wǔ dì xià
武帝下
pǔ tōng yuán nián chūn zhēng yuè yǐ hài shuò, gǎi yuán, dà shè tiān xià. cì wén wǔ láo wèi, xiào tì lì tián jué yī jí, yóu pín zhī jiā, wù shōu cháng diào, guān guǎ gū dú, bìng jiā shàn xù. bǐng zǐ, rì yǒu shí zhī. jǐ mǎo, yǐ sī tú lín chuān wáng hóng wèi tài wèi yáng zhōu cì shǐ, ān yòu jiāng jūn jiān yáng zhōu xiāo jǐng wèi ān xī jiāng jūn yǐng zhōu cì shǐ. shàng shū zuǒ pú shè wáng jiǎn yǐ mǔ yōu qù zhí, jīn zǐ guāng lù dài fū wáng fèn wèi shàng shū zuǒ pú shè. gēng zǐ, fú nán gāo lì guó gè qiǎn shǐ xiàn fāng wù. èr yuè rén zǐ, lǎo rén xīng jiàn. guǐ chǒu, yǐ gāo lì wáng shì zǐ ān wèi níng dōng jiāng jūn gāo lì wáng. sān yuè bǐng xū, huá guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. xià sì yuè jiǎ wǔ, hé nán wáng qiǎn shǐ xiàn fāng wù. liù yuè dīng wèi, yǐ hù jūn jiāng jūn wéi ruì wèi chē qí jiāng jūn. qiū qī yuè jǐ mǎo, jiāng huái hǎi bìng yì. xīn mǎo, yǐ xìn wēi jiāng jūn shào líng wáng lún wèi jiāng zhōu cì shǐ. bā yuè gēng xū, lǎo rén xīng jiàn. jiǎ zǐ, xīn chú chē qí jiāng jūn wéi ruì zú. jiǔ yuè yǐ hài, yǒu xīng chén jiàn dōng fāng, guāng làn rú huǒ. dōng shí yuè xīn hài, yǐ xuān huì jiāng jūn zhǎng shā wáng shēn yè wèi hù jūn jiāng jūn. xīn yǒu, yǐ dān yáng yǐn jìn ān wáng gāng wèi píng xī jiāng jūn yì zhōu cì shǐ.
普通元年春正月乙亥朔,改元,大赦天下。賜文武勞位,孝悌力田爵一級,尤 貧之家,勿收常調,鰥寡孤獨,並加贍恤。丙子,日有蝕之。己卯,以司徒臨川王 宏為太尉、揚州刺史,安右將軍、監揚州蕭景為安西將軍、郢州刺史。尚書左僕射 王暕以母憂去職,金紫光祿大夫王份為尚書左僕射。庚子,扶南、高麗國各遣使獻 方物。二月壬子,老人星見。癸丑,以高麗王世子安為寧東將軍、高麗王。三月丙 戌,滑國遣使獻方物。夏四月甲午,河南王遣使獻方物。六月丁未,以護軍將軍韋 睿為車騎將軍。秋七月己卯,江、淮、海並溢。辛卯,以信威將軍邵陵王綸為江州 刺史。八月庚戌,老人星見。甲子,新除車騎將軍韋睿卒。九月乙亥,有星晨見東 方,光爛如火。冬十月辛亥,以宣惠將軍長沙王深業為護軍將軍。辛酉,以丹陽尹 晉安王綱為平西將軍、益州刺史。
èr nián chūn zhēng yuè jiǎ xū, yǐ nán xú zhōu cì shǐ yù zhāng wáng zōng wèi zhèn yòu jiāng jūn. xīn chú yì zhōu cì shǐ jìn ān wáng gāng gǎi wèi xú zhōu cì shǐ. xīn sì, yú jià qīn cí nán jiāo. zhào yuē: chūn sī yù qì, qián gōng bào sì, táo páo kè chéng, cāng bì lǐ bèi, sī suí gān fù, bù zī tíng yù. fán mín yǒu dān lǎo gū zhì, bù néng zì cún, zhǔ zhě jùn xiàn xián jiā shōu yǎng, shàn gěi yī shí, měi lìng zhōu zú, yǐ zhōng qí shēn. yòu yú jīng shī zhì gū dú yuán, gū yòu yǒu guī, huá fā bù guì. ruò zhōng nián mìng, hòu jiā liào lǐ. yóu qióng zhī jiā, wù shōu zū fù. wù zǐ, dà shè tiān xià. èr yuè xīn chǒu, yú jià qīn cí míng táng. sān yuè gēng yín, dà xuě, píng dì sān chǐ. xià sì yuè yǐ mǎo, gǎi zuò nán běi jiāo. bǐng chén, zhào yuē: fū qīn ruò hào tiān, lì xiàng wú wéi. gōng zhí lěi sì, jǐn lì zhì jìng, shàng xié xīng niǎo, fǔ xùn mín shí, píng zhì dōng zuò, yì bù zài nán. qián dài yīn xí, yǒu guāi lǐ zhì, kě yú zhèn fāng, jiǎn qiú wò yě, jù zī qiān mǔ, shù yǔn jiù zhāng. wǔ yuè guǐ mǎo, wǎn yǎn diàn huǒ, yán shāo hòu gōng wū sān qiān jiān. dīng sì, zhào yuē: wáng gōng qīng shì, jīn bài biǎo hè ruì, suī zé bǎi pì tǐ guó zhī chéng, zhèn huái liáng yǒu duō kuì. ruò qí zé lòu chuān quán, rén bèi dòng zhí, qì diào yù zhú, zhì zhì tài píng, yuán jiàng jiā xiáng, kě wú cán dé ér zhèng dào duō quē, chún huà wèi níng, hé yǐ yǎng yè chén hé, yuǎn zhēn míng kuàng? cǐ nǎi gèng zhāng guǎ báo, zhòng zēng qí yóu. zì jīn kě tíng hè ruì. liù yuè dīng mǎo, xìn wēi jiāng jūn yì zhōu cì shǐ wén sēng míng yǐ zhōu pàn rù yú wèi. qiū qī yuè dīng yǒu, jiǎ dà jiàng qīng péi suì jié, dū zhòng jūn běi tǎo. jiǎ yín, lǎo rén xīng jiàn. wèi jīng zhōu cì shǐ huán shū xìng shuài zhòng jiàng. bā yuè dīng hài, shǐ píng jùn zhōng shí gǔ cūn dì zì kāi chéng jǐng, fāng liù chǐ liù cùn, shēn sān shí èr zhàng. dōng shí yī yuè, bǎi jì xīn luó guó gè qiǎn shǐ xiàn fāng wù. shí èr yuè wù chén, yǐ zhèn dōng dà jiāng jūn bǎi jì wáng yú lóng wèi níng dōng dà jiāng jūn.
二年春正月甲戌,以南徐州刺史豫章王綜為鎮右將軍。新除益州刺史晉安王綱 改為徐州刺史。辛巳,輿駕親祠南郊。詔曰:「春司御氣,虔恭報祀,陶匏克誠, 蒼璧禮備,思隨乾覆,布茲亭育。凡民有單老孤稚,不能自存,主者郡縣咸加收養, 贍給衣食,每令周足,以終其身。又於京師置孤獨園,孤幼有歸,華發不匱。若終 年命,厚加料理。尤窮之家,勿收租賦。」戊子,大赦天下。二月辛丑,輿駕親祠 明堂。三月庚寅,大雪,平地三尺。夏四月乙卯,改作南北郊。丙辰,詔曰:「夫 欽若昊天,曆象無違。躬執耒耜,盡力致敬,上協星鳥,俯訓民時,平秩東作,義 不在南。前代因襲,有乖禮制,可于震方,簡求沃野,具茲千畝,庶允舊章。」五 月癸卯,琬琰殿火,延燒後宮屋三千間。丁巳,詔曰:「王公卿士,今拜表賀瑞, 雖則百辟體國之誠,朕懷良有多愧。若其澤漏川泉,仁被動植,氣調玉燭,治致太 平,爰降嘉祥,可無慚德;而政道多缺,淳化未凝,何以仰葉辰和,遠臻冥貺?此 乃更彰寡薄,重增其尤。自今可停賀瑞。」六月丁卯,信威將軍、義州刺史文僧明 以州叛入於魏。秋七月丁酉,假大匠卿裴邃節,督眾軍北討。甲寅,老人星見。魏 荊州刺史桓叔興帥眾降。八月丁亥,始平郡中石鼓村地自開成井,方六尺六寸,深 三十二丈。冬十一月,百濟、新羅國各遣使獻方物。十二月戊辰,以鎮東大將軍百 濟王餘隆為寧東大將軍。
sān nián chūn zhēng yuè gēng zǐ, yǐ shàng shū lìng yuán áng wèi zhōng shū jiān, wú jùn tài shǒu wáng jiǎn wèi shàng shū zuǒ pú shè, shàng shū zuǒ pú shè wáng fèn wèi yòu guāng lù dài fū. gēng xū, jīng shī dì zhèn. jǐ wèi, yǐ xuān yì jiāng jūn lú líng wáng xù wèi yōng zhōu cì shǐ. sān yuè yǐ mǎo, bā líng wáng xiāo píng hōng. xià sì yuè dīng mǎo, rǔ yīn wáng liú duān hōng. wǔ yuè rén chén shuò, rì yǒu shí zhī, jì. guǐ sì, shè tiān xià. bìng bān xià sì fāng, mín suǒ jí kǔ, xián jí yǐ wén, gōng qīng bǎi liáo gè shàng fēng shì, lián lǜ jùn guó jǔ xián liáng fāng zhèng zhí yán zhī shì. qiū bā yuè xīn yǒu, zuò èr jiāo jí jí tián bìng bì, bān cì gōng jiàng gè yǒu chà. jiǎ zǐ, lǎo rén xīng jiàn. pó lì bái tí guó gè qiǎn shǐ xiàn fāng wù. dōng shí yuè bǐng zǐ, jiā zhōng shū jiān yuán áng zhōng wèi jiāng jūn. shí yī yuè jiǎ wǔ, fǔ jūn jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī lǐng jūn jiāng jūn shǐ xìng wáng dàn hōng. xīn chǒu, yǐ tài zǐ zhān shì xiāo yuān zǎo wèi lǐng jūn jiāng jūn.
三年春正月庚子,以尚書令袁昂為中書監,吳郡太守王暕為尚書左僕射,尚書 左僕射王份為右光祿大夫。庚戌,京師地震。己未,以宣毅將軍廬陵王續為雍州刺 史。三月乙卯,巴陵王蕭屏薨。夏四月丁卯,汝陰王劉端薨。五月壬辰朔,日有蝕 之,既。癸巳,赦天下。並班下四方,民所疾苦,咸即以聞,公卿百僚各上封事, 連率郡國舉賢良、方正、直言之士。秋八月辛酉,作二郊及籍田並畢,班賜工匠各 有差。甲子,老人星見。婆利、白題國各遣使獻方物。冬十月丙子,加中書監袁昂 中衛將軍。十一月甲午,撫軍將軍、開府儀同三司、領軍將軍始興王憺薨。辛丑, 以太子詹事蕭淵藻為領軍將軍。
sì nián chūn zhēng yuè xīn mǎo, yú jià qīn cí nán jiāo, dà shè tiān xià. yīng zhū qióng jí, xián jiā zhèn xù, bìng bān xià sì fāng, shí lǐ yù sòng. bǐng wǔ, yú jià qīn cí míng táng. èr yuè gēng wǔ, lǎo rén xīng jiàn. yǐ hài, gōng gēng jí tián. zhào yuē: fū gēng jí zhī yì dà yǐ zāi! zī shèng yóu zhī ér xìng, lǐ jié yīn zhī yǐ zhe, gǔ zhě zhé wáng xián yòng cǐ zuò. juàn yán bā zhèng, zhì zī qiān mǔ, gōng qīng bǎi pì, kè gōng qí yí, jiǔ tuī bì lǐ, xīn xiāng mí tì. jiān yǐ fēng yún yè lǜ, qì xiàng guāng huá, shǔ lǎn xiū chén, sī jiā jiǎng quàn. kě bān xià yuǎn jìn, guǎng pì liáng chóu, gōng sī quǎn mǔ, wù jǐn dì lì. ruò yù fù nóng, ér liáng zhǒng yǒu fá, yì jiā dài xù, měi shǐ yōu biàn. xiào tì lì tián cì jué yī jí. yù gēng zhī sī, kè rì láo jiǔ. sān yuè rén yín, yǐ zhèn yòu jiāng jūn yù zhāng wáng zōng wèi píng běi jiāng jūn nán yǎn zhōu cì shǐ. liù yuè yǐ chǒu, fēn yì zhōu zhì xìn zhōu, fēn jiāo zhōu zhì ài zhōu, fēn guǎng zhōu zhì chéng zhōu nán dìng zhōu hé zhōu jiàn zhōu, fēn huò zhōu zhì yì zhōu. qiū bā yuè dīng mǎo, lǎo rén xīng jiàn. dōng shí yuè gēng wǔ, yǐ zhōng shū jiān zhōng wèi jiāng jūn yuán áng wèi shàng shū lìng, jí běn hào kāi fǔ yí tóng sān sī. jǐ mǎo, hù jūn jiāng jūn chāng yì zhī zú. shí yī yuè guǐ wèi shuò, rì yǒu shí zhī. tài bái zhòu jiàn. jiǎ chén, shàng shū zuǒ pú shè wáng jiǎn zú. shí èr yuè wù wǔ, shǐ zhù tiě qián. láng yá xiū guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù.
四年春正月辛卯,輿駕親祠南郊,大赦天下。應諸窮疾,咸加賑恤,並班下四 方,時理獄訟。丙午,輿駕親祠明堂。二月庚午,老人星見。乙亥,躬耕籍田。詔 曰:「夫耕籍之義大矣哉!粢盛由之而興,禮節因之以著,古者哲王咸用此作。眷 言八政,致茲千畝,公卿百辟,恪恭其儀,九推畢禮,馨香靡替。兼以風雲葉律, 氣象光華,屬覽休辰,思加獎勸。可班下遠近,廣辟良疇,公私畎畝,務盡地利。 若欲附農,而糧種有乏,亦加貸恤,每使優遍。孝悌力田賜爵一級。預耕之司,克 日勞酒。」三月壬寅,以鎮右將軍豫章王綜為平北將軍、南兗州刺史。六月乙丑, 分益州置信州,分交州置愛州,分廣州置成州、南定州、合州、建州,分霍州置義 州。秋八月丁卯,老人星見。冬十月庚午,以中書監、中衛將軍袁昂為尚書令,即 本號開府儀同三司。己卯,護軍將軍昌義之卒。十一月癸未朔,日有蝕之。太白晝 見。甲辰,尚書左僕射王暕卒。十二月戊午,始鑄鐵錢。狼牙脩國遣使獻方物。
wǔ nián chūn zhēng yuè, yǐ zuǒ guāng lù dài fū kāi fǔ yí tóng sān sī nán píng wáng wěi wèi zhèn wèi dà jiāng jūn, gǎi lǐng yòu guāng lù dài fū, yí tóng sān sī rú gù. zhēng xī jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī jīng zhōu cì shǐ pó yáng wáng huī jìn hào biāo qí dà jiāng jūn. tài fǔ qīng xià hóu dǎn wèi zhōng hù jūn. yòu guāng lù dài fū wáng fèn wèi zuǒ guāng lù dài fū, jiā tè jìn. xīn mǎo, píng běi jiāng jūn nán yǎn zhōu cì shǐ yù zhāng wáng zōng jìn hào zhèn běi jiāng jūn. píng xī jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ jìn ān wáng gāng jìn hào ān běi jiāng jūn. èr yuè gēng wǔ, tè jìn zuǒ guāng lù dài fū wáng fèn zú. dīng chǒu, lǎo rén xīng jiàn. sān yuè jiǎ xū, fēn yáng zhōu jiāng zhōu zhì dōng yáng zhōu. xià sì yuè yǐ wèi, yǐ yún huī jiāng jūn nán kāng wáng jī wèi jiāng zhōu cì shǐ. liù yuè yǐ yǒu, lóng dòu yú qū ā wáng bēi, yīn xī xíng zhì jiàn líng chéng. suǒ jīng chù shù mù dào zhé, kāi dì shù shí zhàng. wù zǐ, yǐ huì jī tài shǒu wǔ líng wáng jì wèi dōng yáng zhōu cì shǐ. gēng zǐ, yǐ yuán wài sàn qí cháng shì yuán shù wèi píng běi jiāng jūn běi qīng yǎn èr zhōu cì shǐ, lǜ zhòng běi fá. qiū qī yuè xīn wèi, cì běi tǎo yì kè wèi yī jiē. bā yuè gēng yín, xú zhōu cì shǐ chéng jǐng juàn kè wèi tóng zhàn. jiǔ yuè wù shēn, yòu kè suī líng chéng. wù wǔ, běi yǎn zhōu cì shǐ zhào jǐng yuè wéi jīng shān. rén xū, xuān yì jiāng jūn péi suì xí shòu yáng, rù luó chéng, fú kè. dōng shí yuè wù yín, péi suì yuán shù gōng wèi jiàn líng chéng, pò zhī. xīn sì, yòu pò qū mù. sǎo lǔ jiāng jūn péng bǎo sūn kè láng yá. jiǎ shēn, yòu kè tán qiū chéng. xīn mǎo, péi suì pò dí chéng. bǐng shēn, yòu kè pì chéng, suì jìn tún lí jiāng. rén yín, wèi dōng hǎi tài shǒu wéi jìng xīn yǐ sī wú chéng jiàng. dìng yuǎn jiāng jūn tài shǒu cáo shì zōng pò wèi qū yáng chéng. jiǎ chén, yòu kè qín xū. wèi méi pān xī shǒu xī jiē qì chéng zǒu. shí yī yuè bǐng chén, péng bǎo sūn kè dōng guǎn chéng. rén xū, péi suì gōng shòu yáng zhī ān chéng, kè zhī. bǐng yín, wèi mǎ tóu ān chéng bìng lái jiàng. shí èr yuè wù yín, wèi jīng shān chéng jiàng. yǐ sì, wǔ yǒng jiāng jūn lǐ guó xìng gōng píng jìng guān, kè zhī. xīn chǒu, xìn wēi zhǎng shǐ yáng fǎ gān gōng wǔ yáng guān rén yín, gōng xiàn guān: bìng kè zhī.
五年春正月,以左光祿大夫、開府儀同三司南平王偉為鎮衛大將軍,改領右光 祿大夫,儀同三司如故。征西將軍、開府儀同三司、荊州刺史鄱陽王恢進號驃騎大 將軍。太府卿夏侯亶為中護軍。右光祿大夫王份為左光祿大夫,加特進。辛卯,平 北將軍、南兗州刺史豫章王綜進號鎮北將軍。平西將軍、雍州刺史晉安王綱進號安 北將軍。二月庚午,特進、左光祿大夫王份卒。丁丑,老人星見。三月甲戌,分揚 州、江州置東揚州。夏四月乙未,以雲麾將軍南康王績為江州刺史。六月乙酉,龍 斗於曲阿王陂,因西行至建陵城。所經處樹木倒折,開地數十丈。戊子,以會稽太 守武陵王紀為東揚州刺史。庚子,以員外散騎常侍元樹為平北將軍、北青、兗二州 刺史,率眾北伐。秋七月辛未,賜北討義客位一階。八月庚寅,徐州刺史成景雋克 魏童棧。九月戊申,又克睢陵城。戊午,北兗州刺史趙景悅圍荊山。壬戌,宣毅將 軍裴邃襲壽陽,入羅城,弗克。冬十月戊寅,裴邃、元樹攻魏建陵城,破之。辛巳, 又破曲木。掃虜將軍彭寶孫克琅邪。甲申,又克檀丘城。辛卯,裴邃破狄城。丙申, 又克甓城,遂進屯黎漿。壬寅,魏東海太守韋敬欣以司吾城降。定遠將軍太守曹世 宗破魏曲陽城。甲辰,又克秦墟。魏郿、潘溪守悉皆棄城走。十一月丙辰,彭寶孫 克東莞城。壬戌,裴邃攻壽陽之安城,克之。丙寅,魏馬頭、安城並來降。十二月 戊寅,魏荊山城降。乙巳,武勇將軍李國興攻平靜關,克之。辛丑,信威長史楊法 乾攻武陽關;壬寅,攻峴關:並克之。
liù nián chūn zhēng yuè bǐng wǔ, ān běi jiāng jūn jìn ān wáng gāng qiǎn zhǎng shǐ liǔ jīn pò wèi nán xiāng jùn, sī mǎ dǒng dāng mén pò wèi jìn chéng. gēng xū, yòu pò mǎ quān diāo yáng èr chéng. xīn hài, yú jià qīn cí nán jiāo, dà shè tiān xià. gēng shēn, wèi zhèn dōng jiāng jūn xú zhōu cì shǐ yuán fǎ sēng yǐ péng chéng nèi fù. jǐ sì, yōng zhōu qián jūn kè wèi xīn cài jùn. zhào yuē: miào mó yǐ dìng, wáng lüè fāng jǔ. shì zhōng lǐng jūn jiāng jūn xī chāng hóu yuān zǎo, kě biàn qīn róng, yǐ qián qǐ xíng zhèn běi jiāng jūn nán yǎn zhōu cì shǐ yù zhāng wáng zōng dǒng yù xióng jié, fēng chí cì mài qí yú zhòng jūn, jì rì chāi qiǎn, chū zhōng hòu shī, shàn dé yán bàn. zhèn dāng liù jūn yún dòng, lóng zhōu jì jiāng. guǐ yǒu, kè wèi zhèng chéng. jiǎ xū, yǐ wèi zhèn dōng jiāng jūn xú zhōu cì shǐ yuán fǎ sēng wèi sī kōng. èr yuè dīng chǒu, lǎo rén xīng jiàn. gēng chén, nán xú zhōu cì shǐ lú líng wáng xù hái cháo, bǐng chéng róng lüè. yǐ wèi, zhào jǐng yuè xià wèi lóng kàng chéng. sān yuè bǐng wǔ, suì xīng jiàn nán dòu. cì xīn fù mín zhǎng fù chú, yīng zhū zuì shī, yī wú suǒ wèn. jǐ yǒu, xíng xìng bái xià chéng, lǚ xíng liù jūn dùn suǒ. yǐ chǒu, zhèn běi jiāng jūn nán yǎn zhōu cì shǐ yù zhāng wáng zōng quán dùn péng chéng, zǒng dū zhòng jūn, bìng shè xú zhōu fǔ shì. jǐ sì, yǐ wèi jiǎ píng dōng jiāng jūn yuán jǐng lóng wèi héng zhōu cì shǐ, wèi zhēng lǔ jiāng jūn yuán jǐng zhòng wèi guǎng zhōu cì shǐ. xià wǔ yuè jǐ yǒu, zhú sù yù yàn, yòu xiū cáo gōng yàn yú jì yīn. tài bái zhòu jiàn. rén zǐ, qiǎn zhōng hù jūn xià hóu dǎn dū shòu yáng zhū jūn shì, běi fá. liù yuè gēng chén, yù zhāng wáng zōng bēn yú wèi, wèi fù jù péng chéng. qiū qī yuè rén xū, dà shè tiān xià. bā yuè bǐng zǐ, yǐ sàn qí cháng shì cáo zhòng zōng jiān lǐng jūn. rén wǔ, lǎo rén xīng jiàn. shí èr yuè wù zǐ, shào líng wáng lún yǒu zuì, miǎn guān, xuē jué tǔ. rén chén, jīng shī dì zhèn.
六年春正月丙午,安北將軍晉安王綱遣長史柳津破魏南鄉郡,司馬董當門破魏 晉城。庚戌,又破馬圈、彫陽二城。辛亥,輿駕親祠南郊,大赦天下。庚申,魏鎮 東將軍、徐州刺史元法僧以彭城內附。己巳,雍州前軍克魏新蔡郡。詔曰:「廟謨 已定,王略方舉。侍中、領軍將軍西昌侯淵藻,可便親戎,以前啟行;鎮北將軍、 南兗州刺史豫章王綜董馭雄桀,風馳次邁;其餘眾軍,計日差遣,初中後師,善得 嚴辦。朕當六軍雲動,龍舟濟江。」癸酉,克魏鄭城。甲戌,以魏鎮東將軍、徐州 刺史元法僧為司空。二月丁丑,老人星見。庚辰,南徐州刺史廬陵王續還朝,稟承 戎略。乙未,趙景悅下魏龍亢城。三月丙午,歲星見南斗。賜新附民長復除,應諸 罪失,一無所問。己酉,行幸白下城,履行六軍頓所。乙丑,鎮北將軍、南兗州刺 史豫章王綜權頓彭城,總督眾軍,並攝徐州府事。己巳,以魏假平東將軍元景隆為 衡州刺史,魏徵虜將軍元景仲為廣州刺史。夏五月己酉,築宿預堰,又修曹公堰於 濟陰。太白晝見。壬子,遣中護軍夏侯亶督壽陽諸軍事,北伐。六月庚辰,豫章王 綜奔於魏,魏復據彭城。秋七月壬戌,大赦天下。八月丙子,以散騎常侍曹仲宗兼 領軍。壬午,老人星見。十二月戊子,邵陵王綸有罪,免官,削爵土。壬辰,京師 地震。
qī nián chūn zhēng yuè xīn chǒu shuò, shè shū sǐ yǐ xià. dīng mǎo, huá guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. èr yuè jiǎ xū, běi fá zhòng jūn jiě yán. hé nán qiǎn shǐ xiàn fāng wù. dīng hài, lǎo rén xīng jiàn. sān yuè yǐ mǎo, gāo lì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. xià sì yuè yǐ yǒu, tài wèi lín chuān wáng hóng hōng. nán zhōu jīn gǎi zhì xiào wèi, zēng jiā fèng zhì. zhào zài wèi qún chén, gè jǔ suǒ zhī, fán shì qīng lì, xián shǐ jiàn wén, zhōu nián jǔ èr rén, dà jùn yī rén. liù yuè jǐ mǎo, lín yì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. qiū jiǔ yuè jǐ yǒu, biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī jīng zhōu cì shǐ pó yáng wáng huī hōng. dōng shí yuè xīn wèi, yǐ dān yáng yǐn xiāng dōng wáng yì wèi jīng zhōu cì shǐ. shí yī yuè gēng chén, dà shè tiān xià. shì rì, dīng guì pín hōng. xīn sì, xià hóu dǎn hú lóng yá yuán shù cáo shì zōng děng zhòng jūn kè shòu yáng chéng. dīng hài, fàng wèi yáng zhōu cì shǐ lǐ xiàn hái běi. yǐ shòu yáng zhì yù zhōu, hé féi gǎi wèi nán yù zhōu. yǐ zhōng hù jūn xià hóu dǎn wèi yù nán yù èr zhōu cì shǐ. píng xī jiāng jūn yǐng zhōu cì shǐ yuán shù jìn hào ān xī jiāng jūn. wèi xīn yě tài shǒu yǐ jùn jiàng.
七年春正月辛丑朔,赦殊死以下。丁卯,滑國遣使獻方物。二月甲戌,北伐眾 軍解嚴。河南遣使獻方物。丁亥,老人星見。三月乙卯,高麗國遣使獻方物。夏四 月乙酉,太尉臨川王宏薨。南州津改置校尉,增加俸秩。詔在位群臣,各舉所知, 凡是清吏,咸使薦聞,州年舉二人,大郡一人。六月己卯,林邑國遣使獻方物。秋 九月己酉,驃騎大將軍、開府儀同三司、荊州刺史鄱陽王恢薨。冬十月辛未,以丹 陽尹、湘東王繹為荊州刺史。十一月庚辰,大赦天下。是日,丁貴嬪薨。辛巳,夏 侯亶、胡龍牙、元樹、曹世宗等眾軍克壽陽城。丁亥,放魏揚州刺史李憲還北。以 壽陽置豫州,合肥改為南豫州。以中護軍夏侯亶為豫、南豫二州刺史。平西將軍、 郢州刺史元樹進號安西將軍。魏新野太守以郡降。
dà tōng yuán nián chūn zhēng yuè yǐ chǒu, yǐ shàng shū zuǒ pú shè xú miǎn wèi shàng shū pú shè zhòng wèi jiāng jūn. zhào yuē: zhèn sī lì zhào mín, wéi rì bù zú, qì xiàng huán huí, měi hóng yōu jiǎn. bǎi guān fèng lù, běn yǒu dìng shù, qián dài yǐ lái, jiē duō píng zhǔn, qǐng zhě yīn xún, wèi huáng gǎi gé. zì jīn yǐ hòu, kě zhǎng gěi jiàn qián, yī shí jí chū, wù lìng bū huǎn. fán sàn shī guān wù, bù wèn duō shǎo, bìng cóng yuán yòu. wéi shì shè jūn chǔ, qǔ gōng sī jiàn wù, bù zài cǐ lì. xīn wèi, yú jià qīn cí nán jiāo. zhào yuē: fèng shí zhāo shì, qián jiàn cāng bì, sī chéng tiān dé, huì cǐ xià mín. fán yīn shì qù tǔ, liú yí tā jìng zhě, bìng tīng fù zhái yè, juān yì wǔ nián. yóu pín zhī jiā, wù shōu sān diào. xiào tì lì tián cì jué yī jí. shì yuè, sī zhōu cì shǐ xià hóu kuí jìn jūn sān guān, suǒ zhì jiē kè. sān yuè xīn wèi, yú jià xìng tóng tài sì shě shēn. jiǎ xū, hái gōng, shè tiān xià, gǎi yuán. yǐ zuǒ wèi jiāng jūn xiāo yuān zǎo wèi zhōng hù jūn. lín yì shī zi guó gè qiǎn shǐ xiàn fāng wù.
大通元年春正月乙丑,以尚書左僕射徐勉為尚書僕射、中衛將軍。詔曰:「朕 思利兆民,惟日不足,氣象環回,每弘優簡。百官俸祿,本有定數,前代以來,皆 多評准,頃者因循,未遑改革。自今已後,可長給見錢,依時即出,勿令逋緩。凡 散失官物,不問多少,並從原宥。惟事涉軍儲,取公私見物,不在此例。」辛未, 輿駕親祠南郊。詔曰:「奉時昭事,虔薦蒼璧,思承天德,惠此下民。凡因事去土, 流移他境者,並聽復宅業,蠲役五年。尤貧之家,勿收三調。孝悌力田賜爵一級。」 是月,司州刺史夏侯夔進軍三關,所至皆克。三月辛未,輿駕幸同泰寺捨身。甲戌, 還宮,赦天下,改元。以左衛將軍蕭淵藻為中護軍。林邑、師子國各遣使獻方物。
xià wǔ yuè bǐng yín, chéng jǐng juàn kè wèi lín tóng zhú yì. qiū bā yuè rén chén, lǎo rén xīng jiàn. dōng shí yuè gēng xū, wèi dōng yù zhōu cì shǐ yuán qìng hé yǐ wō yáng nèi shǔ. jiǎ yín, qū shè dōng yù zhōu. shí yī yuè dīng mǎo, yǐ zhōng hù jūn xiāo yuān zǎo wèi běi tǎo dū du zhēng běi dà jiāng jūn, zhèn wō yáng. wù chén, jiā shàng shū lìng zhōng wèi jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī yuán áng zhōng shū jiān. yǐ wō yáng zhì xī xú zhōu. gāo lì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù.
夏五月丙寅,成景雋克魏臨潼竹邑。秋八月壬辰,老人星見。冬十月庚戌,魏 東豫州刺史元慶和以渦陽內屬。甲寅,曲赦東豫州。十一月丁卯,以中護軍蕭淵藻 為北討都督、征北大將軍,鎮渦陽。戊辰,加尚書令、中衛將軍、開府儀同三司袁 昂中書監。以渦陽置西徐州。高麗國遣使獻方物。
èr nián chūn zhēng yuè gēng shēn, sī kōng yuán fǎ sēng yǐ běn guān lǐng zhōng jūn jiāng jūn. zhōng shū jiān shàng shū lìng zhōng wèi jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī yuán áng jìn hào zhōng fǔ dà jiāng jūn. wèi wèi qīng xiāo áng wèi zhōng lǐng jūn. yǐ yǒu, ruì ruì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. èr yuè jiǎ wǔ, lǎo rén xīng jiàn. shì yuè, zhú hán shān yàn. sān yuè rén xū, yǐ jiāng zhōu cì shǐ nán kāng wáng jī wèi ān yòu jiāng jūn. xià sì yuè xīn chǒu, wèi yǐng zhōu cì shǐ yuán yuàn dá yǐ yì yáng nèi fù, zhì běi sī zhōu. shí wèi dà luàn, qí běi hǎi wáng yuán hào lín huái wáng yuán yù rǔ nán wáng yuán yuè bìng lái bēn qí běi qīng zhōu cì shǐ yuán shì juàn nán jīng zhōu cì shǐ lǐ zhì yì yǐ dì jiàng. liù yuè dīng hài, wèi lín huái wáng yuán yù qiú hái běn guó, xǔ zhī. dōng shí yuè dīng hài, yǐ wèi běi hǎi wáng yuán hào wèi wèi zhǔ, qiǎn dōng gōng zhí gé jiāng jūn chén qìng zhī wèi sòng hái běi. wèi yù zhōu cì shǐ dèng xiàn yǐ dì nèi shǔ.
二年春正月庚申,司空元法僧以本官領中軍將軍。中書監、尚書令、中衛將軍、 開府儀同三司袁昂進號中撫大將軍。衛尉卿蕭昂為中領軍。乙酉,芮芮國遣使獻方 物。二月甲午,老人星見。是月,築寒山堰。三月壬戌,以江州刺史南康王績為安 右將軍。夏四月辛丑,魏郢州刺史元願達以義陽內附,置北司州。時魏大亂,其北 海王元顥、臨淮王元彧、汝南王元悅並來奔;其北青州刺史元世雋、南荊州刺史李 志亦以地降。六月丁亥,魏臨淮王元彧求還本國,許之。冬十月丁亥,以魏北海王 元顥為魏主,遣東宮直閣將軍陳慶之衛送還北。魏豫州刺史鄧獻以地內屬。
zhōng dà tōng yuán nián zhēng yuè xīn yǒu, yú jià qīn cí nán jiāo, dà shè tiān xià, xiào tì lì tián cì jué yī jí. jiǎ zǐ, wèi rǔ nán wáng yuán yuè qiú hái běn guó, xǔ zhī. xīn sì, yú jià qīn cí míng táng. èr yuè jiǎ shēn, yǐ dān yáng yǐn wǔ líng wáng jì wèi jiāng zhōu cì shǐ. xīn chǒu, ruì ruì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. sān yuè bǐng chén, yǐ hé nán wáng ā luó zhēn wèi níng xī jiāng jūn xī qín hé shā sān zhōu cì shǐ. gēng chén, yǐ zhōng hù jūn xiāo yuān zǎo wèi zhōng quán jiāng jūn. xià sì yuè guǐ wèi, yǐ ān yòu jiāng jūn nán kāng wáng jī wèi hù jūn jiāng jūn. guǐ sì, chén qìng zhī gōng wèi liáng chéng, bá zhī, jìn tú kǎo chéng, qín wèi jì yīn wáng yuán huī yè. wǔ yuè wù chén, kè dà liáng. guǐ yǒu, kè hǔ láo chéng. wèi zhǔ yuán zǐ yōu qì luò yáng, zǒu hé běi. yǐ hài, yuán hào rù luò yáng. liù yuè rén wǔ, dà shè tiān xià. xīn hài, wèi huái yīn tài shǒu jìn hóng yǐ hú yáng chéng nèi shǔ. rùn yuè jǐ wèi, ān yòu jiāng jūn hù jūn nán kāng wáng jī hōng. jǐ mǎo, wèi ěr zhū róng gōng shā yuán hào, fù jù luò yáng. qiū jiǔ yuè xīn sì, zhū què háng huá biǎo zāi. yǐ ān běi jiāng jūn yáng kǎn wèi qīng jì èr zhōu cì shǐ. guǐ sì, yú jià xìng tóng tài sì, shè sì bù wú zhē dà huì, yīn shě shēn, gōng qīng yǐ xià, yǐ qián yī yì wàn fèng shú. dōng shí yuè jǐ yǒu, yú jià hái gōng, dà shè, gǎi yuán. shí yī yuè bǐng xū, jiā zhōng fǔ dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī yuán áng zhōng shū jiān. jiā zhèn wèi dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī nán píng wáng wěi tài zǐ shǎo fù. jiā jīn zǐ guāng lù dài fū xiāo chēn lù gǎo bìng tè jìn. sī kōng zhōng jūn jiāng jūn yuán fǎ sēng jìn hào chē qí jiāng jūn. zhōng quán jiāng jūn xiāo yuān zǎo wèi zhōng hù jūn jiāng jūn. zhōng lǐng jūn xiāo áng wèi lǐng jūn jiāng jūn. wù zǐ, wèi bā zhōu cì shǐ yán shǐ xīn yǐ chéng jiàng. shí èr yuè dīng sì, pán pán guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù.
中大通元年正月辛酉,輿駕親祠南郊,大赦天下,孝悌力田賜爵一級。甲子, 魏汝南王元悅求還本國,許之。辛巳,輿駕親祠明堂。二月甲申,以丹陽尹武陵王 紀為江州刺史。辛丑,芮芮國遣使獻方物。三月丙辰,以河南王阿羅真為寧西將軍、 西秦、河沙三州刺史。庚辰,以中護軍蕭淵藻為中權將軍。夏四月癸未,以安右將 軍南康王績為護軍將軍。癸巳,陳慶之攻魏梁城,拔之,進屠考城,擒魏濟陰王元 暉業。五月戊辰,克大梁。癸酉,克虎牢城。魏主元子攸棄洛陽,走河北。乙亥, 元顥入洛陽。六月壬午,大赦天下。辛亥,魏淮陰太守晉鴻以湖陽城內屬。閏月己 未,安右將軍、護軍南康王績薨。己卯,魏爾硃榮攻殺元顥,復據洛陽。秋九月辛 巳,硃雀航華表災。以安北將軍羊侃為青、冀二州刺史。癸巳,輿駕幸同泰寺,設 四部無遮大會,因捨身,公卿以下,以錢一億萬奉贖。冬十月己酉,輿駕還宮,大 赦,改元。十一月丙戌,加中撫大將軍、開府儀同三司袁昂中書監。加鎮衛大將軍、 開府儀同三司南平王偉太子少傅。加金紫光祿大夫蕭琛、陸杲並特進。司空、中軍 將軍元法僧進號車騎將軍。中權將軍蕭淵藻為中護軍將軍。中領軍蕭昂為領軍將軍。 戊子,魏巴州刺史嚴始欣以城降。十二月丁巳,盤盤國遣使獻方物。
èr nián chūn zhēng yuè wù yín, yǐ yōng zhōu cì shǐ jìn ān wáng gāng wèi biāo qí dà jiāng jūn yáng zhōu cì shǐ, nán xú zhōu cì shǐ lú líng wáng xù wèi píng běi jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ. guǐ wèi, lǎo rén xīng jiàn. xià sì yuè gēng shēn, dà yǔ báo. rén shēn, yǐ hé nán wáng fú fǔ wèi níng xī jiāng jūn xī qín hé èr zhōu cì shǐ. liù yuè dīng sì, qiǎn wèi tài bǎo rǔ nán wáng yuán yuè hái běi wèi wèi zhǔ. gēng shēn, yǐ wèi shàng shū zuǒ pú shè fàn zūn wèi ān běi jiāng jūn sī zhōu mù, suí yuán yuè běi tǎo. lín yì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. rén shēn, fú nán guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. qiū bā yuè gēng xū, yú jià xìng dé yáng táng, shè sī zhú huì, zǔ sòng wèi zhǔ yuán yuè. shān zéi jù jié, kòu huì jī jùn suǒ bù xiàn. jiǔ yuè rén wǔ, jiǎ chāo wǔ jiāng jūn zhàn hǎi zhēn jié yǐ tǎo zhī.
二年春正月戊寅,以雍州刺史晉安王綱為驃騎大將軍、揚州刺史,南徐州刺史 廬陵王續為平北將軍、雍州刺史。癸未,老人星見。夏四月庚申,大雨雹。壬申, 以河南王佛輔為寧西將軍、西秦、河二州刺史。六月丁巳,遣魏太保汝南王元悅還 北為魏主。庚申,以魏尚書左僕射范遵為安北將軍、司州牧,隨元悅北討。林邑國 遣使獻方物。壬申,扶南國遣使獻方物。秋八月庚戌,輿駕幸德陽堂,設絲竹會, 祖送魏主元悅。山賊聚結,寇會稽郡所部縣。九月壬午,假超武將軍湛海珍節以討 之。
sān nián chūn zhēng yuè xīn sì, yú jià qīn cí nán jiāo, dà shè tiān xià, xiào tì lì tián cì jué yī jí. bǐng shēn, yǐ wèi shàng shū pú shè zhèng xiān hù wèi zhēng běi dà jiāng jūn. èr yuè xīn chǒu, yú jià qīn cí míng táng. jiǎ yín, lǎo rén xīng jiàn. yǐ mǎo, tè jìn xiāo chēn zú. yǐ chǒu, yǐ guǎng zhōu cì shǐ yuán jǐng lóng wèi ān yòu jiāng jūn. xià sì yuè yǐ sì, huáng tài zǐ tǒng hōng. liù yuè dīng wèi, yǐ qián tài zǐ zhān shì xiāo yuān yóu wèi zhōng hù jūn. shàng shū pú shè xú miǎn jiā tè jìn yòu guāng lù dài fū. dān dān guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. guǐ chǒu, lì zhāo míng tài zǐ zi nán xú zhōu cì shǐ huá róng gōng huān wèi yù zhāng jùn wáng, zhī jiāng gōng yù wèi hé dōng jùn wáng, qū ā gōng chá wèi yuè yáng jùn wáng. qiū qī yuè yǐ hài, lì jìn ān wáng gāng wèi huáng tài zǐ. dà shè tiān xià, cì wèi fù hòu zhě jí chū chù zhōng xiào wén wǔ qīng qín, bìng cì jué yī jí. yǐ yǒu, yǐ shì zhōng wǔ bīng shàng shū xiè jǔ wèi lì bù shàng shū. gēng yín, zhào yuē: tuī ēn liù qīn, yì zhāng jiǔ zú, bān yǐ hóu jué, yì yuē wéi yǔn. fán shì zōng qī yǒu fú shǔ zhě, bìng kě cì mù shí xiāng tíng hòu, gè suí yuǎn jìn yǐ wèi chà cì. qí yǒu nì qīn, zì yī jiù zhāng. rén chén, yǐ lì bù shàng shū hé jìng róng wèi shàng shū yòu pú shè. guǐ sì, lǎo rén xīng jiàn. jiǔ yuè gēng wǔ, yǐ tài zǐ zhān shì xiāo yuān zǎo wèi zhēng běi jiāng jūn nán yǎn zhōu cì shǐ. wù yín, láng yá xiū guó fèng biǎo xiàn fāng wù. dōng shí yuè jǐ yǒu, xíng xìng tóng tài sì, gāo zǔ shēng fǎ zuò, wèi sì bù zhòng shuō dà bō rě niè pán jīng yì, qì yú yǐ mǎo. qián lè shān xiàn hóu xiāo zhèng zé yǒu zuì liú xǐ, zhì shì zhāo yòu wáng mìng, yù kòu guǎng zhōu, zài suǒ tǎo píng zhī. shí yī yuè yǐ wèi, xíng xìng tóng tài sì, gāo zǔ shēng fǎ zuò, wèi sì bù cóng shuō mó hē bō rě bō luó mì jīng yì, qì yú shí èr yuè xīn chǒu. shì suì, wú xìng jùn shēng yě gǔ, kān shí.
三年春正月辛巳,輿駕親祠南郊,大赦天下,孝悌力田賜爵一級。丙申,以魏 尚書僕射鄭先護為征北大將軍。二月辛丑,輿駕親祠明堂。甲寅,老人星見。乙卯, 特進蕭琛卒。乙丑,以廣州刺史元景隆為安右將軍。夏四月乙巳,皇太子統薨。六 月丁未,以前太子詹事蕭淵猷為中護軍。尚書僕射徐勉加特進、右光祿大夫。丹丹 國遣使獻方物。癸丑,立昭明太子子南徐州刺史華容公歡為豫章郡王,枝江公譽為 河東郡王,曲阿公察為岳陽郡王。秋七月乙亥,立晉安王綱為皇太子。大赦天下, 賜為父後者及出處忠孝文武清勤,並賜爵一級。乙酉,以侍中、五兵尚書謝舉為吏 部尚書。庚寅,詔曰:「推恩六親,義彰九族,班以侯爵,亦曰惟允。凡是宗戚有 服屬者,並可賜沐食鄉亭侯,各隨遠近以為差次。其有昵親,自依舊章。」壬辰, 以吏部尚書何敬容為尚書右僕射。癸巳,老人星見。九月庚午,以太子詹事蕭淵藻 為征北將軍、南兗州刺史。戊寅,狼牙脩國奉表獻方物。冬十月己酉,行幸同泰寺, 高祖升法座,為四部眾說《大般若涅盤經》義,迄於乙卯。前樂山縣侯蕭正則有罪 流徙,至是招誘亡命,欲寇廣州,在所討平之。十一月乙未,行幸同泰寺,高祖升 法座,為四部從說《摩訶般若波羅蜜經》義,訖於十二月辛丑。是歲,吳興郡生野 谷,堪食。
sì nián chūn zhēng yuè bǐng yín shuò, yǐ zhèn wèi dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī nán píng wáng wěi jìn wèi dà sī mǎ, sī kōng yuán fǎ sēng jìn tài wèi, shàng shū lìng zhōng quán dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī yuán áng jìn wèi sī kōng. lì lín chuān jìng huì wáng hóng zi zhèng dé wèi lín hè jùn wáng. wù chén, yǐ dān yáng yǐn shào líng wáng lún wèi yáng zhōu cì shǐ. tài zǐ yòu wèi lǜ xuē fǎ hù wèi píng běi jiāng jūn sī zhōu mù, wèi sòng yuán yuè rù luò. gēng wǔ, lì dí huáng sūn dà qì wèi xuān chéng jùn wáng. guǐ wèi, wèi nán yǎn zhōu cì shǐ liú shì míng yǐ chéng jiàng, gǎi wèi nán yǎn zhōu wèi qiào zhōu, yǐ shì míng wèi cì shǐ. èr yuè rén yín, lǎo rén xīng jiàn. xīn chú tài wèi yuán fǎ sēng hái běi, wèi dōng wèi zhǔ. yǐ ān yòu jiāng jūn yuán jǐng lóng wèi zhēng běi jiāng jūn xú zhōu cì shǐ, yún huī jiāng jūn yáng kǎn wèi ān běi jiāng jūn yǎn zhōu cì shǐ, sàn qí cháng shì yuán shù wèi zhèn běi jiāng jūn. gēng xū, xīn chú yáng zhōu cì shǐ shào líng wáng lún yǒu zuì, miǎn wèi shù rén. rén zǐ, yǐ jiāng zhōu cì shǐ wǔ líng wáng jì wèi yáng zhōu cì shǐ, lǐng jūn jiāng jūn xiāo áng wèi jiāng zhōu cì shǐ. bǐng chén, shào líng xiàn huò bái lù yī. sān yuè gēng wǔ, shì zhōng lǐng guó zi bó shì xiāo zi xiǎn shàng biǎo zhì zhì zhǐ xiào jīng zhù jiào yī rén, shēng shí rén, zhuān tōng gāo zǔ suǒ shì xiào jīng yì. xià sì yuè rén shēn, pán pán guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. qiū qī yuè jiǎ chén, xīng yǔn rú yǔ. bā yuè bǐng zǐ, tè jìn lù gǎo zú. jiǔ yuè yǐ sì, yǐ tài zǐ zhān shì nán píng wáng shì zǐ kè wèi lǐng jūn jiāng jūn, píng běi jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ lú líng wáng xù wèi ān běi jiāng jūn, xī zhōng láng jiāng jīng zhōu cì shǐ xiāng dōng wáng yì wèi píng xī jiāng jūn, sī kōng yuán áng lǐng shàng shū lìng. shí yī yuè jǐ yǒu, gāo lì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. shí èr yuè gēng chén, yǐ tài wèi yuán fǎ sēng wèi biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ tóng sān sī zhī yí yǐng zhōu cì shǐ.
四年春正月丙寅朔,以鎮衛大將軍、開府儀同三司南平王偉進位大司馬,司空 元法僧進太尉,尚書令、中權大將軍、開府儀同三司袁昂進位司空。立臨川靖惠王 宏子正德為臨賀郡王。戊辰,以丹陽尹邵陵王綸為揚州刺史。太子右衛率薛法護為 平北將軍、司州牧,衛送元悅入洛。庚午,立嫡皇孫大器為宣城郡王。癸未,魏南 兗州刺史劉世明以城降,改魏南兗州為譙州,以世明為刺史。二月壬寅,老人星見。 新除太尉元法僧還北,為東魏主。以安右將軍元景隆為征北將軍、徐州刺史,雲麾 將軍羊侃為安北將軍、兗州刺史,散騎常侍元樹為鎮北將軍。庚戌,新除揚州刺史 邵陵王綸有罪,免為庶人。壬子,以江州刺史武陵王紀為揚州刺史,領軍將軍蕭昂 為江州刺史。丙辰,邵陵縣獲白鹿一。三月庚午,侍中、領國子博士蕭子顯上表置 制旨《孝經》助教一人,生十人,專通高祖所釋《孝經義》。夏四月壬申,盤盤國 遣使獻方物。秋七月甲辰,星隕如雨。八月丙子,特進陸杲卒。九月乙巳,以太子 詹事南平王世子恪為領軍將軍,平北將軍、雍州刺史廬陵王續為安北將軍,西中郎 將、荊州刺史湘東王繹為平西將軍,司空袁昂領尚書令。十一月己酉,高麗國遣使 獻方物。十二月庚辰,以太尉元法僧為驃騎大將軍、開府同三司之儀、郢州刺史。
wǔ nián chūn zhēng yuè xīn mǎo, yú jià qīn cí nán jiāo, dà shè tiān xià, xiào tì lì tián cì jué yī jí. xiān shì yī rì bǐng yè, nán jiāo lìng jiě dí zhī děng dào jiāo suǒ lǚ xíng, hū wén kōng zhōng yǒu yì xiāng sān suí fēng zhì, jí jiāng xíng shì, zòu lè yíng shén bì, yǒu shén guāng mǎn tán shàng, zhū zǐ huáng bái zá sè, shí qǐng fāng miè. jiān tài zǎi wǔ líng wáng jì děng yǐ wén. wù shēn, jīng shī dì zhèn. jǐ yǒu. zhǎng xīng jiàn. xīn hài, yú jià qīn cí míng táng. guǐ chǒu, yǐ xuān chéng wáng dà qì wèi zhōng jūn jiāng jūn. hé nán guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. èr yuè guǐ wèi, xíng xìng tóng tài sì, shè sì bù dà huì, gāo zǔ shēng fǎ zuò, fā jīn zì mó hē bō ruò jīng tí, qì yú jǐ chǒu. lǎo rén xīng jiàn. sān yuè bǐng chén, dà sī mǎ nán píng wáng wěi hōng. xià sì yuè guǐ yǒu, yǐ yù shǐ zhōng chéng zāng dùn jiān lǐng jūn. wǔ yuè wù zǐ, jīng yì dà shuǐ, yù dào tōng chuán. liù yuè jǐ mǎo, wèi jiàn yì chéng zhǔ lán bǎo shā wèi dōng xú zhōu cì shǐ, yǐ xià pī chéng jiàng. qiū qī yuè xīn mǎo, gǎi xià pī wèi wǔ zhōu. bā yuè gēng shēn, yǐ qián xú zhōu cì shǐ yuán jǐng lóng wèi ān yòu jiāng jūn. lǎo rén xīng jiàn. jiǎ zǐ, bō sī guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. jiǎ shēn, zhōng hù jūn xiāo yuān yóu zú. jiǔ yuè jǐ hài, yǐ qīng chē jiāng jūn lín hè wáng zhèng dé wèi zhōng hù jūn. jiǎ yín, yǐ shàng shū lìng sī kōng yuán áng wèi tè jìn zuǒ guāng lù dài fū, sī kōng rú gù. pán pán guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. dōng shí yuè gēng shēn, yǐ shàng shū yòu pú shè hé jìng róng wèi shàng shū zuǒ pú shè, lì bù shàng shū xiè jǔ wèi shàng shū yòu pú shè, shì zhōng guó zi jì jiǔ xiāo zi xiǎn wèi lì bù shàng shū.
五年春正月辛卯,輿駕親祠南郊,大赦天下,孝悌力田賜爵一級。先是一日丙 夜,南郊令解滌之等到郊所履行,忽聞空中有異香三隨風至,及將行事,奏樂迎神 畢,有神光滿壇上,硃紫黃白雜色,食頃方滅。兼太宰武陵王紀等以聞。戊申,京 師地震。己酉。長星見。辛亥,輿駕親祠明堂。癸丑,以宣城王大器為中軍將軍。 河南國遣使獻方物。二月癸未,行幸同泰寺,設四部大會,高祖升法座,發《金字 摩訶波若經》題,訖於己丑。老人星見。三月丙辰,大司馬南平王偉薨。夏四月癸 酉,以御史中丞臧盾兼領軍。五月戊子,京邑大水,御道通船。六月己卯,魏建義 城主蘭寶殺魏東徐州刺史,以下邳城降。秋七月辛卯,改下邳為武州。八月庚申, 以前徐州刺史元景隆為安右將軍。老人星見。甲子,波斯國遣使獻方物。甲申,中 護軍蕭淵猷卒。九月己亥,以輕車將軍、臨賀王正德為中護軍。甲寅,以尚書令、 司空袁昂為特進、左光祿大夫,司空如故。盤盤國遣使獻方物。冬十月庚申,以尚 書右僕射何敬容為尚書左僕射,吏部尚書謝舉為尚書右僕射,侍中、國子祭酒蕭子 顯為吏部尚書。
liù nián chūn èr yuè guǐ hài, yú jià qīn gēng jí tián, dà shè tiān xià, xiào tì lì tián cì jué yī jí. sān yuè jǐ hài, yǐ xíng hé nán wáng kě dá zhèn wèi xī qín hé èr zhōu cì shǐ hé nán wáng. jiǎ chén, bǎi jì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. xià sì yuè dīng mǎo, yíng huò zài nán dòu. qiū qī yuè jiǎ chén, lín yì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. bā yuè jǐ wèi, yǐ nán liáng zhōu cì shǐ wǔ xìng wáng yáng shào xiān wèi qín nán qín èr zhōu cì shǐ. dōng shí yuè dīng mǎo, yǐ xìn wǔ jiāng jūn yuán qìng hé wèi zhèn běi jiāng jūn, lǜ zhòng běi fá. rùn shí èr yuè bǐng wǔ, xī nán yǒu léi shēng èr.
六年春二月癸亥,輿駕親耕籍田,大赦天下,孝悌力田賜爵一級。三月己亥, 以行河南王可沓振為西秦、河二州刺史、河南王。甲辰,百濟國遣使獻方物。夏四 月丁卯,熒惑在南斗。秋七月甲辰,林邑國遣使獻方物。八月己未,以南梁州刺史 武興王楊紹先為秦、南秦二州刺史。冬十月丁卯,以信武將軍元慶和為鎮北將軍, 率眾北伐。閏十二月丙午,西南有雷聲二。
dà tóng yuán nián chūn zhēng yuè wù shēn shuò, gǎi yuán, dà shè tiān xià. èr yuè jǐ mǎo, lǎo rén xīng jiàn. xīn sì, yú jià qīn cí míng táng. dīng hài, yú jià gōng gēng jí tián. xīn chǒu, gāo lì guó dān dān guó gè qiǎn shǐ xiàn fāng wù. sān yuè xīn wèi, huá guó wáng ān lè sà dān wáng qiǎn shǐ xiàn fāng wù. xià sì yuè gēng zǐ, bō sī guó xiàn fāng wù. jiǎ chén, yǐ wèi zhèn dōng jiāng jūn liú jì wèi xú zhōu cì shǐ. rén xū, yǐ ān běi jiāng jūn lú líng wáng xù wèi ān nán jiāng jūn jiāng zhōu cì shǐ. qiū qī yuè yǐ mǎo, lǎo rén xīng jiàn. xīn mǎo, fú nán guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. dōng shí yuè xīn mǎo, yǐ qián nán yǎn zhōu cì shǐ xiāo yuān zǎo wèi hù jūn jiāng jūn. shí yī yuè dīng wèi, zhōng wèi jiāng jūn tè jìn yòu guāng lù dài fū xú miǎn zú. rén xū, běi liáng zhōu cì shǐ lán qīn gōng hàn zhōng, kè zhī, wèi liáng zhōu cì shǐ yuán luó jiàng. guǐ hài, cì liáng zhōu guī fù zhě fù chú yǒu chà. jiǎ zǐ, xióng yǒng jiāng jūn běi yì zhōu cì shǐ yīn píng wáng yáng fǎ shēn jìn hào píng běi jiāng jūn. yuè xíng zuǒ jiǎo xīng. shí èr yuè yǐ yǒu, yǐ wèi běi xú zhōu cì shǐ yáng huī yì wèi píng běi jiāng jūn. wù xū, yǐ píng xī jiāng jūn qín nán qín èr zhōu cì shǐ wǔ xìng wáng yáng shào xiān jìn hào chē qí jiāng jūn píng běi jiāng jūn běi yì zhōu cì shǐ yīn píng wáng yáng fǎ shēn jìn hào biāo qí jiāng jūn. xīn chǒu, píng xī jiāng jūn jīng zhōu cì shǐ xiāng dōng wáng yì jìn hào ān xī jiāng jūn.
大同元年春正月戊申朔,改元,大赦天下。二月己卯,老人星見。辛巳,輿駕 親祠明堂。丁亥,輿駕躬耕籍田。辛丑,高麗國、丹丹國各遣使獻方物。三月辛未, 滑國王安樂薩丹王遣使獻方物。夏四月庚子,波斯國獻方物。甲辰,以魏鎮東將軍 劉濟為徐州刺史。壬戌,以安北將軍廬陵王續為安南將軍、江州刺史。秋七月乙卯, 老人星見。辛卯,扶南國遣使獻方物。冬十月辛卯,以前南兗州刺史蕭淵藻為護軍 將軍。十一月丁未,中衛將軍、特進、右光祿大夫徐勉卒。壬戌,北梁州刺史蘭欽 攻漢中,克之,魏梁州刺史元羅降。癸亥,賜梁州歸附者復除有差。甲子,雄勇將 軍、北益州刺史陰平王楊法深進號平北將軍。月行左角星。十二月乙酉,以魏北徐 州刺史羊徽逸為平北將軍。戊戌,以平西將軍、秦、南秦二州刺史武興王楊紹先進 號車騎將軍、平北將軍、北益州刺史陰平王楊法深進號驃騎將軍。辛丑,平西將軍、 荊州刺史湘東王繹進號安西將軍。
èr nián chūn zhēng yuè jiǎ chén, yǐ jiān lǐng jūn zāng dùn wèi zhōng lǐng jūn. èr yuè yǐ hài, yú jià gōng gēng jí tián. bǐng xū, lǎo rén xīng jiàn. sān yuè gēng shēn, zhào yuē: zhèng zài yǎng mín, dé cún bèi wù, shàng lìng rú fēng, mín yīng rú cǎo. zhèn yǐ guǎ dé, yùn shǔ shí lái, bō luàn fǎn zhèng, shū yān sān jì. bù néng shǐ zhòng mén bù bì, shǒu zài hǎi wài, jiāng yì duō zǔ, chē shū wèi yī. mín pí zhuǎn shū, shì láo biān fáng. chè tián wèi liáng, wèi dé dùn zhǐ. zhì dào bù míng, zhèng yòng duō pì, bǎi pì wú wò xīn zhī yán, sì cōng què fēi ěr zhī tīng, zhōu chuò cì jǔ, jùn wàng gòng zhì. zhì shǐ shī lǐ fù bàng, wú yóu wén dá. wǔ wén nòng fǎ, yīn shì shēng jiān, fèi shí kōng chén, xuán zhōng tú shè. shū bù yún hū: gǔ gōng wéi rén, liáng chén wéi shèng. shí lài xián zuǒ, kuāng qí bù jí. fán jué zài cháo, gè xiàn dǎng yán, zhèng zhì bù biàn yú mín zhě, kě xī chén zhī. ruò zài sì yuǎn, cì shǐ èr qiān dàn zhǎng lì, bìng yǐ zòu wén. xì mín yǒu yán shì zhě, xián wèi shēn dá. zhèn jiāng qīn lǎn, yǐ shū qí guò. wén wǔ zài wèi, jǔ ěr suǒ zhī, gōng hóu jiāng xiāng, suí cái zhuó yòng, shí yí bǔ què, wù yǒu suǒ yǐn. xià sì yuè yǐ wèi, yǐ biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ tóng sān sī zhī yí yuán fǎ sēng wèi tài wèi, lǐng jūn shī jiāng jūn. xiān shì, shàng shū yòu chéng jiāng zi sì shàng fēng shì, jí yán zhèng zhì dé shī. wǔ yuè guǐ mǎo, zhào yuē: gǔ rén yǒu yán, wū lòu zài shàng, zhī zhī zài xià. zhèn suǒ zhōng guò, bù néng zì jué. jiāng zi sì děng fēng shì rú shàng, shàng shū kě shí jiā jiǎn kuò, yú mín yǒu dù huàn zhě, biàn jí lēi tíng, yí sù xiáng qǐ, wù zhì yān huǎn. yǐ sì, yǐ wèi qián liáng zhōu cì shǐ yuán luó wèi zhēng běi dà jiāng jūn qīng jì èr zhōu cì shǐ. liù yuè dīng hài, zhào yuē: nán jiāo míng táng líng miào děng lìng, yǔ cháo qǐng tóng bān, yú shì wèi qīng, kě gǎi shì sàn qí shì láng. dōng shí yuè yǐ hài, zhào dà jǔ běi fá. shí yī yuè jǐ hài, zhào běi fá zhòng bān shī. xīn hài, jīng shī dì zhèn. shí èr yuè rén shēn, wèi qǐng tōng hé, zhào xǔ zhī. dīng yǒu, yǐ wú xìng tài shǒu fù mǎ dū wèi lì tíng hòu zhāng zuǎn wèi lì bù shàng shū.
二年春正月甲辰,以兼領軍臧盾為中領軍。二月乙亥,輿駕躬耕籍田。丙戌, 老人星見。三月庚申,詔曰:「政在養民,德存被物,上令如風,民應如草。朕以 寡德,運屬時來,撥亂反正,倏焉三紀。不能使重門不閉,守在海外,疆埸多阻, 車書未一。民疲轉輸,士勞邊防。徹田為糧,未得頓止。治道不明,政用多僻,百 辟無沃心之言,四聰闕飛耳之聽,州輟刺舉,郡忘共治。致使失理負謗,無由聞達。 侮文弄法,因事生奸,肺石空陳,懸鐘徒設。《書》不云乎:『股肱惟人,良臣惟 聖。』實賴賢佐,匡其不及。凡厥在朝,各獻讜言,政治不便於民者,可悉陳之。 若在四遠,刺史二千石長吏,並以奏聞。細民有言事者,咸為申達。朕將親覽,以 紓其過。文武在位,舉爾所知,公侯將相,隨才擢用,拾遺補闕,勿有所隱。」夏 四月乙未,以驃騎大將軍、開府同三司之儀元法僧為太尉,領軍師將軍。先是,尚 書右丞江子四上封事,極言政治得失。五月癸卯,詔曰:「古人有言,屋漏在上,知之在下。朕所鍾過,不能自覺。江子四等封事如上,尚書可時加檢括,於民有蠹 患者,便即勒停,宜速詳啟,勿致淹緩。」乙巳,以魏前梁州刺史元羅為征北大將 軍、青、冀二州刺史。六月丁亥,詔曰:「南郊、明堂、陵廟等令,與朝請同班, 於事為輕,可改視散騎侍郎。」冬十月乙亥,詔大舉北伐。十一月己亥,詔北伐眾 班師。辛亥,京師地震。十二月壬申,魏請通和,詔許之。丁酉,以吳興太守、駙 馬都尉、利亭侯張纘為吏部尚書。
sān nián chūn zhēng yuè xīn chǒu, yú jià qīn cí nán jiāo, dà shè tiān xià xiào tì lì tián cì jué yī jí. shì yè, zhū què mén zāi. rén yín, tiān wú yún, yǔ huī, huáng sè. guǐ mǎo, yǐ zhōng shū lìng shào líng wáng lún wèi jiāng zhōu cì shǐ. èr yuè yǐ yǒu, lǎo rén xīng jiàn. dīng hài, yú jià qīn gēng jí tián. jǐ chǒu, yǐ shàng shū zuǒ pú shè hé jìng róng wèi zhōng quán jiāng jūn, hù jūn jiāng jūn xiāo yuān zǎo wèi ān yòu jiāng jūn shàng shū zuǒ pú shè. yǐ shàng shū yòu pú shè xiè jǔ wèi yòu guāng lù dài fū. gēng yín, yǐ ān nán jiāng jūn lú líng wáng xù wèi zhōng wèi jiāng jūn hù jūn jiāng jūn. sān yuè wù xū, lì zhāo míng tài zǐ zi yán wèi wǔ chāng jùn wáng, qián wèi yì yáng jùn wáng. xià sì yuè dīng mǎo, yǐ nán láng yá péng chéng èr jùn tài shǒu hé dōng wáng yù wèi nán xú zhōu cì shǐ. wǔ yuè bǐng shēn, yǐ qián yáng zhōu cì shǐ wǔ líng wáng jì fù wèi yáng zhōu cì shǐ. liù yuè, qīng zhōu qú shān jìng yǔn shuāng. qiū qī yuè guǐ mǎo, wèi qiǎn shǐ lái pìn. jǐ yǒu, yì yáng wáng qián hōng. shì yuè, qīng zhōu xuě, hài miáo jià. bā yuè jiǎ shēn, lǎo rén xīng jiàn. xīn mǎo, yú jià xìng ā yù wáng sì, shè tiān xià. jiǔ yuè, nán yǎn zhōu dà jī. shì yuè, běi xú zhōu jìng nèi lǚ shēng dào bài èr qiān xǔ qǐng. rùn yuè jiǎ zǐ, ān xī jiāng jūn jīng zhōu cì shǐ xiāng dōng wáng yì jìn hào zhèn xī jiāng jūn, yáng zhōu cì shǐ wǔ líng wáng jì wèi ān xī jiāng jūn yì zhōu cì shǐ. dōng shí yuè bǐng chén, jīng shī dì zhèn. shì suì, jī.
三年春正月辛丑,輿駕親祠南郊,大赦天下;孝悌力田賜爵一級。是夜,硃雀 門災。壬寅,天無雲,雨灰,黃色。癸卯,以中書令邵陵王綸為江州刺史。二月乙 酉,老人星見。丁亥,輿駕親耕籍田。己丑,以尚書左僕射何敬容為中權將軍,護 軍將軍蕭淵藻為安右將軍、尚書左僕射。以尚書右僕射謝舉為右光祿大夫。庚寅, 以安南將軍廬陵王續為中衛將軍、護軍將軍。三月戊戌,立昭明太子子嵒為武昌郡 王,灊為義陽郡王。夏四月丁卯,以南琅邪、彭城二郡太守河東王譽為南徐州刺史。 五月丙申,以前揚州刺史武陵王紀復為揚州刺史。六月,青州朐山境隕霜。秋七月 癸卯,魏遣使來聘。己酉,義陽王灊薨。是月,青州雪,害苗稼。八月甲申,老人 星見。辛卯,輿駕幸阿育王寺,赦天下。九月,南兗州大飢。是月,北徐州境內旅 生稻稗二千許頃。閏月甲子,安西將軍、荊州刺史湘東王繹進號鎮西將軍,揚州刺 史武陵王紀為安西將軍、益州刺史。冬十月丙辰,京師地震。是歲,飢。
sì nián chūn zhēng yuè gēng chén, yǐ zhōng jūn jiāng jūn xuān chéng wáng dà qì wèi zhōng jūn dà jiāng jūn yáng zhōu cì shǐ. èr yuè jǐ hài, yú jià qīn gēng jí tián. sān yuè wù yín, hé nán guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. guǐ wèi, ruì ruì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. wǔ yuè jiǎ xū, wèi qiǎn shǐ lái pìn. qiū qī yuè jǐ wèi, yǐ nán láng yá péng chéng èr jùn tài shǒu yuè yáng wáng chá wèi dōng yáng zhōu cì shǐ. guǐ hài, zhào yǐ dōng yě tú lǐ yìn zhī jiàng rú lái zhēn xíng shè lì, dà shè tiān xià. bā yuè jiǎ chén, zhào nán yǎn běi xú xī xú dōng xú qīng jì nán běi qīng wǔ rén tóng suī děng shí èr zhōu, jì jīng jī jǐn, qū shè bū zū sù zé, wù shōu jīn nián sān diào. dōng shí èr yuè dīng hài, jiān guó zi zhù jiào huáng kǎn biǎo shàng suǒ zhuàn lǐ jì yì shū wǔ shí juǎn.
四年春正月庚辰,以中軍將軍宣城王大器為中軍大將軍、揚州刺史。二月己亥, 輿駕親耕籍田。三月戊寅,河南國遣使獻方物。癸未,芮芮國遣使獻方物。五月甲 戌,魏遣使來聘。秋七月己未,以南琅邪、彭城二郡太守岳陽王察為東揚州刺史。 癸亥,詔以東冶徒李胤之降如來真形舍利,大赦天下。八月甲辰,詔「南兗、北徐、 西徐、東徐、青、冀、南北青、武、仁、潼、睢等十二州,既經饑饉,曲赦逋租宿 責,勿收今年三調。」冬十二月丁亥,兼國子助教皇侃表上所撰《禮記義疏》五十 卷。
wǔ nián chūn zhēng yuè yǐ mǎo, yǐ hù jūn jiāng jūn lú líng wáng xù wèi biāo qí jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī, ān yòu jiāng jūn shàng shū zuǒ pú shè xiāo yuān zǎo wèi zhōng wèi jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī. zhōng quán jiāng jūn dān yáng yǐn hé jìng róng yǐ běn hào wèi shàng shū lìng, lì bù shàng shū zhāng zuǎn wèi shàng shū pú shè, dōu guān shàng shū liú rú wèi lì bù shàng shū. dīng sì, yù shǐ zhōng chéng cān lǐ yí shì hè chēn zòu: jīn nán běi èr jiāo jí jí tián wǎng hái bìng yí yù niǎn, bù fù chéng hé. èr jiāo qǐng yòng sù niǎn, jí tián wǎng hái chéng cháng niǎn, jiē yǐ shì zhōng péi chéng, tíng dà jiāng jūn jí tài pú. zhào fù shàng shū bó yì shī xíng. gǎi sù niǎn míng dà tóng niǎn. zhāo sì zōng miào chéng yù niǎn. xīn wèi, yú jià qīn cí nán jiāo, zhào xiào tì lì tián jí zhōu lǘ xiāng dǎng chēng wèi shàn rén zhě, gè cì jué yī jí, bìng lēi shǔ suǒ yǐ shí téng shàng. sān yuè jǐ wèi, zhào yuē: zhèn sì tīng jì què, wǔ shí duō bì, huà kě wài dié, huò zhì pī móu. fán shì zhèng shì bù biàn yú mín zhě, zhōu jùn xiàn jí shí jiē yán, wù dé qī yǐn. rú shǐ yuàn sòng, dāng jìng rèn shī. ér jīn ér hòu, yǐ wèi yǒng zhǔn. qiū qī yuè jǐ mǎo, yǐ biāo qí jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī lú líng wáng xù wèi jīng zhōu cì shǐ, xiāng dōng wáng yì wèi hù jūn jiāng jūn ān yòu jiāng jūn. bā yuè yǐ yǒu, fú nán guó qiǎn shǐ xiàn shēng xī jí fāng wù. jiǔ yuè gēng shēn, yǐ dōu guān shàng shū dào gài wèi lì bù shàng shū. dōng shí yī yuè yǐ hài, wèi qiǎn shǐ lái pìn. shí èr yuè guǐ wèi, yǐ wú jùn tài shǒu xiè jǔ wèi zhōng shū jiān, xīn chú zhōng shū lìng pó yáng wáng fàn wèi zhōng lǐng jūn.
五年春正月乙卯,以護軍將軍廬陵王續為驃騎將軍、開府儀同三司,安右將軍、 尚書左僕射蕭淵藻為中衛將軍、開府儀同三司。中權將軍、丹陽尹何敬容以本號為 尚書令,吏部尚書張纘為尚書僕射,都官尚書劉孺為吏部尚書。丁巳,御史中丞、 參禮儀事賀琛奏:「今南北二郊及籍田往還並宜御輦,不復乘輅。二郊請用素輦, 籍田往還乘常輦,皆以侍中陪乘,停大將軍及太僕。」詔付尚書博議施行。改素輦 名大同輦。昭祀宗廟乘玉輦。辛未,輿駕親祠南郊,詔孝悌力田及州閭鄉黨稱為善 人者,各賜爵一級,並勒屬所以時騰上。三月己未,詔曰:「朕四聽既闕,五識多 蔽,畫可外牒,或致紕繆。凡是政事不便於民者,州郡縣即時皆言,勿得欺隱。如 使怨訟,當境任失。而今而後,以為永准。」秋七月己卯,以驃騎將軍、開府儀同 三司廬陵王續為荊州刺史,湘東王繹為護軍將軍、安右將軍。八月乙酉,扶南國遣 使獻生犀及方物。九月庚申,以都官尚書到溉為吏部尚書。冬十一月乙亥,魏遣使 來聘。十二月癸未,以吳郡太守謝舉為中書監,新除中書令鄱陽王范為中領軍。
liù nián chūn zhēng yuè gēng xū shuò, qū shè sī yù xú yǎn sì zhōu. èr yuè jǐ hài, yú jià qīn gēng jí tián. bǐng wǔ, yǐ jiāng zhōu cì shǐ shào líng wáng lún wèi píng xī jiāng jūn yǐng zhōu cì shǐ, yún huī jiāng jūn yù zhāng wáng huān wèi jiāng zhōu cì shǐ. qín jùn xiàn bái lù yī. xià sì yuè guǐ wèi, zhào yuē: mìng shì xìng wáng, sì xián chuán yè, shēng chēng bù xiǔ, rén dài cú qiān, èr bīn yǐ wèi, sān kè yì zài, shí shì jìn yuǎn, sù cǎo zhēn wú, wàng gǔ xìng huái, yán niàn chuàng rán. jìn sòng qí sān dài zhū líng, yǒu zhí sī zhě qín jiā shǒu hù, wù lìng xì mín wàng xiāng qīn huǐ. zuò bīng yǒu shǎo, bǔ shǐ chōng zú. qián wú shǒu shì, bìng kě liàng gěi. wǔ yuè wù yín, yǐ qián qīng jì èr zhōu cì shǐ yuán luó wèi yòu guāng lù dài fū. jǐ mǎo, hé nán wáng qiǎn shǐ xiàn mǎ jí fāng wù. liù yuè dīng wèi, píng yáng xiàn xiàn bái lù yī. qiū qī yuè dīng hài, wèi qiǎn shǐ lái pìn. bā yuè wù wǔ, shè tiān xià. xīn wèi, zhào yuē: jīng guó yǒu tǐ, bì xún zhū cháo, suǒ yǐ shàng shū zhì lìng pū chéng láng, dàn dàn shàng cháo, yǐ yì shí shì, qián gòng chóu huái, rán hòu zòu wén. qǐng zhě bù ěr, měi yǒu yí shì, yǐ lì qiú jué. gǔ rén yǒu yún, zhǔ fēi yáo shùn, hé dé fā yán biàn shì. shì gù fàng xūn zhī shèng, yóu zī sì yuè, zhòng huá zhī ruì, yì dài duō shì. qǐ zhèn guǎ dé, suǒ néng dú duàn. zì jīn shàng shū zhōng yǒu yí shì, qián yú cháo táng cān yì, rán hòu qǐ wén, bù dé xí cháng. qí jūn jī yào qiē, qián xū zī shěn, zì yī jiù diǎn. pán pán guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. jiǔ yuè, yí ān zhōu zhì dìng yuǎn jùn, shòu běi xú zhōu dū du, dìng yuǎn jùn gǎi shǔ ān zhōu. shǐ píng tài shǒu cuī shuò biǎo xiàn jiā hé yī jīng shí èr suì. wù xū, tè jìn zuǒ guāng lù dài fū sī kōng yuán áng hōng. dōng shí yī yuè jǐ mǎo, qū shè jīng yì. shí èr yuè rén zǐ, jiāng zhōu cì shǐ yù zhāng wáng huān hōng. yǐ hù jūn jiāng jūn xiāng dōng wáng yì wèi zhèn nán jiāng jūn jiāng zhōu cì shǐ. zhì guì zhōu yú xiāng zhōu shǐ ān jùn, shòu xiāng zhōu dū shěng nán guì lín děng èr shí sì jùn, xī gǎi shǔ guì zhōu.
六年春正月庚戌朔,曲赦司、豫、徐、兗四州。二月己亥,輿駕親耕籍田。丙 午,以江州刺史邵陵王綸為平西將軍、郢州刺史,雲麾將軍豫章王歡為江州刺史。 秦郡獻白鹿一。夏四月癸未,詔曰:「命世興王,嗣賢傳業,聲稱不朽,人代徂遷, 二賓以位,三恪義在,時事浸遠,宿草榛蕪,望古興懷,言念愴然。晉、宋、齊三 代諸陵,有職司者勤加守護,勿令細民妄相侵毀。作兵有少,補使充足。前無守視, 並可量給。」五月戊寅,以前青、冀二州刺史元羅為右光祿大夫。己卯,河南王遣 使獻馬及方物。六月丁未,平陽縣獻白鹿一。秋七月丁亥,魏遣使來聘。八月戊午, 赦天下。辛未,詔曰:「經國有體,必詢諸朝,所以尚書置令、仆、丞、郎,旦旦 上朝,以議時事,前共籌懷,然後奏聞。頃者不爾,每有疑事,倚立求決。古人有 雲,主非堯舜,何得發言便是。是故放勛之聖,猶咨四岳,重華之睿,亦待多士。 豈朕寡德,所能獨斷。自今尚書中有疑事,前於朝堂參議,然後啟聞,不得習常。 其軍機要切,前須諮審,自依舊典。」盤盤國遣使獻方物。九月,移安州置定遠郡, 受北徐州都督,定遠郡改屬安州。始平太守崔碩表獻嘉禾一莖十二穗。戊戌,特進、 左光祿大夫、司空袁昂薨。冬十一月己卯,曲赦京邑。十二月壬子,江州刺史豫章 王歡薨。以護軍將軍湘東王繹為鎮南將軍、江州刺史。置桂州於湘州始安郡,受湘 州督;省南桂林等二十四郡,悉改屬桂州。
qī nián chūn zhēng yuè xīn sì, yú jià qīn cí nán jiāo, shè tiān xià, qí yǒu liú yí jí shī sāng zǐ zhě, gè hái tián zhái, juān kè wǔ nián. xīn chǒu, yú jià qīn cí míng táng. èr yuè yǐ sì, yǐ xíng dàng chāng wáng liáng mí tài wèi píng xī jiāng jūn hé liáng èr zhōu cì shǐ dàng chāng wáng. xīn hài, yú jià gōng gēng jí tián. yǐ mǎo, jīng shī dì zhèn. dīng sì, yǐ zhōng lǐng jūn pó yáng wáng fàn wèi zhèn běi jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ. sān yuè yǐ hài, dàng chāng wáng qiǎn shǐ xiàn mǎ jí fāng wù. gāo lì bǎi jì huá guó gè qiǎn shǐ xiàn fāng wù. xià sì yuè wù shēn, wèi qiǎn shǐ lái pìn. wǔ yuè guǐ jǐ, yǐ shì zhōng nán kāng wáng huì lǐ jiān lǐng jūn. qiū jiǔ yuè wù yín, ruì ruì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. dōng shí yuè bǐng wǔ, yǐ shì zhōng liú rú wèi lì bù shàng shū. shí yī yuè bǐng zǐ, zhào tíng zài suǒ yì shǐ nǚ dīng. dīng chǒu, zhào yuē: mín zhī duō xìng, guó zhī bù xìng, ēn zé lǚ jiā, mí zhǎng jiān dào, zhèn yì zhī cǐ zhī wèi bìng yǐ. rú bù yōu shè, fēi rén rén zhī xīn. fán jué qiān hào bū fù, qǐ jīn qī nián shí yī yuè jiǔ rì mèi shuǎng yǐ qián, zài mín jiān wú wèn duō shǎo, yán shàng shàng shū, dū suǒ wèi rù zhě, jiē shè chú zhī. yòu zhào yuē: yòng tiān zhī dào, fēn dì zhī lì, gài xiān shèng zhī gé xùn yě. fán shì tián sāng fèi zhái méi rù zhě, gōng chuàng zhī wài, xī yǐ fēn gěi pín mín, jiē shǐ liàng qí suǒ néng yǐ shòu tián fēn. rú wén qǐng zhě, háo jiā fù shì, duō zhàn qǔ gōng tián, guì jià jiù shuì, yǐ yǔ pín mín, shāng shí hài zhèng, wèi dù yǐ shèn. zì jīn gōng tián xī bù dé jiǎ yǔ háo jiā yǐ jiǎ zhě tè tīng bù zhuī. qí ruò fù shì gěi pín mín zhǒng liáng gòng yíng zuò zhě, bù zài jìn lì. jǐ chǒu, yǐ jīn zǐ guāng lù dài fū zāng dùn wèi lǐng jūn jiāng jūn. shí èr yuè rén yín, zhào yuē: gǔ rén yún, yī wù shī suǒ, rú nà zhū huáng, wèi shì qiè yán yě. zhèn hán xīn xiāo zhì, wèi rì jiǔ yǐ, měi dāng shí tóu zhù, fāng mián chè zhěn, dú zuò huái yōu, fèn kǎi shēn dàn, fēi wèi yī rén, wàn xìng gù ěr. zhōu mù duō fēi liáng cái, shǒu zǎi hǔ ér fù yì, yáng fù shì gù yōu fèn, jiǎ yì suǒ yǐ liú tì. zhì yú mín jiān zhū qiú wàn duān, huò gōng chú zhàng, huò gōng jiù kù, huò qiǎn shǐ mìng, huò dài bīn kè, jiē wú zì fèi, qǔ gěi yú mín. yòu fù duō qiǎn yóu jūn, chēng wèi è fáng, jiān dào bù zhǐ, bào lüè fán duō, huò qiú gōng shè, huò zé jiǎo bù. yòu xíng jié zòng, gèng xiāng wǎng bī, liáng rén mìng jǐn, fù shì cái dān. cǐ wèi yuàn kù, fēi zhǐ yī shì. yì pín jìn duàn, yóu zì wèi yǐ, wài sī míng jiā tīng cǎi, suí shì jǔ zòu. yòu fù gōng sī chuán tún dǐ yě, yuán zhì sēng ní, dāng qí dì jiè, zhǐ yīng yī xiàn shǒu shì nǎi zhì guǎng jiā fēng gù, yuè jiè fēn duàn, shuǐ lù cǎi bǔ, jí yǐ qiáo sū, suì zhì xì mín cuò shǒu wú suǒ. fán zì jīn yǒu yuè jiè jìn duàn zhě, jìn duàn zhī shēn, jiē yǐ jūn fǎ cóng shì. ruò shì gōng jiā chuàng nèi, zhǐ bù dé zhé zì lì tún, yǔ gōng jìng zuò, yǐ shōu sī lì. zhì bǎi xìng qiáo cǎi yǐ gōng yān cuàn zhě, xī bù dé jìn. jí yǐ cǎi bǔ, yì wù hē wèn. ruò bù zūn chéng, jiē yǐ sǐ zuì jié zhèng. wèi qiǎn shǐ lái pìn. bǐng chén, yú gōng chéng xī lì shì lín guǎn, yán jí xué zhě. shì suì, jiāo zhōu tǔ mín lǐ bì gōng cì shǐ xiāo zī, zī shū lù, dé hái yuè zhōu.
七年春正月辛巳,輿駕親祠南郊,赦天下,其有流移及失桑梓者,各還田宅, 蠲課五年。辛丑,輿駕親祠明堂。二月乙巳,以行宕昌王梁彌泰為平西將軍、河涼 二州刺史、宕昌王。辛亥,輿駕躬耕籍田。乙卯,京師地震。丁巳,以中領軍、鄱 陽王范為鎮北將軍、雍州刺史。三月乙亥,宕昌王遣使獻馬及方物。高麗、百濟、 滑國各遣使獻方物。夏四月戊申,魏遣使來聘。五月癸己,以侍中南康王會理兼領 軍。秋九月戊寅,芮芮國遣使獻方物。冬十月丙午,以侍中劉孺為吏部尚書。十一 月丙子,詔停在所役使女丁。丁丑,詔曰:「民之多幸,國之不幸,恩澤屢加,彌 長奸盜,朕亦知此之為病矣。如不優赦,非仁人之心。凡厥愆耗逋負,起今七年十 一月九日昧爽以前,在民間無問多少,言上尚書,督所未入者,皆赦除之。」又詔 曰:「用天之道,分地之利,蓋先聖之格訓也。凡是田桑廢宅沒入者,公創之外, 悉以分給貧民,皆使量其所能以受田分。如聞頃者,豪家富室,多占取公田,貴价 僦稅,以與貧民,傷時害政,為蠹已甚。自今公田悉不得假與豪家;已假者特聽不 追。其若富室給貧民種糧共營作者,不在禁例。」己丑,以金紫光祿大夫臧盾為領 軍將軍。十二月壬寅,詔曰:「古人云,一物失所,如納諸隍,未是切言也。朕寒 心消志,為日久矣,每當食投箸,方眠徹枕,獨坐懷憂,憤慨申旦,非為一人,萬 姓故耳。州牧多非良才,守宰虎而傅翼,楊阜是故憂憤,賈誼所以流涕。至於民間 誅求萬端,或供廚帳,或供廄庫,或遣使命,或待賓客,皆無自費,取給於民。又 復多遣游軍,稱為遏防,奸盜不止,暴掠繁多,或求供設,或責腳步。又行劫縱, 更相枉逼,良人命盡,富室財殫。此為怨酷,非止一事。亦頻禁斷,猶自未已,外 司明加聽采,隨事舉奏。又復公私傳、屯、邸、冶,爰至僧尼,當其地界,止應依 限守視;乃至廣加封固,越界分斷,水陸采捕,及以樵蘇,遂致細民措手無所。凡 自今有越界禁斷者,禁斷之身,皆以軍法從事。若是公家創內,止不得輒自立屯, 與公競作,以收私利。至百姓樵採以供煙爨者,悉不得禁。及以采捕,亦勿訶問。 若不遵承,皆以死罪結正。」魏遣使來聘。丙辰,於宮城西立士林館,延集學者。 是歲,交州土民李賁攻刺史蕭諮,諮輸賂,得還越州。
bā nián chūn zhēng yuè, ān chéng jùn mín liú jìng gōng xié zuǒ dào yǐ fǎn, nèi shǐ xiāo shuō wěi jùn dōng bēn, jìng gōng jù jùn, jìn gōng lú líng, qǔ yù zhāng, yāo dǎng suì zhì shù wàn, qián bī xīn gàn chái sāng. èr yuè wù xū, jiāng zhōu cì shǐ xiāng dōng wáng yì qiǎn zhōng bīng cáo zi yǐng tǎo zhī. sān yuè wù chén, dà pò zhī, qín jìng gōng sòng jīng shī, zhǎn yú jiàn kāng shì. shì yuè, yú jiāng zhōu xīn cài gāo táng lì sòng píng tún, kěn zuò mán tián. qiǎn yuè zhōu cì shǐ chén hóu luó zhōu cì shǐ níng jù ān zhōu cì shǐ lǐ zhì ài zhōu cì shǐ ruǎn hàn, tóng zhēng lǐ bì yú jiāo zhōu.
八年春正月,安成郡民劉敬躬挾左道以反,內史蕭說委郡東奔,敬躬據郡,進 攻廬陵,取豫章,妖黨遂至數萬,前逼新淦、柴桑。二月戊戌,江州刺史湘東王繹 遣中兵曹子郢討之。三月戊辰,大破之,擒敬躬送京師,斬於建康市。是月,於江 州新蔡、高塘立頌平屯,墾作蠻田。遣越州刺史陳侯、羅州刺史寧巨、安州刺史李 智、愛州刺史阮漢,同征李賁於交州。
jiǔ nián chūn rùn yuè bǐng shēn, dì zhèn, shēng máo. èr yuè jiǎ xū, shǐ jiāng zhōu mín sān shí jiā chū nú bì yī hù, pèi sòng sī zhōu. sān yuè, yǐ tài zǐ zhān shì xiè jǔ wèi shàng shū pú shè. xià sì yuè, lín yì wáng pò dé zhōu, gōng lǐ bì, bì jiāng fàn xiū yòu pò lín yì wáng yú jiǔ dé, lín yì wáng bài zǒu. dōng shí yī yuè xīn chǒu, ān xī jiāng jūn yì zhōu cì shǐ wǔ líng wáng jì jìn hào zhēng xī jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī. shí èr yuè rén xū, lǐng jūn jiāng jūn zāng dùn zú yǐ qīng chē jiāng jūn hé dōng wáng yù wèi lǐng jūn jiāng jūn.
九年春閏月丙申,地震,生毛。二月甲戌,使江州民三十家出奴婢一戶,配送 司州。三月,以太子詹事謝舉為尚書僕射。夏四月,林邑王破德州,攻李賁,賁將 范修又破林邑王於九德,林邑王敗走。冬十一月辛丑,安西將軍、益州刺史武陵王 紀進號征西將軍、開府儀同三司。十二月壬戌,領軍將軍臧盾卒;以輕車將軍河東 王譽為領軍將軍。
shí nián chūn zhēng yuè, lǐ bì yú jiāo zhǐ qiè wèi hào, shǔ zhì bǎi guān. sān yuè jiǎ wǔ, yú jià xìng lán líng, yè jiàn níng líng. xīn chǒu, zhì xiū líng. rén yín, zhào yuē: zhèn zì wéi sāng zǐ, wǔ shí yú zài, nǎi juàn dōng gù, mí rì bù sī. jīn sì fāng kuǎn guān, hǎi wài yǒu jié, yù sòng shāo jiǎn, guó wù xiǎo xián, shǐ huò zhǎn jìng yuán líng, dàn zēng gǎn tòng. gù xiāng lǎo shǎo, jiē zhǒng yuǎn zhì, qíng mào zī zī, ruò guī yú fù, yí yǒu yǐ wèi qí cǐ xīn. bìng kě xī wèi yī jiē, bìng jiā bān lài. suǒ jīng xiàn yì, wú chū jīn nián zū fù. jiān suǒ zé mín, juān fù èr nián. bìng pǔ lài nèi wài cóng guān jūn zhǔ zuǒ yòu qián mǐ gè yǒu chà. yīn zuò hái jiù xiāng shī. guǐ mǎo, zhào yuán líng zhí sī, gōng shì qín láo, bìng xī wèi yī jiē, bìng jiā bān lài. dīng wèi, rén wēi jiāng jūn nán xú zhōu cì shǐ lín chuān wáng zhèng yì jìn hào ān dōng jiāng jūn. jǐ yǒu, xìng jīng kǒu chéng běi gù lóu, gǎi míng běi gù. gēng xū, xìng huí bīn tíng, yàn dì xiāng gù lǎo, jí suǒ jīng jìn xiàn fèng yíng hòu zhě shǎo zhǎng shù qiān rén, gè lài qián èr qiān. xià sì yuè yǐ mǎo, yú jià zhì zì lán líng. zhào guān guǎ gū dú yóu pín zhě shàn xù gè yǒu chà. wǔ yuè dīng yǒu, shàng shū lìng hé jìng róng miǎn. qiū jiǔ yuè jǐ chǒu, zhào yuē: jīn zī yuǎn jìn, yǔ zé diào shì, qí huò yǐ jí, jì bì wàn xiāng, yí shǐ bǎi xìng yīn sī ān lè. fán tiān xià zuì wú qīng zhòng, yǐ fā jué wèi fā jué, tǎo bǔ wèi qín zhě, jiē shè yòu zhī. qīn gē hào sàn guān wù, wú wèn duō shǎo, yì xī yuán chú. tián zhě huāng fèi shuǐ hàn bù zuò wú dāng shí wén liè, yīng zhuī shuì zhě, bìng zuò tián bù dēng gōng gé zhě, bìng tíng. gè bèi tái zhōu yǐ wén zuì bū diàn, zuì xī cóng yuán. qí yǒu yīn jī zhú shí, lí xiāng qù tǔ, xī tīng fù yè, juān kè wǔ nián. dōng shí èr yuè, dà xuě, píng dì sān chǐ.
十年春正月,李賁於交址竊位號,署置百官。三月甲午,輿駕幸蘭陵,謁建寧 陵。辛丑,至修陵。壬寅,詔曰:「朕自違桑梓,五十餘載,乃眷東顧,靡日不思。 今四方款關,海外有截,獄訟稍簡,國務小閒,始獲展敬園陵,但增感慟。故鄉老 少,接踵遠至,情貌孜孜,若歸於父,宜有以慰其此心。並可錫位一階,並加頒賚。 所經縣邑,無出今年租賦。監所責民,蠲復二年。並普賚內外從官軍主左右錢米各 有差。」因作《還舊鄉》詩。癸卯,詔園陵職司,恭事勤勞,並錫位一階,並加頒 賚。丁未,仁威將軍、南徐州刺史臨川王正義進號安東將軍。己酉,幸京口城北固 樓,改名北顧。庚戌,幸回賓亭,宴帝鄉故老,及所經近縣奉迎候者少長數千人, 各賚錢二千。夏四月乙卯,輿駕至自蘭陵。詔鰥寡孤獨尤貧者贍恤各有差。五月丁 酉,尚書令何敬容免。秋九月己丑,詔曰:「今茲遠近,雨澤調適,其獲已及,冀 必萬箱,宜使百姓因斯安樂。凡天下罪無輕重,已發覺未發覺,討捕未擒者,皆赦 宥之。侵割耗散官物,無問多少,亦悉原除。田者荒廢、水旱不作、無當時文列, 應追稅者,並作田不登公格者,並停。各備台州以文最逋殿,罪悉從原。其有因飢 逐食,離鄉去土,悉聽復業,蠲課五年。」冬十二月,大雪,平地三尺。
shí yī nián chūn sān yuè gēng chén, zhào yuē: huáng wáng zài xī, zé fēng wèi yuǎn, gù duān jū xuán hù, gǒng mò yán láng. zì dà dào jì lún, jiāo bō sī shì, dòng jìng rì zī, qíng wěi mí zuò. zhèn fù yǐ jūn lín, bǎi nián jiāng bàn. xiāo lòu wèi fēn, gōng láo zhèng shì bái rì xī fú, bù huáng sūn fàn. tuì jū yóu yú bù sù, hán jǔ fěi guò lí huò. níng yǐ wàn chéng wèi guì, sì hǎi wèi fù wéi yù yì zhào kāng níng, xià mín ān yì. suī fù sān sī xíng shì, ér bǎi lǜ duō shī. fán yuǎn jìn fēn zhì nèi wài tiáo liú sì fāng suǒ lì tún chuán dǐ yě, shì dài héng dù, jīn shuì tián yuán, xīn jiù shǒu zǎi, yóu jūn shù luó, yǒu bù biàn yú mín zhě, shàng shū zhōu jùn gè sù tiáo shàng, dāng suí yán chú shěng, yǐ shū mín huàn. xià sì yuè, wèi qiǎn shǐ lái pìn. dōng shí yuè jǐ wèi, zhào yuē: yáo shùn yǐ lái, biàn kāi shú xíng, zhōng nián yī gǔ, xǔ zuì shēn rù zī, lì xià yīn cǐ, bù wú jiān huá, suǒ yǐ yī rì fù chì jìn duàn. chuān liú nán yōng, rén xīn wéi wēi, jì guāi nèi diǎn cí bēi zhī yì, yòu shāng wài jiào hào shēng zhī dé. shū yún: yǔ shā bù gū, níng shī bù jīng. kě fù kāi zuì shēn, jiē tīng rù shú.
十一年春三月庚辰,詔曰:「皇王在昔,澤風未遠,故端居玄扈,拱默岩廊。 自大道既淪,澆波斯逝,動競日滋,情偽彌作。朕負扆君臨,百年將半。宵漏未分, 躬勞政事;白日西浮,不遑飧飯。退居猶於布素,含咀匪過藜藿。寧以萬乘為貴, 四海為富;唯欲億兆康寧,下民安乂。雖復三思行事,而百慮多失。凡遠近分置、 內外條流、四方所立屯、傳、邸、冶,市埭、桁渡,津稅、田園,新舊守宰,游軍 戍邏,有不便於民者,尚書州郡各速條上,當隨言除省,以舒民患。夏四月,魏遣 使來聘。冬十月己未,詔曰:「堯、舜以來,便開贖刑,中年依古,許罪身入貲, 吏下因此,不無奸猾,所以一日復敕禁斷。川流難壅,人心惟危,既乖內典慈悲之 義,又傷外教好生之德。《書》云:『與殺不辜,寧失不經。』可復開罪身,皆聽 入贖。」
zhōng dà tóng yuán nián chūn zhēng yuè dīng wèi, qū ā xiàn jiàn líng suì kǒu shí qí lín dòng, yǒu dà shé dòu suì zhōng, qí yī bèi shāng bēn zǒu. guǐ chǒu, jiāo zhōu cì shǐ yáng piào kè jiāo zhǐ jiā níng chéng, lǐ bì cuàn rù liáo dòng, jiāo zhōu píng. sān yuè yǐ sì, dà shè tiān xià: fán zhǔ shǒu gē dào fàng sàn guān wù, jí yǐ jūn liáng qì jiǎ, fán shì shè suǒ bù yuán zhě, qǐ shí yī nián zhèng yuè yǐ qián, jiē xī cóng ēn, shí yī nián zhēng yuè yǐ hòu, xī yuán jiā zé qí huò wèi shì táo pàn liú yí, yīn jī yǐ hòu wáng xiāng shī tǔ, kě tīng fù yè, juān kè wǔ nián, tíng qí yáo yì qí bèi jū zhī shēn, gè hái běn jùn, jiù yè ruò zài, jiē xī hái zhī. gēng xū, fǎ jià chū tóng tài sì dà huì, tíng sì shěng, jiǎng jīn zì sān huì jīng. xià sì yuè bǐng xū, yú tóng tài sì jiě jiǎng, shè fǎ huì. dà shè, gǎi yuán. xiào tì lì tián wèi fù hòu zhě cì jué yī jí, lài sù wèi wén wǔ gè yǒu chà. shì yè, tóng tài sì zāi. liù yuè xīn sì, jìng tiān yǒu shēng, rú fēng yǔ xiāng jī báo. qiū qī yuè xīn yǒu, yǐ wǔ chāng wáng yán wèi dōng yáng zhōu cì shǐ. jiǎ zǐ, zhào yuē: qín shòu zhī mǔ ér bù zhī fù, wú lài zǐ dì guò yú qín shòu, zhì yú fù mǔ bìng jiē bù zhī. duō chù wáng xiàn, zhì jí lǎo rén. qí nián jìn zhí, dà kě shāng mǐn. zì jīn yǒu fàn zuì zhě, fù mǔ zǔ fù mǔ wù zuò. wéi dà nì bù yù jīn ēn. bǐng yín, zhào yuē: cháo sì ér mù sān, zhòng jū jiē xǐ, míng shí wèi kuī, ér xǐ nù wèi yòng. qǐng wén wài jiān duō yòng jiǔ mò qián, mò jiǎn zé wù guì, mò zú zé wù jiàn, fēi wù yǒu guì jiàn, shì xīn yǒu diān dào. zhì yú yuǎn fāng, rì gèng zī shén. qǐ zhí guó yǒu yì zhèng, nǎi zhì jiā yǒu shū sú, tú luàn wáng zhì, wú yì mín cái. zì jīn kě tōng yòng zú mò qián. lìng shū xíng hòu, bǎi rì wèi qī, ruò yóu yǒu fàn, nán zǐ zhé yùn, nǚ zǐ zhì zuò, bìng tóng sān nián. bā yuè dīng chǒu, dōng yáng zhōu cì shǐ wǔ chāng wáng yán hōng. yǐ ān dōng jiāng jūn nán xú zhōu cì shǐ lín chuān wáng zhèng yì jí běn hào dōng yáng zhōu cì shǐ, dān yáng yǐn shào líng wáng lún wèi zhèn dōng jiāng jūn nán xú zhōu cì shǐ. jiǎ wǔ, kě bān guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. dōng shí yuè guǐ yǒu, rǔ yīn wáng liú zhé hōng. yǐ hài, yǐ qián dōng yáng zhōu cì shǐ yuè yáng wáng chá wèi yōng zhōu cì shǐ.
中大同元年春正月丁未,曲阿縣建陵隧口石騏驎動,有大蛇斗隧中,其一被傷 奔走。癸丑,交州刺史楊票克交趾嘉寧城,李賁竄入獠洞,交州平。三月乙巳, 大赦天下:凡主守割盜、放散官物,及以軍糧器甲,凡是赦所不原者,起十一年正 月以前,皆悉從恩,十一年正月已後,悉原加責;其或為事逃叛流移,因飢以後亡 鄉失土,可聽復業,蠲課五年,停其徭役;其被拘之身,各還本郡,舊業若在,皆 悉還之。庚戌,法駕出同泰寺大會,停寺省,講《金字三慧經》。夏四月丙戌,於 同泰寺解講,設法會。大赦,改元。孝悌力田為父後者賜爵一級,賚宿衛文武各有 差。是夜,同泰寺災。六月辛巳,竟天有聲,如風雨相擊薄。秋七月辛酉,以武昌 王嵒為東揚州刺史。甲子,詔曰:「禽獸知母而不知父,無賴子弟過於禽獸,至於 父母並皆不知。多觸王憲,致及老人。耆年禁執,大可傷愍。自今有犯罪者,父母 祖父母勿坐。唯大逆不預今恩。」丙寅,詔曰:「朝四而暮三,眾狙皆喜,名實未 虧,而喜怒為用。頃聞外間多用九陌錢,陌減則物貴,陌足則物賤,非物有貴賤, 是心有顛倒。至於遠方,日更滋甚。豈直國有異政,乃至家有殊俗,徒亂王制,無 益民財。自今可通用足陌錢。令書行後,百日為期,若猶有犯,男子謫運,女子質 作,並同三年。」八月丁丑,東揚州刺史武昌王嵒薨。以安東將軍、南徐州刺史臨 川王正義即本號東揚州刺史,丹陽尹邵陵王綸為鎮東將軍、南徐州刺史。甲午,渴 般國遣使獻方物。冬十月癸酉,汝陰王劉哲薨。乙亥,以前東揚州刺史岳陽王察 為雍州刺史。
tài qīng yuán nián zhēng yuè rén yín, biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī jīng zhōu cì shǐ lú líng wáng xù hōng yǐ zhèn nán jiāng jūn jiāng zhōu cì shǐ xiāng dōng wáng yì wèi zhèn xī jiāng jūn jīng zhōu cì shǐ. xīn yǒu, yú jià qīn cí nán jiāo, zhào yuē: tiān xíng mí lún, fù dào zhī gōng bó qián dào biàn huà, zī shǐ zhī dé chéng. zhèn mù yù zhāi gōng, qián gōng shàng dì, zhī shì liáo, gāo biāo tài yī, dà lǐ kè suì, gǎn qìng jiān huái, sī yǔ yì zhào, tóng qí fú huì. kě dà shè tiān xià, yóu qióng zhě wú chū jí nián zū diào qīng yì jìn gù, bìng jiē yòu shì suǒ tǎo bū pàn, qiǎo jí yǐn nián, àn dīng nì kǒu, kāi ēn bǎi rì, gè lìng zì shǒu, bù wèn wǎng zuì liú yí tā xiāng, tīng fù zhái yè, juān kè wǔ nián xiào tì lì tián, cì jué yī jí jū jú zhì shì, shǎng láo èr nián. kě bān xià yuǎn jìn, bó cǎi yīng yì, huò dé mào zhōu lǘ, dào héng xiāng yì, huò dú xíng tè lì, bù qiú wén dá, xián shǐ yán shàng, yǐ shí zhāo pìn. jiǎ zǐ, yú jià qīn cí míng táng. èr yuè jǐ mǎo, bái hóng guàn rì. gēng chén, wèi sī tú hóu jǐng qiú yǐ yù guǎng yǐng luò yáng xī yáng dōng jīng běi jīng xiāng dōng yù nán yǎn xī yǎn qí děng shí sān zhōu nèi shǔ. rén wǔ, yǐ jǐng wèi dà jiāng jūn, fēng hé nán wáng, dà xíng tái, zhì chéng rú dèng yǔ gù shì. dīng hài, yú jià gōng gēng jí tián. sān yuè gēng zǐ, gāo zǔ xìng tóng tài sì, shè wú zhē dà huì, shě shēn, gōng qīng děng yǐ qián yī yì wàn fèng shú. jiǎ chén, qiǎn sī zhōu cì shǐ yáng yā rén yǎn zhōu cì shǐ huán hé rén zhōu cì shǐ zhàn hǎi zhēn děng yīng jiē běi yù zhōu. xià sì yuè dīng hài, yú jià hái gōng, dà shè tiān xià, gǎi yuán, xiào tì lì tián wèi fù hòu zhě cì jué yī jí, zài cháo qún chén sù wèi wén wǔ bìng jiā bān lài. wǔ yuè dīng yǒu, yú jià xìng dé yáng táng, yàn qún chén, shè sī zhú lè. liù yuè wù chén, yǐ qián yōng zhōu cì shǐ pó yáng wáng fàn wèi zhēng běi jiāng jūn, zǒng dū hàn běi zhēng tǎo zhū jūn shì. qiū qī yuè gēng shēn, yáng yā rén rù xuán hù chéng. jiǎ zǐ, zhào yuē: èr yù fēn zhì, qí lái jiǔ yǐ. jīn rǔ yǐng kè dìng, kě yī qián dài gù shì, yǐ xuán hù wèi yù zhōu, shòu chūn wèi nán yù, gǎi hé féi wèi hé zhōu, běi guǎng líng wèi huái zhōu, xiàng chéng wèi yīn zhōu, hé zhōu wèi nán hé zhōu. bā yuè yǐ chǒu, wáng shī běi fá, yǐ nán yù zhōu cì shǐ xiāo yuān míng wèi dà dū dū. zhào yuē: jīn rǔ nán xīn fù, sōng yǐng zài qīng, zhān yán qiǎn lí, yǒu láo jiàn mèi, yí tán kuān huì, yǔ zhī gēng shǐ. yīng shì yuán biān chū fù zhū zhōu bù nèi bǎi xìng, xiān yǒu fù zuì liú wáng, táo pàn rù běi, yī jiē kuàng dàng, bù wèn wǎng qiān. bìng bù dé xié yǐ sī chóu ér xiāng bào fù. ruò yǒu fàn zhě, yán jiā cái wèn. wù zǐ, yǐ dà jiāng jūn hóu jǐng lù xíng tái shàng shū shì. jiǔ yuè guǐ mǎo, wáng yóu yuàn chéng. gēng xū, yú jià xìng yuàn. dōng shí yī yuè, wèi qiǎn dà jiāng jūn mù róng shào zōng děng zhì hán shān. bǐng wǔ, dà zhàn, yuān míng bài jī, jí běi yǎn zhōu cì shǐ hú guì sūn děng bìng xiàn wèi. shào zōng jìn wéi tóng zhōu. shí èr yuè wù chén, qiǎn tài zǐ shè rén yuán zhēn hái běi wèi wèi zhǔ. xīn sì, yǐ qián zhēng běi jiāng jūn pó yáng wáng fàn wèi ān běi jiāng jūn nán yù zhōu cì shǐ.
太清元年正月壬寅,驃騎大將軍、開府儀同三司、荊州刺史廬陵王續薨;以鎮 南將軍、江州刺史湘東王繹為鎮西將軍、荊州刺史。辛酉,輿駕親祠南郊,詔曰: 「天行彌綸,覆燾之功博;乾道變化,資始之德成。朕沐浴齋宮,虔恭上帝,祗事 燎,高熛太一,大禮克遂,感慶兼懷,思與億兆,同其福惠。可大赦天下,尤 窮者無出即年租調;清議禁錮,並皆宥釋;所討逋叛,巧籍隱年,暗丁匿口,開恩 百日,各令自首,不問往罪;流移他鄉,聽復宅業,蠲課五年;孝悌力田,賜爵一 級;居局治事,賞勞二年。可班下遠近,博採英異,或德茂州閭,道行鄉邑,或獨 行特立,不求聞達,咸使言上,以時招聘。」甲子,輿駕親祠明堂。二月己卯,白 虹貫日。庚辰,魏司徒侯景求以豫、廣、潁、洛、陽、西揚、東荊、北荊、襄、東 豫、南兗、西兗、齊等十三州內屬。壬午,以景為大將軍,封河南王,大行台,制 承如鄧禹故事。丁亥,輿駕躬耕籍田。三月庚子,高祖幸同泰寺,設無遮大會,舍 身,公卿等以錢一億萬奉贖。甲辰,遣司州刺史羊鴉仁、兗州刺史桓和、仁州刺史 湛海珍等應接北豫州。夏四月丁亥,輿駕還宮,大赦天下,改元,孝悌力田為父後 者賜爵一級,在朝群臣宿衛文武並加頒賚。五月丁酉,輿駕幸德陽堂,宴群臣,設 絲竹樂。六月戊辰,以前雍州刺史鄱陽王范為征北將軍,總督漢北征討諸軍事。秋 七月庚申,羊鴉仁入懸瓠城。甲子,詔曰:「二豫分置,其來久矣。今汝、潁克定, 可依前代故事,以懸瓠為豫州,壽春為南豫,改合肥為合州,北廣陵為淮州,項城 為殷州,合州為南合州。」八月乙丑,王師北伐,以南豫州刺史蕭淵明為大都督。 詔曰:「今汝南新復,嵩、潁載清,瞻言遣黎,有勞鑒寐,宜覃寬惠,與之更始。 應是緣邊初附諸州部內百姓,先有負罪流亡,逃叛入北,一皆曠盪,不問往愆。並 不得挾以私仇而相報復。若有犯者,嚴加裁問。」戊子,以大將軍侯景錄行台尚書 事。九月癸卯,王游苑成。庚戌,輿駕幸苑。冬十一月,魏遣大將軍慕容紹宗等至 寒山。丙午,大戰,淵明敗績,及北兗州刺史胡貴孫等並陷魏。紹宗進圍潼州。十 二月戊辰,遣太子舍人元貞還北為魏主。辛巳,以前征北將軍鄱陽王范為安北將軍、 南豫州刺史。
èr nián chūn zhēng yuè wù xū, zhào zài wèi gè jǔ suǒ zhī. jǐ hài, wèi xiàn wō yáng. xīn chǒu, yǐ shàng shū pú shè xiè jǔ wèi shàng shū lìng, shǒu lì bù shàng shū wáng kè wèi shàng shū pú shè. jiǎ chén, yù zhōu cì shǐ yáng yā rén, yīn zhōu cì shǐ yáng sī dá, bìng qì chéng zǒu, wèi jìn jù zhī. yǐ mǎo, yǐ dà jiāng jūn hóu jǐng wèi nán yù zhōu mù, ān běi jiāng jūn nán yù zhōu cì shǐ pó yáng wáng fàn wèi hé zhōu cì shǐ. sān yuè jiǎ chén, fǔ dōng jiāng jūn gāo lì wáng gāo yán zú, yǐ qí xī wèi níng dōng jiāng jūn gāo lì wáng lè làng gōng. jǐ wèi, yǐ zhèn dōng jiāng jūn nán xú zhōu cì shǐ shào líng wáng lún wèi píng nán jiāng jūn xiāng zhōu cì shǐ tóng sān sī zhī yí, zhōng wèi jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī xiāo yuān zǎo wèi zhēng dōng jiāng jūn nán xú zhōu cì shǐ. shì rì, qū liáo dòng zhǎn lǐ bì, chuán shǒu jīng shī. xià sì yuè bǐng zǐ, zhào zài cháo jí zhōu jùn gè jǔ qīng rén rèn zhì mín zhě, jiē yǐ lǐ sòng jīng shī. wù yín, yǐ hù jūn jiāng jūn hé dōng wáng yù wèi xiāng zhōu cì shǐ. wǔ yuè xīn chǒu, yǐ xīn chú zhōng shū lìng shào líng wáng lún wèi ān qián jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī, qián xiāng zhōu cì shǐ zhāng zuǎn wèi lǐng jūn jiāng jūn. xīn hài, qū shè jiāo ài dé sān zhōu. guǐ chǒu, zhào yuē: wèi guó zài yú duō shì, níng xià jì yú dé rén. zhèn àn yú xíng shì, yóu què zhì dào, gū lì zài shàng, rú lín shēn gǔ. fán ěr zài cháo, xián sī kuāng jiù, xiàn tì kě fǒu, yòng xiāng qǐ wò. bān xià fāng yuè, bàng qiú jùn yì, qióng qí tú diào, jǐn qí yán xué, yǐ shí zòu wén. shì yuè, liǎng yuè yè jiàn. qiū bā yuè yǐ wèi, yǐ yòu wèi jiāng jūn zhū yì wèi zhōng lǐng jūn. wù xū, hóu jǐng jǔ bīng fǎn, shàn gōng mǎ tóu mù shān jīng shān děng shù. jiǎ chén, yǐ ān qián jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī shào líng wáng lún dū du zhòng jūn tǎo jǐng. qū shè nán yù zhōu. jiǔ yuè bǐng yín, jiā zuǒ guāng lù dà fū yuán luó zhèn yòu jiāng jūn. dōng shí yuè, hóu jǐng xí qiào zhōu, zhí cì shǐ xiāo tài. dīng wèi, jǐng jìn gōng lì yáng, tài shǒu zhuāng tiě jiàng zhī. wù shēn, yǐ xīn chú guāng lù dài fū lín hè wáng zhèng dé wèi píng běi jiāng jūn, dū du jīng shī zhū jūn, tún dān yáng jùn. jǐ yǒu, jǐng zì héng jiāng jì yú cǎi shí. xīn hài, jǐng shī zhì jīng, lín hè wáng zhèng dé lǜ zhòng fù zéi. shí yī yuè xīn yǒu, zéi gōng xiàn dōng fǔ chéng, hài nán pǔ hóu xiāo tuī zhōng jūn sī mǎ yáng tūn. gēng chén, shào líng wáng lún shuài wǔ zhōu cì shǐ xiāo nòng zhāng qián qiào zhōu cì shǐ zhào bó chāo děng, rù yuán jīng shī, dùn zhōng shān ài jìng sì. yǐ yǒu, lún jìn jūn hú tóu, yǔ zéi zhàn, bài jī. bǐng xū, ān běi jiāng jūn pó yáng wáng fàn qiǎn shì zǐ sì xióng xìn jiāng jūn péi zhī gāo děng shuài zhòng rù yuán, cì yú zhāng gōng zhōu. shí èr yuè wù shēn, tiān xī běi zhōng liè, yǒu guāng rú huǒ. shàng shū lìng xiè jǔ zú. bǐng chén, sī zhōu cì shǐ liǔ zhòng lǐ qián héng zhōu cì shǐ wéi càn gāo zhōu cì shǐ lǐ qiān shì qián sī zhōu cì shǐ yáng yā rén děng bìng shuài jūn rù yuán, tuī zhòng lǐ wèi dà dū dū.
二年春正月戊戌,詔在位各舉所知。己亥,魏陷渦陽。辛丑,以尚書僕射謝舉 為尚書令,守吏部尚書王克為尚書僕射。甲辰,豫州刺史羊鴉仁,殷州刺史羊思達, 並棄城走,魏進據之。乙卯,以大將軍侯景為南豫州牧,安北將軍、南豫州刺史鄱 陽王范為合州刺史。三月甲辰,撫東將軍高麗王高延卒,以其息為寧東將軍、高麗 王、樂浪公。己未,以鎮東將軍、南徐州刺史邵陵王綸為平南將軍、湘州刺史、同 三司之儀,中衛將軍、開府儀同三司蕭淵藻為征東將軍、南徐州刺史。是日,屈獠 洞斬李賁,傳首京師。夏四月丙子,詔在朝及州郡各舉清人任治民者,皆以禮送京 師。戊寅,以護軍將軍河東王譽為湘州刺史。五月辛丑,以新除中書令邵陵王綸為 安前將軍、開府儀同三司,前湘州刺史張纘為領軍將軍。辛亥,曲赦交、愛、德三 州。癸丑,詔曰:「為國在於多士,寧下寄於得人。朕暗於行事,尤闕治道,孤立 在上,如臨深谷。凡爾在朝,咸思匡救,獻替可否,用相啟沃。班下方岳,傍求俊 乂,窮其屠釣,盡其岩穴,以時奏聞。」是月,兩月夜見。秋八月乙未,以右衛將 軍硃異為中領軍。戊戌,侯景舉兵反,擅攻馬頭、木柵、荊山等戍。甲辰,以安前 將軍、開府儀同三司邵陵王綸都督眾軍討景。曲赦南豫州。九月丙寅,加左光祿大 夫元羅鎮右將軍。冬十月,侯景襲譙州,執刺史蕭泰。丁未,景進攻歷陽,太守莊 鐵降之。戊申,以新除光祿大夫臨賀王正德為平北將軍,都督京師諸軍,屯丹陽郡。 己酉,景自橫江濟於採石。辛亥,景師至京,臨賀王正德率眾附賊。十一月辛酉, 賊攻陷東府城,害南浦侯蕭推、中軍司馬楊暾。庚辰,邵陵王綸帥武州刺史蕭弄璋、 前譙州刺史趙伯超等,入援京師,頓鐘山愛敬寺。乙酉,綸進軍湖頭,與賊戰,敗 績。丙戌,安北將軍鄱陽王范遣世子嗣、雄信將軍裴之高等帥眾入援,次於張公洲。 十二月戊申,天西北中裂,有光如火。尚書令謝舉卒。丙辰,司州刺史柳仲禮、前 衡州刺史韋粲、高州刺史李遷仕、前司州刺史羊鴉仁等並帥軍入援,推仲禮為大都 督。
sān nián chūn zhēng yuè dīng sì shuò, liǔ zhòng lǐ shuài zhòng fēn jù nán àn. shì rì, zéi jì jūn yú qīng táng, xí pò wéi càn yíng, càn jù zhàn sǐ. gēng shēn, shào líng wáng lún dōng yáng zhōu cì shǐ lín chéng gōng dà lián děng shuài bīng jí nán àn. yǐ chǒu, zhōng lǐng jūn zhū yì zú. bǐng yín, yǐ sī nóng qīng fù qí wèi zhōng lǐng jūn. wù chén, gāo zhōu cì shǐ lǐ qiān shì tiān mén tài shǒu fán wén jiǎo jìn jūn qīng xī dōng, wèi zéi suǒ pò, wén jiǎo sǐ zhī. rén wǔ, yíng huò shǒu xīn. yǐ yǒu, tài bái zhòu jiàn. èr yuè dīng wèi nán yǎn zhōu cì shǐ nán kāng wáng huì lǐ qián qīng jì èr zhōu cì shǐ xiāng tán hóu xiāo tuì shuài jiāng zhōu zhī zhòng, dùn yú lán tíng yuàn. gēng xū, ān běi jiāng jūn hé zhōu cì shǐ pó yáng wáng fàn yǐ běn hào kāi fǔ yí tóng sān sī. sān yuè wù wǔ, qián sī zhōu cì shǐ yáng yā rén děng jìn jūn dōng fǔ běi, yǔ zéi zhàn, dà bài. jǐ wèi, huáng tài zǐ fēi wáng shì hōng. dīng mǎo, zéi gōng xiàn gōng chéng, zòng bīng dà lüè. jǐ sì, zéi jiǎo zhào qiǎn shí chéng gōng dà kuǎn jiě wài yuán jūn. gēng wǔ, hóu jǐng zì wèi dū du zhōng wài zhū jūn shì dà chéng xiàng lù shàng shū. xīn wèi, yuán jūn gè tuì sàn. bǐng zǐ, yíng huò shǒu xīn. rén wǔ, xīn chú zhōng lǐng jūn fù qí zú. xià sì yuè jǐ chǒu, jīng shī dì zhèn. bǐng shēn, dì yòu zhèn. jǐ yǒu, gāo zǔ yǐ suǒ qiú bù gōng, yōu fèn qǐn jí. shì yuè, qīng jì èr zhōu cì shǐ míng shǎo xiá dōng xú zhōu cì shǐ zhàn hǎi zhēn běi qīng zhōu cì shǐ wáng fèng bó gè jǔ zhōu fù yú wèi. wǔ yuè bǐng chén, gāo zǔ bēng yú jìng jū diàn, shí nián bā shí liù. xīn sì, qiān dà xíng huáng dì zǐ gōng yú tài jí qián diàn. dōng shí yī yuè, zhuī zūn wèi wǔ huáng dì, miào yuē gāo zǔ. yǐ mǎo, zàng yú xiū líng.
三年春正月丁巳朔,柳仲禮帥眾分據南岸。是日,賊濟軍於青塘,襲破韋粲營, 粲拒戰死。庚申,卲陵王綸、東揚州刺史臨成公大連等帥兵集南岸。乙丑,中領軍 硃異卒。丙寅,以司農卿傅岐為中領軍。戊辰,高州刺史李遷仕、天門太守樊文皎 進軍青溪東,為賊所破,文皎死之。壬午,熒惑守心。乙酉,太白晝見。二月丁未 南兗州刺史南康王會理、前青、冀二州刺史湘潭侯蕭退帥江州之眾,頓於蘭亭苑。 庚戌,安北將軍、合州刺史鄱陽王范以本號開府儀同三司。三月戊午,前司州刺史 羊鴉仁等進軍東府北,與賊戰,大敗。己未,皇太子妃王氏薨。丁卯,賊攻陷宮城, 縱兵大掠。己巳,賊矯詔遣石城公大款解外援軍。庚午,侯景自為都督中外諸軍事、 大丞相、錄尚書。辛未,援軍各退散。丙子,熒惑守心。壬午,新除中領軍傅岐卒。 夏四月己丑,京師地震。丙申,地又震。己酉,高祖以所求不供,憂憤寢疾。是月, 青、冀二州刺史明少遐、東徐州刺史湛海珍、北青州刺史王奉伯各舉州附於魏。五 月丙辰,高祖崩於淨居殿,時年八十六。辛巳,遷大行皇帝梓宮於太極前殿。冬十 一月,追尊為武皇帝,廟曰高祖。乙卯,葬於修陵。
gāo zǔ shēng zhī chún xiào. nián liù suì, xiàn huáng tài hòu bēng, shuǐ jiāng bù rù kǒu sān rì, kū qì āi kǔ, yǒu guò chéng rén, nèi wài qīn dǎng, xián jiā jìng yì. jí dīng wén huáng dì yōu, shí wèi qí suí wáng zī yì, suí fǔ zài jīng zhèn, fǎng fú fèng wén, biàn tóu hé xīng chí, bù fù qǐn shí, bèi dào jiù lù, fèn fēng jīng làng, bù zàn tíng zhǐ. gāo zǔ xíng róng běn zhuàng, jí hái zhì jīng dū, xiāo huǐ gǔ lì, qīn biǎo shì yǒu, bù fù shí yān. wàng zhái fèng huì, qì jué jiǔ zhī, měi kū zhé ōu xuè shù shēng. fú nèi bù fù cháng mǐ, wéi zī dà mài, rì zhǐ èr yì. bài sǎo shān líng, tì lèi suǒ sǎ, sōng cǎo biàn sè. jí jū dì wèi, jí yú zhōng shān zào dà ài jìng sì, qīng xī biān zào zhì dù sì, yòu yú tái nèi lì zhì jìng děng diàn. yòu lì qī miào táng, yuè zhōng zài guò, shè jìng zhuàn. měi zhì zhǎn bài, héng tì sì pāng tuó, āi dòng zuǒ yòu. jiā yǐ wén sī qīn míng, néng shì bì jiū, shǎo ér dǔ xué, dòng dá rú xuán. suī wàn jī duō wù, yóu juǎn bù chuò shǒu, rán zhú cè guāng, cháng zhì wù yè. zào zhì zhǐ xiào jīng yì, zhōu yì jiǎng shū, jí liù shí sì guà èr xì wén yán xù guà děng yì, lè shè yì, máo shī dá wèn, chūn qiū dá wèn, shàng shū dà yì, zhōng yōng jiǎng shū, kǒng zǐ zhèng yán, lǎo zi jiǎng shū, fán èr bǎi yú juǎn, bìng zhèng xiān rú zhī mí, kāi gǔ shèng zhī zhǐ. wáng hóu cháo chén jiē fèng biǎo zhì yí, gāo zǔ jiē wèi jiě shì. xiū shì guó xué, zēng guǎng shēng yuán, lì wǔ guǎn, zhì wǔ jīng bó shì. tiān jiān chū, zé hé tóng zhī hè qiàn yán zhí zhī míng shān bīn děng fù shù zhì zhǐ, bìng zhuàn jí xiōng jūn bīn jiā wǔ lǐ, fán yī qiān yú juǎn, gāo zǔ chēng zhì duàn yí. yú shì mù mù xún xún, jiā zhī lǐ jié. dà tóng zhōng, yú tái xī lì shì lín guǎn, lǐng jūn zhū yì tài fǔ qīng hè chēn shè rén kǒng zǐ mèi děng dì xiāng jiǎng shù. huáng tài zǐ xuān chéng wáng yì yú dōng gōng xuān yóu táng jí yáng zhōu xiè kāi jiǎng, yú shì sì fāng jùn guó, qū xué xiàng fēng, yún jí yú jīng shī yǐ. jiān dǔ xìn zhèng fǎ, yóu zhǎng shì diǎn, zhì niè pán dà pǐn jìng míng sān huì zhū jīng yì jì, fù shù bǎi juǎn. tīng lǎn yú xián, jí yú zhòng yún diàn jí tóng tài sì jiǎng shuō, míng sēng shuò xué, sì bù tīng zhòng, cháng wàn yú rén. yòu zào tōng shǐ, gōng zhì zàn xù, fán liù bǎi juǎn. tiān qíng ruì mǐn, xià bǐ chéng zhāng, qiān fù bǎi shī, zhí shū biàn jiù, jiē wén zhì bīn bīn, chāo mài jīn gǔ. zhào míng zàn lěi, zhēn sòng jiān zòu, yuán chū zài tián, jì dēng bǎo lì, fán zhū wén jí, yòu bǎi èr shí juǎn. liù yì bèi xián, qí dēng yì pǐn, yīn yáng wěi hòu, bǔ shì zhàn jué, bìng xī chēng shàn. yòu zhuàn jīn cè sān shí juǎn. cǎo lì chǐ dú, qí shè gōng mǎ, mò bù qí miào. qín yú zhèng wù, zī zī wú dài. měi zhì dōng yuè, sì gēng jìng, jí chì bǎ zhú kàn shì, zhí bǐ chù hán, shǒu wèi cūn liè. jiū jiān tī fú, dòng jǐn wù qíng, cháng āi jīn tì qì, rán hòu kě zòu. rì zhǐ yī shí, shàn wú xiān yú, wéi dòu gēng lì shí ér yǐ. shù shì fán yōng, rì tǎng yí zhōng, biàn sòu kǒu yǐ guò. shēn yī bù yī, mù mián zào zhàng, yī guān sān zài, yī bèi èr nián. cháng kè jiǎn yú shēn, fán jiē cǐ lèi. wǔ shí wài biàn duàn fáng shì. hòu gōng zhí sī, guì fēi yǐ xià, liù gōng huī yú sān dí zhī wài, jiē yī bù yè dì, bàng wú jǐn qǐ. bù yǐn jiǔ, bù tīng yīn shēng, fēi zōng miào jì sì dà huì xiǎng yàn jí zhū fǎ shì, wèi cháng zuò lè. xìng fāng zhèng, suī jū xiǎo diàn àn shì, héng lǐ yì guān, xiǎo zuò yā yī yào, shèng xià shǔ yuè, wèi cháng qiān tǎn. bù zhèng róng zhǐ, bù yǔ rén xiāng jiàn, suī dí nèi shù xiǎo chén, yì rú yù dà bīn yě. lì guān gǔ xī dì wáng rén jūn, gōng jiǎn zhuāng jìng, yì néng bó xué, hǎn huò yǒu yān.
高祖生知淳孝。年六歲,獻皇太后崩,水漿不入口三日,哭泣哀苦,有過成人, 內外親黨,咸加敬異。及丁文皇帝憂,時為齊隨王諮議,隨府在荊鎮,仿佛奉聞, 便投劾星馳,不復寢食,倍道就路,憤風驚浪,不暫停止。高祖形容本壯,及還至 京都,銷毀骨立,親表士友,不復識焉。望宅奉諱,氣絕久之,每哭輒歐血數升。 服內不復嘗米,惟資大麥,日止二溢。拜掃山陵,涕淚所灑,松草變色。及居帝位, 即於鐘山造大愛敬寺,青溪邊造智度寺,又於台內立至敬等殿。又立七廟堂,月中 再過,設淨饌。每至展拜,恆涕泗滂沲,哀動左右。加以文思欽明,能事畢究,少 而篤學,洞達儒玄。雖萬機多務,猶卷不輟手,燃燭側光,常至戊夜。造《制旨孝 經義》,《周易講疏》,及六十四卦、二《系》、《文言》、《序卦》等義,《樂 社義》,《毛詩答問》,《春秋答問》,《尚書大義》,《中庸講疏》,《孔子正 言》,《老子講疏》,凡二百餘卷,並正先儒之迷,開古聖之旨。王侯朝臣皆奉表 質疑,高祖皆為解釋。修飾國學,增廣生員,立五館,置《五經》博士。天監初, 則何佟之、賀蒨、嚴植之、明山賓等覆述制旨,並撰吉凶軍賓嘉五禮,凡一千餘卷, 高祖稱制斷疑。於是穆穆恂恂,家知禮節。大同中,於台西立士林館,領軍硃異、 太府卿賀琛、舍人孔子袂等遞相講述。皇太子、宣城王亦於東宮宣猷堂及揚州廨開 講,於是四方郡國,趨學向風,雲集於京師矣。兼篤信正法,尤長釋典,制《涅盤》、 《大品》、《淨名》、《三慧》諸經義記,複數百卷。聽覽餘閒,即於重雲殿及同 泰寺講說,名僧碩學,四部聽眾,常萬餘人。又造《通史》,躬制贊序,凡六百卷。 天情睿敏,下筆成章,千賦百詩,直疏便就,皆文質彬彬,超邁今古。詔銘贊誄, 箴頌箋奏,爰初在田,洎登寶曆,凡諸文集,又百二十卷。六藝備閒,棋登逸品, 陰陽緯候,卜筮占決,並悉稱善。又撰《金策》三十卷。草隸尺牘,騎射弓馬,莫 不奇妙。勤於政務,孜孜無怠。每至冬月,四更竟,即敕把燭看事,執筆觸寒,手 為皴裂。糾奸擿伏,洞盡物情,常哀矜涕泣,然後可奏。日止一食,膳無鮮腴,惟 豆羹糲食而已。庶事繁擁,日儻移中,便嗽口以過。身衣布衣,木綿皁帳,一冠三 載,一被二年。常克儉於身,凡皆此類。五十外便斷房室。後宮職司,貴妃以下, 六宮褘褕三翟之外,皆衣不曳地,傍無錦綺。不飲酒,不聽音聲,非宗廟祭祀、大 會饗宴及諸法事,未嘗作樂。性方正,雖居小殿暗室,恆理衣冠,小坐押衤要,盛 夏暑月,未嘗褰袒。不正容止,不與人相見,雖覿內豎小臣,亦如遇大賓也。歷觀 古昔帝王人君,恭儉莊敬,藝能博學,罕或有焉。
shǐ chén yuē: qí jì gào zhōng, jūn lín hūn nüè, tiān qì shén nù, zhòng pàn qīn lí. gāo zǔ yīng wǔ ruì zhé, yì qǐ fán dèng, zhàng qí jiàn hào, rú zú jiù fén, zǒng cāng sì zhī shī, yì lóng bào zhī zhèn, yún xiāng léi hài, jiǎn bào yí xiōng, wàn bāng lè tuī, sān líng gǎi bo. yú shì yù fèng lì, wò lóng tú, pì sì mén, hóng zhāo xián zhī lù, nà shí luàn, yǐn liàng zhí zhī. xìng wén xué, xiū jiāo sì, zhì wǔ lǐ, dìng liù lǜ, sì cōng jì dá, wàn jī sī lǐ, zhì dìng gōng chéng, yuǎn ān ěr sù. jiā yǐ tiān xiáng dì ruì, wú jué suì shí. zhēng fù suǒ jí zhī xiāng, wén guǐ bàng tōng zhī dì, nán chāo wàn lǐ, xī tà wǔ qiān. qí zhōng guī cái zhòng bǎo, qiān fū bǎi zú, mò bù chōng rèn wáng fǔ, jué jiǎo què tíng. sān sì shí nián, sī wèi shèng yǐ. zì wèi jìn yǐ jiàng, wèi huò yǒu yān. jí hū mào nián, wěi shì qún xìng. rán zhū yì zhī tú, zuò wēi zuò fú, xié péng shù dǎng, zhèng yǐ huì chéng, fú miǎn chéng xuān, yóu qí zhǎng wò, shì yǐ cháo jīng hùn luàn, shǎng fá wú zhāng. xiǎo rén dào zhǎng, yì cǐ zhī wèi yě. jiǎ yì yǒu yún kě wèi tòng kū zhě yǐ. suì shǐ tāo tiān jié kòu, chéng jiān yǎn xí, jiù yǔ liú wáng wū, jīn qì rǔ chéng yú, tú tàn lí yuán, shǔ lí gōng shì. wū hū! tiān dào hé qí kù yān. suī lì shù sī qióng, gài yì rén shì rán yě.
史臣曰:齊季告終,君臨昏虐,天棄神怒,眾叛親離。高祖英武睿哲,義起樊、 鄧,仗旗建號,濡足救焚,總蒼兕之師,翼龍豹之陣,雲驤雷駭,剪暴夷凶,萬邦 樂推,三靈改卜。於是御鳳歷,握龍圖,辟四門,弘招賢之路,納十亂,引諒直之。 興文學,修郊祀,治五禮,定六律,四聰既達,萬機斯理,治定功成,遠安邇肅。 加以天祥地瑞,無絕歲時。征賦所及之鄉,文軌傍通之地,南超萬里,西拓五千。 其中瑰財重寶,千夫百族,莫不充牣王府,蹶角闕庭。三四十年,斯為盛矣。自魏、 晉以降,未或有焉。及乎耄年,委事群幸。然硃異之徒,作威作福,挾朋樹黨,政 以賄成,服冕乘軒,由其掌握,是以朝經混亂,賞罰無章。「小人道長」,抑此之 謂也。賈誼有雲「可為慟哭者矣」。遂使滔天羯寇,承間掩襲,鷲羽流王屋,金契 辱乘輿,塗炭黎元,黍離宮室。嗚呼!天道何其酷焉。雖歷數斯窮,蓋亦人事然也。