shèng zōng yī
聖宗一
shèng zōng wén wǔ dà xiào xuān huáng dì, huì lóng xù, xiǎo zì wén shū nú. jǐng zōng huáng dì zhǎng zi, mǔ yuē ruì zhì huáng hòu xiāo shì. dì yòu xǐ shū hàn, shí suì néng shī. jì zhǎng, jīng shè fǎ, xiǎo yīn lǜ, hǎo huì huà. gān hēng èr nián, fēng liáng wáng.
聖宗文武大孝宣皇帝,諱隆緒,小字文殊奴。景宗皇帝長子,母曰睿智皇后蕭氏。帝幼喜書翰,十歲能詩。既長,精射法,曉音律,好繪畫。乾亨二年,封梁王。
sì nián qiū jiǔ yuè rén zǐ, jǐng zōng bēng. guǐ chǒu, jí huáng dì wèi yú jiù qián, shí nián shí èr. huáng hòu fèng yí zhào shè zhèng, zhào yù zhū dào. dōng shí yuè jǐ wèi shuò, dì shǐ lín cháo. xīn yǒu, qún chén shàng zūn hào yuē zhāo shèng huáng dì, zūn huáng hòu wèi huáng tài hòu, dà shè. yǐ nán yuàn dài wáng bó gǔ zhé zǒng lǐng shān xī zhū zhōu shì, běi yuàn dài wáng yú yuè xiū gē wèi nán miàn xíng jūn dōu tǒng, xī wáng hé shuò nú fù zhī, tóng zhèng shì mén xià píng zhāng shì xiāo dào níng lǐng běn bù jūn zhù nán jīng. jǐ chǒu, rú xiǎn zhōu. shí yī yuè jiǎ wǔ, zhì gān zhōu. shí èr yuè wù wǔ shuò, yē lǜ sù sā tǎo zǔ bo. xīn yǒu, nán jīng liú shǒu jīng wáng dào yǐn zòu sòng qiǎn shǐ xiàn xī dài qǐng hé, zhào yǐ wú shū què zhī. jiǎ zǐ, tà lá gàn nǎi wàn shí zuì yán gōng yē shì, fǎ dāng sǐ, zhàng ér shì zhī. xīn wèi, xī nán miàn zhāo tǎo shǐ qín wáng hán kuāng sì hōng. guǐ yǒu, fèng dà xíng huáng dì zǐ gōng yú zōu tú diàn. gēng chén, shěng zhì zhōng tái shěng guān.
四年秋九月壬子,景宗崩。癸丑,即皇帝位於柩前,時年十二。皇后奉遺詔攝政,詔諭諸道。冬十月己未朔,帝始臨朝。辛酉,群臣上尊號曰昭聖皇帝,尊皇后為皇太后,大赦。以南院大王勃古哲總領山西諸州事,北院大王、于越休哥為南面行軍都統,奚王和朔奴副之,同政事門下平章事蕭道寧領本部軍駐南京。己丑,如顯州。十一月甲午,置乾州。十二月戊午朔,耶律速撒討阻卜。辛酉,南京留守荊王道隱奏宋遣使獻犀帶請和,詔以無書卻之。甲子,撻剌干乃萬十醉言宮掖事,法當死,杖而釋之。辛未,西南面招討使秦王韓匡嗣薨。癸酉,奉大行皇帝梓宮於菆塗殿。庚辰,省置中台省官。
tǒng hé yuán nián chūn zhēng yuè wù wǔ shuò, yǐ dà xíng zài bìn, bù shòu cháo. yǐ chǒu, fèng yí zhào, zhào xiān dì shù xiōng zhì mù yú zōu tú diàn qián, fù fēng níng wáng. jiā zǎi xiàng shì fǎng xuān huī shǐ pǔ lǐng děng ēn. bǐng yín, jīng wáng dào yǐn yǒu jí, zhào qiǎn shǐ cún wèn. shì rì, huáng tài hòu xìng qí dǐ shì jí. wù chén, yǐ wū wēi wū gǔ lǐ bù jié dù shǐ yē lǜ zhāng wǎ tóng zhèng shì mén xià píng zhāng shì. jiǎ xū, jīng wáng dào yǐn hōng, chuò cháo sān rì, zhuī fēng jìn wáng, qiǎn shǐ fǔ wèi qí jiā. bǐng zǐ, yǐ yú yuè xiū gē wèi nán jīng liú shǒu, réng cì nán miàn xíng yíng zǒng guǎn yìn shòu, zǒng biān shì, bó hǎi tà mǎ jiě lǐ yǐ shòu xiān dì hòu ēn, qǐ xùn zàng, zhào bù xǔ, cì wù yǐ jīng zhī. wù yín, qiǎn shǐ cì yú yuè xiū gē jí xī wáng chóu níng tǒng jūn shǐ pō dé děng tāng yào. mìng kěn dǔ chí sòng xiū gē xià chē bǎng, yǐ yù yàn mín. xīn sì, sù sā xiàn zǔ bo fú. rén wǔ, zhuō zhōu cì shǐ ān jí zòu sòng zhú chéng hé běi, zhào liú shǒu yú yuè xiū gē náo zhī, wù lìng jiù gōng. zhào fēi jí gōng zhǔ hú gǔ diǎn xī wáng chóu níng zǎi xiàng ān níng běi dài wáng pǔ nú níng tì yǐn qū liè wú wáng shāo níng wáng zhǐ méi yǔ héng zhàng guó jiù qì dān hàn guān děng bìng jìn zhù shān líng fèi. guǐ wèi, qí guó gōng zhǔ lǜ nèi wài mìng fù jìn wù rú zhī. jiǎ shēn, xī nán miàn zhāo tǎo shǐ hán dé wēi zòu dǎng xiàng shí wǔ bù qīn biān, yǐ bīng jī pò zhī. yǐ yǒu, yǐ sù sā pò zǔ bo, xià zhào bāo měi réng yù yǔ dà hàn tǎo dǎng xiàng zhū bù. dīng hài, shū mì shǐ jiān zhèng shì lìng shì fǎng yǐ nián lǎo qǐng jiě jiān zhí, zhào bù yǔn. èr yuè wù zǐ shuò, jìn suǒ zài guān lì jūn mín bù dé wú gù jù zhòng sī yǔ jí mào jìn yè xíng, wéi zhě zuò zhī. jǐ chǒu, nán jīng zòu, wén sòng duō jù liáng biān jìng jí sòng zhǔ jiāng rú tái shān, zhào xiū gē yán wèi zhī bèi. jiǎ wǔ, zàng jǐng zōng huáng dì yú qián líng, yǐ jìn xìng lǎng zhǎng yǐn líng rén tà lǔ wèi xùn. shàng yǔ huáng tài hòu yīn wèi shū fù shàng dà xíng. bǐng shēn, huáng tài hòu yì líng zhì diàn, mìng huì jìn chén yú yù róng diàn, cì shān líng gōng rén wù yǒu chà. gēng zǐ, yǐ xiān dì yí wù cì huáng zú jí jìn chén. xīn chǒu, nán jīng tǒng jūn shǐ yē lǜ shàn bǔ zòu sòng biān qī shí yú cūn lái fù, zhào fǔ cún zhī. yǐ sì, yǐ yù róng diàn wèi yù diàn, jiǔ gǔ wèi shèng gǔ. sù sā zòu tǎo dǎng xiàng jié, qiǎn shǐ wèi láo. wù shēn, yǐ tì yǐn huà gē wèi běi yuàn dài wáng, jiě lǐng wèi nán fǔ zǎi xiàng. xīn hài, xìng shèng shān, suì yè sān líng. jiǎ yín, yǐ huáng nǚ zhǎng shòu gōng zhǔ xià jià guó jiù zǎi xiàng xiāo pó xiàng zhī zǐ wú liú. sān yuè wù wǔ, tiān dé jūn jié dù shǐ tuí lá fù zǐ zhàn mò, yǐ qí dì niè lí xí jué. jǐ wèi, cì dú shān. qiǎn shǐ shǎng xī nán miàn yǒu gōng jiāng shì. xīn yǒu, yǐ dà fù zhàng tài wèi yē lǜ hé lǔ níng wèi tì yǐn. jiǎ zǐ, zhù bì liáo hé zhī píng diàn. xīn sì, yǐ guó jiù tóng píng zhāng shì xiāo dào níng wèi liáo xìng jūn jié dù shǐ, réng cì hào zhōng liàng zuǒ lǐ gōng chén. rén wǔ, yǐ qīng niú bái mǎ jì tiān dì. xià sì yuè bǐng xū shuò, xìng dōng jīng. yǐ shū mì fù shǐ yē lǜ mò zhǐ jiān shì zhōng, wèi dōng jīng liú shǒu. gēng yín, yè tài zǔ miào. guǐ sì, zhào cì wù mìng fù guǎ jū zhě. bǐng shēn, nán xìng. xīn chǒu, yè sān líng, yǐ dōng jīng suǒ jìn wù fēn cì líng qǐn guān lì. fù zhào cì xī nán lù zhāo tǎo shǐ dà hàn jiàn, bù yòng mìng zhě dé zhuān shā. rén yín, zhì xiǎng yú níng shén diàn. guǐ mǎo, yè qián líng. yǐ sì, qiǎn rén yǐ jiǔ pú jì píng zhāng yē lǜ hé yáng mù. gēng xū, xìng fū rén wū gǔ lǐ dì, yè tài zǔ yù róng, lǐ bì, xìng gōng zhǔ hú gǔ diǎn dì yǐn, cì yǔ shén hòu. rén zǐ, dà chén yǐ tài hòu yù zhèng, yí yǒu zūn hào, qǐng xià yǒu sī xiáng dìng cè lǐ. zhào shū mì yuàn yù yán biān jié jiāng, zhì xíng lǐ rì, zhǐ qiǎn zǐ dì fèng biǎo chēng hè, kǒng shī biān bèi. shū mì qǐng zhào běi fǔ sī tú pō dé yì nán jīng suǒ jìn lǜ wén, cóng zhī. suì rú huī zhōu. yǐ yē lǜ qìng lǎng wèi xìn zhōu jié dù shǐ. wǔ yuè bǐng chén shuò, guó jiù zhèng shì mén xià píng zhāng shì xiāo dào níng yǐ huáng tài hòu qìng shòu, qǐng guī fù mǔ jiā xíng lǐ, ér qí guó gōng zhǔ jí mìng fù qún chén gè jìn wù. shè yàn, cì guó jiù zhàng qí nián wù yǒu chà. rén xū, xī nán lù zhāo tǎo qǐng yì bīng tǎo xī tū jué zhū bù, zhào běi wáng fǔ yē lǜ pú nú níng yǐ dí bì dié liè èr bù bīng fù zhī. guǐ hài, yǐ yú yuè xiū gē zài nán yuàn guò yòng lì rén, zhào nán dài wáng wú xiāng xún xí. gēng wǔ, yē lǜ shàn bǔ zhāo wáng rù sòng zhě, dé qiān yú hù guī guó, zhào lìng fǔ wèi. xīn wèi, cì yǒng zhōu, jì wáng zǐ yào shī nú mù. yǐ hài, zhào jìn chén yì huáng tài hòu shàng zūn hào cè lǐ, shū mì shǐ hán dé dù yǐ hòu hàn tài hòu lín cháo gù shì cǎo dìng shàng zhī. bǐng zǐ, yǐ qīng niú bái mǎ jì tiān dì. wù yín, xìng mù yè shān. xī nán lù zhāo tǎo shǐ dà hàn zòu, jìn qiǎn zhuāi lá bá lá gē yù dǎng xiàng zhū bù, lái zhě shén zhòng, xià zhào bāo měi. liù yuè yǐ yǒu shuò, zhào yǒu sī, cè huáng tài hòu rì, gěi sān pǐn yǐ shàng fǎ fú, sān pǐn yǐ xià yòng dà shè liǔ zhī fú. xī nán lù zhāo tǎo shǐ zòu dǎng xiàng qiú zhǎng zhí yí lí jǐn zi wēi yǐn děng qǐ nèi fù, zhào fǔ nà zhī, réng chá qí chéng wěi, jǐn biān bèi. bǐng xū, hái shàng jīng. jǐ chǒu, yǒu sī zòu, tóng zhèng shì mén xià píng zhāng shì fù mǎ dū wèi lú jùn yǔ gōng zhǔ bù xié, zhào lí zhī, suì chū jùn wèi xìng guó jūn jié dù shǐ. xīn mǎo, yǒu shì yú tài miào. jiǎ wǔ, shàng lǜ qún chén shàng huáng tài hòu zūn hào yuē chéng tiān huáng tài hòu, qún chén shàng huáng dì zūn hào yuē tiān fǔ huáng dì, dà shè, gǎi yuán tǒng hé. dīng wèi, tán ēn zhōng wài, wén wǔ guān gè jìn jué yī jí. yǐ shū mì fù shǐ yē lǜ xié zhěn shǒu sī tú. qiū qī yuè jiǎ yín shuò, huáng tài hòu tīng zhèng. yǐ mǎo, shàng qīn lù qiú. wáng zǐ sī tú lóu guó zuò chēng jí bù fù shān líng, chī èr shí. xīn yǒu, xíng zài shēng lǐ. guǐ yǒu, lín huáng yǐn niǎo gǔn jìn yǐn zhuàn. shàng yǔ zhū wáng fēn péng jī jū. bǐng zǐ, hán dé wēi qiǎn xiáng wěn xiá mǎ shàng pò dǎng xiàng fú huò shù, bìng sòng yí lí jǐn zhī zǐ lái xiàn. xīn sì, shǎng xī nán miàn yǒu gōng jiāng shì. bā yuè wù zǐ, shàng xī xún. jǐ chǒu, yè zǔ líng. xīn mǎo, huáng tài hòu jì chǔ guó wáng xiāo sī wēn mù. guǐ sì, shàng yǔ huáng tài hòu yè huái líng, suì xìng huái zhōu. jiǎ wǔ, shàng yǔ xié zhěn yú tài hòu qián yì gōng shǐ ān mǎ, yuē yǐ wèi yǒu. jǐ hài, liè chì shān, qiǎn shǐ jiàn xióng fáng lù pú yú qián líng zhī níng shén diàn. yǐ zhèng shì lìng sūn zhēn wú zi, zhào guó jiù xiǎo wēng zhàng láng jūn táo wēi wèi zhī hòu. yǐ sì, zhào yú yuè xiū gē tí diǎn yuán chéng. rén zǐ, hán dé wēi biǎo qǐng fá dǎng xiàng zhī fù pàn zhě, zhào xǔ zhī réng fā bié bù bīng shù qiān yǐ zhù zhī. jiǔ yuè guǐ chǒu shuò, yǐ dōng jīng píng zhōu hàn huáng, zhào zhèn zhī. yǐ mǎo, yè yǒng xìng zhǎng níng dūn mù sān gōng. bǐng chén, nán jīng liú shǒu zòu, qiū lín hài jià, qǐng quán tíng guān zhēng, yǐ tōng shān xī dí yì, cóng zhī. gēng shēn, yè xuān jiǎn huáng dì miào. xīn yǒu, xìng zǔ zhōu, yè zǔ líng. rén xū, hái shàng jīng. xīn wèi, yǒu sī qǐng yǐ dì shēng rì wèi qiān líng jié, cóng zhī. huáng tài hòu yán gù yú yuè wū zhǐ yǒu fù dǎo gōng, yí lù qí zi sūn suì mìng qí zi pàn yāng wèi lín yá. bǐng zǐ, rú lǎo wēng chuān. dōng shí yuè guǐ wèi shuò, sī tiān zòu lǎo rén xīng jiàn. wù zǐ, yǐ gōng zhǔ shū gē xià jià guó jiù xiáng wěn zhào gū. guǐ sì, sù sā zòu dí liè bù jí pàn fān lái jiàng, xī fù gù dì. yǐ wèi, yǐ yān jīng liú shǒu yú yuè xiū gē yán, měi suì zhū jié dù shǐ gòng xiàn, rú qì dān guān lì, zhǐ jìn ān mǎ, cóng zhī. dīng yǒu, yǐ wú wáng shāo wèi shàng jīng liú shǒu, xíng lín huáng yǐn shì. shàng jiāng zhēng gāo lì, qīn yuè dōng jīng liú shǒu yē lǜ mò zhǐ suǒ zǒng bīng mǎ. bǐng wǔ, mìng xuān huī shǐ jiān shì zhōng pú lǐng lín yá kěn dé děng jiāng bīng dōng tǎo, cì qí gǔ jí yín fú. shí yī yuè rén zǐ shuò, guān yú tà mǎ luò. guǐ chǒu, yīng zhōu zòu, huò sòng dié zhě, yán sòng chú dào wǔ tái shān, jiāng rù líng qiū jiè. zhào dié zhě jí jū tíng rén bìng zhé yú shì. gēng chén, shàng yǔ huáng tài hòu jì qián líng, xià zhào yù sān jīng zuǒ yòu xiāng zuǒ yòu píng zhāng shì fù liú shǒu pàn guān zhū dào jié dù shǐ pàn guān zhū jūn shì pàn guān lù shì cān jūn děng, dāng zhí gōng fāng, wú dé ā shùn. zhū xiàn lìng zuǒ rú yù zhōu guān jí cháo shǐ fēi lǐ zhēng qiú, wú huò wèi xùn. héng jiā cǎi tīng, yǐ wèi diàn zuì. mín jiān yǒu fù mǔ zài, bié jí yì jū zhě, tīng lín lǐ jué chá, zuò zhī. yǒu xiào yú fù mǔ, sān shì tóng jū zhě, jīng qí mén lǘ. shí èr yuè rén wǔ shuò, yè níng shén diàn, qiǎn shǐ fēn jì zhū líng, cì shǒu diàn guān shǔ jiǔ. shì rì, xìng xiǎn zhōu. dīng hài, yǐ xiǎn zhōu suì gòng líng jǐn fēn cì zuǒ yòu. jiǎ wǔ, dōng xìng. yǐ hài, huáng tài hòu guān yú yú yù pén wān. xīn chǒu, guān yú yú jùn yuān. jiǎ chén, chì zhū xíng pì yǐ jié zhèng jué qiǎn ér yǒu yuān zhě, tīng yì tái sù. shì xī, rán wàn yú dēng yú shuāng xī. wù shēn, qiān líng jié, jì rì yuè, lǐ bì, bǎi liáo chēng hè.
統和元年春正月戊午朔,以大行在殯,不受朝。乙丑,奉遺詔,召先帝庶兄質睦於菆塗殿前,復封寧王。加宰相室昉、宣徽使普領等恩。丙寅,荊王道隱有疾,詔遣使存問。是日,皇太后幸其邸視疾。戊辰,以烏隈烏骨里部節度使耶律章瓦同政事門下平章事。甲戌,荊王道隱薨,輟朝三日,追封晉王,遣使撫慰其家。丙子,以于越休哥為南京留守,仍賜南面行營總管印綬,總邊事,渤海撻馬解里以受先帝厚恩,乞殉葬,詔不許,賜物以旌之。戊寅,遣使賜于越休哥及奚王籌寧、統軍使頗德等湯藥。命懇篤持送休哥下車榜,以諭燕民。辛巳,速撒獻阻卜俘。壬午,涿州刺史安吉奏宋築城河北,詔留守于越休哥撓之,勿令就功。趙妃及公主胡骨典、奚王籌寧、宰相安寧、北大王普奴寧、惕隱屈烈、吳王稍、寧王只沒與橫帳、國舅、契丹、漢官等並進助山陵費。癸未,齊國公主率內外命婦進物如之。甲申,西南面招討使韓德威奏党項十五部侵邊,以兵擊破之。乙酉,以速撒破阻卜,下詔褒美;仍諭與大漢討党項諸部。丁亥,樞密使兼政事令室昉以年老請解兼職,詔不允。二月戊子朔,禁所在官吏軍民不得無故聚眾私語及冒禁夜行,違者坐之。己丑,南京奏,聞宋多聚糧邊境及宋主將如台山,詔休哥嚴為之備。甲午,葬景宗皇帝於乾陵,以近幸朗、掌飲伶人撻魯為殉。上與皇太后因為書附上大行。丙申,皇太后詣陵置奠,命繪近臣於御容殿,賜山陵工人物有差。庚子,以先帝遺物賜皇族及近臣。辛丑,南京統軍使耶律善補奏宋邊七十餘村來附,詔撫存之。乙巳,以御容殿為玉殿,酒谷為聖谷。速撒奏討党項捷,遣使慰勞。戊申,以惕隱化哥為北院大王,解領為南府宰相。辛亥,幸聖山,遂謁三陵。甲寅,以皇女長壽公主下嫁國舅宰相蕭婆項之子吳留。三月戊午,天德軍節度使頹剌父子戰歿,以其弟涅離襲爵。己未,次獨山。遣使賞西南面有功將士。辛酉,以大父帳太慰耶律曷魯寧為惕隱。甲子,駐蹕遼河之平淀。辛巳,以國舅、同平章事蕭道寧為遼興軍節度使,仍賜號忠亮佐理功臣。壬午,以青牛白馬祭天地。夏四月丙戌朔,幸東京。以樞密副使耶律末只兼侍中,為東京留守。庚寅,謁太祖廟。癸巳,詔賜物命婦寡居者。丙申,南幸。辛丑,謁三陵,以東京所進物分賜陵寢官吏。復詔賜西南路招討使大漢劍,不用命者得專殺。壬寅,致享於凝神殿。癸卯,謁乾陵。乙巳,遣人以酒脯祭平章耶律河陽墓。庚戌,幸夫人烏骨里第,謁太祖御容,禮畢,幸公主胡古典第飲,賜與甚厚。壬子,大臣以太后預政,宜有尊號,請下有司詳定冊禮。詔樞密院諭沿邊節將,至行禮日,止遣子弟奉表稱賀,恐失邊備。樞密請詔北府司徒頗德譯南京所進律文,從之。遂如徽州。以耶律慶朗為信州節度使。五月丙辰朔,國舅、政事門下平章事蕭道寧以皇太后慶壽,請歸父母家行禮,而齊國公主及命婦、群臣各進物。設宴,賜國舅帳耆年物有差。壬戌,西南路招討請益兵討西突厥諸部,詔北王府耶律蒲奴寧以敵畢、迭烈二部兵赴之。癸亥,以于越休哥在南院過用吏人,詔南大王毋相循襲。庚午,耶律善補招亡入宋者,得千餘戶歸國,詔令撫慰。辛未,次永州,祭王子藥師奴墓。乙亥,詔近臣議皇太后上尊號冊禮,樞密使韓德度以後漢太后臨朝故事草定上之。丙子,以青牛白馬祭天地。戊寅,幸木葉山。西南路招討使大漢奏,近遣拽剌跋剌哥諭党項諸部,來者甚眾,下詔褒美。六月乙酉朔,詔有司,冊皇太后日,給三品以上法服,三品以下用大射柳之服。西南路招討使奏党項酋長執夷離堇子隈引等乞內附,詔撫納之,仍察其誠偽,謹邊備。丙戌,還上京。己丑,有司奏,同政事門下平章事、駙馬都尉盧俊與公主不協,詔離之,遂出俊為興國軍節度使。辛卯,有事於太廟。甲午,上率群臣上皇太后尊號曰承天皇太后,群臣上皇帝尊號曰天輔皇帝,大赦,改元統和。丁未,覃恩中外,文武官各進爵一級。以樞密副使耶律斜軫守司徒。秋七月甲寅朔,皇太后聽政。乙卯,上親錄囚。王子司徒婁國坐稱疾不赴山陵,笞二十。辛酉,行再生禮。癸酉,臨潢尹褭袞進飲饌。上與諸王分朋擊鞠。丙子,韓德威遣詳穩轄馬上破党項俘獲數,並送夷離堇之子來獻。辛巳,賞西南面有功將士。八月戊子,上西巡。己丑,謁祖陵。辛卯,皇太后祭楚國王蕭思溫墓。癸巳,上與皇太后謁懷陵,遂幸懷州。甲午,上與斜軫於太后前易弓矢鞍馬,約以為友。己亥,獵赤山,遣使薦熊肪、鹿脯於乾陵之凝神殿。以政事令孫楨無子,詔國舅小翁帳郎君桃隈為之後。乙巳,詔于越休哥提點元城。壬子,韓德威表請伐党項之復叛者,詔許之;仍發別部兵數千以助之。九月癸丑朔,以東京、平州旱、蝗,詔賑之。乙卯,謁永興、長寧、敦睦三宮。丙辰,南京留守奏,秋霖害稼,請權停關征,以通山西糴易,從之。庚申,謁宣簡皇帝廟。辛酉,幸祖州,謁祖陵。壬戌,還上京。辛未,有司請以帝生日為千齡節,從之。皇太后言故于越屋只有傅導功,宜錄其子孫;遂命其子泮泱為林牙。丙子,如老翁川。冬十月癸未朔,司天奏老人星見。戊子,以公主淑哥下嫁國舅詳穩照姑。癸巳,速撒奏敵烈部及叛蕃來降,悉復故地。乙未,以燕京留守于越休哥言,每歲諸節度使貢獻,如契丹官例,止進鞍馬,從之。丁酉,以吳王稍為上京留守,行臨潢尹事。上將征高麗,親閱東京留守耶律末只所總兵馬。丙午,命宣徽使兼侍中蒲領、林牙肯德等將兵東討,賜旗鼓及銀符。十一月壬子朔,觀漁撻馬濼。癸丑,應州奏,獲宋諜者,言宋除道五台山,將入靈丘界。詔諜者及居停人並磔於市。庚辰,上與皇太后祭乾陵,下詔諭三京左右相、左右平章事、副留守判官、諸道節度使判官、諸軍事判官、錄事參軍等,當執公方,毋得阿順。諸縣令佐如遇州官及朝使非理徵求,毋或畏徇。恆加采聽,以為殿最。民間有父母在,別籍異居者,聽鄰里覺察,坐之。有孝於父母,三世同居者,旌其門閭。十二月壬午朔,謁凝神殿,遣使分祭諸陵,賜守殿官屬酒。是日,幸顯州。丁亥,以顯州歲貢綾錦分賜左右。甲午,東幸。乙亥,皇太后觀漁於玉盆灣。辛丑,觀漁於浚淵。甲辰,敕諸刑辟已結正決遣而有冤者,聽詣台訴。是夕,然萬魚燈於雙溪。戊申,千齡節,祭日月,禮畢,百僚稱賀。
èr nián chūn zhēng yuè jiǎ zǐ, rú zhǎng luò. èr yuè guǐ sì, guó jiù zhàng zhāng dé jūn jié dù shǐ xiāo tà lǎn lái cháo. jiǎ wǔ, cì jiāng jūn yē lǜ dí bù chūn yī shù dài. bǐng shēn, dōng lù xíng jūn xuān huī shǐ yē lǜ pú níng zòu tǎo nǚ zhí jié, qiǎn shǐ zhí shǒu jiǎng yù. gēng zǐ, cháo huáng tài hòu, tài hòu yīn cóng guān liè yú ráo lè chuān. yǐ sì, wǔ guó wū wēi yú jué jié dù shǐ yē lǜ kuí wā yǐ suǒ xiá zhū bù nán zhì, qǐ cì zhào gěi jiàn, pián yí xíng shì, cóng zhī. bǐng wǔ, shàng yǔ zhū wáng dà chén jiào shè. dīng wèi, hán dé wēi yǐ zhēng dǎng xiàng huí, suì xí hé dōng, xiàn suǒ fú, cì zhào bāo měi. sān yuè yǐ mǎo, huà lí bù qǐng jīn hòu xiáng wěn zhǐ cóng běn bù xuǎn shòu wèi yí, shàng yuē: zhū bù guān wéi zài dé rén, qǐ dé dìng yǐ suǒ bù wèi xiàn. bù yǔn. zèng gù tóng píng zhāng shì zhào yán xù jiān shì zhōng. xià sì yuè dīng hài, xuān huī shǐ tóng píng zhāng shì yē lǜ pǔ níng dōu jiān xiāo qín dé xiàn zhēng nǚ zhí jié, shòu pǔ níng jiān zhèng shì lìng, qín dé shén wǔ wèi dà jiāng jūn, gè cì jīn qì zhū wù. gēng yín, huáng tài hòu lín jué zhì yù. xīn mǎo, jì fēng bó. rén chén, yǐ xuān huī nán yuàn shǐ liú chéng guī wèi chéng dé jūn jié dù shǐ, chóng dé gōng dōu bù shǔ bǎo yì jūn jié dù shǐ zhāng dé yún wèi xuān huī běi yuàn shǐ. wǔ yuè yǐ mǎo, cí mù yè shān. dīng chǒu, zhù bì yán liǔ hú. liù yuè jǐ mǎo shuò, huáng tài hòu jué yù, zhì yuè zhōng. qiū qī yuè guǐ chǒu, huáng tài hòu xíng zài shēng lǐ. bā yuè xīn mǎo, dōng jīng liú shǒu jiān shì zhōng yē lǜ mò zhǐ zòu, nǚ zhí shù bù zhí sài lǐ děng bā zú qǐ jǔ zhòng nèi fù, zhào nà zhī. jiǔ yuè wù shēn shuò, zhù bì tǔ hé. xīn wèi, yǐ jǐng zōng jì rì, zhào zhū dào jīng zhèn qiǎn guān xíng xiāng fàn sēng. dōng shí yuè dīng chǒu shuò, yǐ guī huà zhōu cì shǐ yē lǜ pǔ níng wèi zhāng dé jūn jié dù shǐ, yòu wǔ wèi dà jiāng jūn hán zhuō wèi zhāng guó jūn jié dù shǐ jiān shì wèi qīn jūn bīng mǎ dōu zhǐ huī shǐ. shí yī yuè rén zǐ, yǐ shū mì zhí xué shì gěi shì zhōng zhèng gǔ wèi rú zhōu cì shǐ. shì yuè, sù sā děng tǎo zǔ bo, shā qí qiú zhǎng tà lá gàn. shí èr yuè xīn chǒu, yǐ hàn lín xué shì chéng zhǐ mǎ dé chén wèi xuān zhèng diàn xué shì, yē lǜ pō dé nán jīng tǒng jūn shǐ, yē lǜ yáo shēng dà nèi tì yǐn, dà rén jìng dōng jīng zhōng tái shěng yòu píng zhāng shì.
二年春正月甲子,如長濼。二月癸巳,國舅帳彰德軍節度使蕭闥覽來朝。甲午,賜將軍耶律敵不春衣、束帶。丙申,東路行軍、宣徽使耶律蒲寧奏討女直捷,遣使執手獎諭。庚子,朝皇太后,太后因從觀獵於饒樂川。乙巳,五國烏隈於厥節度使耶律隗窪以所轄諸部難治,乞賜詔給劍,便宜行事,從之。丙午,上與諸王大臣較射。丁未,韓德威以征党項回,遂襲河東,獻所俘,賜詔褒美。三月乙卯,劃離部請今後詳穩止從本部選授為宜,上曰:「諸部官惟在得人,豈得定以所部為限。」不允。贈故同平章事趙延煦兼侍中。夏四月丁亥,宣徽使、同平章事耶律普寧、都監蕭勤德獻征女直捷,授普寧兼政事令,勤德神武衛大將軍,各賜金器諸物。庚寅,皇太后臨決滯獄。辛卯,祭風伯。壬辰,以宣徽南院使劉承規為承德軍節度使,崇德宮都部署、保義軍節度使張德筠為宣徽北院使。五月乙卯,祠木葉山。丁丑,駐蹕沿柳湖。六月己卯朔,皇太后決獄,至月終。秋七月癸丑,皇太后行再生禮。八月辛卯,東京留守兼侍中耶律末只奏,女直術不直、賽里等八族乞舉眾內附,詔納之。九月戊申朔,駐蹕土河。辛未,以景宗忌日,詔諸道京鎮遣官行香飯僧。冬十月丁丑朔,以歸化州刺史耶律普寧為彰德軍節度使,右武衛大將軍韓倬為彰國軍節度使兼侍衛親軍兵馬都指揮使。十一月壬子,以樞密直學士、給事中鄭嘏為儒州刺史。是月,速撒等討阻卜,殺其酋長撻剌干。十二月辛丑,以翰林學士承旨馬得臣為宣政殿學士,耶律頗德南京統軍使,耶律瑤升大內惕隱,大仁靖東京中台省右平章事。
sān nián chūn zhēng yuè bǐng wǔ shuò, rú zhǎng luò. dīng sì, yǐ hàn lín xué shì xíng bào piáo wèi shàng shū lǐ bù shì láng zhī zhì gào, zuǒ shí yí zhī zhì gào liú jǐng lì bù láng zhōng zhī zhì gào niú cáng yòng bìng zhèng shì shè rén. èr yuè bǐng zǐ shuò, yǐ niú cáng yòng zhī shū mì zhí xué shì. sān yuè yǐ sì shuò, shū mì zòu qì dān zhū yì hù duō kùn fá, qǐng yǐ fù hù dài zhī. shàng yīn yuè zhū bù jí, niè lá wū wēi èr bù hù shǎo ér yì zhòng, bìng liàng miǎn zhī. xià sì yuè yǐ hài shuò, cí mù yè shān. rén wǔ, yǐ fèng zhōu cì shǐ zhào kuāng fú wèi bǎo jìng jūn jié dù shǐ. guǐ wèi, yǐ zuǒ jiān mén wèi dà jiāng jūn wáng tíng xù wèi fèng xiān jūn jié dù shǐ, zhāng wǔ jūn jié dù shǐ hán dé níng wèi chóng yì jūn jié dù shǐ. wǔ yuè rén zǐ, hái shàng jīng. guǐ yǒu, yǐ guó jiù xiāo dào níng tóng píng zhāng shì zhī shěn zhōu jūn zhōu shì. liù yuè jiǎ xū shuò, rú bǎi pō. huáng tài hòu qīn jué zhì yù. yǐ hài, yǐ guī yì jūn jié dù shǐ wáng xī yán wèi xìng guó jūn jié dù shǐ. qiū qī yuè jiǎ chén shuò, zhào zhū dào shàn jiǎ bīng, yǐ bèi dōng zhēng gāo lì. jiǎ yín, dōng xìng. jiǎ zǐ, qiǎn láng jūn bān niǎo cì qín wáng hán kuāng sì zàng wù. bǐng yín, zhù bì tǔ hé. yǐ bào zhǎng, mìng zào chuán qiáo, míng rì chéng bù niǎn chū tīng zhèng. lǎo rén xīng jiàn. dīng mǎo, qiǎn shǐ yuè dōng jīng zhū jūn bīng qì jí dōng zhēng dào lù. yǐ píng zhāng shì xiāo dào níng wèi zhāo dé jūn jié dù shǐ, wǔ dìng jūn jié dù shǐ shǒu sī kōng jiān zhèng shì lìng guō xí wèi tiān píng jūn jié dù shǐ, dà tóng jūn jié dù shǐ shǒu tài zǐ tài shī jiān zhèng shì lìng liú yán gòu wèi yì chéng jūn jié dù shǐ, zèng shàng fù qín wáng hán kuāng sì shàng shū lìng. bā yuè guǐ yǒu shuò, yǐ liáo zé jù rù, bà zhēng gāo lì. mìng shū mì shǐ yē lǜ xié zhěn wèi dōu tǒng, fù mǎ dū wèi xiāo kěn dé wèi jiān jūn, yǐ bīng tǎo nǚ zhí. dīng chǒu, cì gǎo chéng. gēng chén, zhì xiǎn zhōu, yè níng shén diàn. xīn sì, xìng gān zhōu, guān xīn gōng. guǐ wèi, yè qián líng. jiǎ shēn, mìng nán běi miàn chén liáo fēn xún shān líng lín mù, jí lìng gān xiǎn èr zhōu shàng suǒ bù lǐ shè zhī shù. bǐng xū, běi pí shì xiáng wěn jìn yǒng gǎn shì qī rén. wù zǐ, gù nán yuàn dài wáng xié lǐng yǐ lǐ wǎn qī xiāo shì zòu fū sǐ bù néng zàng, zhào yǒu sī zhù zhī. gēng chén, dōng zhēng dōu tǒng suǒ zòu lù shàng xiàn nìng, wèi kě jìn tǎo, zhào qí zé hé shēn rù. guǐ sì, huáng tài hòu yè xiǎn líng. gēng zǐ, yè qián líng. xīn chǒu, xī xìng. rùn jiǔ yuè guǐ yǒu, mìng xíng bào piáo gōu jiǎn xiǎn líng. bǐng zǐ, xíng cì hǎi shàng. gēng chén, chóng jiǔ, luò tuó shān dēng gāo, cì qún chén jú huā jiǔ. xīn sì, zhào yù dōng zhēng jiāng shuài, chéng shuǐ hé jìn tǎo. bǐng shēn, nǚ zhí zǎi xiàng shù bù lǐ lái gòng. wù xū, zhù bì dōng gǔ shān. jǐ hài, sù sā zòu shù bù gū zhū bù zhì jìn diàn, yí lí jǐn yì lǔ gū qǐng xíng fú lüè, shàng yuē: zhū bù yú guó wú è, hé gù fú lüè, tú shēng shì ěr. bù yǔn. dōng shí yī yuè jiǎ xū, zhào wú wáng shāo lǐng qín wáng hán kuāng sì zàng jì shì. dīng chǒu, zhào yǐ dōng běi lù bīng mǎ jiān jūn qī pó dǐ lǐ cún fǔ biān mín. wù yín, cì gōng zhǔ hú gǔ diǎn zàng fū jīn bó gōng jiàng. xīn mǎo, yǐ hán dé ràng jiān zhèng shì lìng. guǐ sì, jìn xíng zài shì yì bù bó bù zhōng chǐ dù zhě. bǐng shēn, dōng zhēng nǚ zhí, dōu tǒng xiāo tà lǎn pú sà nú yǐ xíng jūn suǒ jīng dì lǐ wù chǎn lái shàng.
三年春正月丙午朔,如長濼。丁巳,以翰林學士邢抱朴為尚書、禮部侍郎、知制誥,左拾遺知制誥劉景、吏部郎中知制誥牛藏用並政事舍人。二月丙子朔,以牛藏用知樞密直學士。三月乙巳朔,樞密奏契丹諸役戶多睏乏,請以富戶代之。上因閱諸部籍,涅剌、烏隈二部戶少而役重,並量免之。夏四月乙亥朔,祠木葉山。壬午,以鳳州刺史趙匡符為保靜軍節度使。癸未,以左監門衛大將軍王庭勖為奉先軍節度使,彰武軍節度使韓德凝為崇義軍節度使。五月壬子,還上京。癸酉,以國舅蕭道寧同平章事、知瀋州軍州事。六月甲戌朔,如柏坡。皇太后親決滯獄。乙亥,以歸義軍節度使王希嚴為興國軍節度使。秋七月甲辰朔,詔諸道繕甲兵,以備東征高麗。甲寅,東幸。甲子,遣郎君班褭賜秦王韓匡嗣葬物。丙寅,駐蹕土河。以暴漲,命造船橋,明日乘步輦出聽政。老人星見。丁卯,遣使閱東京諸軍兵器及東征道路。以平章事蕭道寧為昭德軍節度使,武定軍節度使、守司空兼政事令郭襲為天平軍節度使,大同軍節度使、守太子太師兼政事令劉延構為義成軍節度使,贈尚父秦王韓匡嗣尚書令。八月癸酉朔,以遼澤沮洳,罷征高麗。命樞密使耶律斜軫為都統,駙馬都尉蕭懇德為監軍,以兵討女直。丁丑,次藁城。庚辰,至顯州,謁凝神殿。辛巳,幸乾州,觀新宮。癸未,謁乾陵。甲申,命南、北面臣僚分巡山陵林木,及令乾、顯二州上所部里社之數。丙戌,北皮室詳穩進勇敢士七人。戊子,故南院大王諧領已里婉妻蕭氏奏夫死不能葬,詔有司助之。庚辰,東征都統所奏路尚陷濘,未可進討,詔俟澤涸深入。癸巳,皇太后謁顯陵。庚子,謁乾陵。辛丑,西幸。閏九月癸酉,命邢抱朴勾檢顯陵。丙子,行次海上。庚辰,重九,駱駝山登高,賜群臣菊花酒。辛巳,詔諭東征將帥,乘水涸進討。丙申,女直宰相術不里來貢。戊戌,駐蹕東古山。己亥,速撒奏術不姑諸部至近淀,夷離堇易魯姑請行俘掠,上曰:「諸部於國無惡,何故俘掠,徒生事耳。」不允。冬十一月甲戌,詔吳王稍領秦王韓匡嗣葬祭事。丁丑,詔以東北路兵馬監軍妻婆底里存撫邊民。戊寅,賜公主胡骨典葬夫金帛、工匠。辛卯,以韓德讓兼政事令。癸巳,禁行在市易布帛不中尺度者。丙申,東征女直,都統蕭闥覽、菩薩奴以行軍所經地里、物產來上。