lín táo féng shēng, gài guì jiè yì ér líng yí yǐ. yǒu yú biē zhě fù qí zhài, bù néng cháng, dé biē zhé xiàn zhī. yī rì xiàn jù biē, é yǒu bái diǎn, shēng yǐ qí zhuàng yì, fàng zhī.
臨洮馮生,蓋貴介裔而凌夷矣。有漁鱉者負其債,不能償,得鱉輒獻之。一日獻巨鱉,額有白點,生以其狀異,放之。
hòu zì xù jiā guī, zhì héng hé zhī cè, rì yǐ jiù hūn, jiàn yī zuì zhě cóng èr sān tóng, diān bá ér zhì, yáo jiàn shēng, biàn wèn: hé rén? shēng màn yīng: háng dào zhě. zuì rén nù yuē: níng wú xìng míng, hú yán háng dào zhě? shēng chí qū xīn jí, zhì bù dá, jìng guò zhī. zuì rén yì nù, zhuō mèi shǐ bù de xíng, jiǔ chòu xūn rén. shēng gèng bù nài, rán lì jiě bù néng tuō. wèn: rǔ hé míng? yì rán ér duì yuē: wǒ nán dōu jiù lìng yǐn yě. jiāng hé wèi? shēng yuē: shì jiān yǒu cǐ děng lìng yǐn, rǔ mò shì jiè yǐ! xìng shì jiù lìng yǐn jiǎ xīn lìng yǐn, jiāng wú shā jǐn tú rén yé? zuì rén nù shén, shì jiāng yòng wǔ. shēng dà yán yuē: wǒ féng mǒu fēi shòu rén wō dǎ zhě! zuì rén wén zhī, biàn nù wèi huān, liàng qiāng xià bài yuē: shì wǒ ēn zhǔ, táng tū wù zuì! qǐ huàn cóng rén, xiān guī zhì jù. shēng cí zhī bù dé. wò shǒu xíng shù lǐ, jiàn yī xiǎo cūn. jì rù, zé láng shě huá hǎo, shì guì rén jiā. zuì rén chéng shāo jiě, shēng shǐ xún qí xìng zì. yuē: yán zhī wù jīng, wǒ táo shuǐ bā dài wáng yě. shì xī shān qīng tóng zhāo yǐn, bù jué guò zuì, yǒu fàn zūn yán, shí qiè kuì sǒng. shēng zhī qí yāo, yǐ qí qíng cí yīn wò, suì bù wèi bù. é ér shè yán fēng shèng, cù zuò huān yǐn. bā dài wáng zuì háo, lián jǔ shù gōng. shēng kǒng qí fù zuì, zài zuò yíng rǎo, wěi zuì qiú qǐn. bā dài wáng yǐ yù qí yì, xiào yuē: jūn dé wú wèi wǒ kuáng yé? dàn qǐng wù jù. fán zuì rén wú xíng, wèi gé yè bù fù jì zhě, qī rén ěr. jiǔ tú zhī bù dé, gù fàn zhě shí zhī jiǔ. pū suī bù chǐ yú chái ǒu, gù wèi gǎn yǐ wú lài zhī xíng shī zhī zhǎng zhě, hé suì jiàn jù rú cǐ? shēng nǎi fù zuò, zhèng róng ér jiàn yuē: jì zì zhī zhī, hé wù gǎi háng? bā dài wáng yuē: lǎo fū wèi lìng yǐn shí, chén miǎn yóu guò yú jīn rì. zì chù dì nù, zhé guī dǎo yǔ, lì fǎn qián zhé zhě shí yú nián yǐ. jīn lǎo jiāng jiù mù, liáo dǎo bù néng héng fēi, gù tài fù zuò, wǒ zì bù jiě ěr. zī jìng wén mìng yǐ. qīng tán jiān yuǎn zhōng yǐ dòng. bā dài wáng qǐ, zhuō bì yuē: xiāng jù bù jiǔ. xù yǒu yī wù, liáo bào hòu dé. cǐ bù kě yǐ jiǔ pèi, rú yuàn hòu, dāng jiàn hái yě. kǒu zhōng tǔ yī xiǎo rén, jǐn cùn xǔ, yīn yǐ zhǎo qiā shēng bì, tòng ruò fū liè jí yǐ xiǎo rén àn nà qí shàng, shì shǒu yǐ rù gé lǐ, jiǎ hén shàng zài, ér màn màn fén qǐ, lèi tán hé zhuàng. jīng wèn zhī, xiào ér bù dá. dàn yuē: jūn yí xíng yǐ. sòng shēng chū, bā dài wáng zì fǎn. huí gù cūn shè quán miǎo, wéi yī jù biē, chǔn chǔn rù shuǐ ér méi.
後自婿家歸,至恆河之側,日已就昏,見一醉者從二三僮,顛跋而至,遙見生,便問:「何人?」生漫應:「行道者。」醉人怒曰:「寧無姓名,胡言行道者?」生馳驅心急,置不答,徑過之。醉人益怒,捉袂使不得行,酒臭熏人。生更不耐,然力解不能脫。問:「汝何名?」囈然而對曰:「我南都舊令尹也。將何為?」生曰:「世間有此等令尹,辱寞世界矣!幸是舊令尹;假新令尹,將無殺盡途人耶?」醉人怒甚,勢將用武。生大言曰:「我馮某非受人撾打者!」醉人聞之,變怒為歡,踉蹡下拜曰:「是我恩主,唐突勿罪!」起喚從人,先歸治具。生辭之不得。握手行數里,見一小村。既入,則廊舍華好,似貴人家。醉人酲稍解,生始詢其姓字。曰:「言之勿驚,我洮水八大王也。適西山青童招飲,不覺過醉,有犯尊顏,實切愧悚。」生知其妖,以其情辭殷渥,遂不畏怖。俄而設筵豐盛,促坐歡飲。八大王最豪,連舉數觥。生恐其復醉,再作縈擾,偽醉求寢。八大王已喻其意,笑曰:「君得無畏我狂耶?但請勿懼。凡醉人無行,謂隔夜不復記者,欺人耳。酒徒之不德,故犯者十之九。仆雖不齒於儕偶,顧未敢以無賴之行施之長者,何遂見拒如此?」生乃復坐,正容而諫曰:「既自知之,何勿改行?」八大王曰:「老夫為令尹時,沉湎尤過於今日。自觸帝怒,謫歸島嶼,力返前轍者十餘年矣。今老將就木,潦倒不能橫飛,故態復作,我自不解耳。茲敬聞命矣。」傾談間遠鍾已動。八大王起,捉臂曰:「相聚不久。蓄有一物,聊報厚德。此不可以久佩,如願後,當見還也。」口中吐一小人,僅寸許,因以爪掐生臂,痛若膚裂;急以小人按捺其上,釋手已入革里,甲痕尚在,而漫漫墳起,類痰核狀。驚問之,笑而不答。但曰:「君宜行矣。」送生出,八大王自返。回顧村舍全渺,惟一巨鱉,蠢蠢入水而沒。
cuò è jiǔ zhī, zì niàn suǒ huò, bì biē bǎo yě. yóu cǐ mù zuì míng, fán yǒu zhū bǎo zhī chù, huáng quán xià jiē kě jiàn, jí sù suǒ bù zhī zhī wù, yì suí kǒu ér zhī qí míng. yú qǐn shì zhōng, jué dé cáng qiǎng shù bǎi, yòng dù pō chōng. hòu yǒu huò gù zhái zhě, shēng shì qí zhōng yǒu cáng qiǎng wú suàn, suì yǐ zhòng jīn gòu jū zhī. yóu cǐ yǔ wáng gōng píng fù yǐ, huǒ qí mù nán zhī lèi jiē xù yān. dé yī jìng, bèi yǒu fèng niǔ, huán shuǐ yún xiāng fēi zhī tú, guāng shè lǐ yú, xū méi jiē kě shù. jiā rén yī zhào, zé yǐng liú qí zhōng, mó zhī bù néng miè yě ruò gǎi zhuāng zhòng zhào, huò gèng yī měi rén, zé qián yǐng xiāo yǐ. shí sù fǔ dì sān gōng zhǔ jué měi, yǎ mù qí míng. huì zhǔ yóu kōng tóng, nǎi wǎng fú shān zhōng, cì qí xià yú, zhào zhī ér guī, shè zhì àn tóu. shěn shì zhī, jiàn měi rén zài zhōng, niān jīn wēi xiào, kǒu yù yán ér bō yù dòng, xǐ ér cáng zhī.
錯愕久之,自念所獲,必鱉寶也。由此目最明,凡有珠寶之處,黃泉下皆可見,即素所不知之物,亦隨口而知其名。於寢室中,掘得藏鏹數百,用度頗充。後有貨故宅者,生視其中有藏鏹無算,遂以重金購居之。由此與王公坪富矣,火齊木難之類皆蓄焉。得一鏡,背有鳳紐,環水雲湘妃之圖,光射里余,鬚眉皆可數。佳人一照,則影留其中,磨之不能滅也;若改妝重照,或更一美人,則前影消矣。時肅府第三公主絕美,雅慕其名。會主游崆峒,乃往伏山中,伺其下輿,照之而歸,設置案頭。審視之,見美人在中,拈巾微笑,口欲言而波欲動,喜而藏之。
nián yú wèi qī suǒ xiè, wén zhī sù fǔ. wáng nù shōu zhī, zhuī jìng qù, nǐ zhǎn. shēng dà huì zhōng guì rén, shǐ yán yú wáng yuē: wáng rú jiàn shè, tiān xià zhī zhì bǎo, bù nán zhì yě. bù rán, yǒu sǐ ér yǐ, yú wáng chéng wú suǒ yì. wáng yù jí qí jiā ér xǐ zhī. sān gōng zhǔ yuē: bǐ yǐ kuī wǒ, shí sǐ yì bù zú jiě cǐ diàn, bù rú jià zhī. wáng bù xǔ, gōng zhǔ bì hù bù shí. fēi zǐ dà yōu, lì yán yú wáng. wáng nǎi shì shēng qiú, mìng zhòng guì yǐ yì shì shēng. shēng cí yuē: zāo kāng zhī qī bù xià táng, níng sǐ bù gǎn chéng mìng. wáng rú tīng chén zì shú, qīng jiā kě yě. wáng nù, fù dǎi zhī. fēi zhào shēng qī rù gōng, jiāng zhèn zhī. jì jiàn, qī yǐ shān hú jìng tái nà fēi, cí yì wēn cè. fēi yuè zhī, shǐ cān gōng zhǔ. gōng zhǔ yì yuè zhī, dìng wèi zǐ mèi, zhuǎn shǐ yù shēng. shēng gào qī yuē: wáng hóu zhī nǚ, bù kě yǐ xiān hòu lùn dí shù yě. qī bù tīng, guī xiū pìn bì nà wáng dǐ, jī sòng zhě dài qiān rén. zhēn shí bǎo yù zhī shǔ, wáng jiā bù néng zhī qí míng. wáng dà xǐ, shì shēng guī, yǐ gōng zhǔ pín yān. gōng zhǔ réng huái jìng guī.
年余為妻所泄,聞之肅府。王怒收之,追鏡去,擬斬。生大賄中貴人,使言於王曰:「王如見赦,天下之至寶,不難致也。不然,有死而已,於王誠無所益。」王欲籍其家而徙之。三公主曰:「彼已窺我,十死亦不足解此玷,不如嫁之。」王不許,公主閉戶不食。妃子大憂,力言於王。王乃釋生囚,命中貴以意示生。生辭曰:「糟糠之妻不下堂,寧死不敢承命。王如聽臣自贖,傾家可也。」王怒,復逮之。妃召生妻入宮,將鴆之。既見,妻以珊瑚鏡台納妃,詞意溫惻。妃悅之,使參公主。公主亦悅之,訂為姊妹,轉使諭生。生告妻曰:「王侯之女,不可以先後論嫡庶也。」妻不聽,歸修聘幣納王邸,齎送者迨千人。珍石寶玉之屬,王家不能知其名。王大喜,釋生歸,以公主嬪焉。公主仍懷鏡歸。
shēng yī xī dú qǐn, mèng bā dài wáng xuān rán rù yuē: suǒ zèng zhī wù, dāng jiàn hái yě. pèi zhī ruò jiǔ, hào rén jīng xuè, sǔn rén shòu mìng. shēng nuò zhī, jí liú yàn yǐn. bā dài wáng cí yuē: zì líng yào shí, jiè bēi zhōng wù, yǐ sān nián yǐ. nǎi yǐ kǒu niè shēng bì, tòng jí ér xǐng. shì zhī, zé hé kuài xiāo yǐ. hòu cǐ suì rú cháng rén.
生一夕獨寢,夢八大王軒然入曰:「所贈之物,當見還也。佩之若久,耗人精血,損人壽命。」生諾之,即留宴飲。八大王辭曰:「自聆藥石,戒杯中物,已三年矣。」乃以口齧生臂,痛極而醒。視之,則核塊消矣。後此遂如常人。
yì shǐ shì yuē: xǐng zé yóu rén, ér zuì zé yóu biē, cǐ jiǔ rén zhī dà dū yě. gù biē suī rì xí yú jiǔ kuáng hū, ér bù gǎn wàng ēn, bù gǎn wú lǐ yú zhǎng zhě, biē bù guò rén yuǎn zāi? ruò fú jǐ shì zé xǐng bù rú rén, ér zuì bù rú biē yǐ. gǔ rén yǒu guī jiàn, hé yǐ wèi biē jiàn hū? nǎi zuò jiǔ rén fù. fù yuē:
異史氏曰:「醒則猶人,而醉則猶鱉,此酒人之大都也。顧鱉雖日習於酒狂乎,而不敢忘恩,不敢無禮於長者,鱉不過人遠哉?若夫己氏則醒不如人,而醉不如鱉矣。古人有龜鑑,盍以為鱉鑒乎?乃作《酒人賦》。賦曰:
yǒu yī wù yān, táo qíng shì kǒu yǐn zhī zé xūn xūn téng téng, jué míng wèi jiǔ. qí míng zuì duō, wèi gōng yǐ jiǔ: yǐ yàn jiā bīn, yǐ sù fù jiù, yǐ cù xī ér wèi huān, yǐ hé jǐn ér chéng ǒu huò yǐ wèi diào shī gōu, yòu yǐ wèi sǎo chóu zhǒu. gù qū shēng pín lái, zé sāo kè zhī jīn lán yǒu zuì xiāng shēn chù, zé chóu rén zhī bū táo sǒu. zāo qiū zhī tái jì chéng, chī yí zhī gōng bù xiǔ. qí chén suì néng yī shí, xué shì yì chēng wǔ dǒu. zé jiǔ gù yǐ rén chuán, ér rén huò yǐ jiǔ chǒu. ruò fú luò mào zhī mèng jiā, hé chā zhī bó lún, shān gōng zhī dào qí jiē, péng zé zhī lù yǐ gé jīn. hān mián hū měi rén zhī cè yě, huò chá qí wú xīn rú shǒu yú mò zhī zhī zhōng yě, zì yǐ wèi yǒu shén. jǐng dǐ wò chéng chuán zhī shì, cáo biān fù ěr yù zhī chén. shèn zhì xiào biē qiú ér wán shì, yì yóu fēi hài wù ér bù rén.
『有一物焉,陶情適口;飲之則醺醺騰騰,厥名為「酒」。其名最多,為功已久:以宴嘉賓,以速父舅,以促膝而為歡,以合卺而成偶;或以為「釣詩鈎」,又以為「掃愁帚」。故曲生頻來,則騷客之金蘭友;醉鄉深處,則愁人之逋逃藪。糟丘之台既成,鴟夷之功不朽。齊臣遂能一石,學士亦稱五斗。則酒固以人傳,而人或以酒丑。若夫落帽之孟嘉,荷鍤之伯倫,山公之倒其接,彭澤之漉以葛巾。酣眠乎美人之側也,或察其無心;濡首於墨汁之中也,自以為有神。井底臥乘船之士,槽邊縛珥玉之臣。甚至效鱉囚而玩世,亦猶非害物而不仁。
zhì rú yǔ xiāo xuě yè, yuè dàn huā chén, fēng dìng chén duǎn, kè jiù jì xīn, lǚ xì jiāo cuò, lán shè xiāng chén, xì pī báo mǒ, dī chàng qiǎn zhēn hū qīng shāng xī yī zòu, zé jì ruò xī wú rén. yǎ xuè zé fēi huā càn chǐ, gāo yín zé jiá yù qiāo jīn. zǒng táo rán ér dà zuì, yì hún qīng ér mèng zhēn. guǒ ěr, jí yī zhāo yī zuì, dāng yì míng jiào zhī suǒ bù chēn. ěr nǎi cáo zá bù yùn, lǐ cí bìng jìn zuò qǐ huān huā, náo náo chéng zhèn. juān dī fèn zhēng, shì jiāng tóu rèn shēn jǐng zǎn méi, yǐn bēi ruò zhèn qīng shěn suì gōng, fú dēng miè jìn. lǜ xǔ pú táo, láng jí bù jìn bìng yè kuáng huā, shāng zhèng suǒ jìn. rú cǐ qíng huái, bù rú fú yǐn.
『至如雨宵雪夜,月旦花晨,風定塵短,客舊妓新,履舄交錯,蘭麝香沉,細批薄抹,低唱淺斟;忽清商兮一奏,則寂若兮無人。雅謔則飛花粲齒,高吟則戛玉敲金。總陶然而大醉,亦魂清而夢真。果爾,即一朝一醉,當亦名教之所不嗔。爾乃嘈雜不韻,俚詞並進;坐起歡嘩,呶呶成陣。涓滴忿爭,勢將投刃;伸頸攢眉,引杯若鴆;傾沈碎觥,拂燈滅燼。綠醑葡萄,狼藉不靳;病葉狂花,觴政所禁。如此情懷,不如弗飲。
yòu yǒu jiǔ gé yān hóu jiān bù yíng cùn nà nà ní ní, yóu jī zhǔ lìn. zuò bù yán xíng, yǐn fù bù rèn: jiǔ kè wú pǐn, yú sī wèi shén. shén yǒu kuáng yào xià, kè qì cū nǔ shí léng, zhé níng xū tǎn liǎng bì, yuè shuāng fū. chén méng méng xī mǎn miàn, wa làng làng xī zhān jū kǒu yín yín xī luàn fèi, fā péng péng xī ruò nú. qí xū dì ér hū tiān yě, shì lǐ láng zhī ǒu qí gān zàng qí yáng shǒu ér zhì zú yě, rú sū xiāng zhī liè yú niú chē. shé dǐ shēng lián zhě, bù néng qióng qí zhuàng dēng qián qǔ yǐng zhě, bù néng wèi zhī tú. fù mǔ qián ér shòu wǔ, qī zǐ ruò ér nán fú. huò yǐ fù zhí zhī liáng yǒu, wú duān ér shòu mà yú guàn fū. wǎn yán yǐ jǐng, bèi yì xuàn míng.
『又有酒隔咽喉;間不盈寸;吶吶呢呢,猶譏主吝。坐不言行,飲復不任:酒客無品,於斯為甚。甚有狂藥下,客氣粗;努石棱,磔鬡須;袒兩臂,躍雙趺。塵蒙蒙兮滿面,哇浪浪兮沾裾;口狺狺兮亂吠,發蓬蓬兮若奴。其吁地而呼天也,似李郎之嘔其肝臟;其揚手而擲足也,如蘇相之裂於牛車。舌底生蓮者,不能窮其狀;燈前取影者,不能為之圖。父母前而受忤,妻子弱而難扶。或以父執之良友,無端而受罵於灌夫。婉言以警,倍益眩瞑。
cǐ míng jiǔ xiōng, bù kě jiù zhěng. wéi yǒu yī shù, kě yǐ jiě mǐng. jué shù wéi hé? zhǐ xū yī tǐng. zhí qí shǒu zú, yǔ zhǎn shǐ děng. zhǐ kùn qí tún, wù shāng qí dǐng chuí zhì bǎi yú, huò rán dùn xǐng.
『此名「酒凶」,不可救拯。惟有一術,可以解酩。厥術維何?只須一梃。縶其手足,與斬豕等。止困其臀,勿傷其頂;捶至百餘,豁然頓醒。』」