門馳去，不防石勒帶着親兵，由閶闔門繞至西陽門，迎頭擊曜。曜醉眼矇矓，望不出甚麼石勒，惟聽得一聲大喝道：「劉曜快來受死！」這一語傳入耳鼓，才把十分酒意，嚇退三分。又見前面兵士，好幾個滾下頭顱，乃拍馬返奔，忙不擇路，只管沿洛水邊亂跑。又聽背後有人叫道：「劉曜休走！」曜也不敢回頭，飛馬奔逃。那後面的箭鏃，接連射來，可恨背上不生眼睛，無從閃避，徒受了三處箭傷。馬亦中了數箭，負痛亂躍，高低不辨，竟致陷入石渠。曜慌忙提韁，馬足雖得拔出，馬力已竭，墜倒水濱，曜亦當然同墜。可巧水結成冰，將人馬一同擱住，不致沈溺。還是溺死的好。奈左右俱已逃散，無人相救。俄而追兵馳到，用着撓鈎等件，將曜鈎起。曜身上又受創十餘，臥在地上，由他捆縛，勉強開眼一瞧，面前立着一馬，馬上坐着一員大將，正是後趙都尉石堪。堪見曜西奔，率馬追來，用箭射倒劉曜，遂得擒曜報功。

yào bīng yī bàn táo qù, yī bàn bèi shā. lēi nǎi xià lìng dào: wǒ zhǐ yù qín huò yī rén, jīn yǐ dé qín zhù, jiāng shì děng kě yì fēng zhǐ ruì, wú dé zài jiā shā lù, yǒu shāng tiān rén. yú shì shōu jūn rù chéng, qiān yào zhì hé nán chéng xiè, bǎ tā jū zhù. yī miàn zǎi niú shè xiǎng, dà kào jiāng shì. yī lián sān rì, fāng bān shī běi hái xiāng guó, shǐ zhēng dōng jiāng jūn shí suì, yā yào tóng háng. yào chuàng hén wèi quán, bù néng xíng dòng, yīn yòng mǎ chē zài yào, lìng jīn chuàng yī lǐ yǒng, yǔ yào tóng zài, yán tú liáo zhì. jì zhì běi yuàn shì, sān lǎo sūn jī, qǐng zhū lēi qián, yuàn yī jiàn yào, lēi jí yǔn nuò. jī chí jiǔ yī dà gōng, jìn bái liú yào dào: pū gǔ wáng, guān yòu chēng dì wáng, dāng chí zhòng, bǎo tǔ jiāng qīng yòng bīng, bài luò yáng, zuò yùn qióng, tiān suǒ wáng kāi dà liàng, jìn yī shāng. yào jiàn jī páng méi hào shǒu, xū fà shì yín, nǎi jiē gōng dá yǔ dào: lǎo wēng nián dāng jìn bǎi, shàng zhè bān kāng jiàn me? wǒ dāng wèi gōng mǎn yǐn cǐ shāng. shuō zhe, yī xī lì jǐn. shì pèi wèi kǒu. sūn jī nǎi tuì. lēi wén jī yán, yě wèi chàng rán dào: wáng guó nú, yīng gāi shǐ lǎo sǒu shù zuì lī. jí chí rù xiāng guó, lè lìng yào jū yǒng fēng xiǎo chéng, qiǎn hái jì qiè, yǔ yào wèi bàn, wéi pài bīng jiān shǒu, bù zhǔn yào chū rù zì yóu.
曜兵一半逃去，一半被殺。勒乃下令道：「我只欲擒獲一人，今已得擒住，將士等可抑鋒止銳，毋得再加殺戮，有傷天仁。」於是收軍入城，牽曜至河南丞廨，把他拘住。一面宰牛設饗，大犒將士。一連三日，方班師北還襄國，使征東將軍石邃，押曜同行。曜創痕未痊，不能行動，因用馬車載曜，令金創醫李永，與曜同載，沿途療治。既至北苑市，三老孫機，請諸勒前，願一見曜，勒即允諾。機持酒一大觥，進白劉曜道：「仆谷王，關右稱帝王，當持重，保土疆；輕用兵，敗洛陽，祚運窮，天所亡；開大量，進一觴。」曜見機龐眉皓首，鬚髮似銀，乃接觥答語道：「老翁年當近百，尚這般康健麼？我當為公滿飲此觴。」說着，一吸立盡。適配胃口。孫機乃退。勒聞機言，也為悵然道：「亡國奴，應該使老叟數罪哩。」及馳入襄國，勒令曜居永豐小城，遣還伎妾，與曜為伴，惟派兵監守，不准曜出入自由。

xiān shì liǎng zhào lián suì jiāo bīng, hù yǒu qín huò, lēi jiāng shí tuó, wèi yào jūn suǒ qín, biàn jí shā sǐ. yào jiāng liú yuè liú zhèn, wèi lēi jūn suǒ qín, shàng wèi bèi shā, zhì cǐ yuè zhèn děng, dé fèng lēi mìng, xǔ lìng jiàn yào. yào qú rán dào: wǒ dào qīng děng jiǔ wèi huī tǔ, bù yì shí wáng rén hòu, quán yòu zhì jīn, wǒ zhòu shā shí tuó, yǒu kuì shí wáng, wú guài jīn rì zāo huò ne. nǎi liú yuè zhèn děng tóng yàn, zhōng rì shǐ bié. cǐ shí yǐ jìn sǐ qī, lè dé tòng yǐn shù bēi. lēi shǐ rén yǔ yào, lìng zhì bǐ tài zǐ xī shū, zhǔ shǐ sù jiàng. yào bù cóng lēi yì, dàn chì xī yǔ qún chén wéi chí shè jì, bù bì wèi wǒ yì lǜ yún yún. lēi yīn cǐ jí yào, xún jí jiāng yào hài sǐ. yào jiàn wèi shí sān nián, suì cì wù zǐ, bīng bài bèi qín, zhèng yǔ liú jūn yán xiāng fú. xiǎo zi yǒu shī tàn dào:
先是兩趙連歲交兵，互有擒獲，勒將石佗，為曜軍所擒，便即殺死。曜將劉岳劉震，為勒軍所擒，尚未被殺，至此岳震等，得奉勒命，許令見曜。曜瞿然道：「我道卿等久為灰土，不意石王仁厚，全宥至今，我驟殺石佗，有愧石王，無怪今日遭禍呢。」乃留岳震等同宴，終日始別。此時已近死期，樂得痛飲數杯。勒使人語曜，令致彼太子熙書，囑使速降。曜不從勒意，但飭熙與群臣維持社稷，不必為我易慮云云。勒因此嫉曜，尋即將曜害死。曜僭位十三年，歲次戊子，兵敗被擒，正與劉均言相符。小子有詩嘆道：

chèn wěi yí wén níng zú píng? huāng dān cái shì guó wáng zhēng.
讖緯遺文寧足憑？荒耽才是國亡征。

gǔ jīn duō shǎo cāng sāng gǎn, wú dào bǎo bāng dé wèi zēng.
古今多少滄桑感，無道保邦得未曾。

yào zi xī jū shǒu zhǎng ān, néng fǒu bǎo quán zōng sì, qiě kàn xià huí zì zhī.
曜子熙居守長安，能否保全宗祀，且看下回自知。

--------

fú tú chéng zhī zhǒng zhǒng mì shù, jù zài qián shǐ, xiāng chuán zhì jīn, shì fǒu què záo, yì wú cóng zhèng shí. jí guǒ yǒu qí shì, yì bù guò rú zhāng lù yú jí zhī liú ěr. lǜ yǐ zhì guó píng tiān xià zhī dà dào, chéng gù wèi zú yǔ cǐ yě. liú yào shǎo shí, yǐ cōng huì wén, liú yuān cháng chēng wèi qiān lǐ jū jí zhǎng yóu duō qí lüè, zì bǐ lè yì xiāo cáo, liú cōng yòu yǐ shì zǔ wèi wǔ nǐ zhī jí jìn zhǔn cuàn hàn, zhàng yì tǎo zéi, zài xìng liú shì, sì hū liú yuān fù zǐ zhī yán, bù wèi wú jiàn, nǎi guān qí jīn yōng yī yì, zuì tài hūn mí, háo wú jūn móu, cāng cù yī zhàn, biàn wèi suǒ qín, qǐ qí tiān duó zhī pò, shǐ gǔ xìng líng? yì yì yóu chén miǎn jiǔ sè, nǎi yǒu cǐ hūn yōng zhī jié guǒ yě! shì jiān zì yǒu dà zhàng fū, tè yín fù rén zhī xiè cí ěr. yào gù xìn zhī bù yí, niàng chéng jiāo tài, qí hé néng miǎn miè wáng zhī huò zāi?
佛圖澄之種種秘術，俱載前史，相傳至今，是否確鑿，亦無從證實。即果有其事，亦不過如張陸于吉之流耳。律以治國平天下之大道，澄固未足語此也。劉曜少時，以聰慧聞，劉淵嘗稱為千里駒；及長尤多奇略，自比樂毅蕭曹，劉聰又以世祖魏武擬之；及靳准篡漢，仗義討賊，再興劉氏，似乎劉淵父子之言，不為無見，乃觀其金墉一役，醉態昏迷，毫無軍謀，倉猝一戰，便為所擒，豈其天奪之魄，使汩性靈？抑亦由沉湎酒色，乃有此昏庸之結果也！世間自有大丈夫，特淫婦人之媟詞耳。曜顧信之不疑，釀成驕態，其曷能免滅亡之禍哉？